Ανθρωποι - ανοικτά βιβλία

Στη ζωντανή βιβλιοθήκη δεν διαβάζεις αλλά ακούς

Σε αυτή τη βιβλιοθήκη τα βιβλία δεν είναι από χαρτί. Δεν διαθέτουν περίτεχνο εξώφυλλο ούτε κλασικές γραμματοσειρές. Δεν τα διαβάζεις, αλλά τα ακούς. Μιλάς μαζί τους. Τα βιβλία είναι... άνθρωποι με ιστορίες ζωής διαφορετικές από τις συνηθισμένες.
«Ζωντανά» από την αγορά της Κυψέλης Μπορεί να αποτελούν μέλη της γκέι και λεσβιακής κοινότητας ή να δηλώνουν αντιρρησίες συνείδησης. Να έζησαν στο Αφγανιστάν ή να είναι πολίτες με αναπηρία. Η διαφορετικότητά τους όμως δεν τους εμποδίζει να μοιράζονται τον ίδιο σκοπό: την επιθυμία να σπάσουν τα δεσμά του ρατσισμού και της προκατάληψης μιλώντας για τις ζωές τους...
Η καινοτόμος αυτή ιδέα, υπό τον τίτλο «Ζωντανή Βιβλιοθήκη», η οποία υλοποιείται -χάρη σε μια ομάδα εθελοντών- για τέταρτη φορά μέσα σε ένα χρόνο αύριο, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης (ώρα 12.00-17.00), αποτελεί μια βιωματική δράση κατά των διακρίσεων που ενθαρρύνει τη διάδραση και το διάλογο. Οι άνθρωποι-βιβλία μιλούν επώνυμα και ανοιχτά για τις εμπειρίες τους με διάθεση να επικοινωνήσουν και να ενισχύσουν την προώθηση της ποικιλομορφίας.
«Η Βιβλιοθήκη δεν είναι ψυχοθεραπευτικό μέσο, αλλά εκπαιδευτικό. Οι άνθρωποι που γίνονται βιβλία», μας λέει η εθελόντρια και μέλος της Βιβλιοθήκης, Ξένια, «παίρνουν έναν εκπαιδευτικό ρόλο, που δεν έχει να κάνει με την κινητοποίηση συναισθημάτων θλίψης, λύπης, οίκτου. Εχει να κάνει, κυρίως, με τη μεταφορά συναισθημάτων αλληλεγγύης».
«Απώτερος στόχος της προσπάθειας», συμπληρώνει η επίσης εθελόντρια Ζωή, «είναι όταν ο αναγνώστης τελειώσει με την ανάγνωση να ενεργοποιηθεί. Να αναγνωρίσει τα στερεότυπα που τον περιβάλλουν και να αναρωτηθεί πώς θα τα αντιμετωπίσει».
Μέχρι σήμερα περισσότεροι από 200 αναγνώστες έχουν ξεφυλλίσει ένα ή περισσότερα από τα ζωντανά βιβλία. Ανάμεσά τους και η «Ε». Ο Ανδρέας και ο Σπύρος μοιράστηκαν τη ζωή τους μαζί μας. Εγιναν, για λίγο, τα βιβλία μας...
INFO: http://livinglibrary.gr και [email protected] *

Ιστορία

Η «Ζωντανή Βιβλιοθήκη» αποτελεί μια βιωματική δράση κατά των διακρίσεων.

Η ιδέα γεννήθηκε στη Δανία πριν από δέκα χρόνια και σήμερα αποτελεί ένα παγκόσμιο δίκτυο. Οσοι βρεθούν την Κυριακή το μεσημέρι στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης θα έχουν την ευκαιρία να «ξεφυλλίσουν» ζωντανά βιβλία με ιστορίες που προκαλούν.

Πώς λειτουργεί

* Διαλέγετε ένα Ζωντανό Βιβλίο με το οποίο θέλετε να συνομιλήσετε για 30 λεπτά.

* Αν δεν μιλάτε τη γλώσσα του Ζωντανού Βιβλίου η Ζωντανή Βιβλιοθήκη θα σας παράσχει ένα Ζωντανό Λεξικό (διερμηνέα) κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης.
* Μπορείτε να θέσετε στο δανεισμένο βιβλίο ερωτήσεις σχετικά με τη ζωή του και τις αξίες του.
* Ο αναγνώστης οφείλει να επιστρέψει το Ζωντανό Βιβλίο στην ίδια πνευματική και φυσική κατάσταση που το δανείστηκε. Δεν επιτρέπεται να του προκαλέσει ζημιά, να του τσαλακώσει τις σελίδες ή να θίξει την αξιοπρέπειά του/της με οποιονδήποτε τρόπο.

Αντιρρησίας συνείδησης

Ο Σπύρος αρνήθηκε τη στράτευση το 1987. Ηταν 28 χρόνων. Στη χώρα ίσχυε το καθεστώς επιστράτευσης, που προέβλεπε το διάταγμα του 1974 και η ελληνοτουρκική κρίση ήταν το νούμερο ένα πολιτικό πρόβλημα.

Οι λόγοι της άρνησής του δεν ήταν θρησκευτικοί, όπως αρχικά υποθέτει κανείς, ελέω και της εποχής, αλλά ιδεολογικοπολιτικοί.
«Ειρηνιστικοί», όπως μας λέει ο ίδιος.
«Την εποχή εκείνη η ανυποταξία και η ανυπακοή ήταν κακούργημα. Οι αντιρρησίες χαρακτηρίζονταν απάτριδες, προδότες, κωλόπαιδα... Αρνήθηκα να πάω γιατί ο στρατός δεν υπηρετεί την ειρήνη, αλλά αναπαράγει τον πόλεμο, το σεξισμό και τη βία, ειδικά σε μας τους άνδρες. Επιπλέον, αποτελεί καταστροφή πλούτου. Ενας πλούτος δηλαδή που μπορεί να πάει αλλού, καταστρέφεται σε εξοπλισμούς, πολεμικές δαπάνες και προμήθειες...».
Και η οικογένεια; Ο κοινωνικός περίγυρος; τον ρωτάμε.
«Καμία οικογένεια δεν θέλει το παιδί της να μην πάει στρατό και να βρεθεί σε εκκρεμότητα. Δεν της αρέσει. Γνωρίζει ότι αυτή η εκκρεμότητα θα κρατήσει χρόνια. Ο περίγυρος; Ο,τι λέει σε αυτές τις περιπτώσεις: "Πήγαινε στρατό", "κάνε κοινωνική θητεία", "Πάρε... τρελόχαρτο"».
Και οι συνέπειες;
«Για 17 χρόνια ήμουν ανυπότακτος και χωρίς διαβατήριο... Για αρκετά χρόνια είχα και ένταλμα σύλληψης... Δεν μπορούσα να προγραμματίσω τη ζωή μου και δη στα επαγγελματικά, αφού υπήρχε πάντοτε η εκκρεμότητα. Η Ελλάδα είναι η χώρα των πλάγιων λύσεων. Να μην πάει κάποιος στρατό έμμεσα... Με τους αντιρρησίες ισχύει το "φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό το Γιάννη" και γι' αυτό το λόγο οι στρατιωτικές αρχές αποφεύγουν να φυλακίζουν τους αντιρρησίες». Μετάνιωσες ποτέ;
«Δεν μετάνιωσα στιγμή γι' αυτή την απόφαση. Η κοινωνική και πολιτική εμπειρία που απέκτησα ήταν μεγάλη και καθοριστική για τη ζωή μου. Οταν έγινα 46 ετών και έβγαλα διαβατήριο -αφού έπαψα πια να θεωρούμαι ανυπότακτος- πήγα το πρώτο μου ταξίδι στο εξωτερικό, στην Ισπανία...».

«Δεν μιλώ καθαρά, μιλώ ξεκάθαρα»

Ο Ανδρέας γεννήθηκε πριν από 42 χρόνια, με σπαστική τετραπληγία. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμμετέχει στη Ζωντανή Βιβλιοθήκη, γι' αυτό και η εμπειρία του ήταν χρήσιμη.

Καθόμαστε αντικριστά. Το δημοσιογραφικό κασετόφωνο είναι στο «on» και η πρώτη του ανησυχία είναι αφοπλιστική: «Θα καταλάβεις τι λέω;».
«Γιατί, είναι δύσκολο;» αναρωτιέμαι αλλά, άγνωστο γιατί, δεν τον ρωτάω. Ισως από αμηχανία.
Ο Ανδρέας είναι συγγραφέας και κοινωνιολόγος. Στο ενεργητικό του έχει τέσσερα έργα («Επισκέπτες Ονείρου», «Ηττα», «Ο μύθος της πλάνης», «Καταπακτή» - Εκδόσεις Εκκίνηση), είναι πρόσχαρος, το παρουσιαστικό του θυμίζει Γούντι Αλεν και έχει το χάρισμα -σαν και εκείνον- να αυτοσαρκάζεται. «Ο αυτοσαρκασμός, λένε, είναι ο πιο σύντομος δρόμος για την ολοκλήρωση του ανθρώπου».
Μου συστήνεται: «Από 0 χρόνο ζωής έχω σπαστική τετραπληγία. Είναι μια συνθήκη αναπηρίας. Το θέμα είναι εσύ τι θέλεις να μάθεις από τη δική μου τη ζωή...». Η κουβέντα μας περιστρέφεται γύρω από τη διαφορετικότητα, τους μύθους που συνοδεύουν τους ανθρώπους με αναπηρία, την ποιότητα ζωής αλλά και τις διακρίσεις σε βάρος τους.
«Οσο και να θέλει ο άλλος να μη δείξει ότι "με αποδέχεται", καταλαβαίνω αμέσως πότε ο άλλος είναι ειλικρινής και πότε όχι. Πλέον, στα 42 μου, δίνω εγώ το δικαίωμα της αποδοχής ή της μερικής αποδοχής ή της απόρριψης».
Αυτή είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά που σε ενοχλεί περισσότερο;
«Με ενοχλεί αυτός που ακούει και δεν αλλάζει».
Και η ζωή σου, πώς ήταν μέχρι σήμερα; τον ρωτώ.
«Νιώθω τυχερός που η μητέρα μού μάθαινε στα οκτώ μου χρόνια να μαγειρεύω. Και της χρωστάω χάρη που στα 15 με άφησε να ζήσω μόνος μου, να αυτονομηθώ. Μεγάλωσα, έγραψα τα βιβλία μου, σπούδασα Κοινωνιολογία. Δεν σου κρύβω ότι η Κοινωνιολογία μού άλλαξε πολλές οπτικές απέναντι στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Ηταν νομίζω το στοιχείο μου. Δεν χρειάστηκε να ανοίξω καν βιβλίο. Ηταν κάτι που το είχα ήδη μέσα μου».
Και τώρα; Τι ονειρεύεσαι;
«Θέλω όταν πάρω σύνταξη να φύγω από την Αθήνα. Να ζήσω στην Κάρυστο, την οποία κάποια στιγμή επισκέφθηκα και την ερωτεύτηκα».

Τίτλοι Ζωντανών Βιβλίων

1. «Ακρων Χρήση... μια ιστορία για το πέρασμα στο καθαρό»

2. «Δεν μιλώ καθαρά, μιλώ ξεκάθαρα»
3. «Ακούγοντας δυο κόσμους»
4. «Οταν εργάζεσαι σε Μη Κυβερνητική Οργάνωση παθαίνεις πολλά»
5. «Οι άνθρωποι πεθαίνανε στο δρόμο σαν τα κοτόπουλα»
6. «Αντιρρησίας συνείδησης»
7. «Είμαι γκέι, γιατί όχι και αιμοδότης;»
8. «Ναι ρε, είμαι πούστης»
9. «Ε, εσείς οι απ' έξω, με ακούτε;»
10. «Περιορισμός στην όραση ή στην Αποδοχή;»
11. «ASANTE... τολμάμε»
12. «Από το Αφγανιστάν στην Αυστραλία»
13. «Για μια καλύτερη ζωή»
14. «Γυρεύοντας ασφάλεια»

15. «Ευτυχισμένη λεσβία είμαι και φαίνομαι και από τη μύτη κρέμομαι»

Πηγή: Ελευθεροτυπία (Νατάσα Μπερη)