အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ

အိန်းကလေတ်
အငဝ်းထန်ႏ	/ˈɪŋɡlɪʃ/
လိုꩻခွိုꩻ	အိန်းကလေတ်လိုꩻမျိုꩻ ; en:Anglo-Saxons (သမဲင်ꩻအလꩻ)
ဒေႏသခံႏဒေါ့ꩻသွုံꩻသားဖုံႏ	သန်း 360–400 (2006); သုင်ꩻဒုတိယဘာႏသာႏအနေႏ: သန်း 750 ;; သုင်ꩻခမ်းလင်ဘာႏသာႏအနေႏ: သန်း 600–700
ဘာႏသာႏငဝ်းငွါနားဟွိုန်ꩻ	အဉ်ဒို-ဥရောပ ဂျာမန်နိစ် ဂျာမန်နိစ်တွို့ꩻ ဂျာမန်ထင်ꩻ Anglo-Frisian Anglic အိန်းကလေတ်; ; ; ; ; ;
ပွုံႏစံႏအစဝ်းဖဲ့ꩻဖုံႏ	en:Old English en:Middle English en:Early Modern English ; ;
လိတ်အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻစနိစ်	လဲတ်တဉ် (အိန်းကလေတ်အက္ခရာႏ); en:Anglo Saxon runes (သမဲင်ꩻအလꩻ); အိန်းကလေတ်ဗရေး, en:Unified English Braille;
Signed forms	en:Manually coded English; (စနိစ်စွုမ်ႏ)
တရာꩻဝင်ႏအခေႏနေႏ
သွုံꩻအွဉ်ႏထွာရွုမ်ꩻသွုံꩻအနေႏ	၅၉ ခမ်း; ၂၇ ခမ်း၊ ပဲင်ႏတဝ်းအာႏဏာႏအစွိုꩻအဗူႏဖုံႏ; အစွိုꩻအဗူႏပေါင်ꩻစွုမ်ႏ ယူအဲဉ်၊ UN; ဥရောပသမဂ္ဂ; en:Commonwealth of Nations; ဥရောပကောင်သီ; ICC; IMF; အိုလန်ပစ်ကောႏမတီႏ IOC; ISO; နေတိုး(NATO); en:WTO; NAFTA; OAS; OECD; OIC; en:OPEC; en:GUAM Organization for Democracy and Economic Development; PIF; en:UKUSA Agreement; အာသီယံ; အာသီယံစီꩻပွာꩻရေꩻကောႏမတီႏ; SAARC; en:Caribbean Community; en:Organization of Turkic States; Türksoy; ECO; ;
လိုꩻဆေ့ꩻစွိုꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါအနေႏ; အွဉ်ႏသေအသိအမတ်	ကမ္ဘာႏသုင်ꩻ, အထူꩻအနေႏ ကရဉ်းလဲဉ်း; မလေးသျား; သီရိလင်ႏကာႏ; ဗာရေင်း; အလင်အစွိုးစွိုးဖုံႏ[အဝ်ႏလိုႏအာႏကွိုꩻ];
ဘာႏသာႏငဝ်းငွါကိုဒ်ဖုံႏ
en:ISO 639-1	en
en:ISO 639-2	eng
en:ISO 639-3	eng
en:Glottolog	stan1293
Linguasphere	52-ABA
	ကမ္ဘာႏလောင်း ဒေါ့ꩻသွုံꩻအာဒါႏ အိန်းကလေတ်ငဝ်းငွါ ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ဖေႏ အရောင်ႏသွမ်ႏဖြား၊ အရောင်ႏသွမ်ႏဆားနဝ်ꩻ ထွာလိတ်အိန်းကလေတ် အရေꩻတန်ဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏဒျာႏသွူ။
	ရောမ်ဖြုဲင်ꩻယိုအကို IPA အငဝ်းထန်ႏအမုဲင်ဖုံႏ ပါနဝ်ꩻသွူ။ စွဲးကမ်းမုꩻအစဲစ်အမဲဉ်ႏ မိဉ်ႏပါတဝ်းနဝ်ꩻ ယူနီကိုဒ်လိတ်ဖြုံႏခြောင်ꩻ ? ဖုံႏကို၊ အဝ်ႏထီႏနွောင်ꩻလꩻဒျာႏ အကွက်ꩻလစ်ꩻစဲင်ႏတွမ်ႏ အမုဲင်အလင်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ IPA အမုဲင်မိတ်ဆက်ဖုံႏယို ထွားသွော့ en:Help:IPA ကိုလုဲင်း။

အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ (အိန်းကလေတ်: English Language) နဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏလောင်းယိုခါ ထွာလိုꩻဒေါ့ꩻသွုံꩻအအာသွတ်ꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါဒျာႏသွူ။ စိုးဟန်ႏနီꩻ ကမ္ဘာႏလောင်း ကအဝ်ႏဒါႏလိုꩻဖုံႏ ကဲဉ်းအာနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻအီတောမ်ႏ အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါတဲင် အဝ်ႏဒေါ့ꩻရီသွုပ်သမ်ႏလွဝင်ꩻသွူ။ အိန်းကလေတ် ဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဂျာမန်နစ်တွို့ꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါသွူ။ ဂျာမန်နစ်တွို့ꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ နုဲင်းဒျာႏ ဒတ်၊ ဂျာမန်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ ခွိုꩻနွယ်ႏနေနေတဲင် အိဉ်ဒို-ဥရောပ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါခွိုꩻနွယ်ႏဖုံႏဒျာႏသွူ။ လိတ်အိန်းကလေတ် အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏလောင်းယို ထွာထူႏသွုံꩻအီဗာႏ ဒုတိယရွုမ်ꩻသွုံꩻဘာႏသာႏငဝ်းငွါ ကဲဉ်းအာသွူ။ လိတ်အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻစနစ်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ လဲက်တဉ်ဘာႏသာႏ(လိတ်ရောမ) အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻစနစ်ဒျာႏသွူ။

အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဂျာမနီခမ်းထီခဝ်တွို့ꩻလိုꩻမျိုꩻဖုံႏကို အေဒီ ၄၅၀ ရပ်ခိန်ႏ တွိုႏလွေꩻ ဗိတေင်ခမ်းထီထျꩻ ကထွာဒါႏ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါတဗာႏဒျာႏသွူ။ ဂျာမန်နစ်ဘာႏသာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ အန်ဂလို-ဆက်ဆို ကဟဲ့ꩻဒါႏ အဉ်ႏကလေက်ဘာႏသာႏစခါတဗာႏဒျာႏတဲင် ဂျာမနီလိုꩻမျိုꩻဖုံႏ အဝ်ႏဒေါ့ꩻသုင်ꩻအာဒါႏ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ တဗာႏဒျာႏသွူ။ ခေတ်တသာ အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻတဲ့ ကမ္ဘာႏလောင်း ခမ်းထီပေါင်ꩻစွုမ်ႏ အဝ်ႏထူႏသုင်ꩻဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏလွဒျာႏသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၃၇၅)သန်းရပ်နဝ်ꩻ အဝ်ႏထူႏသုင်ꩻဒေါ့ꩻအီထွူ၊ လိုꩻ(၁)သန်းရပ်နဝ်ꩻ အဝ်ႏလွူꩻထွားရောင်သွူတကာႏတဝ်း အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့လွဉ်နွောင်ꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

တဲမ်းသွုံꩻလိတ်ဖြုံႏ ဗိုန်ပီတဝ်းဝင်ꩻ

ဒေသိယငဝ်းငွါအနေႏ ကအဝ်ႏဒေါ့ꩻသွုံꩻဒါႏ အိန်းကလေက်ငဝ်းငွါယို အွဉ်ႏနယ်နေး ခမ်းအနေႏ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း%ပုင်ႏ

လိတ်အိန်းကလေက် အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻပုင်ႏနယ်ꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ ဒေႏသခမ်းအလွောက်ꩻ ဗိုန်ပီတဝ်းဝင်ꩻသွူ။ Uk တောမ်ႏ အမေႏရိကကို လိတ်ဖြုံႏယဟန်ႏနဝ်ꩻ ပေါင်ꩻလိတ်ဖြုံႏဖုံႏ ဗိုန်ပီတဝ်းဝင်ꩻ ကွာႏလို့ဝင်ꩻအဝ်ႏသွူ။ ဥပမာႏ- အင်္ဂလန် ကတဲမ်းဒါႏ "Colour"နဝ်ꩻ အမေႏရိကကို တဲမ်းဒျာႏ "Color"တဲင် တဲမ်းပေါင်ꩻလိတ်ဖြုံႏ ဗိုန်တဝ်းဝင်ꩻသွူ။ (ခမ်းအဖုံႏလင်တဲ့ နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေသွူ။)

ဇယားလ့ယိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ စိုးယိုခါ နီသွောန်းသီး ကအဝ်ႏထူႏသုင်ꩻလွေꩻဒါႏ စိုးယိုခါ အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏ အက္ခရာႏအမုဲင်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။

အိန်းကလေက် အက္ခရာႏရဲဉ်ႏ(အက္ခရာႏတန်)

A	B	C	D	E	F
G	H	I	J	K	L
M	N	O	P	Q	R
S	T	U	V	W	X
		Y	Z

အိန်းကလေက် အက္ခရာႏရဲဉ်ႏ(အက္ခရာႏပေႏ)

a	b	c	d	e	f
g	h	i	j	k	l
m	n	o	p	q	r
s	t	u	v	w	x
		y	z

အာႏကွိုꩻ

↑ Oxford Learner's Dictionary 2015, Entry: English – Pronunciation.
↑ ^၂.၀ ^၂.၁ Crystal 2006, pp. 424–426.
↑ Nordhoff၊ Sebastian; Hammarström၊ Harald; Forkel၊ Robert; Haspelmath၊ Martin, eds. (2013)။ "အိန်းကလေတ်"။ Glottolog။ Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology။

[FOOTNOTEOxford_Learner's_Dictionary2015Entry:_[httpwwwoxfordlearnersdictionariescomuspronunciationenglishenglish_1_English_–_Pronunciation]-1] Oxford Learner's Dictionary 2015, Entry: English – Pronunciation.

[FOOTNOTECrystal2006424–426-2] ၂.၀ ^၂.၁ Crystal 2006, pp. 424–426.

[Glottolog-3] Nordhoff၊ Sebastian; Hammarström၊ Harald; Forkel၊ Robert; Haspelmath၊ Martin, eds. (2013)။ "အိန်းကလေတ်"။ Glottolog။ Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology။

[၁]

[၂]

[၃]