Джон Мьюр
| Джон Мьюр | |
| John Muir | |
 Джон Мьюр (1907) | |
| Тыуған көнө | |
|---|---|
| Тыуған урыны |
Данбар, Көнсығыш, Шотландия, Британия империяһы |
| Вафат көнө |
24 декабрь 1914 (76 йәш) |
| Вафат урыны | |
| Ғилми даирәһе | |
| Альма-матер |
Висконсин-Мэдисон университеты |
| Ниндәй өлкәлә танылған |
тәбиғәт фәндәре белгесе, ҡырағай тәбиғәте ҡурсалаусы |
| Автограф |
|
| Биологик систематика | |
 | |
|
Ботаник таксондар рәтенә исем биреүсе автор. Ботаник номенклатураның Халаҡ-ара кодексында (бинар) номенклатурала был исемдәр «J.Muir» ҡыҫҡарталған ҡушымта менән бирелә .
IPNI сайтында Шәхси бите |
Джон Мьюр (ингл. John Muir; 21 апрель 1838 йыл — 24 декабрь 1914 йыл) — АҠШ-тың тәбиғәт фәндәре белгесе, яҙыусы һәм ҡырағай тәбиғәте ҡурсалаусы Уның хаттары, эсселары һәм китаптары тәбиғәтте өйрәнеү, башлыса Калифорниялағы Сьерра-Невада тауҙары хаҡында һөйләй.
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Джон Мьюр 1838 йылдың 21 апрелендә Британия империяһы Шотландияның Данбар ҡалаһында Дэниэль Мьюр һәм Эни Гилрой ғаиләһендә тыуған. 1849 йылда Мьюрҙар ғаиләһе АҠШ-ҡа эмиграцияға китәләр, тәүҙә Висконсин штатының Портэйдж ҡалаһы янындағы фермала йәшәйҙәр[1].
Джон Мьюрҙың әҫәрҙәре уҡыусыларҙы, шул иҫәптән президенттарҙы һәм конгрессмендарҙы, илһамландырған һәм тирә-яҡ мөхитте һаҡлау буйынса эштәрҙең уңышлы һөҙөмтәләргә килтереүенә булышлыҡ иткән. Уның әүҙем ҡатнашлығында Йосемити, Секвойя һәм башҡа парктар төҙөлөп ҡырағай тәбиғәт мөйөштәре һаҡлап ҡалына. Джон Мьюр 1892 йылда Sierra Club ойошмаһына нигеҙ һала һәм уның президенты була. Һуңынан ул АҠШ-та иң әһәмиәтле экологик ойошмаларҙың береһе булып китә.
Хәтер
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Мьюрға арнап Аляскала боҙлоҡ һәм Калифорнияла яр буйы аталған. 2005 йылда АҠШ-тың 50 штатының квотерҙар серияһында 520 400 000 дана тираж менән һәм Хаф-Доум ҡаяһы фонында Джон Мьюрҙың һүрәте менән 25 цент номиналындағы баҡыр никель тәңкә баҫылып сығарыла[2]
Китаптары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Сьерраны өйрәнеү = Studies in the Sierra (1950 reprint of serials from 1874)
- Сәнғәтле Калифорния = Picturesque California (1888—1890)
- Калифорния тауҙары = The Mountains of California (1894)
- Беҙҙең милли парктар = Our National Parks (1901)
- Стыкин = Stickeen
- Стыкин: эт һәм боҙлоҡ менән мажара = Stickeen: An Adventure with a Dog and a Glacier (1915)
- Стыкин: эттең тарихы = Stickeen: The Story of a Dog (1909)
- Сьеррала минең беренсе йәйем = My First Summer in the Sierra (1911)
- Эдвард Генри Гарриман = Edward Henry Harriman (1911)
- Йосемити = The Yosemite (1912)
- История моего мальчишества и юности = The Story of My Boyhood and Youth (1913)
- Дуҫыма хаттар = Letters to a Friend (1915)
- Аляска буйлап сәйәхәт = Travels in Alaska (1915)
- Ҡултыҡҡа тиклем мең миль = A Thousand-Mile Walk to the Gulf (1916)
- Корвин круизы = The Cruise of the Corwin (1917)
- Текә һуҡмаҡтар = Steep Trails (1919)
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Fountain Lake Farm (Wisconsin Farm Home of John Muir). National Historic Landmarks Program. Дата обращения: 4 ғинуар 2009. Архивировано 19 июнь 2012 года. 2009 йыл 3 апрель архивланған.
- ↑ Квотеры 50-ти штатов; 2005 год 2013 йыл 24 ноябрь архивланған. (инг.) (Тикшерелеү көнө: 30 июль 2011)
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
|
Джон Мьюр Викимилектә |
|---|
- Austin, Richard C. (1991). Baptized into wilderness: A Christian perspective on John Muir. Creekside Press.
- Ehrlich, Gretel (2000). John Muir: Nature’s Visionary. National Geographic. ISBN 0-7922-7954-9.
- Williams, Dennis (2002). God’s Wilds: John Muir’s Vision of Nature. Texas A&M University Press. ISBN 1-58544-143-0.