Kansas
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Kansas | |||
| State of Kansas (en) | |||
| Savezna država | |||
|
|||
| Uzrečica: Ad astra per aspera | |||
| Nadimak: The Sunflower State The Wheat State | |||
| Država |  Sjedinjene Američke Države
| ||
|---|---|---|---|
| Graniči sa | |||
| Glavni grad | Topeka | ||
| - Koordinate | 32°03′21″N 95°41′22″W / 32.05583°N 95.68944°W | ||
| Najviša tačka | |||
| - Položaj | Mount Sunflower | ||
| - Nadmorska visina | 1 232 m | ||
| Najniža tačka | |||
| - Položaj | Rijeka Verdigris | ||
| - Nadmorska visina | 207 m | ||
| Dužina | 340 km | ||
| Širina | 645 km | ||
| Površina | 213 096 km2 | ||
| - Voda | 0,56% | ||
| Stanovništvo | 2.885.905 (procjena 2012) | ||
| Gustoća | 13,5 /km2 | ||
| Vlada | |||
| - Guverner | Laura Kelly (D) | ||
| Vremenska zona | Central: UTC-6/-5 Mountain: UTC-7/-6 | ||
| Poštanski broj | KS | ||
| ISO 3166-2 | US-KS | ||
 Položaj Kansas na karti Sjedinjenih Američkih Država
| |||
| Veb-sajt: www.kansas.gov | |||
Kansas (fonol.: Kanzas, KS) je država na srednjem zapadu Sjedinjenih Američkih Država. Riječ Kansas potiče od siuske reči Kansa, što znači "ljudi južnog vjetra".
Historija
[uredi | uredi izvor]Kansas, kao dio Kupovine Louisiana, je aneksovan u SAD 1803. godine kao neorganizovana teritorija. Nakon toga, Kansas je postao dio Teritorije Misouri do 1821. godine.
Fort Levenvort je bio prvo evropsko naselje, nastao oko 1827. Putnici na putu do Utaha, Kalifornije ili Oregona su koristili Kansas kao usputno mjesto za odmor i nabavku neophodnih stvari. 30. marta 1855, "Border Ruffians" su napali Kansas iz Misouria tokom prvih izbora u ovoj teritoriji da bi nametnuli robovlasničku legislaturu. Krvareći Kansas (Bleeding Kansas) je bio serija sukoba od 1854. do 1856. oko pitanja robovlasništva i smatra se jednim od povoda Američkog građanskog rata.
Kanzas je postao 34. država Unije 29. januara 1861. godine. 19. februara 1861. Kansas je postao prva američka država koja je zabranila sva alkoholna pića.
21. augusta 1863. pro-južnjački Vilijam Kvantril je izvršio Kvantrilov napad na grad Lorens, ubijajući mnoge ljude i uništavajući sam grad.
Zakon i državno uređenje
[uredi | uredi izvor]Glavni grad Kansasa je Topeka. Najvišna izvršna vlast leži u guverneru države, trenutno Jeff Colyer iz Republikanske stranke. Guverner se bira na svake četiri godine i ima prava na dva mandata. Zakonodovna vlast države leži u dvodomnom kongresu.
Trenutni delegati u američkom senatu su Pat Roberts i Jerry Moran. Kansas ima četiri predstavnička mjesta u donjem domu Amerike, a trenutni predstavnici su Roger Marshall, Lynn Jenkins, Kevin Yoder i Ron Estes. Svi navedeni su iz Republikanske stranke.
Kansas ima reputaciju progresivne države sa puno originalnih zakonodavnih inicijativa. Kansas je bio prva država koja je uvela kompenzaciju radnicima (1910). Gradski sistem uprave sa savjetom i menadžerom je uveden u većini velikih kanzaških gradova nakon Prvog svjetskog rata, dok su mnogi drugi gradovi i dalje funkcionisali u tradicionalnim sistemima, tada podložnim korupciji i uticaju organizovanog kriminala.
Kanzaške škole, kako privatne tako i državne, imaju standard koji je među najvećim u Americi. Kansas je prva država u kojoj je prekinuta rasna segregacija u školama, nakon što je sudski spor Brown protiv Odbora za obrazovanje Topeke zaustavio segregaciju u školama širom SAD-a.
Od početka 1990, Kansas se transformirao u društveno konzervativnu državu. Dekada je donijela nove zabrane na abortus, koji je bio jedan od glavnih faktora koji je zamijenio demokrate u državi republikancima. Godine 2005, Kansas je odobrio amandman ustavu kojim su zabranjeni brakovi između osoba istog spola (devet godina kasnije utvrđen neustavnim i poništen).
Geografija
[uredi | uredi izvor]Kansas se graniči s Nebraskom na sjeveru, s Missourijem na istoku, s Oklahomom na jugu i s Coloradom na zapadu. Geografski centar kontinentalne SAD se nalazi u okruga Smith u Kansasu. Država je podeljena na 105 okruga i 628 gradova.
Ekonomija
[uredi | uredi izvor]2003. godine, ukupni bruto dohodak Kansasa je bio oko 93 milijardi dolara. Dohodak po glavi stanovnika je bio $29.438. Poljoprivredna proizvodnja uključuje stoku, pšenicu, soju i kukuruz. Industrijska proizvodnja uključuje prevoznu opremu, komercijalne i privatne avione (kompanija Boeing je locirana u Witchita), hemijske proizvode, mašineriju i gorivo.
Demografija
[uredi | uredi izvor]2003. godine, stanovništvo Kansasa je brojalo 2.723.507 ljudi.
Rasa:
- 83,1% bijelci
- 7% hispanic (Iberijsko poluostrvo i Južna Amerika)
- 5,7% crnci
- 1,7% azijati
- 0.9% indijanci
- 2.1% mješana rasa
Vjeroispovest:
- Kršćani - 83%
- Protenstanti - 60%
- Rimo-katolici - 21%
- Ostali kršćani - 2%
- Druge vjeroispovesti - 1%
- Nereligiozni - 16%
