Αρταξέρξης Γ΄ της Περσίας

Αρταξέρξης Γ'
Βασιλιάς της Περσίας
Περίοδος	358 π.Χ. - 338 π.Χ.
Στέψη	Φεβρουάριος ή Μάρτιος 358 π.Χ. Πασαργάδες
Προκάτοχος	Αρταξέρξης Β΄
Διάδοχος	Αρταξέρξης Δ΄
Φαραώ της Αιγύπτου
Περίοδος	342 π.Χ. - 338 π.Χ.
Προκάτοχος	Νεκτανεβώ Β΄ της Αιγύπτου
Διάδοχος	Αρταξέρξης Δ΄
Γέννηση	425 π.Χ.
Θάνατος	26 Αυγούστου/25 Σεπτεμβρίου 338 π.Χ.
Τόπος ταφής	Περσέπολη
Επίγονοι	Αρταξέρξης Δ΄ της Περσίας Παρυσάτιδα
Οίκος	Δυναστεία των Αχαιμενιδών
Πατέρας	Αρταξέρξης Β΄
Μητέρα	Στάτειρα
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Κεφαλή του Φαραώ της Αιγύπτου Νεκταναβώ Β'

Ο Αρταξέρξης Γ΄ ο Ώχος (425 π.Χ. - 338 π.Χ.) ήταν βασιλιάς της Περσίας και ο 11ος βασιλιάς του Οίκου των Αχαιμενιδών, καθώς και ο πρώτος φαραώ της 31ης δυναστείας της Αιγύπτου. Ήταν γιος και διάδοχος τού μεγάλου βασιλιά της Περσίας Αρταξέρξη Β΄ του Μνήμονος. Ανέβηκε στον θρόνο της Περσίας σε ηλικία 66 ετών και παρέμεινε στον θρόνο ως τον θάνατό του, υπέργηρος. Απεβίωσε το 338 π.Χ. σε ηλικία 87 ετών πιθανώς δηλητηριασθείς· ήταν γνωστός για τη μεγάλη του βιαιότητα. Την ίδια εποχή που ο ίδιος ήταν μέγας βασιλιάς της Περσίας, βασιλιάς της Μακεδονίας ήταν ο Φίλιππος Β΄ (πατέρας του Αλεξάνδρου Γ΄ του Μεγάλου) και φαραώ της Αιγύπτου -πριν καταλάβει ο ίδιος τη χώρα- ήταν ο Νεκτανεβώ Β΄. Πριν την άνοδό του στον θρόνο, ο Αρταξέρξης Γ΄ ήταν σατράπης και αρχηγός του στρατού του υπέργηρου πατέρα του· ο ίδιος ορίστηκε διάδοχος, αφού οι υπόλοιποι αδελφοί του είχαν εκτελεστεί ή αυτοκτονήσει. Λίγο πριν διαδεχτεί τον πατέρα του, ήταν αρχηγός τού στρατού σε εκστρατεία των Περσών στην Αίγυπτο το 359 π.Χ. Όταν ανέβηκε στον θρόνο έδειξε αμέσως τη βιαιότητά του εκτελώντας 80 συγγενείς του της δυναστείας των Αχαιμενιδών, από φόβο μήπως σφετεριστούν τον θρόνο του.

Αντιμετώπιση των εξεγέρσεων στη Μικρά Ασία

Το 355 π.Χ. ο Αρταξέρξης Γ΄ πίεσε την Αθήνα να υπογράψει συνθήκη, σύμφωνα με την οποία έπρεπε να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία των συμμάχων της, που εξεγέρθηκαν στη Μικρά Ασία. Σε μία εκστρατεία στις αρχές της βασιλείας του εναντίον των Καδουσιανών, φάνηκαν οι μεγάλες στρατιωτικές ικανότητες του μελλοντικού βασιλιά της Περσίας Δαρείου Γ΄ του Κοδομμανού, ανιψιού του Αρταξέρξη Γ΄, που θα γίνει ο τελευταίος βασιλιάς των Αχαιμενιδών της Περσίας. Ακολούθησε η εξέγερση του σατράπη της Λυδίας Αρτάβαζου με τη βοήθεια της Αθήνας· μαζί του ενώθηκε ο σατράπης της Μυσίας Ορόντης το 354 π.Χ. Ο Αρταξέρξης Γ΄ νίκησε τους εξεγερμένους σατράπες, ο Ορόντης συγχωρέθηκε από τον μεγάλο βασιλιά ενώ ο Αρτάβαζος κατέφυγε στην αυλή του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Β΄. Το 354 π.Χ. ο Περσικός στρατός εξεστράτευσε για πρώτη φορά στην Αίγυπτο, πρώην κτήση της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών, η οποία είχε χαθεί ύστερα από εξέγερση την εποχή του Αρταξέρξη Β΄· δύο εκστρατείες το 354 και το 351 π.Χ. απέτυχαν. Οι Πέρσες εκστράτευσαν για τρίτη φορά το 343 π.Χ. με επικεφαλής τον ίδιο τον υπέργηρο Αρταξέρξη Γ΄: οι δυνάμεις του Αιγύπτιου φαραώ Νεκταναβώ Β΄ συνετρίβησαν το 342 π.Χ. και ο ίδιος δραπέτευσε στη Νουβία, έτσι οι Πέρσες απέκτησαν ξανά την Αίγυπτο ως το 332 π.Χ.

Η καταστροφή της Σιδώνας

Από το 343 π.Χ. ξεκίνησαν οι εξεγέρσεις των Φοινικικών πόλεων, αντιδρώντας στη σκληρή Περσική καταπίεση. Πρώτη επαναστάτησε η Σιδώνα με τον βασιλιά Τεννέ Β΄, ο οποίος είχε τοποθετηθεί από τον ίδιο τον Πέρση βασιλιά Αρταξέρξη Γ΄ ως υποτελής του. Ακολούθησαν οι εξεγέρσεις των υπόλοιπων Φοινικικών πόλεων και της Κύπρου· ο Τεννές Β΄ κατέστρεψε τις Περσικές προμήθειες για τον πόλεμο με τους Αιγυπτίους και ζήτησε τη βοήθεια τού ίδιου τού Αιγύπτιου φαραώ Νεκταναβώ Β΄. Ο Αρταξέρξης Γ΄ αποφάσισε να τιμωρήσει τη Σιδώνα, εκστρατεύοντας ο ίδιος επικεφαλής τεράστιου στρατού 330.000 ανδρών. Ο Τεννές Β΄ τρομοκρατημένος το έβαλε στα πόδια, 600 Σιδώνιοι παραδόθηκαν στον Αρταξέρξη Γ΄ και σφαγιάστηκαν. Η Σιδώνα κάηκε εκ θεμελίων από τον Αρταξέρξη Γ΄· από τους κατοίκους της 40.000 κάηκαν από φωτιά, που άναψαν οι ίδιοι για να μην πέσουν στα χέρια των Περσών. Μετά την καταστροφή της Σιδώνας όλες οι πόλεις που επαναστάτησαν δήλωσαν υποταγή.

Κατάκτηση και διακυβέρνηση της Αιγύπτου

Αμέσως μετά την καταστροφή της Σιδώνας, ο Αρταξέρξης Γ΄ αφοσιώθηκε στην ολοκληρωτική κατάκτηση της Αιγύπτου. Το 342 π.Χ. με 330.000 στρατό, αποτελούμενο από Ασιάτες, συνέτριψε τις δυνάμεις του Φαραώ Νεκτανεβώ Β΄ από 100.000 άνδρες· ανάμεσα τους 20.000 Έλληνες μηχανικούς. Ο Νεκταναβώ Β΄ δραπέτευσε στη Μέμφιδα και στη συνέχεια στην Αιθιοπία. Ο Αρταξέρξης Γ΄ ξεκίνησε ένα όργιο από λεηλασίες σε όλες τις Αιγυπτιακές πόλεις, καταστρέφοντας τις οχυρώσεις και λεηλατώντας τους ναούς. Κυβέρνησε με αυταρχισμό, επιβάλλοντας βαριά φορολογία και καταδιώκοντας τους πιστούς της Αιγυπτιακής θρησκείας· πριν επιστρέψει στην Περσία διόρισε τον Φερενδάρη ως σατράπη της Αιγύπτου. Τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του, υπέργηρος, κυβέρνησε στην Περσία με ισχυρή πυγμή, ισχυροποιώντας τη χώρα του και τη βασιλική εξουσία, αλλά με μεγάλη αυταρχικότητα. Δηλητηριάστηκε από τον σατράπη Βαγώα, τον ισχυρότερο άνδρα στην αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών μετά τον βασιλιά. Ο Βαγώας τοποθέτησε διάδοχο τού Αρταξέρξη Γ΄ τον μικρότερο γιο εκείνου, τον Αρταξέρξη Δ΄, τον οποίο είχε ο Αρταξέρξης Γ΄ εκτός των σχεδίων διαδοχής του.

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε τη μικρανιψιά του, κόρη του Οξυάθρη (γιου της Σισύγαμβης, αδελφής τού Αρταξέρξη Γ΄) και είχε τέκνα:

• Αρταξέρξης Δ΄ Άρσης, βασιλιάς της Περσίας.
• Βισθάνης.
• Παρυσάτις Β΄ άκμασε 333-323 π.Χ., παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο Γ΄ τον Μεγάλο.

Πηγές

• Lendering, Jona. "Livius Picture Archive: texts XPc and A3Pa". Livius.Org. Archived from the original on January 9, 2008. Retrieved March 8, 2008. "king of kings, the king of countries, the king of this earth"
• Smith, William (1867) [1842]. "Artaxerxes". In William Smith. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology 1. Boston:Little, Brown, and Company. p. 371. "Arta:"honoured"+Xerxes:"a king" ("the honoured king"), according to Herodotus "the great warrior"" |accessdate= requires |url= (help)
• Rawlinson, George (1889). "Phœnicia under the Persians". History of Phoenicia. Longmans, Green. Retrieved March 10, 2008.
• Lare, Gerald A. "The Period of Jewish Independence". Archived from the original on February 25, 2008. Retrieved March 10, 2008.
• Sekunda, Nick; Nicholas V. Sekunda, Simon Chew (1992). The Persian Army 560–330 BC: 560–330 BC. Osprey Publishing. p. 28. ISBN 1-85532-250-1.
• Rhodes, Peter J. (2006). A History of the Classical Greek World: 478–323 BC. Blackwell Publishing. p. 224. ISBN 0-631-22564-1. Retrieved June 2008.
• Kjeilen, Tore. "Artaxerxes 3". Archived from the original on February 25, 2008. Retrieved March 5, 2008.