Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü dergisi, Jun 10, 2023
Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin'de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar... more Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin'de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar hüküm süren Artuklu Beyliği; cami, medrese, hamam, köprü, külliye vb. eserler yaparak şehri bayındır hale getirmiştir. Muzafferiye Medresesi, Artukluların on üçüncü yüzyılın son çeyreğinde inşa ettiği önemli anıtsal eserlerin başında gelmekteydi. Kendinden sonra inşa edilen Artuklu ve Akkoyunlu medreselerine (Zinciriye, Kasımiye gibi) ilham verdiği düşünülen Muzafferiye Medresesi, on dokuzuncu yüzyılın sonunda yıkılarak yerine, günümüzde Mardin Olgunlaşma Enstitüsü olarak kullanılan okul binası inşa edilmiştir. Makale, arşiv belgelerinden faydalanarak medrese hakkında önemli verilere ulaşmıştır. Artuklu Beyliği dönemi yapıları ile analoji yapılarak Muzafferiye Medresesi'nin mimarisi hakkında güncel yorumlar getirmiştir.
Artuklu insan ve toplum bilim dergisi, Jul 27, 2020
Öz Ondokuzuncu yüzyıl, Osmanlı Devleti'nin modernizasyonu için önemli bir dönemdir. Şüphesiz batı... more Öz Ondokuzuncu yüzyıl, Osmanlı Devleti'nin modernizasyonu için önemli bir dönemdir. Şüphesiz batılılaşmanın somut delilleri, ilk olarak devletin başkenti İstanbul'da görülmeye başlamıştır. Bu yüzyılda modern şehircilik uygulamaları bağlamında Beyoğlu ile beraber Beşiktaş ilçesi önemli bir yer tutar. Ondokuzuncu yüzyılda Beşiktaş'ın bir yönetim merkezi olması onu öteki semtlerden farklı kılar. Şüphesiz ondokuzuncu yüzyıl öncesindeki yaşananlar bu dönemdeki ortamın hazırlanmasına vesile olmuştur. Aynı şekilde bu asırda yaşananlar, cumhuriyet dönemi Beşiktaşına da yön vermiştir. Bu sebeple makale; Beşiktaş'ın ondokuzuncu yüzyıldaki dönüşüm anlayışından önce Cumhuriyet ve ondokuzuncu yüzyıl öncesi tarihi gelişimlere de değinmektedir. Saray idaresinin ve dolayısıyla yönetici, memur sınıfının semte taşınması ile Beşiktaş'ta şehircilik ve sosyal açıdan bir dönüşüm başlamıştır. Çalışmanın amacı, bu dönemde Beşiktaş semtinde meydana gelen dönüşümleri neden sonuç çerçevesinden incelemektir. İstanbul'un genel çehresinde görülen değişim ve dönüşümler saray olgusu ile Beşiktaş'ta hızlı yaşanmıştır. Bu yüzyılda kentsel dönüşümleri, mimariyi dolayısıyla sosyal yapıyı ve ekonomik durumu etkileyen bir döngüsel bir süreç tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle Beşiktaş'a sarayla birlikte gelen zengin halkın ekonomik gücü ve sosyal yaşantısı mimariye, kentsel ve sosyal dokuya yansımıştır.
Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin’de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar... more Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin’de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar hüküm süren Artuklu Beyliği; cami, medrese, hamam, köprü, külliye vb. eserler yaparak şehri bayındır hale getirmiştir. Muzafferiye Medresesi, Artukluların on üçüncü yüzyılın son çeyreğinde inşa ettiği önemli anıtsal eserlerin başında gelmekteydi. Kendinden sonra inşa edilen Artuklu ve Akkoyunlu medreselerine (Zinciriye, Kasımiye gibi) ilham verdiği düşünülen Muzafferiye Medresesi, on dokuzuncu yüzyılın sonunda yıkılarak yerine, günümüzde Mardin Olgunlaşma Enstitüsü olarak kullanılan okul binası inşa edilmiştir. Makale, arşiv belgelerinden faydalanarak medrese hakkında önemli verilere ulaşmıştır. Artuklu Beyliği dönemi yapıları ile analoji yapılarak Muzafferiye Medresesi’nin mimarisi hakkında güncel yorumlar getirmiştir.
Mardin geleneksel kent dokusu, sadece belli yerlerde izleri olan surlarla sınırlandırılmış bir su... more Mardin geleneksel kent dokusu, sadece belli yerlerde izleri olan surlarla sınırlandırılmış bir sur içi alanından oluşmasına rağmen, geleneksel Mardin kasırları sur içi alanın dışına dağılmıştır. Kale arkasını da içine alan şehrin yakın çevresi, Bakırkırı Vadisi ve Zınnar Vadisi kasırları içine alan bölgelerdir. Bu alanlar, su sarnıçları bulunan ve eğimli olmalarına rağmen toprağı tarıma müsait alanlardır. Şehir merkezinden farklı olarak, bu alanların sulak ve yeşillik olması kasırların buralarda yapılması için tercih sebebi olmuştur. Buraların, binek hayvanı ile şehir merkezine 4-5 saat mesafede olması, ailelerin şehir içindeki evleri ile kasırlar arasındaki bağlantıyı sağlama açısından önemlidirMardin Valiliğ
Makale; yirminci yüzyılın ortalarına kadar uzun bir dönem işletmesi yazarının dedesinin ailesine ... more Makale; yirminci yüzyılın ortalarına kadar uzun bir dönem işletmesi yazarının dedesinin ailesine ait olan tarihi Mardin Emir Hamamı’nı konu almaktadır. Yazarın ve ailesinin hamam ile ilgili hatıra ve bilgileri çerçevesinde hamamın on dokuzuncu yüzyıldan yirmi birinci yüzyıla sosyal ve mimari bir değerlendirmesi yapılmaktadır. Mimarlık tarihi konularını tartışırken Türkiye’de mevcut yapıyı betimleme/yorumlama veya yazılı belgelere başvurma dışında pek az imkan vardır. Bu makale ise bir yapıyı doğrudan aile geçmişi ve kişisel tarih verilerini kullanarak anlatmayı deniyor. İçinde yol alması zor ve çok gerekli bir bilgi üretim güzergahı açıyor
Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları Dergisi, Nov 24, 2018
Mardin Ulu Mosque is one of the first double minaret mosques at 12th century in Anatolia. The Mos... more Mardin Ulu Mosque is one of the first double minaret mosques at 12th century in Anatolia. The Mosque is located parallel to the direction of qibla with a rectangular planned scheme as similar monuments of early Islamic period seen in the Middle East. The researchers' arguments and local legends comprise contradictions. In the study, it was tried to eliminate the inaccurate information by making analytical studies. The study aims to evaluate the authentic artifacts that survived with regard to conservation science. The study is derived from the dissertation, "Problems of Authenticity and Transformation in the Monumental Buildings of Mardin", which has been prepared in Istanbul Technical University Graduate School of Science Engineering and Technology, Restoration Program of Department of Architecture with thesis advisor Ph.D. Gülsün Tanyeli. The authenticity and reconstitution problems of Mardin Ulu (Grand) Mosque were researched, therewith acquiring new data.
Uluslararası Medeniyet, Şehir ve Mimari Sempozyumu Bildiriler, 2022
Çalışmada; geleneksel şehir dokusunu Cumhuriyet’e kadar koruyabilmiş Türkiye’nin taşrasındaki Mar... more Çalışmada; geleneksel şehir dokusunu Cumhuriyet’e kadar koruyabilmiş Türkiye’nin taşrasındaki Mardin’in, Cumhuriyet ile beraber günümüze kadarki değişimi ve gelecekteki gösterebileceği gelişimi incelenmiştir. Mardin’in kentsel dokusuna müdahaleler; Osmanlıların son döneminde “1. Caddenin” genişletilmesi ile başlar. Cumhuriyet döneminde ise “yeni ve modern olan güzeldir” görüşünün hâkim olmasıyla ile birlikte betonarme yapılar kentsel dokunun içinde yer almaya başlamıştır. 1950’lerden 1980’lere kadar Mardin; sur içi bölgesinden güneydoğu yönüne, dışa doğru Savurkapı Mahallesi'nden Nusaybin İlçesi yoluna taşmıştır. Bu taşma, ilk olarak kamu yapılarının inşa edilmesi ile başlar. Böylece kentsel sit alanı dışına ilk planlı büyüme, kamu yapılarının yardımı ile şehrin güneydoğusuna doğru olur. Topoğrafik açıdan gelişmeye pek müsait olmayan bu alan, 1980’den sonra şehrin büyümesini yavaşlatır. Bunda, gene kamu teşviki ile "Yenişehir" olarak adlandırılan şehrin kuzeybatı bölgesinin imara açılmasının etkisi olur. Aynı anda şehrin ovadaki yerleşimi; adını içinde bulunan tren istasyonundan alan "İstasyon Mahallesi" de oluşmaya başlamıştır. 1990’larla beraber Yenişehir’de sivil kooperatiflerle bariz şekilde mahalleler oluşmaya başlar. 2000’lerden günümüze kadar ise bu alan, aşırı yoğunluktan ötürü içinden çıkılamaz bir hal alır.
Diyarbakır Sur ilçesindeki Suriçi bölgesi diye tabir edilen kentsel sit alını dokusu, gerek kırsa... more Diyarbakır Sur ilçesindeki Suriçi bölgesi diye tabir edilen kentsel sit alını dokusu, gerek kırsaldan kente göçün etkileri gerek bazı toplumsal olayların etkisiyle hasar görmüştür. 2016 yılında tarihi Suriçi bölgesinde kamuoyunda "Hendek Olayları" olarak bilinen toplumsal olaylar yaşanmıştır. Tescilli birçok idari, kültürel, dini ve ticari yapı ile çok sayıda sivil mimarlık örneğinin bulunduğu alanda meydana gelen bu risk unsuru, çok sayıda kültür varlığını tehdit ederek zarar vermiştir. Bölgede yer alan sivil mimari örneklerinin de bu olaylardan etkilendiği gözlemlenebilmektedir. Makaleye konu olan tescilli kültür mirası olayların gerçekleştiği bu bölgede yer almaktadır. Kısmen hasar alan ve ihtiyaçlar doğrultusunda çeşitli değişiklere uğrayan çalışma konusu geleneksel Diyarbakır konutu, olaylar başlamadan önce kafeterya olarak işlev görmektedir. Makalede hem hazırlık aşamaları hem de sahada gerçekleşen koruma çalışmaları ele alınmıştır. Çalışmada Suriçi bölgesinin güneydoğu kısmında 382 ada 28-29 parselde yer alan tescilli kültür mirasının koruma uygulamalarına odaklanılmış, yapılan restorasyon ve rekonstrüksiyon uygulamaları, korumacı bir bakış açısıyla gözlemlenmiş ve gerçekleştirilen çalışmalar hakkında detaylı bilgiler paylaşılmıştır.
Makale, Mardin’in zengin tarihi ve kültürel mirasına odaklanarak özellikle Ermeni Katolik Kilises... more Makale, Mardin’in zengin tarihi ve kültürel mirasına odaklanarak özellikle Ermeni Katolik Kilisesi olan Surp Hovsep (Mar Yusuf) Kilisesi’ni detaylı bir şekilde ele almaktadır. Kilise, Mardin’in tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin etkisi altında kalmış bir sembolüdür. Bu değerli kültür mirası zaman içinde farklı dönemlerde çeşitli onarımlar ve değişiklikler geçirmiştir. Makalede Surp Hovsep Kilisesi’nin tarihi ve mimarisi incelenmiş, avlulu kilisenin plan özellikleri, süslemeleri ve çan kulesi gibi önemli mimari öğeleri anlatılmıştır. Kilisenin Osmanlı dönemindeki önemi ve restore edilme süreci de metnin odak noktalarından biridir. Anıtın günümüzdeki durumu, son restorasyon çalışmaları ve Mardin’in genel kültürel mirasına katkısı hakkında bilgiler verilmektedir. Ayrıca metin, Mardin’in dini ve kültürel çeşitliliğine vurgu yapmakta ve Surp Hovsep Kilisesi’nin bu çeşitliliğin bir simgesi olduğunu belirtmektedir. Kilise; daimi olarak ziyarete ve ibadete açıldığında, Mardin’in diğer kültür varlıkları gibi ziyaretçi akınına uğrayarak ve bölge turizmine önemli bir katkı sağlayacaktır. Mardin’in on dokuzuncu yüzyıl sivil ve anıtsal kamu yapılarının çoğunda imzası bulunan en meşhur geç Osmanlı dönemi mimarlarından Mimarbaşı Lole’nin inşa ettiği Surp Hovsep Kilisesi bir ibadethane olarak işlevini sürdürmelidir. Bu önemli kültürel mirası yaşayarak gelecek nesillere aktarılmalıdır.
Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2023
Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin'de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar... more Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin'de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar hüküm süren Artuklu Beyliği; cami, medrese, hamam, köprü, külliye vb. eserler yaparak şehri bayındır hale getirmiştir. Muzafferiye Medresesi, Artukluların on üçüncü yüzyılın son çeyreğinde inşa ettiği önemli anıtsal eserlerin başında gelmekteydi. Kendinden sonra inşa edilen Artuklu ve Akkoyunlu medreselerine (Zinciriye, Kasımiye gibi) ilham verdiği düşünülen Muzafferiye Medresesi, on dokuzuncu yüzyılın sonunda yıkılarak yerine, günümüzde Mardin Olgunlaşma Enstitüsü olarak kullanılan okul binası inşa edilmiştir. Makale, arşiv belgelerinden faydalanarak medrese hakkında önemli verilere ulaşmıştır. Artuklu Beyliği dönemi yapıları ile analoji yapılarak Muzafferiye Medresesi'nin mimarisi hakkında güncel yorumlar getirmiştir.
Yegân Kâhya, Yıldız Salman ve Gülsün Tanyeli’nin konuk editörlüğünde hazırlanan tematik dosyada, ... more Yegân Kâhya, Yıldız Salman ve Gülsün Tanyeli’nin konuk editörlüğünde hazırlanan tematik dosyada, koruma uzmanı mimarlara Cumhuriyet tarihinin geride kalan yüzyılını değerlendirmeleri için sorular yöneltilmiştir. Nur Akın, Eti Akyüz Levi, Burçin Altınsay Özgüner, Feyzal Avcı Özkaban, Nilüfer Baturayoğlu Yöney, Murat Çağlayan, Kemal Kutgün Eyüpgiller, Başak İpekoğlu, Özlem Köprülü Bağbancı, Nilgün Olgun, Elif Özlem Oral Aydın, Deniz Özkut, Demet Ulusoy Binan katkı sunmuşlardır.
International Journal of Mardin Studies, Oct 31, 2021
Konseyi'nin (ICOMOS) yaptığı değerlendirmeye göre Dünya Mirası Listesi'ne alınmamıştır. Günümüze ... more Konseyi'nin (ICOMOS) yaptığı değerlendirmeye göre Dünya Mirası Listesi'ne alınmamıştır. Günümüze kadar geçen sürede alanın Dünya Mirası Listesi'ne girebilmesi için birçok çalışma yapılmıştır. Makale, yapılan bu faaliyetleri anlatarak yapılması gerekenler üzerinde durmaktadır.
Mardin, which is called the “Cradle of Cultures”, is located in the southeastern part of Turkey a... more Mardin, which is called the “Cradle of Cultures”, is located in the southeastern part of Turkey and in the north of Mesopotamia. Throughout history, it has been the center of crossroads and hosted many different civilizations and cultures. Many important historical constructions, including earliest Christian churches and constructions that belong to Artuqid, Akkoyunlu, and Ottoman era, are located in Mardin. Churches, mosques, khans, hammams, fountains, houses and pavilions form the city texture. In Mardin, mansions that have an iwan and are surrounded by a garden with a fountain are called “pavilion”. Apart from Mardin’s traditional urban texture, traditional Mardin pavilions that are placed in interior garden have never been examined before. In this study, 24 kiosks that are placed around the city, about 2-15 km far from city center, in Bakirkiri and Zinnar valleys, have been examined in terms of historical, social and architectural properties. Some of them have been constructed d...
2021 yılının Temmuz ayındaki Dünya Mirası Komitesi’nde “Mardin Midyat Çevresi (Tur Abdin) Geç Ant... more 2021 yılının Temmuz ayındaki Dünya Mirası Komitesi’nde “Mardin Midyat Çevresi (Tur Abdin) Geç Antik ve Orta Çağ Kilise-Manastırları” adı ile UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne ülkemizin bir varlığı daha kayıt edilmiştir. Geçici listeye alınan 9 kilise ve manastırdan oluşan bu serinin bir unsuru da Mor Abay Manastırı’dır. Günümüzde harap durumda olan manastır, Mardin ili Savur ilçesi Dereiçi (Kıllıt) köyünün bir kilometre kuzeyinde konumlanır. Manastırın ana kilisesi 6. yüzyıla tarihlenmektedir ve bölgedeki manastır kiliseleriyle aynı, enine yerleşim planına sahiptir. Anıt, çeşitli onarımlarla 18. yüzyılın sonuna kadar aktif olarak kullanılmıştır. Yapının dış cepheleri kaba yontu taştan, iç mekânları düzgün kesme taşlarla örülmüştür. Aziz Mor Abay’ın mezarı üstüne inşa edildiği söylenen manastırın Azizler Evi bölümü kısmen ayaktadır.
Tur Abdin kayda değer bir kilise ve manastır yoğunluğuna sahiptir. Ancak çoğu Süryani manastırı v... more Tur Abdin kayda değer bir kilise ve manastır yoğunluğuna sahiptir. Ancak çoğu Süryani manastırı ve kilisesi yıkılma, hatta izlerinin tamamen yok olması tehdidiyle karşı karşıyadır. Bazı bölümleri 6. yüzyıla tarihlenen ve bölgenin karakterini bir bütün olarak anlamamızı sağlayan, hem benzer özellikler hem de ayrı ayrı kendine has özellikler barındıran beş manastır ve dört kilise UNESCO adaylığı için seçilmiştir. UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmeleri için çaba harcanması bu yapıların uluslararası bilinirliğinin sağlanarak korunmalarında Süryaniler dışındaki paydaşların da sorumluluk alacağına dair umudu canlı tutmaktadır. Elbette bu mirasın değeri listelere girmekle ölçülemez ancak etnik ve dini bir azınlığın kırılgan mirası söz konusu olduğunda UNESCO Dünya Miras Listesi adaylığı ayrı bir önem kazanmaktadır.
Artukluların bölgede inşa etmiş olduğu cami, medrese, hamam, köprü gibi birçok yapı türü vardır. ... more Artukluların bölgede inşa etmiş olduğu cami, medrese, hamam, köprü gibi birçok yapı türü vardır. UNESCO Dünya Mirası Listesi için seri dosya hazırlanmasında yapı türleri önemlidir. Dünya Mirası Sözleşmesi Uygulama Rehberi’ne göre seri varlığın bileşenleri kendi içlerinde tutarlı olmaları esastır. Bu sebeple “Artuklu Medreseleri” ya da “Artuklu Camileri” gibi tematik bir öneri daha doğru olabilir. “Artuklu Dönemi Mimari Eserleri” adı altında bir alternatif düzenlenecekse dosyaya üstün evrensel değerini koruyabilmiş korunmuşluk durumu iyi derecede olan yapılar seçilmelidir. Hazırlanacak olası dosyada Artuklu Beyliğinin bölgedeki önemi vurgulanmalıdır. Beyliğin somut ve somut olmayan kültürel mirasa etkisi anlatılmalıdır. Bu aşamada müzeler önem arz eder. Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa Arkeoloji Müzeleri envanterinde birçok Artuklu dönemi sikkesi vb. taşınır kültür varlığı bulunmaktadır. Uluslararası müzeler ve koleksiyonerlerde Artuklu dönemi sikke ve eserlerine sahiptirler. İstanbul Türk İslam Eserleri Müzesi’nde Artuklulara ait birkaç mimari parça bulunmaktadır.
Dünya miras alanının tampon bölgesi olan Diyarbakır Suriçi bölgesi, 2015 yılının aralık ayı ile 2... more Dünya miras alanının tampon bölgesi olan Diyarbakır Suriçi bölgesi, 2015 yılının aralık ayı ile 2016 yılı mart ayı aralığında “Sur Çatışmaları (çukur olayları)” adı ile anılan terör olaylarına sahne olmuştur. Kentsel sit alanının doğusu büyük hasar almıştır. Teröristler bu alanda anıtsal ve sivil birçok esere zarar vermiştir. Hatta bu zengin kültür mirasını birer yığınak, üs ve siper olarak kullanmış, yeri gelince el yapımı bomba ve tuzaklar ile havaya uçurmuşlardır. Olayların sona ermesinden sonra ilgili alan Bakanlar Kurulu kararı ile “riskli alan” ilan edilmiştir. Burası, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca ivedilikle kamulaştırılıp “Suriçi Kentsel Yenileme Projesi” başlatılmıştır. İlk olarak Suriçi Koruma Amaçlı İmar Planı revize edilerek uygulamaya geçilmiştir. Proje kapsamında geleneksel Suriçi dokusunu oluşturan anıtsal ve sivil mimarlık örneklerinin restorasyonu, yakın dönem konut alanlarının yenilenmesi, yakın dönem ticaret alanlarının yenilenmesi, iç kale alanı düzenlenmesi, sur duvarları ve burçların restorasyonu, altyapı çalışmaları, çevre ve peyzaj düzenlemeleri yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir.
Mardin ili Artuklu ilçesi sınırlarında bulunan Mardin’in geleneksel şehir dokusu 1979 yılında “Ke... more Mardin ili Artuklu ilçesi sınırlarında bulunan Mardin’in geleneksel şehir dokusu 1979 yılında “Kentsel Sit Alanı” ilan edilerek koruma altına alınmıştır. 2000 yılında bu alan; “Mardin Kültürel Peyzaj Alanı” adı ile Dünya Mirası Sözleşmesi Uygulama Rehberi’nin “1, 3 ve 4” numaralı kriterleri çerçevesinde UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu) Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınmıştır. Mardin’in UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne tam üyelik başvurusu 2002 yılının Ocak ayında yapılmıştır. Alan, 2003 yılının Mart ayında Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi’nin (ICOMOS) yaptığı değerlendirmeye göre Dünya Mirası Listesi’ne alınmamıştır. Günümüze kadar geçen sürede alanın Dünya Mirası Listesi’ne girebilmesi için birçok çalışma yapılmıştır. Makale; yapılan bu faaliyetleri anlatarak yapılması gerekenler üzerinde durmaktadır.
2019 yılının Mayıs ayında, Mardin ili Artuklu ilçesi kentsel sit alanı içindeki Gül Mahallesi’nde... more 2019 yılının Mayıs ayında, Mardin ili Artuklu ilçesi kentsel sit alanı içindeki Gül Mahallesi’nde eski bir istinat duvarı aşırı yağış sonucu yıkılmıştır. Eski Hükümet Konağı’nın kuzeybatısındaki yolun bitişiğinde bulunan duvarın yıkılması ile arkasında saklı kalan bir yapıya ait mimari izler gün yüzüne çıkmıştır. Bu kalıntının hangi yapıya ya da neye ait olduğuna yönelik asıllı asılsız birçok yorum yapılmıştır. Makale, arşiv belgeleri ışığında bu kalıntının hangi yapıya ait olduğunu ispat etmeyi amaçlamaktadır. Verilere göre duvarın önündeki bu alan ve duvarın arkasındaki kalıntılar; mescit, türbe ve çeşmeli eyvandan müteşekkil olan Şeyh Muhammed Farisi Zaviyesi’ne aittir. Kesin olarak hangi tarihte ve hangi sebep ile yıkıldığı anlaşılamayan bu anıtın özellikleri, vakıf bilgileri, hizmet edenleri hakkında önemli verilere ulaşılmıştır. İlk inşa tarihi bilgilerine ulaşılamayan zaviyenin mescidi, on dokuzuncu yüzyılda daha çok Hükümet Konağı’nın memurlarınca aktif olarak kullanılmıştır. Yapı, hükümet konağının resmi mescidi olma görevini Cumhuriyete kadar sürdürmüştür.
Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü dergisi, Jun 10, 2023
Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin'de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar... more Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin'de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar hüküm süren Artuklu Beyliği; cami, medrese, hamam, köprü, külliye vb. eserler yaparak şehri bayındır hale getirmiştir. Muzafferiye Medresesi, Artukluların on üçüncü yüzyılın son çeyreğinde inşa ettiği önemli anıtsal eserlerin başında gelmekteydi. Kendinden sonra inşa edilen Artuklu ve Akkoyunlu medreselerine (Zinciriye, Kasımiye gibi) ilham verdiği düşünülen Muzafferiye Medresesi, on dokuzuncu yüzyılın sonunda yıkılarak yerine, günümüzde Mardin Olgunlaşma Enstitüsü olarak kullanılan okul binası inşa edilmiştir. Makale, arşiv belgelerinden faydalanarak medrese hakkında önemli verilere ulaşmıştır. Artuklu Beyliği dönemi yapıları ile analoji yapılarak Muzafferiye Medresesi'nin mimarisi hakkında güncel yorumlar getirmiştir.
Artuklu insan ve toplum bilim dergisi, Jul 27, 2020
Öz Ondokuzuncu yüzyıl, Osmanlı Devleti'nin modernizasyonu için önemli bir dönemdir. Şüphesiz batı... more Öz Ondokuzuncu yüzyıl, Osmanlı Devleti'nin modernizasyonu için önemli bir dönemdir. Şüphesiz batılılaşmanın somut delilleri, ilk olarak devletin başkenti İstanbul'da görülmeye başlamıştır. Bu yüzyılda modern şehircilik uygulamaları bağlamında Beyoğlu ile beraber Beşiktaş ilçesi önemli bir yer tutar. Ondokuzuncu yüzyılda Beşiktaş'ın bir yönetim merkezi olması onu öteki semtlerden farklı kılar. Şüphesiz ondokuzuncu yüzyıl öncesindeki yaşananlar bu dönemdeki ortamın hazırlanmasına vesile olmuştur. Aynı şekilde bu asırda yaşananlar, cumhuriyet dönemi Beşiktaşına da yön vermiştir. Bu sebeple makale; Beşiktaş'ın ondokuzuncu yüzyıldaki dönüşüm anlayışından önce Cumhuriyet ve ondokuzuncu yüzyıl öncesi tarihi gelişimlere de değinmektedir. Saray idaresinin ve dolayısıyla yönetici, memur sınıfının semte taşınması ile Beşiktaş'ta şehircilik ve sosyal açıdan bir dönüşüm başlamıştır. Çalışmanın amacı, bu dönemde Beşiktaş semtinde meydana gelen dönüşümleri neden sonuç çerçevesinden incelemektir. İstanbul'un genel çehresinde görülen değişim ve dönüşümler saray olgusu ile Beşiktaş'ta hızlı yaşanmıştır. Bu yüzyılda kentsel dönüşümleri, mimariyi dolayısıyla sosyal yapıyı ve ekonomik durumu etkileyen bir döngüsel bir süreç tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle Beşiktaş'a sarayla birlikte gelen zengin halkın ekonomik gücü ve sosyal yaşantısı mimariye, kentsel ve sosyal dokuya yansımıştır.
Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin’de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar... more Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin’de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar hüküm süren Artuklu Beyliği; cami, medrese, hamam, köprü, külliye vb. eserler yaparak şehri bayındır hale getirmiştir. Muzafferiye Medresesi, Artukluların on üçüncü yüzyılın son çeyreğinde inşa ettiği önemli anıtsal eserlerin başında gelmekteydi. Kendinden sonra inşa edilen Artuklu ve Akkoyunlu medreselerine (Zinciriye, Kasımiye gibi) ilham verdiği düşünülen Muzafferiye Medresesi, on dokuzuncu yüzyılın sonunda yıkılarak yerine, günümüzde Mardin Olgunlaşma Enstitüsü olarak kullanılan okul binası inşa edilmiştir. Makale, arşiv belgelerinden faydalanarak medrese hakkında önemli verilere ulaşmıştır. Artuklu Beyliği dönemi yapıları ile analoji yapılarak Muzafferiye Medresesi’nin mimarisi hakkında güncel yorumlar getirmiştir.
Mardin geleneksel kent dokusu, sadece belli yerlerde izleri olan surlarla sınırlandırılmış bir su... more Mardin geleneksel kent dokusu, sadece belli yerlerde izleri olan surlarla sınırlandırılmış bir sur içi alanından oluşmasına rağmen, geleneksel Mardin kasırları sur içi alanın dışına dağılmıştır. Kale arkasını da içine alan şehrin yakın çevresi, Bakırkırı Vadisi ve Zınnar Vadisi kasırları içine alan bölgelerdir. Bu alanlar, su sarnıçları bulunan ve eğimli olmalarına rağmen toprağı tarıma müsait alanlardır. Şehir merkezinden farklı olarak, bu alanların sulak ve yeşillik olması kasırların buralarda yapılması için tercih sebebi olmuştur. Buraların, binek hayvanı ile şehir merkezine 4-5 saat mesafede olması, ailelerin şehir içindeki evleri ile kasırlar arasındaki bağlantıyı sağlama açısından önemlidirMardin Valiliğ
Makale; yirminci yüzyılın ortalarına kadar uzun bir dönem işletmesi yazarının dedesinin ailesine ... more Makale; yirminci yüzyılın ortalarına kadar uzun bir dönem işletmesi yazarının dedesinin ailesine ait olan tarihi Mardin Emir Hamamı’nı konu almaktadır. Yazarın ve ailesinin hamam ile ilgili hatıra ve bilgileri çerçevesinde hamamın on dokuzuncu yüzyıldan yirmi birinci yüzyıla sosyal ve mimari bir değerlendirmesi yapılmaktadır. Mimarlık tarihi konularını tartışırken Türkiye’de mevcut yapıyı betimleme/yorumlama veya yazılı belgelere başvurma dışında pek az imkan vardır. Bu makale ise bir yapıyı doğrudan aile geçmişi ve kişisel tarih verilerini kullanarak anlatmayı deniyor. İçinde yol alması zor ve çok gerekli bir bilgi üretim güzergahı açıyor
Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları Dergisi, Nov 24, 2018
Mardin Ulu Mosque is one of the first double minaret mosques at 12th century in Anatolia. The Mos... more Mardin Ulu Mosque is one of the first double minaret mosques at 12th century in Anatolia. The Mosque is located parallel to the direction of qibla with a rectangular planned scheme as similar monuments of early Islamic period seen in the Middle East. The researchers' arguments and local legends comprise contradictions. In the study, it was tried to eliminate the inaccurate information by making analytical studies. The study aims to evaluate the authentic artifacts that survived with regard to conservation science. The study is derived from the dissertation, "Problems of Authenticity and Transformation in the Monumental Buildings of Mardin", which has been prepared in Istanbul Technical University Graduate School of Science Engineering and Technology, Restoration Program of Department of Architecture with thesis advisor Ph.D. Gülsün Tanyeli. The authenticity and reconstitution problems of Mardin Ulu (Grand) Mosque were researched, therewith acquiring new data.
Uluslararası Medeniyet, Şehir ve Mimari Sempozyumu Bildiriler, 2022
Çalışmada; geleneksel şehir dokusunu Cumhuriyet’e kadar koruyabilmiş Türkiye’nin taşrasındaki Mar... more Çalışmada; geleneksel şehir dokusunu Cumhuriyet’e kadar koruyabilmiş Türkiye’nin taşrasındaki Mardin’in, Cumhuriyet ile beraber günümüze kadarki değişimi ve gelecekteki gösterebileceği gelişimi incelenmiştir. Mardin’in kentsel dokusuna müdahaleler; Osmanlıların son döneminde “1. Caddenin” genişletilmesi ile başlar. Cumhuriyet döneminde ise “yeni ve modern olan güzeldir” görüşünün hâkim olmasıyla ile birlikte betonarme yapılar kentsel dokunun içinde yer almaya başlamıştır. 1950’lerden 1980’lere kadar Mardin; sur içi bölgesinden güneydoğu yönüne, dışa doğru Savurkapı Mahallesi'nden Nusaybin İlçesi yoluna taşmıştır. Bu taşma, ilk olarak kamu yapılarının inşa edilmesi ile başlar. Böylece kentsel sit alanı dışına ilk planlı büyüme, kamu yapılarının yardımı ile şehrin güneydoğusuna doğru olur. Topoğrafik açıdan gelişmeye pek müsait olmayan bu alan, 1980’den sonra şehrin büyümesini yavaşlatır. Bunda, gene kamu teşviki ile "Yenişehir" olarak adlandırılan şehrin kuzeybatı bölgesinin imara açılmasının etkisi olur. Aynı anda şehrin ovadaki yerleşimi; adını içinde bulunan tren istasyonundan alan "İstasyon Mahallesi" de oluşmaya başlamıştır. 1990’larla beraber Yenişehir’de sivil kooperatiflerle bariz şekilde mahalleler oluşmaya başlar. 2000’lerden günümüze kadar ise bu alan, aşırı yoğunluktan ötürü içinden çıkılamaz bir hal alır.
Diyarbakır Sur ilçesindeki Suriçi bölgesi diye tabir edilen kentsel sit alını dokusu, gerek kırsa... more Diyarbakır Sur ilçesindeki Suriçi bölgesi diye tabir edilen kentsel sit alını dokusu, gerek kırsaldan kente göçün etkileri gerek bazı toplumsal olayların etkisiyle hasar görmüştür. 2016 yılında tarihi Suriçi bölgesinde kamuoyunda "Hendek Olayları" olarak bilinen toplumsal olaylar yaşanmıştır. Tescilli birçok idari, kültürel, dini ve ticari yapı ile çok sayıda sivil mimarlık örneğinin bulunduğu alanda meydana gelen bu risk unsuru, çok sayıda kültür varlığını tehdit ederek zarar vermiştir. Bölgede yer alan sivil mimari örneklerinin de bu olaylardan etkilendiği gözlemlenebilmektedir. Makaleye konu olan tescilli kültür mirası olayların gerçekleştiği bu bölgede yer almaktadır. Kısmen hasar alan ve ihtiyaçlar doğrultusunda çeşitli değişiklere uğrayan çalışma konusu geleneksel Diyarbakır konutu, olaylar başlamadan önce kafeterya olarak işlev görmektedir. Makalede hem hazırlık aşamaları hem de sahada gerçekleşen koruma çalışmaları ele alınmıştır. Çalışmada Suriçi bölgesinin güneydoğu kısmında 382 ada 28-29 parselde yer alan tescilli kültür mirasının koruma uygulamalarına odaklanılmış, yapılan restorasyon ve rekonstrüksiyon uygulamaları, korumacı bir bakış açısıyla gözlemlenmiş ve gerçekleştirilen çalışmalar hakkında detaylı bilgiler paylaşılmıştır.
Makale, Mardin’in zengin tarihi ve kültürel mirasına odaklanarak özellikle Ermeni Katolik Kilises... more Makale, Mardin’in zengin tarihi ve kültürel mirasına odaklanarak özellikle Ermeni Katolik Kilisesi olan Surp Hovsep (Mar Yusuf) Kilisesi’ni detaylı bir şekilde ele almaktadır. Kilise, Mardin’in tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin etkisi altında kalmış bir sembolüdür. Bu değerli kültür mirası zaman içinde farklı dönemlerde çeşitli onarımlar ve değişiklikler geçirmiştir. Makalede Surp Hovsep Kilisesi’nin tarihi ve mimarisi incelenmiş, avlulu kilisenin plan özellikleri, süslemeleri ve çan kulesi gibi önemli mimari öğeleri anlatılmıştır. Kilisenin Osmanlı dönemindeki önemi ve restore edilme süreci de metnin odak noktalarından biridir. Anıtın günümüzdeki durumu, son restorasyon çalışmaları ve Mardin’in genel kültürel mirasına katkısı hakkında bilgiler verilmektedir. Ayrıca metin, Mardin’in dini ve kültürel çeşitliliğine vurgu yapmakta ve Surp Hovsep Kilisesi’nin bu çeşitliliğin bir simgesi olduğunu belirtmektedir. Kilise; daimi olarak ziyarete ve ibadete açıldığında, Mardin’in diğer kültür varlıkları gibi ziyaretçi akınına uğrayarak ve bölge turizmine önemli bir katkı sağlayacaktır. Mardin’in on dokuzuncu yüzyıl sivil ve anıtsal kamu yapılarının çoğunda imzası bulunan en meşhur geç Osmanlı dönemi mimarlarından Mimarbaşı Lole’nin inşa ettiği Surp Hovsep Kilisesi bir ibadethane olarak işlevini sürdürmelidir. Bu önemli kültürel mirası yaşayarak gelecek nesillere aktarılmalıdır.
Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2023
Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin'de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar... more Farklı medeniyetlerin iz bıraktığı Mardin'de on ikinci yüzyıldan on beşinci yüzyılın başına kadar hüküm süren Artuklu Beyliği; cami, medrese, hamam, köprü, külliye vb. eserler yaparak şehri bayındır hale getirmiştir. Muzafferiye Medresesi, Artukluların on üçüncü yüzyılın son çeyreğinde inşa ettiği önemli anıtsal eserlerin başında gelmekteydi. Kendinden sonra inşa edilen Artuklu ve Akkoyunlu medreselerine (Zinciriye, Kasımiye gibi) ilham verdiği düşünülen Muzafferiye Medresesi, on dokuzuncu yüzyılın sonunda yıkılarak yerine, günümüzde Mardin Olgunlaşma Enstitüsü olarak kullanılan okul binası inşa edilmiştir. Makale, arşiv belgelerinden faydalanarak medrese hakkında önemli verilere ulaşmıştır. Artuklu Beyliği dönemi yapıları ile analoji yapılarak Muzafferiye Medresesi'nin mimarisi hakkında güncel yorumlar getirmiştir.
Yegân Kâhya, Yıldız Salman ve Gülsün Tanyeli’nin konuk editörlüğünde hazırlanan tematik dosyada, ... more Yegân Kâhya, Yıldız Salman ve Gülsün Tanyeli’nin konuk editörlüğünde hazırlanan tematik dosyada, koruma uzmanı mimarlara Cumhuriyet tarihinin geride kalan yüzyılını değerlendirmeleri için sorular yöneltilmiştir. Nur Akın, Eti Akyüz Levi, Burçin Altınsay Özgüner, Feyzal Avcı Özkaban, Nilüfer Baturayoğlu Yöney, Murat Çağlayan, Kemal Kutgün Eyüpgiller, Başak İpekoğlu, Özlem Köprülü Bağbancı, Nilgün Olgun, Elif Özlem Oral Aydın, Deniz Özkut, Demet Ulusoy Binan katkı sunmuşlardır.
International Journal of Mardin Studies, Oct 31, 2021
Konseyi'nin (ICOMOS) yaptığı değerlendirmeye göre Dünya Mirası Listesi'ne alınmamıştır. Günümüze ... more Konseyi'nin (ICOMOS) yaptığı değerlendirmeye göre Dünya Mirası Listesi'ne alınmamıştır. Günümüze kadar geçen sürede alanın Dünya Mirası Listesi'ne girebilmesi için birçok çalışma yapılmıştır. Makale, yapılan bu faaliyetleri anlatarak yapılması gerekenler üzerinde durmaktadır.
Mardin, which is called the “Cradle of Cultures”, is located in the southeastern part of Turkey a... more Mardin, which is called the “Cradle of Cultures”, is located in the southeastern part of Turkey and in the north of Mesopotamia. Throughout history, it has been the center of crossroads and hosted many different civilizations and cultures. Many important historical constructions, including earliest Christian churches and constructions that belong to Artuqid, Akkoyunlu, and Ottoman era, are located in Mardin. Churches, mosques, khans, hammams, fountains, houses and pavilions form the city texture. In Mardin, mansions that have an iwan and are surrounded by a garden with a fountain are called “pavilion”. Apart from Mardin’s traditional urban texture, traditional Mardin pavilions that are placed in interior garden have never been examined before. In this study, 24 kiosks that are placed around the city, about 2-15 km far from city center, in Bakirkiri and Zinnar valleys, have been examined in terms of historical, social and architectural properties. Some of them have been constructed d...
2021 yılının Temmuz ayındaki Dünya Mirası Komitesi’nde “Mardin Midyat Çevresi (Tur Abdin) Geç Ant... more 2021 yılının Temmuz ayındaki Dünya Mirası Komitesi’nde “Mardin Midyat Çevresi (Tur Abdin) Geç Antik ve Orta Çağ Kilise-Manastırları” adı ile UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne ülkemizin bir varlığı daha kayıt edilmiştir. Geçici listeye alınan 9 kilise ve manastırdan oluşan bu serinin bir unsuru da Mor Abay Manastırı’dır. Günümüzde harap durumda olan manastır, Mardin ili Savur ilçesi Dereiçi (Kıllıt) köyünün bir kilometre kuzeyinde konumlanır. Manastırın ana kilisesi 6. yüzyıla tarihlenmektedir ve bölgedeki manastır kiliseleriyle aynı, enine yerleşim planına sahiptir. Anıt, çeşitli onarımlarla 18. yüzyılın sonuna kadar aktif olarak kullanılmıştır. Yapının dış cepheleri kaba yontu taştan, iç mekânları düzgün kesme taşlarla örülmüştür. Aziz Mor Abay’ın mezarı üstüne inşa edildiği söylenen manastırın Azizler Evi bölümü kısmen ayaktadır.
Tur Abdin kayda değer bir kilise ve manastır yoğunluğuna sahiptir. Ancak çoğu Süryani manastırı v... more Tur Abdin kayda değer bir kilise ve manastır yoğunluğuna sahiptir. Ancak çoğu Süryani manastırı ve kilisesi yıkılma, hatta izlerinin tamamen yok olması tehdidiyle karşı karşıyadır. Bazı bölümleri 6. yüzyıla tarihlenen ve bölgenin karakterini bir bütün olarak anlamamızı sağlayan, hem benzer özellikler hem de ayrı ayrı kendine has özellikler barındıran beş manastır ve dört kilise UNESCO adaylığı için seçilmiştir. UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmeleri için çaba harcanması bu yapıların uluslararası bilinirliğinin sağlanarak korunmalarında Süryaniler dışındaki paydaşların da sorumluluk alacağına dair umudu canlı tutmaktadır. Elbette bu mirasın değeri listelere girmekle ölçülemez ancak etnik ve dini bir azınlığın kırılgan mirası söz konusu olduğunda UNESCO Dünya Miras Listesi adaylığı ayrı bir önem kazanmaktadır.
Artukluların bölgede inşa etmiş olduğu cami, medrese, hamam, köprü gibi birçok yapı türü vardır. ... more Artukluların bölgede inşa etmiş olduğu cami, medrese, hamam, köprü gibi birçok yapı türü vardır. UNESCO Dünya Mirası Listesi için seri dosya hazırlanmasında yapı türleri önemlidir. Dünya Mirası Sözleşmesi Uygulama Rehberi’ne göre seri varlığın bileşenleri kendi içlerinde tutarlı olmaları esastır. Bu sebeple “Artuklu Medreseleri” ya da “Artuklu Camileri” gibi tematik bir öneri daha doğru olabilir. “Artuklu Dönemi Mimari Eserleri” adı altında bir alternatif düzenlenecekse dosyaya üstün evrensel değerini koruyabilmiş korunmuşluk durumu iyi derecede olan yapılar seçilmelidir. Hazırlanacak olası dosyada Artuklu Beyliğinin bölgedeki önemi vurgulanmalıdır. Beyliğin somut ve somut olmayan kültürel mirasa etkisi anlatılmalıdır. Bu aşamada müzeler önem arz eder. Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa Arkeoloji Müzeleri envanterinde birçok Artuklu dönemi sikkesi vb. taşınır kültür varlığı bulunmaktadır. Uluslararası müzeler ve koleksiyonerlerde Artuklu dönemi sikke ve eserlerine sahiptirler. İstanbul Türk İslam Eserleri Müzesi’nde Artuklulara ait birkaç mimari parça bulunmaktadır.
Dünya miras alanının tampon bölgesi olan Diyarbakır Suriçi bölgesi, 2015 yılının aralık ayı ile 2... more Dünya miras alanının tampon bölgesi olan Diyarbakır Suriçi bölgesi, 2015 yılının aralık ayı ile 2016 yılı mart ayı aralığında “Sur Çatışmaları (çukur olayları)” adı ile anılan terör olaylarına sahne olmuştur. Kentsel sit alanının doğusu büyük hasar almıştır. Teröristler bu alanda anıtsal ve sivil birçok esere zarar vermiştir. Hatta bu zengin kültür mirasını birer yığınak, üs ve siper olarak kullanmış, yeri gelince el yapımı bomba ve tuzaklar ile havaya uçurmuşlardır. Olayların sona ermesinden sonra ilgili alan Bakanlar Kurulu kararı ile “riskli alan” ilan edilmiştir. Burası, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca ivedilikle kamulaştırılıp “Suriçi Kentsel Yenileme Projesi” başlatılmıştır. İlk olarak Suriçi Koruma Amaçlı İmar Planı revize edilerek uygulamaya geçilmiştir. Proje kapsamında geleneksel Suriçi dokusunu oluşturan anıtsal ve sivil mimarlık örneklerinin restorasyonu, yakın dönem konut alanlarının yenilenmesi, yakın dönem ticaret alanlarının yenilenmesi, iç kale alanı düzenlenmesi, sur duvarları ve burçların restorasyonu, altyapı çalışmaları, çevre ve peyzaj düzenlemeleri yapılmış ve yapılmaya devam edilmektedir.
Mardin ili Artuklu ilçesi sınırlarında bulunan Mardin’in geleneksel şehir dokusu 1979 yılında “Ke... more Mardin ili Artuklu ilçesi sınırlarında bulunan Mardin’in geleneksel şehir dokusu 1979 yılında “Kentsel Sit Alanı” ilan edilerek koruma altına alınmıştır. 2000 yılında bu alan; “Mardin Kültürel Peyzaj Alanı” adı ile Dünya Mirası Sözleşmesi Uygulama Rehberi’nin “1, 3 ve 4” numaralı kriterleri çerçevesinde UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu) Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınmıştır. Mardin’in UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne tam üyelik başvurusu 2002 yılının Ocak ayında yapılmıştır. Alan, 2003 yılının Mart ayında Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi’nin (ICOMOS) yaptığı değerlendirmeye göre Dünya Mirası Listesi’ne alınmamıştır. Günümüze kadar geçen sürede alanın Dünya Mirası Listesi’ne girebilmesi için birçok çalışma yapılmıştır. Makale; yapılan bu faaliyetleri anlatarak yapılması gerekenler üzerinde durmaktadır.
2019 yılının Mayıs ayında, Mardin ili Artuklu ilçesi kentsel sit alanı içindeki Gül Mahallesi’nde... more 2019 yılının Mayıs ayında, Mardin ili Artuklu ilçesi kentsel sit alanı içindeki Gül Mahallesi’nde eski bir istinat duvarı aşırı yağış sonucu yıkılmıştır. Eski Hükümet Konağı’nın kuzeybatısındaki yolun bitişiğinde bulunan duvarın yıkılması ile arkasında saklı kalan bir yapıya ait mimari izler gün yüzüne çıkmıştır. Bu kalıntının hangi yapıya ya da neye ait olduğuna yönelik asıllı asılsız birçok yorum yapılmıştır. Makale, arşiv belgeleri ışığında bu kalıntının hangi yapıya ait olduğunu ispat etmeyi amaçlamaktadır. Verilere göre duvarın önündeki bu alan ve duvarın arkasındaki kalıntılar; mescit, türbe ve çeşmeli eyvandan müteşekkil olan Şeyh Muhammed Farisi Zaviyesi’ne aittir. Kesin olarak hangi tarihte ve hangi sebep ile yıkıldığı anlaşılamayan bu anıtın özellikleri, vakıf bilgileri, hizmet edenleri hakkında önemli verilere ulaşılmıştır. İlk inşa tarihi bilgilerine ulaşılamayan zaviyenin mescidi, on dokuzuncu yüzyılda daha çok Hükümet Konağı’nın memurlarınca aktif olarak kullanılmıştır. Yapı, hükümet konağının resmi mescidi olma görevini Cumhuriyete kadar sürdürmüştür.
Alan yönetim planları, ülkemizde ve dünyada son yıllarda özellikle sit alanlarında yapılması zoru... more Alan yönetim planları, ülkemizde ve dünyada son yıllarda özellikle sit alanlarında yapılması zorunlu bir düzenleme hâline gelmiştir. Ülkemizde “GAP Bölgesi Turizm Odaklı Tanıtım ve Markalaşma Projesi” kapsamında Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ilk olarak Savur ve Harran’da başlatılan Alan Yönetim Planı çalışmalarının kısa, orta ve uzun vadede gerçekleştireceği kararlar bölgenin özellikle turizm altyapısının geliştirilmesi ve markalaşma sürecine katkı sağlayacaktır. Ülkemizin taraf olduğu, küresel, bölgesel ve Avrupa Birliği ölçeğindeki uluslararası sözleşmeler, tamamıyla ekonomik, sosyal, kültürel ve bölgesel gereksinimlerin dikkate alınması suretiyle, sürdürülebilir kalkınmanın genel amacına katkıda bulunarak, Savur’un sosyal, kültürel ve biyolojik dokusunun muhafazası ve dünyaya tanıtılması için uluslararası seviyede bir işbirliğinin kurulmasını teşvik eder niteliktedir. Köklü bir geçmişe sahip Savur’da kale içi yerleşimi arkeolojik sit, geleneksel şehir dokusu kentsel sit ve bir tabiat varlığı olarak Savur Çayı çevresi doğal sit alanlarıdır. Üç sit alanının bir arada bulunduğu ender karma sit bölgelerinden olan Savur ilçesinin değerleri ile gelecek nesillere aktarılabilmesi için Alan Yönetim Planı’nın hazırlanması bu sürecin ilk aşamasıdır. Yönetim planı ile Savur’un kültürel ve tabiat mirasının korunup tanıtılması, kaynak değerlerinin devamlılığının sağlanması, geliştirilmesi ve rasyonel yönetimi ile ilgili karar ve hükümlerin beş yıllık süreç içerisindeki uygulama faaliyetleri, ortaya konulmaktadır. Yönetim planı aynı zamanda, bölgede yaşayanlar, kamu idareleri, sivil toplum kuruluşları ve diğer alan kullanıcılarının aktif katılımları ile ortaklaşa hazırlanan faaliyetlerin uygulanması için de bir kılavuz olma niteliğini taşımaktadır.
The mansions in the garden used as pavilion that have an iwan with the fountain are called "qasr"... more The mansions in the garden used as pavilion that have an iwan with the fountain are called "qasr" in Mardin. Unlike from Mardin's traditional urban fabric, traditional Mardin qasrs placed in courtyard have never been documented before. The pavilions that the first owners were noble families, have changed ownership or been abandoned because of various reasons or been ruined from lack of maintenance. Some pavilions dated to medieval, the period of Artuklu. All of them are exposed to conservation problems. Because of life conditions that had changed, and the problems of conversations, traditional Mardin pavilions are being disappeared. One of the aims of this study is guiding the interventions about documentation, conservation, conserving and keeping traditional Mardin pavilions alive.
Mimarlık, Planlama & Tasarım Alanında Gelişmeler, 2023
Diyarbakır’da tarihi eser niteliğindeki yapılar, sur ile çevrili alan içinde yer almaları sebebiy... more Diyarbakır’da tarihi eser niteliğindeki yapılar, sur ile çevrili alan içinde yer almaları sebebiyle birbirlerine çok yakın inşa edilmiştir. Mesafelerin bu denli yakın olması, yapıların ziyaretçiler tarafından görünürlüğünü olumsuz yönde doğrudan etkilemektedir. Suriçi’nde çoğu sivil mimarlık örneklerinden oluşan tarihi kentsel peyzaj alanında anıtların bazıları öne çıkarken, bir kısmı ise geri planda kalmaktadır. Ziyaret edilen geleneksel Diyarbakır anıtsal ve sivil mimari örnekleri tipolojik olarak benzerlikler göstermektedir. Yapıların tipolojik benzerliklerine rağmen, ziyaretçi yoğunluk farkı dikkat çekicidir. Burada fiziki çevresel etkinin rolü büyüktür. Suriçi tarihi çevresinin boyutları göz önüne bulundurulduğunda, alanın tamamının bir günlük gezi planlaması kapsamında tamamlanması mümkün değildir. Suriçi’ni ziyaret edenler bir gezi rotası belirleyerek bu rotadaki nitelikli yapıları görmeyi planlamaktadırlar. Bu rotanın belirlenmesinde ana unsur olarak temel yaya aksı içinde olabildiğince fazla sayıda nitelikli yapıyı deneyimleme çabası yatar.
Çalışma kapsamında Mardin ili Artuklu ilçesi sınırları içinde olan, kentsel sit alanı olarak tari... more Çalışma kapsamında Mardin ili Artuklu ilçesi sınırları içinde olan, kentsel sit alanı olarak tarif edilen geleneksel Mardin mimarisi incelenmiştir. Burada Erken Cumhuriyet Dönemi’nde gerçekleştirilen bayındırlık imar faaliyetleri literatür taranarak tespit edilmiştir. 1938 yılına kadar şehrin Cumhuriyet öncesi ve sonrası görünümü hakkında bilgi verebilecek görseller karşılaştırılarak kullanılmıştır. Bu dönemde inşa edilen veya yeniden işlevlendirilen yapılar tespit edilmiştir. Günümüze ulaşan yapılar ise fotoğraflarla belgelenmiştir. İlgili alan veya binalar yazar tarafından 2023 yılının Ağustos ve Eylül aylarında fotoğraflanıp belgelenmiş ve önceki dönemle karşılaştırılmıştır
İlk Çağlardan Modern Döneme Tarihten İzler II, 2018
The Monuments of the Artuqs period draw attention especially coming from the Middle Ages to the p... more The Monuments of the Artuqs period draw attention especially coming from the Middle Ages to the present day in Mardin where hosts different civilizations. Among these monuments, there are many similarities between the Zinciriye (Sultan İsa) Madrasah and the Kasimiye Madrasah build in Aqqoyunlu period, which was influenced by architectural of Zinciriye. This similarity gets noticed of some researchers, but the available data on comparisons are insufficient. While Kasimiye compared with madrasah of Zinciriye, which is about 100 years older than, the architectural style and lookout programs are identical. However, they are different as a plan. Whereas the masjids plans and the sliced pointed domes of both madrasahs are the same, the madrasah of Kasimiye is different with the onyx type dome, the monumental iwan rising along the two floors and the symmetrical madrasah room layouts. In the study monuments have been searched comparatively and new periodicals related to the originality of the monuments were reached, especially the republican period.
Artuklu Beyliği’ne başkentlik yapmış Mardin’de Ortaçağ’dan günümüze kadar farklı onarımlarla kısm... more Artuklu Beyliği’ne başkentlik yapmış Mardin’de Ortaçağ’dan günümüze kadar farklı onarımlarla kısmen korunarak gelebilmiş anıtsal eserler bulunmaktadır. Mardin Ulu Cami, Şehidiye Medresesi, Zinciriye Medresesi ve Kasımiye Medresesi bu anıtlardandır. Kitap; ele alınan anıtların geçmiş dönem onarımlarını inceleyerek özgünlük, değişmişlik durumları üzerine kapsamlı bir biçimde, detaylı analiz ve değerlendirmelerde bulunmaktadır. Yapıların tarihçelerini, kitabelerini, mimari ve sanat tarihi değerlerini incelemektedir. Bunların yanında; geçmişten günümüze kadar farklı dönem onarımları sonucu, eserlerin mimari elemanlarının ve işlevlerinin özgünlük durumlarını, anıtların kendi dönemlerindeki yapım teknik ve yöntemlerini irdeleyerek değerlendirmektedir.
Günümüzde üniversite ve meslek yüksekokulu mezunlarının toplumdaki değişen rolü üzerine eğilen Gü... more Günümüzde üniversite ve meslek yüksekokulu mezunlarının toplumdaki değişen rolü üzerine eğilen Güz Kampı, sürdürülebilir bir yaklaşım olan tarihi zanaatlar ve ustalığın devamlılığını ve doğru yöntemlerle korunmasını vurguluyor: taşınır ve taşınmaz kültür mirasları üzerindeki bozulmaları anlayarak, özgün tasarıma ve geleneksel üretim yöntemlerine sadık kalarak onarmayı prensip olarak benimsiyor. Koruma Güz Kampı, KORU (Kültürel Mirasın Korunmasında Kapasite Geliştirme) Projesi'nin bir parçası. KORU Projesi, Kültürel Mirası Koruma Derneği ve Edinburgh World Heritage ortaklığında, British Council Kültürel Koruma Fonu desteği ile düzenleniyor. Mardin Müzesi'nin de paydaş olduğu Güz Kampı sırasında öğrenciler eski Mardin'de konaklıyorlar, kendi atölye çalışmalarını tamamladıktan sonra grup atölyelerine ya da arazi gezilerine katılıyorlar.
Uploads
Videos by Murat Çağlayan
Papers by Murat Çağlayan
kilometre kuzeyinde konumlanır. Manastırın ana kilisesi 6. yüzyıla tarihlenmektedir ve bölgedeki manastır kiliseleriyle aynı, enine yerleşim planına sahiptir. Anıt, çeşitli onarımlarla 18. yüzyılın sonuna kadar aktif olarak kullanılmıştır. Yapının dış cepheleri kaba yontu taştan, iç mekânları düzgün kesme taşlarla örülmüştür. Aziz Mor Abay’ın mezarı üstüne inşa edildiği söylenen manastırın Azizler Evi bölümü kısmen ayaktadır.
kilometre kuzeyinde konumlanır. Manastırın ana kilisesi 6. yüzyıla tarihlenmektedir ve bölgedeki manastır kiliseleriyle aynı, enine yerleşim planına sahiptir. Anıt, çeşitli onarımlarla 18. yüzyılın sonuna kadar aktif olarak kullanılmıştır. Yapının dış cepheleri kaba yontu taştan, iç mekânları düzgün kesme taşlarla örülmüştür. Aziz Mor Abay’ın mezarı üstüne inşa edildiği söylenen manastırın Azizler Evi bölümü kısmen ayaktadır.
Ülkemizin taraf olduğu, küresel, bölgesel ve Avrupa Birliği ölçeğindeki uluslararası sözleşmeler, tamamıyla ekonomik, sosyal, kültürel ve bölgesel gereksinimlerin dikkate alınması suretiyle, sürdürülebilir kalkınmanın genel amacına katkıda bulunarak, Savur’un sosyal, kültürel ve biyolojik dokusunun muhafazası ve dünyaya tanıtılması için uluslararası seviyede bir işbirliğinin kurulmasını teşvik eder niteliktedir.
Köklü bir geçmişe sahip Savur’da kale içi yerleşimi arkeolojik sit, geleneksel şehir dokusu kentsel sit ve bir tabiat varlığı olarak Savur Çayı çevresi doğal sit alanlarıdır. Üç sit alanının bir arada bulunduğu ender karma sit bölgelerinden olan Savur ilçesinin değerleri ile gelecek nesillere aktarılabilmesi için Alan Yönetim Planı’nın hazırlanması bu sürecin ilk aşamasıdır.
Yönetim planı ile Savur’un kültürel ve tabiat mirasının korunup tanıtılması, kaynak değerlerinin devamlılığının sağlanması, geliştirilmesi ve rasyonel yönetimi ile ilgili karar ve hükümlerin beş yıllık süreç içerisindeki uygulama faaliyetleri, ortaya konulmaktadır. Yönetim planı aynı zamanda, bölgede yaşayanlar, kamu idareleri, sivil toplum kuruluşları ve diğer alan kullanıcılarının aktif katılımları ile ortaklaşa hazırlanan faaliyetlerin uygulanması için de bir kılavuz olma niteliğini taşımaktadır.
dönem onarımlarını inceleyerek özgünlük, değişmişlik durumları üzerine kapsamlı bir biçimde, detaylı analiz ve değerlendirmelerde bulunmaktadır. Yapıların tarihçelerini, kitabelerini, mimari ve sanat tarihi değerlerini incelemektedir. Bunların yanında; geçmişten günümüze kadar farklı dönem onarımları sonucu, eserlerin mimari elemanlarının ve işlevlerinin özgünlük durumlarını, anıtların kendi dönemlerindeki yapım teknik ve yöntemlerini irdeleyerek değerlendirmektedir.
https://twitter.com/aasesli/status/1518893969542893569?s=21&t=UIVSa6mrSv1JzUGKEDAGRw
https://open.spotify.com/episode/2qImERZOAuvU4JIXNrBW0a?si=oLYdDRu7S4y_Vq-_8gc-SQ&nd=1
Koruma Güz Kampı, KORU (Kültürel Mirasın Korunmasında Kapasite Geliştirme) Projesi'nin bir parçası. KORU Projesi, Kültürel Mirası Koruma Derneği ve Edinburgh World Heritage ortaklığında, British Council Kültürel Koruma Fonu desteği ile düzenleniyor. Mardin Müzesi'nin de paydaş olduğu Güz Kampı sırasında öğrenciler eski Mardin'de konaklıyorlar, kendi atölye çalışmalarını tamamladıktan sonra grup atölyelerine ya da arazi gezilerine katılıyorlar.