Włodzimierz Wolczyński

33–AKUSTYKA

Fale akustyczne to fale podłużne.

Dźwięki fale o częstotliwości ok. 16 Hz -20 kHz

• Poniżej 16 Hz – infradźwięki
• Powyżej 20 kHz – ultradźwięki

Dolna granica słyszalności dla 1000 Hz – Io = 10-12 W/m2 – poziom natężenia 0 dB

Natężenie dźwięku






jednostka [ W/m2]

Poziom natężenia - wzór dla f = 1000 Hz ; jednostka [dB]

  10 log

---
2 -12 -11 -10 -9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0
I [W/m ] 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10
P [dB] 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120

Dla innych dźwięków – głośność

Głośność urządzenia wynosi n fonów, jeżeli dźwięk jest słyszalny tak samo głośno jak dźwięk o
częstotliwości 1000 Hz i poziomie natężenia n decybeli

Zjawisko Dopplera

Polecam animacje:

http://www.lon-capa.org/~mmp/applist/doppler/d.htm

http://webphysics.davidson.edu/Applets/Applets.html

http://www.zamkor.pl/programy%20fizyka%20liceum/doppler/doppler.htm

    
 źół
  źół
Włodzimierz Wolczyński - 33–AKUSTYKA Strona 1
gdy obserwator się zbliża „+” gdy obserwator się oddala „-”

gdy źródło dźwięku się zbliża „-” gdy źródło dźwięku się oddala „+”

ZADANIA

W zadaniach poniższych prędkość dźwięku w powietrzu przyjąć v = 336 m/s.

Zadanie 1

Wrzucono do przepaści o głębokości 1 km wrzucono kamień . Po jakim czasie usłyszano dźwięk?

Odpowiedź: Po około 17,1 s

Zadanie 2

Wrzucono do przepaści kamień i usłyszano plusk po 5-ciu sekundach od chwili wyrzucenia. Jak
głęboka była ta przepaść?

Odpowiedź: 109,1 m

Zadanie 3

Jaka powinna być długość pudła rezonansowego dla kamertonu wydającego dźwięk o częstotliwości
f = 435 Hz?

Odpowiedź: około 19 cm

Zadanie 4

Do rury wypełnionej wodą zbliżono kamerton. Wzmocnienie dźwięku słyszano po raz pierwszy, gdy
wysokość słupa powietrza w rurze wynosiła h1 = 25 cm. Jaka jest częstotliwość wydawanego
dźwięku? Przy jakiej kolejnej wysokości słupa powietrza znów usłyszymy wzmocnienie dźwięku?

Odpowiedź: f = 336 Hz ; h2 = 75 cm

Zadanie 5

Prędkość dźwięku w strunie gitary wynosi około 3000 m/s. Jak i o ile herców zmieni się częstotliwość
podstawowego dźwięku wydawanego przez strunę gitary, jeśli początkowa długość lo = 50 cm, palec
przesunięto o 5 cm

a. zwiększając jej długość b. zmniejszając jej długość

Odpowiedź: a. zmniejszy się o ok. 273 Hz. B. zwiększy się o ok. 333 Hz

Włodzimierz Wolczyński - 33–AKUSTYKA Strona 2

Zadanie 6

Do obserwatora zbliża się samochód z prędkością 108 km/h i wydaje dźwięk o częstotliwości
f = 600 Hz. Oblicz skok częstotliwości jaki wystąpi w momencie minięcia obserwatora.

Odpowiedź: Δf = -108 Hz

Zadanie 7

Dwa samochody jadą po tej samej prostej drodze z prędkościami v1 = 20 m/s i v2 = 15 m/s. Pierwszy z
nich zaczyna trąbić, a jego klakson wydaje dźwięk o częstotliwości f = 600 Hz. Jaką częstotliwość
dźwięku usłyszy pasażer drugiego samochodu, jeżeli pojazdy:

a. zbliżają się do siebie? b. oddalają się od siebie?


Odpowiedź: a: 666 Hz;  ź 


b: 541 Hz ;  ź 

Zadanie 8

Do obserwatora zbliża się źródło dźwięku z przyspieszeniem a = 2 m/s2.Prędkość początkowa vo = 0.

Jak długo źródło to może się zbliżać, aby zaszło zjawisko Dopplera?

Odpowiedź: t < 168 s

Zadanie 9

Poziom natężenia dźwięku o częstotliwości 1000 Hz wzrósł z 80 do 110 dB. Jak zmieniło się natężenie
dźwięku?

Odpowiedź: Wzrosło 1000 razy.

Zadanie 10

Odczytaj z wykresu czułości ucha na stronie 4 i odpowiedz na pytania:

a. Jaka jest w przybliżeniu częstotliwość dźwięku, na które ucho ludzkie jest najbardziej czułe?
b. Jaki jest w przybliżeniu poziom natężenia dźwięku o głośności 60 fonów dla dźwięków o
częstotliwości: 100 Hz, 1000 Hz, 3000 Hz, 10000 Hz?

Odpowiedzi:

a. 3000 Hz
b. 80 dB ; 60 dB ; 55 dB ; 75 dB

Włodzimierz Wolczyński - 33–AKUSTYKA Strona 3

Zadanie 11

Zjawisko Dopplera – strona 6 zadanie 3

http://www.voltwo.webd.pl/matura/fizyka/2007
http://www.voltwo.webd.pl/matura/fizyka/2007-rozrzerzony.pdf

Włodzimierz Wolczyński - 33–AKUSTYKA

AKUSTYKA Strona 4