Gwyddelwern
 | |
| Math | cymuned, pentref  |
|---|---|
| Poblogaeth | 500, 496 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Sir Ddinbych |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 1,765.91 ha |
| Cyfesurynnau | 53.009°N 3.38°W |
| Cod SYG | W04000155 |
| Cod OS | SJ075465 |
| Cod post | LL21 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Ken Skates (Llafur) |
| AS/au y DU | Becky Gittins (Llafur) |
 | |
 |
Mae gan Wicidestun destun sy'n berthnasol i'r erthygl hon: |
Pentref, a cymuned a phlwyf eglwysig yn Sir Ddinbych, Cymru, yw Gwyddelwern(
ynganiad ). Arferai fod yn Edeyrnion ac yn Sir Feirionnydd. Saif y pentref ar y briffordd A494 rhwng Corwen a Bryn Saith Marchog, rhyw ddwy filltir i'r gogledd o Gorwen. Cysegrwyd yr eglwys i Sant Beuno, a fu'n byw yma am gyfnod, ac mae'r fynwent gron yn awgrymu ei bod yn sefydliad hynafol.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Ken Skates (Llafur) ac yn Senedd y DU (San Steffan) gan Becky Gittins (Llafur).[1][2]
Hanes
[golygu | golygu cod]Gwyddelwern oedd yr orsaf reilffordd gyntaf yn Nyffryn Edeyrnion pan agorwyd hi yn 1864 gan reilffordd Dinbych, Rhuthun a Chorwen. Caewyd y rheilffordd i deithwyr yn 1953 ac i nwyddau yn 1957.
Roedd Arglwyddiaeth Gwyddelwern yn rhan o Powys Fadog, ac yn 1400 cofnodir bod yr arglwyddiaeth yn cael ei dal gan Tudur ap Gruffudd Fychan, brawd iau Owain Glyndŵr. Roedd sawl chwarel ger y pentref, gan gynnwys chwarel ithfaen Wern Ddu a chwarel tywodfaen Craig Lelo i'r gogledd o'r pentref, yn ogystal â chwareli llechi a phlwm.[3]
Cyfrifiad 2011
[golygu | golygu cod]Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[4][5][6]
Oriel
[golygu | golygu cod]-
Tafarn Tŷ Mawr o gyfeiriad Rhuthun -
Tafarn Tŷ Mawr o gyfeiriad Corwen -
Tafarn Tŷ Mawr - llun manwl -
Sgubor y Degwm, Pandy'r Capel ger Gwyddelwern -
Y Capel Wesleaidd yng Nghanol y pentref
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Gwefan y Cynulliad;[dolen farw] adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwefan parliament.uk; adalwyd 24 Chwefror 2014
- ↑ Gwall wrth ddefnyddio Nodyn:Dyf gwe: mae'r paramedrau url a teitl yn angenrheidiol.. Jeremy Wilkinson (2004). Adalwyd ar 20 Rhagfyr 2013.
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
Dinas
Llanelwy
Trefi
Corwen · Dinbych · Llangollen · Prestatyn · Rhuddlan · Rhuthun · Y Rhyl
Pentrefi
Aberchwiler · Betws Gwerful Goch · Bodelwyddan · Bodfari · Bontuchel · Bryneglwys · Bryn Saith Marchog · Carrog · Cefn Meiriadog · Clocaenog · Cwm · Cyffylliog · Cynwyd · Derwen · Diserth · Y Ddwyryd · Efenechtyd · Eryrys · Four Crosses · Gallt Melyd · Gellifor · Glyndyfrdwy · Graeanrhyd · Graigfechan · Gwyddelwern · Henllan · Loggerheads · Llanarmon-yn-Iâl · Llanbedr Dyffryn Clwyd · Llandegla · Llandrillo · Llandyrnog · Llandysilio-yn-Iâl · Llanelidan · Llanfair Dyffryn Clwyd · Llanferres · Llanfwrog · Llangwyfan · Llangynhafal · Llanrhaeadr-yng-Nghinmeirch · Llanynys · Maeshafn · Melin y Wig · Nantglyn · Pandy'r Capel · Pentrecelyn · Pentre Dŵr · Prion · Rhewl (1) · Rhewl (2) · Rhuallt · Saron · Sodom · Tafarn-y-Gelyn · Trefnant · Tremeirchion