Aristarh Solunski

Sveti apostol Aristarh, Makedonac iz Soluna

Aristarh Solunski (Solun, ? - Rim, oko 67. godine) bio je jedan od Sedamdesetorice apostola i vladika u Apamiji Sirijskoj i Solunu.

Po crkvenom predanju bio je jedan od onih učenika Isusa, koje je on još prije svoje smrti na krstu i vaskrsenja poslao da šire evanđelje (Lk. 10:1-24). Ubijen je u Rimu, zajedno sa apostolom Pavlom, za vrijeme Neronova gonjenja hrišćana.

Spominjanja Aristarha u Novom zavjetu

U Novom zavjetu se Aristarh spominje pet puta u tri knjige (u Djelima apostolskim kao i poslanicama apostola Pavla Kološanima (Kol. 4,10) i Filimonu (Flm. 1,24)) i to kao Makedonac, Solunjanin, Makedonac iz Soluna, saputnik, zatvorski drug i saradnik apostola Pavla. U Djelima apostolskim (petoj knjizi Novog zavjeta) je opisano da je apostol Pavle u Efesu imao problem zbog širenja hrišćanstva zbog jakog kulta bognje Artemide i što je Dimitrije zlatar smatrao da će izgubiti posao, pravljenje malih srebrnih Artemidinih hramova, ako Pavlova vjera nadvlada. I sav grad napuni se meteža, i navališe jednodušno na pozorište i uhvatiše Makedonce Gaja i Aristarha, saputnike Pavlove. (Dap. 19,29). Iz Efesa Pavle odlazi u Makedoniju (Dap. 20,1), a zatim u Grčku (Dap. 20,2). U Grčkoj je ostao tri mjeseca, ali zbog zavjere Jevreja kada je htio otputovati u Siriju, on namisli da se vrati preko Makedonije. I pođe s njim do Azije Sosipatar Pirov iz Verije i Solunjani Aristarh i Sekund... (Dap. 20:3-4.). Kada su apostola Pavla kao optuženika sprovodili u Rim na suđenje, plovili su lađom adramitskom, s njim je bio Aristarh, Makedonac iz Soluna. (Dap. 27,2). Četrnaestog dana su plovili po Adriji (Dap. 27,27). Taj naziv tada nije bio samo za Jadransko more nego i za Jonsko i središnji dio Sredozemnog mora, između Sicilije i Krita. U poslanici Kološanima piše: Pozdravlja vas Aristarh, moj zatvorski drug... (Kol. 4,10), a u poslanici Filimonu: Marko, Aristarh, Dimas, Luka, saradnici moji. (Flm. 1,24).

Proslavljanje

Pravoslavna crkva slavi svetog Aristarha tri dana u godini: 4. januara (sa svih sedeamdeset manjih apostola), 15. aprila (sa malim apostolima Pudom i Trofimom) i 27. septembra (sa malim apostolima Markom i Tinonom). U pravoslavnim crkvama koje koriste julijanski kalendar (ruska, srpska...) sveti Aristarh se ovih datuma slavi po julijanskom kalendaru, a u pravoslavnim crkvama koje su prešle na gregorijanski kalendar, istih datuma se slavi ovaj apostol, ali po gregorijanskom kalnedaru. Rimokatolička crkva ga slavi 14. aprila.