Labia (geslagsdele)
1. Eierleier, 2. Fimbriae, 3. Blaas, 4. Skaambeen, 5. Para-uretrale kliere, 6. Urineleier, 7. Klitoris, 8. Vestibulêre bol, 9. Labia minora, 10. Labia majora, 11. Eierstok, 12. Dikderm, 13. Baarmoeder, 14. Forniks, 15. Serviks, 16. Rektum, 17. Vagina 18. Anus 19. Klier van Bartholin
Die labia of skaamlippe is deel van die vroulike geslagsdele; hulle is die belangrikste uitwendig sigbare dele van die vulva. In mense is daar twee soorte labia: die labia majora (die buitenste of groot skaamlippe) en die labia minora, twee velvoue tussen die groot labia. Die labia omring en beskerm die klitoris en die opening van die vagina en urinebuis.
Anatomie
[wysig | wysig bron]Die labia majora of groot skaamlippe is lipvormige strukture wat hoofsaaklik uit vel en vetweefsel bestaan en aan albei kante van die vulva voorkom. Dit het dikwels ’n plomp voorkoms en is dikker na voor.[1] Die voue tussen die labia majora en labia minora is bekend as die interlabiale plooie.
Die labia minora of klein skaamlippe is twee sagte velvoue sonder vet of hare tussen die labia majora. Hulle omring en beskerm die vulvaholte, urinebuis en vagina. Die boonste deel van elke labium minora verdeel en sluit aan by beide die klitorale glans en kap. Wanneer ’n vrou staan of haar bene bymekaarhou, bedek die labia majora gewoonlik die hele of die grootste deel van die klam, sensitiewe binneste oppervlakke van die vulva, wat die vagina en urinebuis indirek beskerm,[1] soos wat die lippe die mond beskerm. Die buitenste oppervlak van die labia majora is gepigmenteerde vel en ontwikkel hare tydens puberteit. Die binneste oppervlak van die labia majora bestaan uit gladde, haarlose vel, wat soos slymvlies lyk, en is net sigbaar as die labia majora en labia minora van mekaar getrek word.
Beide die binneste en buitenste oppervlak van die labia majora bevat olie- en sweetkliere. Die labia majora het minder senuwee-eindpunte as die res van die vulva, maar die vel is baie vaatryk.[2]
Die binneste oppervlak van die labia minora is ’n dun, klam vel met die voorkoms van slymvlies. Hulle bevat baie oliekliere en soms sweetkliere. Die labia minora het baie senuwee-eindpunte en ’n kern van erektiele weefsel.[1]
Diversiteit
[wysig | wysig bron]Die kleur, grootte, lengte en vorm van die klein skaamlippe wissel baie van vrou tot vrou.[3] In sommige vroue is hulle amper afwesig, en in ander kan hulle vlesig en uitpeulend wees. Hulle kleur kan wissel van ligpienk tot swartbruin,[4] en hulle tekstuur kan wissel van glad tot baie gerimpeld.[5]
Seksuele opwekking en reaksie
[wysig | wysig bron]
REGS: Wanner die vrou seksueel opgewek is, swel die groot en klein labia op, die groot labia trek effens terug en die vulva raak gesmeer.
Die labia is een van die vrou se erogene (seksueel sensitiewe) sones. Die labia minora reageer op seksuele prikkeling,[6] en hulle sensitiwiteit wissel baie van vrou tot vrou. In sommige vroue is hulle so sensitief dat enigiets meer as ’n ligte aanraking ongemaklik kan wees, terwyl stimulasie in ander vroue geen reaksie kan ontlok nie. Die labia kan seksueel gestimuleer word as deel van masturbasie of met ’n seksmaat deur dit met die vingers aan te raak of tydens orale seks. Deur die labia minora te beweeg kan die uiters sensitiewe klitoris ook gestimuleer word.
Tydens seksuele stimulasie swel die labia majora op vanweë groter bloedtoevoer na die streek[7] en trek terug,[3] en so word die vulva effens ontbloot. Die labia minora word met bloed gevul en swel op tot tussen twee en drie keer die normale deursnee. Hulle word ook rooier of donkerder.[7] Omdat swangerskap en kraming vaatrykheid verhoog, sal die groot en klein skaamlippe gouer opswel by vroue wat al kinders gehad het.[7]
Sowat 30 sekondes tot drie minute voor ’n orgasme sal die labia minora verder vol bloed raak as seksuele stimulasie voortduur,[7] en hulle sal nog rooier word.[7][8]
Ná ’n orgasme sal die labia geleidelik na die natuurlike toestand terugkeer as die vrou nie verder gestimuleer word nie.[7] Die labia minora keer binne twee minute na hulle oorspronklike kleur terug en swelling neem binne vyf tot tien minute af.[4] Die labia majora keer binne sowat ’n uur na hulle natuurlike toestand terug.[4]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Moore, Keith L.; Agur, Anne M. R.; Dalley II, Arthur F. (2010). Essential Clinical Anatomy, Fourth Edition. p. 268. ISBN 9781609131128.
- ↑ Farage, Miranda A.; Maibach, Howard I. (2006). The Vulva - Anatomy, Physiology, and Pathology. pp. 1–4, 14, 28–38. ISBN 978-0-8493-3608-9.
- ↑ 3,0 3,1 Crooks, Robert; Baur, Karla (2014). Our Sexuality. Cengage Learning. pp. 50–54, 113–116, 163–171. ISBN 978-1-133-94336-5.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Jones, Richard E.; Lopez, Kristin H. (2006). Human reproductive biology. Elsevier Science. pp. 55, 133–138, 154, 198–201. ISBN 9780080508368.
- ↑ Lloyd, Jillian; et al. (Mei 2005). "Female genital appearance: 'normality' unfolds" (PDF). British Journal of Obstetrics and Gynaecology. 112 (5): 643–646. CiteSeerX 10.1.1.585.1427. doi:10.1111/j.1471-0528.2004.00517.x. PMID 15842291.
- ↑ Ginger, Van Anh T.; Yang, Claire C. (2011). "Functional Anatomy of the Female Sex Organs" in Cancer and Sexual Health (PDF). Humana Press. pp. 13–23. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 22 November 2019. Besoek op 4 November 2019.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Carroll, Janell L. (2011). Sexuality Now: Embracing Diversity. Cengage Learning. pp. 86–88, 116–120, 253–256. ISBN 978-0-495-60274-3.
- ↑ Lamanna, Mary Ann; Riedmann, Agnes (2011). Marriages, Families, and Relationships: Making Choices in a Diverse Society. Cengage Learning. pp. A7. ISBN 9781133172826.
Bykomende bronne
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
