Kate Sheppard
| Kate Sheppard | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | Catherine Lopez garcia  10 Mawrth 1847 Lerpwl |
| Bu farw | 13 Gorffennaf 1934 Christchurch |
| Dinasyddiaeth |  Lloegr |
| Galwedigaeth | ymgyrchydd dros hawliau merched, gweithredydd gwleidyddol, swffragét, economegydd, cyhoeddwr, newyddiadurwr, ymgyrchydd dros bleidlais i ferched |
| Priod | William Lovell-Smith |
| llofnod | |
 | |
Ffeminist o Loegr a Seland Newydd, o dras Albanaidd, oedd Katherine Wilson Sheppard (10 Mawrth 1848 - 13 Gorffennaf 1934); hi yw'r aelod amlycaf o fudiad etholfraint merched Seland Newydd a hi yw swffragét enwocaf y wlad. Oherwydd ei rôl fel arweinydd de facto mudiad etholfraint Seland Newydd, ystyrir Sheppard gan lawer fel un o ffigurau amlycaf Seland Newydd. Disodlodd ei llun Brenhines Elizabeth II, o Loegr, ar flaen papur deg-doler Seland Newydd ym 1991.[1]
Ganed Catherine Wilson Malcolm yn Lerpwl ar 10 Mawrth 1848 a bu farw yn Christchurch. Ymfudodd i Seland Newydd gyda'i theulu ym 1868. Yno daeth yn aelod gweithgar o wahanol sefydliadau crefyddol a chymdeithasol, gan gynnwys Undeb Dirwestol y Menywod (WCTU). Yn 1887 fe'i penodwyd yn Uwch-arolygydd Cenedlaethol WCTU ar gyfer Masnachfraint a Deddfwriaeth, swydd a ddefnyddiodd i hyrwyddo achos etholfraint menywod yn Seland Newydd. Albawyr oedd eu rhieni Jemima Crawford Souter ac Andrew Wilson Malcolm. Ganed ei thad yn yr Alban yn 1819, ac fe'i disgrifiwyd mewn papurau amrywiol fel: cyfreithiwr, banciwr, a chlerc. Priododd Souter ar Ynysoedd Mewnol Heledd ar 14 Gorffennaf 1842.[2][3][4][5][6]
Yr ymgyrchydd
[golygu | golygu cod]
Hyrwyddodd Kate Sheppard bleidlais menywod drwy drefnu deisebau a chyfarfodydd cyhoeddus, trwy ysgrifennu llythyrau at y wasg, a thrwy gysylltu â gwleidyddion. Hi oedd golygydd The White Ribbon, y papur newydd cyntaf i'w gynhyrchu gan ferched yn Seland Newydd. Trwy ei hysgrifennu medrus a'i siarad cyhoeddus argyhoeddiadol, llwyddodd i hyrwyddo pleidlais menywod. Cafodd ei phamffledi Deg Rheswm Pam y dylai Menywod Seland Newydd Bleidleisio ac A ddylai Merched Bleidleisio? effaith bositif a dylanwadol ar achos menywod. Arweiniodd y gwaith hwn at ddeiseb gyda 30,000 o lofnodion yn galw am bleidlais i fenywod ac fe'i cyflwynwyd i'r senedd. O ganlyniad, Seland Newydd oedd y wlad gyntaf i sefydlu etholfraint gyffredinol (universal suffrage). [7]
Sheppard oedd llywydd cyntaf Cyngor Cenedlaethol Menywod Seland Newydd, a sefydlwyd ym 1896, a helpodd i ddiwygio'r sefydliad ym 1918. Yn ddiweddarach yn ei bywyd, teithiodd i Brydain a chynorthwyo y mudiad etholfraint yno. Gyda'i hiechyd yn methu, dychwelodd i Seland Newydd, lle daliodd ati i ysgrifennu ar hawliau menywod, er iddi ddod yn llai gweithgar yn wleidyddol. Bu farw ym 1934, yn ddi-blant.
Aelodaeth
[golygu | golygu cod]Bu'n aelod o Gyngor Cenedlaethol Menywod Seland Newydd am rai blynyddoedd.
Anrhydeddau
[golygu | golygu cod]
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Devaliant 1992, t. 5.
- ↑ Cyffredinol: Oxford Dictionary of National Biography.
- ↑ Rhyw: Ffeil Awdurdodi Rhyngwladol. dyddiad cyrchiad: 4 Tachwedd 2018. Gemeinsame Normdatei. dyddiad cyrchiad: 13 Awst 2015.
- ↑ Dyddiad geni: https://www.britannica.com/biography/Kate-Sheppard.
- ↑ Dyddiad marw: "Kate Sheppard". Cyrchwyd 9 Hydref 2017. "Katherine Wilson Sheppard". Cyrchwyd 9 Hydref 2017.
- ↑ Man geni: Oxford Dictionary of National Biography.
- ↑ Galwedigaeth: Oxford Dictionary of National Biography.