Saltar al conteníu

Don Francisco

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Don Francisco
Vida
Nacimientu Talca28 d'avientu de 1940 (83 años)
Nacionalidá Bandera de Chile Chile
Llingua materna castellanu
Familia
Padre Erich Kreutzberger
Madre Annie Blumenfeld
Casáu con Teresa Muchnik Rosenblum (en) Traducir (1963 – )
Fíos/es Vivi Kreutzberger
Estudios
Llingües falaes castellanu
alemán
inglés
Oficiu presentador de televisión, escritor, presentador de talk show, autobiógrafu, filántropu, cantante, empresariuactor
Emplegadores Canal 13 (es) Traducir  (1962 –
Univision  (1986 –
Telemundo  (2016 –  2018)
CNN en Español (es) Traducir  (2021 –
Trabayos destacaos Sábado Gigante
Premios
Seudónimos Don Francisco
Instrumentu musical voz
Creencies
Relixón xudaísmu
IMDb nm0471053
Cambiar los datos en Wikidata

Mario Luis Kreutzberger Blumenfeld (Talca, 28 d'avientu de 1940), internacionalmente conocíu como Don Francisco, ye un presentador de televisión y filántropu chilenu d'orixe xudíu.[1]

Ye unu de los personaxes más populares nel mundu de los medios de comunicación de fala hispana, fama adquirida gracies al so programa Sábadu xigante, producíu ente 1962 y 2015, y que llegó a emitise en 43 países. Artífiz de cruzaes solidaries, la so principal obra ye ser el creador en Chile de la Teletón, una campaña de beneficencia destinada a neños con discapacidá motriz.

Biografía

[editar | editar la fonte]
Kreutzberger y la so esposa, Teresa Muchnick.

Mario Kreutzberger nació'l 28 d'avientu de 1940, fíu de Erich Kreutzberger y Annie Blumenfeld, un matrimoniu de xudíos alemanes que llegaren a Chile esi mesmu añu, fuxendo de la Segunda guerra mundial. El so padre, tres la so nacencia, decidió emigrar dende Talca a Santiago y siguir col so negociu de xastrería. Mientres cursaba la so educación primaria nel Llicéu Comunal de Ñuñoa, y con un calter bien cobarde nesi entós, dexó los sos estudios por un curtiu periodu y dedicóse a trabayar nel negociu del so padre. Al volver, con un calter más fuerte y desenvueltu, aportó a presidente del so cursu.[ensin referencies]

Nel segundu añu de la enseñanza secundaria, dexa'l colexu pa dedicase a vender ropa en provincies. Sicasí, les sos cualidaes histrióniques —heredaes de la so madre llevar a animar evento nos sos ratos llibres, llegando a actuar nel Club Israelita Macabbi, del cual yera miembru. Nesti llugar naz el personaxe que, col tiempu, convertir en Don Francisco, y ellí conoz a Teresa Muchnick, alies Temmy, con quien se casaría y tendría trés fíos: Patriciu, Vivian —conocida como «Vivi»— y Francisco (comunicador audiovisual).

En viaxando a Estaos Xuníos per un añu a estudiar Corte y Confección de Vestuariu, a los 21 años decide que la televisión sería la so carrera. Nesi entós, esti mediu de comunicación recién empezaba les sos tresmisiones en Chile, y el so desenvolvimientu producióse namái tres la realización nel país de la Copa Mundial de Fútbol de 1962. Y anque el riesgu nesi entós yera altu, la fascinación que la televisión d'Estaos Xuníos causara nél yera más grande.

Col sofitu de la so madre, pasa un añu esperando fora de la oficina d'Eduardo Tironi —direutor executivu de la cadena de televisión chilena Canal 13 en 1962— pa falar de los sos proyeutos, hasta qu'ésti-y brinda una oportunidá de trabayu.

Carrera mediática

[editar | editar la fonte]

Sábadu xigante

[editar | editar la fonte]
Mario Kreutzberger en 1965.

Una vegada dientro del mundu de la televisión, el so primer llabor foi conducir Show dominical, programa que tuvo al aire menos d'un mes, dempués de lo que foi despidíu. El reclamu del públicu -que yá lo faía'l so favoritu- fizo que lo recontrataran, dando pasu a la conducción d'un show de variedaes, concursos, entevistes y humor. N'agostu de 1962 empieza Sábados xigantes.[2]

Nun empiezu, los medios de comunicación chilecriticáronnos masivamente al presentador, acusándolo de nun ser profesional y de burllase de los concursantes y públicu del so programa. Asina, decide anovar na tradicional forma de producir programes d'esi entós, y contrata periodistes que lo asesoren nel conteníu del so programa.

Magar les crítiques, el programa yera un ésitu d'audiencia en Chile. Tresmitíu en direutu, nos años 1970 y 1980 el programa llograba cerca del ochenta per cientu de sintonía, y yera la compañía obligada pa les families chilenes mientres les tardes de sábadu.

Mario Kreutzberger "Don Francisco" nun eventu realizáu en Canal 13, estación televisiva chilena onde permaneció mientres tola so carrera.

A Don Francisco gústa-y faer chancies, por eso n'el so programa faen chistes y burlles de cutiu. Na so dómina de mayor ésitu —a empiezos de la década de 1980— Sábados xigantes dio pasu a la realización d'un nuevu programa, con formatu late show y presentáu por Don Francisco; Nueche de Xigantes, que foi tresmitíu en Chile dende 1980 hasta 1987, y nos Estaos Xuníos dende 1988 hasta 1993.

Productu del ésitu indiscutido del programa en Chile, Don Francisco empecipió un desafíu entá mayor, al decidir la internacionalización del so programa. Joaquín Blaya, nesi entós máximu executivu de la cadena Spanish International Network (SIN) (anguaño Univision), da-y la oportunidá d'ingresar a la televisión hispana d'Estaos Xuníos, y n'abril de 1986 tresmítese'l primera Sábadu xigante pal públicu llatín d'Estaos Xuníos. Nun empiezu —y hasta 1988—, esta versión del programa foi conducida pol actor cubanu Rolando Barral, siendo coanimada por Don Francisco, quien nesi entós yera un desconocíu pa esi públicu.

Mientres el periodu de 1986 a 1992, Don Francisco tuvo de viaxar constantemente ente Miami y Santiago de Chile, pa realizar dos versiones del so programa. Dende 1994, decide aniciase n'Estaos Xuníos, y producir Sábadu xigante —qu'esanició les "s" del so nome orixinal— de manera íntegra nos estudios d'Univision en Miami, Florida, distribuyendo asina los conteníos a distintos televisoras de 43 países hasta'l final del programa, el 19 de setiembre de 2015.

En mayu de 2007, Don Francisco robló un alcuerdu con Univision, que-y dexará percibir 12,7 millones de dólares per añu na conducción de Sábadu xigante; y 2,8 millones de dólares adicionales al añu pola so participación nel programa Don Francisco presenta.

El programa televisivu entró a los Récor Guiness como'l programa de variedá (Longest Running TV Variety) con más hores de tresmisión (más de 14 mil hores) nos sos cincuenta años de vida.

Otros proyeutos

[editar | editar la fonte]

Don Francisco publicó dos autobiografíes: la primera, ¿Quién soi?, foi publicada a fines de 1987;[3] y la segunda, Ente la espada y la TV, foi llanzada n'abril de 2002. El segundu llibru, escritu con ayuda del periodista Mauricio Montaldo y editáu pol escritor Poli Délano, foi presentáu pol presidente Ricardo Lagos.[4]

Per otra parte, editó seis discos: Don Francisco, Baillando Bailongo con Don Francisco, Celebremos con bailongos, Tropilé,El Pachi-Pachi y El mio homenaxe xigante a la música nortiza. En tolos casos, el dineru recaldáu foi destináu a importantes campañes solidaries.[ensin referencies]

Anguaño anima xunto a Martín Cárcamo el so nuevu programa ¿Qué diz el públicu? de la Canal 13, qu'axunta los meyores momentos de Sábados Xigantes.

Compromisu social

[editar | editar la fonte]

El llabor social del animador foi de la mano de la so carrera televisiva. Don Francisco encabezó esitoses campañes solidaries, tales como Chile ayuda a Chile (pa los terremotos de 1985 y 2010), La Campaña del Quilu (recoyida de cebera tres l'ábanu d'Antofagasta en 1991), y llabores benéficos en favor d'UNICEF y la Organización Panamericana de la Salú.

Sicasí, la campaña solidaria más esitosa del conductor ye la Teletón, que llevar anguaño a presidir el Direutoriu de la ORITEL xunto al Presidente del Direutoriu Teletón Chile, Carlos Alberto Délano, quien ocupa la Vicepresidencia de la Organización Internacional de Teletones.

Don Francisco mientres la Teletón 2007.

A fines de la década de 1970, Don Francisco gociaba de la más alta popularidá en Chile. Sicasí, l'animador sentía que tenía de faer un apurra concretu al públicu chilenu que lu había lleváu hasta l'ésitu. Con esto en mente, escurrió una campaña benéfica qu'apurriría apurras en dineru a un determináu grupu con dalgún tipu de necesidá.

Nel añu 1975 xunto col periodista Héctor Olave, ven la Telethon contra la distrofia muscular del comediante d'Estaos Xuníos Jerry Lewis (Joseph Levitch), qu'a empiezos de la década de 1950 nel The Colgate Comedy Hour, con Dean Martin, fomentaba la donación pa la cura de la minusvalía. Cerca del añu 1958, la dupla Martin y Lewis entamen un telemaratón qu'axunta 1 millón de dólares de la dómina. A mediaos de los años 1970, el telemaratón de Lewis llevaba 21 hores de tresmisión y la forma de recaldar dineru foi copiada por Kreutzberger, quien yá fixera campañes televisaes por ábanos, ayuda al Perú, nos años precedentes. Esto coincide cuando, n'unu de los sos reportaxes de la seición de Sábados Xigantes «Ud. nun conoz Chile», amuesa'l casu d'un neñu discapacitáu que fuera ensobiáu pola so madre pa evitar mancar a los sos hermanos.[5]

Coincidentemente, ye convidáu a una edición del programa de televisión Dingolondango, de la rede estatal de televisión chilena TVN, onde tenía de donar dineru a una organización benéfica. Foi nesi momentu cuando conoció a Ernesto Rosenfeld, presidente de la Sociedad Pro-Ayuda al Neñu Lisiado, a quien donó 15.000 dólares d'entós, y que lu convidó a conocer la obra qu'él encabezaba.

Asina, averóse y decidió que los neños minusválidos seríen el grupu al cual la so nueva campaña ayudaría. Tres la decisión, propunxo la idea al direutoriu de la Sociedá, y comprometióse a recaldar un millón de dólares pa ellos.

Esta foi la xénesis de Teletón, campaña solidaria que -asonsañando la esperiencia norteamericana empecipiada pol actor Jerry Lewis- recalda dineru pa los neños minusválidos de Chile, al traviés d'un programa de televisión de 27 hores ininterrumpíes de duración, producíu y tresmitíu por toles cadenes de televisión d'esi país, y na que participen tolos medios de comunicación escritos y radiales, al empar que xenera millones de dólares n'utilidaes pa les empreses acomuñaes cola campaña.

Les recaldaciones de Teletón -dende'l so entamu n'avientu de 1978- suman más de 436 millones de dólares, y dexaron la instauración d'once instituto de rehabilitación infantil en tou Chile y la construcción en progresu de trés nuevos institutos. Amás, l'exemplu chilenu foi tomáu per otros países llatinoamericanos, quien desenvuelven les sos propies campañes solidaries. Sicasí, considérase que'l gran apurra d'esta cruzada foi la integración y compromisu social respectu de la tema de la discapacidá.

Filmografía

[editar | editar la fonte]

Televisión

[editar | editar la fonte]

Como presentador

[editar | editar la fonte]
Programa Añu(s) Canal(ye) Notes
Sábadu xigante 1962-1993 Canal 13 Misceláneo. Foi emitíu en Chile hasta 2012.
1986-2015 Univision
Nueche de xigantes 1978-1992 Canal 13 Talk show.
1991-1992 Univision
Los xigantes del mundial 1978-1998 Canal 13 Microprograma realizáu mientres les copes mundiales de fútbol de 1978, 1982, 1986, 1990, 1994 y 1998; en Chile, acompañáu del presentador César Antonio Santis dende 1978 hasta 1986.
Teletón Chile 1978- Dellos Teletón solidaria.
Venti años xunto a usté 1979 Canal 13 Serie conmemorativa del 20ᵘ aniversariu de la Corporación de Televisión de la Universidá Católica de Chile.
Chile ayuda a Chile 1985 Canal 13 Telemaratón solidaria. Realizada con motivu del terremotu de Algarrobo de 1985.
Trenta años xunto a usté 1989 Canal 13 Serie conmemorativa del 30ᵘ aniversariu de la Corporación de Televisión de la Universidá Católica de Chile.
Nueche de paz 1994-1995 Canal 13 Microprograma estelar realizáu la viéspora de Navidá.[ensin referencies]
Xigante y usté 1995-1998 Canal 13 Talk show.
Vamos chilenos 1997 Canal 13 Microprograma realizáu tres la clasificación de Chile a la Copa Mundial de Fútbol de 1998.[ensin referencies]
Cuarenta años xuntos 1999 Canal 13 Serie conmemorativa del 40ᵘ aniversariu de la Canal 13.
¿Quién quier ser millonariu? 2001-2003 Canal 13 Concursu. Versión chilena de la llicencia inglesa Who Wants to Be a Millionaire?.
Don Francisco presenta 2001-2012 Univision Talk show.
Tratu fechu 2004 Canal 13 Concursu. Versión chilena de la llicencia inglesa Deal or No Deal.
¿Quién merez ser millonariu? 2006-2010 Canal 13 Concursu. Versión chilena de la llicencia inglesa Who Wants to Be a Millionaire?.
Huan Ying: Bienveníos a China 2008 Canal 13 Documental. Realizáu por cuenta de los Xuegos Olímpicos de Beixín 2008.
Les cuatro cares de La Moneda /
Les dos cares de La Moneda /
Les cares de La Moneda
2009-2010, 2013-2014, 2017 Canal 13 Entrevistes polítiques. Realizáu por cuenta de les eleiciones presidenciales de 2009-2010, 2013 y 2017.
Xuníos per Haití 2010 Univision Campaña solidaria. Realizada con motivu del terremotu d'Haití de 2010.
Chile ayuda a Chile 2010 Dellos Telemaratón solidaria. Realizada con motivu del terremotu de Chile de 2010.
Umbingelelo: Bienveníos a Sudáfrica 2010 Canal 13 Documental. Realizáu por cuenta de la Copa Mundial de la FIFA Sudáfrica 2010.
Atrapa los millones 2012-2013 Canal 13 Concursu. Versión chilena de la llicencia inglesa The Million Pound Drop Live.
Tamos convidaos 2014 Canal 13 Talk show.
¿Qué lu pasa a Chile? 2015 Canal 13 Microespacio d'entrevistes polítiques emitíu nel noticieru Teletrece.
Usté nun reconoz a Chile 2015-presente Canal 13 Documental. Basáu na seición Usté nun conoz a Chile de Sábadu xigante.
Don Francisco te convida 2016-presente Telemundo Talk show.
¿Qué diz el públicu? 2017-presente Canal 13 Programa basáu nos concursos de Sábadu xigante. Conducíu xunto a Martín Cárcamo.

Otres apaiciones

[editar | editar la fonte]
Programa Añu(s) Canal Notes
Kukulina Show 1974 Televisión Nacional de Chile Convidáu.
Una vegada más 1988-1996 Canal 13 Convidáu.
Festival OTI del cantar 1989 1989 Univision Rol de continuidá. Conducíu por Lucy Pereda y Antonio Vodanovic.
Nueche de ronda 1993-1998 Canal 13 Convidáu.
Viva el lunes 1996-2000 Canal 13 Convidáu.
JM per siempres 2008 Canal 13 Convidáu.
TV o non TV 2009 Canal 13 Entrevistáu.
Caparina de barriu 2017 Telemundo Cameo.[6]
Títulu Añu Rol
Ayudar usté compadre 1968 Él mesmu
El ciudadanu Kramer 2013 Él mesmu
Los 33 2015 Él mesmu

Discografía

[editar | editar la fonte]

Álbumes d'estudiu

[editar | editar la fonte]
  • Don Francisco (1968)
  • Baillando Bailongo con Don Francisco (1981)
  • Celebremos con Bailongos (1983)
  • Tropilé (1986)
  • El Pachi Pachi (1994)
  • El mio Homenaxe Xigante a la Música Nortiza (2004)

Senciellos

[editar | editar la fonte]
  • El Bailongo/El Mordigañu (1981)

Collaboraciones

[editar | editar la fonte]

Discutinios

[editar | editar la fonte]

Magar la so gran popularidá, Don Francisco y el so trabayu nun han tao exentos de crítiques, sobremanera en Chile, onde la so figura ye atacada principalmente por intelectuales d'izquierda y dellos políticos como Francisco de la Maza, el destituyíu senador Jorge Llavanderu o la finada líder comunista Gladys Marín, seya pola so influencia na sociedá chilena contemporánea —que llegó a la so clímax na dómina del réxime militar— o pol financiamiento de la campaña Teletón.[7][8]

Holocaustu

[editar | editar la fonte]

Tamién esistieron cuestionamientos al respective de les sos declaraciones relatives al Holocaustu xudíu. Según Mario Kreutzberger, el so padre escaparía del Campu de Prisioneros de Majdanek (el so documental Testigos del silenciu sería un homenaxe a él);[9] sicasí, esto se contrapondría cola fecha de nacencia de Don Francisco en Chile (28 d'avientu de 1940) y la creación del Campu de Prisioneros en Polonia (Xunetu de 1941).[10][11][12]

Abandonu d'artistes chilenos

[editar | editar la fonte]

Desque Sábadu xigante dexó de grabase en Chile en 1992, dellos artistes que rellumaron na so dómina d'oru tal como Roberto Viking Valdés, Mandolino y otros, cuestionaron la so débil valoración escontra los artistes chilenos. A eso suma les antiguos discutinios que'l presentador vivió frente a la cantante chilena Palmenia Pizarro y el ventrílocuu arxentín Wilde, quien califiquen a Don Francisco como'l responsable de comentarios que llindaríen el so desenvolvimientu profesional en Chile.

Demanda de paternidá

[editar | editar la fonte]

N'ochobre de 2010 foi demandáu por Patriciu Flores, de 43 años, quien asegura nacer d'una curtia rellación que Kreutzberger caltuvo cola so madre en 1967,[13] polo que tuvo de practicase una prueba d'ADN pa determinar la paternidá.

Antes de publicar los resultaos, un emplegáu del Serviciu Médicu Llegal denunció un intentu de sobornu p'alteriar los resultaos de dicha prueba.[14] Según reveló'l Centru d'Investigación Periodística (CIPER), l'intentu de sobornu "producióse'l pasáu 28 de febreru, un día primero que Mario Kreutzberger, más conocíu como "Don Francisco", someter a unos exámenes d'ADN solicitaos pola Xusticia arriendes de la demanda de paternidá interpuesta por un comerciante de 43 años qu'asegura ser el so fíu biolóxicu."[15]

El 16 de marzu de 2011, dar a conocer la resultancia de la prueba d'ADN practicada pol SML, que foi negativa pa la presunta paternidá. Flores solicitó una contramuestra,[16] a la que, darréu, nun asiste él nin la so madre, disconformes col fechu de que nun se riquir nueves muestres de Kreutzberger.[17]

Acoso sexual

[editar | editar la fonte]

Foi denunciáu por acoso sexual por una modelu del so show y fixo un arreglu estraxudicial pa evitar consecuencies llegales. El fechu asocedió en 1989, cuando Don Francisco trabayaba pa la cadena Univision n'Estaos Xuníos. Don Francisco desembolsó 100 mil dólares pol silenciu de la modelu, el retiru de los cargos nel so contra y la posibilidá de negar toles acusaciones de hostigamiento y acoso sexual.[18]

Pensamientu políticu

[editar | editar la fonte]

Poques vegaes Don Francisco fala sobre política, pero'l 22 de payares de 2011 asistió al programa Mentires verdaderes a promocionar la Teletón; depués de les esperables entrugues rellacionaes col eventu benéficu de 2011, foi consultáu pol so votu de silenciu en rellación a la so militancia política y afirmó lo siguiente:[19]

Voi bandiando ente un llau y l'otru dependiendo de la situación. Nun tengo disciplina política. Encántame falar de política pero nunca lo faigo en públicu porque nun quiero estremar, porque lo que faigo nun tien que ver con política.[19]
Fui bien claru frente a tolos gobiernos: nós tamos col Gobiernu, pero nun somos del Gobiernu. Según tuvimos col gobiernu de Michelle Bachelet, tamos col gobierno actual, pero nun somos del Gobiernu. Nun faemos coses polítiques.[19]
Mario Kreutzberger

Midíes económiques de Pinochet y la Concertación

[editar | editar la fonte]

Mientres una entrevista en Canal 13, en respuesta a un mozu que lu consultó pol aumentu de la fienda ente los ingresos económicos de les distintes clases sociales y un supuestu amenorgamientu del accesu a les oportunidaes, Mario Kreutzberger destacó les meyores llograes en Chile, dende'l réxime militar d'Augusto Pinochet, mentando que la gran virtú de los gobiernos de la Concertación sería la so capacidá de caltener les polítiques económiques implementaes entós, añadiendo qu'en Chile, como en nengún otru país, llogróse pasar a un 20% de la población d'un sector económicu a otru en menos de 30 años, lo que sería manifestación de la crecedera de les oportunidaes.[20] Sicasí ello, puntualizó que les oportunidaes teníen de crecer entá más y que la fienda económica yera bien grande.[20]

A cuenta de lo anterior, mentó'l contraste qu'esistía na cantidá d'alumnos que podíen aportar a les universidaes nel pasáu y na actualidá:

Yo tengo 68 años. Yo sé cómo yera Chile... yo sé cómo yeren los alumnos d'una universidá... solo había Universidá de Chile y Universidá Católica, onde les notes teníen que ser tan altes y nun había alternatives.[20]
Mario Kreutzberger

Primeramente, Kreutzberger afirmara que creía nun aparatu estatal pequeñu, que fora rector de les actividaes y non xestor d'estes, argumentando la eficiencia que tendría'l sector priváu frente al Estáu.[20]

Referencies culturales

[editar | editar la fonte]

Chile y Llatinoamérica

[editar | editar la fonte]

En Chile y América Llatina, Don Francisco ye vistu como un iconu cultural; esto llevó a qu'esistan numberoses referencies alrodiu de él en parodies del so programa, obres teatrales, llibros o referencies sobre esti n'otros programes de televisión.

  • Nun episodiu del programa 31 Minutos grabáu pa la Teletón 2003, Juan Carlos Bodoque usa una figura de cartón del presentador chilenu pa engañar a los demás personaxes de la citada serie. Nesi capítulu, Bodoque quería sacar provechu d'ellos suxiriendo que depositaren na so cuenta bancaria del Bancu de Titirilquén.[21]
  • Na serie animada chilena Diego y Glot, la familia del personaxe principal participa nel concursu "la superfamilia", que yera una de les seiciones del programa Sábadu Xigante na década de 1980. Don Francisco ye satirizáu tantu na so voz como nos sos modales y na forma de vistir.[22]
  • En 2007, la cadena de televisión Sony Entertainment Television produció'l programa Nada que ver, un reality show de caricatures que representen a distintos artistes de Llatinoamérica. Ente los protagonistes destaca "Don Ciscu", un cabezón y hiperventilado presentador que ye una clara alusión a Mario Kreutzberger.
  • Don Francisco foi la inspiración por que'l comediante y actor chilenu Fernando Alarcón fixera la so particular visión alrodiu de él col personaxe "Pepito TV", surdíu nel programa Jappening con Ja. Dichu personaxe tamién satirizaba y esaxeraba la so personalidá. Un detalle bien importante ye que usualmente el personaxe moflar d'él calificando como "el guatón copión" yá que yera sabíu que'l presentador chilenu sacaba idees pal so programa nos sos viaxes al estranxeru.
  • En 1988, César Antonio Santis fixo una suerte d'homenaxe nel primer capítulu del programa Porque Güei ye Sábadu de la cadena estatal chilena TVN. En dichu episodiu, el presentador referir a él como'l padre del entretenimientu en Chile mientres una televisión exhibía imáxenes de Sábados Xigantes. Pa desgracia del presentador y el so equipu, el programa atayar a les poques selmanes, dexando grandes perdes económiques pa la cadena estatal quien invirtió una alta cantidá de dineru en dichu programa.
  • Na revista risible d'historietes Condorito, nuna edición que circuló en Chile, Bolivia y Perú, el personaxe principal fai alusión al "programa de televisión del guatón Chanchisco", en perclara alusión a Don Francisco (qu'en xíriga usada en dellos países suramericanos, "guata" significa banduyu o barriga).
  • Tres l'autorización del Gobiernu de Cuba -en marzu de 2008- respectu de la venta d'equipos reproductores, ordenadores y otros electrodomésticos, la renta de DVD pirates haise masificado nesi país. Dientro de los videos más solicitaos, atópense los programes Sábadu Xigante y Don Francisco presenta, dambos conducíos por Mario Kreutzberger.[23][24]
  • Dende'l so orixe en 1978, los productos y servicios auspiciadores de la Teletón chilena cunten cola imaxe del presentador pa los sos avisos, ensin costu pa les empreses y en busca d'aumentar les ventes qu'aseguren la so apurra al eventu.
  • Asina mesmu, diverses empreses contrataron los servicios de Don Francisco pa potenciar los sos productos. Na década de 1990, los chilenos vieron la imaxe del animador acomuñada a los servicios de telecomunicaciones d'Entel; y dende 2008 acomúñase-y a la multinacional de telecomunicaciones Claro. A esto sumir en 1981 cola AFP Provida.
  • El Gobiernu de Chile solicitó en 2007 la so participación na campaña d'espardimientu de la "Estratexa Global contra la Obesidá" (Ego-Chile), xunto a distintos presentadores de la televisión d'esi país.[25]

Estaos Xuníos

[editar | editar la fonte]
  • Na serie animada norteamericana Los Tiny Toons, n'unu de los sos capítulos la conejita Babs Bunny precisa tomar una decisión y pallo recurre a una "tómbola" na cual vien un "animador" a faer el sortéu, el personaxe ye una parodia de Don Francisco que non fala, namái sonri.
  • Nun capítulu de The Simpsons, Krusty el payasu alude a Don Francisco al traviés d'un llamáu telefónicu onde indica qu'ésti "quier arruinar la so carrera"[ensin referencies].
  • Nel episodiu de The Simpsons llamáu Hello Gutter, Hello Fadder, Discu Stu ye convidáu a un programa de TV, onde diz (nel diálogu de la versión en castellán): "Discu Stu va ganar enforma dineru con Don Francisco" y Kent Brockman, el conductor, diz: "Shh... nun queremos que nos confundan con esi programa".
  • Tamién apaez nomáu na serie El Príncipe del Rap onde'l personaxe de Hilary diz-y al personaxe de Will Smith "¿qué ye, que vístime con Don Francisco?".
  • Don Francisco afirmó nel programa ¿Sabes más qu'un neñu de 5ᵘ Básicu? que l'ex Presidente de los Estaos Xuníos George Bush creía qu'él se llamaba "Don" y el so apellíu yera "Francisco", polo que siempres-y dicía "Don".
  • Mientres fines de la década de 1990 y entamos de la década de 2000, l'animador chilenu foi la cara principal de les campañes publicitaries de la empresa de telecomunicaciones Americatel.[26]
  • Per otra parte, en 2005 facilitó la so imaxe a la Tienda de Departamentos La Curaçao, líder na comercialización d'electrónicos pa la comunidá llatina nos Estaos Xuníos.[27]
  • De la mesma, la SSA-Social Security Administration utilizó la so imaxe pa la campaña de serviciu públicu en que s'espublicen los sos beneficios a la comunidá hispana nesi país;[28] ente que la Organización Panamericana de la Salú tamién riquió la so participación na campaña continental "A movese, América".[29]

Reconocencies

[editar | editar la fonte]
Apurre de la Medaya Bicentenariu pol presidente Sebastián Piñera en 2010.
  • 2001: Recibe una Estrella nel Paséu de la Fama de Hollywood, allugada nel 7018 del Hollywood Boulevard, que lo consagra como l'animador llatinoamericanu más famosu de la hestoria. Esi mesmu añu, el tramu de la céntrica cai de Santiago de Chile onde s'alluga'l Teatru Teletón (llugar onde se realiza la Teletón), ye bautizada como Mario Kreutzberger.
  • 2002: S.S. el Papa Xuan Pablo II designar Benemerenti, siendo la primer persona non católica que recibe tal honor. Per otra parte, xunto a la so fía Vivian celebren xuntos los 40 Años de Sábadu Xigante en Chile con una gran celebración efectuada n'ochobre. Esi mesmu añu, la Organización Panamericana de la Salú nomar Campeón de la Salú de les Amériques poles sos contribuciones a la salú pública.
  • 2003: Recibe la Condecoración Orde al Méritu Gabriela Mistral nel so grau máximu de Gran Oficial, apurrida pol Gobiernu de Chile pola so contribución a la cultura y solidaridá nacional.
  • 2005: L'Academia Nacional de les Artes y Ciencies de la Televisión d'Estaos Xuníos apúrre-y el premiu especial Emmy pol so lideralgu na televisión n'español.
  • 2005: L'Asociación Nacional de Televisión de Chile ANATEL confier-y el Premiu ANATEL, pol so apurra a la industria televisiva del país.
  • 2006: Tres 20 años trabayando n'Estaos Xuníos, el Congresu de los Estaos Xuníos rínde-y un homenaxe pol so apurra a la comunidá hispana nesi país.
  • 2007: Mientres la celebración del 48ᵘ aniversariu de la Rede de Televisión Chilena Canal13 - Chile reconozse la so calidá de funcionariu más antiguu de la empresa, y l'Estudiu Dos de la estación ye bautizáu col so nome.[30]
  • 2007: El Senáu de la República de Chile condecora a Don Francisco como la figura más importante de la televisión chilena nos sos primeros 50 años.
  • 2008: La Presidenta de Chile, Michelle Bachelet, condecora a Don Francisco cola "Gran Estrella d'Oru" por servicios meritorios a la República, en reconocencia a la so dilatada trayeutoria pública dedicada a les comunicaciones y el so llabor social al traviés de diverses campañes de beneficencia.
  • 2010: El 29 de setiembre, la Fundación pal Heriedu Hispanu entrega a Don Francisco'l Premiu "Lleenda", pola so trayeutoria y apurras a la comunidá hispana nos Estaos Xuníos.[31]
  • 2010: El Presidente de Chile, Sebastián Piñera, condecora a Don Francisco cola "Medaya Bicentenariu" pola so reconocencia a la trayeutoria dedicada a les comunicaciones y el so llabor social al traviés de diverses campañes de beneficencia.
  • 2011: El conseyu mundial de boxéu d'EE.XX., condecora a Don Francisco col títulu "Campeón Mundial de Boxéu" polos sos 50 años frente al programa "Sábadu xigante", el programa de variedaes que más tiempu duró al aire en tol mundu.
  • 2012: El 16 de febreru, la industria de la música llatina homenaxa a Don Francisco poles sos 50 años de trayeutoria, mientres la entrega añal de los Premios "Lo Nueso" en Miami.[32]
  • 2012: El 26 de febreru, ye gallardoniáu n'Acapulco, Méxicu; col Premiu "TVyNovelas" polos sos 50 años de trayeutoria na televisión de Llatinoamérica.[33]
  • 2012: El 1 de marzu d'esi añu, ye incluyíu nel Salón de la fama de la televisión.[34]
  • 2012: El 31 d'agostu, ye condecoráu pol Presidente de Chile, Sebastián Piñera, cola "Orde de la Cruz del Sur" polos sos destacáu apurra a la salú pública, al traviés de la Teletón chilena.[35]
  • 2015: El 8 de Setiembre, en New York inaugúrase la "Don Francisco Boulevard", cai n'homenaxe a Don Francisco n'Estaos Xuníos.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Venegas, Marta (5 d'avientu de 2006). «Mario Kreutzberger: "Nun ye fácil ser xudíu"». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-10-17.
  2. La Mosca Ilustrada, «Rectificación histórica sobre Sábados Xigantes»
  3. Gutiérrez, Soledad (28 d'avientu de 2010). «Los Kreutzberger prepararon un llibru-homenaxe a Don Francisco». El Mercurio. Consultáu'l 5 de xineru de 2011.
  4. Contreras, Marcelo (4 d'abril de 2002). «Don Francisco llanzó'l so segundu llibru abarganáu por personalidaes del espectáculu y la política». El Mercurio. Consultáu'l 5 de xineru de 2011.
  5. http://www.lasegunda.com/Noticias/CulturaEspectaculos/2013/11/896431/a-35-anos-de-la primera-teleton-los protagonistes-revelen-hestories-non-contaes
  6. https://laopinion.com/2017/08/29/don-francisco-participa-en-caparina-de-barriu-mira-tou-lo-que-pasu/
  7. Don Francisco ¿ Héroe o villanu?
  8. El Padrín (SubVerso + Estigma) - Teletón / Don Francisco
  9. La Nación, «Don Francisco dexa ver el so documental»
  10. Majdanek.pl The History of the Camp Archiváu 2007-10-13 en Wayback Machine (n'inglés)
  11. selmana-miente-don-francisco-sobre-que-el so-padre-judio-tuvo-en-un campu-de-concentracion-nazi/02/13/ L'escándalu de la selmana. ¿Miente Don Francisco sobre que'l so padre xudíu tuvo nun campu de concentración nazi?. El Ciudadanu. 13 de febreru de 2016. https://www.elciudadano.cl/artes/escandalo-de-la selmana-miente-don-francisco-sobre-que-el so-padre-judio-tuvo-en-un campu-de-concentracion-nazi/02/13/. Consultáu'l 8 de marzu de 2018. 
  12. Landaeta, Laura (2016). «Capítulu 1 - La puerta al infiernu», Puerta-Al Infiernu-1 Don Francisco. Biografía ensin autorizar d'un xigante. Planeta. Consultáu'l 8 de marzu de 2018.
  13. Emol (5 de xineru de 2010). «Home de 43 años busca probar que ye fíu de Mario Kreutzberger». Emol. Consultáu'l 5 de xineru de 2011.
  14. Denuncien intentu de sobornu p'alteriar exame d'ADN de "Don Francisco"
  15. Escándalu arrodia a demanda de paternidá contra Don Francisco
  16. Caso Don Francisco: Patriciu Flores va pidir contramuestra - La Nación (online)
  17. Flores nun da prueba d'ADN en casu Kreutzberger y espera resolución de jueza - La Tercera (online)
  18. (en castellanu) denuncia-por-acoso-sexual/ Cuando Don Francisco pagó 100 mil dólares pa callar una denuncia por acoso sexual. Gamba. 6 de payares de 2017. http://www.gamba.cl/2017/11/cuando-don-francisco-pagu-100-mil-forgares-pa-callar-una denuncia-por-acoso-sexual/. Consultáu'l 21 d'avientu de 2017. 
  19. 19,0 19,1 19,2 «gobiernu-pero-nun somos-del gobiernu/noticies/2011-11-22/000040.html nacion.cl - Don Francisco: “Tamos col gobiernu, pero nun somos del gobiernu"». Consultáu'l 3 d'avientu de 2011.
  20. 20,0 20,1 20,2 20,3 «biobiochile - Discutiniu por declaraciones de Don Francisco en sofitu a midíes económiques de Pinochet». Consultáu'l 30 d'ochobre de 2011.
  21. 31 Minutos na Teletón 2003 en YouTube
  22. "La Superfamilia" en Diego y Glot en YouTube
  23. Axencia Cubanet, «DVD sí, TV non"»
  24. Diariu La Segunda, «Programes de Don Francisco lideren ventes de DVD pirates en Cuba"»
  25. Ministeriu de Salú de Chile, «Campaña EGO-Chile»
  26. Americatel, «Linea País (2007)»
  27. La Curaçao, «Inauguración Tienda South Gate con Don Francisco (2005)»
  28. SSA-Social Security Administration, «Servicios n'Internet del Seguru Social, con Don Francisco (2011)»
  29. PAHO-Organización Panamericana de la Salú, «Get moving, America (2008)»
  30. Homenaxe a Don Francisco nel aniversariu de Canal 13 en YouTube
  31. Hispanic Heritage Awards, «24° Hispanic Heritage Awards - Leyend - Don Francisco»
  32. Univision, SO «Don Francisco - 50 Años de Trayeutoria - Premiu Lo Nueso 2012»
  33. Univision.com, «Los Premios TVyNovelas rindieron homenaxe a Don Francisco»
  34. «Don Francisco: "Verdaderamente, este ye un finxu na mio carrera"». La Tercera:  páxs. 117. 3 de marzu de de 2012. http://papeldigital.info/lt/2012/03/03/01/paginas/117.pdf. Consultáu'l 3 de marzu de 2012. 
  35. «moneda-por-la so-apurra-a-la-salú-publica/prontus_nots/2012-08-31/160752.html Don Francisco foi condecoráu en La Moneda pola so apurra a la salú pública». Radio Cooperativa (Chile). 31 d'agostu de de 2012. http://www.cooperativa.cl/don-francisco-fue-condecorado-en-la moneda-por-la so-apurra-a-la-salú-publica/prontus_nots/2012-08-31/160752.html. Consultáu'l 31 d'agostu de 2012. 

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]