Pêl-korf
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | math o chwaraeon  |
|---|---|
| Math | chwaraeon tîm, chwaraeon peli |
| Gwlad | Yr Iseldiroedd |
| Dechrau/Sefydlu | 1902 |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae pêl-korf[1][2][3] (neu pêl-côrff[4] neu korfball - pob un o'r Iseldireg: korfbal - nid oes gan y gair "côrff" ddim i'w wneud â'r gair Cymraeg "corff") yn gamp bêl sy'n debyg i bêl-rwyd a phêl-fasged. Mae'n cael ei chwarae gan ddau dîm o wyth chwaraewr: pedwar dyn a phedwar dynes. Yr amcan yw taflu'r bêl i fasged net ar bolyn 3.5 metr o uchder.
Hanes
[golygu | golygu cod]Dyfeisiwyd y gamp yn yr Iseldiroedd ym 1902 gan yr athro ysgol, Nico Broekhuysen.[5][6]
Gweinyddir y gamp yn fyd-eang gan Ffederasiwn Rhyngwladol Pêl-Korf
Mae’n gamp tîm cymysg – mae dynion a merched yn chwarae ar sail gyfartal – ac mae’n well ei hystyried fel croesiad rhwng pêl-fasged a phêl-rwyd, neu bêl-rwyd a phêl-fasged yn dibynnu ar sut rydych chi’n edrych arno. Gair Iseldireg yw korf sy'n golygu “basged”.
Dechreuodd yn yr Iseldiroedd ar ddechrau'r 20g, pan addasodd Nico Broekhuysen, athrawes mewn ysgol gymysg yn Amsterdam, gêm a welodd yn ne Sweden ym 1902. Dyma'r unig gamp ryngwladol y mae'n rhaid ei chwarae gan dimau cymysg yn ôl diffiniad.[7]
Natur y Gêm
[golygu | golygu cod]Mae gan dimau 8 chwaraewr, 4 dyn a 4 menyw, 2 o bob rhyw yn amddiffyn a 2 yn ymosod ar ddechrau gêm. Heblaw am hyn, nid oes gan chwaraewyr unrhyw swyddi neu rolau sefydlog.
Mae chwaraewyr yn sgorio goliau (neu ‘korfs’, sef Iseldireg ar gyfer ‘basged’) drwy taflu pêl maint pêl-droed i fasged 3.5m o uchder (tua 11 1/2 tr). Mae'r gêm yn gofyn am sgiliau cyffredinol a chwarae tîm oherwydd ar ôl dwy gôl, wedi'i sgorio gan y naill dîm neu'r llall, mae'r amddiffynwyr yn dod yn ymosodwyr ac mae'r ymosodwyr yn dod yn amddiffynwyr.[8]
Ni allwch redeg gyda’r bêl, er y gallwch ennill tir yn fwy nag y mae pêl-rwyd yn ei ganiatáu.
Pêl-korf yng Nghymru
[golygu | golygu cod]
Mae pêl-korf yng Nghymru wedi cael ei chwarae ers 1991 ac yn cael ei reoli gan Cymdeithas Pêl-côrff Cymru (Welsh Korfball Association). Sefydlwyd y gymdeithas yn 2002[9] a ffurfiwyd Sgwad Pêl-Korf Cymru yn 2005. Yn 2007, derbyniodd Ffederasiwn Rhyngwladol Pêl-Korf Gymru fel aelod cyswllt.
Yn draddodiadol bu clybiau Cymreig yn cystadlu yn erbyn clybiau Lloegr o Dde Orllewin Lloegr a sefydlwyd Cynghrair Cenedlaethol Pêl-Korf Cymru yn 2007, er bod timau gorau Cymru yn parhau i gymryd rhan yn strwythur cynghrair Lloegr. Mae clybiau Cymru hefyd yn cystadlu yng Nghwpan Europa IKF, Pencampwriaethau Cymru, a Chystadlaethau BUCS. Ar hyn o bryd mae pum clwb yn cymryd rhan mewn cystadlaethau cynghrair.
Mae Carfan Pêl-Korf Cymru wedi bod yn llwyddiannus yn rhyngwladol, gan ymddangos yn eu hunig Bencampwriaeth Byd yn 2011 ar ôl i Hwngari dynnu'n ôl. Cymerodd Cymru ran yng Ngemau rhagbrofol Pencampwriaethau’r Byd yn Nhwrci, 2022, a chynhaliodd ei digwyddiad IKF swyddogol cyntaf, Rownd 1 o Gwpan Europa, yng Nghaerdydd ym mis Medi 2016, ac yna Rownd Gyntaf y Teirblwydd Celtaidd a Chynghrair y Pencampwyr yn 2023.
Dolenni allanol
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Cymru, Cyllid y Loteri yn helpu pêl korf i ruo mlaen yn Abertawe | Chwaraeon (2023-12-05). "Cyllid y Loteri yn helpu pêl korf i ruo mlaen yn Abertawe". Chwaraeon Cymru. Cyrchwyd 2024-05-08.
- ↑ "Clybiau chwaraeon". Prifysgol Caerdydd. Cyrchwyd 2024-05-08.
- ↑ Cymru, 10 camp anarferol y gallwch chi gymryd rhan ynddyn nhw yng Nghymru | Chwaraeon (2023-04-18). "10 camp anarferol y gallwch chi gymryd rhan ynddyn nhw yng Nghymru". Chwaraeon Cymru. Cyrchwyd 2024-05-08.
- ↑ https://www.facebook.com/WelshKorfball/
- ↑ Koninklijk Nederlands Korfbalverbond. "History of korfball" (yn Iseldireg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 17 Rhagfyr 2010. Cyrchwyd 4 Chwefror 2011.
- ↑ "korfball". Webster's Sports Dictionary (yn Saesneg). Springfield, Mass.: G&G Merriam Company. 1976. t. 248.
- ↑ "Korfball - What is korfball and where did it come from?". Gwefan Cymdeithas Pêl-côrff Cymru. Cyrchwyd 8 Mai 2024.
- ↑ "Korfball - What is korfball and where did it come from?". Gwefan Cymdeithas Pêl-côrff Cymru. Cyrchwyd 8 Mai 2024.
- ↑ "Korfball: the sport you've probably never heard of that's actually really popular in Wales". Wales Online. 8 October 2016. Cyrchwyd 7 December 2022.
