Bronzezit

S Dreiperiodesystem für dr europäischi Ruum
Holozän	Historischi Zit
	Iisezit
	Spooti Bronzezit
	Middleri Bronzezit
	Früehji Bronzezit
	Bronzezit
	Chupfersteizit
	Jungsteizit
	Middelsteizit/Epipal.
Pleistozän	Jungpaläolithikum
	Mittelpaläolithikum
	Altpaläolithikum
	Altsteizit
	Steizit

D Bronzezit isch d Periode in dr Gschicht vo dr Menschheit, wo Metallgegeständ vor allem us Bronze gmacht worde si. Die Epoche umfasst in Middeleuropa öbbe dr Zitruum vo 2200 bis 800 vor dr Zitwändi.

D Bronzezit isch die middleri Stuefe vom Periodesystem, wo vom Christian Jürgensen Thomsen entwicklet worden isch und wo die europäischi Ur- und Früegschicht in d Steizit, d Bronzezit und d Iisezit iidailt. Die Dreidailig noch em hauptsächlech verwändete Wärkstoff (lokal dur churzi Chupferzite underbroche) beschränkt mä wiitgehend uf Europa, Westasie und Nordafrika.

Überblick

D „Erfindig“ vo dr Bronze het im 3. Johrduusig vor dr Zitwändi iigsetzt. D Wurzle vo dr Bronzezit lige in dr Jungsteizit, wo grad vorhär cho isch und wo d Lüt gegen ihr Ändi dailwiis scho mit dr Verarbaitig vo Metall verdraut gsi si. Si hai sich aber uf gediigeni Metall wie Gold, Silber und Chupfer beschränkt, wo si so verarbaitet hai, wie si natürlig vorchoo si. In dr Übergangszit zur Bronzezit rede d Archeolooge je noch Region au vo Chupferzit oder «Chalkolithikum». Bronze hingege isch e Legierig, wo us öbbe 90 % Chupfer und 10 % Zinn bestoht und sehr vil herter isch as rains Chupfer.

D Entdeckig und Erforschig vo dr Bronzezit het am Aafang hauptsächlig in Europa und Vorderasie stattgfunde, und dorum hai d Abgränzig, d Begriffsbildig zu einzelne Kulture, d Terminologii und die detaillierte Undersuechige ihre Schwerpunkt in dere Region. Ähnligs git’s jo au in dr steizitlige Forschigsgschicht.

Gmeinsam isch de bronzezitlige Kulture gsi, ass es diefgehendi Umwälzige vo dr Gsellschaftsstruktur gee het, won e „Metallurgiichetti“ organisiert worden isch. Dr Zuegang zu und d Beherrschig vo de Ressource (Metall, Metallurge, Kommunikations- und Handelswäg) het dezue gfüert, ass sech e gsellschaftlechi Oberschicht het chönne bile, wie mä s bsunders iidrucksvoll in dr Minoische Palastkultur uf Kreta gseht, und eso den vermuetlig au zun ere erste soziale Differenzierig. Mit dr Bronze isch s zum erste Mol möglig worde, Riichdum aazhüffe, wo mä au liicht het chönne dransbortiere. Bronzebarre si as Zahligsmiddel iigsetzt worde. Ass stark befestigti Siidlige entstande si und s Schwärt erfunde worde isch, dütet mä hüfig as Hiwiis druf, ass chriegerischi, beziehigswiis räuberischi Usenandersetzige i dere Ziit zuegnoh hai.

Die ungliichi Verdailig vo de Metallvorkomme, bsunders vom sehr sältene Zinn, wo mä brucht het, für zum Bronze mache, het derzue gfüert, ass men es wyts Handelsnetz kwer über d Kontinänt gmacht het, wo drüber näbe de Ware au kulturelli Ideänä verbreitet worde si. Dr Fund vom ene Handelsschiff us dr spoote Bronzezit bi Uluburun im Middelmeer vor dr Türggäi zeigt, wie d Händler scho denn e Hufe verschiidnigi Arte vo Ware über wiiti Distanze broocht hei.

Weblingg

 Commons: Bronzezeit – Sammlig vo Multimediadateie

• Margarita Primas: Bronzezeit. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• Bronze- und Urnenfelderzeit in Europa. Kommentierte Index zur Bronzezit und dr Urnefälderzit, geographisch gliideret.
• Weblingg zur Bronzezit bi archaeologie-online.de
• En Übersicht über d Bronzezit in Oberfranke (Landschaftsmuseum Obermain)