Stendhal
Llenor Ffrangeg o Ffrainc oedd Stendhal, sef Henri Beyle (23 Ionawr 1783 – 23 Mawrth 1842).[1] Fe'i ystyrir yn un o'r ffigyrau mwyaf dylanwadol yn llenyddiaeth Ffrainc fel Rhamantwr ac arloeswr realaeth.
| Stendhal | |
|---|---|
 | |
| Ffugenw | Stendhal, Henri Stendhal, Stendalis, Louis Alexandre Bombet, Anastase de Serpière, Don Flegme, William Crocodile, Dominique  |
| Ganwyd | Marie-Henri Beyle 23 Ionawr 1783 Grenoble |
| Bu farw | 23 Mawrth 1842 Paris |
| Dinasyddiaeth | Ffrainc |
| Galwedigaeth | llenor, hunangofiannydd, dyddiadurwr, cofiannydd, nofelydd, diplomydd, hanesydd celf |
| Blodeuodd | 1825 |
| Swydd | auditor at the Conseil d'État, Consul of France |
| Adnabyddus am | The Red and the Black, The Charterhouse of Parma, On Love, Memoirs of an Egotist, Mémoires d'un touriste, Vanina Vanini, Lucien Leuwen, Armance, The Life of Henry Brulard, Rome, Naples and Florence, Racine and Shakespeare, Italian Chronicles, Q17358554 |
| Arddull | nofel seicolegol |
| Mudiad | realaeth, Rhamantiaeth |
| Tad | Chérubin Beyle |
| Mam | Henriette Gagnon |
| Gwobr/au | Chevalier de la Légion d'Honneur, Q130762055 |
| llofnod | |
 | |
Bywgraffiad
golyguGanwyd Stendhal yn Grenoble, Ffrainc. Yn 1799 symudodd o Grenoble er mwyn astudio ym Mharis, ond yn fuan wedyn rhoddodd heibio astudio a dechreuodd ysgrifennu. Ei uchelgais cyntaf oedd ysgrifennu dramâu, ond bu rhaid iddo ildio i bwysau gan ei deulu a chymryd swydd yn y Weinidogaeth Rhyfel. Mewn canlyniad, cafodd ei anfon i Milan ym Mai 1800. Cafodd ei swyno gan y bywyd milwrol (roedd Napoleon ar ei anterth), yr Eidal, byd yr opera, serch a dedwyddwch. Yn wr swil o dueddiad rhamantaidd a oedd yn casáu rhagrith y gymdeithas fourgeois Ffrengig, sefydlodd er ei fwyn ei hun yr hyn a alwai yn "ddull ymarferol i gael dedwyddwch" (le bonheur), sef "Beylaeth".
Pan gollodd ei fywoliaeth gyda chwymp ymerodraeth Napoleon, ymroddodd yn llwyr i fywyd yr Eidal, cerddoriaeth a chelf. Ysgrifennodd fywgraffiadau Haydn a Mozart ac wedyn hanes paentio yn yr Eidal (Histoire de la peinture en Italie), a'r llyfr taith Rome, Naples et Florence. Yn 1819, wedi ei siomi mewn carwriaeth gyda Matilde Dembowski, ysgrifennodd yr ysgrif De l'amour sy'n ceisio dadansoddi seicoleg cariad. Yn 1827, yn 44 oed, ysgrifennodd ei nofel gyntaf Armance a ddilynwyd gan Le Rouge et le Noir. Daeth yn gonswl Ffrengig yn Civitavecchia ond parhaodd Stendhal i ysgrifennu: yno y dechreuodd ei ddau hunangofiant (Souvenir d'égotisme, Vie de Henry Brulard) a dwy nofel anorffenedig (Lucien Leuwen, Lamiel). Ar ymweliad i Baris ysgrifennodd ei nofel La Chartreuse de Parme a enillodd gymeradwyaeth Honoré de Balzac. Bu farw ym Mharis ar ôl cael trawiad calon yn y stryd ar 23 Mawrth 1842.
Llyfrau
golyguNofelau
golygu- Armance (1827)
- Le Rouge et le Noir (1830)
- Lucien Leuwen (1835), heb ei orffen, cyhoeddwyd 1894
- La Chartreuse de Parme (1839)
- Lamiel (1839–1842), heb ei orffen, cyhoeddwyd
Arall (detholiad)
golygu- Vies de Haydn, Mozart et Métastase (1815)
- Histoire de la Peinture en Italie (1817)
- Rome, Naples et Florence (1817 ac 1827)
- De l'amour (1822)
- Racine et Shakespeare (1823, 1825)
- Vie de Rossini (1823)
- Promenades dans Rome (1829)
- Vie de Henry Brulard (1890), hunangofiant
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Green, F. C. (16 Mehefin 2011). Stendhal (yn Saesneg). Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-60072-0.