Джэймс Джойс
| Джэймс Джойс | |
|---|---|
| James Augustine Aloysius Joyce | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Імя пры нараджэнні | англ.: James Augustine Aloysius Joyce[1] |
| Дата нараджэння | 2 лютага 1882[2][3][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 13 студзеня 1941[5][6][…] (58 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | John Stanislaus Joyce[d] |
| Жонка | Nora Barnacle[d] |
| Дзеці | Lucia Joyce[d] і Giorgio Joyce[d] |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | пісьменнік, журналіст, настаўнік |
| Гады творчасці | з 1904 |
| Жанр | мастацкая літаратура[11], паэзія[11], psychological fiction[d] і Bildungsroman[d] |
| Мова твораў | англійская |
| Подпіс |
 |
| jamesjoyce.ie (англ.) | |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
 Цытаты ў Вікіцытатніку | |
Джэймс Аўгусцін Алаізіус Джойс (англ.: James Augustine Aloysius Joyce; ірл. Séamas Seoige; 2 лютага 1882 — 13 студзеня 1941) — ірландскі пісьменнік і паэт, прадстаўнік мадэрнізму.
На беларускую мову Джойса перакладалі Наталля Ламека[12], Ігар Бабкоў, Ян Максімюк.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Джэймс Джойс нарадзіўся ў Ратгары, забудаваным грыгарыянскімі дамамі раёне на паўднёвым баку Дубліна, у вялікай сям'і Джона Станісласа Джойса і Мэры Джэйн Мары. Гаротнае становішча бацькавых спраў бадай што пусціла ўсю сям'ю з торбаю па свеце, таму бацька пісьменніка быў змушаны колькі разоў мяняць працу. Сям'я неаднойчы пераязджала з аднаго раёна Дубліна ў іншы. Джэймс здолеў атрымаць някепскую адукацыю, але галеча і неўладкаванасць яго жыцця ў юнацтве назаўжды засталіся ў ягонай памяці, што часткова адбілася і ў яго творах. Сам Джойс часта праводзіў біяграфічныя аналогіі з галоўным героем некаторых сваіх твораў («Партрэт мастака ў юнацтве» і «Уліс») Стывенам Дэдалам.
Ва ўзросце 6 гадоў Джойс паступіў у езуіцкі каледж Клангоўз Вудс у Клейне, а пасля, у 1896 г. — у дублінскі каледж Бельведэр, які скончыў у 1897 г. Праз год Джэймс паступіў на вучобу ў дублінскі ўніверіытэт (так званы Універсітэцкі каледж), які скончыў у 1902 г.
У 1900 г. у дублінскай газеце «Двухтыднёвы агляд» выйшла першая публікацыя Джэймса Джойса — эсэ аб п'есе Генрыка Ібсена «Калі мы, мёртвыя, абуджаемся». У гэты ж час Джойс пачаў пісаць лірычныя вершы. З 1916 года выдаваўся ў літаратурным амерыканскім часопісе «Літл Рэвю», заснаваным Джэйн Хіп і Маргарэт Андэрсан.
У 22 гады Джойс з'ехаў у Парыж. Гэта быў яго першы ад'езд на кантынент, дзе з прычыны фінансавых праблем ён, як некалі і яго бацька, часта мяняў прафесіі. Ён быў за журналіста, за настаўніка і г.д. Праз год па пераездзе ў Францыю, Джойс атрымаў тэлеграму пра тое, што ў яго захварэла маці, ды вярнуўся ў Ірландыю. Пасля смерці маці ў 1904 годзе Джойс зноўку пакінуў радзіму, цяпер разам з пакаёўкай Норай Барнакл, з якою пазней (праз 27 год) ажаніўся.
Незадоўга да пачатку Першае сусветнае вайны Джойс з жонкаю перабраліся ў Цюрых, дзе ён пачаў працаваць над раманам «Партрэт мастака ў юнацтве», а пазней і над першымі раздзеламі «Уліса». Перамяшчаючыся па Еўропе, Джойс пісаў вершы, некаторыя з якіх публікаваліся ў анталогіях імажызму. Ён таксама працягваў працаваць над «Улісам», раманам, які ўпершыню пабачыў свет не на радзіме пісьменніка (дзе быў апублікаваны ў 1933 годзе), а ў Францыі. Гэта найвядомейшы Джойсаў твор, дзе аўтар на 600 старонках апавядае пра адзін дзень (16 чэрвеня 1904 г.) дублінскага жыда Леапольда Блюма. Нягледзячы на тое, што «Уліс» ствараўся за мяжой, паводле гэтай кнігі, як сцвярджаў сам Джойс, магчыма было б аднавіць Дублін у выпадку яго знішчэння. Дзень 16 жніўня святкуецца прыхільнікамі Джойса ўва ўсім свеце як Блумсдэй (Bloomsday).
У Парыжы Джэймс Джойс пачаў працу над сваім астатнім маштабным творам — «Памінкі па Фінегану», апублікаваным у 1939 годзе. Гэты складаны эксперыментальны раман публікай быў прыняты досыць абыякава, але ён і дагэтуль застаецца кнігай «для спецыялістаў», у адрозненні ад ранейшай Джойсавай кнігі навэл «Дублінцы», якая цяпер лічыцца узорнаю ў гэтым жанры.
Пасля паражэння Францыі і акупацыі часткі яе тэрыторыі нямецкімі войскамі на пачатку Другой сусветнай вайны Джойс вярнуўся ў Цюрых. Ён моцна пакутаваў ад глаўкомы. Штодня здароўе пісьменніка ўсё горшала, і 13 студзеня 1941 года ён памёр.
Зноскі
- ↑ WikiTree — 2005. — ed. size: 23699588 Праверана 23 чэрвеня 2021.
- ↑ James Joyce // Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 1 сакавіка 2021.
- ↑ Atherton J. S. James Joyce // Encyclopædia Britannica Праверана 1 сакавіка 2021.
- ↑ а б Джойс Джеймс // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ Джойс Джеймс // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
- ↑ James Joyce // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Flann O'Brien, James Joyce, and The Dalkey Archive // New Hibernia Review — University of St. Thomas, Philosophy Documentation Center. — ISSN 1092-3977; 1534-5815
- ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 29 чэрвеня 2024.
- ↑ http://www.nytimes.com/2011/05/01/travel/01trieste-italy.html?_r=1&pagewanted=all
- ↑ https://www.nytimes.com/books/00/01/09/specials/joyce.html
- ↑ а б Goodreads — 2006. Праверана 23 чэрвеня 2021.
- ↑ Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Burgess, Anthony. Here Comes Everybody: An Introduction to James Joyce for the Ordinary Reader. — L., Faber & Faber, 1965. — ISBN 0-600-20673-4.
- Burgess, Anthony. Joysprick: An Introduction to the Language of James Joyce. — L., 1973. — ISBN 0-15-646561-2.
- Clark, Hilary, The Fictional Encyclopaedia: Joyce, Pound, Sollers. Taylor & Francis, 1990.
- Ellmann, Richard, James Joyce, Oxford University Press, New York 1959, 1982. ISBN 0-19-281465-6. Often praised as the finest biography of the 20th century.
- Levin, Harry (ed. with introduction and notes). The Essential James Joyce. Cape, 1948. Revised edition Penguin in association with Jonathan Cape, 1963.
- Levin, Harry, James Joyce. Norfolk, CT: New Directions, 1941 (1960).
- Quillian, William H. Hamlet and the new poetic: James Joyce and T. S. Eliot. Ann Arbor, MI: UMI Research Press, 1983.
- Read, Forrest. Pound/Joyce: The Letters of Ezra Pound to James Joyce, with Pound's Essays on Joyce. New Directions, 1967.
- Special issue on James Joyce, In-between: Essays & Studies in Literary Criticism, Vol. 12, 2003. [Articles]
- Irish Writers on Writing featuring James Joyce. Edited by Eavan Boland (Trinity University Press, 2007).
- A Bash In The Tunnel (Brighton: Clifton Books 1970), edited by John Ryan, essays on James Joyce by Irish writers, namely Patrick Kavanagh, Flann O’Brien (Brian O'Nolan), Samuel Beckett, Ulick O'Connor & Edna O’Brien; expanded from:Envoy, April 1951, Vol. 5, No. 17.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Джэймс Джойс- The James Joyce Centre
- Джэймс Джойс — «Прыкрае здарэнне» на prajdzisvet.org
- Джэймс Джойс — «Пенелопа» на Літаратура.org
- Каляндар жыцця Джэймса Джойса на Літаратура.org
- Ян Максімюк. Насустрач бацьку. Спроба вытлумачэння трох першых эпізодаў «Уліса» Джэймса Джойса на Літаратура.org
Facebook (англ.) | ||||
| Фота, відэа і аўдыё | ||||
| Тэматычныя сайты | ||||
| Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
| Генеалогія і некрапалістыка | ||||
| ||||
