Arkitektura
Ang artikektura (sa Griyego αρχή = nag-una ug τέχνη = craftmanship) mao ang arte ug siyensya sa pagdesinyo og mga dakbalay ug istruktura. Usa ka mas halapad nga depinisyon mag-apil sa iyang sakop sa desinyo sa tibuok kalikopan, gikan sa makrolebel sa pagplano sa mga lungsod, pagplano sa dakbayan, ug landscape architecture ngadto sa maykrolebel sa furniture.
Langkob ug mga intensiyon
[usba | usba ang wikitext]Sumala sa labing sayong naluwas nga sinulat sa maong hilisgotan, ang kang Vitruvius' De Architectura, ang maayong mga bilding kinahanglang adunay Katahoman (Venustas), Kalig-on (Firmitas) ug Kagamitan (Utilitas); ang arkitektura mahimong hunahunaon isip usa ka pagbalanse og koordinasyon ning tulo ka elemento, nga walay bisan usa nga gipalabi kaysa laing duha. Ang modernong depinisyon sa arkitektura naglantaw sa makatahomanon, istruktural, ug praktikal nga mga konsiderasyon.
Ang arkitektura usa ka multi-disciplinary nga natad, naglakip sa matematika, siyensiya, arte, teknolohiya, katilingbanong siyensiya, politika, kasaysayan, gumaran, ug uban pa. Sa pamulong ni Vitruvius, "Ang arkitektura mao ang usa ka siyensiya, gikan sa daghang siyensiya, ug giadornohan sa daghan ug managlahing kahibalo: pinaagi sa ilang panabang ang usa ka hukom naporma binase niadtong mga sinulat nga resulta sa ubang mga arte." Mipuno siya nga ang usa ka arkitekto angayng batid sa musika, astronomiya, ubp.