Saltar al conteníu

Llagu Baljash

Coordenaes: 46°32′27″N 74°52′44″E / 46.5408°N 74.8789°E / 46.5408; 74.8789
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Pa ver la ciudá homónima asitiada xunto al llagu, Baljash.
Nun tien de confundir se col llagu Baikal, un llagu de la mesma rexón y con una forma bien similar.
Llagu Baljash
Situación
Tipu lago endorreico (es) Traducir
Coordenaes 46°32′27″N 74°52′44″E / 46.5408°N 74.8789°E / 46.5408; 74.8789
Llagu Baljash alcuéntrase en Kazakstán
Llagu Baljash
Llagu Baljash
Llagu Baljash (Kazakstán)
Datos
Altitú media 342 m
Superficie 18 200 km² y 18 740 km²[1]
Superficie de la conca 501 000 km² y 428 340 km²[1]
Llonxitú 620 km
Fondura 25 m (máximu)
6 m (media)
Cambiar los datos en Wikidata

El llagu Baljash o Balkash (kazaquistanín: Балқаш Көлі, Balqash Köli; rusu: Озеро Балхаш, Ozero Balkhash) ye un gran llagu endorreico qu'ocupa una depresión zarrada na zona sudoriental de Kazakstán, y que forma parte de la vasta cuenca endorreica del Asia Central qu'inclúi ente otros al mar Caspiu y al mar d'Aral. Con una superficie de 16 996 km², ye unu de los llagos más grandes d'Asia y el 12º llagu continental más grande del mundu. El so altor mediu ye de 320 m sobre'l nivel del mar y drena una amplia cuenca de 413 000 km², similar n'estensión a países como Suecia, Uzbequistán, Marruecos, Iraq o Paraguay.

Nel llagu desaguan siete ríos, siendo'l principal el ríu Ili, qu'apurre la mayor parte d'agua riberano, ente qu'otros, como'l ríu Karatal, apurren agua tanto en superficie como apurriendo fluxu subsuperficial. El Ili alimentar de la precipitación (en gran parte'l destemple de primavera) de los montes de China, na rexón de Xinjiang. Los otros ríos, de menor caudal, son el Lepsa, el Aksu, el Byan, el Kapal y el Koksu.

De forma similar a como asocede nel mar d'Aral, el llagu ta menguando pola mor del usu estensivu que se fai de l'agua procedente de los ríos que lu alimenten.[2] El llagu ta estremáu casi en dos por una península, que dexa dos sectores: la zona occidental d'agua duce, y l'oriental d'agua salao.[3][4][5][6] La fondura media del llagu ye de 5,8 m, y la máxima ye de 25,6 m.

La ciudá más grande de la zona del llagu llámase tamién Baljash y tien unes 66 000 habitantes. Les principales actividaes industriales na zona son la minería, el procesamientu de minerales y la pesca. El llagu permanez xeláu dende finales de payares a principios de primavera.

Historia y denominación

[editar | editar la fonte]

El nome actual del llagu provién de la pallabra «balkas» —en tártaru, cazacu y en idiomes del Altái Meridional— que significa «banzáu de cañes».[7]

Yá dende siquier l'añu 103 e.C. y hasta'l sieglu VIII, el llagu foi conocíu polos chinos como Pu-Ku o Bu-Ku. A partir del sieglu VIII, les tierres al sur del llagu, ente ésti y los montes de Tian Shan, yeren conocíes como la rexón de los Siete Ríos» (Jetisu, en turcu, y semirechye , en rusu), una rexón na que los pueblos nómades túrquicos y mongoles de la estepa entemecer coles cultures de los pueblos yá asitiaos del Asia Central.[8]

Mientres la etapa de gobiernu de la dinastía Qing (1644-1911), el llagu foi la frontera más noroccidental del imperiu chinu. Sicasí, en 1864, el llagu y la so contorna fueron cedíos al Imperiu rusu por aciu un tratáu desigual. Cola disolución de la Xunión Soviética en 1991, el llagu pasó a formar parte de República de Kazakstán.

Orixe del llagu

[editar | editar la fonte]
Imaxe satelital del delta del ríu Karatal.

El llagu Baljash atópase na parte más fonda de la vasta depresión Balkhash-Alakol, que se formó pol deslizamiento al traviés de la placa de Turan nel periodu Neógeno-Cuaternariu y que, darréu, enllenar de sable de los sedimentos aluivales. La cuenca ye una parte de la cadena montascosa Dzungarian Alatau, na que tamién tán el llagu Sasykkol (600 km²), el llagu Alakol (2650 km²) y el llagu Aibi (1070 km²).[5] Estos llagos son remanentes d'un antiguu mar que cubría tola depresión Balkhash-Alakol, pero que nun taba conectáu cola depresión aralo-cáspica.[9]

Xeografía

[editar | editar la fonte]

El llagu Baljash tien una superficie d'unes 16 400 km² (2000),[4] polo que ye'l llagu más grande que s'atopa íntegramente nel territoriu de Kazakstán. Alzar a unes 340 m sobre'l nivel del mar y tien una forma asemeyada a la d'una media lluna en cuartu creciente. El so llargor ye d'unes 600 km y l'anchu varia dende 9–19 km na parte oriental, hasta les 74 km na parte occidental. La península de Saryesik, alcontrada cerca de la metá del llagu, estrema hidrográficamente el llagu en dos partes bien distintos: la occidental, qu'abarca'l 58% del total del llagu y el 46% del so volume,[10] ye relativamente poco fonda, sele y ta llena d'agua duce; y l'oriental, que ye muncho más fonda y más salada. Dambes partes tán coneutaes pol estrechu de Uzynaral (kazaquistanín: Ұзынарал, que significa 'islla grande'), que tien 3,5 km d'anchu y unos 6 m de fondura.[3]

Vista del llagu Baljash dende l'espaciu (agostu de 2002)
Los númberos señalen los accidentes xeográficos más destacaos:
  1. Península de Saryesik y estrechu de Uzynaral, que dixebren el llagu en dos partes, #

Península de Baygabyl

  1. Península de Balai
  2. Península de Shaukar
  3. Península de Kentubek
  4. Islles de Basaren y Ortaaral
  5. Islla de Tasaral
  6. Badea de Shempek
  7. Badea de Saryshagan

El llagu inclúi delles cuenques más pequeñes. Na parte occidental, hai dos depresiones de 7–11 metros de fondura: una d'elles estiéndese dende la mariña occidental (cerca de la islla de Tasaral) hasta'l cabu de Korzhyntubek, ente que la segunda atopar al sur del golfu de Bertys, que ye la parte más fonda del Balkhash occidental. La fondura media de la cuenca oriental ye de 16 m y la fondura máxima de la parte oriental (y del llagu) ye de 25,6 m.[11] La fondura media del llagu ye de 5,8 m, y el volume total d'agua ye d'unos 112 km³.

Les mariñes septentrional y occidental del llagu son altes (20-30 m) y predreses; tán compuestes de roques paleozóicas como'l pórfido, la toba, el granitu, los esquistos y la piedra caliar y caltienen trrazas d'antigües terraces. La mariña meridional, cerca del golfu Karashagan y del delta del ríu Ili, ye baxa (1-2 m) y arenosa y de cutiu anúbrese, polo qu'hai numberoses piscines d'agua. Hai tamién llombes ocasionales, con un altor de 5–10 m.[11] La mariña ye bien curvada y ta cortada por numberoses badees y cales. Les grandes badees de la parte occidental son les de Saryshagan, Kashkanteniz, Karakamys, Shempek (l'estremu sur del llagu) y Balakashkan Ahmetsu; y les de la parte oriental les de Guzkol, Balyktykol, Kukuna y Karashigan. La parte oriental tamién inclúi les penínsules de Baygabyl, Balay, Shaukar, Kentubek y Korzhintobe.

Nel llagu hai 43 islles cola área total de 66 km²,[12] anque se tán formando nueves islles por cuenta del amenorgamientu del nivel de l'agua, y l'área de les esistentes va n'aumentu.[13] Les islles más destacaes de la parte occidental son Basaren y Tasaral (la mayor), según Ortaaral, Ayakaral y Olzhabekaral; les de la parte oriental son les islles de Ozynaral, Ultarakty, Korzhyn y Algazy.

Alimentación del llagu y nivel de l'agua

[editar | editar la fonte]
Balance hídricu del llagu nel añu 2000[14]
Ingresu total de 22,51 km³:
  • agua superficial – 18,51 km³
  • agua soterraño – 0,9 km³
  • sedimentos y xelu – 3,1 km³

Perdes totales de 24,58 km³

  • evaporación – 16.13 km³
  • delta Ili – 4.22 km³
  • formación de xelu – 0.749 km³
  • usu residencial y servicios comunes – 0.24 km³
  • industria – 0.22 km³
  • agricultura – 3.24 km³
  • pesquerías – 0.027 km³

La cuenca Baljash-Alakol cubre una área de 512 000 km²,[15] y la escorrentía media d'agües superficiales ye 27,76 km³/añu, de los que 11,5 km³ vienen de territoriu chinu. L'área de drenaxe del llagu ye d'unes 413 000 km²,[10][13] con un 15% perteneciente a la rexón noroccidental de Xinjiang, en China, y una pequeña parte en Kirguistán. El llagu supón el 86% de la entrada d'agua de la cuenca Baljash-Alakol y el ríu Ili apúrre-y el 73-80% del total de l'agua nel llagu, con un volume total, según les fontes, de 12,3 km³/añu[16] o de 23 km³/añu.[17] El ríu Ili aniciar nos montes de Tian Shan y aliméntase principalmente polos glaciares, lo que da llugar a variaciones diaries y estacionales del so caudal con una fuerte medría mientres la temporada de derretimiento de los glaciares en xunu-xunetu.[17]El ríu forma un estensu delta que cubre una área de 8000 km² y sirve como un acumulador, suministrando agua al llagu n'años de seca.[14] La parte oriental del llagu ye alimentada pelos ríos Karatal, Aksu y Lepsa, según por agües soterrañes.[4][16] El ríu Karatal aniciar nes fasteres de los montes Dzungarian Alatau y ye la segunda fonte d'agua mayor del llagu. El ríu Ayaguz, qu'alimentaba la parte oriental del llagu hasta 1950, apenes lo algamar anguaño. La diferencia añal nel fluxu nes partes occidental y oriental del llagu ye de 1,15 km³.[18]

L'área y el volume del llagu varien por cuenta de les fluctuaciones del nivel de l'agua, tanto a llargu como al curtiu plazu. Les fluctuaciones al llargu plazu tuvieron una amplitú de 12-14 m, que foi mínima ente los sieglos V y X, y máxima, ente los sieglos XIII y XVIII.[5] A empiezos del sieglu XX, y ente 1958 y 1969, l'área del llagu aumentó a 18.000 ~km², y mientres les seques, por casu, a finales de la década de 1900, y nes década de 1930 y 1940, el llagu amenorgar a 16 000 km², ~con unes variaciones del nivel d'agua de cerca de 3 m.[3] En 1946, l'área yera de 15 730 km² y el volume de 82,7 km³.[10] Dende finales de la década de 1900, el llagu ta menguando por cuenta de la esviación de los ríos que lu abastecen,[13] como por casu, la construcción en 190 de la central hidroeléctrica de Kapshagay nel ríu Ili. L'enllenáu del banzáu de Kapshagay desterció'l llagu Baljash, causando'l deterioru de la calidá de l'agua, especialmente na so parte oriental . Ente 1970 y 1987, el nivel de l'agua amenorgar en 2,2 m,[3] el volume viose amenorgáu en 30 km³ y el salín de la parte occidental foi n'aumentu. Propunxéronse dellos proyeutos pa frenar los cambeos agües abaxo del banzáu, como por casu, estremar el llagu en dos con una presa, pero fueron cancelaos debíu al cayente económicu de la Xunión Soviética.[5][9][19]

El nivel mínimu d'agua nel llagu rexistrar en 1987 (340,65 m sobre'l nivel del mar), cuando se terminó l'enllenáu del banzáu de Kapshagay. El nivel del llagu recuperóse y llegó a los 342,5 m en xineru de 2005, lo que s'atribuyó al gran volume de les precipitaciones a finales de la década de los años 1990.[20]

Composición de l'agua

[editar | editar la fonte]

El llagu Baljash ye un llagu semi-salín, y la composición química de les sos agües depende en gran midida de les carauterístiques hidrográfiques del banzáu. L'agua na parte occidental ye casi nueva, con un conteníu de sólidos disueltos total d'unos 0,74 g/l, y turbia (visibilidá de 1 m); utilizar pa beber y na industria. L'agua na parte oriental ye más tresparente (visibilidá de 5,5 m) y salina, con una concentración media de sal de 3,5-6 g/l.[12] El salín mediu del llagu ye de 2,94 g/l. Al llargu plazu (1931-70) el permediu de precipitación de sales nel llagu foi de 7,53 millones de tonelaes y les reserves de sales disueltos nel llagu son de cerca de 312 millones de tonelaes.[11]

L'agua na parte occidental tien un tinte de color mariellu-gris, y, na parte oriental, el color varia dende l'azul a la esmeralda azul.[21]

Clima

[editar | editar la fonte]
Ciudá de Balkhash
Climate chart (explanation)
J
F
M
A
M
J
J
A
S
O
N
D
 
 
13
 
 
−9
−18
 
 
10
 
 
−8
−18
 
 
10
 
 
0
−10
 
 
11
 
 
14
3
 
 
15
 
 
22
10
 
 
12
 
 
28
16
 
 
10
 
 
30
18
 
 
8
 
 
28
16
 
 
4
 
 
22
9
 
 
9
 
 
13
2
 
 
14
 
 
3
−6
 
 
15
 
 
−5
−13
█ Average max. and min. temperatures in °C
█ Precipitation totals in mm
Imperial conversion
JFMAMJJASOND
Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column Plantía:Climate chart/fahrenheit column
█ Average max. and min. temperatures in °F
█ Precipitation totals in inches

El clima de la rexón del llagu ye de tipu continental. La temperatura medio ye d'unos 30 °C en xunetu y de -14 °C en xineru. La precipitación media ye de 131 mm/añu y la mugor relativo ye d'alredor del 60%. El vientu, el clima secu y les elevaes temperatures de branu provoquen una alta tasa de evaporación, unos 950 mm n'años fríos y hasta 1200 mm n'años secos.[17] El vientu tien una velocidá media de 4,5-4,8 m/s, y sopla principalmente escontra'l sur na parte oeste y al suroeste na parte oriental. El vientu provoca foles d'hasta 3,5 m d'altor[9] y corrientes constantes escontra la derecha na parte occidental.

Hai de 110 a 130 díes de sol al añu, con un permediu d'irradiancia de 15,9 MJ /m² per día.[10] La temperatura de l'agua na superficie del llagu varia de 0 °C, n'avientu, a 28 °C en xunetu. La temperatura medio añal ye de 10 °C na parte occidental y de 9 °C na parte oriental. El llagu conxela tolos años ente payares y principios d'abril,[22] y el destemple tien un retrasu d'unos 10-15 díes na parte oriental.[9]

temperatura de l'agua (°C) (datos de 1985–87)[10]
Fondura Ene Feb Mar Abril May Xunu Julio Ago Sep Oct Nov Dec
Parte oriental del llagu
0 – –0,2 0,2 – 13,9 19,0 23,4 23,2 17,2 11,4 – –
10 – 1 – – 10,8 16,7 21,7 22,8 – – – –
20
(cerca del fondu)		 – 1,7 1,9 – 8,9 13,7 14,6 19,7 17,1 11,5 – –
parte occidental del llagu, cerca de la ciudá de Balkhash
0 - 0,0 0,8 6,7 13,3 20,5 24,7 22,7 16,6 7,8 2,0 –
3
(cerca del fondu)		 – 0,3 2,2 6,5 13,1 19,6 24,1 22,6 16,5 7,4 2,0 –

Flora y fauna

[editar | editar la fonte]
Costeres de caña.
El llagu Baljash na primavera (2008).

Nes veres del llagu hai exemplares aisllaos de sauce y montes riberanos, na so mayoría compuestos por dellos tipos de populus. Les plantes que se presenten son phragmites (Phragmites australis), Typha angustata y delles especies de caña —Schoenoplectus littoralis, Schoenoplectus lacustris y la endémica Scirpus kasachstanicus. So l'agua crecen dos tipos de Myriophyllum — aguyes (Myriophyllum spicatum) y espiral (Myriophyllum verticillatum); dellos tipos de potamogeton — brillosu (Potamogeton lucens), perfoliado (Potamogeton perfoliatus), kinky (Potamogeton crispus), fenoyu (Potamogeton pectinatus) y Potamogeton macrocarpus, según lenticularia común (Utricularia vulgaris), hornwort ríxidu (Ceratophyllum demersum) y dos tipos de najas. El fitoplancton, que la so concentración foi 1.127 g/l en 1985, ta representada por numberoses especies d'algues.[10]

El llagu solía tener una rica fauna, pero, dende 1970, la diversidá biolóxica empezó a tornar debíu al deterioru de la calidá de l'agua. Antes d'eso, reparáronse abondosos mariscos, crustáceos, chironomidae y oligoquetos, según zooplancton (concentración de 1,87 g/l en 1985[10]), sobremanera na parte occidental. El llagu agospia cerca de 20 especies de pexes, seis de les cualos yeren natives –el Schizothorax del Ili (Schizothorax pseudoksaiensis) y el Schizothorax del Balkhash (Schizothorax argentatus), la perca del Balkhash (Perca schrenkii), el Nemachilus strauchi, el Nemachilus labiatus y la carpa del Balkhash (Phoxinus poljakowi). Otres especies de pexes foranos son carpa, barbu, dorada oriental (Abramis brama orientalis), barbu del Aral (Barbus brachycephalus), carpa siberiana, tenca, perca, bagre, diptychus, carpa prusiana y otros. La industria de la pesca concentrar na carpa, la perca, l'aspe y la dorada.[10][17]

Les cañes, abondoses y trupes na parte sur del llagu, especialmente nel delta del ríu Ili, sirvieron como abellugu a les aves y animales. Los cambeos nel nivel de l'agua llevaron a la degradación del delta — dende 1970, la so área amenorgar de 3.046 a 1.876 km², amenorgando les güelgues y los montes riberanos que yeren habitaos por aves y animales. L'aprovechamientu de la tierra, l'aplicación de plaguicidas, el sobrepastoreo y la deforestación tamién contribuyeron al amenorgamientu de la biodiversidá. De les 342 especies de vertebraos, 22 tán en peligru d'estinción y numbérense nel Llibru Coloráu de Kazakstán.[14] Los montes del delta del Ili fueron habitaos nel so día pol raru (probablemente agora estinguíu) tigre del Caspiu y la so presa, el xabalín. Alredor de 1940, se introdujó l'aguarón almizcleru de Canadá nel delta del Ili, aclimatándose rápido y alimentándose de Typha.[23] Foi profusamente prindada pola so piel, hasta un millón d'animales al añu. Sicasí, los recién cambeos nel nivel de l'agua destruyeron el so hábitat, colo que la industria de la piel llegó al so fin.[14]

El llagu Baljash ye tamién l'hábitat de 120 tipos d'aves, incluyendo'l mabea, la cerceta pardilla, el faisán, el águila real y la garza real, 12 d'elles en peligru d'estinción, incluyendo'l pelícanu blancu, el pelícanu ceñudu, la espátula y l'águila marina.[14]

Desenvolvimientu económicu y ciudaes

[editar | editar la fonte]
Una vista dende'l llagu de les mines Balkhash y de la planta metalúrxica.

Nel añu 2005, 3,3 millones de persones vivíen na cuenca del llagu Baljash, incluyendo a los residentes d'Almaty, la ciudá más grande de Kazakstán.[24] La ciudá más grande nel llagu ye Balkhash con 66.724 habitantes (2010).[25] Atópase na mariña norte y tien una destacada minería y planta metalúrxica. Un gran xacimientu de cobre foi afayáu na zona en 1928-30 y desenvuélvese nes aldegues al norte del llagu. Parte de la carretera ente Bixkek y Karaganda cuerre a lo llargo de la vera occidental del llagu. Esa mariña occidental tamién alluga instalaciones militares construyíes mientres la era soviética, como dellos sistemes de radar d'alvertencia de misiles. Orellar sur ta casi despoblada y tien namái unes poques aldegues. La naturaleza y la vida montesa del llagu atraen a los turistes, y hai delles resorts nel llagu.[26]

Pesca

[editar | editar la fonte]

La importancia económica del llagu ta sobremanera na so industria pesquero. La reproducción sistemática de peces empecipiar en 1930;[3] la captura añal foi de 20.000 tonelaes en 1952,[9] amontar a 30.000 na década de 1960 ya incluyó hasta un 70% n'especies pervalibles. Sicasí, nos años 1990 la producción cayó a 6,6 tonelaes per añu, con namái 49 tonelaes d'especies de valor. L'amenorgamientu atribuyir a dellos factores, incluyendo'l cese de los programes de reproducción, a la caza furtiva y al amenorgamientu nel nivel y calidá de l'agua.[14]

Proyeutos d'enerxía

[editar | editar la fonte]
Llagu Baljash, cerca de la ciudá de Priosersk.

En 1970, foi construyida nel ríu Ili la Central Hidroeléctrica de Kapshagay, de 364 megavatios, estrayendo agua del nuevu banzáu de Kapshagan pa la regación. Les agües del Ili tamién son llargamente utilizáu agües enriba, na provincia china de Xinjiang, pal cultivu d'algodón.[3] Na actualidá, esiste un proyeutu pa una represa adicional contra reguladora alcontrada 23 km agües embaxo de la de Kapchagay. La Central Hidroeléctrica de Kerbulak, con 49,5 MW, va ayudar parcialmente a resolver el problema d'apurrir eletricidá a les zones del sur de Kazakstán y va sirvir como amortiguador de les fluctuaciones diariu y selmanal nel nivel de l'agua del ríu Ili.[27]

El suministru d'enerxía a la parte suroriental de Kazakstán ye un problema antiguu, con numberoses soluciones propuestes nel pasáu. Les propuestes pa construyir plantes d'enerxía en Balkhash a finales de 1970 y de 1980 enllancáronse, y la iniciativa d'alzar una planta nuclear cerca de l'aldega Ulken[28] concitó la fuerte oposición de ambientalistas y residentes.[29] Poro, en 2008 el gobiernu de Kazakstán reconsideró y anunció la construcción d'una central térmica nel Balkhash.[30][31]

[editar | editar la fonte]
Atraque cerca de la ciudá Balkhash.

Hai un buque de navegación regular al traviés del llagu, la boca del ríu Ili y el banzáu Kapchagay. Los atraques principales son Burylbaytal y Burlitobe.[17] Los barcos[32] son relativamente llixeros por cuenta de la llimitación de fondura en delles partes del llagu; utilícense principalmente pa la pesca y el tresporte de pexe y materiales de construcción. El llargor total de víes navegables ye de 978 quilómetros, y el periodu de navegación ye de 210 díes/año.

La navegación nel llagu Baljash aniciar en 1931 cola llegada de dos barcos de vapor y tres barcaces. En 1996, hasta 120.000 tonelaes de materiales de construcción, 3.500 tonelaes de mineral, 45 tonelaes de pexe, 20 tonelaes de melones y 3.500 pasaxeros fueron tresportaos nel Baljash. Sicasí, estos valores menguaron en 2004 a 1.000 pasaxeros y 43 tonelaes de pexe. En 2004, la flota del Baljash consistía en 87 buques, ente ellos 7 buques de pasaxe, 14 barcaces de carga y 15 remolcadores. El gobiernu proyeuta que pal añu 2012, el volume tresportáu na cuenca Ili-Balkhash va llegar a 233.000 tonelaes de materiales de construcción, a lo menos 550.000 tonelaes de ganáu y productos agrícoles y siquier 53 tonelaes de pexe. El desenvolvimientu del ecu-turismu espérase qu'aumente'l tráficu de pasaxeros hasta les 6.000 persones per añu.[33]

Problemes medioambientales y políticos

[editar | editar la fonte]
La península central del llagu, vista dende l'aire.

A midida que la población y el grau de industrialización nel oeste de China crez, y coles tradicionalmente probes rellaciones polítiques ente la República Popular de China y Kazakstán, bien probablemente'l conflictu poles llindaes agües del ríu Ili va intensificase. Disputes similares sobre l'usu de l'agua conducieron a la desecación del mar d'Aral, y esisten series esmoliciones alrodiu de la ecoloxía del llagu, especialmente pa evitar repitir tal desastre ambiental.[14] Dende 1970, los 39 km³ d'agua usaos pa enllenar el banzáu de Kapchagay favorecieron un amenorgamientu de dos tercios de l'alimentación del ríu Ili nel llagu.[3] El consecuente amenorgamientu nel nivel del llagu foi d'aproximao 15,6 cm/añu, enforma mayor que'l descensu natural de 1908-46 (9,2 cm/añu).[18] La perda de fondura de Baljash ye especialmente evidente na so parte occidental. Dende 1972 hasta 2001, el pequeñu llagu saláu Alakol, asitiáu a 8 km al sur de Baljash, práuticamente sumió y la parte sur del llagu perdió unos 150 km² de superficie d'agua.[13] De los 16 sistemes llacustres esistentes alredor del llagu namái cinco permanecen. El procesu de desertificación arreya aproximao a un terciu de la cuenca.[34] La El polvu salino ye sopláu lloñe dende les zones seques, lo que contribúi a la xeneración de les nubes de polvu, l'aumentu de la salín del suelu y les influencies negatives nel clima. L'aumentu de la formación de llimu nel delta del ríu amenorga entá más la entrada d'agua al llagu.[14]

Índiz de contaminación de l'agua
0.5 - llimpia, 2 - puerca, 4 - bien puerca[18]
Llocalización 1997 2000 2001
Golfu de Tarangalyk 2.38 3.70 3.96
Golfu MA Sary-Shagan 2.56 4.83 4.52

Otru factor qu'afecta a la ecoloxía de la cuenca Ili-Balkhash ye les emisiones debíes a los procesos mineros y metalúrxicos, sobremanera nes mines y la planta metalúrxica en Balkhash operaes por Kazakhmys. Na década de 1990, el nivel d'emisión foi 280 a 320.000 tonelaes al añu, depositando 76 tonelaes de cobre, 68 tonelaes de cinc y 66 tonelaes de plomu na superficie del llagu. De magar, la emisión casi se dobló. Los contaminantes son tamién llevaos dende los depósitos al campu d'almacenamientu poles nubes de polvu.[24]

Nel añu 2000 una importante conferencia, «Balkhash 2000», axuntó a científicos del mediu ambiente de distintos países, según a representantes de les empreses y del gobiernu. La conferencia adoptó una resolución y un llamamientu al gobiernu de Kazakstán y a les organizaciones internacionales, suxiriendo nueves formes de xestión de los ecosistemes de les cuenques Alakol y Balkhash.[18] Nel marcu del Foru Ambiental Internacional de 2005 (International Environmental Forum) dedicáu al llagu Baljash, la empresa Kazakhmys anunció pa 2006 la reestructuración de los sos procesos, amenorgando asina les emisiones nun 80-90%.[24]

La contaminación de Balkhash aníciase non yá llocalmente, sinón que tamién ye provocada pola entrada d'agües contaminaes procedentes de China. China tamién consume 14,5 km³ d'agua per añu a partir del ríu Ili, con un aumentu previstu de 3,6 vegaes.[24] La tasa actual d'aumentu ye 0,5 a 4 km³/ Añu.[16] En 2007, el gobiernu de Kazakstán propusó un amenorgamientu del preciu de venta de productos de Kazakstán a China en cuenta de un amenorgamientu del consumu d'agua del ríu Ili, pero la ufierta foi refugada por China.[35][36]

Notes

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 «Q43451049» (en rusu). Great Soviet Encyclopedia. Volume 4, 1926. 
  2. ↑ Lake Balkhash, International Lake Environment Committee
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 «Lake Balkhash». Encyclopedia Britannica. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Igor S. Zektser, Lorne G Everett (2000). Groundwater and the Environment: Applications for the Global Community. CRC Press, páx. 76. ISBN 1566703832.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Maria Shahgedanova (2002). The Physical Geography of Northern Eurasia. Oxford University Press, páx. 140–141. ISBN 0198233841.
  6. ↑ Kawabata, Yoshiko et al. (1997). «The phytoplankton of some saline lakes in Central Asia». International Journal of Salt Lake Research 6 (1):  páxs. 5–16. doi:10.1007/BF02441865. 
  7. ↑ Balkhash in Etymological dictionary of Max Vasmer (en rusu).
  8. ↑ Soucek, Svat (2000) A History of Inner Asia, Princeton: Cambridge University Press, p. 22.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Sokolov A. (1952). «Chapter 21. Central Asia and Kazakhstan, section Lakes», Hydrography of the USSR (en rusu). Gidrometeoizdat.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 10,7 International Lake Environment Committee. «Lake Balkhash». World Lakes Database. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de xineru de 2009. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 (1988) R. N. Nurgaliev: Казахская ССР 2. Alma-Ata: Kazakh Soviet Encyclopedia, páx. 101–102. ISBN 5-89800-002-X.
  12. ↑ 12,0 12,1 Kotlyakov, V.M.. «Balkhash» (rusu). Dictionary of modern geographical names. Consultáu'l 30 de xineru de 2009. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Guillaume -y Sourd, Diana Rizzolio. «United Nations Environment Programme – Lake Balkhash». UNEP Global Resource Information Database. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 14,7 «Ili-Balkhash – The concept of sustainable development». UNDP Kazakhstan (4 de payares de 2004). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 14 de febreru de 2009.
  15. ↑ World Resources Institute. «Watersheds of the World: Asia and Oceania - Lake Balkhash Watershed». World Resources Institute. Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2008. Consultáu'l 1 de febreru de 2009.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Institute of Hydrogeology and Hydrophysics Ministry of Education and Science. «Water problems in Kazakhstan». unesco.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 «Balkhash» (rusu). Gran Enciclopedia Soviética.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 «Water resources of Kazakhstan in the new millennium» (rusu). UNDP Kazakhstan (19 d'abril de 2004). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 14 de febreru de 2009.
  19. ↑ «Decrease of river runoff in the Lake Balkhash basin in Central Asia». Hydrological Processes 20 (6):  páxs. 1407. 2006. doi:10.1002/hyp.6097. 
  20. ↑ Olga Malakhov (23 de setiembre de 2005). «Save Balkhash we can together» (rusu). Kazakhstan Pravda. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  21. ↑ «Lake Balkhash, Kazakhstan: Image of the Day». NASA Earth Observatory (1 d'avientu de 2000). Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  22. ↑ «Ice Melts on Lake Balkhash, Kazakhstan: Image of the Day». NASA Earthobservatory (30 d'abril de 2003). Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  23. ↑ «Typha» (rusu). Great Soviet Encyclopedia.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 A. Samakova (1 d'ochobre de 2005). «The main problem of Balkhash Lake is poor water quality» (rusu). zakon.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  25. ↑ «Қазақстан / Qаzаqstаn population statistics».
  26. ↑ Kazakh News agency. «Foreign guests are delighted with the Lake Balkhash: Tourism News» (rusu). votpusk.ru. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  27. ↑ «Construction Kerbulak hydroelectric power, 49 5 MW» (rusu). klimate.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  28. ↑ Gulsum Kunelekova (30 d'ochobre de 2006). «From age to age» (rusu). newspaper "Megapolis" Non. 43 (307). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  29. ↑ «Research: NPP Balkhash» (rusu). COMCON-2 Eurasia. Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  30. ↑ Larissa Stoppel (12 de payares de 2008). «И ГЭС, и ТЭС, и на дуде игрец» (rusu). "Express K" Non. 213 (16599). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  31. ↑ «Project "Construction of the Balkhash Thermal Power Plant"». builder.kz (20 d'ochobre de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 14 de xineru de 2012. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  32. ↑ «Balkhash – ships, ships, shipping». forum, photo. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  33. ↑ Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 26 September 2006, N 917. «On Approval of the Programme of development of navigation and safety on the inland waterways of the Republic of Kazakhstan for 2007-2012» (rusu). government.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  34. ↑ N. Borovaya (4 d'ochobre de 2005). «Спасти уникальное озеро. Стремительно мелеет казахстанский Балхаш» (rusu). Экспресс К, Non. 186 (15844). Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
  35. ↑ Ilan Greenberg (8 de marzu de 2007). «Kazakhstan and China Deadlock Over Depletion of a Major Lake». The New York Times. Consultáu'l 2009-01 -29.
  36. ↑ Jack Carino (1 d'abril de 2008). «Water woes in Kazakhstan». China Dialogue. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]

Plantía:Wikisource1911Enc

Islles nel llagu Baljash



Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Llagu_Baljash&oldid=4292390»