Ціпаа

Ціпаа (кіт. спр. 旗袍, піньінь qípáo) — гэта распаўсюджаная ў Кітаі доўгая жаночая сукенка, якую першапачаткова насілі маньчжурскія жанчыны^[1]. Сучасная яго форма створана ў 1920-х гадах мадэльерамі Шанхая. У самым Шанхаі гэтая форма сукенкі называецца zǎnze або zansae (長衫) уласна доўгая кашуля/сукенка, але паўночны варыянт таго ж слова чаншань (chángshān) пазначае мужчынскую вопратку. Праз кантонскае (руск.) (бел. вымаўленне чхёнсам (cheungsam) слова трапіла ў англійскую мову (cheongsam).

Гісторыя

Прыдворныя дамы дынастыі Цын у традыцыйных ціпаа

Склад цы у назве сукенкі ўзыходзіць да кітайскага наймення саслоўя, якое служыла ў Васьмісцяжнай арміі (руск.) (бел., цыжэнь — людзі сцяга. Аснову гэтага саслоўя складалі маньчжуры, нацыянальнай жаночай вопраткай якіх і было ціпаа, у той час шырокая сукенка, што цалкам хавала постаць і пакідала бачнымі толькі галаву, далоні і наскі абутку. У 1636 годзе выйшаў імператарскі ўказ, па якім усе кітаянкі, якія ўваходзілі ў гэтае саслоўе, павінны былі насіць ціпаа замест уласна кітайскага адзення. У 1644 маньчжуры аслабілі гэтае патрабаванне, дазволіўшы большасці насіць кітайскую вопратку, але ціпаа і чаньшан працягвалі паступова распаўсюджвацца^[2].

Ціпаа з шоўку насілі толькі багатыя, уплывовыя і знатныя людзі, пры гэтым ціпаа залацістага колеру дазвалялася насіць толькі тым, хто належаў да імператарскай сям’і, а сіні колер, акрамя іх, быў распаўсюджаны ў духавенства. Імператарскія ціпаа ўпрыгожваліся узорам з пяці аблокаў і дзевяці драконаў (руск.) (бел.. Простыя людзі выкарыстоўвалі для пашыву ціпаа розныя даступныя ім тканіны^[3].

У XX стагоддзі пасля падзення дынастыі Цын у Шанхаі хутка з’явіліся сукенкі, якія адпавядалі новым густам і наймацнейшым чынам кантраставалі са старым ціпаа. Яны моцна аблягалі постаць, а для таго, каб дазволіць нагам рухацца свабодна, па баках сукенкі з’явіліся высокія разрэзы.

Сучаснае выкарыстанне

Працоўныя жанчыны Ганконга працягвалі насіць больш практычныя мадэлі ціпаа і ў 1950-я гады. Аднак затым яно было выцеснена больш практычнымі мадэлямі адзення (світарамі, джынсамі і т.п.), ператварыўшыся ў адзенне для асаблівых выпадкаў. Як штодзённае адзенне ціпаа захоўваецца толькі ў сцюардэс, абслуговага персаналу высакакласных гатэляў і ў таму падобных выпадках.

У пачатку XXI стагоддзя ціпаа, галоўным чынам з шоўку, зноў атрымала шырокае распаўсюджванне ў Кітаі, паколькі ўпрыгожвае жанчыну і надае ёй у некаторай ступені імператарскі і каралеўскі дух. Паказы моднай вопраткі на аснове ціпаа зачаравалі вядомага мадэльера П’ера Кардэна^[3].

У некаторых пачатковых і сярэдніх школах Ганконга ціпаа выкарыстоўваюць як школьную форму для дзяўчынак.

У відэагульнях даволі часта трапляюцца персанажы, якія носяць ціпаа, таму яго могуць насіць удзельніцы касплэй (руск.) (бел.-мерапрыемства.

Падобныя сукенкі

Ў В’етнаме існуе падобная на ціпаа па паходжанні сукенка аазай. Таксама падобнае жаночае адзенне існуе і ў Тыбеце.

Зноскі

↑ Гл. слоўнікавы артыкул ［旗袍］ qípáo у крыніцы: 现代汉语词典 (Сяньдай ханьюй цыдянь) (кіт.). — 5-е изд. (2005). — Пекин: Шану іньшугуань, 2010. — С. 1073. — ISBN 9787100043854.
↑ Manchus and Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 1861—1928 by Edward Rhoads
↑ ^а ^б Ципао вчера и сегодня (нявызн.)(недаступная спасылка). «Жэньмінь жыбаа» (27 снежня 2005). Архівавана з першакрыніцы 12 красавіка 2021. Праверана 12 красавіка 2021.

Літаратура

Андреева Р. П. Ципао // Энциклопедия моды. — СПб.: Издательство «Литера», 1997. — С. 374. — ISBN 5-86617-030-2.

[1] Гл. слоўнікавы артыкул ［旗袍］ qípáo у крыніцы: 现代汉语词典 (Сяньдай ханьюй цыдянь) (кіт.). — 5-е изд. (2005). — Пекин: Шану іньшугуань, 2010. — С. 1073. — ISBN 9787100043854.

[2] Manchus and Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 1861—1928 by Edward Rhoads

[qipao-3] а ^б Ципао вчера и сегодня (нявызн.)(недаступная спасылка). «Жэньмінь жыбаа» (27 снежня 2005). Архівавана з першакрыніцы 12 красавіка 2021. Праверана 12 красавіка 2021.

[1]

[2]

[3]