Neidio i'r cynnwys

Penrhyn Llŷn

Oddi ar Wicipedia
Penrhyn Llŷn
Mathgorynys Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirGwynedd Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
GerllawMôr Iwerddon Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau52.9092°N 4.4614°W Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethArdal o Harddwch Naturiol Eithriadol Edit this on Wikidata
Manylion
[golygwch ar Wicidata]
Gweler hefyd Llŷn (gwahaniaethu) a Penrhyn (gwahaniaethu).

Gorynys yng ngogledd-orllewin Cymru yw Penrhyn Llŷn neu Pen Llŷn. Mae'n rhan o Wynedd. Mae'n ymestyn fel braich allan i'r môr tua gogledd Bae Ceredigion. Yr Eifl yw'r copa uchaf a'r prif drefi yw Aberdaron, Abersoch, Cricieth, Nefyn a Phwllheli. Creadigaeth bur diweddar yw'r term ei hun.

Penrhyn Llŷn

Mae'r penrhyn yn cael ei adnabod fel Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol. Ceir nifer o draethau braf, yn arbennig ar yr arfordir deheuol, baeau creigiog ar hyd arfordir y gogledd, a bryniau gosgeiddig fel Yr Eifl a Carn Fadryn.

Er gwaethaf mewnlifiad o siaradwyr Saesneg i leoedd fel Abersoch, erys Llŷn yn un o gadarnleoedd pwysicaf yr iaith Gymraeg.

Geirdarddiad

[golygu | golygu cod]

Daw'r enw Llŷn o Laigin, brenhinllin Leinster/Laighin a sefydlodd gwladfa Wyddelig yng Ngogledd Cymru yn ystod Oes Gristnogol Gynnar Iwerddon (tua 400–800).[1]

Copaon

[golygu | golygu cod]
Mynydd Moel-y-gest.
Lleoliad y copaon o Ynys Môn i Ben Llŷn.
Rhwng Ynys Môn a Phen Llŷn
Enw Cyfesurynnau OS Cyfesurynnau Daearyddol
Bwlch Mawr, Penrhyn Llŷn SH426478  map  53.004°N, 4.347°W
Bwrdd Arthur, Ynys Môn SH585812  map  53.308°N, 4.125°W
Carn Fadryn, Penrhyn Llŷn SH278351  map  52.885°N, 4.56°W
Carneddol, Penrhyn Llŷn SH301331  map  52.868°N, 4.525°W
Garn Boduan, Penrhyn Llŷn SH312393  map  52.924°N, 4.512°W
Gwylwyr Carreglefain, Penrhyn Llŷn SH324410  map  52.94°N, 4.495°W
Gyrn Ddu, Penrhyn Llŷn SH401467  map  52.993°N, 4.383°W
Mynydd Twr, Holy Island (Ynys Môn) SH218829  map  53.312°N, 4.676°W
Moel-y-gest, Penrhyn Llŷn SH549388  map  52.926°N, 4.159°W
Mynydd Anelog, Penrhyn Llŷn SH151272  map  52.81°N, 4.744°W
Mynydd Bodafon, Ynys Môn SH472854  map  53.343°N, 4.296°W
Mynydd Carnguwch, Penrhyn Llŷn SH374429  map  52.958°N, 4.422°W
Mynydd Cennin, Penrhyn Llŷn SH458449  map  52.979°N, 4.298°W
Mynydd Cilan, Penrhyn Llŷn SH288241  map  52.787°N, 4.54°W
Mynydd Eilian, Ynys Môn SH472917  map  53.399°N, 4.299°W
Mynydd Enlli, Ynys Enlli SH122218  map  52.761°N, 4.784°W
Mynydd Rhiw, Penrhyn Llŷn SH228293  map  52.832°N, 4.631°W
Mynydd y Garn, Ynys Môn SH314906  map  53.385°N, 4.536°W
Yr Eifl, Penrhyn Llŷn SH364447  map  52.974°N, 4.437°W

Cymunedau (a chyn-gymunedau)

[golygu | golygu cod]
Llun Enw Cyfnod Poblogaeth
1961 		Sir Cymuned Refs
Aberdaron 1894
1974		 1,161 Gwynedd Aberdaron [2]
Abererch 1894
1934		 Gwynedd Llannor [3]
Ynys Enlli 1894
1974		 17 Gwynedd Aberdaron [4]
Bodferin 1894
1934		 Gwynedd Aberdaron [5]
Botwnnog 1894
1974		 1,176 Gwynedd Botwnnog [6]
Bryncroes 1894
1934		 Gwynedd Aberdaron
Botwnnog		 [7]
Buan 1934
1974		 619 Gwynedd Buan [8]
Carnguwch 1894
1934		 Gwynedd Pistyll [9]
Ceidio 1894
1934		 Gwynedd Buan [10]
Criccieth
Urban District		 1894
1974		 1,672 Gwynedd Criccieth [11]
Dolbenmaen 1934
1974		 1,447 Gwynedd Dolbenmaen [12]
Edern 1894
1939		 Gwynedd Nefyn [13]
Llanaelhaearn 1894
1974		 1,242 Gwynedd Llanaelhaearn [14]
Llanarmon 1894
1934		 Gwynedd Llanystumdwy [15]
Llanbedrog 1894
1974		 883 Gwynedd Llanbedrog [16]
Llandegwning 1894
1934		 Gwynedd Botwnnog [17]
Llandudwen 1894
1934		 Gwynedd Buan
Tudweiliog		 [18]
Llanengan 1894
1974		 2,116 Gwynedd Llanengan [19]
Llanfaelrhys 1894
1934		 Gwynedd Aberdaron [20]
Llanfihangel Bachellaeth 1894
1934		 Gwynedd Buan [21]
Llangian 1894
1934		 Gwynedd Botwnnog
Llanengan		 [22]
Llangwnnadl 1894
1934		 Gwynedd Aberdaron
Tudweiliog		 [23]
Llangybi 1894
1934		 Gwynedd Llannor
Llanystumdwy		 [24]
Llaniestyn 1894
1934		 Gwynedd Botwnnog
Tudweiliog		 [25]
Llannor 1894
1974		 2,039 Gwynedd Llannor [26]
Llanystumdwy 1894
1974		 2,056 Gwynedd Llanystumdwy [27]
Sarn Mellteyrn 1894
1934		 Gwynedd Botwnnog
Tudweiliog		 [28]
Nefyn 1894
1974		 2,164 Gwynedd Nefyn [29]
Benllech 1894
1934		 Gwynedd Tudweiliog [30]
Penrhyn Llŷn 1894
1934		 Gwynedd Criccieth
Llanystumdwy		 [31]
Penrhos 1894
1934		 Gwynedd Llannor [32]
Pistyll 1894
1974		 599 Gwynedd Pistyll [33]
Pwllheli
Municipal Borough		 1835
1974		 3,647 Gwynedd Pwllheli [34]
Tudweiliog 1894
1974		 1,003 Gwynedd Tudweiliog [35]

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ Ó Corráin (1989), t. 6.
  2. ↑ A Vision of Britain Through Time : Aberdaron Civil Parish Archifwyd 2012-06-30 yn archive.today. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  3. ↑ A Vision of Britain Through Time : Abererch Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  4. ↑ A Vision of Britain Through Time : Bardsey Island Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  5. ↑ A Vision of Britain Through Time : Bodferin Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2012.
  6. ↑ A Vision of Britain Through Time : Botwnnog Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  7. ↑ A Vision of Britain Through Time : Bryncroes Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  8. ↑ A Vision of Britain Through Time : Buan Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  9. ↑ A Vision of Britain Through Time : Carnguwch Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  10. ↑ A Vision of Britain Through Time : Ceidio Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  11. ↑ Gwall cyfeirio: Tag <ref> annilys; ni roddwyd testun ar gyfer 'ref' o'r enw criccieth
  12. ↑ A Vision of Britain Through Time : Dolbenmaen Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  13. ↑ A Vision of Britain Through Time : Edern Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  14. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanaelhaearn Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  15. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanarmon Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  16. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanbedrog Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  17. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llandegwning Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  18. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llandudwen Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  19. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanengan Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  20. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanfaelrhys Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  21. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanfihangel Bachellaeth Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  22. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llangian Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  23. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llangwnnadl Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  24. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llangybi Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  25. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llaniestyn Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  26. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llannor Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  27. ↑ A Vision of Britain Through Time : Llanystumdwy Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  28. ↑ A Vision of Britain Through Time : Mellteryn Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  29. ↑ A Vision of Britain Through Time : Nefyn Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  30. ↑ A Vision of Britain Through Time : Benllech Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  31. ↑ A Vision of Britain Through Time : Penllyn Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  32. ↑ A Vision of Britain Through Time : Penrhos Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  33. ↑ A Vision of Britain Through Time : Pistyll Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.
  34. ↑ Gwall cyfeirio: Tag <ref> annilys; ni roddwyd testun ar gyfer 'ref' o'r enw pwllheli
  35. ↑ A Vision of Britain Through Time : Tudweiliog Civil Parish Archifwyd 2011-06-04 yn y Peiriant Wayback. Adalwyd 12 Ionawr 2010.

Llyfryddiaeth

[golygu | golygu cod]
  • Ó Corráin, D. "Prehistoric and Early Christian Ireland" yn The Oxford History of Ireland, golygwyd gan R. F. Foster (Rhydychen, Gwasg Prifysgol Rhydychen, 1989).
  • Ioan Mai Evans, Gwlad Llŷn (Llandybie, 1968)
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Penrhyn_Llŷn&oldid=11948950"