Edqar Rinkeviç

Edqar Rinkeviç
latış. Edgars Rinkēvičs‎
Latviya Respublikasının 10-cu Prezidenti
Vəzifədədir
8 iyul 2023-cü ildən
Əvvəlki	Eqils Levits
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	21 sentyabr 1973(1973-09-21) (51 yaş)
Doğum yeri	Yurmala, Latviya SSR
Partiya	Birlik[d] (2014–2023), Latviya Yolu[d] (1998–2004), İslahat Partiyası[d] (2012–2014)
Təhsili	Latviya Universiteti, Qroningen Universiteti
Fəaliyyəti	siyasətçi, diplomat
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi	siyasətçi, diplomat
Təltifləri
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Edqars Rinkēvičs (21 sentyabr 1973, Yurmala, Latviya SSR) — Latviyalı siyasətçi və dövlət xadimi, 8 iyul 2023-cü ildən Latviya Prezidenti. 2011–2023-cü illərdə Latviyanın Xarici İşlər Naziri vəzifəsini icra etmişdir.

Rinkēvičs, Latviya Seymi tərəfindən 31 may 2023-cü ildə prezident seçilmiş və 8 iyul 2023-cü ildə and içərək vəzifəsinin icrasına başlamışdır. O, Latviya tarixində ən uzun müddət xarici işlər naziri vəzifəsini tutan şəxsdir.

Rinkēvičs, 2014-cü ildən "Birlik" partiyasının üzvüdür. Latviya Seymində 2008–2011-ci illərdə Müdafiə, Daxili İşlər və Korrupsiyanın Qarşısının Alınması Komissiyasının sədri vəzifəsini icra etmişdir.

Edqars Rinkēvičs, Latviyanın Avroatlantik inteqrasiyasını dəstəkləyən və Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü qınayan siyasətçilərdən biri kimi tanınır. O, həmçinin Latviyada LGBT hüquqlarının müdafiəçisidir və açıq şəkildə homoseksual olduğunu bildirmişdir. 2023-cü ildə Latviya prezidenti seçilməsi ilə Avropa Birliyi ölkələri arasında açıq şəkildə homoseksual olan ilk dövlət başçısı olmuşdur.

Həyatı

Edqars Rinkēvičs 21 sentyabr 1973-cü ildə Latviya SSR-in Yurmala şəhərində anadan olmuşdur. Ailəsi haqqında məlumatlar məhduddur, lakin onun atasının mühəndis, anasının isə müəllim olduğu bilinir. 1997-ci ildə Latviya Universitetinin Tarix və Fəlsəfə fakültəsini bitirmişdir. Daha sonra Niderlandın Groningen Universitetində siyasi elmlər üzrə magistr dərəcəsi almışdır. Rinkēvičs həmçinin ABŞ-də Corctaun Universitetində təhsil almış və Harvard Universitetinin Kennedi İdarəçilik Məktəbində təlim keçmişdir. Təhsil aldığı sahələr əsasən tarix, fəlsəfə və siyasi elmlər olmuşdur.

Rinkēvičs, Latviyanın Avroatlantik inteqrasiyasını dəstəkləyən və Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü qınayan siyasətçilərdən biri kimi tanınır. O, həmçinin Latviyada LGBT hüquqlarının müdafiəçisidir və açıq şəkildə homoseksual olduğunu bildirmişdir. 2023-cü ildə Latviya prezidenti seçilməsi ilə Avropa Birliyi ölkələri arasında açıq şəkildə homoseksual olan ilk dövlət başçısı olmuşdur.

Edqars Rinkēvičs şəxsi həyatını ictimaiyyətdən uzaq tutmağı üstün tutur. Ailəsi və uşaqları haqqında məlumat paylaşmır. Ancaq 2014-cü ildə Twitter hesabında homoseksual olduğunu açıqlamışdır.

Siyasi fəaliyyəti

Edqars Rinkēvičs siyasi karyerasına 1990-cı illərin sonlarında Latviya Respublikası Müdafiə Nazirliyində məsləhətçi kimi başlamışdır. 2002–2005-ci illərdə Latviya Respublikası Prezidentinin Dövlət Katibinin müavini, 2005–2008-ci illərdə isə Dövlət Katibi vəzifəsində çalışmışdır.

2008-ci ildə Latviya Seyminə seçkilərdə "Yaşıl və Kəndlilər Birliyi" partiyasından millət vəkili seçilmişdir. Seymdə Müdafiə, Daxili İşlər və Korrupsiyanın Qarşısının Alınması Komissiyasının sədri vəzifəsini icra etmişdir. 2011-ci ildə Xarici İşlər Naziri vəzifəsinə təyin olunmuş və bu vəzifəni 2023-cü ilədək davam etdirmişdir. 2014-cü ildə isə "Birlik" partiyasına üzv olmuşdur.

Xarici işlər naziri kimi fəaliyyəti

25 oktyabr 2011-ci ildə Edqars Rinkēvičs Latviya Seymi tərəfindən Xarici İşlər Naziri vəzifəsinə təyin olundu və bu vəzifəni 2023-cü ilə qədər, yəni 12 il müddətində icra etdi. Bu müddət ərzində Latviyanın xarici siyasətində bir sıra əhəmiyyətli dəyişikliklərə imza atdı.

Xarici siyasətdəki əsas prioritetləri:

• Avroatlantik inteqrasiyanın gücləndirilməsi: Rinkēvičs, Latviyanın Avropa Birliyi və NATO ilə əlaqələrinin daha da dərinləşdirilməsinin tərəfdarı idi. O, Latviyanın Avrozonaya qoşulması prosesində fəal rol oynamış və ölkənin NATO-nun kollektiv müdafiə sistemindəki iştirakını dəstəkləmişdir.
• Rusiya ilə münasibətlərin normallaşdırılması: Rinkēvičs, Rusiya ilə münasibətlərin normallaşdırılmasının vacibliyini vurğulasa da, Latviyanın milli maraqlarının və təhlükəsizliyinin qorunmasını prioritet hesab edirdi. O, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü sərt şəkildə qınayaraq, Avropa Birliyinin Rusiyaya qarşı sanksiyalarını dəstəkləmişdir.
• Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri ilə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi: Rinkēvičs, Latviyanın Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri ilə əlaqələrinin inkişaf etdirilməsinə xüsusi diqqət yetirirdi. O, bu ölkələrin Avropa Birliyinə inteqrasiya prosesini dəstəkləyir və onlara müxtəlif sahələrdə yardım göstərilməsinin tərəfdarı idi.
• İqtisadi diplomatiyanın gücləndirilməsi: Rinkēvičs, Latviyanın iqtisadi diplomatiyasının gücləndirilməsinə və xarici ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsinə xüsusi diqqət yetirirdi. O, Latviyanın ixrac potensialının artırılması və xarici investisiyaların cəlb edilməsi üçün müxtəlif təşəbbüslər irəli sürmüşdür.

Beynəlxalq münasibətlərdəki rolu və təşəbbüsləri:

• BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvlüyü: Latviya, 2020–2021-ci illərdə Rinkēvičsin Xarici İşlər Naziri olduğu dövrdə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü olmuşdur. Bu müddət ərzində Latviya, beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün fəal səylər göstərmişdir.
• Avropa İttifaqı Şurasında sədrlik: Latviya, 2015-ci ilin birinci yarısında Rinkēvičsin Xarici İşlər Naziri olduğu dövrdə Avropa İttifaqı Şurasına sədrlik etmişdir. Bu müddət ərzində Latviya, Avropa Birliyinin gündəmindəki bir sıra mühüm məsələlərin həll edilməsində fəal rol oynamışdır.
• Riga Konfransı: Rinkēvičs, Latviyanın paytaxtı Riqada keçirilən illik Riga Konfransının təşkilatçılarından biri idi. Bu konfrans, Avropa və dünya siyasətinin aktual məsələlərinin müzakirə edildiyi mühüm bir platformadır.

Prezidentlik dövrü

2023-cü ilin may ayında Latviya Seymində keçirilən prezident seçkilərində Edqars Rinkēvičs, hakim "Yeni Birlik" partiyası və müxalifətdəki bir neçə partiyanın dəstəyi ilə namizədliyini irəli sürmüşdür. Seçkilərin ilk turunda heç bir namizəd lazımi səs çoxluğunu əldə edə bilmədiyi üçün ikinci tur keçirildi. İkinci turda Rinkēvičs, digər namizəd Uldis Pīlēns üzərində qələbə çalaraq Latviyanın yeni prezidenti seçildi.

2023-cü ilin may ayında Latviya Seymində keçirilən prezident seçkilərində Edqars Rinkēvičs, hakim "Yeni Birlik" partiyası və müxalifətdəki bir neçə partiyanın dəstəyi ilə namizədliyini irəli sürmüşdür. Seçkilərin ilk turunda heç bir namizəd lazımi səs çoxluğunu əldə edə bilmədiyi üçün ikinci tur keçirildi. İkinci turda Rinkēvičs, digər namizəd Uldis Pīlēns üzərində qələbə çalaraq Latviyanın yeni prezidenti seçildi.

Tənqidlər və mübahisələr

Edqars Rinkēvičs, siyasi karyerası boyunca müəyyən tənqidlərlə üzləşmişdir. Bu tənqidlər əsasən onun cinsi oriyentasiyası, xarici siyasətdəki mövqeyi və bəzi siyasi qərarları ilə əlaqədardır. Rinkēvičs, açıq şəkildə homoseksual olduğunu bildirən ilk Latviya siyasətçilərindən biridir. Bu, bəzi mühafizəkar dairələrin tənqidinə səbəb olmuş və onun şəxsi həyatının siyasi fəaliyyətinə kölgə saldığı iddia edilmişdir. Lakin, Rinkēvičs bu tənqidlərə cavab olaraq şəxsi həyatının siyasi karyerasına təsir etməyəcəyini və bütün vətəndaşların hüquqlarını qoruyacağını bildirmişdir.

Rinkēvičs, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü sərt şəkildə qınayan və Avropa Birliyinin Rusiyaya qarşı sanksiyalarını dəstəkləyən siyasətçilərdən biridir. Bu mövqeyi, Rusiya ilə daha yaxşı münasibətlərin tərəfdarı olan bəzi dairələrin tənqidinə səbəb olmuşdur.

Rinkēvičs, Xarici İşlər Naziri olduğu dövrdə bəzi qərarları ilə müxalifətin və bəzi ictimai təşkilatların tənqidinə məruz qalmışdır. Məsələn, onun bəzi xarici səfərləri və diplomatik təyinatları mübahisələrə səbəb olmuşdur.

İctimai fəaliyyəti

Edqars Rinkēvičs siyasi karyerası boyunca müxtəlif ictimai təşkilatlarda və vətəndaş cəmiyyəti təşəbbüslərində fəal iştirak etmişdir. O, Latviya Transatlantik Təşkilatının (LATO) üzvü olmuş, həmçinin Latviya Xarici Siyasət İnstitutunun (LIIA) direktorlar şurasında təmsil olunmuşdur. Rinkēvičs, həmçinin Latviyada LGBT hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olan təşkilatlarla əməkdaşlıq etmiş və LGBT hüquqları sahəsində maarifləndirmə işlərinə dəstək vermişdir.

Mükafatları

Edqars Rinkēvičs, Latviya və xarici ölkələrin bir sıra mükafat və təltiflərinə layiq görülmüşdür. O, 2013-cü ildə Latviya Respublikasının ən yüksək dövlət təltifi olan "Üç Ulduz" ordeni ilə təltif edilmişdir. Həmçinin, 2015-ci ildə Estoniyanın "Terra Mariana" ordeni, 2019-cu ildə isə Norveçin "Müqəddəs Olaf" ordeni ilə təltif olunmuşdur.