سۆران (گەل)
ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
٦,٠٠٠,٠٠٠ | |||||||||||||||||
ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو | |||||||||||||||||
عێراق (سلێمانی، کەرکووک، ھەولێر، دیالە) | ٣,٠٠٠,٠٠٠ | ||||||||||||||||
ئێران (موکریان لە ورمێ، سنە، کرماشان) | ٣,٠٠٠,٠٠٠ | ||||||||||||||||
زمانەکان | |||||||||||||||||
سۆرانی | |||||||||||||||||
ئایین | |||||||||||||||||
ئیسلامی سوننە | |||||||||||||||||
گرووپە ڕەگەزییە پێوەندیدارەکان | |||||||||||||||||
کوردەکانی دیکە (لەک، گۆران، کوردی باشوور، کورمانج، زازا) |
سۆران گەلێکی کوردییە کە لە باشوور و ڕۆژھەڵات دەژین. زمانی زگماکیی سۆرانەکان زاراوەی سۆرانییە کە بەشێک لە زمانی کوردی دێت بە ئەژمار. حەشیمەتی سۆرانەکان زۆرتر لە ٥ ملیۆن کەس ھەزیر دەکرێت. لە باری ئایینییەوە نزیک بە تەواوی سۆرانەکان سەر بە ئایینی ئیسلامی سوننەن.
وشەڕەت
[دەستکاری]وشەی سۆران یان سووران، لە وشەی سۆھران گیراوە کە ناوی ناوچەیەکی کوردستانە کە میرنشینی سۆران (١٣٩٩–١٨٣٥) لەتێدا دامەزراوەتەوە. زۆربەی گەل و ھۆزانی سۆران لە سەرەتادا زمانەکانی کورمانجی یان گۆرانیان ئاخافتووە، بەڵام لە سەدەکانی ناوەڕاست بەھۆی کاریگەریی ئەو دوو شاخەی کوردییە زمان و شۆناسێکی تایبەتی خۆیانیان گرتووە و جەماوەرەکە و زمانەکەیان بە ناوی سۆران ناسراوەتەوە. بەدوای میرنشینی سۆران، میرنشینی بابان (١٦٤٩-١٨٥٠) و میرنشینی ئەردەڵان (١١٦٩ ھەتا ١٨٦٧) لەژێری کاریگەریی داکەوتن و تێکەڵی چاند و زمانی سۆرانی بوون و ئێستاکە بەشێک لە سۆرانەکان دێن بە ئەژمار.
زمان
[دەستکاری]کوردە سۆرانەکان بە زمانی کوردیی ناوەندی دەئاخێڤێنن و خۆیان بەو زمانە کوردی یان سۆرانی دەڵێن.
ئایین
[دەستکاری]ھەموو کوردە سۆرانەکان سەر بە ئایینی ئیسلامی سوننەن، بەڵام سەبارەت بە ئایینی ئەوان بەر لە ملدانانەوە بۆ ئیسلام زانیارییەکی پشتڕاستکراو لە ئارادا نییە.