Neidio i'r cynnwys

Ymddygiad gwrthgymdeithasol

Oddi ar Wicipedia
Rhybudd ASBO yn Llundain

Ymddygiad sydd yn anystyriol tuag at eraill, boed yn fwriadol neu drwy esgeulustod, yw ymddygiad gwrthgymdeithasol. Gall niweidio cymdeithas. Y gwrthwyneb i hyn yw ymddygiad cymdeithasol, sef ymddygiad sydd yn elwa neu'n gwella cymdeithas. Mewn amryw o wledydd, defnyddir cyfreithiau er mwyn ceisio atal ymddygiad gwrthgymdeithasol. Ym maes seiciatreg, ystyrir ymddygiad gwrthgymdeithasol parhaus yn rhan o anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol.

Cyfreithiau'r DU

[golygu | golygu cod]

Diffinia Deddf Troseddu ac Anhrefn 1998 ymddygiad gwrthgymdeithasol fel ymddwyn mewn ffordd sydd wedi "achosi neu'n debygol o achosi aflonyddwch, ofn neu achosi gofid i un neu fwy nag un person na sydd o'r un cartref" a'r cyflawnwr. Mae nifer o drafodaethau wedi bod ynglŷn â natur annelwig y diffiniad hwn.[1] Cyflwynodd y ddeddf y Gorchymyn Ymddygiad Gwrthgymdeithasol (a elwir yn "ASBO" yn Saesneg, sy'n dalfyriad o "Antisocial Behaviour Order"),gorchymyn sifil sy'n gallu arwain at ddedfryd o hyd at bum mlynedd o garchar os torrir yr amodau. Sancsiynau sifil ydy Gorchmynion Ymddygiad Gwrthgymdeithasol, y medrir eu defnyddio am gyfnod o hyd at ddwy flynedd. Fe'u hystyrir yn weithrediadau troseddol am resymau cyllidol oherwydd y cyfyngiadau a roddant ar ryddid yr unigolyn. Nid yw Gorchymyn Ymddygiad Gwrthgymdeithasol yn rhoi cofnod troseddol i'r troseddwr, ond gosodant amodau sy'n atal y troseddwr rhag cyflawni gweithredoedd gwrthgymdeithasol penodol neu eu hatal rhag mynd i fannau penodol. Fodd bynnag, mae torri amodau'r Gorchymyn Ymddygiad Gwrthgymdeithasol yn drosedd.

Yn 2003, newidiodd y Ddeddf Ymddygiad Gwrthgymdeithasol y Ddeddf wreiddiol gan gyflwyno mwy o sancsiynau fel y Gorchmynion Hwyrgloch a Gwasgariad i Blant.

Mae'r rhestr isod yn nodi pa fath o ymddygiad mae heddlu yn y DU yn ystyried yn wrthgymdeithasol:[2]

  • Camddefnydd o sylweddau fel arogli glud
  • Yfed alcohol ar y stryd
  • Problemau'n ymwneud ag anifeiliaid e.e. eu ffrwyno mewn mannau cyhoeddus
  • Begera
  • Gweithgarwch sy'n ymwneud â phuteindra megis prowlan pafin neu loetran
  • Cerbydau wedi'u gadael, boed wedi'u dwyn neu beidio
  • Niwsans cerbydau fel refio injans ceir, rasio, sbinio olwynion a seinio'r corn.
  • Sŵn yn dod o fusnes neu ddiwydiant
  • Sŵn yn dod o larymau
  • Sŵn yn dod o dafarnau a chlybiau
  • Difrod amgylcheddol fel graffiti a sbwriel
  • Defnydd amhriodol o dân gwyllt
  • Defnydd amhriodol o fan cyhoeddus megis anghydfodau rhwng cymdogion, ymddygiad stwrllyd ac anystyriol
  • Ymddygiad meddw cyffredinol (sydd yn stwrllyd ac anystyriol)
  • Galwadau maleisus i'r gwasanaethau brys
  • Tafarnau a chlybiau'n gwerthu alcohol tu hwnt i'w horiau
  • Cyfathrebu maleisus
  • Achosion o gasineb lle ceir difrïo ar sail hil, crefydd, rhyw, cyfeiriadedd rhywiol, oed neu anabledd
  • Digwyddiadau arf tân megis defnydd o arfau ffug.

Mewn arolwg a wnaed gan Goleg Prifysgol Llundain ym mis Mai 2006, ystyriai'r bobl a gymrodd ran mai'r DU oedd y wlad waethaf yn Ewrop am ymddygiad gwrthgymdeithasol, gyda 76% yn credu fod gan Brydain "broblem fawr neu ganolig".[3]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Andrew Millie (2009). Anti-Social Behaviour. ISBN 0-335-22916-6
  2. "Safer Lancashire website (accessed 20 Dec 06)". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2009-04-26. Cyrchwyd 2012-06-17.
  3. Matt Weaver and agencies (2006). UK 'has worst behaviour problem in Europe'. guardian.co.uk, 9 May 2006