Эстәлеккә күсергә

Исаак Башевис-Зингер

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Исаак Башевис-Зингер
идиш יצחק זינגער
Рәсем
Ҡултамға
Зат ир-ат[1][2][3]
Гражданлыҡ  Америка Ҡушма Штаттары
 Польша[4][5]
 Рәсәй империяһы
Псевдоним Bashevis, Warszawski һәм D. Segal
Тыуған көнө 14 июль 1904({{padleft:1904|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:14|2|0}})[6][7][8][…]
Тыуған урыны Леончин[d], Леонцин[d], Новодвурский повят[d], Мазовия воеводлығы[d], Польша[9]
Радзымин[d], Радзыминский повет[d][5]
Вафат булған көнө 24 июль 1991({{padleft:1991|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:24|2|0}})[2][1][10][…] (87 йәш)
Вафат булған урыны Сарфсайд[d], Майами-Дейд[d], Флорида, Америка Ҡушма Штаттары
Майами[d], Флорида, Америка Ҡушма Штаттары[5]
Үлем төрө тәбиғи үлем[d]
Үлем сәбәбе инсульт
Ерләнгән урыны Cedar Park Cemetery[d]
Бер туғандары Эстер Сингер[d] һәм Зингер, Исроэл-Иешуа[d]
Хәләл ефете Alma Wassermann[d]
Балалары Israel Zamir[d][5]
Туған тел Идиш
Яҙма әҫәрҙәр теле Идиш һәм инглизсә
Һөнәр төрө тәржемәсе, романист, Эсперантсы, автобиограф, журналист, балалар яҙыусыһы, яҙыусы, сценарий яҙыусы, прозаик, нобелиат
Эш урыны Бард-колледж[d]
Йәшәү рәүеше вегетарианлыҡ[d]
Архивы хранятся в Центр Гарри Рэнсома[d][11]
Ойошма ағзаһы Американская академия искусств и литературы[d] һәм Америка сәнғәт һәм фәндәр академияһы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Тасуирлау биттәре dbpedia.org/resource/Isa…[2]
Хеҙмәттәре тупланмаһы Миннеаполис сәнғәт институты[d]
Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы эштәре авторлыҡ хоҡуҡтары менән яҡланған[d]
Личная библиотека хранится в Центр Гарри Рэнсома[d][12]
 Исаак Башевис-Зингер Викимилектә

Исаак (Ицхок, Айзек) Башевис-Зингер (идиш ‏יצחק באַשעװיס‏‎ — Ицхок Башевис (һүҙмә — һүҙ «Шева ҡыҙы» - әсәһенең исеме), һуңыраҡ идиш ‏יצחק באַשעוויס-זינגער‏‎ — Исхок Башевис-Зингер[13] ысын фамилияһы Зингер, ингл. Isaac Bashevis Singer; 21 ноябрь 1902 йыл, Леончин, Поляк Батшалығы, Рәсәй империяһы — 24 июль 1991 йыл, Майами, Флорида штаты, АҠШ) — америкалы йәһүд яҙыусыһы. Идиш телендә яҙған, Нью-Йоркта йәшәгән һәм эшләгән. Әҙәбиәт буйынса Нобель премияһы лауреаты (1978 йыл).

Биографияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1902 йылда Варшава янындағы бәләкәй генә Леончин[pl] ауылында тыуған, атаһы Пинхус-Мендл Зингер хәсид полкының раввины булған. Уның әсәһе Башейва Зильберман да раввин ғаиләһенән сыҡҡан. Өлкән ағаһы — Исроэл-Иешуа Зингер апаһы Хинда Эстер Крейтман[en] (1891—1954) кеүек үк яҙыусы булып киткән[14]. Малай йолалы хедерҙа уҡый; китап уҡыу менән ныҡ мауыға. 1920 йылда Зингер иешивуға уҡырға инә әммә бер нисә айҙан уҡыуын ташлай.

1923 йылда Зингер Варшаваға килә, унда оҙаҡ ваҡыт ҡала. Тәүҙә ағаһы Исроэл-Иешуа Зингер нәшер иткән йәһүд әҙәби журналында корректор булып эшләй. Был ваҡытта философияға, физиологияға, психологияға, тәбиғи һәм оккульт фәндәренә лә уның ҡыҙыҡһыныуы уяна. Тап ошо осорҙа тәүге тапҡыр проза яҙа башлай.

1925 йылда «Литеририше блетер» («Литературные листки») журналында уның «В старости»тигән тәүге хикәйәһе донъя күрә. Әҫәр Це псевдонимы аҫтында баҫыла. Шунан Һуң Зингер ҡыҫҡа хикәйәләр яҙа башлай. Шуның менән бергә ул идиш теленә яҙыусы Кнут Гамсун, Томас Манн, Эрих Мария Ремарк әҫәрҙәрен тәржемә итә.

Күпмелер ваҡыт раввиндың коммунистик ҡарашта булған ҡыҙы Рахиль (Рона) Шапиро менән мөнәсәбәттә тора: уның тураһында Башевис-Зингер үҙенең автобиографияһында «минең тибым түгел, бер ҡасан да булмаясаҡ та» тип яҙа. 1929 йылда уларҙың берҙән-бер улы Исраэль «Гиги» Замир, буласаҡ израиль журналисы тыуа. Һуңынан ул атаһының ҡайһы бер әҫәрҙәрен иврит теленә тәржемә итә һәм хатта АҠШ-та атаһы менән осраша.

1933 йылда Башевис-Зингер «Глобус» әҙәби журналының мөхәррире урынбаҫары була. Ошо уҡ журналда 1934 йылда уның «Сатана В Горае» тигән беренсе романы өлөшләтә баҫылып сыға (роман тулыһынса 1943 йылда баҫыла).

1935 йылда АҠШ-ҡа күсеп килә. Башевис-Зингерҙың өлкән ағаһы Исроэл-Иешуа уны «Форвертс» («Вперёд») көндәлек йәһүд гәзитенә эшкә урынлаштыра. Унда Исаак Башевис-Зингер 20 йыл эшләй. Ул Варшавский, Сегал һәм Башевис псевдонимдары аҫтында яңылыҡтар, фельетондар, мәҡәләләр һәм хикәйәләр яҙа.

1937 йылда «Мессианствующий грешник» романын баҫтырып сығара. 1940 йылда Зингер үҙе кеүек үк эмигрант булған Альме Вассерманға өйләнә. Өс йылдан һуң ул америка гражданлығын ала. 1944 йылда яҙыусы, өлкән ағаһының үлеме арҡаһында, ижади көрсөккә дусар була. Икенсе донъя һуғышы йылдарында раввин булып киткән икенсе ағаһы, Мойше (1906-1946), ҡатыны һәм әсәһе менән Джамбулда эвакуацияла була һәм шунда вафат була[15]. 1945 йылда Башевис-Зингер «Семья Мускат» романын яҙа башлай.

1964 йылда яҙыусы Милли сәнғәт һәм мәҙәниәт институтының беренсе почетлы ағзаһы була, ә 1969 йылда балалар әҙәбиәте буйынса Милли китап премияһына лайыҡ була.

1978 йылда Исаак Башевис-Зингер «тамырҙары менән поляк-йәһүд мәҙәни традицияларына инеп китеп, мәңгелек мәсьәләләрҙе күтәргән хисле хикәйәләү сәнғәте өсөн» әҙәбиәт буйынса Нобель премияһына лайыҡ була

1989 йылда Америка ПЕН/Фолкнер әҙәби премияһын ала.

1991 йылдың 24 июлендә вафат була, Нью-Джерси штатының Берген округы зыяратында ерләнгән.

Туғаны — британ тәржемәсеһе һәм әҙәби тәнҡитсе Моррис Крейтман (псевдонимы Martin Lea и Maurice Carr; 1914—2003).

Идиштан рус теленә тура тәржемәләре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Раб (роман). Перевод Рахили Баумволь. Иерусалим: Библиотека «Алия», 1976; М.: Текст, 2006. — 384 с.
  • Рассказы (в сборнике «Шоша. Рассказы»). Перевод Льва Беринского. М.: РИК Культура — Текст, 1991.
  • Люблинский штукарь (роман). Перевод Асара Эппеля. М.: Лимбус-Пресс, 1997; М.: БСГ Пресс — Иностранка, 2002; М.: Текст, 2007 и 2011. — 315 с.
  • Папин домашний суд. Перевод Муси Вигдорович (Рязанской). М.: Текст 2007 и 2008. — 256 с.
  • Сатана в Горае (роман). Перевод Исроэла Некрасова. М.: Текст, 2009. — 192 с.
  • Враги: история любви (роман). Перевод Валентины Федченко. М.: Текст — Книжники, 2012. — 352 с.
  • Поместье (роман). Перевод Исроэла Некрасова. В двух книгах. М.: Текст — Книжники, 2014. — 574 с. и 637 с.
  • Тени над Гудзоном (роман). Перевод Велвла Чернина. М.: Текст — Книжники, 2015. — 653 с.
  • Пена (роман). Перевод Исроэла Некрасова. М.: Текст — Книжники, 2016. — 253 с.
  • Шоша (роман). Перевод Валентины Федченко. М.: Текст — Книжники, 2017. — 318 с.
  • Кукареку: рассказы. Перевод с идиша и сост. Л. Беринского. — М.: Текст: Книжники, 2017. — 288 с. — (Блуждающие звёзды)

Инглиз теленә тәржемә ителгән әҫәрҙәре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Семья Мускат (1950)
урыҫсаға тәржемәһе: Зингер, Исаак Башевис. Семья Мускат (пер. с англ. А. Ливерганта). — М.: Текст, 2010. — 877 с. — ISBN 978-5-7516-0889-7.
урыҫсаға тәржемәһе.: Сатана в Горае (пер. И. Некрасова). — М.: Текст, 2009. — 192 с. — ISBN 978-5-7516-0813-2.
  • Волшебник из Люблина (1960)
Люблинский штукарь: роман / И. Башевис Зингер; пер. с идиша А. Эппеля. — М.: Текст, 2011. — 314 с. — (Проза еврейской жизни). — ISBN 978-5-7516-0945-0
  • Раб (1962)
урыҫсаға тәржемәһе: Раб (пер. Р. Баумволь). — М.: Текст, 2011. — 382 с. — ISBN 978-5-7516-0938-2.
  • Мазл и шлимазл (1967)
  • Поместье (1967)
  • Усадьба (1969)
  • Голем (1969)
урыҫсаға тәржемәһе: Голем (пер. с англ. И. Берштейн). — М.: Текст, 2011. — 48 с. — ISBN 978-5-7516-0949-8.
  • Илия, раб (1970)
  • Жертва Вистулы (1970)
  • Торпси-турви, китайский император (1971)
  • Враги, история любви (1972)
урыҫсаға тәржемәһе.: Враги. История любви (пер. с идиша В. Федченко). — М.: Текст, 2012. — 352 с. — ISBN 978-5-7516-1114-9 .
  • Грешный город (1972)
  • Хасидим (1973)
  • Хелмские глупцы (1975)
  • Сказочник Нафтали и его лошадь Сус (1976)
  • Шоша (1978)
урыҫсаға тәржемәһе: Шоша. Роман, рассказы.(пер. с английского и идиша). — М.: Текст, 1991. — 336 с. — ISBN 5-8334-0001-5.
  • Молодой человек в поисках любви (1978)
  • Раскаявшийся (1983)
урыҫсаға тәржемәһе: Раскаявшийся (пер. В. Ананьев). — М.: Текст, 2008. — 192 с. — ISBN 978-5-7516-0759-3.
  • Ноах выбирает голубя (1984)
урыҫсаға тәржемәһе: Почему Ной выбрал голубя? (пер. В. Пророковой). — М.: Текст, 2009. — 32 с. — ISBN 978-5-7516-0841-5.
  • Царь полей (1988)
  • Пена (1991)
  • Сертификат (1992)
  • Мешуга (1994)
урыҫсаға тәржемәһе: Мешуга (пер. с англ. Нины Брумберг. Под ред. А. Славинской). — М.: Амфора, 2001. — 311 с. — ISBN 5-94278-007-2.
  • Тени над Гудзоном (1997)

Рус теленә тәржемәләрен тәнҡитләү

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Башевис-Зингерҙың рус теленә тәржемәләренең күбеһендә уларҙың идиш телендәге төп нөсхәнән түгел, ә инглиз теленән башҡарылыуы сәбәпле хаталар күп, тигән фекер бар[16].

Театр постановкалары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Московский Художественный театр имени А. П. Чехова: «Тойбеле и её демон» (1995)
  • Государственный драматический Театр на Литейном: «Тойбеле и её демон» (1995), «Последняя любовь» (2007)
  • Московский драматический театр имени А. С. Пушкина: «В тени виноградника» (по мотивам рассказа «Последняя любовь», в гл. роли И. Ясулович, 2006)
  • Московский театр «Современник»: «Враги. История любви» (2011)
  • Театр на Малой Бронной: «Поздняя любовь» (2011)
  • Московский драматический театр п/р Армена Джигарханяна: «Нас ждут далеко-далеко, не здесь» (2007)
  • Харьковский академический русский драматический театр имени А. С. Пушкина: «Тойбеле и её демон»
  • Харьковский (Украина) театр «Может быть»: «История любви» (2015)
  • Киевский Национальный Академический театр русской драмы им. Леси Украинки: «Тойбеле и её демон» (реж. М. Резникович, 1996), «Последняя любовь» (реж. Н. Батурина, 2009)

Экранлаштырыу

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Враги. История любви

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118614649 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
  3. ↑ Identifiants et Référentiels (фр.) — ABES, 2011.
  4. ↑ LIBRIS — 2018.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Каталог Немецкой национальной библиотеки (нем.)
  6. ↑ Internet Movie Database (ингл.) — 1990.
  7. ↑ Isaac Bashevis Singer // Find a Grave (ингл.) — 1996.
  8. ↑ ЗИНГЕР // Большая российская энциклопедия (урыҫ) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
  9. ↑ https://data.carnegiehall.org/names/1024274/about (ингл.) — 2017.
  10. ↑ Zucker S. Isaac Bashevis Singer // Encyclopædia Britannica (ингл.)
  11. ↑ https://norman.hrc.utexas.edu/fasearch/findingAid.cfm?eadid=00354
  12. ↑ Collecting, curating, and researching Writers' Libraries (ингл.): a handbook — 1 — Lanham: Rowman & Littlefield, 2014. — ISBN 978-1-4422-3497-0
  13. ↑ Обложка романа Башевиса-Зингера «Шарлатан» на языке оригинала
  14. ↑ Esther Singer Kreitman: The trammeled talant of Isaac Bashevis Singer’s neglected sister. Дата обращения: 11 ғинуар 2017. Архивировано 3 август 2012 года.
  15. ↑ Актуальный волшебник Башевис-Зингер. Дата обращения: 27 октябрь 2020. Архивировано 31 октябрь 2020 года.
  16. ↑ Народ Книги в мире книг | Хрен-трава, или Ицхок Башевис как зеркало еврейской культурной революции в России. Дата обращения: 13 июнь 2013. Архивировано 1 февраль 2014 года.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Исаак_Башевис-Зингер&oldid=1189472» битенән алынған