Boris Delone
| Boris Delone | |
|---|---|
| Бори́с Никола́евич Делоне́ | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Sankt-Peterburq, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (90 yaşında) |
| Vəfat yeri | Moskva, SSRİ |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya |
| Milliyyəti | Rus |
| İxtisası | Alpinist |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | Ümumi cəbr, Hesablama həndəsə, riyazi kristalloqrafiya |
| Elmi dərəcəsi | |
| Üzvlüyü | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Boris Delone (3 (15) mart 1890[2][3], Sankt-Peterburq[4] – 17 iyul 1980[2][1], Moskva) — Rusiyanın ilk alpinistlərindən biri, Sovet riyaziyyatçısı və Nikolay Borisoviç Delonenin atası.
Delone sözü kril qrafikasından birbaşa tərcümədir və o, bunu tez-tez nəşrlərdə istifadə edirdi. Delaunay ləqəbini isə o, erkən fransız və alman nəşrlərində istifadə edirdi.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Boris Delone öz soyadını 1812-ci ildə Napoleonun Rusiyaya hücumu zamanı əsir götürülən fransız hərbi qüvvələrinin zabiti olan əcdadı De Launaydan götürmüşdür. De Launay Bastiliya qubernatorunun qardaşı oğlu olub. O, Tuxaçevskidən olan nəcib bir ailədən qadınla ailə həyatı qurur və Rusiyada qalır.[5]
Boris gənc yaşlarında olanda ailəsi yay aylarını Alp dağlarında keçirirdi və beləcə, o, alpinistliyi öyrənmişdir.[6] 1913-cü ildə o, Rusiyanın ilk üç dağ alpinistlərindən biri olmuşdur. Rusiya inqilabından sonra, Qafqazda və Altayda dağları fəth edirdi. Beluxa yaxınlığında dağlardan biri (4300 m) onun şərəfinə adlandırılmışdır. 1930-cu ildə SSRİ ərazisində alpinistlik üzrə magistr dərəcəsi alalardan biri idi. Boris Delone daha sonralar Nobel mükafatı laureatı alan İqor Tam ilə birlikdə dağlarda turist düşərgələrinin əsasını qoyub.
Boris Delone müasir cəbr və ədədlərin həndəsi xüsusiyyətləri sahələrində də çalışmışdır. O, müasir riyazi kristalloqrafiya və kristaların ümumi riyazi modelinin inkişafında Evqraf Fyodorov, Herman Minkovskiy, Qeorqey Voronoy kimi müxtəlif riyaziyyatçıların əsərlərindən istifadə etmişdir.[7] Boris Delone 1934-cü ildə hazırda Delaunay Trianqulyasiya kimi adlandırılan məfhumu da kəşf etmişdir,[8] riyaziyyatda Delone kombinasiyası da onun şərəfinə adlandırılıb. Aleksandr Aleksandrov və İqor Şafareviç onun tanınmış tələblərindəndir.
Boris Delone 1929-cu ildə, SSRİ Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir[9]. O, həmçinin 1934-cü ildə Leninqradda keçirilən Sovet İttifaqında ali məktəb tələbələri üçün ilk riyazi olimpiadanın da təşkilatçısı olmuşdur.[9][10]
Kitabları
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Delone, B. N.; Raikov, D. A. (1948, 1949). Analitik Həndəsə (2 cilddə) Dövlət Texniki Nəşriyyatı, Rusiya
- Kolmoqorov, A. N., et al. (1969). Riyaizyyat; Onun məzmunu, metodları və mənası, Analitik Həndəsə bölməsi B. N. Delone ilə. MİT Nəşriyyatı( Tərcümə)
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ http://www.mi.ras.ru/index.php?c=inmemoriapage&id=25811&l=1.
- ↑ Делоне Борис Николаевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Memoirs Arxivləşdirilib 2013-05-01 at the Wayback Machine by Boris Rozenfeld, p. 61 (in Russian)
- ↑ "Boris Delaunay – Master of mountain climbing". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-16.
- ↑ Senechal, Marjorie (1995), Quasicrystals and Geometry, Cambridge: Cambridge University Press
- ↑ Delaunay, Boris (1934), "Sur la sphère vide", Otdelenie Matematicheskikh i Estestvennykh Nauk, 7, pp. 793–800
- ↑ 1 2 Boris Nikolaevich Deaunay (in Russian) Arxivləşdirilib 2020-07-27 at the Wayback Machine, Division of Higher Geometry and Topology, Mathematics and Machanics Department, Moscow State University.
- ↑ S. S. Ryshkov, D. K. Faddeev and M. I. Shtogrin Boris Nikolaevich Delone (on the occasion of his eightieth birthday). Arxivləşdirilib 2020-01-12 at the Wayback Machine Russian Mathematical Surveys, vol. 26 (1971), pp. 199–203; p. 200
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- N.P.Dolbilin. The Delone Peak
- 80th Birthday - Reproduction of an article in Russian Mathematical Surveys 26 (1971) 199-203, with the kind permission of the London Mathematical Society Pages 199, 200, 201, 202, 203; Also in PDF format
- Boris Nikolaevich Delone (On his seventieth birthday)[ölü keçid]
- Boris Delaunay at the Mathematics Genealogy Project
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Boris Delaunay", MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.
- Biography (in Russian) on the website of the Moscow State University
- 3 martda doğulanlar
- 1890-cı ildə doğulanlar
- 90 yaşında vəfat edənlər
- Uzunömürlülər
- 17 iyulda vəfat edənlər
- 1980-ci ildə vəfat edənlər
- Xovan qəbiristanlığında dəfn olunanlar
- Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetinin məzunları
- Fizika-riyaziyyat elmləri doktorları
- Leopoldin Alman Milli Elmlər Akademiyasının üzvləri
- SSRİ Elmlər Akademiyasının üzvləri
- 15 martda doğulanlar
- Sankt-Peterburqda doğulanlar
- Moskvada vəfat edənlər
- Rus riyaziyyatçılar