Макс Борн

Макс Борн
Max Born
Дата нараджэння	11 снежня 1882(1882-12-11)[…]
Месца нараджэння	Брэслау, Каралеўства Прусія, Германская імперыя[…]
Дата смерці	5 студзеня 1970(1970-01-05)[…] (87 гадоў)
Месца смерці	Гётынген, Гётынген, Hildesheim Government Region[d], Ніжняя Саксонія, ФРГ
Месца пахавання	Гётынгенскія гарадскія могілкі[d]
Грамадзянства	Германскі рэйх  Вялікабрытанія
Бацька	Gustav Born[d]
Маці	Margarethe 'Gretchen' Kauffmann[d]
Жонка	Hedwig Born[d]
Дзеці	Gustav Victor Rudolf Born[d] і Irene Helen Käthe Born[d]
Род дзейнасці	фізік, матэматык, навуковы работнік, выкладчык універсітэта, пісьменнік-дакументаліст, фізік-тэарэтык, навуковец
Навуковая сфера	тэарэтычная фізіка
Месца працы	Франкфурцкі ўніверсітэт імя Ёгана Вольфганга Гётэ Гётынгенскі ўніверсітэт HU Berlin Эдынбургскі ўніверсітэт Гётынгенскі ўніверсітэт
Альма-матар	Гётынгенскі ўніверсітэт (ліпень 1906) Гайдэльбергскі ўніверсітэт (1902) Уроцлаўскі ўніверсітэт (1904) Цюрыхскі ўніверсітэт (1903) Гонвіл і Гай-каледж[d]
Навуковы кіраўнік	Карл Рунгэ Давід Гільберт Герман Мінкоўскі
Вядомыя вучні	Марыя Гёперт-Маер Фрыдрых Хунд Паскуаль Іордан Роберт Опенгеймер Віктар Вайскапф
Вядомы як	адзін са стваральнікаў квантавай механікі
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Пруская акадэмія навук Акадэмія навук ГДР Леапальдзіна Гётынгенская акадэмія навук Акадэмія навук СССР Шведская каралеўская акадэмія навук Göttingen Eighteen[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Расійская акадэмія навук Эдынбургскае каралеўскае таварыства Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Узнагароды	член Лонданскага каралеўскага таварыства (1939) медаль імя Макса Планка[d] (1948) медаль Х’юза (1950) член Каралеўскага таварыства Эдынбурга[d] (1937) Guthrie Lecture[d] (1953) Makdougall Brisbane Prize[d] (1942) honorary doctor of the University of Bordeaux[d] (1948)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Макс Борн (ням.: Max Born; 11 снежня 1882, Брэслау — 5 студзеня 1970, Гётынген) — нямецкі і брытанскі фізік-тэарэтык і матэматык, адзін са стваральнікаў квантавай механікі. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1954). Член шэрага навуковых таварыстваў свету.

Макс Борн з'яўляецца аўтарам фундаментальных вынікаў у квантавай тэорыі: ён стаў адным з заснавальнікаў матрычнай механікі, прапанаваў імавернасную інтэрпрэтацыю хвалевай функцыі Шродзінгера, зрабіў значны ўклад у квантавую тэорыю рассейвання (борнаўскае прыбліжэнне) і іншае. Займаўся праблемамі дынамікі крышталічных рашотак, тэрмадынамікай і кінетычнай тэорыяй цвёрдых цел, вадкасцей і газаў, тэорыяй адноснасці, тэорыяй пругкасці.

Літаратура

Кнігі

• H. Vogel. Physik und Philosophie bei M. Born. — Berlin, 1968.
• M. Jammer. The Phylosophy of Quantum Mechanics. — John Wiley and Sons, 1974.
• J. Mehra, H. Rechenberg. The Historical Development of Quantum Theory. — Springer, 1982.
• N. T. Greenspan. The End of the Certain World: The Life and Science of Max Born. — Basic Books, 2005.
• М. Джеммер. Эволюция понятий квантовой механики. — М.: Наука, 1985.

Артыкулы

• E. Wolf. Recollections of Max Born // Astrophysics and Space Science. — 1995. — Vol. 227. — P. 277—297.
• H. Rechenberg. Max Born and Molecular Theory // Lecture Notes in Physics. — 2000. — Vol. 539. — P. 7—20.
• J. Mehra. The Göttingen tradition of mathematics and physics from Gauss to Hilbert and Born and Franck // J. Mehra. The golden age of theoretical physics. — World Scientific, 2001. — P. 404—458.
• G. V. R. Born. The wide–ranging family history of Max Born // Notes and Records of the Royal Society. — 2002. — Vol. 56. — P. 219—262.
• J. Bernstein. Max Born and the quantum theory // American Journal of Physics. — 2005. — Vol. 73. — P. 999—1008.
• A. Herrmann. Max Born // Complete Dictionary of Scientific Biography. — Detroit: Charles Scribner's Sons, 2008. — Vol. 15. — P. 39—44.
• D. Giulini. On Max Born's "Vorlesungen ueber Atommechanik, Erster Band" // ArXiv.org. — 2011. — P. 1—26.
• Ю. Румер. К пятидесятилетию Макса Борна // УФН. — 1933. — Т. 13.
• С. Г. Суворов. Проблема «физической реальности» в копенгагенской школе (к статье Макса Борна) // УФН. — 1957. — Т. 62. — С. 141—158.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Макс Борн
• The Nobel Prize in Physics 1954 (англ.)(недаступная спасылка). Nobelprize.org. — Інфармацыя з сайта Нобелеўскага камітэта. Архівавана з першакрыніцы 26 студзеня 2012. Праверана 20 мая 2011.
• Max Born (англ.)(недаступная спасылка). Mathematics Genealogy Project. North Dakota State University. — Спіс вучняў Макса Борна. Архівавана з першакрыніцы 24 мая 2012. Праверана 20 мая 2011.
• J. J. O'Connor, E. F. Robertson.. Max Born (англ.)(недаступная спасылка). MacTutor History of Mathematics archive. University of St Andrews. Архівавана з першакрыніцы 12 студзеня 2012. Праверана 20 мая 2011.
• S. Schweber.. Max Born (англ.)(недаступная спасылка). Encyclopædia Britannica. Архівавана з першакрыніцы 13 лютага 2012. Праверана 20 мая 2011.
• P. P. Ewald.. Interview with Max Born (англ.)(недаступная спасылка). Oral History Transcript. Niels Bohr Library and Archives, American Institute of Physics (6 лістапада 1960). Архівавана з першакрыніцы 18 снежня 2011. Праверана 20 мая 2011.
• Papers of Professor Max Born (1882-1970) (англ.)(недаступная спасылка). Edinburgh University Library. Archives Hub. — Паперы Макса Борна ў бібліятэцы Эдынбургскага ўніверсітэта. Архівавана з першакрыніцы 29 лютага 2012. Праверана 20 мая 2011.
• Профіль Макса Борна на афіцыйным сайце РАН