Pidyn y gog
| Arum maculatum | |
|---|---|
| |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Plantae |
| Ddim wedi'i restru: | Angiosbermau |
| Ddim wedi'i restru: | Monocotau |
| Urdd: | Alismatales |
| Teulu: | Araceae |
| Genws: | Arum |
| Enw deuenwol | |
| Arum maculatum Carl Linnaeus | |
| Cyfystyron | |
| |
Planhigyn blodeuol ag un had-ddeilen ('monocotyledon) yw Pidyn y gog sy'n enw gwrywaidd. Mae'n rhywogaeth sy'n perthyn i'r teulu Araceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Arum maculatum a'r enw Saesneg yw Lords-and-ladies. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Cala Mwnci, Cala'r Cethlydd, Cala'r Gethlydd, Cala'r Mynach, Calwain Cala'r Gethlydd, Dail Robin, Lili'r Pasg, Pig y Gog a Phregethwr yn y Pulpud.
Mae gan y dail sbotiau piws, sy'n ymddangos yn y gwanwyn. Yna daw'r blodau ar brocar y bonyn a elwir yn 'sbadics'. O amgylch y procar porffor yma ceir deilen warchodol werdd olau, fel mantell. Cuddir y blodau oddi fewn.
Uwch ben y blodau ceir blewiach mewn cylch, er mwyn maglu pryfaid, gan eu dal a'u treulio, yn enwedig y Psychoda phalaenoides.[1] are attracted to the spadix by its faecal odour and a temperature up to 15 degrees celsius warmer than the ambient temperature.[2] Wedi eu dal, o dan y cylch blew, arllwysir paill arnynt cyn eu gollwng yn rhydd, er mwyn peillio planhigion eraill.
Mae'r casgliad byw mwyaf o'r teulu hwn yn cael ei gadw yn Missouri Botanical Gardens.
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]- Y Bywiadur Gwefan Llên Natur
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Lack, A.J.; Diaz, A. (1991). "The pollination of Arum maculatum L.- a historical review and new observations". Watsonia 18: 333–342. http://www.watsonia.org.uk/Wats18p333.pdf. Adalwyd 2012-02-15.
- ↑ Constituents of the Unsaponifiable Lipid Fraction from the Spadix of Arum maculatum. JSTOR 90493. http://www.jstor.org/discover/10.2307/90493?uid=3739256&uid=2&uid=4&sid=21102401138911. Adalwyd 27 June 2013.
