Enlialın butulkaburun
| Enlialın butulkaburun | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Qranddəstə: Ranqsız: Dəstə: Klad: Klad: Klad: Yarımdəstə: Klad: İnfradəstə: Parvdəstə: Ranqsız: Fəsiləüstü: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: ???: Enlialın butulkaburun |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Enlialın butulkaburun, və ya şimal enlialın butulkaburunu[3] (lat. Hyperoodon ampullatus) — Balinakimilər dəstəsinə, butulkaburun cinsinə aid iri məməli növü. Cinsə daxil olan iki növdən biridir. Bu növ XIX-XX əsrlərdə kütləvi ovlanmaya məruz qalmışdır. Bu məməlilər digər balinakimilər arasında ən dərinə dalan dalğıclardandırlar. Onlar okeanın 1453 m (4767 ft) dərinliklərinə enə bilirlər.
Xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]İri dəniz məməlisi 10—11 metr uzunluğa, 7,5 ton çəkiyə[4][5] malik olurlar. Dərinə üzmələrinə baxmayaraq istirahəti əsasən dayazlıqlarda edirlər. Onlara insanlar və onların gəmiləri maraqlı gəldiyindən daha tez ovlanmalarına səbəb olur. Bu xüsusiyyətlər digər balinakimilərin bir qisminə də aiddir. Bu balinalar əsasən balıqlar və kalmarlarla qidalanırlar. Qidakanma zamanı hətta 1 saat suyun dibinə dalma xüsusiyyətinə malikdirlər. Bəzən Enlialın Butulkaburunların mədələrindən 10000 kalmar aşkarlanmışdır.
Enlialın butulkaburunu əsasən Atlantik okeanın şimal hissəsində yayılmışdır. Onlar subantarktik qurşaqda yayılmışlar. Enlialın butulkaburun balinaları Qrenland dənizi, Barens dənizi, Labrador dənizinin sularında daha çox yayılmışlar. Ümumi saylarının getdikcə azalması müşahidə edilir. Dişli balinalar əsasən sürü halında yaşayır. Bu dəstələrdə yaşından və cinsindən asılı olamayaraq Enlialın Butulkaburun balinalar bir yerə toplaşırlar. Hər dəstədə əsasən bir nəhəng erkək olur. Bəzən təkcə erkəklərdən ibarət ibarət olan dəstələrə belə rast gəlinir.
2006-cı ilin yanvarın 20-də Enlialın butulkaburun Temza çayı ilə Londonun Albert körpüsünə qədər irəliləmişdir. Xilasediçilər onu dənizə qaytarmaq istəsələrdə artıq yanvarın 21-də balina qıcolmadan ölür. Onun skeleti hazlrda London Təbiət Tarix Muzeyində saxlanılır. Əvvəllər Şimali Atlantikada 40,000-50,000 baş olduğu təxmin edilir. 1850 - 1973-cü illər arasında 88,000 baş Enlialın butulkaburun ovlanmışdır. Norveç 1973-cü ildə balina ovunu dayandırıb, lakin Enlialın butulkaburunu Farer adaları hələ də ovlayır.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- ↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
- ↑ Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Млекопитающие. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., 1984. — С. 118. — 10 000 экз
- ↑ Enlialın butulkaburun[ölü keçid]
- ↑ "Hyperoodon ampullatus" (ingilis). Convention on Migratory Species. 2012-05-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-15.