Alcañizo
 Alcañizo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Castiella-La Mancha | ||||
| Provincia |  provincia de Toledo | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
| Alcalde d'Alcañizo | César Sánchez Alegría | ||||
| Nome oficial | Alcañizo (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
45687 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 39°54′16″N 5°06′21″W / 39.904444444444°N 5.1058333333333°O | ||||
  Alcañizo Alcañizo (España)  | |||||
| Superficie | 14 km² | ||||
| Altitú | 376 m | ||||
| Llenda con | Calera y Chozas, Oropesa y Torralba de Oropesa | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
283 hab. (2023) - 139 homes (2019) - 135 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0% de provincia de Toledo | ||||
| Densidá | 20,21 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Prefixu telefónicu |
925 | ||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| alcañizo.es | |||||
 | |||||
Alcañizo ye una población española de la provincia de Toledo, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha.
Toponimia
[editar | editar la fonte]El términu "Alcañizo" apaez citáu nun documentu del rei Alfonsu X de 1271 pa nomar a un regueru nel que se criaben los cañizos y a veres del cual, col tiempu, llevantóse'l pobláu.
Xeografía
[editar | editar la fonte]El conceyu asítiase nuna llanura de la contorna de Campana de Oropesa y llenda colos términos municipales de Torralba de Oropesa, Calera y Chozas y Oropesa, toos de Toledo. Atopar nuna de les munches deveses que caractericen esta zona, conocida como Campu Arañuelo.
D'antiguo un regueru, que namái llevaba agua coles agües, estremaba'l pueblu en dos barrios.
Historia
[editar | editar la fonte]El rei Alfonsu XI donaría la población a la so esposa María de Portugal, quien de la mesma la donaría en 1332 a Juan García Palomeque, alguacil de Talavera. Nun documentu fecháu'l 25 de mayu d'esi añu, y calteníu nel archivu de la Ilesia Colexal de Talavera de la Reina, recuéyese'l fechu, indicándose que se dona pa "que pueda convertir en devesa la casa de Alcañizo del Campu Arañuelo". Esti documentu de la reina sería confirmáu pol so home, el rei, en Burgos el día 27 d'agostu de 1332. Nesti momentu, ye posible que Doña María de Portugal non yá mandara encampizar "la casa de alcañizo nel Arañuelo" como diz el documentu, sinón que tamién unviaría dellos pobladores por que fuera un llugar de relativa importancia, pos el Señoríu de Oropesa, col cual atestaba, fuera concedíu pol so home al so célebre favorita Doña Leonor de Guzmán, privilexu que tuvo d'ostentar hasta la muerte del rei en 1350.
Trenta años más tarde incorporaríase al Señoríu de Oropesa que xunto con otros nueve poblaciones formaríen la llamada Campana de Oropesa, importante estáu señorial que perduraría, aumentáu con otres munches llocalidaes, hasta principios del sieglu XIX.
Nel sieglu XIX pertenecía al partíu xudicial d'El Puente del Arzobispo. Mientres esti sieglu viéronse frecuentes llevantamientos de llabradores contra los terratenientes, saldando de con numberoses muertes de xornaleros y la quema de cases. L'episodiu más grave foi'l llamáu: "alzamientu de la cucaña", que recogue el cronista manchegu Ignacio Fuentes Claro. "El día 26 de mayu de 1878 el pueblu castellanu de Alcañizo vivió l'episodiu más cruel de la so historia. Al empiezu de la mañana un pequeñu grupu de xornaleros tomó'l conventu de Santa Agustina y prender fueu. Pero rápido la Guardia Civil, que tenía un cuartelillu en Oropesa (Toledo), allegó esvalixando al grupu llabrador, pero consiguieron atrapar a trés siendo estos darréu aforcaos enfrente de los restos del conventu. Mientres los socesivos díes el Guardia Civil buscó al restu de los xornaleros pero estos habíense escondíu nel cercanu monte del Sotanillo. La Guardia Civil en represión asesinó a les families y quemó les cases d'estos. Finalmente, los jornales tornaron al pueblu y al enterase de lo asocedío aforcaron al alcande y coraron a los guardias civiles. Esti fechu saldar con 8 xornaleros fusilaos, 3 aforcaos, 5 condergaos a muerte y 16 encarcelaos, 2 guardias civiles coraos y l'alcalde de Alcañizo muertu.
Alministración
[editar | editar la fonte]| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | César Sánchez Allegría | UCD |
| 1983-1987 | César Sánchez Allegría | Independiente |
| 1987-1991 | César Sánchez Allegría | CDS |
| 1991-1995 | César Sánchez Allegría | Independiente |
| 1995-1999 | César Sánchez Allegría | PSOE |
| 1999-2003 | César Sánchez Allegría | PSOE |
| 2003-2007 | César Sánchez Allegría | PSOE |
| 2007-2011 | César Sánchez Allegría | PSOE |
| 2011-2015 | n/d | n/d |
| 2015-2019 | n/d | n/d |
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
.
Demografía
[editar | editar la fonte]| Gráfica d'evolución demográfica d'Alcañizo ente 1900 y 2006 |
 |
| Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia |
Na siguiente tabla amuésase la evolución del númberu d'habitantes ente 1996 y 2015 según datos del INE.
| 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2013 | 2015 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 351 | 332 | 327 | 326 | 324 | 318 | 312 | 314 | 318 | 336 | 309 | 292 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
NOTA: Les cifres de 1996 tán referíes a 1 de mayu y les demás a 1 de xineru.
Industria
[editar | editar la fonte]Los monumentos destaquen la ilesia parroquial de Santiago Apóstol y la ponte del sieglu XVII sobre'l regueru Alcañizo que crucia la población.
El 24 de mayu de 2002 inauguróse la ermita de La nuesa Señora del Rosariu nun actu al qu'asistieron el daquella presidente de la Comunidá Autónoma José Bono y Francisco Álvarez Martínez, arzobispu de Toledo. La ermita asítiase nel camín de Calera y celébrase en mayu una romería.
Naturaleza
[editar | editar la fonte]A lo llargo del términu municipal convive'l encinar propiu de la devesa estremeña y los campos de cebera. Tamién s'alcuentra dalgún viñéu d'esplotación tradicional. Xunto al nucleu urbanu destaca'l zarráu olivar con centenaries olivares que reciben al vecín por cualesquier de los caminos d'accesu.
Esvalixaos n'allugamientos d'antigües güertes atópense árboles tales como'l granáu, la figal, el marmellal, la morera o'l cirolar. En dalgún mirador estratéxicu sospriéndenos la chumbera y na ribera del regueru de Alcañizo destaca'l álamu o chopu, llamera y desmayu.
Numberosos estanques, fechos en principiu p'abastecer a la ganadería, favorecen la cría de la perdiz, la llebre o'l coneyu.
Al pie de la ermita atopa l'estanque de Los Noques, llugar de camín de diverses aves, especialmente avutardas. Na zona denomada'l Hinojoso atópase la fonte del Encantu. Pol mesmu sector, nel llenderu col términu municipal de Calera y Chozas, nel área denomináu "del Pozu Viejo" naz el ríu Alcañizo, afluente del Tiétar.
Dientro de la llocalidá alcuéntrense dos fontes que d'antiguo dotaben d'agua a la población, en que les sos zones realizar dos talos parques.
Nel campanariu de la ilesia, mientres tol añu, yá escaecíu'l viaxe d'envernía, otea xunto a la so la pareya la cigüeña. Dacuando'l peñerina y el bilanu sobrevuelen el cielu de Alcañizo.
Fiestes
[editar | editar la fonte]Na plaza Mayor, la principal del pueblu, celébrense les fiestes patronales, n'honor a la Virxe del Rosario, l'últimu domingu d'agostu.
Reseñes
[editar | editar la fonte]- [1]
- Diputación de Toledo
- Madoz, Pascual (1845-1850), Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, 16 tomos, Madrid: Establecimiento literario-tipográfico de P. Madoz y L. Sagasti.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Alcañizo.
