Terapia llarval
La terapia llarval, tamién conocida como terapia de bárabos, terapia de viérbenes , terapia de desbridamiento por bárabos o Biocirugía ye una terapia na que s'utilicen bárabos maneres criaes en llaboratorios especiales de la mosca Phaenicia sericata pa llimpiar texíos necrosados (muertos) de ferides provocando una miasis controlada. L'usu médicu ye posible pola peculiaridá de que los bárabos d'esti inseutu aliméntense tan solo del texíu muerto, evitando'l texíu intacto, aguiyando amás la cicatrización.
Los bárabos tienen una dixestión extracorporal. Pueden aplicase direutamente sobre la firida, o confinaes nuna bolsa d'espluma polivinílica o gasa. Los zusmios dixestivos y otres sustancies distribúin sobre la firida y el texíu necróticu licuefacto retorna al traviés de la gasa. Esta variante de la terapia ye más aceptada polos pacientes y personal sanitario.
Historia
[editar | editar la fonte]
L'usu de bárabos pal sanamientu de firíes ye conocida dende l'antigüedá y tamién nos grupos étnicos actuales que viven fora de la nuesa cultura. Como exemplu, la tribu estinguida de los Ngemba o wongaibon d'aboríxenes australianos utilizaron esti remediu mientres milenios. Na segunda guerra mundial, los sanitaros británicos destacaos en Birmania repararon cómo los nativos faíen un usu tradicional de los bárabos sobre les firíes, cubrir con folla y yerbes húmedes. Nel casu de los mayes, emplegábense paños que primeramente s'amugaron en sangre d'animales y darréu puestos a ensugar al sol por que se poblaren de bárabos.[1]
Los ciruxanos qu'acompañaben a los exércitos de les guerres europees de los sieglos XVI y XVII documentaron l'efeutu de los bárabos nes firíes de los soldaos cayíos, siendo'l más destacáu'l francés Ambroise Paré (1510-1590), quien dio cuenta d'esti efeutu na batalla de San Quintín (1557), anque pensando que se trataba de "viérbenes" y non bárabos de mosca, y ensin atribuyi-y en nengún momentu les propiedaes terapéutiques. Darréu, el ciruxanu xeneral de Napoleón Bonaparte, el Barón Dominique Larrey describió como mientres la campaña francesa en Siria (1829), los bárabos de ciertes especies de mosca destruyíen namái'l texíu muerto y favorecíen un efeutu positivu nel sanado de les firíes.[2]
Nel casu de la guerra de la Independencia Española, el médicu John Gideon Millingen, que guardó la batalla de Talavera (1809) afirmaba que los bárabos nun yeren peligroses:
Mientres la retirada de les nueses tropes na batalla de Talavera (1809), atopé les firíes de los nuesos homes que nun fueren vistíos en trés o cuatro díes llenes de bárabos. Esti nun yera'l casu de los soldaos españoles, que pa evitar esta molestia (que da llerza más que suponer un peligru) trescalaren les sos ropes con aceite d'oliva. Invariablemente recurrí a la mesma práutica cuando dempués tenía que llavar la firida con agua calienteJ.G. Millingen, Curiosities of Medical Experience. 1839[3]
Guerra civil d'Estaos Xuníos
[editar | editar la fonte]Na Guerra de Secesión atopamos rellatos sobre l'usu de la terapia por dambos contendentes:[4][2]
William W. Keen, un ciruxanu del bandu federáu anotó qu'a pesar de la so apariencia espaxarada, les mosques nun yeren perxudiciales pal procesu de recuperación de les firíes, anque per parte de los exércitos de la unión nun s'emprestó atención a esta posibilidá terapéutica. Sicasí, Joseph Jones, oficial médicu del bandu confederáu, escribió:
Reparé frecuentemente mancaes desdexaes ... llenes de viérbenes ... la mio esperiencia indica qu'esos viérbenes namái destrúin el texíu muerto, y nun estropien les partes específicamente sanes
El primer usu terapéutica documentada de bárabos ye axudicada a un segundu oficial médicu, tamién confederáu, J. F. Zacharias, quien reportó que:
los viérbenes ... nun namái día podíen llimpiar una firida muncho meyor que cualesquier otru axente qu'utilizáramos ... Toi seguru que salvé munches vides col so usu.
Por cuenta de que los hospitales sureños yeren menos hixénicos, los soldaos taben más espuestos a les mosques y sanaban antes, teniendo amás una mayor tasa de sobrevivencia.
Primer guerra mundial
[editar | editar la fonte]Mientres primer guerra mundial, el Dr. William S. Baer, ciruxanu ortopédicu, reparó pa la so sorpresa que nes firíes nes que s'atopaben bárabos nun se formara aguadía. Antes bien, inclusive apaecía neoformación de texíu. Afitóse especialmente nel casu d'un soldáu atopáu mancáu tres dellos díes con quebres de fémur y mancaes de considerable tamañu na musculatura abdominal y nel escrotu. Cuando'l soldáu llegó al hospital, nun tenía nenguna muestra de fiebre a pesar de la naturaleza severa de les sos mancadures. Cuando se-y desvistió, reparáronse “millares y millares de viérbenes qu'ocupaben tola área de la firida”. Cuando los bárabos fueron retiraes “nun había práuticamente güesu espuestu a la vista y la estructura interna del güesu mancáu atopábase tan bien como les pieces circundantes que fueron cubiertes dafechu con una capa del texíu rosado y finu, más formosu de lo qu'unu podría imaxinar”. Esti casu asocedió nun momentu en que l'índiz de mortalidá pa quebrar compuestes del fémur yera cerca de 75-80%.[2]
Tres la guerra, na Universidá de Johns Hopkins, en 1929, el Dr. Baer introdució bárabos en 21 pacientes con osteomielitis crónica (inflamación de la migollu oseu) insuperable. Reparó un rápidu desbridamiento, amenorgamientos nel númberu d'organismos patóxenos, niveles amenorgaos del golor, alcalización del llechu de la firida y índices ideales pa la sanación. Les 21 mancadures abiertes de los sos pacientes fueron curaos totalmente y fueron daos d'alta del hospital dempués de 2 meses de la terapia llarval. Bien pocos pacientes desenvolvieron entueyos serios, como cangrena gaseosa o tétanu. Baer aportunó por ello na esterilización de los bárabos.[2][5]
Tres la muerte de Baer en 1931, l'ésitu de l'aplicación de la so terapia foi tal, que más de 300 hospitales n'En Estaos Xuníos aplicar con regularidá, y apaecieron más de 100 publicaciones nel periodu entendíu ente 1930-1940. La lliteratura médica d'esti tiempu contién munches referencies al usu acertáu de viérbenes en firíes cróniques o infestaes incluyendo osteomielitis, abscesos, quemadures y mastoiditis subaguda.[2] Darréu munchos otros países adoptaron esta solución.[6][1] La compañía farmacéutica, Lederle, produció un gran comerciu colos viérbenes quirúrxicos”, los bárabos de Phaenicia sericata, un inseutu necrófagu facultativu que consume solamente'l texíu fino necrótico. L'usu estensivu de la terapia de viérbenes tres la Segunda Guerra Mundial foi deshechado tres el descubrimientu y l'usu creciente de la penicilina.[6]
Resurdimientu de la terapia
[editar | editar la fonte]Nes décades de los 1970 y 1980 el tratamientu emplegábase como últimu recursu nos casos d'infeición más refractarios.[7][8] Na década de los 1990 produzse un resurdir de la terapia. Por cuenta de l'apaición de bacteries resistentes a los antibióticos, una serie de publicaciones enceten la revisión de la terapia llarval, no tocante a la comparanza cola eficacia d'otros métodos y na necesidá d'esperar hasta que fallen otres intervenciones cuando'l factor tiempu ye importante nos cuidos de les firíes.[2] Ronald Sherman, un médicu anguaño na Universidá de California, n'Irvine, realizó una serie d'estudios que promovieron la reintroducción con ésitu la terapia llarval nel arsenal terapéutico de l'asistencia médica moderna como terapia segura y eficaz. En 1989 empezó a criar les mosques que primeramente caltenía nel so llaboratoriu nel centru médicu de veteranos de Long Beach, California, pa utilizar los bárabos nel tratamientu de firíes.[9] L'ésitu d'esti ensayu clínicu en pacientes nos que fracasaren dos o más tratamientos convencionales atraxo l'atención internacional y l'aceptación d'esti tratamientu. La especie terapéutica utilizada, en valorando otres foi Phaenicia sericata, la más emplegada hasta'l momentu.
En 1996 creóse la Sociedá Bioterapéutica internacional, una asociación profesional que s'ocupa del estudiu y la promoción de tratamientos con organismos vivos, y n'especial de la terapia llarval.[10]
Nel añu 2002 la terapia yá taba siendo emplegada en más de 2000 centros de salú.[2] En 2003 la FDA determinó que la regulación del so usu tenía d'afaese a la d'un tratamientu médicu. Anguaño, el númberu de centros qu'apliquen esta terapia probablemente entepasa de los 10 000.[11]
Fundamentos terapéuticos
[editar | editar la fonte]L'efeutu terapéuticu de la terapia llarval sobre mancaes con infeiciones agudes o cróniques deber a l'aición sinérgica de múltiples sustancies con tres modos d'aición: desbridamiento, desinfeición y estimulación de la cicatrización.[2]
Desbridamiento
[editar | editar la fonte]El desbridamiento ye una intervención que consiste n'esaniciar el texíu necróticu d'una firida, yá que se piensa qu'ésti interfier col so procesu de recuperación. Sicasí, esti postreru estremu nun ta demostráu.[12] Los bárabos realicen esta xera sobre les mancadures porque tienen una dixestión esterna, lo que significa que secretan zusmios dixestivos con enzimes proteolíticas al so mediu esternu pa darréu absorber el productu asina llográu. Nos bárabos terapéuticos, la dixestión de los texíos nun ye indiscriminada, sinón que se dirixe puramente al texíu necrótico. Nel aparatu bucal de los inseutos esisten elementos especializaos en forma de pequeñes espículas y gaxartes que faciliten la penetración de los zusmios y probablemente aguiyen la secreción de citoquines qu'ayuden a la recuperación del trauma.[2] Anque'l procesu de desbridamiento ye más rápidu que con otros métodos, como'l hidrogel, la ventaya tocantes a coste-eficacia nun ta bien clara, anque podría ser daqué cimera[12]
Aición antimicrobiana
[editar | editar la fonte]Los bárabos llinden o esanicien la carga bacteriana de les firíes por aciu una aición mecánica y por proteínes específiques (defensines y seraticines), según poles mesmes enzimes dixestives. El desbridamiento por si mesmu realiza gran parte d'esta xera. Per otra parte, tantu los patóxenos como los sos toxines son llavaes poles grandes cantidaes de fluyíu xeneraes. Créese que l'aición bactericida de les secreciones del inseutu ye frutu de la so adautación a un mediu con abondosa flora bacteriana. Ye posible tamién que torguen la proliferación de microorganismos creando un ambiente contrario pa ellos, por aciu l'alcalinización y sustancies como l'alantoína, el bicarbonatu amónico y la urea.
Dellos estudios amuesen que los bárabos pueden aprovechar les sustancies sintetizaes por ciertes bacteries nel so propiu beneficiu. Un exemplu d'esti tipu de rellaciones simbiótiques sería'l de Proteus mirabilis, que secreta toxines antibacterianas como'l acedu fenilacético y el fenilacetaldeído. Ye posible utilizar los bárabos conjuntamente con antibióticos.[2]
Sicasí, un estudiu recién demuestra que los bárabos pueden nun tener efeutos direutos sobre la crecedera bacteriana, y qu'inclusive pueden aumentar. L'estudiu propón que l'amenorgamientu de xermes reparada na práutica podría debese a efeutos indireutos, y n'especial refierse a la estimulación del sistema inmunitariu.[13]
Cicatrización
[editar | editar la fonte]Dende les primeres observaciones comprobóse que les firíes trataes con bárabos ameyoraben con mayor rapidez, con una puesta apaición de texíu granoso. Paez ser que les sustancies antisépticas antes mentaes actúen tamién como factores de crecedera y aguiyen el suministru d'osíxenu a la zona afeutada. Esti efeutu tamién se llogra nes variantes nes que s'aislla los bárabos de la mancadura por aciu bolses testiles. Favorezse'l sanamientu y el remocicáu por aciu la estimulación de texíu granoso que rellena'l defectu, y simultáneamente el d'un epiteliu de recubrimientu, la contraición de la firida y l'amenorgamientu del so tamañu. Tou ello produzse por:[2]
- Estimulación mecánica nel casu de l'aplicación direuta.
- Diverses sustancies yá mentaes y otres específiques.
- Hormones del propiu inseutu.
- Citoquinas, como IFNγ y IL-10.
- Activación xeneralizada del sistema inmunitariu.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 Whitaker, IS; Twine C; Whitaker MJ; Welck M; Brown CS; Shandall A. (xunu de 2007). «Llarval therapy from antiquity to the present day: mechanisms of action, clinical applications and future potential» (n'inglés). Postgrad Med J. 83 (980): páxs. 409-13. PMID 17551073.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Fleischmann, Wim; Grassberger, Martin y Sherman, Ronald (2002). Erfolgreiche Wundheilung durch Maden-Therapie. Biochirurgie: Die wieder entdecte Behandlungsmethode bei diabetischem Fuß und anderen schlecht heilenden Wunden (n'Alemán). Stuttgart: TRIAS Verlag. ISBN 3830430116.
- ↑ Millingen, John Gideon (1839). Curiosities of Medical Experience (Google Books), 2ª (n'inglés), Richard Bentley. Consultáu'l 21 de xunu de 2009.
- ↑ Orkiszewski, M. (2007). «Maggots of Lucilia sericata in treatment of intractable wounds» (en polacu). Wiad Lek. 60 (7-8): páxs. 381-5. PMID 18175560.
- ↑ Baer, William S (xunetu de 1931). «The Treatment of Chronic Osteomyelitis with the Maggot (Bárabu of the Blow Fly)» (n'inglés). Bone and Joint Surg. (13): páxs. 438-75. http://www.ejbjs.org/cgi/reprint/13/3/438. Consultáu'l 21 de xunu de 2009.
- ↑ 6,0 6,1 Mumcuoglu, KY (2001). «Clinical applications for maggots in wound care» (n'inglés). Am J Clin Dermatol. 2 (4): páxs. 219-27. PMID 11705249.
- ↑ Horn, KL; Cobb AH Jr, Gates GA. (xunu de 1976). «Maggot therapy for subacute mastoiditis» (n'inglés). Arch Otolaryngol. 102 (6): páxs. 377-9. PMID 1275807.
- ↑ Teich, S; Myers RA (setiembre de 1986). «Maggot therapy for severe skin infection» (n'inglés). South Med J. 79 (9): páxs. 1153-5. PMID 3750003.
- ↑ Sherman, RA; Petcher, EA (xunetu de 1988). «Maggot therapy: a review of the therapeutic applications of fly larvae in human medicine, especially for treating osteomyelitis» (n'inglés). Med Vet Entomol. 2 (3): páxs. 225-30. PMID 2980178.
- ↑ «Estatuto de la Sociedá Bioterapéutica Internacional» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-07-03. Consultáu'l 21 de xunu de 2009.
- ↑ «Páxina del llaboratoriu del Doctor Sherman na Universidá de California, Irvine» (inglés) (xineru de 1996, actualizáu en xineru de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-08-07. Consultáu'l 21 de xunu de 2009.
- ↑ 12,0 12,1 Soares, MO; Iglesias CP, Bland JM, Cullum N, Dumville JC, Nelson EA, Torgerson DJ, Worthy G; VenUS II team. (marzu de 2009). «Cost effectiveness analysis of llarval therapy for leg ulcers» (n'inglés). BMJ. doi:. PMID 19304578. http://www.bmj.com/cgi/content/full/338/mar19_2/b825?view=long&pmid=19304578. Consultáu'l 21 de xunu de 2009.
- ↑ Cazander, G; van Veen KE, Bernards AT, Jukema GN.Ca (abril de 2009). «Do maggots have an influence on bacterial growth? A study on the susceptibility of strains of six different bacterial species to maggots of Lucilia sericata and their excretions/secretions» (n'inglés). J Tissue Viability Epub. PMID 19362001.