Вепссем
| Вепссем | |
 Вепс наци вулăсĕн ялавĕ | |
| Тăван ячĕ | vepsä, vepsläižed, lüdinikad |
|---|---|
| Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ | |
|
Пурӗ: 6400
| |
| Чĕлхе | вепс, вырăс |
| Тĕн | ытларах православи |
| Кĕрет | Финн-укăр халăхĕсем |
Вепссем, — Карелипе Санкт-Петербургра пурăнан финн-укăр халăхĕ. Вепс чĕлхипе калаçаççĕ. Халăх йышĕ 12 пине яхăн çын. Чи çывăх халăхсем — карелсем, финнсем, эстонсем.
Халăх йышĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]2002 çулхи халăх çыравĕпе Раççейре 8240 вепс пурăнать. 1989 çулта 12 пин, 1959 çулта 16 пин пулнă. Ача сахал çурални çеç халăх çухалса пынин пĕртен-пĕр сăлтавĕ пулма пултараймасть.
Патшалăхĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Вепсем паянхи куна та патшалăхăн кирек епле ĕлки те çук. Автономие тăвас шухăшпа, 1920-1930 çулсенче вепс районĕсене йĕркеленĕ (Ленинград облаçĕнчи Винница районĕ, Карели республикинчи Шелтозеро районĕ). Çак районсенче шкулта вепс чĕлхипе вĕрентнĕ. 1994 çулта Карели республикинчи Онега районĕнче Вепс Наци вулăçне туса хунă. Анчах та тепĕртакран ăна та пăрахларĕç.
Вепс чĕлхи
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Тĕпленрех Вепс чĕлхи уйрăм статьине вулăр.
Вепс чĕлхи финн-укăр чĕлхи, балти-финн ушкăнне кĕрет. Алфавичĕ — латиница никĕсĕпе. Статусĕ - хăрушлă. Калаçакансен шучĕ ӳксех пырать, сахал кĕнеке пичетлеççĕ.
Паллă вепссем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Николай Абрамов — сăвăç[4].
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Винокурова И. Ю. Календарные обычаи, обряды и праздники вепсов (конец XIX — начало XX веков). — СПб., 1994. — 122 с.
- Винокурова И. Ю. Традиционные праздники вепсов Прионежья (конец XIX — начало XX в.). — Петрозаводск: ПетрГУ, 1996. — 139 с.: ил.
- Королькова Л. В. Люди леса. — СПб.: Любавич, 2013. — 412 с.
- Косменко А. П. Народное изобразительное искусство вепсов / Отв. ред. И. П. Работнова. — Л.: Наука, 1984. — 200 с.
- Кочкуркина С. И. Сокровища древних вепсов. — Карелия, 1990. — ISBN 5-7545-0388-1
- Майнов В. Н. Приоятская чудь. (Весь — Вепсы) // Древняя и новая Россия. 1877, т. 2. № 5, с. 38—53; № 6, с. 133—143.
- Макарьев С. А. Вепсы. Этнографич. очерк. — Л.: Кирья, тип. «Кирьяпая», 1932. — 40 с.
- Малиновская 3. П. Из материалов по этнографии вепсов, в кн.: Западнофинский сб. Л., 1930
- Патрушев В. С. Финно-угры России. Йошкар-Ола, 1992
- Пименов В. В. Вепсы. Очерк этнич. истории и генезиса культуры. — М.;Л.: Наука, 1965. — 264 с.
- Проблемы истории и культуры вепсской народности: [Сб. ст. / Отв. ред. В. В. Пименов]. — Петрозаводск, 1989. — 171 с.
- Рябинин Е. А. Финно-угорские племена в составе Древней Руси. Спб., 1997.
- Пименов В. В. Вепсы (статья из справочника) 2008 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 11-мӗшӗнче архивланӑ.
- Вепсы // Народы России. Атлас культур и религий. — М.: Дизайн. Информация. Картография, 2010. — ISBN 978-5-287-00718-8
- Макарьев С. А. Вепсский фольклор // АКНЦ. Ф. 26.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
- ^ Всероссийская перепись населения 2002 года. çăлкуçран архивланă 21 Ҫурла уйӑхӗн 2011. Тĕрĕсленĕ 24 Раштав уйӑхӗн 2009.
- ^ Всеукраїнський перепис населення 2001. Русская версия. Результаты. Национальность и родной язык.
- ^ Вепс сăвăçĕн кĕнеки Францире çута тухрĕ
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Vepsän Seura - Вепс пĕрлешĕвĕ
- Халăх "хĕрлĕ кĕнеки" - Вепссем
Раççей кăкĕнчи вак халăхсем |
|
|---|---|
| Çурçĕрти халăхсем |
алеутсем • алюторсем • вепссем • долгансем • ительменсем • камчадалсем • керексем • кетсем • коряксем • кумандинсем • манси • нанайсем • нганасансем • негидальсем • ненецсем • нивхсем • ороксем • орочсем • саамсем • селькупсем • сойотсем • тазсем • теленгитсем • телеутсем • тофаларсем • тубаларсем • тувинцы-тоджинцы • удэгейсем • ульчи • хантсем • челкансем • чувансем • чукчăсем • чулымсем • шорсем • эвенксем • эвенсем • энецсем • эскимоссем • юкагирсем |
| Урăх регионсенчи халăхсем | |
Финн-укăр халăхĕсем |
|
|---|---|
| Атăлçи | |
| Перĕм | |
| Балтиçум | |
| Саамсем | |
| Укăрсем | |