Idi na sadržaj

Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Dom naroda
Parlamentarne skupštine
Bosne i Hercegovine
IX saziv
Grb
Vrsta
VrstaGornji dom
Ograničenje mandata2 godine (1996-2002)
4 godine (od 2002)
Historija
Osnovano14. decembar 1995. (Dejtonski sporazum)
PrethodnikSkupština Republike BiH (Vijeće općina)
Početak saziva3. januar 1997.[1]
Vodstvo
PredsjedavajućiDragan Čović, HDZ BiH
(od 16. juna 2024.)
Zamjenici predsjedavajućegNikola Špirić (SNSD)
Kemal Ademović (NiP)
Struktura
Broj zastupnika15
Političke grupeKlub Bošnjaka (5):
  •   SDA  (2)
  •   DF  (1)
  •   NiP  (1)
  •   SBiH  (1)

Klub Hrvata (5):

Klub Srba (5):

Izbori
Posljednji opći izbori2. oktobar 2022.
Sljedeći opći izbori2026.
Mjesto zasjedanja
Zgrada Parlamenta
Trg BiH 1, Sarajevo, Bosna i Hercegovina
Veb-sajt
www.parlament.ba
Bosna i Hercegovina
Ovaj članak je dio serije o
političkom sistemu
Bosne i Hercegovine
Ustav
Izvršna vlast
Zakonodavna vlast
Sudska vlast
Izbori i referendumi
Administrativna podjela
Vanjska politika

Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine jest gornji dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine koji predstavlja tri konstitutivna naroda u Bosni i Hercegovini, Bošnjake, Hrvate i Srbe. Donji dom je Predstavnički dom koji predstavlja sve državljane Bosne i Hercegovine.

Ova odredba je u procesu Sejdić i Finci protiv Bosne i Hercegovine na Evropskom sudu za ljudska prava 2009. dokazana kao sporna, jer onemogućava aktivno glasačko pravo drugim nacionalnim manjinama u Bosni i Hercegovini. Izvršenje presude nije provedeno.

Nadležnosti

[uredi | uredi izvor]

Dom naroda je ovlašten da stavi veto na usvajanje određenog zakona u parlamentarnoj proceduri koji je već usvojen u Predstavničkom domu. Ukoliko većina bošnjačkih, hrvatskih ili srpskih delegata zaključi da određeni zakon ugrožava vitalni nacionalni interes jednog od konstitutivnih naroda Bosne i Hercegovine, tada ulaže veto na taj zakon. U tom slučaju se saziva Zajednička komisija koja u roku od pet dana mora postići saglasnost, te se u protivnom zakon prosljeđuje Ustavnom sudu Bosne i Heregovine koji donosi konačnu odluku. Zajedničku komisiju čine po jedan član iz bošnjačkog, hrvatskog i srpskog naroda koji je ujedno i delegat u Domu naroda.

Ovlaštenja i sastav Doma naroda su propisana tačkama 2 i 3 člana 4. Ustava Bosne i Hercegovine.

Struktura

[uredi | uredi izvor]

Dom se sastoji od 15 delegata, od kojih svaki konstitutivni narod ima po pet predstavnika. Dvije trećine delegata, 5 bošnjačkih i 5 hrvatskih, bira se s područja Federacije Bosne i Hercegovine, a preostala trećina, 5 srpskih delegata, bira se s područja Republike Srpske. Bošnjačke i hrvatske delegate u Domu naroda BiH biraju delegati navedenih naroda u Domu naroda Parlamenta Federacije BiH, a srpske delegate bira Narodna skupština Republike Srpske.[2] Prema načelima federalnog bikameralizma, gornji dom parlamenta treba predstavljati federalne jedinice, a ne narode, međutim, u Bosni i Hercegovini se ovaj zahtjev nije ostvario. To proizlazi iz različitosti njenih federalnih jedinica jer je Federacija BiH po svom uređenju federacija a Republika Srpska unitarna administrativna jedinica. Naime, u Republici Srpskoj teritorijalno se podudara s nacionalnim, dok to u Federaciji BiH nije slučaj.

Kolegij

[uredi | uredi izvor]

Kolegij Doma naroda Bosne i Hercegovine čine predsjedavajući Doma naroda, prvi i drugi zamjenik predsjedavajućeg Doma naroda.

Prema Poslovniku Doma naroda, Kolegij je zadužen za ostvarivanje prava i dužnosti delegata, koja su u vezi s obavljanjem njihove dužnosti, te izradu prijedloga kriterija kojim se reguliraju prava i obaveze delegata na profesionalnom radu, ostvarivanje saradnje s Predstavničkim domom, uključujući održavanje zajedničke sjednice oba doma na zahtjev Kolegija Predstavničkog doma, i za održavanje zajedničke sjednice kolegija oba doma, ostvarivanje prava i dužnosti Doma prema Predsjedništvu BiH i Vijeću ministara BiH, u skladu sa Ustavom BiH, zakonom i Poslovnikom, kao i druge poslove.[3]

Trenutni saziv

[uredi | uredi izvor]
Glavni članak: Deveti saziv Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine § Dom naroda
Deveti saziv Doma naroda (2022–2026)
Delegat Stranka Delegat Stranka Delegat Stranka
Bošnjaci Hrvati Srbi
Dženan Đonlagić DF Ilija Cvitanović HDZ 1990 Želimir Nešković SDS
bez okvira Šefik Džaferović SDA bez okvira Zdenko Ćosić HDZ BiH Nenad Vuković PDP
Safet Sofić bez okvira Dragan Čović Radovan Kovačević SNSD
bez okvira Kemal Ademović NiP bez okvira Marina Pendeš bez okvira Sredoje Nović
Džemal Smajić SBiH Zlatko Miletić ZNG bez okvira Nikola Špirić

Način rada i odlučivanja

[uredi | uredi izvor]

Ustavom Bosne i Hercegovine određeno je da je za kvorum u Domu naroda BiH potrebna prisutnost devet od 15 delegata, s tim što na sjednicama moraju biti prisutna najmanje tri delegata iz reda svakog konstitutivnog naroda. Time vrlo lahko može doći do opstrukcije rada Parlamentarne skupštine jer samim nedolaskom trojice delegata iz reda jednog konstitutivnog naroda blokira se rad Parlamentarne skupštine.

Dom naroda ravnopravan je sa Predstavničkim domom. Odluke su usvojene tek onda kada ih u istom sadržaju usvoje oba doma.

Prema Ustavu BiH, postoje tri načina odlučivanja u Domu naroda, odlučivanje prostom i kvalificiranom većinom te odlučivanje o pitanjima vitalnog nacionalnog interesa, koji je imanentan isključivo Domu naroda. Dom naroda većinom glasova donosi svoj Poslovnik i bira jednog predsjedavajućeg i dvojicu dopredsjedavajućih, s tim da svaki od njih mora biti iz reda različitih konstitutivnih naroda. Oni se svakih osam mjeseci smjenjuju na mjestu predsjedavajućeg, odnosno dopredsjedavajućih. Predsjedavajući Doma naroda ne može biti iste nacionalnosti kao i predsjedavajući Predstavničkog doma.

Komisije

[uredi | uredi izvor]

Komisije imaju veoma značajnu ulogu i doprinose racionalnijem i efikasnijem radu domova. Dom naroda ima 3 stalne komisije:

  • Ustavnopravna komisija,
  • Komisija za vanjsku i trgovinsku politiku, carine, saobraćaj i komunikacije,
  • Komisija za finansije i budžet.

Dom također može, na prijedlog delegata ili kluba, osnovati privremene komisije doma ili, na prijedlog drugog doma, privremene zajedničke komisije za realizaciju ili pripremanje određenog akta ili pitanja, kao i istražne komisije.[4]

Predsjedavajući

[uredi | uredi izvor]
# Ime Mandat Saziv Partija
1. Momir Tošić 3. januar 1997. 2. septembar 1997. I saziv SDS
2. Avdo Čampara 3. septembar 1997. 2. maj 1998. SDA
3. Petar Majić 3. maj 1998. 3. decembar 1998. HDZ BiH
4. Vladimir Šoljić 4. decembar 1998. 3. august 1999. II saziv HDZ BiH
5. Izet Žigić 4. august 1999. 3. april 2000. SBiH
6. Drago Ljubičić 4. april 2000. 20. mart 2001. SNSD
7. Ilija Šimić 20. mart 2001. 19. novembar 2001. III saziv HSS BiH
8. Sejfudin Tokić 20. novembar 2001. 19. juli 2002. SDP BiH
9. Nikola Špirić 20. juli 2002. 31. januar 2003. SNSD
10. Velimir Jukić 31. januar 2003. 29. septembar 2003. IV saziv HDZ BiH
11. Mustafa Pamuk 30. septembar 2003. 30. maj 2004. SDA
12. Goran Milojević 31. maj 2004. 30. januar 2005. PDP
13. Velimir Jukić 31. januar 2005. 29. septembar 2005. HDZ BiH
14. Mustafa Pamuk 30. septembar 2005. 30. maj 2006. SDA
15. Goran Milojević 31. maj 2006. 14. mart 2007. PDP
16. Ilija Filipović 14. mart 2007. 13. novembar 2007. V saziv HDZ BiH
17. Sulejman Tihić 14. novembar 2007. 13. juli 2008. SDA
18. Mladen Ivanić 14. juli 2008. 26. februar 2009. PDP
19. Dušanka Majkić 26. februar 2009. 13. mart 2009. SNSD
20. Ilija Filipović 14. mart 2009. 13. novembar 2009. HDZ BiH
21. Sulejman Tihić 14. novembar 2009. 13. juli 2010. SDA
22. Dušanka Majkić 14. juli 2010. 9. juni 2011. SNSD
23. Ognjen Tadić 9. juni 2011. 8. februar 2012. VI saziv SDS
24. Dragan Čović 9. februar 2012. 8. oktobar 2012. HDZ BiH
25. Sulejman Tihić 9. oktobar 2012. 8. juni 2013. SDA
26. Ognjen Tadić 9. juni 2013. 5. novembar 2013. SDS
27. Staša Košarac 5. novembar 2013. 8. februar 2014. SNSD
28. Dragan Čović 9. februar 2014. 16. februar 2015. HDZ BiH
29. Bariša Čolak 16. februar 2015. 16. oktobar 2015. VII saziv HDZ BiH
30. Ognjen Tadić 17. oktobar 2015. 15. juni 2016. SDS
31. Safet Softić 16. juni 2016. 15. februar 2017. SDA
32. Bariša Čolak 16. februar 2017. 15. oktobar 2017. HDZ BiH
33. Ognjen Tadić 16. oktobar 2017. 15. juni 2018. DNS
34. Safet Softić 16. juni 2018. 6. decembar 2018. SDA
35. Bariša Čolak 7. decembar 2018. 28. februar 2019. HDZ BiH
36. Bakir Izetbegović 28. februar 2019. 28. oktobar 2019. VIII saziv SDA
37. Dragan Čović 28. oktobar 2019. 28. juni 2020. HDZ BiH
38. Nikola Špirić 28. juni 2020. 28. februar 2021. SNSD
39. Bakir Izetbegović 28. februar 2021. 28. oktobar 2021. SDA
40. Dragan Čović 28. oktobar 2021. 28. juni 2022. HDZ BiH
41. Nikola Špirić 28. juni 2022. 16. februar 2023. SNSD
42. 16. februar 2023. 16. oktobar 2023. IX saziv
43. Kemal Ademović 16. oktobar 2023. 16. juni 2024. NiP
44. Dragan Čović 16. juni 2024. trenutno HDZ BiH

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ "1. sjednica Doma naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine". www.parlament.ba. Pristupljeno 24. 1. 2024.
  2. ^ "Opći podaci - Dom naroda BiH". parlament.ba. Pristupljeno 24. 9. 2017.
  3. ^ "Kolegij Doma naroda BiH". parlament.ba. Pristupljeno 24. 9. 2017.
  4. ^ "Monografija Bosne i Hercegovine" (PDF). parlament.ba. Sarajevo: Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine. 2010. Pristupljeno 26. 3. 2024.

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]
Commons logo
Commons logo
Commons ima datoteke na temu: Dom naroda Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Dom_naroda_Parlamentarne_skupštine_Bosne_i_Hercegovine&oldid=3630020"