SPD Bade-Wirttebärg

SPD Baden-Württemberg
Andreas Stoch
Vorsitzer	Andreas Stoch
Stellvertreter	Jasmina Hostert Dorothea Kliche-Behnke Parsa Marvi Gabi Rolland
General­sekretär	Sascha Binder
Schatz­maischter	Karl-Ulrich Templ
Gschäfts­fierer	Marten Jennerjahn
Grindigs­datum	7./8. Juni 1952
Grindigs­ort	Stuegert
Hauptsitz	Wilhelmsplatz 10 70182 Stuttgart
Landdagsmandat	19/154
Mitglider­zahl	34.800 (November 2019)
Website	www.spd-bw.de

D SPD Bade-Wirttebärg isch mit ca. 34.800 Mitglider di zwootgreescht Bartei z Bade-Wirttebärg. Landesvorsitzer isch syt em Novämber 2018 dr Andreas Stoch, wu au Vorsitzer vu dr Landdagsfraktion isch.

Titelblatt vu dr Schwäbische Tagwacht zum Aafang vu dr Internationale Sozialischtekongräss 1907 z Stuegert

Gschicht

Vor dr Novämberrevolution

D SPD het z Bade-Wirttebärg e langi Tradition, wu im 19. Johrhundert in dr ehmolige Länder Wirttebärg un Bade aagfange het. Vu 1878 bis 1890, in dr Zyt vu dr Sozialischtegsetz, isch d SPD wie iberall z Dytschland verbote gsii. Derno het s e Grindigswälle vu sozialdemokratische Verain gee. E badischi Hochburg vu dr SPD het si z Mannem uusebildet. D Wirtschafts- un Sozialstruktur z Wirttebärg sich vun ere mittelständische Induschtry bregt gsii, derzue isch d Verstedterig un di dodermit verbunde Vereländig vu dr Arbaiter dert gringer gsii wie in andere Dailö vum Dytsche Rych. Z Stuegert het s aber Wohnigseländ gee. D Arbaiterbewegig, wu all mee ne aigeständigi kulturälli Identitet entwciklet het, isch mit dr Grindig vu dr Stuegerter Waldfaim sichtbar wore. Uf dr kommunale Ebeni hän Sozialdemokrate frie an dr Bolitik mitgwirkt un hän vylmol e bolitische Konsäns mit dr burgerlige Barteie gfunde. Im wirttebärgische Landdagdergege het di sozialdemokratisch Fraktion nume ai ainzig Mol, anne 1907, em wirttebärgische Staatshuushalt zuegstimmt. Des isch d Gegelaischtig gsii derfir, ass im Augschte 1907 dr Internationale Sozialischtekongräss z stuegert het chenne stattfinde, dr erscht vu syre Art uf dytschem Bode. Im badische Landdag isch s no dr Wahl 1905 zuen ere bis 1918 aimolige Zämenarbet vu dr Nationalliberale un dr SPD im sognännt Großblock gee, go dr Yyfluss vum sterker worene badische Zäntrum zruggdränge. Bis zur Novämberrevolution het ainewäg kai SPD-Mitglid chenne Beamter wäre. Im Erschte Wältchrieg hän au vyl Sozialdemokrate fir Chaiser un Rych ire Läbe mieße loo. Freiwillig zue dr Waffe het si dr brominänt badisch Sozialdemokrat Ludwig Frank gmäldet, är isch scho in dr erschte Chriegswuche gfalle.

In dr Weimarer Republik

In dr Weimarer Republik het d SPD zerscht e Fierigsroll ghaa. Z Wirttebärg un au z Bade isch d SPD Regierigsbartei wore un het mit em Wilhelm Blos z Stuegert un mit em Anton Geiß z Kallsruh au in baide Länder dr Minischerbresidänt gstellt. Z Wirttebärg isch d Zyt, wu d SPD in dr Regierig gsii isch, scho im Juni 1923 z Änd gange mit em Uusdritt vum Wilhelm Keil us em Kabinett Hieber un d Bartei isch drotz em Wahlerfolg anne 1928 in dr Opposition blibe. Syt 1924 isch dr Kurt Schumacher as strytbare Oppositionsredner fir d SPD im wirttebärgische Landdag verdrätte gsii. Z Bade isch d SPD vu 1918 bis Ändi 1932 ohni unterbrächig Dail vu dr Regierig gsii un het mit em Adam Remmele e baar Mol dr Minischterbresidänt gstellt, wu turnusmäßig gwägslet het. Anderi wichtigi badischi Sozialdemokrate vu dr Weimarer Republik sin dr Rychschanzler Hermann Müller un dr Rychsdagsabgordnete Ludwig Marum gsii. In dr NS-Zyt vu 1933 bis 1945 sin d SPD-Mitglider verfolgt wore un vyl sin scho 1933 in Konzentrationslager verschlaipft wore.

Z Bade-Wirttebärg

Noch em Zweete Wältchrieg sin in dr Länder Bade, Wirttebärg-Bade un Wirttebärg-Hauezollre zerscht drei unabhängigi SPD-Barteibezirk entstande. Alli drei Barteibezirk sin fir d Grindig vum Land Bade-Wirttebärg gsii, drotz ass des grad di stark Position vu dr SPD im vu Induschtry bregte Land Wirttebärg-Bade het mieße schweche, wel im wenig induschtrialisierte un stark kadolische Side vum neie Land strukturbedingt weniger SPD-Wehler*ne vorhande gsii sin. Dr Landesverband vu dr SPD isch uf em Barteidag vum 7. zum 8. Juni 1952 z Stuegert grindet wore. Zerscht het d SPD Bade-Wirttebärg as „Parteibezirk“ un erscht ab 1962 as „Landesverband“ firmiert. D Bartei isch vu 1952 bis 1960 in ere Allbarteieregierig un vu 1966 bis 1972 un 1992 bis 1996 in ere Große Koalition Dail vu dr Regierig vu Bade-Wirttebärg gsii, het aber nie dr Minischterbresidänt gstellt. Syt em 12. Mai 2011 isch d SPD Juniorpartner in ere Grien-rote Koalition gsii. D Schwärpinkt vu dr Regierigsbolitik hän dr Inne- un Wirtschaftsbolitik gulte. D SPD het au ne dytlige Aadail an dr Verwaltigsreform vu 1973 ghaa. In dr Schuelbolitik het d SPD bis Ändi 1960er Johr druf hiigwirkt, ass di konfessionsbundene Schuele un Lehreruusbildig bsundersch z Sidwirttebärg abgschafft wäre. Us em SPD-Landesverband z Bade-Wirttebärg sin au all Ritt wichtigi bundesbolitischi Lyt fiirigange, wie zem Byschpel dr Carlo Schmid, dr Alex Möller, dr Horst Ehmke, dr Erhard Eppler, dr Volker Hauff, dr Rainer Offergeld, d Herta Däubler-Gmelin un dr Walter Riester. Bi dr Landdagswahl 2016 het d SPD mit 12,7 % dvu dr Stimme ire historisch schlächteschts Ergebnis iberchuu. As Konsequänz dodrus het si mieße in d Opposition wägsle.

Struktur

Organisation

Dr Landesverband organisiert si in Ortsverain, wu zue 43 Kraisverbänd zämegfasst sin. Di 43 Kraisverbänd sin uf vier Regione verdailt, wu vum Biet här dr vier Regierigsbezirk Kallsruh, Fryburg, Stuegert un Dibenga entspräche.

Mitglider

Die Tabälle git d Entwicklig vu dr Mitgliderzahl syt dr Grindig vum Landesverband anne 1952 aa. Di bishär hegscht Zahl vu Mitglider het s anne 1976 gee.

Jahr	Mitglieder
1952	37.661
1955	35.788
1968	47.192
1976	77.979
1980	71.457
1990	66.387
2002	49.243
2014	35.835
2018	36.451

Vorsitzer*ne

Verleiig vum Bundesverdienschtchryz an dr Erwin Schoettle](rächts), 1969

dr Alex Möller, 1973

dr Erhard Eppler, 1973

dr Carlo Schmid (links) im Gspräch mit em Egon Bahr 1976

d Ute Vogt

1890–1933

SPD Bade

Johr	Vorsitzer
1890–1894	Adolf Geck
1894–1895	Jakob Friedrich Autenrieth
1895–1900	Johann Friedrich Haug
1900–November 1901	Wilhelm Opificius
1901–1906	Georg Pfeiffle
1906–1908	August Schaier un Friedrich Sigmund
1908–1919	Anton Geiß
1920–1923	Georg Strobel
1923–1924	Gustav Zimmermann
1924–1933	Georg Reinbold

SPD Wirttebärg

Johr	Vorsitzer
1890–1891	Rudolf Behr
1891–1892	Adam Dietrich
1892–1895	Karl Sperka
1895–1899	Adam Dietrich
1899–1900	Friedrich Fischer
1900–1903	Otto Wasner
1903–1904	Rudolf Behr
1904–1905	Karl Sperka
1905–1906	Adam Dietrich
1906–1908	Gottlieb Eduard Steinbrenner
1908–1911	Karl Sperka
1911–1913	Karl Hildenbrand
1913–1920	Friedrich Fischer
1920–1924	Otto Steinmayer
1924–1933	Erich Roßmann

1946–1952

SPD Wirttebärg-Bade

Johr	Vorsitzer
1946–1947	Fritz Ulrich un Gustavo Alfredo Zimmermann
1947–1952	Erwin Schoettle

SPD Bade

Johr	Vorsitzer
1946–1952	Richard Jäckle

SPD Wirttebärg-Hauezollre

Johr	Vorsitzer
1946–1952	Carlo Schmid

SPD Baden-Wirttebärg (ab 1952)

Johr	Vorsitzer*i
1952–1962	Erwin Schoettle
1962–1966	Alex Möller
1966–1968	Walter Krause
Mai–November 1968	kommissarisch: Erwin Schoettle, Heinz Bühringer und Eugen Loderer
1968–1973	Heinz Bühringer
1973–1981	Erhard Eppler
1981–1987	Ulrich Lang
1987–1999	Ulrich Maurer
1999–2009	Ute Vogt
2009–2016	Nils Schmid
2016–2018	Leni Breymaier
syt 2018	Andreas Stoch

Fir d Vorsitzer*ne vu dr SPD-Landdagsfraktion lueg: Landtag von Baden-Württemberg

Landtagswahlergebnis

Wahlergebnis vu dr SPD Bade-Wirttebärg

in Brozänt

35%

30%

25%

20%

15%

10%

5%

0%

'52

'56

'60

'64

'68

'72

'76

'80

'84

'88

'92

'96

'01

'06

'11

'16

'21

Ergebnis vu dr Landdagswahle
Jahr	Spitzekandidat/i	Stimme	Sitz
1952	Hermann Veit	28,0 %	38
1956	Hermann Veit	28,9 %	36
1960	Hermann Veit	35,3 %	44
1964	Walter Krause	37,3 %	47
1968	Walter Krause	29,0 %	37
1972	Heinz Bühringer	37,6 %	45
1976	Erhard Eppler	33,3 %	41
1980	Erhard Eppler	32,5 %	40
1984	Ulrich Lang	32,4 %	41
1988	Dieter Spöri	32,0 %	42
1992	Dieter Spöri	29,4 %	46
1996	Dieter Spöri	25,1 %	39
2001	Ute Vogt	33,3 %	45
2006	Ute Vogt	25,2 %	38
2011	Nils Schmid	23,1 %	35
2016	Nils Schmid	12,7 %	19
2021	Andreas Stoch	11,0 %	19

Literatur

• Jörg Schadt und Wolfgang Schmierer (Hrsg.): Die SPD in Baden-Württemberg und ihre Geschichte. Von den Anfängen der Arbeiterbewegung bis heute. Schriften zur politischen Landeskunde Band 3. Verlag W. Kohlhammer in Verbindung mit der Landeszentrale für Politische Bildung Baden-Württemberg, Stuttgart 1979
• Horst Glück: Die SPD. In: Michael Eilfort (Hrsg.): Parteien in Baden-Württemberg. Schriften zur politischen Landeskunde Band 31. Verlag W. Kohlhammer in Verbindung mit der Landeszentrale für Politische Bildung Baden-Württemberg, Stuttgart 2004, S. 75–104

Weblink

• SPD Bade-Wirttebärg
• SPD-Landdagsfraktion Bade-Wirttebärg
• Zur Gschicht vu dr SPD Bade-Wirttebärg
• Wer steht zur Wahl? Aagabe bi dr Bundeszentrale für politische Bildung

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „SPD_Baden-Württemberg“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.