لونا ٩
لونا ٩ (بە ڕووسی : Луна-9 ) پشکنەرێکە کە لە چوارچێوەی پڕۆژەی لونا بۆ دۆزینەوەی مانگ لەلایەن یەکێتی سۆڤیەتەوە نێردراوە. فڕۆکەی لونا ٩ لە ٣ی شوباتی ١٩٦٦ هەڵفڕی و یەکەم کەشتی ئاسمانی بوو کە بە سەلامەتی لەسەر ڕووی مانگ نیشتەوە و وێنەی بۆ زەوی نارد.[١] [٢]
وەسفکردنی لونا ٩
[دەستکاری]
ئەو پشکنەرەی کە بە سەلامەتی لەسەر ڕووی مانگ نیشتەوە، کێشی نزیکەی ٩٩ کیلۆگرام بوو، کوشنێکی بەکارهێناوە بۆ ئەوەی بیپارێزێت لە بەریەککەوتن لەگەڵ ڕووی مانگ و بە خێرایی ١٠ مەتر لە چرکەیەکدا دابەزیوە. شێوەی گۆشەیی بوو، تیرەکەی ٥٨ سانتیمەتر بوو، ئامێری پەیوەندی بێ تەل و ئامێری کاتی بۆ بەڕێوەبردنی بەرنامەی زانستی و سیستەمی کۆنترۆڵکردنی پلەی گەرمی و ئامێری زانستی و سەرچاوەیەکی کارەبایی و کامێرای تەلەفزیۆن بۆ داندرابوو.[٣]
موشەکەکە هەڵگری چوار قۆناغی بەرزبوونەوە بوو و پشکنەرەکەی گەیاندە خولگەی زەوی، پاشان قۆناغی چوارەم درێژەی بە گەشتەکەی دا بۆ سەر مانگ و ماوەیەکی کەم پێش نیشتنەوەی لەسەر مانگ لە لونا ٩ جیا بووەوە.
لونا ٩ لەسەر مانگ
[دەستکاری]دوای نیشتنەوەی لە ٣ی شوباتی ١٩٦٦ لە دەریای پرۆسێلاروم، ئەو چوار گەڵایەی کە سەری لونا ٩یان داپۆشیبوو کرانەوە، ئانتێنەکان بۆ گواستنەوە دانرابوون و کامێرای ئاوێنەیی سووڕاوە دەستی کرد بە وێنەگرتن لە دەوری کەشتیە ئاسمانییەکە، کەشتیەکە توانی ٧ وێنە بنێرێتەوە بە ماوەی ٨ کاتژمێر، جگە لە ٣ فیلمی تەلەفزیۆنی.
ئەنجامی ئەرکەکان
[دەستکاری]ئەو وێنانەی لە لونا ٩ ەوە گەیشتوونەتە سەر زەوی وێنەیەکی پانۆراماییان پێکهێناوە کە ئاسۆیەکی فراوانی مانگ پیشان دەدات، لەوانە بەردەکانی نزیک و ئەوانی دیکە کە تا ١.٤ کیلۆمەتر دوور بوون.
بەم ئەرکە یەکێتی سۆڤیەت پێشکەوتنی خۆی لەو سەردەمەدا لە بواری تەکنەلۆجیای بۆشایی ئاسمان نیشان دا، چونکە لونا ٩ یەکەم کەشتی ئاسمانی بوو کە بە سەلامەتی لەسەر ڕووی مانگ بنیشێتەوە و لونا ٩ نۆیەمین هەوڵ بوو بۆ نیشتنەوە بە نەرمی لەسەر ڕووی مانگ، هەموو ئۆپەراسیۆنەکان پێش نیشتنەوە بە سەرکەوتوویی تەواو بوون و پشکنەری گۆشەیی لونا ٩ کە تیرەکەی ٥٨ سم بوو، لە نزیک کانیاوی ڕینەر و کانیاوی ماریۆس لە دەریای زریانەکانی مانگ نیشتەوە، لونا ٩ دوای ٥ خولەک لە گەیشتن بە ڕووی مانگ داتاکانی بۆ زەوی نارد.
پێوەرەکەی تیشکدانەوە ئاماژەی بە ئاستی تیشکدانەوە لەسەر ڕووی مانگ کردووە کە ٣٠ میلیراد (یان ٠.٣ میلی گیایە) لە ڕۆژێکدا. بەڵام ڕەنگە گرنگترین زانیاری کە لونا ٩ بەدەستی هێنابێت ئەوە بووبێت کە تەنەکان لەناو تۆزی مانگدا نوقم نابن، واتە ڕووی مانگ ئامادەیە بۆ هەڵگرتنی کەشتییەکی ئاسمانی قورس، دوایین پەیوەندی لەگەڵ لونا ٩ لە ٦ی شوباتی ١٩٦٦ بووە. [٤]
سەرچاوە
[دەستکاری]- ^ «ڕاپۆرتی ناسا دەریخستووە "نیشتنەوەی چاندرایان-2: 40% ئەرکەکانی سەر مانگ لە 60 ساڵی ڕابردوودا شکستیان هێناوە"».
- ^ «سدیقی، ئاسیف ئە. (٢٠١٨). لە دەرەوەی زەوی: مێژووی گەڕان بەدوای بۆشایی قووڵ،» (PDF).
- ^ «زانیاری دەربارەی کەشتی ئاسمانی لونا٩».
- ^ «بی بی سی لەمڕۆدا، ١٩٦٦: سۆڤیەت پشکنینی لەسەر مانگ نیشتاندەوە».
بەستەری دەرەکی
[دەستکاری]
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە لونا ٩ تێدایە. |