Izabela Klara Eugenija
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
| Izabela Klara Eugenija | |
|---|---|
 | |
| Vojvotkinja Brabanta, Limburga i Luksemburga; grofica Burgundije, Flandrije, Artoisa, Hainauta i Namura | |
| Vladavina | 6. maj 1598 - 13. juli 1621 |
| Prethodnik | Filip II, kralj Kastilje |
| Nasljednik | Filip IV, kralj Kastilje |
| Supružnik | Albert Austrijski |
| Dinastija | Habsburg |
| Otac | Filip II, kralj Kastilje |
| Majka | Elizabeta od Francuske |
| Rođenje | 12. august 1566. Madrid |
| Smrt | 1. decembar 1633. Brisel |
Izabela Klara Eugenija (12. august 1566 - 1. decembar 1633) je bila vladarica holandskih grofovija i vojvodstava, a zatim guvernerica istih. Vladala je kao vojvotkinja Brabanta, Limburga i Luksemburga, te kao grofica Burgundije, Flandrije, Artoisa, Hainauta i Namura.
Rođenje
[uredi | uredi izvor]Izabela Klara Eugenija je rođena kao infanta Kastilje, Aragonije i ostalih španskih kraljevina, a kasnije je postala i portugalska infanta. Roditelji su joj bili Filip Oprezni, kralj Kastilje, Aragonije, Napulja, Sicilije i Portugala i vladar holandskih država, i njegova treća supruga, Elizabeta od Francuske. Njeno rođenje je izuzetno razveselilo njenog oca budući da je imao samo još jedno dijete, princa Karla, s kojim je bio u izrazito lošim odnosima, a prethodna trudnoća kraljice Elizabete rezultirala je pobačajem blizanki, te je izjavio da ga ni rođenje sina ne bi više razveselilo.
Prijestolonasljednica
[uredi | uredi izvor]Godine 1568. Karlo je umro, što je Izabelu Klaru Eugeniju učinilo prijestolonasljednicom. Iste godine je bila zaručena za Rudolfa II, cara Svetog Rimskog Carstva. Međutim, 20 godina kasnije postalo je očito da se car uopće ne namjerava oženiti.
Valojevsko naslijeđe
[uredi | uredi izvor]Kada je 1589. ubijen je infantin daidža, francuski kralja Henrik III. Njen otac je počeo tražiti francusku krunu za svoju kćerku, koja je bila Henrikov najbliži nasljednik po načelu kastiljske primogeniture. Međutim, zakonski nije imala nikakvo pravo na francusku krunu pošto salijski zakonik nije dozvoljavao nasljeđivanje krune ni ženskim potomcima kraljeva ni potomcima njihovih potomaka. Bez obzira na to, pošto je zakonski nasljednik bio protestantski navarski kralj Henrik III, Izabela Klara Eugenija je kao rimokatolička španska infanta bila privlačan kandidat i Pariski parlament je nju proglasio "zakonitim suverenom". Henrik se preobratio na rimokatoličanstvo i postao neosporeni kralj.
Da Bretanja nije bila anektirana od strane Francuske za vrijeme vladavine njenog djeda, francuskog kralja Henrika II, Izabela Klara Eugenija bi bila naslijedila to vojvodstvo kojim nije upravljao salijski zakonik pošto je bila potomak vojvotkinje Ane preko vojvotkinje Klaudije. Filip je napao bretonske gradove na obali i osvojio nekoliko, ali su ga pobijedile pristalice navarskog kralja. Zbog toga Izabela Klara Eugenija nije nikada postala vojvotkinja Bretanje.
Mladost
[uredi | uredi izvor]
Odrasla je sa sestrom, infantom Katarinom Mihaelom, a nakon smrti majke od posljedica pobačaja odgajala ju je maćeha, Ana Austrijska. Bila je izuzetno bliska s ocem. Iako je njena maćeha rodila muškog nasljednika, budućeg kralja Filipa III, Izabela Klara Eugenija je bila jedina kojoj je Filip II dopuštao da mu pomaže u radu razvrstavajući službene dokumente i po potrebi prevodeći ih s italijanskog na španski.
Posljednje godine očevog života provela je kao njegova bolničarka. Odlučio ju je udati za njenog rođaka, austrijskog nadvojvodu Alberta, te njima ostaviti vlast nad holandskim vojvodstvima i grofovijama. Odlučio je da će, u slučaju smrti jednog od njih, drugo nastaviti vladati, te da će nasljeđivati njihovi potomci po načelu kastiljske primogeniture, ali da će ženski potomak, ukoliko naslijedi, biti primoran udati se ili za kastiljskog kralja ili za osobu koju isti odredi. Ukoliko ne budu imali djece, vlast nad vojvodstvima i grofovijama će naslijediti kastiljski kralj odmah nakon smrti bilo kojeg od supružnika.
Vladavina
[uredi | uredi izvor]
Filip Oprezni je umro u septembru 1598. godine, četiri mjeseca nakon što je abdicirao vlast nad holandskim državama u korist kćerke i zet. Izabela Klara Eugenija i Albert su u maju 1598. godine postali vojvotkinja i vojvoda Brabanta, Limburga i Luksemburga, markgrofica i markgrof Namura, palatinski grofica i grof Burgundije, grofica i grof Artoisa, Flandrije, Hainauta. Imali su troje djece, od kojih su svi umrli u djetinjstvu:
- nadvojvoda Filip (1605)
- nadvojvoda Albert (1607)
- nadvojvotkinja Ana Mauricija
Pošto su im sva djeca umrla u djetinjstvu, nakon Albertove smrti 1621. godine Izabela Klara Eugenija je izgubila vlast. Naslijedio ju je bratić, kastiljski kralj Filip IV. Izabela Klara Eugenija i Albert su bili izvrsni vladari, a njihova vladavina se naziva Zlatnom erom Holandije. Nakon četiri decenije rata, vojvotkinja-grofica i vojvoda-grof su stabilizirali regiju i donijeli joj mir i prosperitet. Ekonomija je cvjetala, a razvijao se i nacionalni duh, dok je par ipak uspio suzbiti anti-habsburške težnje. Kada je postalo jasno da neće imati djece i da će holandske državice naslijediti kastiljski kralj, poticali su baroknu umjetnost kao sredstvo za širenje svoje političke vizije o jedinstvenoj monarhiji na čelu s kastiljskim kraljem. Među umjetnicima koje su sponzorirali bio je i Peter Paul Rubens. Njihov dvor je postao i političko i umjetničko središte Evrope.
Guvernerstvo
[uredi | uredi izvor]Po Albertovoj smrti Filip IV je svoju tetku proglasio guvernericom njenih bivših teritorija, te je ona nastavila upravljati, ali ovaj put kao regent u bratićevo ime. Kao udovica se pridružila Franjevačkom svjetovnom redu i postala klarisa. Upravljala je holandskim državama sve do svoje smrti.
| Vladarske titule | ||
|---|---|---|
| Prethodnik: Filip II, kralj Kastilje |
Vojvotkinja Brabanta, Limburga i Luksemburga; grofica Burgundije, Flandrije, Artoisa, Hainauta i Namura s Albertom 1598-1621 |
Nasljednik: Filip IV, kralj Kastilje |
