Сяргей Шайгу

	Сяргей Шайгу
	па-тувінску: Сергей Шойгу
Міністар абароны Расеі
	6 лістапада 2012 — 12 траўня 2024
Папярэднік:	Анатоль Сердзюкоў
Наступнік:	Андрэй Белавусаў
Кіраўнік Маскоўскае вобласьці
	11 траўня 2012 — 6 лістапада 2012
Прэзыдэнт:	Уладзімер Пуцін
Прэм’ер-міністар:	Дзьмітры Мядзьведзеў
Папярэднік:	Барыс Громаў
Наступнік:	Андрэй Вараб’ёў
Міністар Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзтваў
	20 студзеня 1994 — 11 траўня 2012
Прэзыдэнт:	Барыс Ельцын; Уладзімер Пуцін; Дзьмітры Мядзьведзеў; Уладзімер Пуцін
Папярэднік:	пасада створана
Наступнік:	Руслан Цалікаў
Старшыня дзяржаўнае рады Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзтваў
	17 красавіка 1991 — 20 студзеня 1994
Прэзыдэнт:	Барыс Ельцын
Папярэднік:	пасада створана
Наступнік:	пасада адменена
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	21 траўня 1955 (69 гадоў); Чадан, Тувінская аўтаномная вобласьць, РСФСР, СССР;
Партыя:	КПСС, Адзіная Расея
Сужэнец:	Ірына Шайгу
Дзеці:	Юлія Шайгу[d], Ксенія Шайгу[d] і Danila Shebunov[d]
Бацька:	Кужугет Шайгу[d]
Маці:	Аляксандра Шайгу[d]
Адукацыя:	Краснаярскі дзяржаўны тэхнічны ўнівэрсітэт[d];
Узнагароды:	; Q95000245? (2020) honorary citizen of Kemerovo Oblast[d] Pyidaungsu Sithu Thingaha[d] Q24932811? Q4188115? (2000) ордэн «За заслугі перад Алтайскім краем» I ступені[d] honorary citizen of Sakha[d] ;
	Сяргей Шайгу ў Вікісховішчы

Сярге́й Кужуге́тавіч Шайгу́ (па-расейску: Сергей Кужугетович Шойгу; нар. 21 траўня 1955 году, Чадан, Тува, СССР) — расейскі дзяржаўны і палітычны дзяяч,

Старшыня дзяржаўнай рады РСФСР і Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзстваў (1991—1994), міністар па надзвычайных становішчах (1991—2012), кіраўнік Маскоўскае вобласьці (2012). Кіраўнік міжабласное партыі «Адзінства» (1999—2001), адзін са старшыняў партыі «Адзіная Расея» (2001—2002, разам зь Юрыем Лужковым і Мінцімерам Шайміевым. Кіраўнік Расейскае краязнаўчае грамады (з 2009). Міністар абароны Расеі (2012—2024). Зь 2024 году ўзначальвае Раду бясьпекі Расеі. Генэрал (2003). Герой Расейскай Фэдэрацыі (1999).

З чэрвеня 2024 году знаходзіцца ў вышуку Міжнароднага крымінальнага суду.

Паходжаньне

Нарадзіўся 21 траўня 1955 году ў невялікім мястэчку Чадан (Тува) у сям’і савецкага рэдактара раённае газэты Кужугета Серэевіча Шайгу й Аляксандры Якаўлеўны Шайгу (раней Кудраўцава)^[5].

Вучоба

Старшыня дзяржаўнай рады РСФСР і Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзтваў, з 1994 па 2012 год

Ад 1972 па 1977 год вучыўся ў месьце Краснаярск. У Інстытуце й атрымаў кваліфікацыю будаўніка^[6].

У 1996 годзе стаў кандыдатам гаспадарчых навук^[6]^[7].

Службовая дзейнасьць

Пасьля заканчэньня вучобы пачаў рабіць на наступных пасадах:

1977—1978 гг. — майстар трэсту «Прамхімбуд», м. Краснаярск.
1978—1979 гг. — майстар, начальнік участка трэсту «Тувінбуд», м. Кызыл.
1979—1984 гг. — старэйшы прараб, галоўны інжэнэр, начальнік будаўнічай управы СУ-36 трэсту «Ачынскалюмінбуд», м. Ачынск.
1984—1985 гг. — намесьнік галавы трэстe «Саяналюмінбуд», м. Саянагорск.
1985—1986 гг. — галава трэсту «Саянцяжсбуд», г. Абакан.
1986—1988 гг. — галава трэсту «Абаканвагонбуд», г. Абакан.
1988—1989 гг. — другі пісар Абаканского мескае ўправы КПСС, м. Абакан.
1989—1990 гг. — наглядчык Краснаярскай абласной управы КПСС, м. Краснаярск.
1990—1991 гг. — намесьнік старшыні дзяржаўнае рады РСФСР па чарцяжу й будове, м. Масква.
1991 г. — старшыня Расейскага аддзела ратаўнікоў, м. Масква.
1991 г. — старшыня дзяржаўнае рады РСФСР па надзвычайным становішчы, м. Масква.
1991—1994 гг. — Старшыня дзяржаўнае рады Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзстваў.
1992 г. — назіраў за спробамі Расеі раздушыць Ічкерыю пад выглядам барацьбы з сутычкамі паміж асецінамі й інгушамі^[8].
1994—2012 гг. — міністар Расеі па справах грамадзянскае абароны, надзвычайнага становішча й выпраўленьня вынікаў стыхійных бедзстваў, адначасова з 10 студзеня 2000 г. па 7 траўня 2000 г. — намесьнік старшыні ўраду Расеі.
1996 год — сачыў за парадкам пад час выбараў Барыса Ельцына^[9].
З 1996 г. — сябра Рады бясьпекі Расеі.
2000 — узначаліў грамаду «Адзінства», якую стварылі для падтрымкі Ўладзімера Пуціна^[10].
11 траўня 2012 году нечакана для ўсіх прызначаны на пасаду галавы Маскоўскае вобласьці^[11].
6 лістапада 2012 году нечакана прызначаны міністрам абароны Расеі^[12].

20 кастрычніка 2021 году ў Маскве падпісаў зь міністрам абароны Беларусі Віктарам Хрэніным дакумэнт аб працягу на 25 гадоў тэрміну дзеяньня Пагадненьняў аб разьмяшчэньні ў Беларусі 43-га вузла сувязі Вайскова-марскога флёту Расеі «Вялейка» і радыёлякацыйнай станцыі «Баранавічы» (Азярэчча, Клецкі раён)^[13]. 25 траўня 2023 году ў Менску падпісаў з Хрэніным дакумэнты аб вызначэньні парадку ўтрыманьня расейскай ядзернай зброі ў сховішчы на тэрыторыі Беларусі^[14].

12 траўня 2024 году прызначаны сакратаром Рады бясьпекі Расеі.

Міжнародны вышук за злачынствы ва Ўкраіне

22 ліпеня 2014 году Галоўная сьледчая ўправа МУС Украіны пачала сьледзтва па падазрэньні С. Шайгу ў падтрымцы вайны ва Ўкраіне^[15]. Гэта была «помста» за ўдзел у захопе Крыму^[16]^[17].

25 чэрвеня 2024 году Другая палата папярэдняй вытворчасьці Міжнароднага крымінальнага суду (Нідэрлянды), удзел у якім бралі 124 дзяржавы, выдала загад на арышт Сяргея Шайгу і начальніка Генштабу Ўзброеных сілаў Расеі Валерыя Герасімава. Судьдзі палічылі абодвух падазраванымі ў такіх ваенных злачынствах, як нанясеньне ўдараў па цывільных пабудовах і прычыненьне празьмернай выпадковай шкоды цывільнаму насельніцтву шляхам аддачы загаду аб учыненьні злачынстваў і празь няздольнасьць ажыцьцяўляць належнае кіраваньне войскамі пад іх камандаваньнем. У прыватнасьці ў паведамленьні МКС выказвалася меркаваньне, «што двое падазраваных нясуць адказнасьць за ракетныя ўдары, нанесеныя расейскімі ўзброенымі сіламі па ўкраінскай электраэнэргетычнай інфраструктуры прынамсі зь 10 кастрычніка 2022 году па 9 сакавіка 2023 году. Цягам гэтага часу вялікая колькасьць удараў па шматлікіх электрастанцыях і падстанцыях была нанесена расейскімі ўзброенымі сіламі ў многіх мясьцінах Украіны»^[18]^[19].

Сям’я

Бацька — Кужугет Серэвіч Шайгу (1921—2010)^[20] (правільна на тувінскай мове — Кужугет Шойгу Серее оглу) савецкі дзяяч Тувы.
Маці — Аляксандра Якаўлеўна Шайгу (Кудраўцава; 1924—2011). Паходзіць з Расеі, Ардоўская вобласьць, вёска Якаўлева. Савецкая дзяячка Тувы^[21]^[22].
Жонка — Ірына Аляксандраўна Шайгу (раней Анціпіна), робіць начальніцай у прыватным прадпрыемстве, якое мае даход ад замоваў зь міністэрства, дзе кіраваў яе муж — С. Шайгу^[23].
Дзьве дачкі:
1. Юлія Сяргееўна Шайгу (1977 году нараджэньня) — галава душэўнай дапамогі пры МНС Расеі (з 2002 году)^[23]^[24]^[25].
2. Ксенія Сяргееўна Шайгу (1991 году нараджэньня) — вучаніца^[25].
Старэйшая сястра — Ларыса Кужугетаўна Шайгу, пасол Дзяржаўнае Думы Расеі^[25].
Малодшая сястра — Ірына Кужугетаўна Захарава (нар. 1960) — лекар^[25].
Зяць — Аляксей Юр’евіч Захараў (нар. 1971), муж дачкі Юліі, пракурор Маскоўскае вобласьці^[26].

Слава

Імем Шайгу названа вуліца ў Піхемскам раёне Тувы^[27].

Крыніцы

^ Указ Президента Российской Федерации от 11.05.2012 № 616 «О Шойгу С. К.»(недаступная спасылка)
^ ^а ^б Sergej Schojgu // Munzinger Personen (ням.)
^ https://pestisracok.hu/lavrov-es-sojgu-fogja-vezetni-az-egyseges-oroszorszag-jeloltlistajat-az-orosz-parlamenti-valasztason/
^ https://meduza.io/news/2023/06/08/soratniki-navalnogo-rasskazali-o-predpolagaemom-vnebrachnom-syne-shoygu-on-stroit-muzykalnuyu-karieru-i-sdaet-ofisy-v-tsentre-moskvy
^ В Москве прощаются с Александрой Шойгу(недаступная спасылка)
^ ^а ^б Министр обороны. Министерство обороны Российской Федерации. Праверана 2014-12-23 г.
^ Шойгу Сергей Кужугетович. Организация государственного управления при прогнозировании чрезвычайных ситуаций в целях уменьшения социально-экономического ущерба (на примере землетрясений). Электронный журнал «Новые исследования Тувы». Праверана 2014-12-23 г.
^ Справка об обстоятельствах возникновения осетино-ингушского вооруженного конфликта, его развития и роли в нём федеральных органов власти и управления
^ Шойгу Сергей Кужугетович на сайте panorama.ru
^ Lenta.ru: В России: партию «Единство» возглавил Сергей Шойгу
^ Мособлдума утвердила кандидатуру С. Шойгу на пост губернатора Московской области(недаступная спасылка)
^ Шойгу стал главой Минобороны по рекомендации Медведева
^ Пагадненьні аб разьмяшчэньні ў Беларусі двух вайсковых аб'ектаў Расеі падоўжаны на 25 гадоў // Партал «Наша ніва», 8 лістапада 2021 г. Праверана 25 траўня 2023 г.
^ Хрэнін і Шайгу падпісалі дакумэнты аб парадку захоўваньня нестратэгічнай ядзернай зброі ў Беларусі // Беларускае тэлеграфнае агенцтва, 25 траўня 2023 г. Праверана 25 траўня 2023 г.
^ МВС України відкрило кримінальне провадження стосовно посібників терористів — Шойгу і Малофєєва
^ МВД Украины возбудило дело в отношении Сергея Шойгу. ИТАР-ТАСС (22 июля 2014).
^ СКР объявил Авакова и Коломойского в международный розыск. ИТАР-ТАСС (21 июня 2014).
^ МКС выдаў ордары на арышт Сяргея Шайгу і Валерыя Герасімава // Партал «Наша ніва», 25 чэрвеня 2024 г. Праверана 25 чэрвеня 2024 г.
^ Разарыё Аітала. Становішча ва Ўкраіне: судзьдзі МКС выдалі загады на арышт Сяргея Кужугетавіча Шайгу і Валерыя Васільевіча Герасімава (анг.) // Міжнародны крымінальны суд, 25 чэрвеня 2024 г. Праверана 25 чэрвеня 2024 г.
^ Государственный деятель Тувы Кужугет Шойгу похоронен в Москве // gov.tuva.ru, 03.12.2010(недаступная спасылка)
^ Мать Сергея Шойгу стала заслуженным работником сельского хозяйства Тувы
^ Старшая сестра // Еженедельник «Центр Азии», № 38, 24 — 30 сентября 2010.
^ ^а ^б Щёголев К. А. Кто есть кто в России. Исполнительная власть. Кто правит Россией. — м, Астрель: АСТ, 2007, С. 536 ISBN 978-5-17-047056-3
^ «Власть», «Родня во власти», 24 сентября 2007
^ ^а ^б ^в ^г Высокопоставленные наследники
^ Мособлдума обсудит профессиональные качества кандидата в прокуроры — Известия
^ Федеральная информационная адресная система

Літаратура

Шойгу Сергей Кужугетович // Кто есть кто в России и в ближнем зарубежье: Справочник. — м: Издательский дом «Новое время», «Всё для Вас», 1993. — С. 740—742 ISBN 5-86564-033-X
Шойгу Сергей Кужугетович // Щёголев К. А. Кто есть кто в России. Исполнительная власть. Кто правит Россией. — м, Астрель: АСТ, 2007, С. 525—526 ISBN 978-5-17-047056-3

Вонкавыя спасылкі

[1] Указ Президента Российской Федерации от 11.05.2012 № 616 «О Шойгу С. К.»(недаступная спасылка)

[_2988ebdc322da9a3-2] а ^б Sergej Schojgu // Munzinger Personen (ням.)

[_6f0cb1372f61fba5-3] ttps://pestisracok.hu/lavrov-es-sojgu-fogja-vezetni-az-egyseges-oroszorszag-jeloltlistajat-az-orosz-parlamenti-valasztason/

[_aefcd02c381eab21-4] ttps://meduza.io/news/2023/06/08/soratniki-navalnogo-rasskazali-o-predpolagaemom-vnebrachnom-syne-shoygu-on-stroit-muzykalnuyu-karieru-i-sdaet-ofisy-v-tsentre-moskvy

[autogenerated2-5] В Москве прощаются с Александрой Шойгу(недаступная спасылка)

[mil.ru-min-6] а ^б Министр обороны. Министерство обороны Российской Федерации. Праверана 2014-12-23 г.

[7] Шойгу Сергей Кужугетович. Организация государственного управления при прогнозировании чрезвычайных ситуаций в целях уменьшения социально-экономического ущерба (на примере землетрясений). Электронный журнал «Новые исследования Тувы». Праверана 2014-12-23 г.

[8] Справка об обстоятельствах возникновения осетино-ингушского вооруженного конфликта, его развития и роли в нём федеральных органов власти и управления

[9] Шойгу Сергей Кужугетович на сайте panorama.ru

[10] Lenta.ru: В России: партию «Единство» возглавил Сергей Шойгу

[11] Мособлдума утвердила кандидатуру С. Шойгу на пост губернатора Московской области(недаступная спасылка)

[12] Шойгу стал главой Минобороны по рекомендации Медведева

[13] Пагадненьні аб разьмяшчэньні ў Беларусі двух вайсковых аб'ектаў Расеі падоўжаны на 25 гадоў // Партал «Наша ніва», 8 лістапада 2021 г. Праверана 25 траўня 2023 г.

[14] Хрэнін і Шайгу падпісалі дакумэнты аб парадку захоўваньня нестратэгічнай ядзернай зброі ў Беларусі // Беларускае тэлеграфнае агенцтва, 25 траўня 2023 г. Праверана 25 траўня 2023 г.

[15] МВС України відкрило кримінальне провадження стосовно посібників терористів — Шойгу і Малофєєва

[16] МВД Украины возбудило дело в отношении Сергея Шойгу. ИТАР-ТАСС (22 июля 2014).

[17] СКР объявил Авакова и Коломойского в международный розыск. ИТАР-ТАСС (21 июня 2014).

[18] МКС выдаў ордары на арышт Сяргея Шайгу і Валерыя Герасімава // Партал «Наша ніва», 25 чэрвеня 2024 г. Праверана 25 чэрвеня 2024 г.

[19] Разарыё Аітала. Становішча ва Ўкраіне: судзьдзі МКС выдалі загады на арышт Сяргея Кужугетавіча Шайгу і Валерыя Васільевіча Герасімава (анг.) // Міжнародны крымінальны суд, 25 чэрвеня 2024 г. Праверана 25 чэрвеня 2024 г.

[20] Государственный деятель Тувы Кужугет Шойгу похоронен в Москве // gov.tuva.ru, 03.12.2010(недаступная спасылка)

[21] Мать Сергея Шойгу стала заслуженным работником сельского хозяйства Тувы

[22] Старшая сестра // Еженедельник «Центр Азии», № 38, 24 — 30 сентября 2010.

[Щёголев-23] а ^б Щёголев К. А. Кто есть кто в России. Исполнительная власть. Кто правит Россией. — м, Астрель: АСТ, 2007, С. 536 ISBN 978-5-17-047056-3

[24] «Власть», «Родня во власти», 24 сентября 2007

[Slon.ru-25] а ^б ^в ^г Высокопоставленные наследники

[26] Мособлдума обсудит профессиональные качества кандидата в прокуроры — Известия

[27] Федеральная информационная адресная система

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]