30-мм гармата 2А42

2А42
	; 2А42, усталяваная ў насавой турэльнай усталёўцы на верталёце Мі-28Н
Тып:	малакаліберная аўтаматычная гармата
Краіна:	СССР
Гісторыя службы
Гады эксплуатацыі:	з 1980
Гісторыя вытворчасці
Канструктар:	КБП
Вытворца:	Туламашзавод
Гады вытворчасці:	з 1980
Варыянты:	2А42, 2А72, ЗТМ-1
Характарыстыкі
Маса, кг:	115
Даўжыня, мм:	3027
Даўжыня ствала, мм:	2400
Снарад:	30х165 мм
Калібр, мм:	30
Хуткастрэльнасць,; выстралаў/хвіл:	550...800
Пачатковая хуткасць; снарада, м/с	960
Від боезабеспячэння:	аўтаматычнае

30-мм гармата 2А42 — савецкая аўтаматычная гармата канструкцыі Г. Шыпунова і У. Гразева, прызначана для знішчэння жывой сілы, лёгкабраняванай тэхнікі і паветраных нізкалётных цэляў.

Пры адстрэле ўсяго боекамплекта (500 снарадаў) гармата не мае патрэбы ў прамежкавым астуджэнні. Стральба магчымая адзінкавым і аўтаматычным агнём, вялікім і малым тэмпам. Боезабеспячэнне — селектыўнае з дзвюх патронных скрынь, якія снаражаюцца патронамі з бранябойнымі і аскепкава-фугаснымі снарадамі.

Гармата распрацавана і вырабляецца на Тульскім машынабудаўнічым заводзе (Туламашзавод). Апроч Расійскай Федэрацыі пушка 2А42 вырабляецца ў Балгарыі (Arsenal Co), у Індыі для БМП Sarath (БМП-2), і ў Славакіі для таксама выпусканай тут па ліцэнзіі БМП-2.

Ужыванне

Гармата выкарыстоўваецца на баявых машынах БМП-2, БМД-2, БМД-3, БТР-90, БМПТ, на верталётах Ка-50, Ка-52, Мі-28. Таксама паўднёваафрыканскае аддзяленне карпарацыі BAE Systems распрацавала і паспяхова выпрабавала дыстанцыйна кіраваную турэль (баявы модуль) TRT-R30 для абсталявання браняваных машын, якая выкарыстоўвае ўсталёўку 30-мм аўтаматычнай гарматы 2А42.

ТТХ

Гармата валодае наступнымі тактыка-тэхнічнымі характарыстыкамі^[1]:

тып зброі: аднаствольная аўтаматычная гармата;
калібр: 30х165 мм;
прынцып дзеяння аўтаматыкі: газаадвод;
даўжыня: 3027 мм;
даўжыня ствала: 2400 мм (80 калібраў);
лік нарэзаў: 16;
крок нарэзаў: 715,5 мм;
маса поўная: 115 кг;
маса ствала: 38,5 кг;
тэмп стральбы: 550 і 200—300 хв⁻¹;
высілак аддачы: 40—50 кн (4000—5000 кгс);
пачатковая хуткасць бранябойнага трасавальнага (БТ) снарада: 960 м/с;
пачатковая хуткасць бранябойнага падкалібарнага снарада (БПС) індэкс «Кернер»: 1120 м/с;
напруга сілкавання электраспуска і кантактары ад крыніцы сталага току: 27 В;
сілкаванне гарматы: дзвухстужкавае;
перазарадка: піратэхнічная і ручная;
высілак ручной перазарадкі: да 400 Н (40 кгс);
высілак ручной перазарадкі з выманнем осечного патрона: да 600 Н (60 кгс);
колькасць пірапатронаў: 3 шт.;
спосаб узгарання зарада: ударным дзеяннем;
кіраванне стральбой: дыстанцыйнае ад электраспуска і механічнае;
дыяпазон працоўных тэмператур: ад −50 до +50 °C;
жывучасць ствала: 6000 стрэлаў (да 1995), 9000 (пасля 1995) ^[2]
эфектыўная далёкасць стральбы:
- па жывой сіле — да 4000 м;
- па лёгкабраняванай тэхніцы — да 1500 м;
- па паветраных цэлях — да 2000 м (з дагукавымі хуткасцямі і нахільнай далёкасцю да 2500 м).

Вытворчасць

Украіна: 30-мм аўтаматычная гармата ЗТМ-2 — украінская неліцэнзійная копія, вырабляе "Навукова-тэхнічны комплекс «Завод дакладнай механікі» (ЗТМ, г. Камянец-Падольскі)^[3]

Боепрыпасы

Да пачатку 2000-х гг. фірма RWM Rheinmetall Waffe und Munition, раней Oerlikon, распрацавала патрон з апераным падкалібарным снарадам РМС303 да 30-мм гарматаў 2А42 і 2А72, выкарыстоўваючы швейцарскую тэхналогію канструявання пластыкавага паддона^[4] з кампазіта на аснове тэрмаўстойлівага тэрмапластычнага палімера. БОПТС патрона РМС303 з’яўляецца адаптаваным варыянтам (да савецкай гільзы 30х165 мм меншага аб’ёму) аперанага снарада PMC287 стандартнага патрона НАТО 30х173 мм за кошт адпаведнага памяншэння памераў і масы палётнай часткі^[5]. Пачатковая хуткасць аперанага снарада масай 195 г складае 1325 м/с, бронепрабівальнасць — 47 мм (сталёвы катанай гамагеннай брані (англ.) (бел.) пад вуглом 60° на далёкасці 1 км.

У 2005 годзе бельгійская фірма Mecar (у наш час даччыная структура The Allied Defense Group, ЗША), мелая досвед стварэння падкалібарных снарадаў з бранябойным стрыжнем падвышанага падаўжэння ў калібрах ад 25 да 120 мм, распрацавала новы 30-мм патрон M929 з БОПТС да гармат 2А42 і 2А72^[6]. Па параметрах бронепрабівальнасці боепрыпас M929 пераўзыходзіць аналагічныя 30-мм патроны «Эрлікон» PMC303 і IHLA (Славакія). Дзякуючы падвышанаму падаўжэнню стрыжня M929 і наяўнасці паяскі, якая пракручваецца, дасягнуты наступныя паказчыкі бронепрабівальнасці: 55 мм/60°/1000 м і 45 мм/60°/2000 м. Паказаныя параметры бронепрабівальнасці бельгійскага боепрыпасу, вядома, якія з’яўляюцца лімітавымі для сістэмы, выкарыстоўваюцца на Захадзе ў якасці зыходных дадзеных пры аналізе эфектыўнасці дзеяння 30-мм гармат 2А42 і 2А72 па браняваных цэлях^[7]^[8].

Наменклатура боепрыпасаў^[9]^[10]^[11]
Індэкс стрэлу	Краіна-вытворца	Маса снарада, г	Маса СТСТ, г	Маса стрэлу, г	Пачатковая хуткасць снарада, м/с	Сярэдняе максімальна ціск парахавых газаў, мм/кг?	Бронепробиваемость, мм/мПрабівальнасць для падкалібарных снарадаў паказана пры ўздзеянні на гамагенную сталёвую браню, размешчаную пад нахілам у 60°.
Бранябойныя
3УБР6	Расія	400	—	858	970	3600	20/700
3УБР8	Расія	304	—	765	1120	3600	27/1000
M929	Бельгія		—		1300—1400
AP-T BT	Балгарыя	400	—	853	960—980
IHLA	Славакія	185	—	650	1370		100/150
AP-T	Чэхія		—				18/1000
PMC 303	Швейцарыя	195	—	663	1325
PMC 304	Швейцарыя	235	—		1220
Аскепкава-фугасна-запальныя
3УОФ8	Расія	389	49	837	960	не больш за 3600	—
HE-T OT	Балгарыя	389	118	833	940—960		—
JOSv HE-T	Славакія		—
Аскепкава-трасавальныя
3УОР6	Расія	385	11,5	830	960	не больш за 3600	—
HE-I OFT	Балгарыя		123	833	960		—

Табліца бронепрабівальнасці боепрыпасаў бранябойнага дзеяння гарматы 2А42
Снарад / Адлегласць, м	100	200	500	1000	1500	2000
БТ цэльнакарпусовы 30?165 мм індэкс 3УБР6
(вугал нахілу 60°, гамагенная браня)	40	35	25	18	15	10
БП 30?165 мм індэкс 3УБР8
(вугал нахілу 60°, гамагенная браня)	45	40	33	28	25	22
БОПС 30?165 мм Oerlikon РМС303
(вугал нахілу 60°, гамагенная браня)			51	47	43	38
Бронепрабівальнасць пад воглом 60° (ад нармалі да паверхні брані) паказана ў таўшчынях катаной сталёвай брані. Для РФ — сталёвая браня падвышанай цвёрдасці, для НАТО — браня сярэдняй цвёрдасці.

Гл. таксама

Крыніцы

↑ 30-мм аўтаматычная гармата 2А42 (нявызн.)(недаступная спасылка). ПА «Туламашзавод». Архівавана з першакрыніцы 28 мая 2012. Праверана 29 лістапада 2014.
↑ Ракетна-артылерыйскае ўзбраенне сухапутных войскаў. Зброя і тэхналогіі Расіі. Энцыклапедыя. XXI стагоддзе / Пад агульнай рэдакцыяй С. Іванова. — Масква: Выдавецкі дом «Зброя і тэхналогіі», 2005. — Т. 2. — ISBN 5-93799-002-1.
↑ «на ЗТМ серыйна выпускаюцца 30-мм аўтаматычныя гарматы ЗТМ-1 (аналагічная па прыладзе і ТТХ савецкай гармаце 2А72) і ЗТМ-2 (адпавядае гармаце 2А42)»
30-мм аўтаматычныя гарматы ЗТМ-1 і ЗТМ-2 / Дзяржаўнае прадпрыемства «Укроборонсервис»
↑ Rossmann Rudolf. Treibspiegel an einem fluegelstabilisierten Unterkalibergeschoss. Еўрапейская патэнтавая заяўка EP0624774(A1)
↑ Разрэзы 30-мм патронаў Oerlikon Архівавана 4 красавіка 2012.. Anthony G Williams.
↑ 30 mm M929 (нявызн.)(недаступная спасылка). Mecar. Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2021. Праверана 29 лістапада 2014.
↑ BMP-2 Fighting Vehicle (нявызн.). Military Analysis Network.
↑ BMP-3 Fighting Vehicle (нявызн.). GlobalSecurity.org.
↑ Энциклопедия XXI век. Оружие и технологии России. Часть 7. Боеприпасы к малокалиберным артиллерийским системам сухопутных войск. Группа 13. Класс 1305. Боеприпасы и артиллерийские выстрелы калибром до 30-мм. — М.: Выдавецкі дом «Зброя і тэхналогіі», 2006. — Т. 12. — С. 240—244. — 848 с. — ISBN 5-93799-023-4.
↑ Рособоронэкспорт. Вооружение сухопутных войск // Каталог экспартнага ўзбраення = Land forces systems. Export catalogue. — Карпаратыўнае выданне. — ИД «Интервестник», 2003. — С. 38. — 120 с.
↑ Ammunition for 30 mm 2A42, 2A38 and 2A72 cannon // Jane's Ammunition Handbook 2001-2002 / Terry J. Gander, Charles Q. Cutshaw. — 10th edition (December 2001). — Janes Information Group, 2001. — ISBN 978-0710623089.

Літаратура

2А42.00.000ТО. 30-мм аўтаматычная гармата. Тэхнічнае апісанне. — 66 с.

Спасылкі

30-мм аўтаматычная гармата 2А42 (нявызн.)(недаступная спасылка). ПА «Туламашзавод». Архівавана з першакрыніцы 11 лютага 2013. Праверана 4 лютага 2013.
2А42 (нявызн.)(недаступная спасылка). ААТ «КБП». Архівавана з першакрыніцы 11 лютага 2013. Праверана 4 лютага 2013.

[1] 30-мм аўтаматычная гармата 2А42 (нявызн.)(недаступная спасылка). ПА «Туламашзавод». Архівавана з першакрыніцы 28 мая 2012. Праверана 29 лістапада 2014.

[2] Ракетна-артылерыйскае ўзбраенне сухапутных войскаў. Зброя і тэхналогіі Расіі. Энцыклапедыя. XXI стагоддзе / Пад агульнай рэдакцыяй С. Іванова. — Масква: Выдавецкі дом «Зброя і тэхналогіі», 2005. — Т. 2. — ISBN 5-93799-002-1.

[3] «на ЗТМ серыйна выпускаюцца 30-мм аўтаматычныя гарматы ЗТМ-1 (аналагічная па прыладзе і ТТХ савецкай гармаце 2А72) і ЗТМ-2 (адпавядае гармаце 2А42)»
30-мм аўтаматычныя гарматы ЗТМ-1 і ЗТМ-2 / Дзяржаўнае прадпрыемства «Укроборонсервис»

[4] Rossmann Rudolf. Treibspiegel an einem fluegelstabilisierten Unterkalibergeschoss. Еўрапейская патэнтавая заяўка EP0624774(A1)

[5] Разрэзы 30-мм патронаў Oerlikon Архівавана 4 красавіка 2012.. Anthony G Williams.

[6] 30 mm M929 (нявызн.)(недаступная спасылка). Mecar. Архівавана з першакрыніцы 29 жніўня 2021. Праверана 29 лістапада 2014.

[7] BMP-2 Fighting Vehicle (нявызн.). Military Analysis Network.

[8] BMP-3 Fighting Vehicle (нявызн.). GlobalSecurity.org.

[9] Энциклопедия XXI век. Оружие и технологии России. Часть 7. Боеприпасы к малокалиберным артиллерийским системам сухопутных войск. Группа 13. Класс 1305. Боеприпасы и артиллерийские выстрелы калибром до 30-мм. — М.: Выдавецкі дом «Зброя і тэхналогіі», 2006. — Т. 12. — С. 240—244. — 848 с. — ISBN 5-93799-023-4.

[10] Рособоронэкспорт. Вооружение сухопутных войск // Каталог экспартнага ўзбраення = Land forces systems. Export catalogue. — Карпаратыўнае выданне. — ИД «Интервестник», 2003. — С. 38. — 120 с.

[11] Ammunition for 30 mm 2A42, 2A38 and 2A72 cannon // Jane's Ammunition Handbook 2001-2002 / Terry J. Gander, Charles Q. Cutshaw. — 10th edition (December 2001). — Janes Information Group, 2001. — ISBN 978-0710623089.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]