Μπάρμπαρα του Τσέλιε

Μπάρμπαρα του Τσέλιε
Αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Περίοδος	1405 – 1437
Βασίλισσα της Ουγγαρίας
Περίοδος	6 Δεκεμβρίου 1405 – 9 Δεκεμβρίου 1437
Στέψη	6 Δεκεμβρίου 1405; Ζέγκεσφεχέρβαρ, Ουγγαρία
Γέννηση	1392; Τσέλιε, Σλοβενία
Θάνατος	11 Ιουλίου 1451 (59 ετών); Βασίλειο της Βοημίας (στη σημερινή Τσεχία)
Τόπος ταφής	Πράγα
Σύζυγος	Σιγισμόνδος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Επίγονοι	Ελισάβετ του Λουξεμβούργου
Οίκος	Οίκος του Τσέλιε
Πατέρας	Έρμαν Β΄, κόμης του Τσέλιε
Μητέρα	Άννα του Σόνμπεργκ
Θρησκεία	Καθολική Εκκλησία
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η Μπάρμπαρα (Βαρβάρα) του Τσέλιε (Barbara Celjska, 1392 – 11 Ιουλίου 1451) ήταν αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και βασίλισσα της Ουγγαρίας από το γάμο της με τον Σιγισμόνδο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Άσκησε μεγάλη επιρροή στην πολιτική σκηνή της εποχής της και είχε αναλάβει την διακυβέρνηση του βασιλείου της κατά την διάρκεια των απουσιών του συζύγου της Σιγισμόνδου του Λουξεμβούργου. Από το 1425 και μετά αποτέλεσε την πιο σημαντική πολιτική εξουσία στην Ουγγαρία^[1]. Προς το τέλος της ζωής της την κατηγόρησαν για μαγεία και έγινε κομμάτι της λαϊκής παράδοσης της Σλοβενίας^[1].

Η ζωή της

Τα πρώτα χρόνια

Η Μπάρμπαρα του Τσέλιε ήταν η μικρότερη κόρη του Χέρμαν Β΄ δούκα του Τσέλιε και της Άννας, κόρης του Ερρίκου Ζ΄ κόμη του Σάουνμπεργκ.

Ο γάμος της

Το 1396 ο πατέρας της βοήθησε τον βασιλιά της Ουγγαρίας, τον Σιγισμόνδο του Λουξεμβούργου, να περιορίσει τις απώλειες από την ήττα του από τους Οθωμανούς στη μάχη της Νικόπολης. Η νίκη αυτή, που χωρίς την επέμβαση του Έρμαν δεν θα ήταν εφικτή, έδωσε σημαντική ώθηση στην εξουσία του Σιγισμόνδου που έβλεπε τις διεκδικήσεις του για τον θρόνο να αποδυναμώνονται μετά τον θάνατο της συζύγου του Μαρίας της Ουγγαρίας καθώς είχε λάβει το χρίσμα του βασιλιά, όχι λόγω κληρονομικών δικαιωμάτων, αλλά λόγω του γάμου του με την Μαρία που ήταν η νόμιμη διάδοχος του Ουγγρικού θρόνου από τον πατέρα της Λουδοβίκο Α΄.

Οι αμφισβητήσεις της εξουσίας του οδήγησαν στην σύλληψή του το 1401 και την φυλάκισή του από διάφορους ευγενείς της Ουγγαρίας που θεωρούσαν ότι είχε έρθει η ώρα να καταλάβει τον θρόνο της Ουγγαρίας κάποιος με περισσότερα κληρονομικά δικαιώματα. Και σε αυτή την περίπτωση ο πατέρας της Μπάρμπαρα έδρασε καίρια για το μέλλον του Σιγισμόνδου και τον απελευθέρωσε.^[2]

Τότε ο Σιγισμόνδος, με σκοπό να ενισχύσει περισσότερο την εξουσία του και την παραμονή του στον θρόνο της Ουγγαρίας, ζήτησε να παντρευτεί την Μπάρμπαρα που ήταν βασιλικής καταγωγής καθώς ήταν εγγονή της Αικατερίνης της Βοημίας και τελικά την παντρεύτηκε το 1405. Έτσι η Μπάρμπαρα του Τσέλιε χρίστηκε βασίλισσα της Ουγγαρίας ενώ έλαβε πολλά εδάφη ως δώρα ευγνωμοσύνης του Σιγισμόνδου προς την οικογένειά της. Το 1408^[3] ή το 1409^[4] γέννησε μία κόρη, την Ελισάβετ του Λουξεμβούργου.

Η άνοδος στην εξουσία και το Τάγμα του Δράκου

Η Μπάρμπαρα, σε αντίθεση με όσα αναμένονταν από τις συζύγους των βασιλέων που συνήθως εξαντλούσαν την εξουσία τους σε αγαθοεργίες και χρηματοδοτήσεις μοναστηριών^[1], από πολύ νωρίς άρχισε να ασχολείται ενεργά με την πολιτική και την διακυβέρνηση αναλαμβάνοντας πολλές αρμοδιότητες, όπως και την άμεση εξουσία στην περίπτωση που ο σύζυγός της απουσίαζε, κάτι που ήταν πολύ συχνό γιατί με τους συνεχούς πολέμους με τους Οθωμανούς και τους Χουσίτες και τις συνεχείς υποχρεώσεις σε διάφορα βασίλεια, ο Σιγισμόνδος ήταν αναγκασμένος να ταξιδεύει συχνά.

Η Μπάρμπαρα άρχισε επίσης να συγκεντρώνει δύναμη και πλούτο με την μορφή εδαφικής ιδιοκτησίας αλλά και με την απονομή καίριων αξιωμάτων στα μέλη της οικογένειάς της. Η εξουσία της ήταν τόσο μεγάλη που έγινε η πρώτη γυναίκα που ίδρυσε (μαζί με τον σύζυγό της) ιπποτικό τάγμα και συγκεκριμένα το Τάγμα του Δράκου^[2], που είχε σκοπό την προστασία του Χριστιανισμού από τους Οθωμανούς αλλά και την προστασία της εξουσίας του Σιγισμόνδου και την παραμονή του στον θρόνο της Ουγγαρίας. Η Μπάρμπαρα μάλιστα, δεν είχε απλά τιμητικό ρόλο στο Τάγμα όπως γίνονταν συνήθως στην περίπτωση των γυναικών, αλλά συμμετείχε ενεργά στις συναντήσεις του. Σε αυτό το Τάγμα θα γινόταν μέλος κάποια χρόνια αργότερα και ο πρίγκιπας της Βλαχίας, Βλαντ Β΄, ο οποίος από τότε θα κέρδιζε τον τίτλο «Ντρακούλ», δηλαδή εκείνος που ανήκει στο τάγμα του δράκου. Ο γιός του, ο Βλαντ Γ΄, πήρε το όνομα «Ντράκουλα», που σημαίνει «γιος του Ντρακούλ», και αυτό θα γινόταν η αφορμή για την δημιουργία του θρύλου του Δράκουλα^[2].

Το 1411 ο Σιγισμόνδος χρίστηκε βασιλιάς της Γερμανίας και η Μπάρμπαρα χρίστηκε βασίλισσα της Γερμανίας τρία χρόνια αργότερα στο Άαχεν και έγινε η τελευταία βασιλική σύζυγος που έλαβε τέτοιο χρίσμα^[5]. Το 1419 ο Σιγισμόνδος έγινε βασιλιάς της Βοημίας με την βοήθεια και πάλι της οικογένειας της Μπάρμπαρα που είχε κληρονομικά δικαιώματα στον θρόνο της Βοημίας. Την ίδια χρονιά ο γάμος της Μπάρμπαρα με τον Σιγισμόνδο πέρασε μία κρίση για άγνωστους λόγους. Οι φήμες ήταν ότι η Μπάρμπαρα είχε εραστές αλλά αυτό δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ και άλλωστε και ο ίδιος ο Σιγισμόνδος ήταν κατά συρροή άπιστος^[4]. Τελικά το ζευγάρι μετά από μερικούς μήνες συμφιλιώθηκε ξανά.

Το 1421 η Μπάρμπαρα και ο Σιγισμόνδος κανόνισαν να παντρέψουν την μοναχοκόρη τους, την Ελισάβετ, με τον Αλβέρτο των Αψβούργων ως επισφράγισμα της φιλίας ανάμεσα στον Οίκο του Λουξεμβούργου και τον Οίκο των Αψβούργων. Στην σχετική συνθήκη που υπογράφηκε ξεκαθαρίζονταν ότι νόμιμος διάδοχος του θρόνου της Ουγγαρίας και της Βοημίας ήταν η Ελισάβετ, κάτι που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις στο κατεστημένο της εποχής. Έτσι η Ελισάβετ, ως διάδοχος της Ουγγαρίας και της Βοημίας, παντρεύτηκε το 1422 τον Αλβέρτο των Αψβούργων.^[6]

Η εξουσία και η δύναμη της Μπάρμπαρα συνέχισε να μεγαλώνει όπως και η επιρροή της στην πολιτική σκηνή της εποχής της ενώ ο πλούτος της ήταν τέτοιος που έφτασε στο σημείο να δανείζει χρήματα ακόμα και στον σύζυγό της που ήταν συνεχώς σε αναζήτηση χρημάτων για να καλύπτει τις πολεμικές του επιχειρήσεις.^[1] Χαρακτηριστικό της εξουσίας της είναι ότι έλαβε μέρος στην Οικουμενική Σύνοδο της Κωνσταντίας (1414 – 1418) που κατέληξε με το Δυτικό Σχίσμα της Εκκλησίας όπως επίσης και η συμμετοχή της το 1429 στη Σύσκεψη του Λατσκ που είχε σκοπό τον ορισμό του βασιλιά της Λιθουανίας καθώς και την συζήτηση για μια πιθανή συμμαχία με τους Οθωμανούς.^[4]

Το 1433 η Μπάρμπαρα έφτασε στο απόγειο της δόξας της καθώς έγινε Αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μετά την στέψη του συζύγου της στον αυτοκρατορικό θρόνο ενώ η περιουσία της ξεπερνούσε κάθε άλλη και έγινε ο πλουσιότερος άνθρωπος στο βασίλειό της και μάλιστα με διαφορά.^[1] Η προσωπική της ζωή όμως ήταν κάθε άλλο παρά ευτυχισμένη καθώς οι σχέσεις της με τον Σιγισμόνδο είχαν φτάσει στο ναδίρ. Σε τέτοιο βαθμό το ζευγάρι είχε απομακρυνθεί που είχαν φροντίσει ακόμα και να μένουν σε εντελώς διαφορετικά μέρη για να μην βλέπουν ο ένας τον άλλον! Τελικά συμφιλιώθηκαν για άλλη μια φορά και το 1437 η κόρη τους η Ελισάβετ χρίστηκε βασίλισσα της Βοημίας.^[3]

Η πτώση της

Όμως η τύχη της Μπάρμπαρα είχε αλλάξει και τα πράγματα άρχισαν να χειροτερεύουν. Το 1437 ο Σιγισμόνδος αρρώστησε βαριά εν μέσω μίας τεταμένης πολιτικής κατάστασης που προκαλούσαν οι συγκρούσεις με τους Χουσίτες και ο γαμπρός της, ο Αλβέρτος των Αψβούργων, που στον δρόμο τους προς την κατάκτηση του θρόνου έβρισκε εμπόδιο μόνο την Μπάρμπαρα, βρήκε την ευκαιρία να την κατηγορήσει ότι συνωμοτούσε εναντίον του άρρωστου αυτοκράτορα. Οι δυσμενείς σχέσεις που είχε με τον σύζυγό την εκείνη την εποχή επίσης δεν βοήθησαν ιδιαίτερα.^[3]

Στις 9 Δεκεμβρίου του 1437 ο Σιγισμόνδος πέθανε και η Μπάρμπαρα φυλακίσθηκε με συνοπτικές διαδικασίες στο κάστρο της Μπρατισλάβα ενώ αναγκάστηκε να απολέσει ένα τεράστιο κομμάτι της περιουσίας της και των εδαφικών της κτήσεων ανάμεσα στα οποία και τα πατρικά της εδάφη που της είχαν δοθεί ως προίκα.^[3] Η Ελισάβετ έγινε βασίλισσα της Ουγγαρίας και ο Αλβέρτος έγινε κι αυτός βασιλιάς της Ουγγαρίας αλλά «με την συναίνεση και την έγκριση» της Ελισάβετ.^[6]

Η Μπάρμπαρα όμως, παρά το γεγονός ότι βρέθηκε στην φυλακή, δεν κάθισε με σταυρωμένα τα χέρια. Αν και σε όλη της τη ζωή αντιμάχονταν τους Χουσσίτες, αποφάσισε να αλλάξει τακτική και, προκειμένου να υπονομεύσει την εξουσία του Αλβέρτου, άρχισε να τους υποστηρίζει με παρασκηνιακές ενέργειες. Όμως, η τύχη εξακολουθούσε να είναι εναντίον της και ο Αλβέρτος κατάφερε να νικήσει τους Χουσίτες καταφέρνοντας να καταπνίξει μια εξέγερσή τους στην Τρανσυλβανία το 1437 με αιματηρό τρόπο^[2]. Η Μπάρμπαρα τελικά κατάφερε να φύγει από την Μπρατισλάβα και βρήκε καταφύγιο στην βασιλική αυλή της Πολωνίας. Μόνο μετά τον θάνατο του Αλβέρτου το 1441 κατάφερε να επιστρέψει στη πατρίδα της και συγκεκριμένα στην Βοημία που ήταν μία από τις ελάχιστες κτίσεις που της είχαν απομείνει. Εκεί παρέμεινε για το υπόλοιπο της ζωή της χωρίς να συμμετέχει πλέον στα πολιτικά δρώμενα της εποχής της^[4] ασχολούμενη αποκλειστικά πλέον με την αλχημεία για την οποία είχε μεγάλο ενδιαφέρον σε όλη της τη ζωή.^[7]

Οι φήμες για μαγεία και ο θρύλος της Μαύρης Βασίλισσας

Παρά το γεγονός ότι δεν ασχολούνταν πλέον με την πολιτική, η φήμη της Μπάρμπαρα ως ικανής και ισχυρής πολιτικής φυσιογνωμίας που μπορούσε αν ήθελε να επηρεάσει τις καταστάσεις ήταν τέτοια που ο Οίκος των Αψβούργων δεν σταμάτησε να την φοβάται και να την εχθρεύεται μέχρι τον θάνατό της. Τότε ήταν που άρχισαν να κυκλοφορούν διάφορες συκοφαντικές φήμες που την παρουσίαζαν σαν μάγισσα, αιρετική, αιμοδιψή, αδίστακτη και ανήθικη και της αποδόθηκε η ονομασία «Μεσσαλίνα της Γερμανίας»^[1]. Ακόμα και η ενασχόλησή της με την αλχημεία χρησιμοποιήθηκε εναντίον της και μάλιστα κατηγορήθηκε ότι ήταν απατεώνισσα που προσποιούνταν ότι ήταν αλχημίστρια.^[7]

Η Μπάρμπαρα του Τσέλιε, μία γυναίκα με δυναμική προσωπικότητα μεγάλη πολιτική εξουσία και τεράστια οικονομική δύναμη, αντιμετώπισε την ίδια συμπεριφορά με όλες τις γυναίκες με εξουσία και δέχτηκε τις ίδιες επιθέσεις όπως και όλες οι υπόλοιπες^[1]. Κατηγορήθηκε για ανηθικότητα, για σεξουαλική ακολασία και ένα σωρό ακραίες συμπεριφορές. Έλεγαν πως είχε πολλούς εραστές τους οποίους τους πέταγε από το παράθυρο του κάστρου της μόλις τους βαριόταν. Έλεγαν επίσης ότι απαγόρευε στις υπηρέτριές της να κάνουν τον σταυρό τους και να πιστεύουν στον Θεό, ότι συνομιλούσε με τον διάβολο και ότι είχε χτίσει μία νεαρή κοπέλα ονόματι Βερόνικα σε έναν από τους τοίχους του κάστρου. Έλεγαν επίσης ότι ήταν βαμπίρ και έπινε αίμα και ότι είχε για κατοικίδιο ένα τεράστιο τρωκτικό που κατέτρωγε την σάρκα των χωρικών, ότι διατηρούσε λιοντάρια και ότι είχε θαμμένο κάπου έναν καταραμένο θησαυρό που τον φυλάγανε φίδια.^[8]

Φυσικά όλες αυτές οι φήμες δεν ήταν αληθινές^[1] και είχαν προέλθει από τους πολιτικούς της εχθρούς αλλά επηρέασαν τόσο τους απλούς ανθρώπους της εποχής της που έφτασαν στο σημείο να την ταυτίσουν με μια μυθική αρνητική φιγούρα της λαϊκής παράδοσης: την Μαύρη Βασίλισσα. Σύμφωνα με τον θρύλο όταν οι Τούρκοι πολιόρκησαν το κάστρο του Μέντβεντγκραντ η Μαύρη Βασίλισσα ζήτησε την βοήθεια του διαβόλου ο οποίος δέχτηκε να βοηθήσει με αντάλλαγμα όμως την πόλη του Μέντβεντγκραντ. Όταν η πόλη ελευθερώθηκε η Μαύρη Βασίλισσα προσπάθησε να ξεγελάσει τον διάβολο και τότε εκείνος την μετέτρεψε σε φίδι που φυλάει τον κρυμμένο θησαυρό της και ο μόνος τρόπος για να λυθούν τα μάγια είναι να την φιλήσει κάποιος ενώ εκείνη έχει την μορφή του φιδιού. Από τότε όποιος ψάχνει να βρει τον θησαυρό εξαφανίζεται.^[8]

Ο θάνατός της

Η Μπάρμπαρα του Τσέλιε πέθανε τελικά το 1451 και θάφτηκε στον καθεδρικό του Αγίου Βίτου στην Πράγα βαθιά συκοφαντημένη και έχοντας κερδίσει μία θέση ανάμεσα στις σκοτεινές φιγούρες των θρύλων και της λαϊκής παράδοσης της Σλοβενίας.

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Zaoral, Roman (2016). «The Economic Background to and The Financial Politics of Queen Barbara of Cilli in Hungary (1406 - 1438)». Money and finance in Central Europe during the later middle ages. New York: Springer. ISBN 1137460237. 931539320.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 McNally, Raymond T. (2015-09-09). [https://web.archive.org/web/20171107143731/https://kutztownenglish.com/journal-of-dracula-studies-archives/ «In Search of the Lesbian Vampire: Barbara von Cilli, Le Fanu’s “Carmilla” and the Dragon Order»] (στα αγγλικά). Journal of Dracula Studies Archives. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-11-07. https://web.archive.org/web/20171107143731/https://kutztownenglish.com/journal-of-dracula-studies-archives/. Ανακτήθηκε στις 2018-01-08.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 «Barbara of Celje, Queen of Hungary and Bohemia | Celje». www.celje.si (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2018.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 «Spokeo People Search | Barbara of Cilli». Spokeo (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2018.
↑ Claudia Zey: Imperatrix, si venerit Romam ... Zu den Krönungen von Kaiserinnen im Mittelalter. In: Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters, τ. 60 (2004), σελ. 3–51, σελ. 39.
↑ ^6,0 ^6,1 Higgins, Sophia Elizabeth (1885). Women of Europe in the fifteenth and sixteenth centuries. University of California Libraries.
↑ ^7,0 ^7,1 Alic, Margaret (1986). Hypatia's heritage : a history of women in science from antiquity through the nineteenth century. Boston: Beacon Press. ISBN 0807067318. 13947403.
↑ ^8,0 ^8,1 «Black Queen» (στα αγγλικά). Secret Zagreb. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-04-25. https://web.archive.org/web/20190425064112/http://www.secret-zagreb.com/zagrebblog//2011/09/black-queen.html. Ανακτήθηκε στις 2018-01-08.

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Zaoral, Roman (2016). «The Economic Background to and The Financial Politics of Queen Barbara of Cilli in Hungary (1406 - 1438)». Money and finance in Central Europe during the later middle ages. New York: Springer. ISBN 1137460237. 931539320.

[:1-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 McNally, Raymond T. (2015-09-09). [https://web.archive.org/web/20171107143731/https://kutztownenglish.com/journal-of-dracula-studies-archives/ «In Search of the Lesbian Vampire: Barbara von Cilli, Le Fanu’s “Carmilla” and the Dragon Order»] (στα αγγλικά). Journal of Dracula Studies Archives. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-11-07. https://web.archive.org/web/20171107143731/https://kutztownenglish.com/journal-of-dracula-studies-archives/. Ανακτήθηκε στις 2018-01-08.

[:2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 «Barbara of Celje, Queen of Hungary and Bohemia | Celje». www.celje.si (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2018.

[:3-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 «Spokeo People Search | Barbara of Cilli». Spokeo (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2018.

[5] Claudia Zey: Imperatrix, si venerit Romam ... Zu den Krönungen von Kaiserinnen im Mittelalter. In: Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters, τ. 60 (2004), σελ. 3–51, σελ. 39.

[:4-6] 6,0 ^6,1 Higgins, Sophia Elizabeth (1885). Women of Europe in the fifteenth and sixteenth centuries. University of California Libraries.

[:5-7] 7,0 ^7,1 Alic, Margaret (1986). Hypatia's heritage : a history of women in science from antiquity through the nineteenth century. Boston: Beacon Press. ISBN 0807067318. 13947403.

[:6-8] 8,0 ^8,1 «Black Queen» (στα αγγλικά). Secret Zagreb. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-04-25. https://web.archive.org/web/20190425064112/http://www.secret-zagreb.com/zagrebblog//2011/09/black-queen.html. Ανακτήθηκε στις 2018-01-08.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]