Π.Α.Ο.Κ. (ποδόσφαιρο ανδρών): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
||
Γραμμή 971: | Γραμμή 971: | ||
|- |
|- |
||
|[[ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Λιγκ 2024–25|Europa League]] |
|[[ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Λιγκ 2024–25|Europa League]] |
||
|Play- |
|Play-off |
||
|{{flagicon|IRL}} [[Σάμροκ Ρόβερς]] |
|{{flagicon|IRL}} [[Σάμροκ Ρόβερς]] |
||
|'''4–0''' |
|||
| |
|||
| |
| |
||
|} |
|} |
||
Γραμμή 1.000: | Γραμμή 1.000: | ||
|- |
|- |
||
| align="left" |[[ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Λιγκ|UEFA/Europa League]] |
| align="left" |[[ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Λιγκ|UEFA/Europa League]] |
||
| |
|29 |
||
| |
|149 |
||
| |
|57 |
||
|44 |
|44 |
||
|48 |
|48 |
||
|208–171 |
|||
|204–171 |
|||
|- |
|- |
||
| align="left" |[[ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Κόνφερενς Λιγκ|UEFA Conference League]] |
| align="left" |[[ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Κόνφερενς Λιγκ|UEFA Conference League]] |
||
Γραμμή 1.033: | Γραμμή 1.033: | ||
| align="left" |'''Σύνολο''' |
| align="left" |'''Σύνολο''' |
||
|''' |
|'''51''' |
||
|''' |
|'''239''' |
||
|''' |
|'''93''' |
||
|'''66''' |
|'''66''' |
||
|'''80''' |
|'''80''' |
||
|''' |
|'''326–294''' |
||
|} |
|} |
||
Γραμμή 1.266: | Γραμμή 1.266: | ||
|- |
|- |
||
| rowspan="2"| [[Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Ιρλανδίας|Ιρλανδία]] |
| rowspan="2"| [[Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Ιρλανδίας|Ιρλανδία]] |
||
| [[Σάμροκ Ρόβερς]] |
| [[Σάμροκ Ρόβερς]] (2 φορές) |
||
|- |
|- |
||
| [[Μποέμιανς ΦΚ|Μποέμιανς]] |
| [[Μποέμιανς ΦΚ|Μποέμιανς]] |
Έκδοση από την 22:26, 22 Αυγούστου 2024
Επίσημη ονομασία | Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών Ποδοσφαιρική Ανώνυμη Εταιρεία | ||
---|---|---|---|
Σύντομο όνομα | Π.Α.Ο.Κ. | ||
Προσωνύμιο | Δικέφαλος του Βορρά και Ασπρόμαυροι | ||
Ίδρυση | 20 Απριλίου 1926 | ||
Έδρα | Θεσσαλονίκη, Ελλάδα | ||
Στάδιο | Γήπεδο Τούμπας, Δήμος Θεσσαλονίκης | ||
Χρώματα | λευκό και μαύρο | ||
Μητρικός σύλλογος | Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών | ||
Ιδιοκτήτης | Ιβάν Σαββίδης | ||
Πρόεδρος | Ιβάν Σαββίδης | ||
Προπονητής | Ραζβάν Λουτσέσκου | ||
Πρωτάθλημα | Σούπερ Λιγκ 1 | ||
Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
| |||
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης | |||
Πολυμέσα σχετικά με την ομάδα | |||
wikidata ( ) |
Ο Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών[1] είναι ελληνικό αθλητικό σωματείο το οποίο εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Ιδρύθηκε στις 20 Απριλίου 1926 και είναι από τους μεγαλύτερους αθλητικούς συλλόγους στην Ελλάδα.
Το ανδρικό τμήμα ποδοσφαίρου του Π.Α.Ο.Κ. αγωνίζεται στο πρώτο τη τάξει πρωτάθλημα της Α1 Εθνικής Κατηγορίας (Super League 1),[2] με την επίσημη επωνυμία «Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών Ποδοσφαιρική Ανώνυμη Εταιρεία» και με τον διακριτικό τίτλο «Π.Α.Ο.Κ. Π.Α.Ε.».[3]
Συμμετέχει σε όλα τα πρωταθλήματα της Α΄ Εθνικής Κατηγορίας από την ίδρυση της, την περίοδο 1959–1960. Έχει κατακτήσει 4 φορές το Πρωτάθλημα Ελλάδας (1976, 1985, 2019, 2024) και 8 φορές το Κύπελλο Ελλάδας, (1972, 1974, 2001, 2003, 2017, 2018, 2019, 2021) ενώ έχει συμμετάσχει και σε 15 ακόμη τελικούς της διοργάνωσης. Στο ενεργητικό του έχει επίσης αρκετές αξιομνημόνευτες πορείες και νίκες στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις με πιο πρόσφατες τις προκρίσεις του στην προημιτελική φάση του ΟΥΕΦΑ Κόνφερενς Λιγκ 2021–2022 και ΟΥΕΦΑ Κόνφερενς Λιγκ 2023–2024.
Ιστορία
1926–1945: Ίδρυση και πρώτες διακρίσεις
Ο ΠΑΟΚ ιδρύθηκε στις 20 Απριλίου 1926[4] από Έλληνες πρόσφυγες που κατέφυγαν στη Θεσσαλονίκη από την Κωνσταντινούπολη στον απόηχο του Ελληνοτουρκικού Πολέμου (1919–1922), κι έπειτα από δύο μήνες προετοιμασίας αποφασίστηκε ότι θα πρέπει να αγωνιστεί με τις υπόλοιπες ομάδες της Θεσσαλονίκης, ως μέλος της ΕΠΣΜ. Ο πρώτος αγώνας του συλλόγου ήταν μια νίκη εναντίον του Ηρακλή στις 26 Ιουλίου 1926 με σκορ 2–1. Ο πρώτος προπονητής του ΠΑΟΚ υπήρξε το 1926 αμισθί ο Κώστας Ανδρεάδης. Το πρώτο επαγγελματικό συμβόλαιο που υπογράφηκε στον ΠΑΟΚ αφορούσε τον Γάλλο ποδοσφαιριστή Ραϊμόν Ετιέν και συνάφθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1928. Το συμβόλαιο προέβλεπε ότι ο ποδοσφαιριστής, προερχόμενος από τον ελληνικό σύλλογο Πέρα Κλουμπ της Κωνσταντινούπολης, θα λάμβανε μισθό 4.000 δραχμών μηνιαίως.
Το όραμα των ιδρυτών του συλλόγου και του συνόλου της κοινότητας του ΠΑΟΚ για την απόκτηση έδρας έγινε πραγματικότητα το 1928 στο πλαίσιο της απορρόφησης της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης, η οποία είχε ως έδρα το γήπεδο του Σιντριβανιού, που έτσι πέρασε στον ΠΑΟΚ. Στις 12 Δεκεμβρίου 1930 εγκαινιάστηκε επίσημα η έδρα του ΠΑΟΚ και ακολούθησε φιλικός αγώνας με αντίπαλο τον Άρη, στον οποίο ο ΠΑΟΚ νίκησε με σκορ 2–1. Το γήπεδο του Σιντριβανιού υπήρξε έδρα του ΠΑΟΚ ως το 1959.[5] Σήμερα στη θέση του βρίσκεται η Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ο πρώτος ξένος προπονητής στην ιστορία της ομάδας ήταν ο Αυστριακός Ρούντολφ Γκάσνερ, ο οποίος υπηρέτησε τον ΠΑΟΚ την περίοδο 1931–32. Την ίδια περίοδο ο ΠΑΟΚ κέρδισε τον Ηρακλή με 3-2, αλλά ο αγώνας αποφασίστηκε να επαναληφθεί μετά από ένσταση του Γηραιού. Ο ΠΑΟΚ δεν κατέβηκε να αγωνιστεί στον αγώνα που ορίστηκε στην Αθήνα σε ένδειξη διαμαρτυρίας, και έτσι καταταγεί τελευταίος από τις ομάδες της Μακεδονίας. Έτσι, κλήθηκε να αντιμετωπίσει τον πρωταθλητή ΕΠΣ Μακεδονίας Μ. Αλέξανδρο. Όμως δεν κατέβηκε ξανά στους αγώνες και υποβιβάστηκε στο τοπικό πρωτάθλημα και τη θέση του στο πρωτάθλημα Ελλάδας την επόμενη χρονιά πήρε ο Μέγας Αλέξανδρος.
Ο ΠΑΟΚ συμμετείχε για πρώτη φορά στο πρωτάθλημα Ελλάδας την περίοδο 1930–31. Το 1937 κατέκτησε τον πρώτο του τίτλο, όταν αναδείχθηκε πρωταθλητής Ε.Π.Σ. Μακεδονίας και συμμετείχε στο πανελλήνιο πρωτάθλημα κατακτώντας τη 2η θέση.
Το 1939 αναμετρήθηκε με την ΑΕΚ στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδας, προηγήθηκε με γκολ του Ιωαννίδη όμως τελικά η ΑΕΚ επικράτησε με σκορ 2–1. Την ίδια χρονιά αγωνίστηκε στον τελικό του πανελληνίου πρωταθλήματος, όπου έχασε σε διπλό τελικό από την ΑΕΚ και κατέκτησε τη 2η θέση. Το 1940 κατέκτησε το πρωτάθλημα Μακεδονίας-Θράκης.
Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου 1940–41 ο ΠΑΟΚ έχασε δύο ποδοσφαιριστές του, που έπεσαν για την πατρίδα στα βουνά της Αλβανίας, τον τερματοφύλακα της ομάδας Νίκο Σωτηριάδη (ο πρώτος παίκτης του ΠΑΟΚ που χρίστηκε διεθνής αγωνιζόμενος το 1938 σε επίσημο αγώνα της Εθνικής Ελλάδας), καθώς και τον αμυντικό Γιώργο Βατίκη.
-
Ο ΠΑΟΚ το 1926
-
Ο ΠΑΟΚ το 1937
1946–1958: Η κυριαρχία στη Θεσσαλονίκη
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κατοχή, στις αρχές της δεκαετίας του '50, άρχισαν να γράφονται οι «χρυσές» σελίδες της ιστορίας του ΠΑΟΚ. Δημιουργήθηκαν τα περίφημα «τσικό του Βίλλυ», του Αυστριακού προπονητή Βίλχελμ Σέφτσικ (Wilhelm "Willi" Sefzik), από τα οποία ξεπήδησαν μεγάλα ονόματα που άφησαν εποχή, όπως μεταξύ άλλων οι Λέανδρος Συμεωνίδης, Γιαννέλος Μαργαρίτης και Γιώργος Χαβανίδης.
Το 1948 ο ΠΑΟΚ κατέκτησε το πρωτάθλημα Μακεδονίας και στη συνέχεια συμμετείχε στην τελική φάση του πανελληνίου πρωταθλήματος, όπου κατετάγη 3ος. Το 1950 αναδείχθηκε για μια ακόμη φορά πρωταθλητής Μακεδονίας, ενώ την επόμενη χρονιά (1950–51) συμμετείχε για δεύτερη φορά σε τελικό του κυπέλλου Ελλάδας, ηττήθηκε όμως από τον Ολυμπιακό.
Το καλοκαίρι του 1952 πραγματοποιήθηκε ο πρώτος νυχτερινός αγώνας στο γήπεδο του Συντριβανίου ανάμεσα στον ΠΑΟΚ και τον Πανιώνιο, εγκαινιάζοντας μ' αυτόν τον τρόπο τους προβολείς που είχαν τοποθετηθεί στο γήπεδο, το οποίο ήταν μόλις το δεύτερο στην Ελλάδα, μετά από αυτό της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, που απέκτησε ηλεκτροφωτισμό.
Το 1953 σηματοδότησε την έναρξη μιας σπουδαίας εποχής για τον ΠΑΟΚ. Κατά τη διάρκεια των μεταγραφών του καλοκαιριού στην ομάδα ήρθαν οι Κουϊρουκίδης, Πετρίδης, Πρόγιος, Γερούδης, Κεμανίδης, Χασιώτης και Αγγελίδης. Η απόκτηση του Λάμπη Κουϊρουκίδη από τη Δόξα Δράμας αποτέλεσε τη μεγάλη κίνηση για τη διοίκηση του ΠΑΟΚ, καθώς μαζί με τους Λευτέρη Παπαδάκη και Χριστόφορο Γιεντζή δημιουργήθηκε η ξακουστή επιθετική τριπλέτα και η τριετία 1953–1956 αποτέλεσε την πρώτη εποχή διακρίσεων του συλλόγου.
Για τέσσερις συνεχόμενες περιόδους (1954, 1955, 1956, 1957) ο ΠΑΟΚ κατέκτησε το πρωτάθλημα Μακεδονίας και συμμετείχε στο πανελλήνιο πρωτάθλημα, με τον Γιεντζή να αναδεικνύεται πρώτος σκόρερ την περίοδο 1953–54 και τον Κουϊρουκίδη την περίοδο 1955–56. Το 1955 ο ΠΑΟΚ αγωνίστηκε για 3η φορά σε τελικό κυπέλλου και ηττήθηκε από τον Παναθηναϊκό.
1959–1979: Γήπεδο Τούμπας και οι πρώτοι τίτλοι
Το 1959 ο ΠΑΟΚ γύρισε σελίδα στην ιστορία του, καθώς απέκτησε νέα έδρα, το γήπεδο της Τούμπας. Ήδη από το 1958 είχε ενταχθεί στα εφηβικά τμήματα του συλλόγου ο Γιώργος Κούδας, ο ποδοσφαιριστής που αποτέλεσε μια από τις κορυφαίες μορφές της ομάδας. Η παρά λίγο μετακίνησή του το 1966 στον Ολυμπιακό δημιούργησε μια από τις μεγαλύτερες έριδες του ελληνικού αθλητισμού, με συνέπεια ο αθλητής να μείνει για δυο χρόνια εκτός επίσημων αγώνων και να επιστρέψει στον ΠΑΟΚ την περίοδο όπου, στα τέλη της δεκαετίας, έμπαιναν οι βάσεις για τη δημιουργία μίας πολύ ισχυρής ομάδας. Ο σύλλογος προχώρησε σε μεταγραφές σπουδαίων νεαρών Ελλήνων ποδοσφαιριστών, με πρώτο το καλοκαίρι του 1968 από την Αναγέννηση Επανωμής τον Σταύρο Σαράφη, μετέπειτα κορυφαίο σκόρερ της ιστορίας του στην Α΄ Εθνική κατηγορία με 136 τέρματα. Τον επόμενο χρόνο εντάχθηκαν στο δυναμικό του ΠΑΟΚ οι Τερζανίδης, Παρίδης, Ασλανίδης και η μεγάλη ομάδα άρχισε να δημιουργείται.
Τα δυο πρώτα κύπελλα Ελλάδος
Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν όλο το οικοδόμημα του ΠΑΟΚ βασίστηκε σε Θεσσαλονικείς και Βορειοελλαδίτες ποδοσφαιριστές. Ο ΠΑΟΚ αποτέλεσε τον μοναδικό ελληνικό σύλλογο από τους πέντε δημοφιλέστερους,[σ. 1] ο οποίος αρνήθηκε να εντάξει στο δυναμικό του «ελληνοποιημένους» ξένους παίκτες και επιπρόσθετα κατήγγειλε το διαρκές σκάνδαλο επί Δικτατορίας, προσφεύγοντας στο Συμβούλιο της Επικρατείας.[6]
Με το σύνολο που «έχτισε» ο ΠΑΟΚ, κατάφερε να αντιμετωπίσει επάξια τις παραδοσιακές ποδοσφαιρικές δυνάμεις της Αθήνας, κατακτώντας δύο κύπελλα το 1972 και το 1974 και ένα πρωτάθλημα το 1976. Από το 1970 μέχρι και το 1974 ο Δικέφαλος αγωνίστηκε σε πέντε συνεχόμενους τελικούς κυπέλλου Ελλάδας. Καθοριστική για την εκτίναξη προς τις επιτυχίες υπήρξε η άφιξη του Άγγλου προπονητή Λες Σάνον το 1971.
Το 1972 στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδας ο ΠΑΟΚ επικράτησε με 2–1 επί του Παναθηναϊκού και κατέκτησε για πρώτη φορά το τρόπαιο με τον Γιώργο Κούδα να σημειώνει και τα 2 γκολ. Το 1973 κατέκτησε τη δεύτερη θέση στο πρωτάθλημα Ελλάδας μένοντας για 2 βαθμούς μακριά από την κορυφή. Ήταν η καλύτερη επίδοση της ομάδας από τη θέσπιση της Α΄ Εθνικής. Το 1974 κατέκτησε για δεύτερη φορά το κύπελλο Ελλάδας όταν επικράτησε με 4–3 στα πέναλτι επί του Ολυμπιακού. Οι Παρίδης και Ασλανίδης σημείωσαν τα τέρματα της κανονικής διάρκειας του αγώνα και το τρόπαιο κατακτήθηκε με το εύστοχο πέναλτι του Αποστολίδη.
Το 1974 ο ΠΑΟΚ προκρίθηκε στον τρίτο γύρο του κυπέλλου Κυπελλούχων, αποκλείοντας διαδοχικά τη Λέγκια Βαρσοβίας και στη συνέχεια τη Λυών, την οποία νίκησε με 4–0 στον πρώτο αγώνα. Αποκλείστηκε από τη μετέπειτα φιναλίστ της διοργάνωσης Μίλαν καθώς το ισόπαλο αποτέλεσμα του πρώτου αγώνα δεν στάθηκε αρκετό για να του δώσει την πρόκριση.
Ο Σάνον αποχώρησε από την ομάδα στις 11 Οκτωβρίου 1974 και δύο μήνες αργότερα ανέλαβε την τεχνική ηγεσία ο Ούγγρος Γκιούλα Λόραντ, υπό την καθοδήγηση του οποίου ο ΠΑΟΚ κατέκτησε το πρώτο του πρωτάθλημα το 1976 με απολογισμό 21 νίκες, 7 ισοπαλίες και μόλις 2 ήττες, έχοντας την καλύτερη επίθεση και άμυνα (60–17 τέρματα). Οι Κούδας, Γκουερίνο και Σαράφης ήταν οι πρώτοι σκόρερ της ομάδας με τους Φούρτουλα, Γούναρη, Ιωσηφίδη, Αναστασιάδη, Τερζανίδη, Αποστολίδη, Πέλλιο, Φουντουκίδη, Κερμανίδη να είναι επίσης εκ των διακριθέντων της ομάδας.
Στις 16 Σεπτεμβρίου 1975 υπό την καθοδήγηση του Γκιούλα Λόραντ ο ΠΑΟΚ σημείωσε μια μεγάλη νίκη επί της Μπαρτσελόνα του Γιόχαν Κρόιφ με 1-0 για το κύπελλο ΟΥΕΦΑ.[7] Το 1978 ο ΠΑΟΚ αναδείχθηκε 2ος στο πρωτάθλημα Ελλάδας αφήνοντας πίσω τον Παναθηναϊκό και τον Ολυμπιακό.
1979–1985: Η δημιουργία της ΠΑΕ και το δεύτερο πρωτάθλημα
Στις 21 Ιουλίου 1979 ιδρύθηκε η Ποδοσφαιρική Ανώνυμη Εταιρία (ΠΑΕ ΠΑΟΚ) με αρχικό μετοχικό κεφάλαιο 37.100.000 δραχμές και πρώτο πρόεδρο και μεγαλομέτοχο τον Γιώργο Παντελάκη. Η πολύ καλή αγωνιστική πορεία συνεχίστηκε και τη δεκαετία του '80, με τον ΠΑΟΚ να καταφέρνει να φτάσει σε τρεις ακόμη τελικούς κυπέλλου Ελλάδας, τους οποίους έπαιξε όλους στην Αθήνα, χωρίς όμως να κατακτήσει το τρόπαιο.
Στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις ο ΠΑΟΚ είχε ορισμένες αξιόλογες εμφανίσεις απέναντι σε καταξιωμένους συλλόγους. Στο κύπελλο Κυπελλούχων της περιόδου 1981-82 χρειάστηκε η διαδικασία των πέναλτι για να αποκλειστεί από την Άιντραχτ Φρανκφούρτης. Την επόμενη χρονιά (1982-83) στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ απέκλεισε τη γαλλική Σοσό και παρά το ότι κατάφερε βγει νικητής από τη μία αναμέτρηση με τη Σεβίλλη δεν προκρίθηκε στη συνέχεια. Το 1984 νέοι παράγοντες στην ΠΑΕ εμπιστεύθηκαν τις τύχες της ομάδας στον Αυστριακό Βάλτερ Σκότσικ, ο οποίος δημιούργησε ένα αξιόμαχο σύνολο. Στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ (1983-84) μετά από δύο συγκλονιστικές αναμετρήσεις, η Μπάγερν Μονάχου επικράτησε με 9-8 στα πέναλτι και κατάφερε να προκριθεί. Την επόμενη χρονιά (1984-85) ο ΠΑΟΚ κατέκτησε το δεύτερο πρωτάθλημα Ελλάδας και το πρώτο επαγγελματικό με απολογισμό 19 νίκες, 8 ισοπαλίες και 3 ήττες (54–26 τέρματα). Μεταξύ των κορυφαίων παικτών εκείνη την χρονιά ήταν οι Γιώργος Σκαρτάδος, Χρήστος Δημόπουλος, Γιώργος Κωστίκος και Ιβάν Γιούρισιτς.
1986–1995: Τα επεισόδια πληγή για τον σύλλογο και περίοδος Βουλινού
Την περίοδο 1988-89 για το κύπελλο ΟΥΕΦΑ ο ΠΑΟΚ αναμετρήθηκε με τη μετέπειτα κάτοχο του τροπαίου Νάπολι του Ντιέγκο Μαραντόνα. Στον πρώτο αγώνα στην Ιταλία ο ΠΑΟΚ ηττήθηκε 1-0, όμως στον επαναληπτικό, κατά τη διάρκεια του οποίου δημιουργήθηκαν σοβαρά επεισόδια, οι δύο ομάδες αναδείχθηκαν ισόπαλες 1-1.
Από το 1989 τη προεδρία της ομάδας ανέλαβε ο Θωμάς Βουλινός. Την πρώτη χρονιά επί προεδρίας του, η ομάδα τερμάτισε τρίτη στο πρωτάθλημα με 46 βαθμούς και εξασφάλισε την έξοδο στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ, ενώ στο κύπελλο Ελλάδος αποκλείστηκε από τον ΟΣΦΠ στον Γ΄ γύρο στα πέναλτι. Την σεζόν 1990-1991 για το κύπελλο ΟΥΕΦΑ αντιμετώπισε την Σεβίλλη, όπου χάθηκε άλλη μία πρόκριση στα πέναλτι, καθώς η Ισπανική ομάδα επικράτησε με 4-3 στη διαδικασία αυτή.
Ο Βουλινός για την ενίσχυση της ομάδας έφερε τους μουντιαλικούς και ευρέως γνωστούς Χοσάμ και Ιμπραήμ Χασάν, που έμειναν γνωστοί ως "οι δίδυμοι Φαραώ". Για το το πρωτάθλημα του 1990-1991 ο ΠΑΟΚ τερμάτισε τέταρτος στην βαθμολογία με 38 βαθμούς και εξασφάλισε ξανά την έξοδο στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Σημαντικό γεγονός για αυτήν την περίοδο ήταν η απόφαση του Θωμά Βουλινού να πάρει την ομάδα και να φύγει από το ΟΑΚΑ. Αιτία ήταν η κάκιστη διαιτησία που αντιμετώπιζε ο ΠΑΟΚ έναντι του Παναθηναϊκού. Στο 73' και με το σκορ να είναι στο 3-0 υπέρ του Παναθηναϊκού, ο πρόεδρος του ΠΑΟΚ μπήκε στον αγωνιστικό χώρο και απαίτησε από τους παίκτες του να αναχωρήσουν από το γήπεδο, απόφαση που δεν άλλαξε παρά τις διαβουλεύσεις που έγιναν. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η ομάδα να χάσει το ματς με 3-0 και να τιμωρηθεί με αφαίρεση τριών βαθμών από το τρέχον πρωτάθλημα, καθώς και με πέντε αγωνιστικές κεκλεισμένων των θυρών. [8] Στο κύπελλο Ελλάδος έφτασε μέχρι τον ημιτελικό, όπου αποκλείστηκε από τον μετέπειτα κυπελλούχο Παναθηναϊκό με συνολικό σκορ 2-1, σε ένα ζευγάρι αγώνων όπου και πάλι αρνητικοί πρωταγωνιστές ήταν οι διαιτητές, καθώς στον επαναληπτικό της Τούμπας ο διαιτητής Περικλής Βασιλάκης υπέπεσε σε πολλά λάθη εναντίον του δικεφάλου.
Τη σεζόν 1991-1992 η ευρωπαϊκή πορεία της ομάδας ήταν σύντομη, αφού παρότι στον Α΄ γύρο του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ απέκλεισε την Βελγική Μαλίν με συνολικό σκορ 2-1, στον Β΄ γύρο αποκλείστηκε από την Αυστριακή Τιρόλ Ίνσμπρουκ. Στο πρωτάθλημα της περιόδου 1991-1992 ήρθε τέταρτος με 39 βαθμούς και εξασφάλισε και πάλι ευρωπαϊκή συμμετοχή για την επόμενη σεζόν. Στο κύπελλο έφτασε μέχρι τον τελικό και αντιμετώπισε τον ΟΣΦΠ. Στους διπλούς τελικούς που έγιναν, δεν κατάφερε να στεφθεί κυπελλούχος, αφού ο πρώτος αγώνας στην Τούμπα ήρθε ισόπαλος 1-1, ενώ ο δεύτερος στο Στάδιο Γεώργιος Καραϊσκάκης βρήκε νικητή τον ΟΣΦΠ με σκορ 2-0.
Την περίοδο 1992-1993 για το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ ο ΠΑΟΚ ήρθε αντιμέτωπος με την Γαλλική Παρί Σεν Ζερμέν. Στον αγώνα της Τούμπας έγιναν πολύ σοβαρά επεισόδια, με την αρμόδια επιτροπή της UEFA να τιμωρεί αρχικά την ομάδα με διετή αποκλεισμό από όλες τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Η ποινή μειώθηκε στη συνέχεια στον ένα χρόνο. Στο πρωτάθλημα εκείνης της περιόδου τερμάτισε πέμπτος με 57 βαθμούς και στο κύπελλο έφτασε μέχρι τον Β΄ γύρο σε μία απογοητευτική χρονιά.
Τη σεζόν 1993-1994 ήρθε πάλι πέμπτος με 51 βαθμούς. Στο κύπελλο έφτασε μέχρι τον Γ΄ γύρο, όπου αποκλείστηκε στα πέναλτι από τον Παναθηναϊκό, μετά από δύο λευκές ισοπαλίες. Υπό τις οδηγίες του Ολλανδού προπονητή Άρι Χάαν ο ΠΑΟΚ την περίοδο 1994–95 τερμάτισε στην 3η θέση του πρωταθλήματος, πίσω από τους Παναθηναϊκό και ΟΣΦΠ και εξέτισε την ποινή αποκλεισμού από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Στο κύπελλο δεν είχε ανάλογη εικόνα, με αποτέλεσμα να αποκλειστεί στον Β΄ γύρο.
Ο Θωμάς Βουλινός ουδέποτε είχε καλή σχέση με τους οργανωμένους φιλάθλους, ενώ η κάκιστη πορεία της ομάδας για την σεζόν 1995-1996 οδήγησε σε ολική ρήξη. Στον αγώνα ΠΑΟΚ-ΑΕΚ για το πρωτάθλημα συνέβησαν σοβαρά επεισόδια, που οδήγησαν στην διακοπή του με το σκορ να είναι 1-3 υπέρ της ΑΕΚ. Αποτέλεσμα ήταν ο ΠΑΟΚ να χάσει τον αγώνα με το σκορ που είχε διαμορφωθεί μέχρι την στιγμή της διακοπής (1-3) και να τιμωρηθεί με -3 βαθμούς, καθώς και πέντε αγωνιστικές σε ουδέτερο γήπεδο. Οι οπαδοί συνέχισαν να στέκονται απέναντι από τον πρόεδρο και μάλιστα οργάνωσαν συλλαλητήρια, τα οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκαν, αφού ο Θωμάς Βουλινός παραχώρησε τις μετοχές του στους Ορφανό και Καλύβα και αποχώρησε από την ομάδα. Το φινάλε της σεζόν βρήκε τον ΠΑΟΚ στην 14η θέση με 38 βαθμούς, μόλις τέσσερις βαθμούς πάνω από την 16η Λάρισα που υποβιβάστηκε. Στο κύπελλο η ομάδα έδειξε άλλο πρόσωπο και κατάφερα να φτάσει μέχρι τα ημιτελικά.
1996–2006: Επιστροφή στους τίτλους
Περίοδος Μπατατούδη
Το 1996 το πλειοψηφικό πακέτο του ΠΑΟΚ εξαγοράστηκε από τον επιχειρηματία Γιώργο Μπατατούδη. Παράλληλα σε αγωνιστικό επίπεδο η απόκτηση από την Ξάνθη του Ζήση Βρύζα το καλοκαίρι του 1996 και οι μεταγραφές του Κώστα Φραντζέσκου από τον ΟΦΗ και του Σπύρου Μαραγκού από τον Παναθηναϊκό τον Ιανουάριο του 1997, άλλαξαν τον αγωνιστικό προσανατολισμό της ομάδας και με προπονητή τον Άγγελο Αναστασιάδη ο ΠΑΟΚ πραγματοποίησε δύο εξαιρετικές περιόδους (το 1996–97 και το 1997–98), όπου εξασφάλισε εύκολα τη συμμετοχή στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ (του 1997-98 και 1998-99) αντίστοιχα. Για τον θεσμό του κυπέλλου ο ΠΑΟΚ την σεζόν 1996-1997 έφτασε μέχρι τον Δ΄ γύρο, όπου και αποκλείστηκε από τον ΟΣΦΠ, ενώ την επόμενη χρονιά αποκλείστηκε στα ημιτελικά από τον μετέπειτα κυπελλούχο Πανιώνιο.
Την περίοδο 1997-98 στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ οι αναμετρήσεις με την Άρσεναλ αποτέλεσαν ορόσημο στην ιστορία του ΠΑΟΚ. Στον πρώτο αγώνα στη Θεσσαλονίκη που έληξε με 1-0, με γκολ του Φραντζέσκου από κάθετη πάσα του Ζαφειρίου, ο ΠΑΟΚ απέκτησε το πλεονέκτημα, ενώ στον επαναληπτικό ο Ζήσης Βρύζας ισοφάρισε σε 1-1 λίγα λεπτά πριν τη λήξη του αγώνα και έδωσε την πρόκριση στον ΠΑΟΚ. Τα λάθη εναντίον της Ατλέτικο Μαδρίτης στον τρίτο γύρο στοίχισαν την πρόκριση στον ΠΑΟΚ. Στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ της σεζόν 1998-1999 αποκλείστηκε από την σκωτσέζικη Ρέιντζερς.
Την περίοδο 1998-1999 ο ΠΑΟΚ είχε και πάλι μία καλή σεζόν και τερμάτισε στην τέταρτη θέση με 62 βαθμούς, κερδίζοντας ξανά την έξοδο στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ, ενώ στο θεσμό το κυπέλλου την ίδια χρονιά έφτασε έως τον Γ΄ γύρο. Η νέα σεζόν για το κύπελλο ΟΥΕΦΑ βρήκε τον ΠΑΟΚ αντιμέτωπο με την Πορτογαλική Μπενφίκα, παιχνίδια που επίσης αποτέλεσαν ορόσημο για τον σύλλογο. Ο πρώτος αγώνας έγινε στο στάδιο της Τούμπας με τον ΠΑΟΚ να ηττάται με σκορ 2-1. Στον επαναληπτικό όμως, παρόλο που ο δικέφαλος βρέθηκε πίσω στο σκορ με 1-0, κατάφερε να γυρίσει το ματς σε 2-1 και τελικά να το στείλει στην διαδικασία των πέναλτι. Για άλλη μια φορά όμως ο ΠΑΟΚ στάθηκε άτυχος, αφού οι Πορτογάλοι επικράτησαν στην διαδικασία αυτή με 4-1. Για το πρωτάθλημα της σεζόν 1999-2000 ο δικέφαλος τερμάτισε πέμπτος με 55 βαθμούς και εξασφάλισε για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά την έξοδο στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Για τον θεσμό του κυπέλλου αποκλείστηκε στον Β΄ γύρο, όπου ήρθε αντιμέτωπος με τον ΟΣΦΠ. Στον μονό αγώνα που πραγματοποιήθηκε ηττήθηκε με σκορ 2-1.
Από το 2000 αξιόλογοι ποδοσφαιριστές μεταγράφηκαν στον ΠΑΟΚ όπως οι Γ.Χ. Γεωργιάδης, Π. Κωνσταντινίδης, Β. Μπορμπόκης, Βενετίδης, Οκκάς, Εγκωμίτης, Φρούσος, Ναλιτζής, Βαλένσια και Καμπς. Την περίοδο 2000-01 για το κύπελλο ΟΥΕΦΑ, ο ΠΑΟΚ με κορυφαίο τον Πατρίσιο Καμπς, ο οποίος σημείωσε 2 γκολ, επικράτησε με 3-0 επί της πρωτοπόρου του καμπιονάτο Ουντινέζε, η οποία είχε νικήσει στον πρώτο αγώνα με 1-0. Για το πρωτάθλημα της ίδιας περιόδου τερμάτισε τέταρτος με 51 βαθμούς, εξασφαλίζοντας για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά την έξοδο στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Στη συνέχεια της ίδιας περιόδου ο ΠΑΟΚ κατέκτησε το κύπελλο (2000-01), τρίτο στην ιστορία του, επικρατώντας του Ολυμπιακού με σκορ 4-2 στον τελικό που διεξήχθη στο Στάδιο της Νέας Φιλαδέλφειας, στην Αθήνα.
Την επόμενη χρονιά η ομάδα είχε μία παρόμοια πορεία στο πρωτάθλημα τερματίζοντας πάλι στην τέταρτη θέση με 48 βαθμούς, ενώ στον θεσμό του κυπέλλου έφτασε μέχρι τους προημιτελικούς όπου αποκλείστηκε από την μετέπειτα κυπελλούχο, για το 2001-2002, ΑΕΚ. Αφού προκρίθηκε από τον πρώτο και δεύτερο γύρο, στον τρίτο γύρο του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ της ίδιας περιόδου, ήρθε αντιμέτωπος με την Ολλανδική PSV Αϊντχόφεν, όπου και αποκλείστηκε.
Στο πρωτάθλημα της περιόδου 2002-2003 τερμάτισε τέταρτος, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, ενώ η ευρωπαϊκή πορεία της ομάδας διεκόπη στον τρίτο γύρο της διοργάνωσης, όπου αποκλείστηκε από την Τσέχικη Σλάβια Πράγας. Ωστόσο, ένα ακόμη κύπελλο Ελλάδας κατακτήθηκε το 2003 όταν ο ΠΑΟΚ επικράτησε στον τελικό επί του Άρη με 1-0, αφού πρώτα απέκλεισε στους προημιτελικούς τον Ολυμπιακό και στους ημιτελικούς την ΑΕΚ. Ο τελικός της 17ης Μαΐου 2003 μεταξύ των δύο αντιπάλων της Θεσσαλονίκης διεξήχθη στο στάδιο της Τούμπας, η οποία επιλέχθηκε για την έδρα του τελικού από την αρχή της διοργάνωσης, αφού το στάδιο Καυτανζόγλειο δεχόταν έργα συντήρησης για τους επικείμενους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ο αγώνας διεξήχθη με τυπικά γηπεδούχο τον Άρη, παρουσία φιλάθλων και των δύο ομάδων. Το νικητήριο γκολ για τον δικέφαλο το σημείωσε ο Γ.Χ. Γεωργιάδης με σουτ στο 24'. Έτσι ο ΠΑΟΚ στέφθηκε κυπελλούχος Ελλάδος για τέταρτη φορά στην ιστορία του.
Περίοδος Γούμενου
Μετά το κραχ στο χρηματιστήριο το 2000, η οικονομική κατάσταση του Γιώργου Μπατατούδη περιορίστηκε, με αποτέλεσμα οι σχέσεις του με τους οπαδούς να χειροτερεύει, ενώ άρχισαν να συσσωρεύονται χρέη στην ομάδα. Έτσι την άνοιξη του 2003 το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών του ΠΑΟΚ πέρασε στα χέρια του Γιάννη Γούμενου έναντι 1,1 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ ο ίδιος δήλωσε πως ο ρόλος του ήταν αυτός του μεταπωλητή και υποχρέωσή του ήταν να βρει έναν επιχειρηματία για να αναλάβει την ομάδα.
Την πρώτη χρονιά μετά την αποχώρηση του Μπατατούδη (2003-2004), ο ΠΑΟΚ εξασφάλισε την τρίτη θέση στο πρωτάθλημα και την έξοδό του στους προκριματικούς του ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ για την επόμενη χρονιά. Ωστόσο η πορεία του στο κύπελλο αλλά και στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ της ίδιας περιόδου, ήταν απογοητευτικές με αποτέλεσμα να αποκλειστεί νωρίς και στις δύο διοργανώσεις.
Την περίοδο 2004-05 ο ΠΑΟΚ έχασε μια πολύ μεγάλη ευκαιρία να αγωνιστεί για πρώτη φορά στην ιστορία του στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ. Στην αναμέτρηση για την προκριματική φάση εναντίον της Μακάμπι Τελ Αβίβ χρησιμοποιήθηκε αντικανονικά ο (τιμωρημένος με την πρώην ομάδα του από την προηγούμενη περίοδο) Λιάσος Λουκά, με συνέπεια η ΟΥΕΦΑ να κατακυρώσει τον πρώτο αγώνα υπέρ της ισραηλινής ομάδας με 0-3 (1-2 το αγωνιστικό αποτέλεσμα). [9] Στο κύπελλο πραγματοποίησε ξανά άσχημες εμφανίσεις με αποτέλεσμα να αποκλειστεί μόλις στον δεύτερο γύρο, ενώ στο πρωτάθλημα τερμάτισε στην πέμπτη θέση με 46 βαθμούς.
Η σεζόν 2005-2006 ξεκίνησε ευνοϊκά για τον ΠΑΟΚ, αφού η ομάδα κατάφερε να μπει στους ομίλους του ΟΥΕΦΑ, για πρώτη φορά στην ιστορία του, μην καταφέρνοντας ωστόσο να προκριθεί στην επόμενη φάση. Στο κύπελλο, την χρονιά 2005-2006 αποκλείστηκε από την αρχή της διοργάνωσης, ενώ την επόμενη σεζόν έφτασε μέχρι τα προημιτελικά. Στο πρωτάθλημα, τις χρονιές 2005-2006 και 2006-2007 τερμάτισε στην έκτη θέση του βαθμολογικού πίνακα, έμεινε εκτός Ευρωπαϊκών διοργανώσεων και στερήθηκε πολύτιμα έσοδα, γεγονός που οδήγησε σε ολοένα κλιμακούμενο οικονομικό πρόβλημα, ενώ καμία επιχειρηματική πρόταση, που αναζήτησε ο Γούμενος, δεν ανταποκρινόταν στις ανάγκες τις ομάδας. Αποτέλεσμα τούτου ήταν η πώληση του Δημήτρη Σαλπιγγίδη στον ΠΑΟ προς 1,8 εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να εξασφαλιστούν χρήματα για την ομάδα. [10]
2007–2011: Πρωτοβουλία Ζαγοράκη
Με τον κόσμο της ομάδας να βρίσκεται πλέον σε ανοιχτή σύγκρουση με τον πρόεδρο της ομάδας, Γιάννη Γούμενο, εξαιτίας της κακής διαχείρισης στα οικονομικά, αλλά και της πώλησης του Δημήτρη Σαλπιγγίδη στον ΠΑΟ, το καλοκαίρι του 2007 ο Θοδωρής Ζαγοράκης, που μόλις είχε εγκαταλείψει την αγωνιστική δράση, αποφάσισε να αναλάβει την προεδρία της ΠΑΕ, σε μια προσπάθεια να οδηγήσει την ομάδα μακριά από το διοικητικό και οικονομικό αδιέξοδο, στο οποίο είχε περιέλθει. Μία από τις πρώτες προτεραιότητές του υπήρξε η κατασκευή του νέου αθλητικού κέντρου της ομάδας στην περιοχή της Νέας Μεσημβρίας Θεσσαλονίκης. Την τεχνική ηγεσία της ομάδας ανέλαβε ο Φερνάντο Σάντος με συμβόλαιο τριών χρόνων. Με την ομάδα να αντιμετωπίζει δυσκολίες και τον Θοδωρή Ζαγοράκη να προσπαθεί να βρει λύση, ο ΠΑΟΚ κατά την αγωνιστική περίοδο 2007-08 τερμάτισε 9ος με 35 βαθμούς, ενώ και στο κύπελλο αποκλείστηκε στον τρίτο γύρο, σε μία αγωνιστικά ανεπιτυχή χρονιά σε όλες τις διοργανώσεις.
Την επόμενη περίοδο (2008-09), ο Θοδωρής Ζαγοράκης προέβη σε ορθή διαχείριση των οικονομικών της ομάδας με αποτέλεσμα ο ΠΑΟΚ να αποκτήσει ποδοσφαιριστές με σπουδαία διεθνή καριέρα όπως οι Σέρζιο Κονσεϊσάο, Πάμπλο Γκαρσία και Πάμπλο Κοντρέρας, οι οποίοι μαζί με τους Αντελίνο Βιεϊρίνια, Ζλάταν Μουσλίμοβιτς, Βλάνταν Ίβιτς, Μάρκος Αντόνιο, Μασιέλ Λίνο, Ολιβιέ Σορλέν και Κώστα Χαλκιά οδήγησαν την ομάδα από την 9η θέση της προηγούμενης χρονιάς στη 2η θέση του πρωταθλήματος στην κανονική περίοδο. Όμως στα play offs που ακολούθησαν, ο ΠΑΟΚ υποχώρησε στην τέταρτη θέση, γεγονός που τον οδήγησε στα προκριματικά του Γιουρόπα Λιγκ. Στον τέταρτο γύρο του κυπέλλου της ίδιας χρονιάς, ήρθε αντιμέτωπος με τον Άρη. Και τα δύο ντέρμπι ήρθαν ισόπαλα με σκορ 0-0 με τον δεύτερο αγώνα να γίνεται στο Γήπεδο Κλεάνθης Βικελίδης, έδρα του Άρη. Το ματς οδηγήθηκε στα πέναλτι με τον ΠΑΟΚ να προκρίνεται κερδίζοντας με 9-8. Στα προημιτελικά, ωστόσο, αποκλείστηκε από τον ΟΣΦΠ.
Την σεζόν (2009-2010) οι προσδοκίες του κόσμου αυξήθηκαν, καθώς επί προεδρίας Ζαγοράκη η ομάδα ανέκαμψε, ενώ και η οικονομική κατάσταση βελτιώθηκε, με αποτέλεσμα η αγορά των εισιτηρίων διαρκείας να φθάσει τις 21.100, αριθμό ρεκόρ. Ο ΠΑΟΚ εκείνη την χρονιά έφθασε κοντά στην κατάκτηση του πρωταθλήματος, όμως το έχασε την προτελευταία αγωνιστική τερματίζοντας στη 2η θέση. Ακολούθησε η κατάκτηση της πρώτης θέσης στα play off της Super League που εξασφάλισε τη συμμετοχή του στα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ. Η πολύ καλή πορεία που είχε η ομάδα στο πρωτάθλημα, δεν συνοδεύτηκε από ανάλογο πρόσωπο στο κύπελλο και στην Ευρώπη, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα τον αποκλεισμό και στις δύο διοργανώσεις.
Πριν την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου 2010-2011 ο προπονητής της ομάδας, Φερνάντο Σάντος αποφάσισε να μην ανανεώσει το συμβόλαιό του με την ομάδα και αποχώρησε από τον σύλλογο. Στα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ που ακολούθησαν, ο ΠΑΟΚ αποκλείστηκε από τον Άγιαξ στη διαφορά τερμάτων, πραγματοποιώντας εξαιρετικές εμφανίσεις. Μετά τον αποκλεισμό του από το Τσάμπιονς Λιγκ αντιμετώπισε την τουρκική Φενέρμπαχτσε για τα play off του ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Λιγκ. Σε αυτούς τους διπλούς αγώνες ο ΠΑΟΚ κατάφερε να προκριθεί και να μπει στους ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ. Στο πρωτάθλημα (2010-2011) ήταν φανερό ότι η ομάδα δεν μπορούσε να πραγματοποιήσει την πορεία της προηγούμενης σεζόν. Έτσι στο φινάλε ο ΠΑΟΚ τερμάτισε τέταρτος, ενώ μετά τα play off βρέθηκε στην τρίτη θέση και πήρε το εισιτήριο για τα προκριματικά του ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Λιγκ. Στην ημιτελική φάση του κυπέλλου ήρθε αντιμέτωπος με την ΑΕΚ. Ο πρώτος αγώνας στο ΟΑΚΑ ήρθε ισόπαλος με σκορ 0-0. Στην Τούμπα η ΑΕΚ κέρδισε με σκορ 0-1, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σοβαρά επεισόδια από τους φιλάθλους της ομάδας. Από τα αξιοσημείωτα γεγονότα της σεζόν ήταν η επιστροφή στην ομάδα του Δημήτρη Σαλπιγγίδη έπειτα από τέσσερα χρόνια. [11]
Την σεζόν 2011-2012, παρόλο που η ομάδα εξασφάλισε την είσοδό της στους ομίλους του ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Λιγκ για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, οικονομικά προβλήματα άρχισαν και πάλι να εμφανίζονται στον σύλλογο, ενώ η ηγεσία της ομάδας πέρασε από τον Θοδωρή Ζαγοράκη στον Ζήση Βρύζα. Στην προσπάθεια που έγινε για εξασφάλιση χρημάτων, πουλήθηκαν σε ομάδας του εξωτερικού οι Βιεϊρίνια, Πάμπλο Κοντρέρας και Κώστας Σταφυλίδης. Αξιοσημείωτο γεγονός αυτήν την περίοδο ήταν η νίκη του ΠΑΟΚ επί της Τότεναμ στην έδρα της αγγλικής ομάδας με σκορ 2-1, που του εξασφάλισε την πρόκριση στους 32 του Γιουρόπα Λιγκ. Ωστόσο στις εγχώριες διοργανώσεις δεν κατάφερε να διεκδικήσει κάποιο τίτλο, σε μία χρονιά που έμοιαζε με την προηγούμενη.
2012–σήμερα: Εποχή Ιβάν Σαββίδη
Το καλοκαίρι του 2012 η ιδιοκτησία της ομάδας πέρασε στον Ελληνορώσο επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη, ο οποίος είχε εκδηλώσει και στο παρελθόν ενδιαφέρον για την ομάδα και επί των ημερών του αποπληρώθηκαν τα χρέη του συλλόγου (το 2015), ενώ το ρόστερ ενισχύθηκε αγωνιστικά με σημαντικούς ποδοσφαιριστές, με την έλευση μεταξύ άλλων των Μίροσλαβ Στοχ, Λούκας Πέρεθ, Μπίμπρας Νάτχο, Ρικάρντο Κόστα και Ντίμιταρ Μπερμπάτοφ.
Ο ΠΑΟΚ την περίοδο 2012-13, σε μία μεταβατική χρονιά για τον σύλλογο, τερμάτισε στη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος, θέση που διατήρησε και στα play off, νικώντας την τελευταία αγωνιστική τον ΠΑΣ Γιάννινα με 1-2 εκτός έδρας. Στο κύπελλο έφτασε μέχρι την ημιτελική φάση, όπου αποκλείστηκε από τον Αστέρα Τρίπολης. Η πρώτη θέση στην διαδικασία των play off έδωσε στον ΠΑΟΚ το εισιτήριο για τα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ (2013-14) όπου κληρώθηκε να αντιμετωπίσει τη Μεταλίστ Χάρκιβ, από την οποία ηττήθηκε στην Τούμπα (0-2), ενώ ήρθε ισόπαλος 1-1 στο Χάρκιβ, ωστόσο προκρίθηκε μετά την τιμωρία της ουκρανικής ομάδας από την ΟΥΕΦΑ, λόγω εμπλοκής της σε στημένους αγώνες. Στη συνέχεια αγωνίστηκε με τη γερμανική Σάλκε, με τον πρώτο εκτός έδρας αγώνα να λήγει 1-1, όμως στον επαναληπτικό (στην άδεια λόγω τιμωρίας Τούμπα) ο ΠΑΟΚ ηττήθηκε με 2-3 και αποκλείστηκε, συνεχίζοντας στους ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ. Εκεί τερμάτισε 2ος στον όμιλό του, πίσω από την Ολλανδική Άλκμααρ και προκρίθηκε στη φάση των 32, όπου αποκλείστηκε από την μετέπειτα φιναλίστ Μπενφίκα.
Στο πρωτάθλημα της περιόδου (2013-14) ο ΠΑΟΚ τερμάτισε 2ος, όμως έπειτα από τα play off υποχώρησε στην 3η θέση. Στο κύπελλο έφτασε ως τον τελικό (τον 17ο της ιστορίας του), όπου ηττήθηκε στο ΟΑΚΑ από τον Παναθηναϊκό.
Στο πρωτάθλημα της περιόδου 2014–15 ο ΠΑΟΚ με προπονητή τον Άγγελο Αναστασιάδη τερμάτισε τρίτος στην κανονική διάρκεια, υποχώρησε όμως στην πέμπτη θέση έπειτα από τη διαδικασία των play off, εξασφαλίζοντας ωστόσο την έξοδό του στο Γιουρόπα Λιγκ της επόμενης περιόδου. Στον θεσμό του κυπέλλου αποκλείστηκε νωρίς, στην φάση των ομίλων. Το πιο σημαντικό για τον ΠΑΟΚ εξωαγωνιστικό γεγονός της χρονιάς αποτέλεσε η αποπληρωμή από τον Ιβάν Σαββίδη όλου του πρωτογενούς χρέους της ομάδας προς το δημόσιο και η απελευθέρωση του συλλόγου από ένα μεγάλο πρόβλημα της σύγχρονης ιστορίας του. Η αποπληρωμή έγινε στις 12 Μαΐου 2015, μία μέρα που χαρακτηρίστηκε ως "ιστορική" από την ίδια την ΠΑΕ. [12]
Την επόμενη χρονιά (2015–16), με μια μέτρια στο μεγαλύτερο διάστημα της σεζόν πορεία, ο ΠΑΟΚ τερμάτισε τέταρτος στην κανονική διάρκεια της περιόδου. Ωστόσο στη συνέχεια κατάφερε να τερματίσει στην πρώτη θέση των play off, εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή του στο Τσάμπιονς Λιγκ της επόμενης περιόδου. Στην Ευρώπη ο ΠΑΟΚ έφτασε ως τους ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ, όπου μεταξύ άλλων ήρθε αντιμέτωπος με την Ντόρτμουντ πετυχαίνοντας μία ιστορική νίκη στην έδρα της Γερμανικής ομάδας με σκορ 1-0 και σκόρερ τον Ρόμπερτ Μακ. Στο κύπελλο αποκλείστηκε στην ημιτελική φάση από τον ΟΣΦΠ. Ο πρώτος από τους διπλούς αγώνες διεξήχθη στο στάδιο της Τούμπας. Στο 85΄ και με το σκορ να είναι στο 1-2 υπέρ του ΟΣΦΠ, ο παίκτης του ΠΑΟΚ Ρόμπερτ Μακ ανατράπηκε μέσα στην περιοχή από τον τερματοφύλακα του Ολυμπιακού Στέφανο Καπίνο. Ο διαιτητής της αναμέτρησης Ανδρέας Παππάς αρνήθηκε τον καταλογισμό της παράβασης καθώς με υπόδειξη του βοηθού του ο ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ είχε χρησιμοποιήσει το χέρι του νωρίτερα. Οι οπαδοί του ΠΑΟΚ εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο με αποτέλεσμα την οριστική διακοπή του αγώνα. Τελικά ο αγώνας κατακυρώθηκε με 0-3 υπέρ του ΟΣΦΠ. Στην συνέχεια ο ΠΑΟΚ αρνήθηκε να παίξει στον επαναληπτικό αγώνα χάνοντας και αυτό το ματς με 3-0. Οι αντιδράσεις που ακολούθησαν από τους Θεσσαλονικείς οδήγησαν τον τότε υφυπουργό αθλητισμού Σταύρο Κοντονή στην αρχική πρόθεση να διακόψει οριστικά το θεσμό, ενώ αργότερα άλλαξε απόφαση και ο τελικός μεταξύ ΑΕΚ και Ολυμπιακού διεξήχθη με αρκετή καθυστέρηση [13]. Το γεγονός αυτό ήταν η απαρχή για ριζικές αλλαγές στο χώρο του ελληνικού ποδοσφαίρου.
Την περίοδο 2016-17 έγιναν μεταγραφές ποδοσφαιριστών με πλούσιο βιογραφικό όπως οι Γκάρι Ροντρίγκες, Φερνάντο Βαρέλα, Τζάλμα Κάμπος, Ντιέγκο Μπίσεσβαρ, Λέο Μάτος, Χοσέ Κρέσπο, Πέδρο Ενρίκε και Αλεξάνταρ Πρίγιοβιτς, οι οποίοι ενίσχυσαν την ομάδα σε όλες τις θέσεις. Έτσι η ομάδα πραγματοποίησε μία πολύ καλή σεζόν τερματίζοντας δεύτερη στην κανονική διάρκεια του πρωταθλήματος, μόλις 6 βαθμούς πίσω από τον ΟΣΦΠ, ενώ στο φινάλε της σεζόν αναδείχθηκε κυπελλούχος Ελλάδας για πέμπτη φορά στην ιστορία του, επικρατώντας στον τελικό της ΑΕΚ με 2-1, με προπονητή τον άλλοτε ποδοσφαιριστή του συλλόγου Βλάνταν Ίβιτς. Αυτός ήταν ο πρώτος τίτλος της ομάδας με τον Ιβάν Σαββίδη στη θέση του μεγαλομετόχου και ο πρώτος μετά το 2003. Στα play off της ίδιας περιόδου τερμάτισε τρίτος (έναν βαθμό πίσω από την ΑΕΚ), ωστόσο κατατάχτηκε τελικά τέταρτος πίσω και από τον Παναθηναϊκό, καθώς τιμωρήθηκε από την πειθαρχική επιτροπή της ΕΠΟ με αφαίρεση έξι βαθμών (συν 7 αγωνιστικές κεκλεισμένων των θυρών για τη νέα χρονιά και 282.500 ευρώ πρόστιμο), για τα επεισόδια που είχαν λάβει χώρα πριν τον τελικό του κυπέλλου. Στην Ευρώπη έφτασε ως τους 32 του ΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Λιγκ, όπου κληρώθηκε να αντιμετωπίσει τη γερμανική Σάλκε. Ο πρώτος αγώνας έγινε στην Τούμπα με τον ΠΑΟΚ να χάνει με 0-3, ενώ ο δεύτερος αγώνας έληξε ισόπαλος 1-1.
Σαιζόν 2017-18
Την περίοδο 2017-18 ο ΠΑΟΚ συνέχισε την ενίσχυσή του, με τις μεταγραφές των Μαουρίσιο, Ομάρ Ελ Καντουρί και Αλέξανδρου Πασχαλάκη. Στο φινάλε της καλοκαιρινής μεταγραφικής περιόδου ανακοινώθηκε η επιστροφή του Βιεϊρίνια. Με την αποχώρηση του Βλάνταν Ίβιτς από τον πάγκο της ομάδος τα ηνία ανέλαβε, ο επίσης Σέρβος, Αλεξάνταρ Στανόγεβιτς, ο οποίος ωστόσο αντικαταστάθηκε σύντομα από τον Ρουμάνο τεχνικό Ραζβάν Λουτσέσκου. Οι συνεχόμενες αλλαγές στην τεχνική ηγεσία οδήγησαν σε μία μικρή μεταβατική περίοδο με μέτριες εμφανίσεις από την ομάδα. Αποτέλεσμα ήταν ο αποκλεισμός από τις Ευρωπαϊκές διοργανώσεις και η αποτυχία εισόδου σε Ευρωπαϊκούς ομίλους μετά από τέσσερα χρόνια. Στο πρωτάθλημα όμως εκείνης της σεζόν, ο ΠΑΟΚ διεκδίκησε τον τίτλο μέχρι και τον προτελευταίο αγώνα, αλλά τελικά τον έχασε από την ΑΕΚ, σε μία χρονιά όπου σηκώθηκε μεγάλη θύελλα αντιδράσεων για τις διαιτητικές αποφάσεις στα εντός έδρας παιχνίδια του ΠΑΟΚ με τον ΟΣΦΠ και την ΑΕΚ.
Στις 11 Μαρτίου την 25η αγωνιστική του πρωταθλήματος 2017-18, κατά τη διάρκεια του αγώνα ΠΑΟΚ-ΑΕΚ στην Τούμπα, ενώ ο αγώνας βρισκόταν στο 0-0, στο 89ο λεπτό ο ΠΑΟΚ σκόραρε, αλλά ο επόπτης και ο διαιτητής άλλαξαν την αρχική τους απόφαση και έκριναν ότι υπήρξε οφσάιντ ακυρώνοντας το τέρμα. Το γεγονός αυτό προκάλεσε αναβρασμό ανάμεσα στους παίκτες, στις κερκίδες και στη διοίκηση της ομάδας του ΠΑΟΚ και ο πρόεδρός της Ιβάν Σαββίδης εισέβαλε με τη συνοδεία άλλων μελών της ομάδας καθώς και ατόμων της ασφάλειάς του στον αγωνιστικό χώρο, με ένα καθαρά διακριτό πιστόλι ορατό από φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν στη διάρκεια της διακοπής περασμένο στην μέση του, εξαπολύοντας ύβρεις και απειλές προς τον διαιτητή. Οι παίκτες της ΑΕΚ μαζί με τον διαιτητή, επικαλούμενοι την ασφάλεια της σωματικής τους ακεραιότητας [14] αποχώρησαν από το γήπεδο και ο αγώνας δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. [15]
Στο θεσμό του Κυπέλλου κατάφερε να φτάσει στον τελικό της διοργάνωσης σημειώνοντας μόνο νίκες. Στον τελικό επικράτησε της ΑΕΚ με σκορ 2-0 και αναδείχθηκε κυπελλούχος Ελλάδας για έκτη φορά στην ιστορία του.
Το αήττητο Πρωτάθλημα 2018-19 και το πρώτο νταμπλ
Την περίοδο 2018-19 ο ΠΑΟΚ κατέκτησε αήττητος μετά από 34 χρόνια το πρωτάθλημα Ελλάδας. Κατέκτησε μαθηματικά τον τίτλο στις 21 Απριλίου μετά τη νίκη επί του Λεβαδειακού με 5-0 στο γήπεδο της Τούμπας. Στις 5 Μαΐου 2019 ο ΠΑΟΚ κέρδισε για 26η φορά σε 30 παιχνίδια ολοκληρώνοντας μια αήττητη σεζόν (26 νίκες, 4 ισοπαλίες, 0 ήττες), [16] η οποία είναι μια από τις καλύτερες επιδόσεις όλων των εποχών,[17][18][19][20] αφού κατέρριψε[21] το αήττητο ρεκόρ του Παναθηναϊκού την περίοδο 1963-64 (με ρεκόρ 24-6-0). Την ίδια μέρα ο ΠΑΟΚ έγινε η μόνη ευρωπαϊκή ομάδα για την σεζόν 2018-19 χωρίς ήττα στο πρωτάθλημα, ανάμεσα σε 54 εθνικά πρωταθλήματα στην Ευρώπη (σ.σ. μέλη της UEFA), καθώς η Μακάμπι Τελ Αβίβ από το Ισραήλ έχασε εκείνη τη μέρα το πρώτο της παιχνίδι με αντίπαλο την Μπνέι Γεχούντα με σκορ 2-3. [22]
Επιπλέον, στις 11 Μαΐου κατέκτησε το Κύπελλο Ελλάδος, κερδίζοντας την ΑΕΚ στον τελικό με 1-0. Με την κατάκτηση του κυπέλλου πέτυχε το πρώτο νταμπλ της ιστορίας του.
Θέμα πολυϊδιοκτησίας και CAS
Κατά τη διάρκεια του πρωταθλήματος 2019-20 τέθηκε από την ΕΕΑ (επιτροπή επαγγελματικού αθλητισμού) θέμα πολυϊδιοκτησίας με τη Ξάνθη με αποτέλεσμα ποινή αφαίρεσης εφτά βαθμών και από τις δύο ομάδες. [23] Μετά από προσφυγή στο CAS η υπόθεση εκδικάστηκε από την επιτροπή εφέσεων της ΕΠΟ, η οποία αθώωσε τον ΠΑΟΚ τον Φεβρουάριο του 2021.[24] Τερμάτισε στη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος.
Κύπελλο Ελλάδος 2020–21 και Προημιτελικά 2021–22 UEFA Europa Conference League
Την περίοδο 2020-21 τερμάτισε πάλι 2ος στο πρωτάθλημα, ενώ υπό τις οδηγίες του Πάμπλο Γκαρσία κατέκτησε το 8ο κύπελλο της ιστορίας του νικώντας στον τελικό του ΟΑΚΑ τον Ολυμπιακό με 2-1. [25]
Την επόμενη σεζόν 2021-22 με προπονητή τον Ραζβάν Λουτσέσκου, έφτασε μέχρι τα προημιτελικά του 2021–22 UEFA Europa Conference League όπου και αποκλείστηκε από τη Μαρσέιγ. Ήταν φιναλίστ του κυπέλλου Ελλάδος όπου και ηττήθηκε από τον Παναθηναϊκό με 1-0, ενώ στο πρωτάθλημα τερμάτισε 2ος μετά το τέλος των play-off.
Κύπελλο Ελλάδος 2022–23 και UEFA Europa Conference League
Η σεζόν 2022–23 ξεκίνησε με έναν πρόωρο αποκλεισμό στον 2ο Προκριματικό Γύρο του UECL από τη Λέφσκι Σόφιας και ένα μέτριο ξεκίνημα στο πρωτάθλημα, όντας 5ος στα τέλη Οκτωβρίου. Ωστόσο, η ομάδα επανήλθε και μπήκε στα play-off ως διεκδικήτρια του τίτλου, αλλά, σε επανάληψη της προηγούμενης σεζόν, δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες και τερμάτισε 4η, 16 βαθμούς κάτω από την κορυφή. Η ομάδα βρέθηκε 6η φορά τα τελευταία 7 χρόνια, στον τελικό του κυπέλλου, χάνοντας στο Πανθεσσαλικό Στάδιο με 2–0 από την ΑΕΚ.
Πρωτάθλημα και Προημιτελικά UEFA Europa Conference League
Όντας χωρίς τρόπαιο για τις δύο προηγούμενες σεζόν, η σεζόν 2023–24 ξεκίνησε με νέες μεταγραφές στην καλοκαιρινή περίοδο, όπως ο Κιρίλ Ντεσπόντοφ. Η ομάδα κατάφερε να προκριθεί από τους προκριματικούς γύρους του Europa Conference League, αποκλείοντας τις Μπεϊτάρ Ιερουσαλήμ, Χάιντουκ Σπλιτ και Χαρτς. Στη φάση των ομίλων, η ομάδα νίκησε την ΧΓΚ Ελσίνκι πριν σημειώσει μια αξέχαστη εντός έδρας νίκη εναντίον της νικήτριας του 2021–22 UEFA Europa League , Άιντραχτ Φρανκφούρτης με 2–1 στις καθυστερήσεις, ένα κατόρθωμα που ο σύλλογος θα επαναλάμβανε και εναντίον της Αμπερντίν εκτός έδρας. Η ομάδα του Ραζβάν Λουτσέσκου κέρδισε και μέσα στο γήπεδο της Άιντραχτ με το ίδιο σκορ, εξάσφαλίζοντας την πρώτη θέση στον όμιλο και την απευθείας πρόκριση στους 16 της διοργάνωσης.
Τον Μάρτιο, ο ΠΑΟΚ έπαιξε με τη Ντιναμό Ζάγκρεμπ για τη φάση των 16 και γνώρισε την ήττα εκτός έδρας με 2–0. Ωστόσο, στον επαναληπτικό αγώνα, ο ΠΑΟΚ κατάφερε μια εντυπωσιακή επιστροφή με 5–1, παίρνοντας την πρόκριση για τα προημιτελικά με συνολικό σκορ 5–3.
Η πορεία της ομάδας στο UECL της σεζόν 2023–24 ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο στους προημιτελικούς με τον αποκλεισμό από την Κλαμπ Μπριζ.
Στο πρωτάθλημα, ο ΠΑΟΚ, αφού τερμάτισε πρώτος στην κανονική περίοδο, κατάφερε να μείνει πρώτος στα play-off κατακτώντας το τέταρτο πρωτάθλημα του, νικώντας στη σειρά όλους τους συν-διεκδικητές του (ΑΕΚ, Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και Άρης) στα 4 τελευταία παιχνίδια.[26].
Ιδιοκτησιακό καθεστώς και οικονομικά στοιχεία
Το 10% των μετοχών της ΠΑΕ ΠΑΟΚ ανήκει, όπως προβλέπει ο νόμος, στο ιδρυτικό σωματείο ΑΣ ΠΑΟΚ, [27] ενώ από το 2012 την πλειοψηφία τους κατέχει ο ελληνικής καταγωγής Ρώσος επιχειρηματίας Ιβάν Σαββίδης. [28]
Οικονομικά
- Τελευταία ενημέρωση: 12 Αυγούστου 2023.
Την πενταετία 2019-2024 δραστηριοποίησης του Σαββίδη στην ΠΑΕ, αυτή παρουσιάζει θετικό ισοζύγιο στις αγοραπωλησίες ποδοσφαιριστών (περιλαμβάνονται τα έξοδα/έσοδα για/από δανεισμούς). [29]
Αγωνιστική περίοδος |
Αγορές | Πωλήσεις | Ισοζύγιο |
---|---|---|---|
(εκατομμύρια €) | |||
2019-20 | -8,85 | 5,05 | -3,80 |
2020-21 | -6,70 | 10,35 | 3,65 |
2021-22 | -3,00 | 24,55 | 21,55 |
2022-23 | -5,98 | 5,81 | -0,17 |
2023-24 | -1,45 | 4,30 | 2,85 |
Σύνολο | 24.08 |
Τα έσοδα από τη συμμετοχή κατά το ίδιο διάστημα στις διοργανώσεις της UEFA, δηλαδή τα εγγυημένα πριμ (λόγω παρουσίας σε αυτές) και τα μεταβλητά μπόνους (βάσει επίδοσης και προκρίσεων), χωρίς τις εισπράξεις εισιτηρίων από τους εντός έδρας αγώνες, υπερβαίνουν τα 16,5 εκατομμύρια ευρώ.[σ. 2]
Αγωνιστική περίοδος |
Έσοδο (εκατομ- μύρια €) |
Τσάμπιονς Λιγκ | Γιουρόπα Λιγκ | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
συμμετοχή σε πλέι οφ |
συμμετοχή πριν τους ομίλους |
μάρκετ πουλ [σ. 3] |
συμμετοχή σε ομίλους |
από νίκες/ ισοπαλίες ομίλων |
κατάταξη | πρόκριση | σύνολο | ||
2012-13 [32] | 0,200 | — | 0,200 | – | – | – | – | – | 0,200 |
2013-14 [33] | 7,688 | 2,100 | – | 2,988 | 1,300 | 0,900 | 0,200 | 0,200 | 5,588 |
2014-15 [34] | 2,876 | — | 0 | 1,076 | 1,300 | 0,500 | 0 | 0 | 2,876 |
2015-16 [35][36] | 5,942 | — | 0,430 | 2,228 | 2,400 | 0,884 | 0 | 0 | 5,942 |
πρόβλεψη 2016-17[σ. 4] |
|||||||||
Σύνολα | 16,707 | 2,100 | 0,630 | 6,292 | 5,000 | 2,285 | 0,200 | 0,200 | 14,607 |
Ποσοστά | 100% | 13% | 4% | 37% | 30% | 16% | 87% |
Οι αγώνες στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις
Ο ΠΑΟΚ έχει αγωνιστεί με σημαντικά ονόματα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου για τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις της UEFA, όπως η Μπαρτσελόνα του Γιόχαν Κρόιφ και η Νάπολι του Ντιέγκο Μαραντόνα. Έχει αποκλείσει ορισμένες πολύ ισχυρές ομάδες κατά την περίοδο που τις αντιμετώπισε, όπως τη Λέγκια Βαρσοβίας και τη Λυών στην πορεία του στο κύπελλο Κυπελλούχων του 1973–74, όταν έφθασε μέχρι τα προημιτελικά της διοργάνωσης, για να αποκλειστεί από την κάτοχο του τροπαίου Μίλαν, ενώ σημαντικές προκρίσεις έχει σημειώσει και επί των Μαλίν, Άρσεναλ, Ουντινέζε, Γκρασχόπερς, Φενέρμπαχτσε, Βασιλεία, Σπαρτάκ Μόσχας, Μπεσίκτας και Μπενφίκα. Ως σημαντικές ευρωπαϊκές επιτυχίες πιστώνονται και οι νίκες στις έδρες των Τότεναμ, Ντόρτμουντ, Φιορεντίνα και Άιντραχτ Φρανκφούρτης με σκορ 1-2, 0-1, 2-3 και 1-2 αντίστοιχα.
Σε άλλες περιπτώσεις υπήρξε εξαιρετικά άτυχος, καθώς τέσσερις φορές αποκλείστηκε στη διαδικασία των πέναλτι από τις Άιντραχτ Φρανκφούρτης, Μπάγερν Μονάχου, Σεβίλλη και Μπενφίκα, ενώ δύο αποκλεισμούς έχει υποστεί από τον Άγιαξ στα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ (2010-11, 2016-17) παρά το γεγονός ότι και τις δύο φορές στους πρώτους εκτός έδρας αγώνες αναδείχθηκε ισόπαλος με 1-1, τον πρώτο με εντός έδρας ισοπαλία 3-3 (κανονισμός του εκτός έδρας γκολ) και τον δεύτερο με εντός έδρας ήττα 1-2.
Ο ΠΑΟΚ είναι ο μοναδικός από τους τακτικούς εκπροσώπους της χώρας στα ευρωπαϊκά κύπελλα, που εμφανίζει θετικό ισοζύγιο νικών/ηττών καθώς και τερμάτων (υπάρχει και ο Ολυμπιακός Βόλου που σημείωσε τρεις νίκες και μία ισοπαλία σε σύνολο τεσσάρων αγώνων στην μοναδική του ευρωπαϊκή παρουσία και αποκλείστηκε από την συνέχεια για εξωαγωνιστικούς λόγους), ενώ η εκτός έδρας νίκη του επί της Λοκομοτίβι Τιφλίδας με σκορ 7–0 στις 16 Σεπτεμβρίου 1999 για το κύπελλο UEFA, είναι η μεγαλύτερη σε έκταση που πέτυχε ποτέ ελληνική ομάδα σε ευρωπαϊκή διοργάνωση.
Πρώτος σκόρερ στην ιστορία του συλλόγου στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις είναι ο Στέφανος Αθανασιάδης με 20 τέρματα και ακολουθούν οι Δημήτρης Σαλπιγγίδης και Ρόμπερτ Μακ με 14 και 11 αντίστοιχα.
Περίοδος | Διοργάνωση | Φάση | Αντίπαλος | Εντός | Εκτός |
---|---|---|---|---|---|
1965–66 | Εκθέσεων | Α΄ γύρος | Βίνερ | 2–1 | 0–6 |
1967–68 | Εκθέσεων | Α΄ γύρος | Λιέγη | 0–2 | 2–3 |
1970–71 | Εκθέσεων | Α΄ γύρος | Ντιναμό Βουκουρεστίου | 1–0 | 0–5 |
1972–73 | Κυπελλούχων | Α΄ γύρος | Ραπίντ Βιέννης | 2–2 (εκ.ε.γ.) | 0–0 |
1973–74 | Κυπελλούχων | Α΄ γύρος | Λέγκια Βαρσοβίας | 1–0 | 1–1 |
Β΄ γύρος | Λυών | 4–0 | 3–3 | ||
Προημιτελικός | Μίλαν | 2–2 | 0–3 | ||
1974–75 | Κυπελλούχων | Α΄ γύρος | Ερυθρός Αστέρας | 1–0 | 0–2 (παρ.) |
1975–76 | UEFA | Α΄ γύρος | Μπαρτσελόνα | 1–0 | 1–6 |
1976–77 | Πρωταθλητριών | Α΄ γύρος | Ομόνοια Λευκωσίας | 1–1 | 2–0 |
Β΄ γύρος | Ντιναμό Κιέβου | 0–2 | 0–4 | ||
1977–78 | Κυπελλούχων | Α΄ γύρος | Ζαγκλέμπιε Σοσνόβιετς | 2–0 | 2–0 |
Β΄ γύρος | Βέιλε Μπόλντκλουμπ | 2–1 | 0–3 | ||
1978–79 | Κυπελλούχων | Α΄ γύρος | Σερβέτ | 2–0 | 0–4 |
1981–82 | Κυπελλούχων | Α΄ γύρος | Άιντραχτ Φρανκφούρτης | 2–0 (4–5 πέν.) | 0–2 |
1982–83 | UEFA | Α΄ γύρος | Σοσό | 1–0 | 1–2 (παρ.-εκ.ε.γ.) |
Β΄ γύρος | Σεβίλλη | 2–0 | 0–4 | ||
1983–84 | UEFA | Α΄ γύρος | Λοκομοτίβ Πλόβντιβ | 3–1 | 2–1 |
Β΄ γύρος | Μπάγερν Μονάχου | 0–0 | 0–0 (8–9 πέν.) | ||
1985–86 | Πρωταθλητριών | Α΄ γύρος | Ελλάς Βερόνα | 1–2 | 1–3 |
1988–89 | UEFA | Α΄ γύρος | Νάπολι | 1–1 | 0–1 |
1990–91 | UEFA | Α΄ γύρος | Σεβίλλη | 0–0 (3–4 πέν.) | 0–0 |
1991–92 | UEFA | Α΄ γύρος | Μαλίν | 1–1 | 1–0 |
Β΄ γύρος | Σβαρόφσκι Τιρόλ | 0–2 | 0–2 | ||
1992–93 | UEFA | Α΄ γύρος | Παρί Σεν Ζερμέν | 0–3 1 | 0–2 |
1997–98 | UEFA | Β΄ προκριματικός | Σπαρτάκ Τρνάβα | 5–3 | 1–0 |
Α΄ γύρος | Άρσεναλ | 1–0 | 1–1 | ||
Β΄ γύρος | Ατλέτικο Μαδρίτης | 4–4 | 2–5 | ||
1998–99 | UEFA | Β΄ προκριματικός | Ρέιντζερς | 0–0 | 0–2 |
1999–00 | UEFA | Α΄ γύρος | Λοκομοτίβι Τιφλίδας | 2–0 | 7–0 |
Β΄ γύρος | Μπενφίκα | 1–2 | 2–1 (1–4 πέν.) | ||
2000–01 | UEFA | Α΄ γύρος | Μπεϊτάρ Ιερουσαλήμ | 3–1 | 3–3 |
Β΄ γύρος | Ουντινέζε | 3–0 (παρ.) | 0–1 | ||
Γ΄ γύρος | PSV Αϊντχόφεν | 0–1 | 0–3 | ||
2001–02 | UEFA | Α΄ γύρος | Κέρντεν | 4–0 | 0–0 |
Β΄ γύρος | Πρίμπραμ | 6–1 | 2–2 | ||
Γ΄ γύρος | PSV Αϊντχόφεν | 3–2 | 1–4 | ||
2002–03 | UEFA | Α΄ γύρος | Λεϊσόες | 4–1 | 1–2 |
Β΄ γύρος | Γκρασχόπερς | 2–1 | 1–1 | ||
Γ΄ γύρος | Σλάβια Πράγας | 1–0 | 0–4 | ||
2003–04 | UEFA | Α΄ γύρος | Λιν | 0–1 | 3–0 |
Β΄ γύρος | Ντέμπρετσενι | 1–1 (εκ.ε.γ.) | 0–0 | ||
2004–05 | Champions League | Γ΄ προκριματικός | Μακάμπι Τελ Αβίβ | 0–3 2 | 0–1 |
UEFA | Α΄ γύρος | Άλκμααρ | 2–3 | 1–2 | |
2005–06 | UEFA | Α΄ γύρος | Μεταλούργκ Ντονέτσκ | 1–1 | 2–2 (εκ.ε.γ.) |
Φάση ομίλων (7ος όμιλος) |
Σαχτάρ Ντονέτσκ | 0–1 | |||
Στουτγκάρδη | 1–2 | ||||
Ραπίντ Βουκουρεστίου | 0–1 | ||||
Ρεν | 5–1 | ||||
2009–10 | Europa League | Γ΄ προκριματικός | Βαλερένγκα | 0–1 | 2–1 (εκ.ε.γ.) |
Play off | Χέρενφεν | 1–1 (εκ.ε.γ.) | 0–0 | ||
2010–11 | Champions League | Γ΄ προκριματικός | Άγιαξ | 3–3 (εκ.ε.γ.) | 1–1 |
Europa League | Play off | Φενέρμπαχτσε | 1–0 | 1–1 (παρ.) | |
Φάση ομίλων (4ος όμιλος) |
Κλαμπ Μπρυζ | 1–1 | 1–1 | ||
Ντιναμό Ζάγκρεμπ | 1–0 | 1–0 | |||
Βιγιαρεάλ | 1–0 | 0–1 | |||
Φάση των 32 | ΤΣΣΚΑ Μόσχας | 0–1 | 1–1 | ||
2011–12 | Europa League | Γ΄ προκριματικός | Βαλερένγκα | 3–0 | 2–0 |
Play off | Καρπάτι Λβιβ | 2–0 | 1–1 | ||
Φάση ομίλων (1ος όμιλος) |
Τότεναμ | 0–0 | 2−1 | ||
Ρουμπίν Καζάν | 1–1 | 2–2 | |||
Σάμροκ Ρόβερς | 2–1 | 3–1 | |||
Φάση των 32 | Ουντινέζε | 0–3 | 0–0 | ||
2012–13 | Europa League | Γ΄ προκριματικός | Μπνέι Γεχούντα | 4–1 | 2–0 |
Play off | Ραπίντ Βιέννης | 2–1 | 0–3 | ||
2013–14 | Champions League | Γ΄ προκριματικός | Μεταλίστ Χάρκιβ | 0–2 3 | 1–1 |
Play-off | Σάλκε | 2–3 | 1–1 | ||
Europa League | Φάση ομίλων (12ος όμιλος) |
Σαχτιόρ Καραγκαντί | 2–1 | 2–0 | |
Άλκμααρ | 2–2 | 1–1 | |||
Μακάμπι Χάιφα | 3–2 | 0–0 | |||
Φάση των 32 | Μπενφίκα | 0–1 | 0–3 | ||
2014–15 | Europa League | Play-off | Ζίμπρου Κισινάου | 4–0 | 0–1 |
Φάση ομίλων (11ος όμιλος) |
Ντιναμό Μινσκ | 6–1 | 2–0 | ||
Γκινγκάμπ | 1–2 | 0–2 | |||
Φιορεντίνα | 0–1 | 1–1 | |||
2015–16 | Europa League | Β΄ προκριματικός | Λοκομοτίβα Ζάγκρεμπ | 6–0 | 1–2 |
Γ΄ προκριματικός | Σπαρτάκ Τρνάβα | 1–0 | 1–1 | ||
Play-off | Μπρόντμπι | 5–0 | 1–1 | ||
Φάση ομίλων (3ος όμιλος) |
Γκαμπάλα | 0–0 | 0–0 | ||
Ντόρτμουντ | 1–1 | 1–0 | |||
Κρασνοντάρ | 0–0 | 1–2 | |||
2016–17 | Champions League | Γ΄ προκριματικός | Άγιαξ | 1–2 | 1–1 |
Europa League | Play-off | Ντιναμό Τιφλίδας | 2–0 | 3–0 | |
Φάση ομίλων (10ος όμιλος) |
Φιορεντίνα | 0–0 | 3–2 | ||
Σλόβαν Λίμπερετς | 2–0 | 2–1 | |||
Καραμπάγ | 0–1 | 0–2 | |||
Φάση των 32 | Σάλκε | 0–3 | 1–1 | ||
2017–18 | Europa League | Γ΄ προκριματικός | Ολίμπικ Ντονέτσκ | 2–0 | 1–1 |
Play-off | Έστερσουντ | 3–1 | 0–2 (εκ.ε.γ.) | ||
2018–19 | Champions League | Β΄ προκριματικός | Βασιλεία | 2–1 | 3–0 |
Γ΄ προκριματικός | Σπαρτάκ Μόσχας | 3–2 | 0–0 | ||
Play-off | Μπενφίκα | 1–4 | 1–1 | ||
Europa League | Φάση ομίλων (12ος όμιλος) |
Τσέλσι | 0–1 | 0–4 | |
ΜΠΑΤΕ Μπορίσοφ | 1–3 | 4–1 | |||
ΜΟΛ Βίντι | 0–2 | 0–1 | |||
2019–20 | Champions League | Γ΄ προκριματικός | Άγιαξ | 2–2 | 2–3 |
Europa League | Play-off | Σλόβαν Μπρατισλάβας | 3–2 (εκ.ε.γ.) | 0–1 | |
2020–21 | Champions League | Β΄ προκριματικός | Μπεσίκτας | 3–1 | |
Γ΄ προκριματικός | Μπενφίκα | 2–1 | |||
Play-off | Κρασνοντάρ | 1–2 | 1–2 | ||
Europa League | Φάση ομίλων (5ος όμιλος) |
Ομόνοια Λευκωσίας | 1–1 | 1–2 | |
Γρανάδα | 0–0 | 0–0 | |||
PSV Αϊντχόφεν | 4–1 | 2–3 | |||
2021–22 | Conference League | Γ΄ προκριματικός | Μποέμιανς | 2–0 | 1–2 |
Play-off | Ριέκα | 1–1 | 2–0 | ||
Φάση ομίλων (6ος όμιλος) |
Λίνκολν Ρεντ Ιμπς | 2–0 | 2–0 | ||
Σλόβαν Μπρατισλάβας | 1–1 | 0–0 | |||
Κοπεγχάγη | 1–2 | 2–1 | |||
Φάση νοκ-αουτ | Μίντιλαντ | 2–1 (5–3 πέν.) | 0–1 | ||
Φάση των 16 | Γάνδη | 1–0 | 2–1 | ||
Προημιτελικός | Μαρσέιγ | 0–1 | 1–2 | ||
2022–23 | Conference League | Β΄ προκριματικός | Λέφσκι Σόφιας | 1–1 | 0–2 |
2023–24 | Conference League | Β΄ προκριματικός | Μπεϊτάρ Ιερουσαλήμ | 0–0 | 4–1 |
Γ΄ προκριματικός | Χάιντουκ Σπλιτ | 3–0 | 0–0 | ||
Play-off | Χαρτς | 4–0 | 2–1 | ||
Φάση ομίλων
(7ος όμιλος) |
Eλσίνκι | 4–2 | 3–2 | ||
Άιντραχτ Φρανκφούρτης | 2–1 | 2–1 | |||
Αμπερντίν | 2–2 | 3–2 | |||
Φάση των 16 | Ντιναμό Ζάγκρεμπ | 5–1 | 0–2 | ||
Προημιτελικός | Κλαμπ Μπρυζ | 0–2 | 0–1 | ||
2024–25 | Champions League | Β΄ προκριματικός | Μπόρατς Μπάνια Λούκα | 3–2 | 1–0 |
Γ΄ προκριματικός | Μάλμε | 3–4 (παρ.) | 2–2 | ||
Europa League | Play-off | Σάμροκ Ρόβερς | 4–0 |
1 Ο αγώνας κατακυρώθηκε με 0-3 υπέρ της γαλλικής ομάδας, εξαιτίας διακοπής του στο 51' (αποτέλεσμα 0-2) από εκτεταμένα επεισόδια οπαδών του ΠΑΟΚ.
2 Ο αγώνας κατακυρώθηκε με 0-3 (αντί του τελικού αποτελέσματος 1-2) υπέρ της ισραηλινής ομάδας, εξαιτίας αντικανονικής χρησιμοποίησης από τον ΠΑΟΚ του ποδοσφαιριστή Λιάσου Λουκά.
3 Ο ΠΑΟΚ προκρίθηκε στην επόμενη φάση του Champions League, μετά τον αποκλεισμό της Μεταλίστ από τη διοργάνωση εξαιτίας εμπλοκής της σε σκάνδαλο προσυμφωνημένων αγώνων.[38]
Σύνολο ευρωπαϊκών συμμετοχών
Διοργάνωση | Συμμετοχές | Αγώνες | Νίκες | Ισοπαλίες | Ήττες | Τέρματα |
Πρωταθλητριών/Champions League | 10 | 32 | 8 | 10 | 14 | 45–57 |
UEFA/Europa League | 29 | 149 | 57 | 44 | 48 | 208–171 |
UEFA Conference League | 3 | 34 | 18 | 7 | 9 | 55–34 |
Κυπελλούχων | 6 | 18 | 8 | 5 | 5 | 24–23 |
Διεθνών Εκθέσεων | 3 | 6 | 2 | 0 | 4 | 5–17 |
Σύνολο | 51 | 239 | 93 | 66 | 80 | 326–294 |
Οι ευρωπαϊκοί αντίπαλοι ανά χώρα
Χώρα | Αντίπαλος |
---|---|
Ιταλία | Μίλαν |
Ελλάς Βερόνα | |
Νάπολι | |
Ουντινέζε (2 φορές) | |
Φιορεντίνα (2 φορές) | |
Γαλλία | Λυών |
Σοσό | |
Παρί Σεν Ζερμέν | |
Ρεν | |
Γκινγκάμπ | |
Μαρσέιγ | |
Γερμανία | Άιντραχτ Φρανκφούρτης (2 φορές) |
Μπάγερν Μονάχου | |
Στουτγκάρδη | |
Σάλκε (2 φορές) | |
Ντόρτμουντ | |
Ουκρανία | Ντιναμό Κιέβου |
Μεταλούργκ Ντονέτσκ | |
Σαχτάρ Ντονέτσκ | |
Καρπάτι Λβιβ | |
Μεταλίστ Χάρκιβ | |
Ολίμπικ Ντονέτσκ | |
Ισπανία | Μπαρτσελόνα |
Σεβίλλη (2 φορές) | |
Ατλέτικο Μαδρίτης | |
Βιγιαρεάλ | |
Γρανάδα | |
Ολλανδία | PSV Αϊντχόφεν (3 φορές) |
Άλκμααρ (2 φορές) | |
Χέρενφεν | |
Άγιαξ (3 φορές) |
Χώρα | Αντίπαλος |
---|---|
Αυστρία | Βίνερ |
Ραπίντ Βιέννης (2 φορές) | |
Σβαρόφσκι Τιρόλ | |
Κέρντεν | |
Βέλγιο | Λιέγη |
Μαλίν | |
Κλαμπ Μπρυζ (2 φορές) | |
Γάνδη | |
Ισραήλ | Μπεϊτάρ Ιερουσαλήμ (2 φορές) |
Μακάμπι Τελ Αβίβ | |
Μπνέι Γεχούντα | |
Μακάμπι Χάιφα | |
Ρωσία | ΤΣΣΚΑ Μόσχας |
Ρουμπίν Καζάν | |
Κρασνοντάρ (2 φορές) | |
Σπαρτάκ Μόσχας | |
Τσεχία | Πρίμπραμ |
Σλάβια Πράγας | |
Σλόβαν Λίμπερετς | |
Πολωνία | Λέγκια Βαρσοβίας |
Ζαγκλέμπιε Σοσνόβιετς | |
Πορτογαλία | Μπενφίκα (4 φορές) |
Λεϊσόες | |
Ελβετία | Σερβέτ |
Γκρασχόπερς | |
Βασιλεία | |
Ρουμανία | Ντιναμό Βουκουρεστίου |
Ραπίντ Βουκουρεστίου | |
Νορβηγία | Λιν |
Βαλερένγκα (2 φορές) |
UEFA 5-year Club Ranking
- Όπως είχε διαμορφωθεί στις 29 Μαΐου του 2024. [39]
Θέση | Χώρα | Σύλλογος | Συντελεστής |
---|---|---|---|
49 | Φιορεντίνα | 42.000 | |
50 | Ερυθρός Αστέρας | 40.000 | |
51 | ΠΑΟΚ | 37.000 | |
52 | ΛΑΣΚ | 37.000 | |
53 | Φενέρμπαχτσε | 36.000 |
Αναλυτικά πως προκύπτει ο συντελεστής του ΠΑΟΚ:
Σύλλογος | Χώρα | 19/20 | 20/21 | 21/22 | 22/23 | 23/24 | Συνολικοί πόντοι |
---|---|---|---|---|---|---|---|
ΠΑΟΚ (PAOK) |
GRE | 2.500 | 5.000 | 13.000 | 1.500 | 15.000 | 37.000 |
- Αν η συνολική συγκομιδή πόντων του συλλόγου τη τελευταία πενταετία είναι μικρότερη του συντελεστή της χώρας που υπάγεται, τότε ο συντελεστής (UEFA coefficient) με τον οποίο προσέρχεται στις κληρώσεις είναι ίσος με τον συντελεστή της χώρας. Ο συντελεστής της χώρας προκύπτει από τα αποτελέσματα των ομάδων που υπάγονται σε αυτή την τελευταία πενταετία στις διοργανώσεις της UEFA.
Φιλανθρωπικό έργο
Η διοίκηση της ομάδας από το 2014 μέσω της δράσης PAOK ACTION[40] ευαισθητοποιείται σε θέματα φιλανθρωπικού, και όχι μόνο, σκοπού. Κάποιες από τις δράσεις αφορούν τη στήριξη των παιδιών με Σύνδρομο Down, με αναπηρίες ή ανίατες ασθένειες, υιοθεσία αδέσποτων, στήριξη κοινωνικών δομών, παράκτιοι καθαρισμοί, εθελοντικές αιμοδοσίες, συγκέντρωση τροφίμων και διάφορες δωρεές. Παράλληλα διοργανώνει και διάφορες αντιρατσιστικές καμπάνιες.
Τον Μάιο του 2015, διεξήχθη στο γήπεδο της Τούμπας, της φιλικής αναμέτρησης μεταξύ του ΠΑΟΚ και της εθνικής Ελλάδας που κατέκτησε το Euro 2004, τα έσοδα της οποίας διατέθηκαν για την οικονομική ενίσχυση του παιδοογκολογικού τμήματος του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ,[41] ενώ τα τελευταία χρόνια, μέρος των εσόδων από τους εντός έδρας αγώνες πηγαίνουν σε άτομα που χρήζουν ιατρικής φροντίδας.
Εγκαταστάσεις
Έδρα του ΠΑΟΚ από το 1959 είναι το Γήπεδο Τούμπας, χωρητικότητας 28.703 θέσεων. Ο χώρος που φιλοξενεί το γήπεδο του ΠΑΟΚ αποτέλεσε δωρεά της οικογένειας Δεδέογλου στην ομάδα. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει αρκετές αναπλάσεις, με τελευταία αυτή του 2004. Στον ίδιο χώρο στεγάζονται και τα γραφεία της ΠΑΕ.
Νέο γήπεδο
Η διοίκηση της ομάδας έχει καταθέσει την αρχιτεκτονική μελέτη του νέου γήπεδο της Τούμπας. Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), το ανώτατο δικαστήριο της χώρας, ενέκρινε τον Απρίλιο του 2022 πρόταση για την πλήρη ανάπλαση του γηπέδου της Τούμπας, κρίνοντας νόμιμο το προσχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος για την έγκριση Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου για την περιοχή.
Στις 21 Ιουνίου 2022, ο ΠΑΟΚ επισημοποίησε την έναρξη της συνεργασίας με το σχήμα εταιριών SALFO-Populous για την παράδοση του έργου. Η συμφωνία περιλαμβάνει την κατασκευή νέου γηπέδου καθώς και ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου γύρω από το γήπεδο[42]. Υπολογίζεται ότι το νέο γήπεδο θα έχει χωρητικότητα 41.900 θεατών. Ο ΠΑΟΚ πιθανότατα θα μετακομίσει στο Καυτανζόγλειο Στάδιο μέχρι να κατασκευαστεί το νέο γήπεδο.
Τα σχέδια της νέας Τούμπας παρουσιάζουν ορισμένες σημαντικές αλλαγές με το υπάρχον γήπεδο, ειδικότερα θα υπάρχει οροφή που θα καλύπτει ολόκληρο το νέο γήπεδο, σε αντίθεση με σήμερα που υπάρχει σκέπαστρο μόνο στις Θύρες 1, 2 και 3. Οι υπάρχουσες κερκίδες θα κατεδαφιστούν και οι καινούργιες θα πλησιάζουν τον αγωνιστικό χώρο εξαλείφοντας την απόσταση λόγω του στίβου τρεξίματος που υπάρχει. Ωστόσο, από τις αρχές του 2024, το έργο βρισκόταν σε συνεχή αδιέξοδο.
Το προπονητικό κέντρο της ομάδας και των ακαδημιών (Αθλητικό Κέντρο ΠΑΟΚ) βρίσκεται στην περιοχή της Νέας Μεσημβρίας της Θεσσαλονίκης. Η κατασκευή ξεκίνησε υπό την προεδρία του Θεόδωρου Ζαγοράκη και εγκαινιάστηκε το 2009.
Νέο αθλητικό κέντρο
Στις 19 Ιανουαρίου 2024 έγινε ο αγιασμός της έκτασης όπου θα χτιστεί το νέο προπονητικό κέντρο του συλλόγου. Το νεοαποκτηθέν αγροτεμάχιο βρίσκεται στην 8η οδό των αγροτεμαχίων Ταγαράδων του δήμου Θέρμης [43].
Χρώματα-έμβλημα
Ο ΠΑΟΚ έχει ως χρώματα το μαύρο, ως ένδειξη πένθους για τον αφανισμό του Ελληνισμού της Ανατολής και το λευκό ως σύμβολο της ελπίδας για αναγέννηση. Πρώτο σήμα του συλλόγου ήταν ένα πέταλο κι ένα τετράφυλλο τριφύλλι. Ύστερα από την απορρόφηση της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης επιλέχθηκε να διατηρηθούν τα χρώματα του ΠΑΟΚ και να υιοθετηθεί μια παραλλαγή του εμβλήματος της ΑΕΚ, ο δικέφαλος αετός, που παραπέμπει στη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Ο Βυζαντινός αετός των Παλαιολόγων φέρει στέμματα στις κεφαλές και τα δύο κεφάλια ατενίζουν την Ανατολή (Κωνσταντινούπολη) και τη Δύση (Ρώμη), ενώ αυτός του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως κρατά μια υδρόγειο σφαίρα με σταυρό αριστερά και μια ρομφαία δεξιά, ως σύμβολα της θρησκευτικής και κοσμικής εξουσίας αντίστοιχα.
Αρκετά χρόνια αργότερα το έμβλημα του ΠΑΟΚ τροποποιήθηκε, καθώς τα φτερά του αετού δεν εμφανίζονται πλέον ανοιχτά αλλά πένθιμα κλειστά, ενώ δεν φέρει στέμμα, ούτε κρατά ρομφαία ή υδρόγειο με σταυρό.
Εξέλιξη του εμβλήματος
Το ποδοσφαιρικό τμήμα του ΠΑΟΚ χρησιμοποιεί το έμβλημα του ιδρυτικού σωματείου ΑΣ ΠΑΟΚ, συνήθως τροποποιημένο. Το 2007 η ΠΑΕ ΠΑΟΚ χρησιμοποίησε το έμβλημα του ερασιτέχνη αυτούσιο έως και το 2013, οπότε και παρουσιάστηκε ένα νέο σήμα.[44]
-
1926–1929
-
Έως το 1991
-
1991–2007 και 2007–2013
-
2013–σήμερα
Χορηγίες
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Τίτλοι
Πανελλήνιοι
- 4 Πρωταθλήματα Ελλάδας: 1976, 1985, 2019, 2024
- 8 Κύπελλα Ελλάδας: 1972, 1974, 2001, 2003, 2017, 2018, 2019, 2021 [46]
- 1 Νταμπλ: 2019
Διάφοροι άλλοι
- 1 Κύπελλο Μεγάλης Ελλάδος: 1973 [47]
- 2 Θερινά πρωταθλήματα Ο.Π.Α.Π.: 1969, 1974
Τοπικοί
- 7 Πρωταθλήματα ΕΠΣ Μακεδονίας: 1937, 1948, 1950, 1954, 1955, 1956, 1957 [48]
- 1 Πρωτάθλημα Μακεδονίας–Θράκης: 1940.[εκκρεμεί παραπομπή]
- 1 Πρωτάθλημα Β Κατηγορίας ΕΠΣΜ: 1927 (Τοποθετήθηκε στην Β κατηγορία μετά την ίδρυση) [49]
Τμημάτων Υποδομής
- 7 Πρωταθλήματα Ελλάδας Κ-19: 2003, 2007, 2014, 2018, 2019, 2020 [50], 2021
- 5 Πρωταθλήματα Ελλάδας Κ-17: 2013, 2016, 2020, 2022, 2024
- 5 Πρωταθλήματα Ελλάδας Κ-15: 2015, 2017, 2019, 2023, 2024
- 4 Πανελλήνια Πρωταθλήματα Εφήβων: 1969, 1971, 1973, 1979
- 1 Πρωτάθλημα στους προπαίδες ΕΠΣΜ 2017 [51]
- 2 Πρωτάθλημα ΕΠΣΜ Κ14, 2015, 2019 [52][53]
- 2 Πανελλήνια Ερασιτεχνών:1981,1986
- 1 Κύπελλο Ελλάδας ερασιτεχνών: 1975
Διακρίσεις
- Το 1973 η ομάδα του ΠΑΟΚ βραβεύτηκε από τον Π.Σ.Α.Τ. ως η κορυφαία ομάδα της χρονιάς.
- Το 2019 έγινε η δεύτερη Ελληνική ομάδα που κατακτά αήττητο το πρωτάθλημα στην Α' Εθνική κατηγορία μετά τον Παναθηναϊκό το 1964.
Ανά αγωνιστική περίοδο
Η πορεία στο πρωτάθλημα
Πανελλήνια πρωταθλήματα
Ο ΠΑΟΚ μετείχε στις 12 από τις 23 τελικές φάσεις Πανελληνίων πρωταθλημάτων που διεξήχθησαν από το 1928 έως το 1959. Οι θέσεις που κατέκτησε:
Περίοδος | Θέση |
---|---|
1930–31 | 5 |
1931–32 | 7 |
1935–36 | 7 |
1936–37 | 2 |
1939–40 | 2 |
1947–48 | 3 |
1953–54 | 4 |
1954–55 | 4 |
1955–56 | 4 |
1956–57 | 4 |
1957–58 | 8 |
1958–59 | 8 |
Α΄ εθνική
Περίοδος | Θέση | Ν. - Ι. - Η. | Τέρματα | Βαθμοί |
---|---|---|---|---|
1959–60 | 7 | 10 - 9 - 11 | 32–32 | 59 |
1960–61 | 10 | 7 - 15 - 8 | 31–33 | 59 |
1961–62 | 6 | 12 - 6 - 12 | 32–43 | 60 |
1962–63 | 4 | 13 - 8 - 9 | 44–34 | 64 |
1963–64 | 8 | 10 - 7 - 13 | 22–30 | 56 (–1β.) |
1964–65 | 8 | 9 - 10 - 11 | 29–33 | 58 |
1965–66 | 6 | 10 - 9 - 11 | 43–49 | 59 |
1966–67 | 4 | 13 - 11 - 6 | 36–20 | 67 |
1967–68 | 9 | 13 - 7 - 14 | 45–40 | 67 |
1968–69 | 5 | 16 - 10 - 8 | 58–37 | 76 |
1969–70 | 5 | 12 - 17 - 5 | 52–25 | 75 |
1970–71 | 9 | 12 - 10 - 12 | 38–32 | 68 |
1971–72 | 5 | 18 - 10 - 6 | 53–27 | 80 |
1972–73 | 2 | 27 - 4 - 3 | 75–24 | 92 |
1973–74 | 4 | 16 - 11 - 7 | 62–32 | 43 |
1974–75 | 3 | 19 - 8 - 7 | 73–28 | 46 |
1975–76 | 1 | 21 - 7 - 2 | 60–17 | 49 |
1976–77 | 3 | 21 - 10 - 3 | 63–27 | 52 |
1977–78 | 2 | 16 - 14 - 4 | 48–24 | 46 |
1978–79 | 4 | 18 - 9 - 7 | 73–23 | 45 |
1979–80 | 5 | 17 - 7 - 10 | 53–33 | 41 |
1980–81 | 4 | 15 - 12 - 7 | 52–31 | 42 |
1981–82 | 3 | 18 - 10 - 6 | 55–22 | 46 |
1982–83 | 4 | 18 - 6 - 10 | 49–28 | 42 |
1983–84 | 5 | 11 - 13 - 6 | 33–29 | 45 |
1984–85 | 1 | 19 - 8 - 3 | 54–26 | 46 |
1985–86 | 10 | 10 - 7 - 13 | 33–38 | 27 |
1986–87 | 5 | 13 - 9 - 8 | 39–23 | 29 (–6β.) |
1987–88 | 3 | 17 - 5 - 8 | 60–27 | 39 |
1988–89 | 8 | 11 - 10 - 9 | 34–30 | 32 |
1989–90 | 3 | 19 - 8 - 7 | 49–26 | 46 |
1990–91 | 4 | 16 - 9 - 9 | 56–39 | 38 (–3β.) |
1991–92 | 4 | 13 - 13 - 8 | 44–44 | 39 |
1992–93 | 5 | 17 - 6 - 11 | 52–38 | 57 |
1993–94 | 5 | 14 - 9 - 11 | 45–38 | 51 |
1994–95 | 3 | 20 - 5 - 9 | 55–29 | 65 |
1995–96 | 14 | 10 - 11 - 13 | 42–46 | 38 (-3β.) |
1996–97 | 4 | 19 - 9 - 6 | 53–28 | 66 |
1997–98 | 4 | 21 - 7 - 6 | 74–41 | 70 |
1998–99 | 4 | 19 - 5 - 10 | 52–31 | 62 |
1999–00 | 5 | 15 - 10 - 9 | 64–44 | 55 |
2000–01 | 4 | 14 - 9 - 7 | 66–48 | 51 |
2001–02 | 4 | 14 - 6 - 6 | 55–45 | 48 |
2002–03 | 4 | 16 - 5 - 9 | 59–38 | 53 |
2003–04 | 3 | 18 - 6 - 6 | 47–27 | 60 |
2004–05 | 5 | 13 - 7 - 10 | 43–39 | 46 |
2005–06 | 6 | 13 - 7 - 10 | 44–31 | 46 |
2006–07 | 6 | 13 - 6 - 11 | 32–29 | 45 |
2007–08 | 9 | 10 - 5 - 15 | 29–35 | 35 |
2008–09 | 4 (2) | 18 - 9 - 3 | 39–16 | 63 |
2009–10 | 2 (3) | 19 - 5 - 6 | 41–16 | 62 |
2010–11 | 3 (4) | 14 - 6 - 10 | 32–29 | 48 |
2011–12 | 5 (3) | 14 - 8 - 8 | 32–26 | 50 |
2012–13 | 2 (2) | 18 - 8 - 4 | 46–19 | 62 |
2013–14 | 3 (2) | 21 - 6 - 7 | 68–37 | 69 |
2014–15 | 5 (3) | 20 - 5 - 9 | 57–42 | 65 |
2015–16 | 2 (4) | 13 - 9 - 8 | 45–32 | 45 (-3β.) |
2016–17 | 4 (2) | 20 - 4 - 6 | 52–19 | 61 (-3β.) |
2017–18 | 2 | 21 - 4 - 5 | 59–19 | 64 (-3β.) |
2018–19 | 1 | 26 - 4 - 0 | 66–14 | 80 (-2β.) |
2019–20 | 2 (2) | 21 - 10 - 5 | 58–29 | 73 |
2020–21 | 2 (4) | 18 - 10 - 8 | 60–34 | 64 |
2021–22 | 2 (2) | 19 - 7 - 10 | 58–33 | 64 |
2022–23 | 4 (4) | 19 - 10 - 7 | 57–32 | 67 |
2023–24 | 1 (1) | 25 - 5 - 6 | 87–34 | 80 |
- Το 1986–87 είχε τρεις ήττες χωρίς αγώνες και –6 βαθμούς.
- Από το 2008–09 και μετά αναφέρεται σε παρένθεση η θέση στην κανονική περίοδο.
- Τις σεζόν 2017-18 και 2018-19 δεν πραγματοποιήθηκαν αγώνες play off.
- Την σεζόν 2017-18 είχε δύο ήττες χωρίς αγώνες και σκορ 0-3 α.α. (τα εντός έδρας ματς με ΟΣΦΠ και ΑΕΚ).
- Σύστημα βαθμολογίας: 1959–60 έως 1972–73: 3–2–1. 1973–74 έως 1991–92: 2–1–0. 1992–93 έως σήμερα: 3–1–0.
Επίδ. | Περίοδος | |
---|---|---|
Περισσότερες νίκες | 27 | 1972–73 |
Λιγότερες ήττες | 0 | 2018–19 |
Καλύτερη επίθεση | 87 | 2023–24 |
Καλύτερη άμυνα | 14 | 2018–19 |
Επίδ. | Περίοδος | |
---|---|---|
Λιγότερες νίκες | 7 | 1960–61 |
Περισσότερες ήττες | 15 | 2007–08 |
Χειρότερη επίθεση | 22 | 1963–64 |
Χειρότερη άμυνα | 49 | 1965–66 |
Τρέχουσα σύνθεση
Ποδοσφαιριστές
Σημείωση: Οι σημαίες αφορούν την εθνική ομάδα, σύμφωνα με τους κανόνες επιλεξιμότητας της FIFA. Οι παίκτες μπορεί να κατέχουν περισσότερες ιθαγένειες εκτός FIFA.
No. | Έθνος | Θέση | Παίκτης |
---|---|---|---|
2 | Μ | Μαντί Καμαρά | |
3 | Α | Ιβάν Νάσμπεργκ | |
4 | Α | Κωνσταντίνος Κουλιεράκης | |
5 | Α | Γιάννης Μιχαηλίδης | |
6 | Μ | Θεοχάρης Τσιγγάρας | |
7 | Μ | Γιάννης Κωνσταντέλιας | |
9 | Ε | Φέντορ Τσάλοφ | |
10 | Μ | Τόμας Μουργκ | |
11 | Ε | Τάισον | |
14 | Ε | Αντρίγια Ζίβκοβιτς | |
15 | Α | Ουίλιαμ Τρόοστ-Έκονγκ | |
16 | Α | Τόμας Κεντζιόρα | |
19 | Α | Γιόνι Ότο | |
20 | Μ | Βιεϊρίνια (αρχηγός) | |
21 | Α | Μπάμπα Ράχμαν | |
22 | Μ | Στέφαν Σβαμπ (δεύτερος αρχηγός)
| |
23 | Α | Ζόαν Σάστρε | |
25 | Α | Κωνσταντίνος Θυμιάνης | |
27 | Μ | Μαγκομέντ Οζντόεφ | |
31 | Μ | Αντρέ Ρικάρντο | |
34 | Ε | Ταρίκ Τισσουντάλι | |
41 | Τ | Δημήτριος Μοναστηρλής | |
42 | Τ | Ντόμινικ Κοτάρσκι | |
47 | Μ | Σόλα Σορετίρε | |
54 | Τ | Κωνσταντίνος Μπαλωμένος | |
55 | Α | Ράφα Σοάρες | |
64 | Τ | Χρήστος Ταλιχμανίδης | |
70 | Ε | Αλί Σαμάτα | |
71 | Ε | Μπράντον Τόμας | |
77 | Ε | Κιρίλ Ντεσπόντοφ | |
99 | Τ | Αντώνης Τσιφτσής |
Δανεικοί
Σημείωση: Οι σημαίες αφορούν την εθνική ομάδα, σύμφωνα με τους κανόνες επιλεξιμότητας της FIFA. Οι παίκτες μπορεί να κατέχουν περισσότερες ιθαγένειες εκτός FIFA.
No. | Έθνος | Θέση | Παίκτης |
---|---|---|---|
— | Μ | Νικολάς Κουαλιάτα (δανεικός στην Σεντράλ Κόρντομπα) | |
— | Ε | Στέφανος Τζίμας (δανεικός στην Νυρεμβέργη) | |
— | Μ | Φιλίπε Σοάρες (δανεικός στην Φαρένσε) |
Επιτελεία
Διευθυντής Τμήματος | Χρήστος Καρυπίδης |
Προπονητής | Ραζβάν Λουτσέσκου [62] |
Βοηθοί προπονητή | Gianpaolo Castorina |
Παντελής Κωνσταντινίδης | |
Nicolae Constantin | |
Προπονητής τερματοφυλάκων | Βαγγέλης Λάππας |
Πνευματικός προπονητής | Christian Fota |
Γυμναστής | Matteo Spatafora |
Γυμναστής αποκατάστασης | Γεώργιος Τσονάκας |
Ανέστης Ασλανίδης | |
Βασίλειος Καναράς | |
Υπεύθυνος ιατρικού επιτελείου | Ιωάννης Ράλλης |
Ιατρός | Θεοχάρης Κυριακίδης |
Διατροφολόγος | Ιωάννα Πασπαλά |
Αναλυτής αντιπάλων | Μάκης Κοσμίδης |
Αναλυτής | Κυριάκος Τσιτιρίδης |
Ιωάννης Τσανικλίδης |
Επικεφαλής ιατρικού επιτελείου | Περικλής Παπαδόπουλος |
Ιωάννης Γιγής | |
Κωνσταντίνος Δίτσιος | |
Φυσιοθεραπευτές | Πέτρος Νικολακούδης |
Νικόλαος Τσιρέλας | |
Αθανάσιος Καπούλας | |
Νικόλαος Μουρατίδης | |
Γεώργιος Γιαννίκος | |
Ευάγγελος Βασιλειάδης | |
Υπεύθυνοι ιματισμού | Χρυσοβαλάντης Βαρλάμης |
Αθανάσιος Βαριεμέζης | |
Ευστράτιος Αριζάνης | |
Οδηγοί | Ηλίας Σαββίδης |
Φώτης Κυριακόπουλος |
Σημαντικοί ποδοσφαιριστές
Έλληνες-ξένοι
Στη συνοπτική παρουσίαση της ιστορίας του τμήματος, η ΠΑΕ ΠΑΟΚ κάνει ειδική μνεία στην αγωνιστική προσφορά από τους:[64]
- Λέανδρος Συμεωνίδης
- Γιαννέλος Μαργαρίτης
- Γιώργος Χαβανίδης
- Χριστόφορος Γιεντζής
- Λάμπης Κουϊρουκίδης
- Λευτέρης Παπαδάκης
- Γιώργος Κούδας
- Σταύρος Σαράφης
- Αχιλλέας Ασλανίδης
- Δημήτρης Παρίδης
- Κώστας Ιωσηφίδης
- Χρήστος Τερζανίδης
- Κούλης Αποστολίδης
- Αρίσταρχος Φουντουκίδης
- Μλάντεν Φούρτουλα
- Νέτο Γκουερίνο
- Νίκος Αλαβάντας
- Κυριάκος Αλεξανδρίδης
- Βασίλης Βασιλάκος
- Ιβάν Γιούρισιτς
- Γιάννης Δαμανάκης
- Χρήστος Δημόπουλος
- Μαγκντί Τολμπά
- Γιώργος Κωστίκος
- Τάκης Παντέλης
- Ράντε Πάπριτσα
- Μιχάλης Λεοντιάδης
- Κώστας Λαγωνίδης
- Γιώργος Σκαρτάδος
- Θοδωρής Ζαγοράκης
- Γιώργος Τουρσουνίδης
- Ζήσης Βρύζας
- Ομάρι Τετράντζε
- Τζο Νάγκμπε
- Κώστας Φραντζέσκος
- Σπύρος Μαραγκός
- Γιώργος Χ. Γεωργιάδης
- Παντελής Κωνσταντινίδης
- Στέφανος Μπορμπόκης
- Γιάννης Οκκάς
- Γιώτης Εγκωμίτης
- Δημήτρης Ναλιτζής
- Σέρζιο Κονσεϊσάο
- Πάμπλο Γκαρσία
- Πάμπλο Κοντρέρας
- Ζλάταν Μουσλίμοβιτς
- Αντελίνο Βιεϊρίνια
- Βλάνταν Ίβιτς
- Δημήτρης Σαλπιγγίδης
- Μασιέλ Λίνο
- Ντίμιταρ Μπερμπάτοφ
- Αλεξάνταρ Πρίγιοβιτς
- Δημήτρης Πέλκας
- Χρήστος Τζόλης
- Αντρίγια Ζίβκοβιτς
- Γιάννης Κωνσταντέλιας
- Κωνσταντίνος Κουλιεράκης
Κατά τη θητεία τους στον ΠΑΟΚ έχουν υπάρξει αρχηγοί της εθνικής Ανδρών Ελλάδας –στην έναρξη αγώνα της– οι εξής σε χρονολογική σειρά: Σταύρος Σαράφης (2 φορές), Γιώργος Κούδας (8 φορές), Κώστας Ιωσηφίδης (σε 2 φιλικά), Θοδωρής Ζαγοράκης (11 φορές]), Κώστας Φραντζέσκος (σε 1 φιλικό), Γιώργος Χ. Γεωργιάδης (σε 1 φιλικό), Κώστας Κατσουράνης (9 φορές) και Δημήτρης Σαλπιγγίδης (2 φορές).
1 | Γιώργος Κούδας | 504 |
2 | Κώστας Ιωσηφίδης | 397 |
3 | Γιάννης Γούναρης | 376 |
4 | Σταύρος Σαράφης | 358 |
5 | Αρίσταρχος Φουντουκίδης | 336 |
1 | Σταύρος Σαράφης | 136 |
2 | Γιώργος Κούδας | 134 |
3 | Δημήτρης Σαλπιγγίδης | 90 |
4 | Γιώργος Σκαρτάδος | 84 |
5 | Γιώργος Κωστίκος | 78 |
- Συμμετοχές και γκολ αφορούν μόνο στο πρωτάθλημα Α΄ κατηγορίας και δεν προσμετρώνται τα αντίστοιχα για το κύπελλο Ελλάδας και τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις.
Ποδοσφαιριστές του Π.Α.Ο.Κ. στην Εθνική Ελλάδας
- Τελευταία ενημέρωση: 21 Οκτωβρίου 2015
Ο ΠΑΟΚ έχει αποτελέσει πηγή ποδοσφαιριστών που αγωνίστηκαν κατά καιρούς σε όλες τις εθνικές ομάδες. Σε ότι αφορά στην Ανδρών, συνολικά 65 παίκτες του ΠΑΟΚ έχουν χρισθεί διεθνείς,[65] με χρονικά πρώτο τον τερματοφύλακα Νίκο Σωτηριάδη στις 20 Φεβρουαρίου 1938 και τελευταίο τον μέσο Δημήτρη Πέλκα στις 8 Οκτωβρίου 2015.
Στον ακόλουθο πίνακα αναφέρονται οι 15 ποδοσφαιριστές με τις περισσότερες συμμετοχές ως παίκτες του ΠΑΟΚ. Επίσης καταγράφονται οι συνολικές τους συμμετοχές ανεξαρτήτως συλλόγου που ανήκαν, καθώς και το ντεμπούτο τους στην εθνική Ελλάδας ως παίκτες του ΠΑΟΚ και υπό ποιον προπονητή της.
Ποδοσφαιριστής | Ως παίκτης ΠΑΟΚ | Συνολικά | Πρώτη συμμ. ως παίκτης ΠΑΟΚ | Αγώνας | Προπονητής |
Δημήτρης Σαλπιγγίδης | 54 συμμ. (9 γκολ) | 82 συμμ. (13 γκολ) | 17.08.2005, φιλικός | Βέλγιο - Ελλάδα 2–0 | Ότο Ρεχάγκελ |
Κώστας Ιωσηφίδης | 51 συμμ. (2 γκολ) | 28.04.1974, φιλικός | Βραζιλία - Ελλάδα 0–0 | Αλκέτας Παναγούλιας | |
Θοδωρής Ζαγοράκης | 45 συμμ. (2 γκολ) | 120 συμμ. (3 γκολ) | 07.09.1994, προκρ. Euro 1996 | Φερόες - Ελλάδα 1–5 | Κώστας Πολυχρονίου |
Γιώργος Κούδας | 42 συμμ. (4 γκολ) | 43 συμμ. (4 γκολ) | 05.11.1967, προκρ. Euro 1968 | Αυστρία - Ελλάδα 1–1 | Λάκης Πετρόπουλος |
Γιώργος Γεωργιάδης | 36 συμμ. (8 γκολ) | 61 συμμ. (11 γκολ) | 06.10.1999, προκρ. Euro 2000 | Ελλάδα - Αλβανία 2–0, σκόραρε | Βασίλης Δανιήλ |
Γιώργος Κωστίκος | 34 συμμ. (3 γκολ) | 35 συμμ. (3 γκολ) | 21.03.1979, φιλικός | Ρουμανία - Ελλάδα 3–0 | Αλκέτας Παναγούλιας |
Σταύρος Σαράφης | 32 συμμ. (7 γκολ) | 19.07.1969, φιλικός | Αυστραλία - Ελλάδα 1–0 | Νταν Γεωργιάδης | |
Νίκος Αλαβάντας | 31 συμμ. (0 γκολ) | 15.05.1983, προκρ. Euro 1984 | Ουγγαρία - Ελλάδα 2–3 | Χρήστος Αρχοντίδης | |
Στέφανος Μπορμπόκης | 29 συμμ. (6 γκολ) | 17.02.1988, φιλικός | Ελλάδα - Β. Ιρλανδία 3–2 | Μίλτος Παπαποστόλου | |
Γιώργος Σκαρτάδος | 25 συμμ. (3 γκολ) | 26 συμμ. (3 γκολ) | 15.05.1983, προκρ. Euro 1984 | Ουγγαρία - Ελλάδα 2–3 | Χρήστος Αρχοντίδης |
Κώστας Φραντζέσκος | 24 συμμ. (5 γκολ) | 38 συμμ. (7 γκολ) | 22.01.1997, φιλικός | Ισραήλ - Ελλάδα 1–1 | Κώστας Πολυχρονίου |
Γιάννης Δαμανάκης | 24 συμμ. (1 γκολ) | 26.10.1977, φιλικός | Βουλγαρία - Ελλάδα 0–0 | Αλκέτας Παναγούλιας | |
Γιώργος Τουρσουνίδης | 22 συμμ. (1 γκολ) | 30.05.1990, φιλικός | Ιταλία - Ελλάδα 0–0 | Αντώνης Γεωργιάδης | |
Γιάννης Γούναρης | 19 συμμ. (0 γκολ) | 27 συμμ. (0 γκολ) | 18.06.1971, προκρ. Euro 1972 | Ελλάδα - Μάλτα 2–0 | Λάκης Πετρόπουλος |
Παντελής Κωνσταντινίδης | 19 συμμ. (1 γκολ) | 20 συμμ. (1 γκολ) | 03.02.1999, φιλικός | Ελλάδα - Φινλανδία 2–1 | Άνχελ Ιορντανέσκου |
- Η μοναδική συμμετοχή του Κούδα ως μη ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ, υπήρξε εκείνη στον αγώνα προς τιμήν του το 1995,[66] όταν και δεν διατηρούσε συμβόλαιο ποδοσφαιριστή με το σύλλογο έχοντας εγκαταλείψει την ενεργό δράση πριν από 11 χρόνια (το 1984 και σε ηλικία 38 σχεδόν ετών).
- Η 120η και τελευταία συμμετοχή του Ζαγοράκη πραγματοποιήθηκε σε φιλικό αγώνα (όπου και τιμήθηκε) τον Αύγουστο του 2007,[67] μόλις 3½ μήνες αφότου αποσύρθηκε –ως παίκτης του ΠΑΟΚ και για να αναλάβει την προεδρία του– από το άθλημα.[68] Ωστόσο το συμβόλαιό του είχε λήξει στις 30 Ιουνίου,[69] οπότε για τη σχετική στατιστική καταγραφή εκλαμβάνεται και αυτός "χωρίς σύλλογο".[σ. 6]
Οι προπονητές του Π.Α.Ο.Κ.
Από την έναρξη της Α΄ Εθνικής την περίοδο 1959–60, στον πίνακα αναφέρονται όλοι οι προπονητές της ομάδας του ΠΑΟΚ. Πρώτος Έλληνας σε παρουσίες στον πάγκο της ομάδας είναι ο Άγγελος Αναστασιάδης και πρώτος αλλοδαπός ο Άγγλος Λες Σάνον. Ο Ιταλός Μάριο Μπερέτα είναι ο μοναδικός που δεν βρέθηκε στον πάγκο του ΠΑΟΚ σε κανέναν επίσημο αγώνα.
Από τα ονόματα που αναφέρονται παρακάτω, ορισμένοι υπήρξαν υπηρεσιακοί προπονητές, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι αρκετοί παλιοί ποδοσφαιριστές του ΠΑΟΚ έχουν διατελέσει και προπονητές του.
- 1959–60: Ζάρκο Μιχαήλοβιτς
- 1960–61: Ζάρκο Μιχαήλοβιτς
- 1961–62: Καρλ Ντούρσπεκτ
- 1962–63: Καρλ Ντούρσπεκτ
- 1963–64: Γκιέργκ Μπάμπολτσαϊ
- 1964–65: Γκιέργκ Μπάμπολτσαϊ
- 1965–66: Μίλε Κος, Λευτ. Παπαδάκης
- 1966–67: Νίκος Πάγκαλος
- 1967–68: Νίκος Πάγκαλος, Δημ. Καλογιάννης, Άιβορ Πάουελ
- 1968–69: Γιάνε Γιανέφσκι
- 1969–70: Γένε Τσάκναντι
- 1970–71: Ιβάν Χόρβατ, Γιώργος Χασιώτης, Λες Σάνον
- 1971–72: Λες Σάνον
- 1972–73: Λες Σάνον
- 1973–74: Λες Σάνον
- 1974–75: Λες Σάνον, Απόστολος Πρόγιος, Γκιούλα Λόραντ
- 1975–76: Γκιούλα Λόραντ
- 1976–77: | Μπράνκο Στάνκοβιτς, Μπίλι Μπίνγκαμ
- 1977–78: | Μπίλι Μπίνγκαμ, Δημ. Καλογιάννης, Λάκης Πετρόπουλος
- 1978–79: Έγκον Πίχατσεκ
- 1979–80: Έγκον Πίχατσεκ, Γκιούλα Λόραντ
- 1980–81: Γκιούλα Λοράντ, Αρ. Φουντουκίδης
- 1981–82: Χάιντς Χέερ
- 1982–83: Χάιντς Χέερ
- 1983–84: Παλ Τσερνάι
- 1984–85: Βάλτερ Σκότσικ
- 1985–86: Βάλτερ Σκότσικ, Μιχάλης Μπέλλης
- 1986–87: Τάις Λίμπρεχτς
- 1987–88: Τάις Λίμπρεχτς, Μιχάλης Μπέλλης
- 1988–89: Ρίνους Ίσραελ, Νίκος Αλέφαντος, Σταύρος Σαράφης
- 1989–90: Ρομπ Γιάκομπς
- 1990–91: Ρομπ Γιάκομπς, Χρήστος Τερζανίδης
- 1991–92: Μίρ. Μπλάζεβιτς, Γιάννης Γούναρης
- 1992–93: Λιούπκο Πέτροβιτς, Νίκος Ζαλίκας, Όλεγκ Μπλαχίν
- 1993–94: Όλεγκ Μπλαχίν, Σταύρος Σαράφης
- 1994–95: Άρι Χάαν
- 1995–96: Άρι Χάαν, Σταύρος Σαράφης, Ντρ. Κοκότοβιτς, Μιχάλης Μπέλλης, Γκ. Μπένγκτσον
- 1996–97: Γκ. Μπένγκτσον, Χρήστος Αρχοντίδης, Άγγ. Αναστασιάδης
- 1997–98: Άγγ. Αναστασιάδης
- 1998–99: Όλεγκ Μπλαχίν, Άγγ. Αναστασιάδης, Άρι Χάαν
- 1999–00: Άρι Χάαν, Σταύρος Σαράφης, Ντούσαν Μπάγεβιτς
- 2000–01: Ντούσαν Μπάγεβιτς
- 2001–02: Ντούσαν Μπάγεβιτς
- 2002–03: Άγγ. Αναστασιάδης
- 2003–04: Άγγ. Αναστασιάδης
- 2004–05: Άγγ. Αναστασιάδης, Ρολφ Φρίνγκερ, Νίκος Καραγεωργίου
- 2005–06: Νίκος Καραγεωργίου, Γιώργος Κωστίκος, Ίλιε Ντουμιτρέσκου
- 2006–07: Ίλιε Ντουμιτρέσκου, Μόμτσιλο Βούκοτιτς, Γιώργος Παράσχος
- 2007–08: Γιώργος Παράσχος, Φερνάντο Σάντος
- 2008–09: Φερνάντο Σάντος
- 2009–10: Φερνάντο Σάντος
- 2010–11: Μάριο Μπερέτα, Παύλος Δερμιτζάκης, Μάκης Χάβος
- 2011–12: Λάζλο Μπόλονι
- 2012–13: Γιώργος Δώνης, Γ.Χ. Γεωργιάδης
- 2013–14: Χουμπ Στέφενς[71] , Γ.Χ. Γεωργιάδης
- 2014–15: Άγγ. Αναστασιάδης, Γ.Χ. Γεωργιάδης
- 2015–16: Ιγκόρ Τούντορ, Βλάνταν Ίβιτς
- 2016–17: Βλάνταν Ίβιτς
- 2017–18: Αλεξάνταρ Στανόγεβιτς, Ραζβάν Λουτσέσκου
- 2018–19: Ραζβάν Λουτσέσκου
- 2019–20: Άμπελ Φερέιρα
- 2020-21: Πάμπλο Γκαρσία
- 2021–22: Ραζβάν Λουτσέσκου
- 2022–23: Ραζβάν Λουτσέσκου
- 2023–24: Ραζβάν Λουτσέσκου
Ύμνος
Ο ύμνος του ΠΑΟΚ γράφτηκε από τον Μίμη Τραϊφόρο, γνωστό στιχουργό του ελαφρού λαϊκού τραγουδιού, σε μουσική του Πέτρου Γιαννακού.
Δομή συλλόγου
- Τελευταία ενημέρωση: 29 Αυγούστου 2019.[72]
Πρόεδρος & δ/νων σύμβουλος | Ιβάν Σαββίδης |
Αντιπρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος | Χρυσόστομος Γκαγκάτσης |
Μέλη | Μαρία Γκοντζάρεβα |
Δημοκράτης Παπαδόπουλος | |
Ηλίας Γεροντίδης | |
Αρτούρ Νταβιντιάν |
Ο σύλλογος διατηρεί 11 επίσημες ομάδες νέων (Κ-6/7, Κ-8, Κ-9, Κ-10, Κ-11, Κ-12, Κ-13, Κ-14, Κ-15, Κ-17 και Κ-19), βασισμένες στις ηλικίες των νεαρών αθλητών.
Οι ομάδες «Κ-15, Κ-17 και Κ-19» αγωνίζονται όλες στις διοργανώσεις νέων της Superleague (Superleague Κ-15, Κ-17 και Κ-19 αντίστοιχα), ενώ η ομάδα Κ-19 έχει τακτική συμμετοχή στο UEFA Youth League σαν πρωταθλήτρια.
Το κόστος των ακαδημιών φθάνει τα 2 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, καθιστώντας το, το πιο ακριβό πρόγραμμα ακαδημιών στην Ελλάδα. [73] Σύμφωνα με το Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών (CIES), το σωματείο έχει τις καλύτερες ακαδημίες στην Ελλάδα. [74]
Πρόεδροι Π.Α.Ε. Π.Α.Ο.Κ.
Περίοδος | Πρόεδρος ΔΣ |
---|---|
1979-1984 | Γιώργος Παντελάκης |
1984-1985 | Πέτρος Καλαφάτης |
1985-1988 | Χάρης Σαββίδης |
1988-1989 | Γιάννης Δεδέογλου |
1989-1990 | Θωμάς Βουλινός |
1990 | Απόστολος Αλεξόπουλος |
1990-1996 | Θωμάς Βουλινός |
1996 | Γιώργος Καλύβας |
1996-1998 | Γιώργος Μπατατούδης |
1998 | Πέτρος Καλαφάτης |
1998-2001 | Γιώργος Μπατατούδης |
2001-2003 | Πέτρος Καλαφάτης |
2003 | Γιώργος Μπατατούδης |
2003 | Βασίλης Σεργιαννίδης |
2003 | Γιάννης Γούμενος |
2003 | Βασίλης Παγώνης |
2004-2006 | Γιάννης Γούμενος |
2006-2007 | Νίκος Βεζυρτζής |
2007-2009 | Θοδωρής Ζαγοράκης |
2009-2010 | Ζήσης Βρύζας |
2010-2012 | Θοδωρής Ζαγοράκης |
2012-2014 | Ζήσης Βρύζας |
2014-2016 | Ιάκωβος Αγγελίδης |
2016 | Λούμπος Μίχελ |
2016 ως σήμερα | Ιβάν Σαββίδης |
Σημειώσεις
- ↑ ούτε στον συμπολίτη Άρη μεθόδευσαν παράνομες αναγνωρίσεις της ελληνικής ιθαγένειας, όμως το 1974 αποκτήθηκε ο Πάστερνακ(ης), ήδη ελληνοποιημένος Αργεντινός του ΠΑΣ Γιάννινα
- ↑ σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία ισολογισμού της UEFA στο κλείσιμο του εκάστοτε οικονομικού έτους. [30] Τελικά, κάθε σύλλογος λαμβάνει ποσό υψηλότερο από εκείνο που είχε ανακοινωθεί μετά τη λήξη της αντίστοιχης αγωνιστικής περιόδου –και αναφέρουν ελληνικά [31] και ξένα ΜΜΕ–, καθώς το τελευταίο βασίζεται σε μετριοπαθείς προβλέψεις για το μάρκετ πουλ (τηλεοπτικά και διαφημιστικά έσοδα) τις οποίες η UEFA είχε περιλάβει στον προϋπολογισμό της ένα χρόνο πριν.
- ↑ η κύρια πηγή εσόδων (από το 2016 επανέρχεται σε 40% αντί 45% του συνόλου των διανεμόμενων ποσών), μέσω της κεντρικής (centralised) πώλησης από την UEFA σε ιδιωτικές/κρατικές εταιρείες των δικαιωμάτων τηλεοπτικής μετάδοσης των αγώνων και διαφήμισης. Οι 48 σύλλογοι των ομίλων και οι 8 που εντάσσονται από τη φάση των 32 (ως τρίτοι ομίλων του Τσάμπιονς Λιγκ), λαμβάνουν κάθε ένας ποσό εξαρτώμενο από τον ίδιο (αριθμός αγώνων έως τη λήξη της διοργάνωσης, θέση στο προηγούμενο εθνικό του πρωτάθλημα), τη χώρα του (μέγεθος τηλεοπτικής/διαφημιστικής αγοράς, πλήθος συμπατριωτών στους 48+8), όπως και την ίδια τη διοργάνωση (πόσα και βασικά ποια κράτη-αγορές). Το άθροισμα μεριδίων των εκπροσώπων της Ελλάδας κατά τον "κύκλο" 2016-2018 μειώθηκε πλέον στο 2,7-2,8% του ετήσιου μάρκετ πουλ, το οποίο την περίοδο 2015-16 υπήρξε 183 εκατ. €.
- ↑ σύμφωνα με όσα έχει δημοσιοποιήσει η UEFA ότι θα ισχύσουν για τα έσοδα αυτών που θα μετέχουν στις διοργανώσεις της κατά τον "κύκλο" ετών 2016-2018 [37]
- ↑ μετείχαν στο Πανσερραϊκός-ΠΑΟΚ 1-2 τη 15η αγων. του πρωταθλήματος (26.12.1977), όταν οι "ημιεπαγγελματίες" τότε παίκτες απήργησαν με συνδικαλιστικά αιτήματα (για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού). Οι Αλαβάντας, Ρούσος έλαβαν μέρος και σε επόμενους αγώνες της περιόδου, ενώ ο Μπανιώτης έπειτα από 5ετία.
- ↑ για να δημιουργήσει πάντως κάποιου είδους ρεκόρ: "...τυπικά χωρίς ομάδα ο πρόεδρος του ΠΑΟΚ, ο πρώτος, ίσως, πρόεδρος-διεθνής..."[70]
Παραπομπές
- ↑ «Εγγεγραμμένα σωματεία | Ηλεκτρονικό Μητρώο Αθλητικών Σωματείων με Ειδική Αθλητική Αναγνώριση». somateia2023.gga.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2024.
- ↑ «Επίσημα στοιχεία Π.Α.Ο.Κ. 2024-2025 | Super League Ελλάδα». www.slgr.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2024.
- ↑ «ΓΕΜΗ :: Υπηρεσίες Δημοσιότητας». publicity.businessportal.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2023.
- ↑ «Αφιέρωμα». PAOKFC. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2019.
- ↑ Κύα Τζήμου (15 Οκτωβρίου 2015). «Τα τρία γήπεδα, παλιά στο κέντρο της πόλης». parallaximag.gr.
- ↑ Σαββίδη, ξέρεις τον ΠΑΟΚ του Κούδα; Αρχειοθετήθηκε 2016-03-07 στο Wayback Machine., apodytiriakias.gr
- ↑ Η Μπάρτσα υποτάχθηκε στους Έλληνες Αρχειοθετήθηκε 2012-12-26 στο Wayback Machine., sportday.gr
- ↑ Όταν ο Βουλινός πήρε τον ΠΑΟΚ κι έφυγε
- ↑ Γλυκόπικρη γεύση, Χρύσανθος Δοβλέτογλου, contra.gr
- ↑ Στα "πράσινα" ο Σαλπιγγίδης
- ↑ «ΠΑΟΚ: Επιστροφή Σαλπιγγίδη και επισήμως». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2018.
- ↑ Πλήρωσε τα χρέη του ΠΑΟΚ στο Δημόσιο ο Σαββίδης
- ↑ http://sportdog.gr/sports/podosfairo/article/320670/fwtobolida-kai-diakoph-paok-olympiakos-1-2-live-binteo
- ↑ «1-0 ο ΠΑΟΚ και διακοπή αποφάσισε ο Κομίνης». sport-fm.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2019.
- ↑ http://www.in.gr/2018/03/11/sports/football/oristiki-diakopi-sto-paok-aek-o-iban-sabbidis-eisebale-me-oplo-sto-gipedo/
- ↑ https://www.sdna.gr/podosfairo/superleague/article/594675/espase-rekor-toy-panathinaikoy-o-aittitos-protathlitis-paok
- ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (6 Μαΐου 2019). «Ο ΠΑΟΚ έγραψε ιστορία και τώρα πάει για το νταμπλ». Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2019.
- ↑ Team, Onsports (5 Μαΐου 2019). «Ασύλληπτο πανευρωπαϊκό ρεκόρ για τον αήττητο ΠΑΟΚ!». Onsports.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2019.
- ↑ Real.gr. «Οι απίστευτες επιδόσεις του πρωταθλητή ΠΑΟΚ». Real.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2019.
- ↑ «PAOK 1st undefeated team in Greek league season for 55 years». Washington Post. 5 Μάιος 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαΐου 2019.
- ↑ «Ο ανίκητος ΠΑΟΚ πέρασε στην αιωνιότητα!». SDNA. 6 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2021.
- ↑ «Έχασε η Μακάμπι, μοναδικός αήττητος στην Ευρώπη ο ΠΑΟΚ!». www.gazzetta.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2019.
- ↑ «ΠΑΟΚ-Ξάνθη-πολυϊδιοκτησία: Στο CAS υπάρχει το καλό σενάριο και ο εφιάλτης». www.contra.gr. 15 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Αθώος για την πολυιδιοκτησία με Ξάνθη ο ΠΑΟΚ». m.naftemporiki.gr. 9 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Τριανταφύλλου, Άκης (22 Μαΐου 2021). «Κύπελλο Ελλάδας: Τροπαιούχος ο ΠΑΟΚ με «μαγικό» φινάλε και γκολ του Κρμέντσικ στο 90΄». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2022. Text " Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ " ignored (βοήθεια)
- ↑ «Άρης – ΠΑΟΚ 1-2: Πρωταθλητής για 4η φορά στην ιστορία του!». Newsbeast. 19 Μαΐου 2024. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2024.
- ↑ Eπικυρώθηκε η βαθμολογία της Super League, athleticradio.gr
- ↑ Σύλλογος > Ο μεγαλομέτοχος Αρχειοθετήθηκε 2016-08-01 στο Wayback Machine., ιστότοπος ΠΑΕ ΠΑΟΚ
- ↑ Transfers & runours > All transfers, transfermarkt.gr (Αγγλικά)
- ↑ Financial reports Αρχειοθετήθηκε 2016-03-13 στο Wayback Machine., ιστότοπος Ένωσης Ευρωπαϊκών Ποδοσφαιρικών Ομοσπονδιών (UEFA) (Αγγλικά)
- ↑ π.χ Το σεντόνι φέρνει τρελά έσοδα, sdna.gr
- ↑ Financial Report 2012/13 (27.03.2014), ιστότοπος UEFA, σελ. 13/στήλη 6 (Αγγλικά)
Οι σύλλογοι της προκριματικής φάσης έλαβαν από 100 χιλ. € για κάθε γύρο που είχαν μετάσχει ανεξαρτήτως πρόκρισης και εκείνοι των πλέι οφ το ίδιο ποσό μόνον εάν είχαν αποκλειστεί, με το σύνολο των 500 χιλ. σε ελληνικούς να μοιράζονται: Αστέρας Τρ. 200 (β΄ και γ΄), ΠΑΟΚ 200 (γ΄ και πλέι οφ), Ατρόμητος Αθ. 100 (πλέι οφ). - ↑ Financial Report 2013/14 (24.03.2015), ιστότοπος UEFA, σελ. 13/στήλη 5 (UEFA Champions League eliminated clubs of Greece: € 0), σελ. 23 (Contribution in favour of the 20 clubs involved in the UEFA Champions League play-offs: 42 000 th. €) και σελ. 27 (Αγγλικά)
- ↑ Financial Report 2014/15 (25.02.2016), ιστότοπος UEFA, σελ. 13/στήλη 6 και σελ. 27 (Αγγλικά)
Σύλλογοι που είχαν μετάσχει σε α΄, β΄, γ΄ προκριματικό γύρο και πλέι οφ έλαβαν αντίστοιχα από 120, 130, 140 και 150 χιλ. € (το τελευταίο μόνον εάν αποκλείστηκαν, αλλιώς αντικαθίσταται από το πολύ ανώτερο μπόνους του 1,3 εκατ. της συμμετοχής στους ομίλους), με το σύνολο των 410 χιλ. σε ελληνικούς να μοιράζονται: Αστέρας 270 (β΄ και γ΄, όχι όμως για τα πλέι οφ που επικράτησε), Ατρόμητος Αθ. 140 (γ΄), Παναθηναϊκός και ΠΑΟΚ 0 (πλέι οφ, από τα οποία προκρίθηκαν). - ↑ Solidarity payments, ιστότοπος UEFA, σελ. 7 (Αγγλικά)
- ↑ UEFA Europa League: Distribution to clubs 2015/16 in euros, ιστότοπος UEFA (Αγγλικά)
- ↑ UEFA details club competitions distribution system Αρχειοθετήθηκε 2015-10-01 στο Wayback Machine., ιστότοπος UEFA, 31.03.2015 (Αγγλικά)
- ↑ PAOK to replace Metalist in play-offs Αρχειοθετήθηκε 2013-11-03 στο Wayback Machine., απόφαση UEFA, 14 Αυγούστου 2013 (Αγγλικά)
- ↑ «UEFA 5-year Club Ranking 2023». kassiesa.home.xs4all.nl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2020.
- ↑ https://www.paokfc.gr/paok-action/
- ↑ Νίκησε η Εθνική του 2004 και ο... Χρυσοβαλάντης!, sport-fm.gr
- ↑ https://www.paokfc.gr/nea/20220621-mia-istoriki-mera/
- ↑ https://www.paokfc.gr/nea/20240119-agiasmos-ektasis-neou-proponitikou-kentrou-pae-paok/
- ↑ contra.gr Το νέο λογότυπο του ΠΑΟΚ
- ↑ Ο ΠΑΟΚ θα φορά Macron sport24.gr
- ↑ ψηφιακό αρχείο Κυπέλλου Ελλάδος: 1931-1940, 1941-1950, 1951-1960, 1961-1970, 1971-1980, 1981-1990, 1991-1995, 1996-1999, 1999-00, 2000-01, 2001-02, 2002-03, 2003-04 και από την περίοδο 2006-07, ιστότοπος ΕΠΟ
- ↑ http://filahtlos.blogspot.com/2013/01/blog-post_1442.html
- ↑ Γιώργος Κουβεντίδης - Βασίλης Βλαχόπουλος, Π.Α.Ο.Κ. • Ποδόσφαιρο-Μπάσκετ, Εκδόσεις ΣΚΑΪ Βιβλίο, Αθήνα 2009, ISBN 978-960-482-020-7, σελ. 146 (Τίτλοι και διακρίσεις)
- ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο
<ref>
. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα:1
. - ↑ ΠΑΟΚ: Πρωταθλητής για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στην Κ19
- ↑ https://acadimies.gr/2017/06/11/%CE%B5%CF%80%CF%83%CE%BC-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B1%CE%B8%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%AE%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82-%CE%BF-%CF%80%CE%B1/
- ↑ https://paokvoice.com/244310/protathlitria-stin-epsm-i-k14
- ↑ https://www.facebook.com/187201794686/posts/10153261373154687/
- ↑ Προπονητές ΠΑΟΚ Αρχειοθετήθηκε 2015-04-10 στο Wayback Machine., επίσημος ιστότοπος ΠΑΕ ΠΑΟΚ (όχι πάντα ακριβής)
- ↑ 55,0 55,1 διάστημα 1959-1989: Το έπος της Α΄ Εθνικής, Γιώργος Ν. Παγιωτέλης, σειρά άρθρων-αφιερωμάτων αθλητικού περιοδ. Οι ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ, 08.1994-11.1997 (τχ. 8-47)
- ↑ διάστημα 1968-2003: Στοιχεία πρωταθλημάτων Α΄ κατηγορίας, Αλέξανδρος Μαστρογιαννόπουλος-Θεόδωρος Μουρούτης-Σπύρος Καρασούλος-Γιώτης Παναγιωτάς-Κωνσταντίνος Τσιώρας στο RSSSF (Αγγλικά)
- ↑ διάστημα 1998-τρέχουσα αγωνιστκή περίοδος: Στοιχεία πρωταθλημάτων Α΄ κατηγορίας Αρχειοθετήθηκε 2011-10-16 στο Wayback Machine., Galanis Sports Data (Αγγλικά)
- ↑ Ομάδα > Ρόστερ, ιστότοπος ΠΑΕ ΠΑΟΚ
- ↑ Squad of PAOK Thessaloniki, transfermarkt.gr (Αγγλικά)
- ↑ ΠΑΟΚ > Σύνθεση ομάδας (Ελληνικά), ιστότοπος Super League Ελλάδα
- ↑
- Τελευταία ενημέρωση: 2 Αυγούστου 2024 Ομάδα > Τεχνικό επιτελείο, ιστότοπος ΠΑΕ ΠΑΟΚ
- ↑ «Răzvan Lucescu». PAOKFC (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2023.
- ↑
- Τελευταία ενημέρωση: 2 Αυγούστου 2024 Ομάδα > Επιτελείο, ιστότοπος ΠΑΕ ΠΑΟΚ
- ↑ Ιστορία Χρονολόγιο paokfc.gr
- ↑ PLAYERS → appeared for national teams as players of P.A.O.K., Thessaloniki, βάση δεδομένων eu-football.info (Αγγλικά)
- ↑ Greece-Yugoslavia 0:2, βάση δεδομένων eu-football.info (Αγγλικά)
- ↑ Greece-Spain 2:3, βάση δεδομένων eu-football.info (Αγγλικά)
- ↑ 13/05/2007, PAOK-OFI 1:0, βάση δεδομένων transfermarkt.gr (Αγγλικά)
- ↑ Theodoros Zagorakis • Transfer history, βάση δεδομένων transfermarkt.gr (Αγγλικά)
- ↑ Ανδρέας Μπόμης, Αυτή είναι η ιστορία της Εθνικής Ελλάδας (και πώς φτάσαμε στην Αφρική), Εκδόσ. Ερεχθηίδας, Αθήνα 2009, ISBN 960-9912-50-8, σελ. 527
- ↑ Νινιού, Κατερίνα (13 Ιουνίου 2013). «Ανακοίνωσε Στέφενς ο ΠΑΟΚ». Zougla.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2013.
- ↑ Σύλλογος > Διοίκηση, ιστότοπος ΠΑΕ ΠΑΟΚ
- ↑ «Κόστος ακαδημιών». sdna.gr.
- ↑ «Οι καλύτερες ακαδημίες της χώρας». inpaok.com.
Πηγές
- Μιλτιάδης Κανώτας, Αυτός είναι ο ΠΑΟΚ • 80 χρόνια, Εκδοτική Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2006
- Δημήτρης Κυρίτσης - Ανέστης Στεφανίδης - Ελένη Τσιομπανούδη, ΠΑΟΚ • Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινοπουλιτών, 1926-2005, έκδοση Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης & Δήμου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2005, ISBN 960-88595-2-2
- Club φίλων ΠΑΟΚ Lüdenscheid, Ιστορία του ΠΑΟΚ
- Ιστότοπος Ε.Π.Ο., αρχείο αγώνων Κυπέλλου Ελλάδας και Εθνικής ανδρών
- Ιστοσελίδα OLAPAOK.GR, οι προπονητές του ΠΑΟΚ στην Α΄ εθνική
- UEFA Team Ranking (Αγγλικά)
- Ιστότοπος της Super League, ΠΑΟΚ 2011–12
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Π.Α.Ο.Κ. Π.Α.Ε. – Επίσημος ιστότοπος
- Π.Α.Ο.Κ. – Επίσημος ιστότοπος
- «Retro stories: Οι φανέλες του ΠΑΟΚ!», αφιέρωμα στον ιστότοπο Gazzetta.gr, Δεκέμβριος 2015.