Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ζαχαρίνη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

H ζαχαρίνη (ή σακχαρίνη και νάτριο ζαχαρίνης) είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία χωρίς θερμίδες. Είναι περίπου 300-400 φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη, αλλά έχει πικρή ή μεταλλική γεύση, ιδιαίτερα σε υψηλές συγκεντρώσεις. H ζαχαρίνη χρησιμοποιείται για να δώσει γλυκύτητα σε προϊόντα, όπως ποτά, καραμέλες, μπισκότα, και φάρμακα.[1]

Ετυμολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λέξη προέρχεται από την ελληνική λέξη σάκχαρον (sakcharon) που σημαίνει χαλίκι.[2]

Ιδιότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Άλας με νάτριο σακχαρίνης σε μορφή άσπρης σκόνης

Η ζαχαρίνη είναι σταθερή στη θερμότητα. [εκκρεμεί παραπομπή] δεν αντιδρά χημικά με άλλα συστατικά τροφίμων, ως εκ τούτου, αποθηκεύεται εύκολα. Μείγματα ζαχαρίνης με άλλες γλυκαντικές ουσίες χρησιμοποιούνται συχνά ώστε να αντισταθμιστούν τυχόν αδυναμίες που έχει σχεδόν κάθε γλυκαντικό. Το μείγμα 10:1 κυκλαμικού νάτριου και ζαχαρίνης είναι κοινό σε χώρες, όπου και οι δύο αυτές οι γλυκαντικές ουσίες είναι νόμιμες; σε αυτό το μείγμα, κάθε γλυκαντικό καλύπτει τη γεύση του άλλου.

Η σακχαρίνη σε μορφή οξέος δεν είναι υδατοδιαλυτή. Η φόρμα που χρησιμοποιείται ως τεχνητό γλυκαντικό είναι συνήθως το άλας νατρίου της[3] Το άλας καλίου επίσης, χρησιμοποιείται μερικές φορές, ειδικά από ανθρώπους που πρέπει να περιορίσουν την πρόσληψη σε νάτριο. Και τα δύο άλατα είναι ιδιαίτερα υδατοδιαλυτά: 0,67 g/ml νερό σε θερμοκρασία δωματίου.[4][5]

Ασφάλεια και επιπτώσεις στην υγεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη δεκαετία του 1970, σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε αρουραίους στο εργαστήριο διαπιστώθηκε συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης υψηλών δόσεων ζαχαρίνης και ανάπτυξης καρκίνου της ουροδόχου κύστης.[6] Ωστόσο βάσει περαιτέρω μελέτης διαπιστώθηκε ότι το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται σε ένα μηχανισμό που δεν έχει σχέση με τον άνθρωπο.[6] Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει απόδειξη ότι η ζαχαρίνη σχετίζεται με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης σε ανθρώπους.[6][7] Ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) είχε αρχικά ταξινομήσει τη ζαχαρίνη στην Ομάδα 2B («πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο») με βάση τις μελέτες αρουραίων, αλλά τελικά την υποβάθμισε στην Ομάδα 3 («δεν έχει ταξινομηθεί ως καρκινογόνα σε ανθρώπους»), κατά την εξέταση των μετέπειτα ερευνών.[8]

Η σακχαρίνη δεν έχει καμία θερμιδική και θρεπτική αξία.[9] Είναι ασφαλές να καταναλώνεται από άτομα με διαβήτη.[10][11]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ζαχαρίνη σε μία από τις πρώτες συσκευασίες της. Μουσείο Ζάχαρης (Βερολίνο)

Η ζαχαρίνη παρήχθη πρώτα το 1879, από τον Constantin Fahlberg, έναν χημικό που εργαζόταν σε παράγωγα πίσσας άνθρακα στο εργαστήριο Ira Remsen στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς.[12] O Fahlberg παρατήρησε μια γλυκιά γεύση στο χέρι του ένα βράδυ, και αυτό το συνέδεσε με την ένωση βενζοϊκό σουλφίδιο που δούλευε εκείνη την ημέρα.[13][14] Οι Fahlberg και Remsen δημοσίευσαν άρθρα σχετικά με το βενζοϊκό σουλφίδιο το 1879 και 1880.[4][15] Το 1884, στη συνέχεια, δουλεύοντας μόνος του στη Νέα Υόρκη, ο Fahlberg υπέβαλλε αίτηση για διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε διάφορες χώρες,τα οποία περιέγραφαν μεθόδους για την παραγωγή αυτής της ουσίας που ονόμασε ζαχαρίνη.[16] Δύο χρόνια αργότερα, άρχισε η παραγωγή της ουσίας σε εργοστάσιο, σε ένα προάστιο τη πόλης Μαγδεβούργο, στη Γερμανία. Ο Fahlberg σύντομα θα γίνει πλούσιος, ενώ o Remsen ενοχλήθηκε, πιστεύοντας ότι άξιζε κέρδος για ουσίες που παράγονται στο εργαστήριο του. Σχετικά με το θέμα ο Remsen σχολίασε, «Ο Fahlberg είναι ένα κάθαρμα. Με ενοχλεί και μόνο να ακούω το όνομά του να αναφέρεται στην ίδια ανάσα με το δικό μου.»[17]

Αν και η σακχαρίνη κυκλοφορούσε στην αγορά για αρκετό καιρό μετά την ανακάλυψη της, μέχρι να υπάρξει έλλειψη της ζάχαρης κατά τη διάρκεια του Α ' Παγκοσμίου Πολέμου, η χρήση της δεν είχε γίνει ευρέως διαδεδομένη. Η δημοτικότητά της αυξήθηκε περαιτέρω κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 και του 1970 σε ανθρώπους που πρόσεχαν τη διατροφή τους, με δεδομένο ότι η ζαχαρίνη περιείχε ελάχιστες θερμίδες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ζαχαρίνη διατίθεται συνήθως σε εστιατόρια σε ροζ πακέτα ενώ η πιο δημοφιλής μάρκα είναι η "Swet'n Low". Λόγω της δυσκολίας στην εισαγωγή ζάχαρης από τις δυτικές Ινδίες, Η Βρετανική Εταιρεία Ζαχαρίνης (British Saccharin Company) ιδρύθηκε το 1917 για να παράγει ζαχαρίνη στο Paragon Works κοντά στο Άκρινγκτον, Lancashire. Η παραγωγή αδειοδοτούνταν και ελεγχόταν από το Board of Trade στο Λονδίνο και συνεχίστηκε σε αυτήν την τοποθεσία μέχρι το 1926.

Ρύθμιση της κυβέρνησης των ΗΠΑ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο FDA από την ίδρυσή του το 1907 άρχισε να ερευνά τη ζαχαρίνη, ως αποτέλεσμα της Pure Food and Drug Act. O Harvey Wiley, τότε ο διευθυντής του γραφείου Xημείας για το FDA, που αντιμετώπιζε τη ζαχαρίνη ως παράνομο υποκατάστατο ένα πολύτιμου συστατικού (ζάχαρη) από ένα λιγότερο πολύτιμο συστατικό. Σε μια σύγκρουση που είχε συνέπειες στην καριέρα του ο Wiley είπε στον Πρόεδρο Θίοντορ Ρούζβελτ: «Όλοι όσοι έφαγαν από αυτό το γλυκό καλαμπόκι έχουν εξαπατηθεί. Νόμιζαν ότι έτρωγαν ζάχαρη, όταν στην πραγματικότητα έτρωγαν πίσσα άνθρακα, προϊόν που στερείται εντελώς διατροφικής αξίας και εξαιρετικά επιβλαβές για την υγεία." Αλλά ο ίδιος ο Ρούσβελτ, που ήταν καταναλωτής ζαχαρίνης, απατώντας με θυμό στον Wiley δήλωσε: «όποιος λέει ότι η σακχαρίνη είναι επιβλαβής για την υγεία είναι ηλίθιος.» Το επεισόδιο αποδείχτηκε η καταστροφή στην καριέρα του Wiley.[18]

Το 1911, η Επιθεώρηση Τροφίμων των ΗΠΑ με την απόφαση 135 δήλωσε ότι τα τρόφιμα που περιέχουν σακχαρίνη είναι νοθευμένα.[19] Ωστόσο, το 1912 η Επιθεώρηση Τροφίμων με την απόφαση 142 ανέφερε ότι η σακχαρίνη δεν ήταν επιβλαβής.[20]

Tο 1977, η FDA έκανε μια προσπάθεια για ολοκληρωτική απαγόρευση της ουσίας,[5][21] βασιζόμενη σε μελέτες που έδειχναν ότι η ουσία προκαλούσε καρκίνο σε αρουραίους. Η απόπειρα απαγόρευσης ήταν ανεπιτυχής, λόγω της δημόσιας αντίθεσης, που ενθαρρύνονταν από τη βιομηχανία διαφημίσεων,[21] και αντ' αυτού απαιτήθηκε η χρήση της παρακάτω ετικέτας : «Η χρήση αυτού του προϊόντος μπορεί να είναι επικίνδυνη για την υγεία σας. Αυτό το προϊόν περιέχει σακχαρίνη, η οποία έχει προσδιοριστεί ως καρκινογόνος σε πειραματόζωα». Η απαίτηση αυτή καταργήθηκε το 2000 μετά από νέα έρευνα, που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο από τους αρουραίους, συνεπώς δεν ήταν καρκινογόνος σε τυπικά επίπεδα πρόσληψης.[21] Η ζαχαρίνη εξακολουθεί να είναι ευρέως χρησιμοποιούμενη στις Ηνωμένες Πολιτείες και τώρα είναι η τρίτη πιο δημοφιλής τεχνητή γλυκαντική ουσία πίσω από τη σουκραλόζη και την ασπαρτάμη.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η σακχαρίνη είναι επίσης γνωστή με τον αριθμό Ε (πρόσθετο κώδικα) E954.

Η τρέχουσα κατάσταση της ζαχαρίνης είναι ότι στις περισσότερες χώρες επιτρέπεται, και σε χώρες όπως ο Καναδάς έχουν αρθεί οι προηγούμενες απαγορεύσεις της ως πρόσθετο τροφίμων.[22] Οι ισχυρισμοί ότι συνδέεται με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης αποδείχθηκαν αβάσιμοι σε πειράματα σε πρωτεύοντα θηλαστικά.[23] (ωστόσο στη Γαλλία τα δισκία ζαχαρίνης απαγορεύονται.)[24]

Η ζαχαρίνη, ήταν παλαιότερα στην Καλιφόρνια, στον κατάλογο των χημικών ουσιών που είναι γνωστές στην πολιτεία ως καρκινογόνες βάσει της Proposition 65, αλλά διεγράφη το 2001.[25]

Ετικέτα προειδοποίησης, πρόσθεση και αφαίρεση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1958, το Κογκρέσο τροποποίησε το νόμο για τα Food, Drugs, and Cosmetic Act του 1938 με τη ρήτρα Ντιλέινι , ώστε να δώσει εντολή στην υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων να μην εγκρίνει ουσίες που «προκαλούν καρκίνο στον άνθρωπο ή, μετά από δοκιμές προκαλούν καρκίνο στα ζώα.» Μελέτες σε αρουραίους στο εργαστήριο κατά τις αρχές της δεκαετίας του '70 συνέδεσαν τη σακχαρίνη με την ανάπτυξη καρκίνου της ουροδόχου κύστης σε τρωκτικά. Ως εκ τούτου, όλα τα τρόφιμα που περιείχαν σακχαρίνη επισημαίνονταν με μία προειδοποιητική ετικέτα, με την απαίτηση της Saccharin Study and Labeling Act of 1977.[26]

Ωστόσο, το 2000, οι προειδοποιητικές ετικέτες αφαιρέθηκαν επειδή οι επιστήμονες κατανόησαν ότι τα τρωκτικά, σε αντίθεση με τους ανθρώπους, έχουν ένα μοναδικό συνδυασμό υψηλού pH, υψηλού φωσφορικού ασβεστίου, και υψηλά επίπεδα πρωτεϊνών στα ούρα τους.[27][28] Μία ή περισσότερες από τις πρωτεΐνες που είναι πιο διαδεδομένη σε αρσενικούς αρουραίους συνδυαζόμενη με φωσφορικό ασβέστιο και σακχαρίνη παράγουν μικροκρυστάλλους που βλάπτουν την επένδυση της κύστης. Με την πάροδο του χρόνου, η κύστη του αρουραίου ανταποκρίνεται σε αυτή τη ζημιά κάνοντας υπερπαραγωγή κυττάρων για την αποκατάσταση των ζημιών, η οποία οδηγεί στο σχηματισμό όγκων. Δεδομένου ότι αυτό δεν συμβαίνει στον άνθρωπο, δεν υπάρχει κανένας αυξημένος κίνδυνος καρκίνου της ουροδόχου κύστης.[29]

Η διαγραφή της σακχαρίνης από τη λίστα είχε ως επακόλουθο την κατάργηση της ετικέτας προειδοποίησης ως απαίτηση για προϊόντα που την περιέχουν.[30] Το 2001, η Αμερικανική υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων και η πολιτεία της Καλιφόρνιας τροποποίησαν τις θέσεις τους σχετικά με τη σακχαρίνη, δηλώνοντας ότι είναι ασφαλής για κατανάλωση.[21] Την απόφαση του FDA ακολούθησε το 2000 η ενέργεια του U.S. Department of Health and Human Services' National Toxicology Program, να αφαιρέσει τη ζαχαρίνη από τον κατάλογο των καρκινογόνων ουσιών.

Η EPA έχει επίσημα αφαιρέσει τη ζαχαρίνη και τα άλατά της από τον κατάλογο των επικίνδυνων συστατικών και εμπορικών χημικών προϊόντων. Στις 14 Δεκεμβρίου 2010, η EPA δήλωσε ότι η σακχαρίνη δεν αποτελεί πλέον πιθανό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία.[31]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Saccharin (Inactive Ingredient)». drugs.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Δεκεμβρίου 2017. 
  2. ↑ «Saccharine». etymonline.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαρτίου 2006. 
  3. ↑ Chattopadhyay, S; Raychaudhuri, U; Chakraborty, R (April 2014). «Artificial sweeteners – a review.». Journal of food science and technology 51 (4): 611–21. doi:10.1007/s13197-011-0571-1. PMID 24741154. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Fahlberg, C.; Remsen, I. (1879). «Über die Oxydation des Orthotoluolsulfamids». Berichte der Deutschen chemischen Gesellschaft zu Berlin 12: 469–473. doi:10.1002/cber.187901201135. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-13. https://web.archive.org/web/20130513081829/http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k90688q/f519.chemindefer. 
  5. ↑ 5,0 5,1 P. M. Priebem; G. B. Kauffman (1980). «Making governmental policy under conditions of scientific uncertainty: A century of controversy about saccharin in congress and the laboratory». Minerva 18 (4): 556–574. doi:10.1007/BF01096124. PMID 11611011. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Artificial Sweeteners and Cancer». National Cancer Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2015. 
  7. ↑ Weihrauch MR, Diehl V (2004). «Artificial sweeteners—do they bear a carcinogenic risk?». Ann Oncol 15 (10): 1460–5. doi:10.1093/annonc/mdh256. PMID 15367404. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-02-02. https://web.archive.org/web/20120202025525/http://annonc.oxfordjournals.org/content/15/10/1460.long. 
  8. ↑ «Saccharin: FDA Agencies». University of Minnesota, Environmental Health Sciences. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2016. 
  9. ↑ «Common Terms: S-Z». American Diabetes Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2015. 
  10. ↑ «Low-Calorie Sweeteners: What's News, What's New». American Diabetes Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. 
  11. ↑ «Are Artificial Sweeteners Safe for People With Diabetes?». Cleveland Clinic. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Οκτωβρίου 2016. 
  12. ↑ (Όπως αναλύεται παρακάτω, οι σχετικές συνεισφορές των Fahlberg και Remsen για την ανακάλυψη αργότερα αμφισβήτησε, με τελικό ψήφισμα με θέα το 1879 έγγραφο ανακοινώνοντας την ανακάλυψη λίστες και τα δύο ονόματα, όπως συγγραφείς, με Fahlberg το όνομα πρώτα.)
  13. ↑ Fahlberg's account of how he discovered the sweetness of saccharin appears in: (Anon.) (July 17, 1886) "The inventor of saccharine," Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty. Scientific American, new series, 60 (3) : 36.
  14. ↑ Myers, Rusty L.· Myers, Richard L. (2007). The 100 most important chemical compounds: a reference guide. Westport, Conn: Greenwood Press. σελ. 241. ISBN 0-313-33758-6. 
  15. ↑ Remsen Ira; Fahlberg C. (February 1880). «On the oxidation of substitution products of aromatic hydrocarbons. IV. – On the oxidation of orthotoluenesulphamide». American Chemical Journal 1 (6): 426–439. http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uiug.30112000116845;view=1up;seq=434.  From pages 430–431: "It possesses a 'very marked sweet taste, being much sweeter than cane-sugar'. The taste is perfectly pure. The minutest quantity of the substance, a bit of its powder scarcely visible, if placed upon the tip of the tongue, causes a sensation of pleasant sweetness throughout the entire cavity of the mouth. As stated above, the substance is soluble to only a slight extent in cold water, but if a few drops of the cold aqueous solution be placed in an ordinary goblet full of water, the latter then tastes like the sweetest syrup. Its presence can hence easily be detected in the dilutest solutions by the taste."
  16. ↑ Constantin Fahlberg and Adolph List, "Manufacture of saccharine compounds," Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty. U.S. Patent no. 319,082 (filed: August 7, 1884).
  17. ↑ Getman, Frederick Hutton. The life of Ira Remsen. Easton, Pa: Journal of chemical education. σελ. 66. 
  18. ↑ «Sugar: A Cautionary Tale». www.fda.gov. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2010. 
  19. ↑ Charles Wesley Dunn (1913). Federal, State, and Territorial Reference Manual of Pure Food and Drug Law: Dunn's Pure Food and Drug Legal Manual. Dunn's pure food and drug legal manual corporation. σελίδες 1327–. 
  20. ↑ California State Board of Health (1921). Monthly Bulletin. The Board. σελίδες 21–. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 Conis, Elena. "Saccharin's mostly sweet following." Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty. Los Angeles Times. December 27, 2010, accessed January 14, 2011.
  22. ↑ «Saccharin cleared for use in foods in Canada». agcanada.com. Health Canada. 
  23. ↑ Takayama, S.; Sieber, SM.; Adamson, RH.; Thorgeirsson, UP.; Dalgard, DW.; Arnold, LL.; Cano, M.; Eklund, S. και άλλοι. (Jan 1998). «Long-term feeding of sodium saccharin to nonhuman primates: implications for urinary tract cancer». J Natl Cancer Inst 90 (1): 19–25. doi:10.1093/jnci/90.1.19. PMID 9428778. 
  24. ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2013.  USPS Mailing Conditions
  25. ↑ Sun, Meng (28 Δεκεμβρίου 2015). «Saccharin Delisted Effective April 6, 2001 as Known to the State to Cause Cancer». ca.gov. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2011. 
  26. ↑ «Saccharin warning». AP via Telegraph-Herald. 1973-05-22. https://news.google.com/newspapers?id=moBFAAAAIBAJ&sjid=-LwMAAAAIBAJ&pg=6480,3710197&dq=saccharin+warning&hl=en. Ανακτήθηκε στις 2011-06-09. 
  27. ↑ Whysner, J.; Williams, GM. (1996). «Saccharin mechanistic data and risk assessment: urine composition, enhanced cell proliferation, and tumor promotion». Pharmacol Ther 71 (1–2): 225–52. doi:10.1016/0163-7258(96)00069-1. PMID 8910956. 
  28. ↑ Dybing, E. (Dec 2002). «Development and implementation of the IPCS conceptual framework for evaluating mode of action of chemical carcinogens». Toxicology 181–182: 121–5. doi:10.1016/S0300-483X(02)00266-4. PMID 12505296. 
  29. ↑ National Toxicology Program. Report on Carcinogens, Thirteenth Edition, Appendix B Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty.. pages 2–4. Linked from Saccharin index page Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty. at NTP, last updated on November 18, 2014. Page accessed Feb 29, 2016
  30. ↑ National Cancer Institute. Artificial Sweeteners and Cancer Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty. Last Reviewed: August 5, 2009. Page accessed Feb 29, 2016
  31. ↑ "EPA Removes Saccharin from Hazardous Substances Listing." Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty. December 14, 2010, accessed January 14, 2011.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ζαχαρίνη&oldid=10387956"