Μολοσσοί

Οι Μολοσσοί ήταν αρχαίο ελληνικό^[1]φύλο που εγκαταστάθηκε στην Ήπειρο κατά τη διάρκεια των Μυκηναϊκών χρόνων. Στα βορειοανατολικά σύνορά τους είχαν τους Χάονες, στα νότια σύνορά τους το βασίλειο των Θεσπρωτών, ενώ στα βόρεια τους ήταν οι Ιλλυριοί. Οι Μολοσσοί ανήκαν στο Κοινό των Ηπειρωτών, έως ότου τάχθηκαν εναντίον της Ρώμης στον Τρίτο Μακεδονικό Πόλεμο (171–168 π.Χ.). Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό, και οι εκδικητικοί Ρωμαίοι υποδούλωσαν 150.000 από τους κατοίκους τους και προσάρτησαν την περιοχή στη Ρωμαϊκή Δημοκρατία.

Μυθολογία

Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία οι Μολοσσοί ήταν απόγονοι του επώνυμου ήρωά τους, του Μολοσσού, ενός από τους τρεις γιούς του Νεοπτόλεμου, γιου του Αχιλλέα και της Δειδάμειας. Μετά την πτώση της Τροίας, ο Νεοπτόλεμος μαζί με τον στρατό του εγκαταστάθηκαν στα Φάρσαλα της Θεσσαλίας(Ανδρομάχη Ευριπίδη). Ο γιος του Μολλοσός εγκαταστάθηκε στην Ήπειρο, όπου συνενώθηκαν με τον τοπικό πληθυσμό. Ο Μολοσσός κληρονόμησε το βασίλειο της Ηπείρου μετά τον θάνατο του Έλενου, γιου του Πριάμου και της Εκάβης, που είχε παντρευτεί την πρώην νύφη του Ανδρομάχη μετά τον θάνατο του Νεοπτόλεμου. Ο Πλούταρχος αναφέρει, ότι σύμφωνα με κάποιους αρχαίους ιστορικούς ο πρώτος τους βασιλιάς ήταν ο Φαίδων, ένας από αυτούς που εγκαταστάθηκαν στην Ήπειρο με τον Πελασγό. Ο Πλούταρχος, επισημαίνει κιόλας, ότι ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα, εγκαινίασαν στην περιοχή των Μολοσσών τη λατρεία του Δωδωναίου Δία.

Αρχαίες Πηγές

Νόμισμα των Μολοσσών, 360-330/25 π.Χ. Όψη : κάθετος εραυνός στην ασπίδα, ΜΟΛΟΣΣΩΝ περιμετρικά της ασπίδας. Πίσω όψη : κεραυνός μέσα σε στεφάνι.

Ο Στράβων μας λέει ότι οι Μολοσσοί, μαζί με τους Χάονες και τους Θεσπρωτούς, ήταν οι διασημότεροι μεταξύ των δεκατεσσάρων Ηπειρώτικων φυλών, που κάποτε εξουσίαζαν όλη την περιοχή. Οι Χάονες ήταν εγκατεστημένοι στην Ήπειρο πριν από τους Μολοσσούς, οι Θεσπρωτοί και οι Μολοσσοί εισήλθαν στην περιοχή κάποια ύστερη εποχή.

Οι Μολοσσοί ήταν ξακουστοί για τους σκύλους τους που ήταν άριστοι φύλακες των αιγοπροβάτων των ποιμένων. Από εκεί πήρε το όνομά της η ράτσα σκύλων Μολοσσός, ιθαγενής στην Ελλάδα. Ο Βιργίλιος αναφέρει ότι οι Ρωμαίοι και οι Αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τους βαρύτερους Μολοσσικούς σκύλους στο κυνήγι (canis venaticus) και στη φύλαξη των σπιτιών και των ζώων (canis pastoralis). "Ποτέ, με φύλακες αυτούς, λέει ο Βιργίλιος, δεν χρειάζεται να φοβάσαι κανένα κλέφτη των στάβλων σου τη νύχτα, ή επίθεση λύκων ή Ιβήρων ληστών΄΄.

Ο Στράβων αναφέρει ότι οι Θεσπρωτοί, οι Μολοσσοί και οι Μακεδόνες ονόμαζαν τους γέρους πελιοί και τις γριές πελιαί (<ΠIE *πελ-, 'γκρίζο'). Πρβλ. Αρχαιοελληνικό πέλεια, "περιστέρι", ονομαζόμενο έτσι λόγω του σκούρου γκρι χρώματός του. Το Αρχαιοελληνικό πελός σήμαινε "γκρίζος". Οι γερουσιαστές τους ονομάζονταν Πελιγόνες, παρόμοιο με το Μακεδονικό Πελιγάνες.

Η βασιλεία των Μολοσσών

Το διασημότερο μέλος της δυναστείας των Μολοσσών ήταν ο Πύρρος, που έμεινε γνωστός από την Πύρρειο νίκη του επί των Ρωμαίων. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο ο Πύρρος ήταν γιος του Αιακίδη της Ηπείρου και μιας Ελληνίδας από τη Θεσσαλία, ονόματι Φθίας, κόρη ήρωα του Λαμιακού Πολέμου. Ο Πύρρος ήταν δεύτερος ξάδερφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τον 4ο αιώνα π.Χ. είχαν υιοθετήσει για αξιώματα τον όρο προστάται, όπως τα περισσότερα Ελληνικά κράτη της εποχής. Άλλοι όροι για αξιώματα ήταν γραμματεύς, δημιουργοί΄΄, ιερομνήμονες και συνάρχοντες.

Η Δωδώνη ήταν το μέρος που λαμβάνονταν οι σημαντικές αποφάσεις. Παρόλο που το πολίτευμά τους ήταν Μοναρχικό, οι Μολοσσοί είχαν στείλει πρίγκιπές τους στην Αθήνα για να μάθουν τα της Δημοκρατίας, καθώς θεωρούσαν ότι κάποια στοιχεία της δημοκρατίας δεν αντίκειται στον μοναρχικό πολίτευμα.

Η Ολυμπιάδα, μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν μέλος του διάσημου αυτού δυναστικού οίκου.

Πόλεμοι

Το 385 π.Χ. οι Ιλλυριοί, βοηθούμενοι από τον Διονύσιο των Συρακουσών, επιτέθηκαν κατά των Μολοσσών προσπαθώντας να επαναφέρουν στον θρόνο τον εξόριστο Αλκέτα. Ο Διονύσιος σχεδίαζε να ελέγχει όλο το Ιόνιο Πέλαγος. Η Σπάρτη επενέβη και εξεδίωξε τους Ιλλυριούς, που είχαν αρχηγό τον Βάρδυλι. Παρότι υποστηριζόμενοι από 2000 Έλληνες οπλίτες οι Ιλλυριοί ηττήθηκαν από τους Σπαρτιάτες υπό τον Αγησίλαο, αφού όμως είχαν ήδη λεηλατήσει την περιοχή και σκοτώσει 15.000 Μολοσσούς.

Σε άλλη Ιλλυρική επίθεση το 360 π.Χ. ο Μολοσσός βασιλιάς Αρύββας εκκένωσε τον άμαχο πληθυσμό του στην Αιτωλία και άφησε τους Ιλλυριούς να λεηλατήσουν ανεμπόδιστα. Το τέχνασμα έπιασε και οι Μολοσσοί επέπεσαν επί των Ιλλυριών, που ήταν φορτωμένου με τα λάφυρα, και τους νίκησαν.

Παραπομπές

↑ Η γενικά αποδεκτή, πλέον, άποψη π.χ. Lewis, David Malcolm; Boardman, John (1994). The Cambridge Ancient History: The Fourth Century B.C. Cambridge University Press. ISBN 0521233488. http://books.google.com/books?id=vx251bK988gC, Wilkes, John (1995). The Illyrians. Wiley-Blackwell. ISBN 0631198075. http://books.google.com/books?id=4Nv6SPRKqs8C, Errington, Robert Malcolm (1990). A History of Macedonia. University of California Press. ISBN 0520063198. http://books.google.com/books?id=PYgkqP_s1PQC, Borza, Eugene N. (1992). In the Shadow of Olympus: The Emergence of Macedon (Revised Edition). Princeton: Princeton University Press. ISBN 0691008809. http://books.google.com/books?id=614pd07OtfQC, Hammond, NGL (1994). Φίλιππος της Μακεδονίας. Λονδίνο, UK: Duckworth. "Η Ήπειρος ήταν χώρα που παρήγαγε γαλακτοκομικά και κτηνοτροφικά προϊόντα...Η κοινωνική μονάδα ήταν η μικρή φυλή, αποτελούμενη από πολλές νομαδικές και ημινομαδικές ομάδες, από τις οποίες φυλές, πάνω από 70 είναι γνωστές οι ονομασίες, συνεργάζονταν σε μία μορφή εκτεταμένου συνασπισμού διαμορφώνοντας τις τρεις φυλές: των Θεσπρωτών, των Μολοσσών, των Χαόνων... Γνωρίζουμε από την ανακάλυψη εγχάρακτων επιγραφών ότι οι φυλές αυτές ήταν ελληνόφωνες (μιλούσαν διάλεκτο δυτικής Ελλάδας)(στα αγγλικά). Όμως βλ. και τη διστακτικότερη άποψη του Crossland στο The Cambridge ancient history. Vol. 3. P. 1, The prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean world, tenth to eighth centuries B.C., Linguistic problems of the Balkan area, The Illyrians, 840-841: "Η ελληνική ήταν καθιερωμένη σε όλη την περιοχή [Ήπειρο]...Όμως, ακόμα και το γεγονός ότι επιγραφές ενός κοινού Μολοσσών ήταν γραμμένες στην ελληνική δεν αποδεικνύει ότι η ελληνική ήταν η τοπική γλώσσα" (στα αγγλικά).

Δείτε Επίσης

Ήπειρος

[1] Η γενικά αποδεκτή, πλέον, άποψη π.χ. Lewis, David Malcolm; Boardman, John (1994). The Cambridge Ancient History: The Fourth Century B.C. Cambridge University Press. ISBN 0521233488. http://books.google.com/books?id=vx251bK988gC, Wilkes, John (1995). The Illyrians. Wiley-Blackwell. ISBN 0631198075. http://books.google.com/books?id=4Nv6SPRKqs8C, Errington, Robert Malcolm (1990). A History of Macedonia. University of California Press. ISBN 0520063198. http://books.google.com/books?id=PYgkqP_s1PQC, Borza, Eugene N. (1992). In the Shadow of Olympus: The Emergence of Macedon (Revised Edition). Princeton: Princeton University Press. ISBN 0691008809. http://books.google.com/books?id=614pd07OtfQC, Hammond, NGL (1994). Φίλιππος της Μακεδονίας. Λονδίνο, UK: Duckworth. "Η Ήπειρος ήταν χώρα που παρήγαγε γαλακτοκομικά και κτηνοτροφικά προϊόντα...Η κοινωνική μονάδα ήταν η μικρή φυλή, αποτελούμενη από πολλές νομαδικές και ημινομαδικές ομάδες, από τις οποίες φυλές, πάνω από 70 είναι γνωστές οι ονομασίες, συνεργάζονταν σε μία μορφή εκτεταμένου συνασπισμού διαμορφώνοντας τις τρεις φυλές: των Θεσπρωτών, των Μολοσσών, των Χαόνων... Γνωρίζουμε από την ανακάλυψη εγχάρακτων επιγραφών ότι οι φυλές αυτές ήταν ελληνόφωνες (μιλούσαν διάλεκτο δυτικής Ελλάδας)(στα αγγλικά). Όμως βλ. και τη διστακτικότερη άποψη του Crossland στο The Cambridge ancient history. Vol. 3. P. 1, The prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean world, tenth to eighth centuries B.C., Linguistic problems of the Balkan area, The Illyrians, 840-841: "Η ελληνική ήταν καθιερωμένη σε όλη την περιοχή [Ήπειρο]...Όμως, ακόμα και το γεγονός ότι επιγραφές ενός κοινού Μολοσσών ήταν γραμμένες στην ελληνική δεν αποδεικνύει ότι η ελληνική ήταν η τοπική γλώσσα" (στα αγγλικά).

[1]