Ang Kultura ng

Aking
Kinabibilangang
Rehiyon
(AP3PKR IIIa-1)
 balikan
Panuto: Suriin ang mga salita sa ibaba. Piliin at isulat sa loob
ng kahon ang mga salitang may kaugnayan sa salitang
“kultura”. Gawin ito sa sagutang papel.

edukasyon kaugalian pamahalaan

paniniwala damo pananampalataya
Sining kalangitan wika
kasangkapan kaharian kasuotan
pagkain kapansanan tahanan
 Tuklasin at suriin
Ang kabuoang paraan ng pamumuhay ng mga tao bilang kasapi
ng isang komunidad o lipunan ay tinatawag nating Kultura. Ang mga
nakagawiang gawain sa isang lugar ay nagpasalin-salin mula sa mga
ninuno hanggang sa kasalukuyan. Upang sagutin ang kanilang
suliranin o tugunan ang pangangailangan, makikita natin ito sa araw-
araw nilang pamumuhay. Ganon din sa kanilang
mga tradisyon at paniniwala, sa kanilang mga pagdiriwang
panlalawigan, sa mga kasangkapan, sa mga pananaw at kasabihan, at
sa kanilang mga awit at sining.
 Tuklasin at suriin
Ang kabuoang paraan ng pamumuhay ng mga tao bilang kasapi
ng isang komunidad o lipunan ay tinatawag nating Kultura. Ang mga
nakagawiang gawain sa isang lugar ay nagpasalin-salin mula sa mga
ninuno hanggang sa kasalukuyan. Upang sagutin ang kanilang
suliranin o tugunan ang pangangailangan, makikita natin ito sa araw-
araw nilang pamumuhay. Ganon din sa kanilang
mga tradisyon at paniniwala, sa kanilang mga pagdiriwang
panlalawigan, sa mga kasangkapan, sa mga pananaw at kasabihan, at
sa kanilang mga awit at sining.
 Ang di- materyal na kultura
Ang kultura ay may
naman ay mga bagay na hindi
dalawang uri. Ang materyal at
nahahawakan, nakikita, at
di-materyal na kultura.
binubuo ng mga kaisipan, ideya
Ang materyal na kultura ay
at damdamin. Kabilang dito ang
kinabibilangan ng mga bagay na
edukasyon, pamahalaan,
nakikita at nahahawakan tulad
tradisyon, paniniwala, relihiyon,
ng pagkain, kasuotan, tirahan,
kaugalian, pagpapahalaga, at
alahas, gusali, at kasangkapan.
saloobin ng tao.
 Materyal na Kultura
Kasangkapan
Ang ating mga ninuno noong bago pa dumating ang mga
mananakop ay walang mga gamit na kasangkapan. Sa paglipas
ng panahon, sila ay unti- unting natutong gumawa ng mga
kagamitan para sa araw- araw nilang pamumuhay. Ang
kanilang mga kasangkapan ay natuklasan sa mga yungib na
kanilang ginawang tahanan.
 Ang mga larawang ito ang ginawa ng mga ninuno natin.
Mapapansin na malikhain ang ating mga ninuno na makikita
natin sa mga kasangkapan o materyal na kulturang ito. Inukit,
pinakinis, hinasa at nililok nila ang mga ito para mabuo ang
kagamitang nais gawin.

Sa ngayon makikita ang

ating kultura sa mga
disenyo ng ating kasangkapan, iba’t iba man ang uri ng mga ito.
Ang mga larawang ito ay ilan lamang sa mga kasangkapang
nagawa ng mga ninuno natin.
Kasuotan
Sa mga lalaki
Kangan – pang-itaas na damit na walang manggas at
kwelyo
Bahag- maliit na tela na ginagamit pang- ibaba
Putong- kapirasong tela na isinusuot sa ulo

Sa mga babae
Baro– pang-itaas na may mahabang manggas na
parang jacket
Saya – kapirasong tela o tapis na inikot sa baywang.
Patadyong naman ang tawag ng mga taga-Visayas dito.
 Ang ating mga ninuno ay nakayapak o walang sapin sa paa.
Sila ay may mga suot ding sari-saring alahas tulad ng hikaw,
singsing, pulseras, at kuwintas. Sinasabing hindi lamang tenga,
leeg at kamay ang nilalagyan nila ng alahas. Nilalagyan
din nila ang kanilang mga binti, braso, at pagitan
ng mga ngipin. Ang mga alahas ay yari sa ginto at mamahaling
bato na kanilang nakukuha sa pagmimina.
 Sa ngayon, makikita natin ang mga modernong
kasuotan sa lahat ng Pilipino anoman ang antas sa buhay.
Sa mga espesyal
o pormal na okasyon, ginagamit ng mga malikhaing
Pilipino ang karaniwang materyales na makikita sa
kanilang kapaligiran sa kanilang kasuotan kagaya ng pinya,
abaka at seda.
 Pagkain
Ang pagkain ng mga ninuno natin noong
unang panahon ay galing lamang sa dagat, ilog at
mga punong kahoy sa kagubatan dahil hindi pa
sila marunong magtanim Unti-unti, natuto

silang magtanim dahil na rin sa pakikipag-ugnayan sa ibang pangkat

kaya nadagdagan ang kanilang pagkain ng kanin at mga lamang-
ugat. Ang kanilang mga lutuan ay bumbong ng kawayan at palayok.
Nakakamay sila kung kumain sa bao ng niyog o sa dahon. Pinakinis
na bao o biyas ng kawayan ang kanilang inuman.
 Tahanan

Ang mga ninuno natin ay walang naging tiyak na

tirahan noon. Sila ay nagpapalipat-lipat ng tirahan. Ayon sa
isang pagsasaliksik, nanirahan muna ang ating mga ninuno
sa loob ng mga kuweba. Unti–unti nilang natutuhan ang
paggawa ng isang palapag na bahay na yari sa pawid,
kawayan, at kugon. Ang sahig ay yari sa kawayan at
nakaaangat sa lupa.
 Sa kasalukuyan, mayroon pa ring mga tahanan na kagaya
ng panahanan ng ating mga ninuno lalo na sa mga lugar sa
kabukiran. Makikita natin ngayon ang mga bahay ay yari na
sa bato at yero, at mayroon na ring mga ilang palapag.
Edukasyon

Ang mga ninuno natin ay hindi nakaranas pumasok sa

pormal na paaralan. Sila ay natuto lamang bumasa at
sumulat bunga ng kanilang karanasan at pagmamasid sa
kapaligiran. Ang mga babae ay tinuturuan ng kanilang
mga ina ng mga gawaing bahay tulad ng paglalaba,
pagluluto, at pag-aalaga ng kapatid.
Edukasyon

Ang mga lalaki naman ay tinuturuan ng kanilang

mga ama sa mga gawaing kailangan sa pang-araw-
araw na buhay tulad ng pangingisda at pangangaso.
Nagtutulungan ang mga lalaki at babae sa
pagbubungkal ng lupa, pagtatanim at pag-aani sa
kanilang mga lupang sakahan.
Kaugalian

May iba’t ibang kaugalian ang ating mga ninuno.

Sa pag-aasawa, halimbawa, bago mag-asawa ang
lalaki ay naninilbihan sa pamilya ng babaing ibig niyang
pakasalan. Nagsisibak ito ng kahoy, nag-iigib ng tubig at
tumutulong sa pagbubungkal ng lupang sakahan.
Kaugalian

Kapag may namamatay, sila ay kumakatay ng mga

hayop upang ipakain sa mga naglalamay. Habang
naglalamay, may mga tao namang nagsasalaysay ng
mga kabutihang nagawa ng namatay.
Pamahalaan

Balangay ang tawag sa pamayanan ng ating mga

ninuno noon. Ito ay binubuo ng 30-100 pamilya.
Pinamumunuan sila ng datu na tinutulungan ng
pangkat ng mga matatanda na tinatawag na
maginoo. Nagbibigay sila ng payo sa datu. Ang
nagpapatupad ng mga itinakdang batas ay ang datu.
Pamahalaan

May ilang bahagi pa rin ng kultura ng ating mga

ninuno ang umiiral sa kasalukuyan. Sa halip na datu
ang nag-aayos ng mga reklamo at hindi
pagkakaunawaan, ang inihalal na kapitan ng
barangay ang siyang namamagitan sa mga ito. Ang
mga reklamo ay inihahain at inaayos sa kanilang
barangay hall.
 Paniniwala at relihiyon

Bathala ang tawag sa itinuturing na Panginoon ng

ating mga ninuno. Naniniwala silang ito ang
pinakamakapangyarihan sa lahat. Naniniwala sila na may
lugar na pinupuntahan ang ating mga kaluluwa. Maliban
kay bathala, naniniwala rin ang mga ninuno natin sa mga
espiritu na lumilibot at nag babantay tulad ng diyos,
diwata, at anito.
 Paniniwala at relihiyon

Ang mga espiritu na taga bantay na ito ay

pinaniniwalaang kaisa ng kalikasan kung kaya’t
pinahahalagahan at sinasamba nila ang mga ito sa
pamamagitan ng mga imahe na yari sa kahoy, bato, o
ginto. Dinadasalan din nila at inaalayan ng pagkain
ang mga gawang imahe.
 Sining at Agham
Mayroong makikitang mga nakaukit na
mga disenyo sa iba’t ibang bahagi ng bahay
ng mga ninuno natin. Ang kanila ring mga
kagamitan ay mayroong iba’t ibang disenyo.
Ang hilig sa sining ng ating mga ninuno ay
makikita sa mga tinta

sa kanilang mga balat na kung tawagin ay “tattoo”.

Ang tattoo ay kalimitang simbolo ng kagitingan sa mga
kalalakihang nagpakita ng tapang sa laban at kagandahan naman sa
mga kababaihan.
 Wika Mahalaga ang wika upang
magkaintindihan ang bawat isa. Ito ay
mahalaga sa pag-uusap ng mga tao.
Mayroong mahigit sa 100 wika at
diyalekto ang ating mga ninuno at
mayroong walong pangunahing wika ang
ating bansa. Ang mga pangunahing wika

na ito ay Pangasinense, Iloko, Kapampangan, Bikolano,

Tagalog, Sinigbuanong Binisaya, Hiligaynon, at Waray.
Wika Ang pagkakakilanlan ng ating wikang
pambansa ay ang wika ng ating mga
katutubo. Sa katutubong wika na ito
nagsimula ang pag-usbong ng iba’t ibang
mga wika na siyang nagsilbing kaluluwa
ng lahing Pilipino. Ito ay dapat nating
pagyamanin at alagaan dahil ito ay yaman
ng ating kultura.
 Pagyamanin
Gawain A
Panuto: Alamin kung anong uri ng kultura
ang nasa ibaba. Isulat ang M kung materyal
na kultura at DM kung di-materyal na
kultura. Isulat sa sagutang papel ang inyong
sagot.
1. Kasangkapan _____
2. Edukasyon _____
3. Kasuotan _____
4. Pamahalaan _____
5. Relihiyon _____
 Pagyamanin
Gawain B
Panuto: Isulat sa sagutang papel ang
titik na kaugnay ng mga salita sa
hanay A sa bawat pangungusap na
nasa hanay B
 Hanay A Hanay B
1. Datu ang namamahala sa buong komunidad ng
sinaunang Pilipino. A. Tahanan
2. Ang mga sinaunang Pilipino ay nakakamay kung
kumain.
B. Pagkain
3. Palipat- lipat ng tirahan ang karamihan sa mga C. Pamahalaan
sinaunang Pilipino.
D. Edukasyon
4. Mga magulang ang nagtuturo sa kanilang mga
anak sa gawaing -bahay. E. Sining
5. Mayroong makikitang mga nakaukit at nakalilok
na mga disenyo sa mga haligi ng bahay
F. Simbahan
 Pagyamanin
Gawain C
Panuto: Tukuyin kung ang sumusunod na
pangungusap ay naglalarawan sa materyal
na kultura at di-materyal na kultura. Isulat
ang sagutang papel ang wastong sagot.
1. Ang mga bahay noon ay karaniwang may isang palapag at yari
sa pawid, kawayan at kugon.

2. Ang mga anak na lalaki ay tinuturuan ng pangingisda at

pangangaso.

3. Ang ating bansa ay may walong pangunahing wika.

4. Sa mga bumbong ng kawayan at palayok niluluto ang mga

pagkain.

5. Ang balangay ay pinamumunuan ng isang datu.

 Isaisip
Panuto: Punan ang mga pangungusap
sa ibaba upang makabuo ng mga
kaisipan hinggil sa natutuhan. Isulat
ang sagot sa inyong kwaderno.
 Ang Ang kultura ay tumutukoy sa (1) _____.
Ito ay may dalawang uri. Ang (2) _____ ay
tumutukoy sa mga bagay na nakikita at
nahahawakan. Kabilang dito ang (3)_____.
Samantala ang (4)_____ ay mga bagay na di-
nakikita at di-nahahawakan. Halimbawa nito ay
ang (5)_____.
 Isagawa
Panuto: Basahin ang sumusunod na
pangungusap. Isulat sa sagutang papel
ang tsek (✓) kung ito ay may
kaugnayan sa kultura at ekis (X) kung
hindi.
1. Mga paraan at kagamitan sa pagluluto.
2. Mga tunog at ingay ng mga hayop.
3. Mga kalupaan at katubigan.
4. Mga pananalita o wika.
5. Mga kasuotan ng babae at lalaki.
6. Mga sining at agham.
7. Mga gusali at tirahan.
8. Mga kagamitan sa paggawa.
9. Mga puno sa kagubatan.
10. Mga paniniwala at relihiyon.
 tayahin
Panuto: Tukuyin kung anong uri ng
kultura ang mga isinasaad sa
pangungusap. Piliin ang tamang sagot
sa loob ng kahon at isulat
ito sa sagutang papel.
 Wika Kasuotan Kaugalian
Kasangkapan Paniniwala Tradisyon

1. Ang Pilipinas ay may ginagamit na walong pangunahing wika.

2. Ang ating mga ninuno ay naniniwala sa iba’t ibang ispiritwal na
tagabantay tulad ng Bathala, diwata at anito.
3. Ang kasuotan ng mga kababaihan noong panahon ng mga Espanyol
ay baro’t saya.
4. Gumagamit ng pana, palaso at sibat ang mga sinaunang mga
Pilipino.
5. Sa burol ay may mga taong tagasalaysay ng mga kabutihang nagawa
ng namatay.
 Karagdagang gawain

Panuto: Piliin at ilagay ang mga salita

sa loob ng kahon na kinabibilangan
nito. Gawin ito sa sagutang papel.
Edukasyon Kaugalian Pamahalaan
Paniniwala Relihiyon Sining/Agham
Wika Kasangkapan Kasuotan
Pagkain Tahanan
MATERYAL NA KULTURA DI-MATERYAL NA KULTURA
SALAMAT
PO!