Chinu xiang

Xiang 湘语/ Xiāngyǔ
Faláu en	China
Falantes	36 millones
Puestu	30 (Ethnologue 1996)
Familia	Sino-tibetanu Sinítico Xiāng
Estatus oficial
Oficial en	Nengún país
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	`zh`
ISO 639-2	`{{{iso2}}}`
ISO 639-3	`hsn`
Estensión del xiang

Idioma xiāng (en chinu 湘语, pinyin Xiāngyǔ), tamién conocíu como idioma de Hunan (en chinu 湖南话 pinyin Húnán huà), lliteralmente idioma del llagu sur, referíu al llagu Dongting. Ye un idioma chinu faláu principalmente na provincia de Hunan, y tamién na provincia Guangxi. Los especialistes estremar n'antiguu xiang y nuevu xiang. El vieyu xiang ye de gran interés pa la dialeutoloxía china yá que, xunto colos dialeutos del chinu wu, que siguen amosando la distinción de tres víes de consonante obstruyente del chinu mediu, la preservación de les consonante fricativa, consonante africada, consonante oclusiva.

Sicasí, el xiang foi fuertemente influyíu pol chinu gan y chinu mandarín, qu'arrodia trés de los cuatro llaos del territoriu de fala xiang. El nuevu xiang perdió les obstruyentes sonores, lo que ye hasta ciertu puntu comprensible pa los falantes del mandarín suroeste.

Distribución

El xiang ye faláu por más de 36 millones de persones en China, principalmente nes partes central y suroeste de la provincia de Hunan, en 20 condaos de la provincia de Sichuan, los cuatro condaos de Quanzhou (全州,Quán zhōo 灌阳,Guàn yáng 资源,Zīyuán 兴安,Xìngān) nel norte de la provincia de Guangxi, y les partes de la provincia de Guangdong.^[1]

Dialeutos

Como se mentó enantes, los llingüistes estremen dos subdivisiones de xiang, l'antiguu y el nuevu. El vieyu xiang, la variedá menos influyida pol mandarín, falar al sur y nuevu xiang escontra'l norte de Hunan.

Según Bao & Chen (2005), tres grupos dialeutales principales identificáronse, ente otros dialeutos ensin clasificar:

el subgrupu (长益片 Zhǎng yì piàn) incluyendo 32 ciudaes y condaos
长沙市ciudá Zhǎngshā, 长沙zhǎngshā, 湘潭市ciudá Xiāngtán, 湘潭Xiāngtán, 株州市ciudá Zhūzhōo, 宁乡Níngxiāng, 望城Wàngchéng, 湘阴Xiāngyīn, 益阳市ciudá Yìyáng, 沅江Yuánjiāng, 桃江Táojiāng, 南县Nánxiàn, ente otres.

Comparanza léxica

Los numberales en distintes variedaes de chinu xiang son:

GLOSA	Xiang de Changsha^[2]	Xiang de Loudi	^[3] PROTO- XIANG
'1'	i²⁴	i¹³	*i²⁴
'2'	ə⁵⁵	ɤ⁴	*ə⁵
'3'	san³³	sã⁴⁴	*san³
'4'	sɿ⁵⁵	sɿ³⁵	*sɿ⁵
'5'	o⁴¹	o⁴²	*o⁴²
'6'	ləo²⁴	lɤo⁴²	*ləo³
'7'	tsʰi²⁴	tsʰi¹³	*tsʰi²⁴
'8'	pa²⁴	pat¹³	*pa²⁴
'9'	tɕjəo⁴¹	tɕjo⁴²	*tɕjəo⁴²
'10'	ʂʅ²⁴	ɕi³⁵	*ʂi³⁵

Referencies

Enllaces esternos

Xiang (Omniglot)

[1] Xiang (湘语/湖南语), Omniglot

[2] Changsah Xiang Numerals

[3] Loudi Xiang Numerals

[1]

[2]

[3]