Aralin 3 Fili 102

Yunit 3.
Batayang Kaalaman sa mga

Teorya sa Pananaliksik na Akma o Buhat sa
Lipunang Pilipino
FILDIS, 2nd Sem: AY 2018-2019
Jovy Ann P. Valera, M.Sc.
Mga Topiko
 Teorya at Batayang Teoretikal

 Mga Diskurso sa Nasyonalismo
 Marxismo at Kritikal na Diskurso sa
Globalisasyon
 Teoryang Dependensiya
 Pag-aklas/Pagbaklas/ Pagbagtas
 Pantayong Pananaw
 Sikolohiyang Pilipino
 Pantawang Pananaw
 Bakod, Bukod, Buklod
Teorya at Batayang Teoretikal
 Magpaliwanag, magbigay ng prediksyon hinggil sa o makatulong sa pag-unawa sa

phenomenon
 Naglalayong suriin ang kabuluhan at palawakin pa ang umiiral na kaalaman
 estrukturang nagtatahi at sumusporta sa teorya ng pananaliksik
 3 Konsiderasyon ng pagpili ng teorya ayon kay Torraco (1997)

1. pagiging akma sa pananaliksik;
2. linaw at/o dali ng aplikasyon sa pananaliksik;
3. bisa ng teorya sa pagpapaliwanag o paghahanap ng sagot sa mga tanong ng pananaliksik
 4 na paraan na pagpapatibay ng pananaliksik ang batayang teoretikal:

1. Nasusuri nang mabuti ang pananaliksik;
2. Naiuugnay sa umiiral na kaalaman, sa pagsusuri sa tinitipong datos, at sa sagot sa mga
tanong;
3. Malinaw at hakbang-hakbang na pagsagot (swabeng transisyon);
4. Maging malinaw ang saklaw at limitasyon ng pagsusuri ng datos, pagbuo ng
kaisipan/teorya
Nasyonalismo
 Pagmamahal sa bayan; pagtangkilik sa bayan; handang mamatay para sa bayan

 Ang edukasyong Pilipino ay dapat makabayan, sapagkat ang nasyonalismo ay hindi
lamang isyung kultural, kundi politikal at ekonomiko
 Lisyan Edukasyon ng mga Pilipino (R. Constantino): kailangang itransform ang edukasyon
tungo sa pagiging makabayan.
Teoryang Dependensiya
 Nakaugat sa Amerika Latina

 Raul Prebisch at Theotonio dos Santos
 Definition: pinagsamantalahan ng mga bansang industriyalisado ang mga bansang mahirap
sa pamamagitan ng neokolonyalismo sa ekonomiya na may malaking epekto sa sistemang
politikal at kultural ng bansa
 Halimbawa: higit na pinagtutuunang-pansin ang paggamit ng English sa mataas na antas
ng edukasyon
 Malawak na Pagbabasa: Kaisipang Nasyonalista at Teoryang Dependensiya sa edukasyon:
Ideolohikal na Kritik ng Programang K to 12 ng Pilipinas ni San Juan (2013): “walang
saysay ang edukasyong hindi nasyonalista, kahit pa ito’y sumunod sa “pamatansang
global”, kontrolado ng mga dayuhan, walang pag-uunlad
Teoryang Dependensiya
Ayon kay San Juan (2014), ang mga pakinabang ng First World sa neokolonyal na sistema:
 Puhunan sa Third World ay tumutubo nang malaki
 Kontrolado ang mga pinansiyal na institusyong nagpapautang
 Kulang ang tulong sa teknolohiya at pagmamanupaktura: monopolyo
 Mababa ang halaga ng mga hilaw na materyales at semi-manupaktura
 Migrasyon ng mga manggagawa/propesyunal (human resource) tungo sa kanila
Globalisasyon:
 3 Aspeto: kultural, ekonomikal, pulitikal

 4 na Katangian:
1) Paglawak ng ating panlipunang relasyon
2) Pagtindi ng daloy at ng mga sistema ng komunikasyon at ng pagkakaugnay
3) Paglawak ng pakikisalamuha
4) Pag-iral ng mga pandaigdigang institusyon
Teoryang Marxismo
 Teoryang Marxismo: Karl Marx (walang lebel o klase sa lipunan; lahat ay pantay-pantay)
ang gobyerno ang kailangan kumontrol ng mga yaman ay resorses
 Friedrich Engels, katuwang sa pananaliksik sa kritiko ng sistemang kapitalismo
 Mga aplikasyon ng Teoryang Marxismo:
1. Pampanitikan (Pag-aklas/Pagbaklas/Pagbagtas ni Tolentino (2009))
2. Pangmidya: Lifestyle shift (kita hindi pagbabalita), transformasyon bilang entertainment;
3. Araling Pangkaunlaran (dev studies): sektor ng inaapi
Teoryang Marxismo at Feminismo
 Kapwa nagtatalakay sa pang-aapi o pagsasamantala

 Marxismo: sa ilang particular na uring panlipunan
 Feminismo: sa isang particular na kasarian (babae)
 Perspektibang “mga tinig mula sa ibaba” ni Teresita Maceda, ang mga tunggalian ng mga
uring panlipunann ay naririnig din sa mga awitin at simleng pahayag
Pag-aklas, Pagbaklas, Pagbagtas
 Pag-aklas bilang impetus (motibasyon) sa panunuring historical at panlipunan na susing

kawing (may koneksyon) ang panitikan
 Pagbaklas bilang pagbuwag sa naunang formalistiko at makasentrong-sining na
panunuring pampanitikan
 Pagbagtas bilang mapagpalayang pagdalumat sa panitikang pangunahing nagsasaalang-
alang ng makauring panunuri
Pantayong Pananaw
 Zeus Salazar (1997)

 Perspektiba sa pagtalakay ng kasaysayan, kultura at iba pa upang bigyang-diin ang
kahalagan ng diskursong internal hingil sa iba’t-ibang isyu
 Sistemang “closed circuit” pagka’t nagakakintindhan ang lahat
 Paggamit ng konsepto at ugali na alam natin lahat ang kahulugan, pati ang relasyon ng
mga kahulugan, at sa isa’t-isa
 Pangkabuuang pag-uugnay at pagkakaugnay ng mga kahulugan, kaisipan at ugali
 Dapat magpokus ang Pilipino sa sarili nilang pagtanaw sa kanilang kultura at kasaysayan
at hindi sa tagalabas o dayuhan
 Mahalaga: iisang wika
Teorya ng Banga
 Prospero Covar (1993)

 Perspektibang nagsusuri sa pagkataong Pilipino
 Tagapagtaguyod ng Filipinolohiya
 Katawan ng tao bilang isang banga: labas, loob at lalim; at pinagagalaw ng tambalang:
budhi at kaluluwa
 Labas: sa mukha nasasalamin ang damdamin at kalooban ng pagkataong nililok ng
kulturang karanasan
 Loob: malalim at malawak ang pinag-uugatan; parang “sisidlan” na nilalagyan ng laman
Sikolohiyang Pilipino
 Perspektibang naglalahad ng kaisipan ukol sa paraan ng pag-iisip at kamalayan ng mga

Pilipino
 Virgilio Enriquez
1. pag-aaral sa sikolohiya na bunga ng karanasan, kaisipan at oryentasyong Pilipino at
2. pagpapaliwanag sa sariling paraan ng pag-iisip, pagkilos, at pagpapakita ng damdaming
Pilipino, na sinasabing maaaring may kaibahan sa pag-iisip, pagkilos, at
3. pagpapakita ng damdamin ng iba pang mga mamamayan
Bakod, Bukod at Buklod
 Morales-Nuncio (2012)
Halimbawa: Ang siyudad ng mall
 Sangandaan ng konseptong Marxismo
 Bakod: Ang mga mall ay nakahiwalay (bakod) sa iba pang lugar
 Bukod: iba’t-ibang uring panlipunan depende sa mall at sa mga tindahan sa loob mismo ng
mall
 Buklod: pormasyon ng mga sabjek; etnisistasyon ng global na kultura, multiplikasyon ng
mga uri sa mall
Referens:
 Saliksik Filipino sa Iba’t-Ibang Disiplina. 2019. San Juan, DM, et al

 Globalisasyon, Kultura at Kamalayang Pilipino. 2007. Mabaquiao, NM

Aralin 3 Fili 102

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Aralin 3 Fili 102

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Aralin 3 Fili 102

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Yunit 3.

Batayang Kaalaman sa mga

 Teorya at Batayang Teoretikal

 Magpaliwanag, magbigay ng prediksyon hinggil sa o makatulong sa pag-unawa sa

 3 Konsiderasyon ng pagpili ng teorya ayon kay Torraco (1997)

 4 na paraan na pagpapatibay ng pananaliksik ang batayang teoretikal:

 Pagmamahal sa bayan; pagtangkilik sa bayan; handang mamatay para sa bayan

 Nakaugat sa Amerika Latina

 3 Aspeto: kultural, ekonomikal, pulitikal

 Kapwa nagtatalakay sa pang-aapi o pagsasamantala

 Pag-aklas bilang impetus (motibasyon) sa panunuring historical at panlipunan na susing

 Zeus Salazar (1997)

 Prospero Covar (1993)

 Perspektibang naglalahad ng kaisipan ukol sa paraan ng pag-iisip at kamalayan ng mga

 Saliksik Filipino sa Iba’t-Ibang Disiplina. 2019. San Juan, DM, et al

You might also like