Aralin 15

Pambansang Kita
Balik-aral:
• Sinusuri ng makroekonomiks ang
pambansang ekonomiya. Pangunahing
layunin ng pag-aaral ng pambansang
ekonomiya ay malaman kung may paglago
sa ekonomiya (economic growth) ng bansa.
• Ginagamit ang mga economic models sa
pagsusuri ng pambansang ekonomiya.
 Sandaling Isipin:
• Paano natin masasabi na ang isang
tao ay mayaman?
• Maraming pera
• Malaki ang bahay
• Magara ang kotse
• Maraming alahas

SAVINGS - perang natira matapos matugunan ang

mga pangangailangan at kagustuhan.
 MAY
SAVINGS KA
NA BA?
Paano natin malalaman kung ang
isang bansa ay MAYAMAN?
Economic Performance
• Tumutukoy sa pangkalahatang kalagayan
ng mga gawaing pang-ekonomiya ng bansa.
• Pangunahing layunin ng ekonomiya ang
pagtugon sa mga pangangailangan ng mga
tao sa bansa.
• Nasusukat ang economic performance sa
pamamagitan ng GNP at GDP.
Gross National Product (GNP)
• Tumutukoy sa kabuuang halaga ng mga
produkto at serbisyo na nagawa ng buong
ekonomiya (loob at labas) sa loob ng isang
taon.
• Tinatawag din itong Gross National Income
(GNI)
Gross Domestic Product (GDP)
• Tumutukoy sa halaga ng kabuuang produkto
at serbisyo kasama ang partisipasyon ng
mga dayuhang negosyante sa produksyon sa
bansa.
• Tinatawag din ito bilang Gross Domestic
Income (GDI)
Ano ang pagkakaiba ng GNP sa
GDP?
In other words....
• Ang GNP ay Gawa Ng mga
Pilipino samantalang ang
GDP ay Gawa Dito sa
Pilipinas.
Paraan ng Pagsukat ng GNP
• Income Approach – batay sa kita
ng mga Pilipino na mula sa
pagbebenta ng produkto at
serbisyo.
• Expenditure Approach – batay sa
halagang ginastos sa paglikha ng
produkto o serbisyo.
Expenditure Approach
FORMULA:
GDP = [C + I + G + (X – M)]
GNP = GDP + NFIA
Where:
C = Personal Consumption Expenditure
G = Government Consumption
I = Capital Formation
X = Export Revenues
M = Import Spending
NFIA = Net factor income from abroad
Ano ang NFIA?
• Kita ng pambasang ekonomiya mula sa salik
ng produksyon na nasa ibang bansa (e.g.
mga OFW) – pambayad sa dayuhang
ekonomiya para sa angkat na mga salik ng
produksyon (e.g. imported raw materials).
 Particulars Amount
Personal Consumption Expenditure (C) 3,346,716
Government Consumption (G) 492,110
Capital Formation (I) 815,981
• Fixed Capital 784,066
• Changes in stocks 31,915
Exports (X) 2,480,966
• Merchandize Exports 2,186,749
• Non-factor Services 294,217
Imports (M) 2,659,009
• Merchandise Imports 2,507,035
• Non-Factor Services 151,974
Gross Domestic Product (GDP) 4,476,764
Net Factor Income from Abroad (NFIA) 376,509
Gross National Product (GNP) for 2004 4,853,273
Isulat kung ano ang tinutukoy sa pangungusap.
NO ERASURES. Wrong Spelling Wrong.
1. Tumutukoy sa pangkalahatang kalagayan
ng mga gawaing pang-ekonomiya ng
bansa.
2. Tumutukoy sa perang natira matapos
matugunan ang mga pangangailangan at
kagustuhan.
3. Tumutukoy sa kabuuang halaga ng mga
produkto at serbisyo na nagawa ng mga
Pilipino sa loob ng isang taon.
Isulat kung ano ang tinutukoy sa pangungusap.
NO ERASURES. Wrong Spelling Wrong.
4. Tumutukoy sa kabuuang halaga ng mga
produkto at serbisyo na nagawa sa bansa
sa loob ng isang taon
5. Kita ng pambasang ekonomiya mula sa
salik ng produksyon na nasa ibang bansa
(e.g. mga OFW).
SAGOT:

1. Economic Performance
2. Savings/Ipon
3. Gross National Product (GNP)
4. Gross Domestic Product (GDP)
5. Net Factor Income from Abroad (NFIA)
KOMPYUTIN ANG
NAWAWALANG DATOS:
 Particulars Amount
Personal Consumption Expenditure (C) 3,772,249
Government Consumption (G) 527,045
Capital Formation (I)
• Fixed Capital 783,404
• Changes in stocks 10,585
Exports (X)
• Merchandize Exports 2,247,575
• Non-factor Services 342,164
Imports (M)
• Merchandise Imports 2,649,311
• Non-Factor Services 166,932
Gross Domestic Product (GDP)
Net Factor Income from Abroad (NFIA) 477,145
Gross National Product (GNP) for 2005
Income Approach
GNP = consumption capital allowance
+ indirect business tax +
compensation of employees +
rents + interests + proprietor’s
income + corporate income taxes
+ dividends + undisturbed
corporate profits
Kahulugan:
Consumption capital Halaga ng nagamit na kapital
allowance
Indirect business tax Buwis na ipinapataw sa pamahalaan

Rent Kita mula sa lupa

interest Kita mula sa kapital
Proprietor’s income Kita ng entreprenyur sa kanyang
negosyo
Corporate income tax Buwis na galing sa kita ng mga bahay
kalakal
Dividends Kita ng mga may-ari ng bahay kalakal
Undisturbed corporate profits Natira sa kinita ng bahay-kalakal
matapos mabawasan ng dividends
Anong sangay ng pamahalaan ang
nagsusuri ng pambansang kita?
• Ang National Economic
Development Authority (NEDA)
ang opisyal na tagalabas ng tala
ng pambansang kita. Isang
sangay ng NEDA ang National
Statistical Coordination Board
(NSCB) ang may tungkulin na
magtala ng national income
accounts (GNP at GDP). Ang
lahat ng estatistika ay tinitipon ng
NSCB sa Philippine Statistical
Yearbook.
Pagsukat sa pag-unlad ng bansa
• Inilalarawan ng GNP at GDP ang
produksyon ng bansa. Magandang makita
na papataas ang GNP at GDP. Ibig sabihin
nito, tumataas ang produksyon ng bansa.
Dumarami ang kumikita sa ekonomiya.
Umaangat ang kabuhayan ng mga kasapi ng
ekonomiya.
Nominal GNP
• Kilala din sa tawag na GNP in current prices o
insignificant GNP.
• Ang mga umiiral na presyo sa nasabing taon ay
ginagamit upang bigyang-halaga ang produksyon ng
bansa. Sa ganitong kaayusan, hindi naisasaalang-
alang ang tunay na pagtaas ng produksyon ng
ekonomiya.
• Upang malaman ang pagbabago sa produksyon ay
kinakailangang iayon ang GNP sa pagbabago ng
presyo.
Nominal GNP
• Kailangang pumili ng basehang taon (base year).
Inaalam ang bilihin sa basehang taon. Ito ang
magiging pamantayan ng pagbabago sa presyo ng
mga sumusunod na taon.
• Upang maiayon ang GNP sa pagbabago ng presyo,
kinukuha muna ang deflator. Ang formula para sa
deflator ay:
 deflator = x 100
Halimbawa:
Taon Presyo Deflator
1985 125 100
1986 150 120
1987 158 126

 deflator = x 100

 deflatorng 1986 = x 100 = 120

 Real GNP
• Ang Real GNP ay GNP na iniaayon sa pagbabago
ng presyo.
• Ito ay tumutukoy sa halaga ng kasalukuyang GNP
kung ihahambing sa halaga ng basehang taon.

 Real GNP = nominal GNP x

 Halimbawa:
• Nominal GNP ng 1986 = 3,500
• GNP deflator ng basehang taon = 100
• GNP deflator ng 1986 = 120

 Real GNP = nominal GNP x

 Real GNP = 3,500 x = 2, 917

Seatwork:
Kompyutin ang nawawalang datos
Taon Presyo Deflator Nominal GNP
2001 210 100 918,175
2002 235 974,479
2003 246 1,033,666

Kompyutin ang Real GNP para sa

taong 2002 at 2003.
Isulat kung ano ang tinutukoy sa pangungusap.

1. Sangay ng pamahalaan na opisyal na

tagalabas ng tala ng pambansang kita.
2. Ang aklat na naglalaman ng estatistika na
tinitipon ng NSCB tungkol sa ekonomiya ng
bansa sa loob ng isang taon.
3. Pagsukat ng GNP batay sa kita ng mga
Pilipino sa paglikha ng mga produkto at
serbisyo sa loob ng isang taon.
Isulat kung ano ang tinutukoy sa pangungusap.
NO ERASURES. Wrong Spelling Wrong.
4. Pagsukat ng GNP batay sa ginastos sa
paglikha ng mga produkto at serbisyo sa
loob ng isang taon.
5. Ang tawag sa kolektibong pagsasama ng
GNP at GDP.
SAGOT:

1. National Economic Development Authority

(NEDA)
2. Philippine Statistical Yearbook
3. Income Approach
4. Expenditure Approach
5. National Income Accounts (NIA)
Antas ng Paglago (Growth Rate)
• Ang paglago ng GNP ay nasusukat gamit ang
formula sa ibaba:
 Growth Rate = x 100

Whereas:
GNP2 = bagong GNP
GNP1 = lumang GNP
Halimbawa:
• GNP ng 2001 = 3,876,603
• GNP ng 2002 = 4,218,883
 Growth Rate = x 100

 Growth Rate = x 100

 Growth Rate = x 100 = 8.83%

Seatwork:
Kompyutin ang nawawalang datos
Round-off answers to two decimal places.
Taon Nominal GNP Growth Rate
2002 4,218,883 N/A
2003 4,631,479
2004 5,248,064
2005 5,891,183
2006 6,533,775
2007 7,249,323
Per Capita GNP
• Panukat na ginagamit upang matantiya ang
halaga ng produksyon ng bawat Pilipino sa
loob ng isang panahon.
• Ang halaga ng gastos ng bawat Pilipino.

 
Per Capita GNP =
Halimbawa:
• GNP ng 2001 = 1,502,814,000
• Populasyon ng 2001 = 76,900,000
 
Per Capita GNP =
Solve:
• GNP ng 2007 = 7,249,323,000
• Populasyon ng 2007 = 88,710,000
 
Per Capita GNP =
 PAGPAPAHALAGA

• Anu-ano ang kahalagahan ng pagsukat

ng pambansang kita?
References:
• Chua, Johannes L., Panahon, Kasaysayan at
Lipunan (Ekonomiks) Ikalawang Edisyon, DIWA
Publishing House
• De Leon, Zenaida M. et. al. (2004), Ekonomiks
Pagsulong at Pag-unlad, VPHI
• Mateo, Grace Estela C. et. al., Ekonomiks Mga
Konsepto at Aplikasyon (2012), VPHI
• Nolasco, Libertty I. et. Al. , Ekonomiks: Mga
Konsepto, Applikasyon at Isyu, VPHI