Kiss

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
L'Arc-en-Ciel qrupunun eyni adlı albomu üçün baxın: Kiss (albom)
Kiss
Loqonun şəkli
Kiss orijinal qrup üzvləri 1975-ci ildə (soldan-sağa): Pol Stenli, Cen Simons, Piter Kris və Eys Freli
Kiss orijinal qrup üzvləri 1975-ci ildə
(soldan-sağa): Pol Stenli, Cen Simons, Piter Kris və Eys Freli
Əsas məlumatlar
Üslub
Fəaliyyət illəri 1973–2023
Ölkə ABŞ
Şəhər Nyu-York
Leybl
Heyət
Keçmiş üzvlər
Digər layihələr
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kiss — ABŞ rok qrupu. 1973-cü ildə Nyu-York şəhərində Pol Stenli və Cen Simons tərəfindən yaradılmışdır. Qrup, qlem rok və hard rok üslublarını birləşdirərək özünəməxsus musiqi kimliyi yaratmış və səhnə ifaları ilə şok-rok cərəyanının öncülərindən biri olmuşdur. Qrup, üzvlərinin səhnə makiyajı və geyimləri, həmçinin odla nəfəs alma, qan tüpürmə, dumanlı gitara, raket atışı kimi vizual effektlərlə dolu şouları ilə şöhrət qazanmışdır.

Qrup, 1970-ci illərin ortalarında "Alive!" kimi canlı albomlarla böyük uğur qazanaraq ABŞ-ın ən populyar rok qruplarından birinə çevrilmişdir.

Kiss fəaliyyəti ərzində "Strutter" (1974), "Deuce" (1974), "Black Diamond" (1974), "Rock and Roll All Nite" (1975), "Detroit Rock City" (1976), "Beth" (1976), "Calling Dr. Love" (1976), "Christine Sixteen" (1977), "Love Gun" (1977), "I Was Made for Lovin’ You" (1979), "I Love It Loud" (1982), "Lick It Up" (1983), "Heaven’s on Fire" (1984), "Forever" (1990), "Unholy" (1992), "God Gave Rock 'N' Roll to You II" (1992), "Psycho Circus" (1998) kimi mahnıları ilə tanınmışdır.[1][2][3]

Qrup, 1980-ci illərin əvvəllərində yaradıcı fərqliliklər səbəbindən Piter Kriss və Eys Frelinin ayrılması ilə üzv dəyişiklikləri yaşamış, lakin 1996-cı ildə orijinal üzvlərin yenidən birləşməsi ilə böyük bir nostalji dalğası əldə etmişdir. Bu geri qayıdış "Alive/Worldwide Tour" ilə zirvəyə çatmış və qrupun ən uğurlu turnelərindən biri olmuşdur.[4][5][6]

Kiss qrupunun musiqi təsiri və uğuru, dünya üzrə 75 milyondan çox albom satışı ilə ən çox satan qruplardan biri olaraq sübut olunmuşdur. Qrup, 2014-cü ildə Rok-n-roll şöhrət zalı tərəfindən qəbul edilmiş və MTV tərəfindən "Bütün zamanların ən böyük metal qrupları" siyahısında doqquzuncu yerə çıxmışdır. VH1 tərəfindən "Hard rokun 100 ən böyük musiqiçisi" siyahısında onuncu yerdədir.[7][8][9]

2018-ci ildə Kiss, 45 il davam edən musiqi fəaliyyətinin "End of the Road World Tour" ilə sona çatdığını elan etmiş və 2023-cü ildə Nyu-Yorkda keçirdikləri son konsertləri ilə dağılmışdır.[10][11][12][13][14][15]

Yaranma tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kiss qrupu 1973-cü ildə Nyu-York şəhərində Pol Stenli və Cen Simons tərəfindən yaradılmışdır. Qrup öz köklərini Wicked Lester (İndiki Kiss qrupu. Pol Stenli və Cen Simons 1970-ci ildə Nyu-York da qurulan bu qrupun keçmiş üzvləridir) qrupundan alır. Cen Simons və Pol Stenli Wicked Lester qrupu üçün yeni bir musiqi hazırlamaq qərarına gəlirlər. 1972-ci ildə isə qrupu tərk edən Cen və Pol yeni bir qrup qurmağa çalışırlar. Nəhayət 1972 ildə Stenli və Simons Piter Kriss ilə qarşılaşırlar. Piter Wicked Lester-in yeni versiyasını yaratmaq qərarına gəlir. Həmin il trio öz mahnılarını Epic Records şirkətinə təqdim edir. Lakin şirkətin direktoru Don Ellis bu trionu bəyənmir.

1973-cü ilin yanvar ayında qrupa Eys Freli qoşulur. Freli iki müxtəlif rəngdə (qırmızı və narıncı) olan idman ayaqqabıları ilə bu trionun diqqətini cəlb edir. Məhz Frelinin gəlişindən sonra qrup adını Kiss olaraq dəyişir. Pol Stenli Kiss adını hələ Simons və Krisslə tanış olarkən fikirləşir. Kriss qrupun adını ilk olaraq Lips qoymağı təklif edir ancaq Pol Stenli "Bəs Kiss necədir?" deyə soruşur və bu adı təklif edir. Freli qrupun loqosunu yaradarkən "SS" hərflərini ildırım oxlarına bənzətmişdir."SS" hərfləri run əlifbası kimi təsvir olunmuşdur. Lakin Almaniyada run əlifbası qadağan hesab olunurdu. Məhz bu səbəbdən Almaniyada satışa çıxarılması nəzərdə tutulan bütün Kiss albomlarının örtük şəklində sonuncu 2 hərf "ZZ" şəklində hazırlanırdı. İlk konsert 30 yanvar 1973-cü ildə Popcorn Club-da keçirilir. Qrup hələ ilk konsertində azacıq makyajla səhnəyə çıxmışdır. Əsl makiyajı isə qrup martın 9–10 keçirilən The Daisy in Amityville konsertində nümayiş etdirir. Bu konsertdən sonra qrup 5 mahnı üzərində səs yazma studiyasında prodüser Eddi Kreymer ilə işləyirlər. Sonralar qrupun bir neçə kiçikmiqyaslı konsetlərində olan Bill Okoyn qrup üzvlərinə onlarla birliktə işləmək istədiyini deyir. 1975-ci ilə qədər bir neçə səsyazma studiyaları ilə çalışan qrup artıq yüksəlişə doğru gedir. 1975-ci ilin ortalarında qrupun Casablanca Studios şirkəti ilə kontraktı bitir. Lakin albomlarının hazırlanması gecikir. 1975-ci ilin 10 sentyabrında "Alive!" adlı konsert albomları tam hazır olur. Albom qızıl statusa layiq görülür."Rock and Roll All Nite" mahnısı hit paradlarda ilk 40 yerə daxil olur. Qrup 75-ci ilin sonlarında fanatlarının başını aldatmaq üçün yox sırf olaraq "həyəcanı və reallığı" albomlarında göstərmək üçün çalışırdı. "Alive!" albomunun uğuru qrupun sonraki fəaliyyətinə müsbət təsir göstərmişdir. Qrup əvvəllər Alis Kuper ilə birgə fəaliyyət göstərmişdir. Bu günə qədər qrupun ən yaxşı albomlarından sayılan "Destroyer" məhz bu birgə fəaliyyətin nəticəsində yaradılmışdır.

Qrup üzvləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Kiss üzvlərinin siyahısı
  • Pol Stenli – aparıcı və geri vokallar, ritm gitar (1973–2023)
  • Cen Simons – aparıcı və geri vokallar, bas gitara (1973–2023)
  • Erik Sinqer – baraban, aparıcı və geri vokallar (1991–1996, 2001−2002, 2004–2023)
  • Tommi Teir – aparıcı gitar, aparıcı və geri vokallar (2002–2023)

Keçmiş üzvlər

  • Piter Kriss – baraban, aparıcı və geri vokallar (1973–1980, 1996–2000, 2002–2004)
  • Eys Freli – aparıcı gitar, aparıcı və geri vokallar (1973–1982, 1996–2002)
  • Erik Karr – baraban, aparıcı və geri vokallar (1980–1991; vəfat etmişdir)
  • Vinni Vinsent – aparıcı gitar, geri vokallar (1982–1984)
  • Mark St. Con – aparıcı gitar (1984; 2007-ci ildə vəfat etmişdir)
  • Brüs Kulik – aparıcı gitar, geri və arabir aparıcı vokallar (1984–1996)

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Musiqi tərzi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kiss qrupu "klassik rok", "şok rok", "qlem metal" və "qlem rok" tərzlərini mənimsəmişdir. 1970-ci illərdə buraxdıqları albomların əksəriyyəti, xüsusən də 1974–1977-ci illərdə buraxılan ilk altı albomu və 1982-ci ilin "Creatures of the Night" və 1984-cü ilin "Animalize" albomları hard rok və ənənəvi hevi metal üslubunda idi.[16] 1979-cu ilin "Dynasty" və 1980-ci ilin "Unmasked" albomları daha çox disko və pop rok musiqisinin xüsusiyyətlərini özündə əks etdirmiş və 1981-ci ildə qrup buraxdıqları "Music from The Elder" albomuna proqressiv rok janrında mahnılar daxil etmişdir.[17][18] 1983-cü ildə "Lick It Up" mahnısının klipində makiyajsız formada qlem metal musiqisinin səs və görkəmini özlərində əks etdirmişdilər.[19]

Sonralar, 1990-cı illərdə musiqi tərzləri daha ağırlaşmış və qlem metal səsindən imtina etmişdir. 1990-cı illərin ortalarında qrup orijinal tərzinə qayıtmışdır. Kiss qrupunun musiqisi arena rok və 1980-ci illərdə rok musiqisinin üslubu ilə xarakterizə edilən pop metalın əsasını qoyan "ticari olaraq qüvvətli, sərt rok mahnıları ilə idarə olunmuş, parlaq sözlər və qalın gitara səsi ilə melodiyalar, dəyərli çalğı və çapalı tellər" şəklində təsvir olunmuşdur.

Rolling Stone 1973-cü ildə Kiss haqqında ilk rəyini bildirmiş və qrupu "Amerikanın Black Sabbath-ı" adlandırmışdır. Həmin dərginin "Hotter than Hell" albomu haqqında rəyində isə "əkiz gitarlarla bəzədilmiş, tutulması asan, ancaq təhrif olunmuş rifflər vurarkən, bas və baraban ilə arxadan sakitcə müşayiət olunan, Kiss hiylə ilə idarə olunan bir növ ildırımlı və həyacanlı bir səs püskürdür" deyə qeyd etmişdir. Eyni zamanda, Rock Music jurnalından Benninqton Benner "üzvlərin qəribə, kabuki tərzi makiyajları, dırnaqlı qara dəri geyim və səhnə üzərində hər cür alovlu enerjisi – həm musiqi, həm də əsl mənada Kiss, 1974-cü ildə hard rokun absürd formasını təmsil edir" demişdir.

Makiyaj dizaynları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qrup, hər biri fərqli bir xarakteri və ya şəxsiyyəti təmsil edən ikonlaşmış makiyaj dizaynları ilə məşhurdur. Əsas dörd dizayn: "Starchild" (azərb. Ulduzuşağı‎), "Demon" (azərb. Şeytan‎) "Spaceman" (azərb. Kosmonavt‎) və "Catman" (azərb. Pişikadam‎) idi. Qrup yeni üzvlərə yeni persona vermək praktikasına sahib idi, məsələn, Karr üçün "Fox" (azərb. Tülkü‎) və Vinsent üçün "Ankh Warrior" (azərb. Anx Döyüşçüsü‎); bu praktika Teir və Sinqer müvafiq olaraq Frelinin "Spaceman" və Krissin "Catman" personajlarını qəbul etdikdən sonra dayandırılmışdır. Bu mövzuda soruşulduqda, Simmons "klassik makiyajı niyə istifadə etməyək ki? Biz ona sahibik" demişdir. Kriss, 2004-cü ildə qrupdan ayrıldıqda makiyaj hüquqlarından əl çəkmiş və sonradan buna peşman olmuşdur və "makiyajımın əlimdən çıxmasına görə özümə əsəbiyəm" demiş, Freli isə dizaynını qrupa lisenziyalaşdırdığını və geri alacağını iddia etmiş, bu iddianı Stenli "bir fantaziya" olaraq adlandırmışdır.

1973–74-cü illərdə, Stenli bəzən Casablanca Records rəhbəri Nil Boqartın ona digər qrup üzvlərinin dizaynları kimi simmetrik bir dizayn istifadə etməyi təklif etdikdən sonra foto çəkilişlər və canlı şoularda "Bandit" adlı alternativ bir makiyaj dizaynı istifadə etmişdir. Bu müddət ərzində o, hələ də "Starchild" makiyajından istifadə edirdi — bəzən eyni foto çəkilişlərdə hər iki dizayndan istifadə edirdi. 1974-cü ildə, Bandit dizaynından istifadə etməyi tamamilə dayandırır. Qrupun debüt albomunun üz qabığında, Kriss makiyaj rəssamının adi dizayndan istifadə etməsinə icazə verdikdən sonra "Pantomime Cat" (azərb. Pantomim pişik‎) adlandırılan makiyajının çox fərqli bir variantını istifadə etmişdir. Karr əvvəlcə "Hawk" (azərb. Şahin‎) olacaqdı. Simmons öz avtobioqrafiyasında bu dizaynın "Sesame Street" serialındakı Big Bird obrazına bənzədiyini qeyd etmişdir. Bu təklif olunan dizaynı istifadə edən Karrın bir şəkli bu günə qədər mövcuddur və Stenlinin təklif olunan makiyaj və geyimini geyinmiş maneken qurduğu bir şəkil də var. "Bandit" və "Pantomime Cat" dizaynlarından fərqli olaraq, bu alternativ dizayn heç bir rəsmi qabiliyyətdə istifadə olunmamışdır.

St. Con və Kulik yalnız qrupun makiyajsız dövrüdə Kiss üzvləri idilər. Kulik sonra bildirir ki, əgər qrupda makiyaj etsəydi, bu "Dog" (İt) makiyajı olardı: "qrupda artıq "Cat" olduğuna görə, yəqin ki, "Dog" olmalıyam. Bir gözümün ətrafında böyük bir dairə olardı və "Little Rascals" film franşizindəki Piti kimi görünərdim. Bu görünüşün nə olacağını göstərən bir-iki fanat təsviri gördüm, buna görə də, bəli, elə "Dog" olardım". Dörd orijinal makiyaj dizaynı ABŞ Patent və Ticarət Markası ofisində qeydiyyatdan keçmişdir, sahibləri və lisenziya hüquqları Simons və Stenliyə məxsusdur.

Təsirlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
İngilis qlem-rok qrupu Slade (1973-cü ildə çəkdirilmiş bir şəkil) qrupun təsirləri arasında idi.

Kiss Alis Kuper və New York Dolls-dan çox təsirlənmişdir.[20] Cen Simons "qrupun musiqisinin ürəyi və ruhunun İngiltərədə olduğunu" bildirmişdir. The Beatles və Cimmi Peyc, Erik Klepton və Cef Bekin də daxil olduğu Yardbirds qrupunun rok gitaraçı triosu Simons tərəfindən təriflənən İngilis qrupları arasında olmuşdur. "Mən o qədər İngilis rifflərini kopyalamışam ki, Britaniyanın təsiri olmasaydı, biz burada olmazdıq. "Rock and Roll All Nite" Slade qrupunun "Mama Weer All Crazee Now" əsərinin birbaşa surətidir" demişdir. Simons "Kiss and Make-Up" kitabında qlem-rok qrupu Slade haqqında belə yazmışdır: "...onların tamaşaçılarla əlaqəsini və himnləri yazmasını bəyəndik... eyni enerjini, eyni qarşısıalınmaz sadəliyi istəyirdik".[21]

Konsert qastrolları dünyası Kiss qrupunun unikal dizayn edilmiş səhnə dəstləri qurmaq təcrübəsi ilə dəyişdirilmişdir. Turlar getdikcə böyüyüb, daha çox işçi heyəti və avadanlıq, o cümlədən dəstlər, kostyumlar, səs və işıqlandırma avadanlıqları və pirotexniki vasitələr daşıyaraq daha çox yük maşını tələb edirdi və ümumi dəyəri milyonlarla dollar artırdı. Kiss, həmçinin konsertlərdə qeyri-musiqili Kiss qrupunun brend mallarını sataraq, konsert xərclərini ödəməyə və qazanc əldə etməyə kömək edərək, onlara radiodan kənarda daha çox iştirak etmək imkanı vermişdir. Digər qruplar konsertlərdə öz markalı mallarını sataraq Kiss qrupunu təqlid etmişdilər; bu, 1980-ci illərdə artan qastrol xərcləri ilə daha zəruri bir təcrübə olmuşdur. Konsert məhsulları ilə yanaşı, Kiss öz təsirini Nevada ştatının Las-Veqas şəhərindəki Rio All-Suite Hotel & Casino-da yerləşən tam Kiss temalı mini qolf sahəsinə qədər genişləndirmişdir.[22][23]

Diskoqrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalələr: Kiss diskoqrafiyası və Kiss tərəfindən yazılmış mahnıların siyahısı
Studio albomları

Əlavə məlumatlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 1. Qrupun keçmiş üzvü olan Erik Karr 1991-ci il 24 noyabrda ürək xərçəngindən vəfat etmişdir.
  • 2. Qrupun konsertlərində istifadə etdikləri makiyaj firmaları Maybelline və Max Factor olmuşdur
  • 3. Qrupda müəyyən bir zaman ərzində çalışan Mark St. Con və Brüs Kulik konsertlərdə heç vaxt makiyaj etməyiblər.
  • 4. Pol Stenli "Bronx Community College"-də qrafik sənət üzrə təhsil almasına baxmayaraq, Kiss qrupunun logosunu Eys Freli işləyib.
  • 5. Qrup heç vaxt Amerika hit paradlarında 1-ci yerə yüksəlməyib. Lakin Kanada və Hollandiyada "I Was Made for Lovin' You" mahnısı 1-ci yerə yüksəlməyi bacarmışdır.
  • 6. Qrupun barabançısı Erik Karrın "The Fox" kostyumu həqiqi tülkü dərisindən hazırlanmışdır.
  • 7. Eys 70-ci illərin sonlarında mavi göz kölgəsi istifadə etməyə başlamışdır. Gümüşü göz kölgəsi onun gözlərinə mənfi təsir göstərərək alergiya verirdi.
  • 8. Cen Simmons İsrail əsilli amerikalıdır.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Kiss Discography". AllMusic. 2023-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-15.
  2. ↑ "Kiss: 20 Essential Songs". Rolling Stone. 2014-10-06. İstifadə tarixi: 2024-07-15.[ölü keçid]
  3. ↑ "Top 10 Kiss Songs". Ultimate Classic Rock. 2020-05-27. İstifadə tarixi: 2024-07-15.
  4. ↑ "Kiss Reunite Original Lineup for Tour". Rolling Stone. 1996-04-16. İstifadə tarixi: 2024-07-15.[ölü keçid]
  5. ↑ "When Kiss Launched the Alive/Worldwide Tour". Ultimate Classic Rock. 2016-06-28. İstifadə tarixi: 2024-07-15.
  6. ↑ "Kiss' Alive/Worldwide Tour Grosses". Billboard. 2019-11-07. İstifadə tarixi: 2024-07-15.
  7. ↑ "Gold & Platinum - Top Tallies". RIAA. 2016-07-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-15.
  8. ↑ "Kiss Inductees". Rock & Roll Hall of Fame. 2021-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-15.
  9. ↑ "VH1's 100 Greatest Artists of Hard Rock". VH1. İstifadə tarixi: 2024-07-15.
  10. ↑ "It's Official: KISS To Launch Farewell Tour, 'End Of The Road'". Blabbermouth.net. 2018-09-19. 2018-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-09-20.
  11. ↑ "GENE SIMMONS Says KISS's 'End Of The Road' Tour Could Last More Than Three Years". Blabbermouth. 2018-11-12. 2023-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-12.
  12. ↑ "KISS To Launch Three Year Tour In January 2019, Says GENE SIMMONS". Blabbermouth. 2018-06-04. 2023-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-14.
  13. ↑ Kielty, Martin. "Kiss Reveal 75 New 2020 'End of the Road' Tour Dates". Ultimate Classic Rock. 2019-11-03. 2023-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-06.
  14. ↑ "PAUL STANLEY On Why 'End Of The Road' Is KISS's Final Tour: 'It's Just Not Possible To Continue Doing This The Way We Do It'". Blabbermouth.net. 2020-01-05. 2023-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-05.
  15. ↑ Graff, Gary. "Paul Stanley Reveals New Plans for the End of Kiss' Farewell Tour". Ultimate Classic Rock (ingilis). 2021-10-06. 2021-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-07.
  16. ↑ "Kiss Discography". AllMusic. 2023-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-15.
  17. ↑ "Kiss' 'Dynasty': Album Review". Rolling Stone. 1979-06-07. İstifadə tarixi: 2024-07-15.[ölü keçid]
  18. ↑ "The Story Behind Kiss' 'Music from The Elder'". Ultimate Classic Rock. 2016-11-10. İstifadə tarixi: 2024-07-15.
  19. ↑ "Kiss Unmasking: The Story Behind 'Lick It Up'". Rolling Stone. 2020-09-18. İstifadə tarixi: 2024-07-15.[ölü keçid]
  20. ↑ Konow, David. Bang Your Head: The Rise and Fall of Heavy Metal. Crown/Archetype. 2009. səh. 48. ISBN 9780307565600.
  21. ↑ Simmons, Gene. Kiss and Make-up. Three Rivers Press. 2002. səh. 85. ISBN 0-609-81002-2.
  22. ↑ Blabbermouth. "'Kiss By Monster Mini Golf' Moving To Rio All-Suite Hotel And Casino In Las Vegas". BLABBERMOUTH.NET. February 1, 2016. July 18, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 18, 2020.
  23. ↑ "The wackiest and wildest mini-golf courses in Las Vegas". KTNV. June 19, 2019. July 18, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 18, 2020.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Kiss ilə əlaqəli mediafayllar var.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kiss&oldid=7740982"