Áèpï Wàlpà 1 19 Éã Àvà Àiá Àzà Àgàa Àgé, Aqà Á À Á Aiàä É À Àtâué Àävàäû Á Àiáædå Á - Aiàääpé - Sáæ Ïì - D Àäð, D Á Gàzà É

¨ÁèPï - I
WÀlPÀ – 1 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ, §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ

¸ÁªÀiÁædå±Á» - AiÀÄÄPÉ - ¥sÁæ£ïì - dªÀÄð¤, d¥Á£ï
gÀZÀ£É
1.0 GzÉÝÃ±À
1.1 ¦ÃpPÉ
1.2 AiÀÄÄ PÉ
1.3 ¥sÁæ£ïì
1.4 dªÀÄð¤
1.5 d¥Á£ï
1.6 ¤ªÀÄä ¥ÀæUÀw ¥Àj²Ã®£É
1.7 ¸ÁgÁA±À
1.8 ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ
1.9 ¸ÀéAiÀÄA ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À
1.10 ºÉaÑ£À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV ¥ÀÅ¸ÀÛPÀUÀ¼ÀÄ

1.0 GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ
F WÀlPÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀ £ÀAvÀgÀ ¤ÃªÀÅ

 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ §UÉÎ w½AiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
 §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á» §UÉÎ «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUÀØªÀiï §UÉÎ w½AiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
 ¥sÁæ£ïì£À vÀvÀéUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
 dªÀÄð¤AiÀÄ KQÃPÀgÀtzÀ §UÉÎ «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 d¥Á£ï C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
1.1 ¦ÃpPÉ
F WÀlPÀªÀÅ E¥ÀàvÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ°è ¸ÀàµÀÖªÁV "DzsÀÄ¤PÀ" JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅzÀ£ÄÀ ß

«±ÉèÃ¶¸ÀÄvÀÛzÉ, EzÀÄ ºÉZÁÑV ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ aAvÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¨sÀªÀzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ½AzÀ §gÀÄvÀÛzÉ.
EzÀ£ÄÀ ß CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ½UÀÆ «¸ÀÛj¸ÀÄvÀÛzÉ, C°è ªÀiÁ£ÀªÀvÉAiÀÄ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ½AzÀ ¥ÉæÃgÀuÉ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, 1864gÀ fÃ¤ÃªÁ
M¥ÀàAzÀªÀÅ UÁAiÀÄUÉÆAqÀ ¸ÉÊ¤PÀjUÉ aQvÉì ¤ÃqÀÄªÀ°è MAzÀÄ ªÉÄÊ°UÀ¯ÁèVzÉ, 1872 gÀ°è "C®¨ÁªÀiÁ" «ªÁzÀzÀ
¥ÀjºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ 1899gÀ ºÉUï ±ÁAw ¸À¨sÉAiÀÄÄ ¸ÀºÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÆqÀÄUÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀªÀÅ.
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À°è, F «µÀAiÀÄPÉÌ ¸ÀªÀÄ¦ðvÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¦ÃoÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ

AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwUÀ¼° À è PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß K¥Àðr¸ÀÄªÀAvÀºÀ C¢üPÈÀ vÀ ¸ÀAgÀZÀ£ÉUÀ¼À
GzÀAiÀÄªÀÅ "DzÀ±ÀðªÁzÀ" ªÀÄvÀÄÛ "ªÁ¸ÀÛ«PÀ" zÀÈ¶ÖPÆÉ Ã£ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ PÉëÃvÀæzÀ zÀéAzÀéªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄ. DzÀgÉ, F
PÀxÀ£ª
À ÀÅ ¸ÀAQÃtð ªÁ¸ÀÛ«PÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀgÀ¼ÀUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ. ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀiÁUÀðªÀÅ
eÁvÁåwÃvÀvÉ,¸ÁªÀiÁædå±Á», ¸ÁªÀðd¤PÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À ¸ÁªÀð¨sËªÀÄvÀé ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀjPÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À
£ÀqÀÄ«£À ¸ÀAzsÁ£ÀzÀ «µÀAiÀÄUÀ½AzÀ §A¢zÀÄÝ, EzÀÄ ºÀ¢£ÉAl£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À°èAiÉÄÃ vÀ£Àß
¨ÉÃgÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
E¥ÀàvÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ vÀdÕgÀÄ ºÉa£ Ñ ÀzÁV ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
¤uÁðAiÀÄPÀ CªÀ¢üAiÀiÁV ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÀÄ, EzÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄzÀ ¸ÀÆZÀåAPÀªÀ£ÄÀ ß «ªÀj¹vÀÄ. F
PÁ®WÀlÖªÀÅ gÁµÀÖæ¸À«ÄwAiÀÄAvÀºÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À GzÀAiÀÄªÀ£ÀÄß PÀArvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±Á±ÀévÀ
£ÁåAiÀiÁ¢üÃ±ÀgÀ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹vÀÄ, EzÀÄ ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁzÀ
¥ÁæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¥sÀ°¸ÀÄvÀÛzÉ, DzÀgÉ ªÀÄÄAa£À AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï DzsÀÄ¤PÀvÉAiÀÄ°è ¨ÉÃgÀÄUÀ½zÀÝªÀÅ.
EwºÁ¸ÁvÀäPÀvÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ vÁQðPÀvÉ, gÁdåvÀézÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ "CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ" ªÀÄvÀÄÛ

gÁdvÁAwæPÀvÉAiÀÄ°è£À ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉÃA¢æÃPÀÈvÀvÉ ºÀ¢£ÉAl£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DvÀAPÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀæwzsÀé¤¸ÀÄvÀÛzÉ, CzÀgÀ°è PÁæAwAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À «±ÀévÁwéPÀ DPÁAPÉëUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjªÉ. ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀiÁzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï gÁdåUÀ¼À KQÃPÀgÀtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
C¢üPÀÈvÀ PÀxÀ£ÀUÀ¼À°è CzÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄvÀÛzÉ.
F ªÁå¥ÀPÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀªÀÅ AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï DzsÀÄ¤PÀvÉAiÀÄ GvÀà£ßÀ UÀ¼ÁV CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
gÁdPÁgÀtªÀ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¹zÀ "¸ÀÄ¢ÃWÀð" ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß MwÛºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ gÁµÀÖæ-gÁdåUÀ¼À
GzÀAiÀÄ, ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀÄvÀÄÛ °§gÀ¯ï ªÀåQÛªÁzÀzÀ £ÀqÀÄªÉ GzÀã«¹zÀ G¢éUÀßvÉ, gÁdåzÀ ±ÀQÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ
¥Àæ¨sÁªÀ, zsÀªÀÄð¤gÀ¥ÉÃPÀëvÉ, vÁQðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ UÀtåjVAvÀ ©ü£Àß ¥ÀæUÀwAiÀÄ £ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. F «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ E¥ÀàvÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ½UÉ zÁj ªÀiÁrPÉÆlÖªÀÅ, GzÁºÀgÀuÉUÉ:
eÁUÀwPÀ DyðPÀ KQÃPÀgÀt, ¤gÀAPÀÄ±ÀªÁzÀ, ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á», ¥Àj¸Àgz À À ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À
PÁ¼Àf.
F "¸ÀÄ¢ÃWÀð ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£À" ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß gÀÆ¦¹zÀ JgÀqÀÄ

¥ÀæªÀÄÄR LrAiÀiÁUÀ¼ÀÄ: LwºÁ¹PÀ "¥ÀæUÀw" ¥ÀjPÀ®à£É ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï gÁdå ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ
¹éÃPÁgÀzÉÆA¢UÉ ¥ÀæUÀwAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀ. F PÀ®à£ÉUÀ¼ÄÀ , EªÀiÁå£ÀÄAiÉÄ¯ï PÁAmï CªÀgÀ §gÀºU À À½UÀÆ »AwgÀÄV,
ºÀ¢£ÉAl£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ vÀvÀÛé±Á¹ÛæÃAiÀÄ ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß E¥ÀàvÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ C¢üPÈÀ vÀ gÁdvÁAwæPÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÁV
C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹vÀÄ.
¥Àæw AiÀÄÄUÀªÀÅ CzÀQÌAvÀ »A¢£À HºÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÄÀ ß G½¹PÉÆArvÀÄ. 1870 gÀ°è£À ¥sÁæAPÉÆÃ-
¥Àæ¶AiÀÄ£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ dªÀÄð¤AiÀÄ KQÃPÀgÀt¢AzÀ GzÀã«¹zÀ §ºÀÄªÀÄÄRå §zÀ¯ÁªÀuÉ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ,
EzÀÄ RAqÀzÀ gÁdPÁgÀt, ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ UÀw«¢üUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÀÄDPÁgÀUÉÆ½¹vÀÄ. ºÀ¢£ÉAl£ÉÃ
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀ¢AzÀ 1914gÀªÀgÉUÉ "QgÀÄ ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£À" JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ, EzÀÄ
AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï UÀtågÀÄUÀ¼À°è ¸ÀªÀðeÁwÃAiÀÄ zÀÈ¶ÖPÆ É Ã£ÀªÀ£ÄÀ ß ªÀÈwÛ¥ÀgÀ d£Àð¯ïUÀ¼ÄÀ , ¸ÀAWÀUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ
§ºÀÄ¥ÀQëÃAiÀÄ gÁdvÁAwæPÀ G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÀAvÀºÀ ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÁÜ¥ÀPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼À°è ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛz.É
E¥ÀàvÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÁÜ¥ÀPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ

PÉÆ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ LrAiÀiÁUÀ½AzÀ ¥ÉæÃgÀuÉ ¥ÀqÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. DzÀgÉ, F ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß
CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä «AiÉÄ£Áß PÁAUÉæ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæAPÉÆÃ-¥Àæ¶AiÀÄ£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀqÀÄªÉ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ
CUÀvÀå«zÉ, CzÀÄ »AwgÀÄV £ÀqÉ¢gÀÄªÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ½UÉ »£Éß¯ÉAiÀiÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹vÀÄ. F CªÀ¢üAiÀÄ°è ±ÀQÛAiÀÄ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À gÁdPÁgÀtUÀ½UÉ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ¤£À°è °§gÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀðeÁwÃAiÀÄ
DzÀ±ÀðUÀ¼À GzÀAiÀÄªÀ£ÄÀ ß PÀArvÀÄ.
¥sÁæ¤ì¸ï °Ã§gï ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ F ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÁÛgÉ, KPÉAzÀgÉ CªÀgÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ

ºÀPÄÀ ÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÉÆA¢UÉ ªÀiÁ£ÀªÀvÁªÁ¢ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À ¥ÀjPÀ®à£ÉUÁV
ªÁ¢¹zÀÝgÀÄ. gÁdå±ÀQÛAiÀÄ «ªÀÄ±ÉðUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ CjªÀÅ¨sÀjvÀ ¤ÃwUÀ¼À ¤jÃPÉëUÀ¼ÉÆA¢UÉ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀUÉÆ½¹zÀ F AiÀÄÄUÀzÀ D±ÁªÁzÀªÀÅ ºÀ¢£ÉAl£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CAvÀå¢AzÀ E¥ÀàvÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ
PÀqÉUÉ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¹zÀ DzsÁgÀªÀ£ÄÀ ß MzÀV¹vÀÄ.
ºÀvÉÆÛA§vÀ£
Û ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ
ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ §ºÀÄªÀÄÄR ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÀPÀªÁVzÀÄÝ, DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀªÀiÁd, gÁdPÁgÀt,

¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É D¼ÀªÁzÀ ¥Àæ¨Ás ªÀ ©ÃjzÉ. CzÀgÀ ¢ÃWÀðPÁ°Ã£À
¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁzÀ DzsÀÄ¤PÀ gÁdQÃAiÀÄ vÀvÀÛéUÀ¼À GzÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ KQÃPÀgÀtªÉÃ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. F
PÁ®WÀlÖzÀ°è GzÁgÀªÁzÀ, ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄªÁzÀ, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ, ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÛæÃªÁzÀ JA§ vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ
¨É¼ÉAiÀÄÄvÁÛ ¥ÀæSÁåw ¥ÀqÉzÀªÀÅ, eÁUÀwPÀ gÁdQÃAiÀÄ ZÀZÉð ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£ÉUÀ¼À£ÄÀ ß gÀÆ¦¹zÀªÀÅ. GzÁºÀgÀuÉUÉ,
1848gÀ°è PÁ¯ïð ªÀiÁPïìð ªÀÄvÀÄÛ ¦üæræPï JAUÀ¯ïì CªÀgÀ "zÀ PÀªÀÄÄå¤¸ïÖ ªÀiÁå¤¥sÉ¸ÉÆÖ" ©qÀÄUÀqÉ, E¥ÀàvÀÛ£ÉÃ
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀªÄÀ Äå¤¸ïÖ ZÀ®£ÉUÀ½UÉ vÀvÁÛévÀäPÀ vÀ¼Àº¢
À AiÀÄ£ÀÄß ºÁQvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±Á±ÀévÀ
¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃjvÀÄ.
ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀgA À ¥ÀgÉAiÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀªÉAzÀgÀÉ gÁµÀÖæ-gÁdåUÀ¼À gÀZ£ À É. F

CªÀ¢üAiÀÄ°è C£ÉÃPÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÁévA
À vÀæå ªÀÄvÀÄÛ KQÃPÀgÀt ZÀ®£ÉUÀ¼ÀÄ £ÀqÉ¢zÉ, gÁdQÃAiÀÄ £ÀPÉë ªÀÄvÀÄÛ UÀrUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÅ£ÀB DPÁgÀUÉÆ½¹vÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, 1861gÀ°è QAUï «PÀÖgï JªÀiÁå£ÀÄAiÉÄ¯ï II CªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è El°AiÀÄ
KQÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ 1871gÀ°è ¥sÁæAPÉÆÃ-¥Àæ¶AiÀÄ£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ dªÀÄð£ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¸ÁÜ¥À£É. F WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ
DzsÀÄ¤PÀ gÁµÀÖ-æ gÁdåUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÁVzÀÄÝ, AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À ¨sËUÉÆÃ½PÀ gÁdQÃAiÀÄ
zÀÈ±ÁåªÀ½UÉ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃrzÀªÀÅ.
¸ÁªÀiÁædå±Á» ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á» ºÀ¢£ÉAl£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¤uÁðAiÀÄPÀ ªÉÊ²µÀÖåªÁVvÀÄÛ, AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï

±ÀQÛUÀ¼ÀÄ D¦üæPÁ, KµÁå ªÀÄvÀÄÛ CªÉÄjPÁzÀ°è «±Á® ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀªÀÅ. 1884-1885gÀ §°ð£ï
PÁ£ÀágÉ£ïì ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀjªÁå¥ÀÛªÁzÀ D¦üæPÁzÀ ºÀAaPÉ AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ±ÀQÛUÀ¼À ªÀÄzsÉå, EAzÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ªÀÄÄPÀÛ
gÁµÀÖæUÀ½UÉ D¼ÀªÁzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjzÀ D¼ÀÄ«PÉ, ±ÉÆÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ ¸ÀªÀiÁ¤ÃPÀgÀtzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß
©nÖvÀÄ. eÉÆvÉUÉ, aÃ£ÁzÀ°è M¦AiÀÄA AiÀÄÄzÀÞUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ©ænµï ¸ÁªÀiÁædå¢AzÀ ¨sÁgÀvÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¸ÀégÀÆ¥ÀPÌÉ
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ.
GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀjÃPÀgÀt ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀjªÀvÀðPÀ ±ÀQÛAiÀiÁVzÀÄÝ, vÀéjvÀ vÀAvÀæeÁÕ£À

¥ÀæUÀw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀA¢vÀÄ. ºÀ¢£ÉAl£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀzÀ°è ©æl£ï£À°è
DgÀA¨sÀªÁzÀ GzÀåªÀÄ PÁæAw, ºÀ¢£ÉAl£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ CªÉÄjPÁzÀ°è ªÁå¥ÀPª À ÁV
ºÀgÀrvÀÄ, GvÁàzÀ£É, ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAªÀºÀ£ÀzÀ°è PÁæAwPÁj §zÀ¯ÁªÀuÉ vÀA¢vÀÄ. ¹ÖÃªÀiï JAf£ï,mÉ°UÁæ¥sï,
ªÀÄvÀÄÛ gÉÊ®ÄªÀiÁUÀðUÀ¼ÀAvÀºÀ D«µÁÌgÀUÀ¼ÀÄ ªÁå¥ÁgÀ, £ÀUÀgÀ ¨É¼ªÀ ÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄªÀUÀðzÀ GzÀAiÀÄªÀ£ÀÄß
¸ÀºÀPÁjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀÅ ««zsÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À ¥ÀgÀªÁV ¥ÀjµÁÌgÀUÀ¼£

À ÀÄß ¥ÀæZÉÆÃ¢¹zÀ
¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁªÀiÁfPÀ ZÀ¼ÀÄªÀ½UÀ¼À GzÀAiÀÄªÀ£ÀÄß PÀArvÀÄ. PÁ«ÄðPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ½UÁV PÁ«ÄðPÀ ZÀ¼ÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ,
GvÀÛªÀÄ PÉ®¸ÀzÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁ£À ªÉÃvÀ£ÀPÁÌV ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁrvÀÄ, EzÀÄ PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
PÁ«ÄðPÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ zÁj ªÀiÁrPÉÆnÖvÀÄ. ªÀÄ»¼Á ªÀÄvÁ¢üPÁgÀ ZÀ¼ÀÄªÀ½UÀ¼ÄÀ UÀw ¥ÀqÉ¢vÀÄ,
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀÄªÀ GzÉÝÃ±À ºÉÆA¢zÀÄÝ, CAwªÀÄªÁV
AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì, ©æl£ï ªÀÄvÀÄÛ ºÀ®ªÁgÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄvÁ¢üPÁgÀzÀ UÉ®Ä«UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
¸ÁA¸ÀÌøwPÀªÁV, ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀÅ PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ¨Ë¢ÞPÀ ¸À¥sÀ®vÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀiÁVzÉ.

gÉÆªÀiÁAn¹¸ÀªÀiï, jAiÀÄ°¸ÀªÀiï ªÀÄvÀÄÛ EA¥Éæ±À¤¸ÀªÀiï ªÀÄÄAvÁzÀ PÀ¯Á ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ ¥ÀæPÈÀ w, ¸ÀªÀiÁd ªÀÄvÀÄÛ
ªÉÊAiÀÄQÛPÀ C©üªÀåQÛ §UÉÎ §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÄÀ ªÀ ªÀÄ£ÉÆÃ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¥sÀ°¹zÀªÀÅ. «eÁÕ£À, vÀvÀÛé±Á¸ÀÛæ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á»vÀåzÀ°è
£ÀqÉzÀ ¨Ë¢ÞPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼ÀÄ, ZÁ¯ïìð qÁ«ð£ï CªÀgÀ «PÁ¸ÀvÀvÀÛézÀ ¹zÁÞAvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á»vÀåzÀ°è jAiÀÄ°¸ÀªÀiï£À
GzÀAiÀÄªÀ£ÄÀ ß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ, ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ £ÀA©PÉUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀªÁ®Ä ¤ÃrzÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤PÀ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸Á»vÁå£ÉéÃµÀuÉUÉ zÁj ªÀiÁrPÉÆlÖªÀÅ.
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À «µÀAiÀÄzÀ°è, ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀÅ ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À gÁdPÁgÀt,

MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¹zÀ ¸ÀAWÀµÀðUÀ½AzÀ ¤gÀÆ¦vÀªÁ¬ÄvÀÄ. 1814-1815gÀ°è £ÀqÉzÀ
£À¥ÉÇÃ°AiÀÄ¤Pï AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À £ÀAvÀgÀ «AiÉÄ£Áß PÁAUÉæ¸ï AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À°è ºÉÆ¸À ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß
¸ÁÜ¦¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ, C®èzÉ AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï PÁ£Àìmïð gÁdvÁAwæPÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ
¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß G½¸À®Ä GzÉÝÃ²¹vÀÄ. DzÀgÉ, ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ G¢éUÀßvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¸ÀàzsÉðUÀ¼ÄÀ
Qæ«ÄAiÀÄ£ï AiÀÄÄzÀÞ, ¥sÁæAPÉÆÃ-¥Àæ¶AiÀÄ£ï AiÀÄÄzÀÞ, ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁ ªÀÄvÀÄÛ KµÁåzÀ°è ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ½UÁV
¸ÀAWÀµÀðUÀ½UÉ zÁj ªÀiÁrPÉÆlÖªÀÅ.
ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ eÁUÀwPÀ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¨sËUÉÆÃ½PÀ gÁdQÃAiÀÄ

G¢éUÀßvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÉÃPÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á» £ÀAvÀgÀzÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ. ºÀ¢£ÉAl£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ gÁdQÃAiÀÄ, DyðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ,
ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À ¸ÀAQÃtð avÀætªÁVzÉ, EzÀÄ DzsÀÄ¤PÀ dUÀvÀÛ£ÀÄß D¼ÀªÁV gÀÆ¦¹zÉ.
1.2 AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUÀØªÀiï
§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ DzsÀÄ¤PÀ EwºÁ¸ÀzÀ ¤uÁðAiÀÄPÀ PÀxÉUÀ¼ÁV ¤®ÄèvÀÛzÉ,

AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUÀØªÀiï F JgÀqÀÆ ¸ÀAUÀwUÀ¼À°è PÉÃAzÀæ¨sÀÆ«ÄPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀ»¹zÉ. F ¥Àæ§AzsÀªÀÅ AiÀÄÄPÉAiÀÄ°è
§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀ¸àg
À À ¸ÀA§A¢üvÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄvÀÛzÉ, CªÀÅUÀ¼À ªÀÄÆ®,
D«¨sÁðªÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÀðPÁ°Ã£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀvÉÛºZ
À ÀÄÑvÀÛzÉ. DyðPÀ, gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ
UÀw«¢üUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, £ÁªÀÅ F ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄPÉ ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ «¸ÁÛgÀªÁzÀ dUÀvÀÛ£ÀÄß ºÉÃUÉ
gÀÆ¦¹ªÉ JA§ÄzÀgÀ PÀÄjvÀÄ w½zÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ.
AiÀÄÄPÉAiÀÄ°è H½UÀªÀiÁ£Àå ¥ÀzÀÞw¬ÄAzÀ §AqÀªÁ¼À±Á»UÉ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ QæAiÉÄ ¤zsÁ£ÀUÀwAiÀiÁzÀgÀÆ

¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉÆ½¹zÀ ¥ÀæQA æ iÉÄAiÀiÁVzÉ. DªÀgÀtzÀ DAzÉÆÃ®£ÀzÀAvÀºÀ ¥ÀæªÀÄÄR C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼ÀÄ, C°è ¸ÁªÀiÁ£Àå
¨sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß SÁ¸ÀVÃPÀgÀtUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á» ªÁå¥Áj GzÀAiÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
F §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ GzÀåªÀÄ PÁæAwUÉ £É¯ÉAiÀiÁzÀªÀÅ, EzÀÄ AiÀÄÄPÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆ¸À DyðPÀ C¢ü¥ÀvÀåzÀ AiÀÄÄUÀPÉÌ
vÀ½îvÀÄ. 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è DgÀA¨sÀªÁzÀ AiÀÄÄPÉAiÀÄ GzÀåªÀÄ PÁæAwAiÀÄÄ GvÁàzÀ£,É ¸ÁjUÉ ªÀÄvÀÄÛ
vÀAvÀæeÁÕ£zÀ À°è PÁæAwPÁj §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß vÀA¢vÀÄ. AiÀÄAvÀæ¸À»vÀ GvÁàzÀ£Á ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À ªÁå¥ÀPÀ zÀvÀÄÛ,
C¥ÀÇªÀð DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀjÃPÀgÀtPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. PÁSÁð£ÉUÀ¼À KjPÉ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄUÀ¼À
«¸ÀÛgÀuÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ zÀÈ±ÁåªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉÆ½¹vÀÄ, ºÉÆ¸À ªÀUÀðzÀ GzÀå«ÄPÀ

§AqÀªÁ¼À±Á»UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö¹zÉ.
§AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£ÀªÁVAiÉÄÃ ©ænµï ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ «¸ÀÛgÀuÉ £ÀqÉ¬ÄvÀÄ. ©ænµï

¸ÁªÀiÁædåªÀÅ vÁAwæPÀ ±ÀÈAUÀPÌÉ vÀ®Ä¦zÁUÀ, ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆgÁdQÃAiÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ
ºÀÄqÀÄPÁlzÉÆA¢UÉ eÁUÀwPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÁå¦¹vÀÄ. ¸ÁªÀiÁædå±Á» §AqÀªÁ¼À±Á» ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ
µÀgÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹vÀÄ, ªÀÄÆ®ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ, §®ªÀAvÀzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ CUÀÎzÀ ±ÀæªÀÄªÀ£ÀÄß MzÀV¹vÀÄ.
ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥ÀæeÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ±ÉÆÃµÀuÉAiÀÄÄ AiÀÄÄPÉAiÀÄ°è£À ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀAZÀAiÀÄªÀ£ÀÄß
¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ.
AiÀÄÄPÉAiÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ PÉëÃvÀæzÀ°è£À ¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ CzÀ£ÀÄß eÁUÀwPÀ DyðPÀ
ªÀÄºÁ±ÀQÛAiÀiÁV zÀÈqsÀ¥Àr¹vÀÄ. ®AqÀ£ï eÁUÀwPÀ ºÀtPÁ¹£À PÉÃAzÀæªÁ¬ÄvÀÄ, C°è ®AqÀ£ï £ÀUÀgÀªÀÅ ¨ÁåAQAUï,
«ªÉÄ ªÀÄvÀÄÛ µÉÃgÀÄ ªÁå¥ÁgÀPÌÉ PÉÃAzÀæªÁ¬ÄvÀÄ. ©ænµï ¥ËAqï ¸ÉÖrAðUï eÁUÀwPÀ zÁ¸ÁÛ£ÀÄ PÀgÉ¤ìAiÀiÁVvÀÄÛ,
EzÀÄ eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆrPÉUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀÄ®¨sÀUÉÆ½¹vÀÄ. F CªÀ¢üAiÀÄ°è ¤«ÄðvÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ
ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðªÀÅ EA¢UÀÆ eÁUÀwPÀ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄwÛzÉ.
§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄÄ AiÀÄÄPÉUÉ ¸ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß vÀAzÀÄPÉÆlÖgÀÆ, CªÀÅ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ gÁµÀÖæUÀ½UÉ

¨sÁj ¨É¯ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÃj¹vÀÄ. ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼À ±ÉÆÃµÀuÉ, §®ªÀAvÀzÀ ±ÀæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ DqÀ½vÀzÀ «¢ü«eÁÕ£ÀªÀÅ
C£ÉÃPÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è DyðPÀ »AzÀÄ½vÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ÇÀÛªÀå¸ÀÛvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ C½ªÀÅUÀ½UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉªÀÅ ºÀwÛgÀzÀ gÁµÀÖæUÀ¼À gÁdQÃAiÀÄ, DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÁ¸ÀÛªÀvÉUÀ¼À£ÀÄß
gÀÆ¦¸ÀÄwÛzÀÄÝ, ¤gÀAvÀgÀ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À°è ªÀåPÀÛªÁUÀÄvÀÛzÉ.
§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ AiÀÄÄPÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÀPÀ dUÀwÛ£À°è ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ.

AiÀÄÄPÉAiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁædå±ÀQÛAiÀÄ vÁAwæPÀ ±ÀÈAUÀ¢AzÀ ¥ÀæªÀÄÄR §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß PÀArzÀÝgÀÆ, §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁªÀiÁædå±Á» gÁµÀÖæªÁV CzÀgÀ LwºÁ¹PÀ ¥ÁvÀæªÀÅ CzÀgÀ ªÀåQÛvÀé ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¥Àæ¨Ás ªÀªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄvÀÛ¯ÉÃ
EzÉ. ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ EA¢£À eÁUÀwQÃPÀgÀt, ÇÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄªÀÄÄVvÀ £ÁåAiÀÄzÀ PÀÄjvÀÄ
¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ZÀZÉðUÀ¼À°è ¥Àæw¥sÀ°¸ÀÄwÛzÀÄÝ, F EwºÁ¸ÀzÀ ¤gÀAvÀgÀ ¥Àæ¸ÄÀ ÛvÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUÀØªÀiï£À°è §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ DyðPÀ, gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

¸ÁªÀiÁfPÀ ±ÀQÛUÀ¼À ¸ÀAQÃtð ¥ÀgÀ¸ÀàgÀQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÀåªÀÄ PÁæAwAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è
§AqÀªÁ¼À±Á» GzÀAiÀÄ¢AzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁV, eÁUÀwPÀªÁV ©ænµï ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ «¸ÀÛgÀuÉªÀgÉU,É F
¥Àj¥ÀÇtðvÉUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄPÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÀPÀ dUÀwÛ£À ªÉÄÃ¯É C½¸À¯ÁUÀzÀ UÀÄgÀÄvÀÄ ©nÖªÉ. AiÀÄÄPÉAiÀÄ
§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ LwºÁ¹PÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÀðPÁ°Ã£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß
CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ DzsÀÄ¤PÀvÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwQÃPÀgÀtzÀ ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À®Ä CUÀvÀåªÁVzÉ.
1.3 ¥sÁæ£ïì
¥sÁæ¤ì£À §AqÀªÁ¼À±Á» ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄÄ DAvÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁºÀå PÁgÀtUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃUÀ¢AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁ¬ÄvÀÄ.

zÉÃ±ÀzÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀªÀÅ £ÉgÉAiÀÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ±ÀQÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀUÉÆ½¹vÀÄ,
CzÀgÀ ¥sÀ®ªÀvÁÛzÀ PÀÈ¶ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÄ±À®ªÁzÀ PÁ«ÄðPÀ §®ªÀÅ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ±ÀQÛAiÀiÁzÀ vÀ¼ÀºÀ¢
MzÀV¹vÀÄ. ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ°è ¸ÁÜ¦vÀªÁzÀ ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥Áj ¸ÀAWÀUÀ¼ÄÀ ªÁå¥ÁgÀ eÁ®UÀ¼À gÀZÀ£ÉUÉ ºÁ¸ÀÄ
ºÉÆPÁÌ¬ÄvÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ PÉÃA¢ævÀ C¨sÁå¸ÀUÀ¼À ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀºÀPj
À ¹vÀÄ.
16£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ¯ÁèUÀ¯ÉÃ, ¥sÁæ£ïì eÁUÀwPÀ ªÁå¥ÁgÀzÀ°è ¸ÀQæAiÀÄªÁV vÉÆqÀV¹PÉÆArvÀÄÛ, ¥sÉæAZï ªÁå¥ÁgÀ¸ÀÜgÀÄ

¯ÉªÁAmï ªÀÄvÀÄÛ CªÉÄÃjPÁzÀvÀÛ EgÀÄªÀ §AzÀgÀÄUÀ¼À°è ªÀåªÀºÁgÀ £ÀqÉ¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ GvÉÛÃd£À
¤ÃqÀÄªÀ°è gÁdvÀAvÀæ ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¹vÀÄ, ªÁå¥Áj PÀA¥À¤UÀ½UÉ KPÁ¢üPÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀ
ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ DyðPÀ ¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß MzÀV¹vÀÄ. gÁdå ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV GzÀåªÀÄUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ
EgÀÄªÀ F ¨sÁUÀ¸ÀA§AzsÀªÀÅ ¥sÁæ£ïì£À°è §AqÀªÁ¼À±Á» «¸ÀÛgu À ÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ.
GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ zsÀ¤PÀvÉ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ
¥sÁæ¤ì£À GzÀåªÀÄ PÁæAwAiÀÄÄÄ ºÀAvÀ ºÀAvÀªÁV £ÀqÉ¢zÉ, ««zsÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ««zsÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ°è vÉÆqÀVzÀªÀÅ.
®AiÀiÁ£ï ªÀÄvÀÄÛ £ÁªÀÄAðrAiÀÄ°è dªÀ½ vÀAiÀiÁjPÉ ZÉÃvÀj¹PÉÆAqÁUÀ, GPÀÄÌ±Á¯É ªÀÄvÀÄÛ PÀ°èzÀÝ®Ä UÀtÂUÁjPÉ
¥ÀÆªÉÇðvÀÛgÀPÌÉ ¹Ã«ÄvÀªÁ¬ÄvÀÄ. D«AiÀÄ ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAwæÃPÀÈvÀ GvÁàzÀ£Á vÀAvÀæUÀ¼ÄÀ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ
PÀ¯Á«zÀgÀÄ §¼À¸ÀÄwÛzÀÝ vÀAvÀæUÀ¼À°è ¥ÀjªÀvÀð£É ªÀiÁrvÀÄ, GvÁàzÀPv
À ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÉa¹Ñ vÀÄ.
¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ¥ÉÇæÃvÁìºÀPÀ ¥ÁvÀæªÀ»¹vÀÄ, gÉÊ®ÄªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ, PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

§AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ºÀÆrPÉ ªÀiÁrvÀÄ. £Á¥ÉÇÃ°AiÀÄ£ï III gÀ JgÀqÀ£ÉÃ
¸ÁªÀiÁædåªÀÅ, «±ÉÃµÀªÁV, DzsÀÄ¤QÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ DzÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrzÀªÀÅ, 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ
GvÀÛgÁzsÀðzÀ°è ¥sÁæ¤ì£À PÉÊUÁjPÁ «¸ÀÛgÀuÉUÉ £É¯ÉAiÀiÁzÀªÀÅ.
¸ÁªÀiÁædå±Á» ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»
¥sÁæ£ïì£À ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄÄ 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è vÁAwæPÀ ±ÀÈAUÀPÉÌ vÀ®Ä¦vÀÄ, C°è ¥sÁæ£ïì D¦üæPÁ, zÀQët¥ÀÇªÀð
KµÁå ªÀÄvÀÄÛ ¥É¹¦üPï£À°è ªÁå¥ÀPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥Á¢¹vÀÄ. 1830gÀ°è C°ÓÃjAiÀÄ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀÄ, ¥sÁæ¤ì£À
ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¸ÁªÀiÁædåzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ, £ÀAvÀgÀ EAqÉÆÃZÉÊ£Á, ªÀÄqÀUÁ¸ÀÌgï, ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ
D¦üæPÁzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆArvÀÄ.
¥sÉæAZï ªÀ¸ÁºÀvÀÄ DqÀ½vÀªÀÅ C£ÀÄPÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ «¨sÀd£ÁvÀäPÀ ¤ÃwUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£É ªÀÄÆ®PÀ UÀÄgÀÄw¸À®ànÖvÀÄ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ, C°ÓÃjAiÀÄzÀ°è, ¥sÉæAZï ¤ªÁ¹UÀ½UÉ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ¹QÌzÀÝgÉ, ¸ÀézÉÃ²
C°ÓÃjAiÀÄªÀgÀÄ PÀlÄªÁzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹zÀgÀÄ. ¥sÉæAZï ¨sÁµÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÈÌwAiÀÄ
ºÉÃjPÉ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥ÀæeÉUÀ¼À£ÀÄß ¥sÉæAZï "£À«ÃPÀj¸ÀÄªÀ «ÄµÀ£ï" UÉ ¸ÉÃj¸À®Ä GzÉÝÃ²¸À¯Á¬ÄvÀÄ, DzÀgÉ ««zsÀ
ªÀÄlÖUÀ¼À°è AiÀÄ±À¹éAiÀiÁVvÀÄÛ.
ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ
¥sÁæ¤ì£À DyðPÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ CzÀgÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÆÀ ß «ÄÃj ºÉZÁÑ¬ÄvÀÄ. ¥sÉæAZï PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¨ÁåAPïUÀ¼ÀÄ eÁUÀwPÀ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ PÉëÃvÀæzÀ°è ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¹zÀÝªÀÅ, ¥sÉæAZï GzÀå«ÄUÀ¼ÀÄ
gÉÊ®ÄªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ, zÀÆgÀzÀ±Àð£À, UÀtÂUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÀ½UÉ ºÀÆrPÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ.
1800gÀ°è ¸ÁÜ¦vÀªÁzÀ ¨ÁAPï r ¥sÁæ£ïì zÉÃ±ÀzÀ PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹vÀÄ, ºÀtzÀ ¸ÀgÀ§gÁd£ÀÄß
¤AiÀÄAwæ¹ £ÁtåªÀ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁrvÀÄ. ¥sÉæAZï ªÁå¥ÁgÀ¸ÀÜgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄPÁgÀgÀÄ RAqÁAvÀgÀUÀ¼À°è
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ, aÃ£Á, ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¯Áån£ï CªÉÄÃjPÁzÉÆA¢UÉ ªÁå¥ÁgÀzÀ°è vÉÆqÀVPÉÆArzÀÝgÀÄ.
¥Áåj¸ï eÁUÀwPÀ ªÁå¥ÁgÀzÀ°è vÀ£Àß ¥Àæ¨Ás ªÀªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸ÀÄvÁÛ, ®AqÀ£ï£ÉÆA¢UÉ ¸Àà¢üð¸ÀÄvÀÛ, ¥ÀæªÀÄÄR ºÀtPÁ¸ÀÄ
PÉÃAzÀæªÁV ¨É¼ÉzÀÄ§A¢vÀÄ.
ªÀ¸ÁºÀvÀÄ gÁμÀÖæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ
¥sÉæAZï ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ ««zsÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è «©ü£ßÀ ªÁV ¥Àjt«Ä¹vÀÄ. D¦üæPÁzÀ°è,
¥sÉæAZï ªÀ¸ÁºÀvÀÄ DqÀ½vÀªÀÅ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ DyðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼À£ÄÀ ß ºÁ¼ÀÄªÀiÁrvÀÄ, ªÁå¥ÀPÀ
§qÀvÀ£À ªÀÄvÀÄÛ CªÀ®A§£ÉAiÀiÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁrvÀÄ. ¸ÀézÉÃ² d£ÁAUÀªÀ£ÀÄß §®ªÀAvÀzÀ PÁ«ÄðPÀ ªÀÄvÀÄÛ vÉjUÉUÉ
M¼À¥Àr¸À¯Á¬ÄvÀÄ, ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ¨sÀÆ«Ä MqÉAiÀÄÄªÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ±ÉÊ°AiÀÄ D¹Û ºÀPÀÄÌUÀ½UÉ
§zÀ¯Á¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
EAqÉÆÃZÉÊ£ÁzÀ°è, ¥sÉæAZï ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»AiÀÄÄ D ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DyðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwUÉ D¼ÀªÁzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ

©ÃjvÀÄ. gÀ§âgï ªÀÄvÀÄÛ PÁ¦üAiÀÄAvÀºÀ £ÀUÀzÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨sÀÆzÀÈ±ÀåªÀ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¹,
¸ÀézÉÃ² ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÜ¼ÁAvÀgÀ ªÀiÁrvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ GvÀÌµÀðªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ. ¥sÉæAZï DqÀ½vÀªÀÅ
PÀpt PÁ«ÄðPÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆgÀvÉUÉzÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃjvÀÄ, ªÀ¸ÁºÀvÀÄ PÉÃAzÀæzÀ ¯Á¨sÀPÁÌV D
¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß zÉÆÃavÀÄ.
zsÀ¤PÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ¼ÀÄ ¥sÁæ£ïì£À UÀÄgÀÄw£À ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¸ÀAªÀºÀ£ÀUÀ¼À£ÄÀ ß

¤¢ðµÀÖUÉÆ½¸ÀÄvÀÛªÉ. ¥sÉæAZï ¨sÁµÉ, PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ ºÀ¼ÉAiÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼°
À è
±Á±ÀévÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÄÀ ß ©ÃjªÉ, ¥sÁæ£ïì vÀ£Àß ¸ÁªÀiÁædå±Á» ¨sÀÆvÀPÁ®zÀ ¸ÀAQÃtðvÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃgÁqÀÄwÛzÉ.
DzsÀÄ¤PÀ ªÀ®¸É, §ºÀÄ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ UÀÄgÀÄw£À §UÉÎ ZÀZÉðUÀ¼ÀÄ ¥sÁæ£ïì£À ªÀ¸ÁºÀvÀÄ
¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ£ßÀ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ DzÀ±ÀðUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆA¢¸ÀÄªÀ AiÀÄvÀßªÀ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛªÉ. LwºÁ¹PÀ
C£ÁåAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¼ÉAiÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀÄäwAiÀÄ£Éßr¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ 21£ÉÃ
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ¥sÁæ£ïì£À ¸ÁªÀiÁædå±Á» EwºÁ¸ÀzÀ ±Á±ÀévÀ ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ.
1.4 dªÀÄð¤
dªÀÄð¤AiÀÄÄ §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀiÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁzÀzÀÄÝ ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ CAvÀå¢AzÀ ¥ÀvÉÛ ºÀZÀÑ§ºÀÄzÀÄ, C°è

ºÁå¤ìAiÀiÁnPï °ÃUï, ªÁå¥Áj V¯ïØUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¥ÀlÖtUÀ¼À MPÀÆÌl, ¨Á°ÖPï ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ
¸ÀªÀÄÄzÀæUÀ¼ÁzÀåAvÀ ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÀÄß ¸ÁzÀgÀUÉÆ½¹vÀÄ. F ¥ÁægÀA©üPÀ ªÁtÂdå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ¨ÁåAQAUï, ºÀtPÁ¸ÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ ªÁtÂdå ¸ÉÃjzÀAvÉ §AqÀªÁ¼À±Á» C¨sÁå¸ÀUÀ½UÉ £É¯ÉAiÀiÁzÀªÀÅ.
16£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀPÉÌ, dªÀÄð¤AiÀÄÄ ¸ÀévÀAvÀæ gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdªÀÄ£ÉUÀ¼À MAzÀÄ ¥ÁåZÀéPïð DVvÀÄÛ, ¥Àæw MAzÀÄ
vÀ£ÀßzÉÃ DzÀ DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ ¨É¼Àªt À ÂUÉ
UÀÄªÀiÁ¸ÀÛ V¯ïØUÀ¼ÄÀ , ªÁå¥Áj ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀgÀ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À £ÉmïªÀPïð ªÀÄÆ®PÀ ¨ÉA§°vÀªÁVvÀÄÛ,
¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ²Ã®vÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¹vÀÄ.
17£ÉÃ ªÀÄvÀÄÛ 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è ªÁtÂdåvÉAiÀÄ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀÅ dªÀÄð¤AiÀÄ°è §AqÀªÁ¼À±Á» ¨É¼ª À ÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÉa¹Ñ vÀÄ. gÁdå ¥ÁæAiÉÆÃfvÀ ªÁtÂdå ¤ÃwUÀ¼ÄÀ ªÁå¥ÁgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß ¸ÀA¥Á¢¸À®Ä, ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAgÀPÀëuÁvÀäPÀ PÀæªÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¹zÀªÀÅ. ¥sÉæqÀjPï ¢ UÉæÃmï £À £ÉÃvÀÈvÀézÀ ¥ÀæµÁå,
DAvÀjPÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉÃ¦¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ DzÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉa¸ Ñ À®Ä DyðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß
C£ÀÄµÁ×£U À ÉÆ½¹vÀÄ.
GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á» ¨É¼ª

À ÀtÂUÉ
19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è dªÀÄð¤AiÀÄ GzÀå«ÄÃPÀgÀtzÀ ªÉÃUÀwÃPÀëÚªÁVvÀÄÛ, vÀAvÀæeÁÕ£À ºÉÆ¸À ¥ÀoÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

gÁdåzÀ ºÀ¸ÛÀPëÃÉ ¥À¢AzÀ ¥ÉæÃjvÀªÁVzÉ. 1834gÀ°è gÀZÀ£A
É iÀiÁzÀ gÉhÆ¯ÉèégÉÊ£ï JA§ PÀ¸ÀÖªÀiïì ¸ÀAWÀªÀÅ dªÀÄð£ï
¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀåAvÀ ¸ÀgÀPÄÀ UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼ÀzÀ ªÀÄÄPÀÛ ZÀ®£ÉUÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁ¬ÄvÀÄ, DyðPÀ KQÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ
GzÀåªÀÄ «¸ÀÛgÀuÉUÉ vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ PÉ®¸À ªÀiÁrvÀÄ.
gÉÊ®Ä ¤ªÀiÁðtªÀÅ SÁ¸ÀV ºÀÆrPÉzÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ C£ÀÄzÁ£ÀUÀ½AzÀ ºÀtPÁ¹£À £ÉgÀ«¤AzÀ, PÀZÁÑ
ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀÇtð ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À ¸ÁUÀuÉUÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁVvÀÄÛ, zÉÃ²ÃAiÀÄªÁV ªÀÄvÀÄÛ «zÉÃ² ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ
GzÀåªÀÄ PÉÃAzÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¹vÀÄ. PÀÄæ¥ïà, ¹ªÉÄ£ïì, ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÊAiÀÄgïAvÀºÀ GzÀåªÀÄ zÉÊvÀåUÀ¼À GzÀAiÀÄªÀÅ
dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß GPÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPg À ÀtUÀ½AzÀ gÁ¸ÁAiÀÄ¤PÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §mÉÖUÀ¼ÀªÀgÉUÉ GvÁà¢¸ÀÄªÀ
ªÀiÁå£ÀÄ¥sÁåPÀÑjAUï ¥ÀªÀgïºË¸ïDV¹zÀªÀÅ.
¸ÁªÀiÁædåªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»

«zÉÃ²ÃAiÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀÄªÀ dªÀÄð¤AiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀÅ DyðPÀ, vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊzÁÞAwPÀ
PÁgÀtUÀ½AzÀ ¥ÉæÃjvÀªÁVvÀÄÛ. ZÁ£Éì®gï MmÉÆÖÃ ªÁ£ï ©¸ÁäPïð 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è D¦üæPÁ, KµÁå,
ªÀÄvÀÄÛ ¥É¹¦üPï ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀ ªÀÄÆ®PÀ dªÀÄð¤AiÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëUÀ¼À£ÀÄß
¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ.
D¦üæPÁzÀ°è, mÉÆÃUÉÆ¯ÁåAqï, PÁåªÀÄgÀÆ£ï, dªÀÄð£ï F¸ïÖ D¦üæPÁ (mÁAeÁ¤AiÀiÁ), ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð£ï

¸Ëvï-ªÉ¸ïÖ D¦üæPÁ (£À«ÄÃ©AiÀiÁ) AiÀÄAvÀºÀ dªÀÄð£ï ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼ÀÄ DyðPÀ ±ÉÆÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ
D¢ü¥ÀvÀåzÀ aºÉßAiÀiÁVzÀÝªÀÅ. §®ªÀAvÀzÀ ±ÀæªÀÄ, vÉjUÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ PÀ§½PÉUÀ¼À ºÉÃjPÉ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ°è
¥ÀæwgÉÆÃzsÀ ªÀÄvÀÄÛ wgÀÄUÉÃlÄUÀ¼À£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. dªÀÄð£ï ¸Ëvï-ªÉ¸ïÖ D¦üæPÁzÀ°è £ÀqÉzÀ ºÉgÉgÉÆ ªÀÄvÀÄÛ
£ÀªÀÄPÁé d£À¸A À ºÁgÀªÀÅ ¸Á«gÁgÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÀgÀ ¸ÁªÀÅUÀ½UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ dªÀÄð£ï ªÀ¸ÁºÀvÀÄ
D½éPÉAiÀÄ PÀÆægÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ vÀ£Àß UÀr «ÄÃjzÀ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄªÀgÉUÉ «¸ÁÛgÀUÉÆArvÀÄÛ. dªÀÄð£ï
¸ÁªÀiÁædåªÀÅ vÀ£Àß GzÀåªÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼£ À ÀÄß D¼ÀÄªÀÅzÀPÁÌV
¥ÀæªÀÄÄR GvÁàzÀ£Á ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À gÀ¥sÁÛzÁgÀ£Á¬ÄvÀÄ. ºÁA§Uïð, ¨ÉæªÀÄ£ï, ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉæªÀÄºÁðªÉ£ï §AzÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ £ÉgÉAiÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ «zÉÃ²ÃAiÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼Æ
É A¢UÉ ªÁå¥ÁgÀPÌÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁVzÀÝªÀÅ, DzÀgÉ
dªÀÄð£ï ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ GzÀåªÀÄ «¸ÀÛgÀuÉUÉ ¨ÉA§® ¤ÃqÀ®Ä ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹zÀªÀÅ. dªÀÄð£ï
¨ÁåAQAUï ªÀåªÀ¸ÜÉ AiÀÄÄ GzÀåªÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ºÀtPÁ¸ÀÄ MzÀV¸À®Ä
¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹vÀÄ. ºÀÆrPÉ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉærmï ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÄÀ gÉÊ®ÄªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ, PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ UÀtÂ ¤ªÀiÁðtPÁÌV §AqÀªÁ¼À MzÀV¹zÀªÀÅ, dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæeÁÕ£À
ªÀÄÄAzÀÄªÀjPÉUÉ EAzsÀ£À vÀÄA©zÀªÀÅ.
ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥Àæ¨sÁ«vÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ
dªÀÄð£ï ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀªÀÅ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀåvÁå¸ÀªÁVzÀÝgÀÆ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV DyðPÀ ±ÉÆÃµÀuÉ,

¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ »ÃAiÀiÁ½¸ÀÄ«PÉ, ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ºÀwÛPÀÄÌ«PÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. D¦üæPÁzÀ°è, dªÀÄð£ï ªÀ¸ÁºÀvÀÄ
D½éPÉAiÀÄÄ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ DyðPÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ eÁÕ¥ÀPÀUÀ¼À£ÀÄß ÇÀÛªÀå¸ÀÛUÉÆ½¹vÀÄ, ªÁå¥ÀPÀ zÁjzÀæå
ªÀÄvÀÄÛ CªÀ®A§£ÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÀgÀÄ §®ªÀAvÀzÀ ±ÀæªÀÄ, vÉjUÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ PÀ§½PÉUÀ½UÉ
M¼À¥ÀnÖzÀÝgÀÄ, E£ÀÄß AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ ±ÉÊ°AiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÄÀ ß §zÀ¯Á¬Ä¹zÀªÀÅ.
dªÀÄð£ï ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ £ÀAvÀgÀzÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À£ÄÀ ß gÀÆ¦¸ÀÄvÁÛ, ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ
ÇÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ G¢éUÀßvÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁVzÉ. LwºÁ¹PÀ C£ÁåAiÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ
ªÀ¸ÁºÀvÀÄ «zsÉÃAiÀÄgÀ ªÀA±ÀdgÉÆA¢UÉ ¸ËºÁzÀðAiÀÄÄvÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ªÀiÁqÀÄwÛgÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄAzÀÄªÀj¢ªÉ, EzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ ¸ÁªÀiÁæeÁåwÃvÀ CwÃvÀzÀ ¢ÃWÀðPÁ®zÀ ¥Àæ¨Ás ªÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ.
DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀ®¸É, §ºÀÄ¸ÁA¸ÀÌøwPÀvÉAiÀÄÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ºÉÆuÉUÁjPÉUÀ¼£ À ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀÄ,

dªÀÄð¤AiÀÄ ¸ÁªÀiÁæeÁåwÃvÀ CwÃvÀzÉÆA¢UÉ CzÀgÀ ¤gÀAvÀgÀ ¸ÀA¥ÀPÀðªÀ£ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ LwºÁ¹PÀ C£ÁåAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
JzÀÄj¸À®Ä CzÀgÀ §zÀÞvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ. ¸ÀAªÁzÀ, ¸ÀägÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇgÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ªÀiÁrzÀ
¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ, DzsÀÄ¤PÀ dUÀwÛ£À°è ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¦àPÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÀj¸À®Ä CªÀÅUÀ¼À
ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß MwÛ ºÉÃ¼ÀÄvÀÛªÉ.
1.5 d¥Á£ï
d¥Á¤£À §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄwÛ£À ªÀUÁðªÀuÉAiÀÄÄ H½UÀªÀiÁ£ÀåzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ CªÀ¢ü CAzÀgÉ KqÉÆÃ

CªÀ¢üAiÀÄ°è (1603-1868), mÉÆPÀÄUÁªÀ ±ÉÆÃUÀÄ£Émï£À DqÀ½vÀzÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. F CªÀ¢üAiÀÄ°è, ¸ÀPÉÆPÀÄ
¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹ d¥Á£ï EvÀgÀ dUÀwÛ¤AzÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄªÀiÁr ¸Á¥ÉÃPÀë ¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀævÉåÃPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¹vÀÄ, EzÀÄ «zÉÃ² ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀPÀðªÀ£ÀÄß ¤§Að¢ü¹vÀÄ. F
¥ÀævÉåÃPÀvÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ, d¥Á£ï vÀ£Àß DAvÀjPÀ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¨sÀvÀÛzÀ PÀÈ¶, PÉÊUÁjPÁ GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÄÀ ß DzsÀj¹ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹vÀÄ.
1868gÀ°è ªÉÄfÃ ¥ÀÅ£ÀgÀÄvÁÜ£ÀªÀÅ d¥Á£ï£À DzsÀÄ¤PÀvÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á» C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ªÀÄºÀvÀézÀ

PÀëtªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¹vÀÄ. ªÉÄfÃ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ H½UÀªÀiÁ£Àå ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß «¸Àfð¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ GzÀå«ÄÃPÀgÀtªÀ£ÄÀ ß
GvÉÛÃf¸À®Ä §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðUÀ½UÉ ºÀÆrPÉ ªÀiÁrzÉAiÉÄAzÀÄ,
gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨ÁåAQAUï ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ²Ã®vÉ ªÀÄvÀÄÛ £Á«Ã£ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¹vÀÄ. QÃ
GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ §mÉÖUÀ¼ÀÄ, ºÀqÀUÀÄ ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ UÀtÂUÁjPÉ DzsÀÄ¤QÃPÀÈvÀªÁVzÀÄÝ, d¥Á£ï C£ÀÄß GzÀåªÀÄ
±ÀQÛAiÀiÁV GzÀ¬Ä¸À®Ä vÀ¼ÀºÀ¢ ºÁQzÀªÀÅ.
GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á» ¨É¼ÀªÀtÂUÉ
d¥Á£ï£À GzÀå«ÄÃPÀgÀtªÀÅ ªÉÄfÃ CªÀ¢üAiÀÄ (1868-1912) ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ vÉÊ±ÉÆÃ CªÀ¢üAiÀÄ°è (1912-
1926) ªÉÃUÀªÁV ZÀÄgÀÄPÀÄUÉÆArvÀÄ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÁeÁå²ævÀ GzÀåªÀÄUÀ¼À ¥ÀæZÁgÀ, vÁAwæPÀ ±Á¯ÉUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ
«±Àé«zÁå¤®AiÀÄUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ¨ÁlÄìUÀ¼À, CAzÀgÉ zÉÆqÀØ PÉÊUÁjPÁ ¸ÀAWÀUÀ¼À ¨ÉA§®zÀAvÀºÀ ¤ÃwUÀ¼À
ªÀÄÆ®PÀ GzÀåªÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ°è PÉÃAzÀæ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹vÀÄ.
«ÄlÄì¬Ä, «ÄvÀÄì©¶, ¸ÀÄ«ÄvÉÆªÉÆ, ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄ¸ÀÄqÁ ªÀÄÄAvÁzÀ eÉÊ¨ÁlÄìUÀ¼ÄÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR

PÉëÃvÀæUÀ¼À£ÀÄß D¼ÀÄªÀ ±ÀQÛAiÀÄÄvÀ DyðPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄäzÀªÀÅ, EªÀÅUÀ¼ÀÄ ¨ÁåAQAUï, vÀAiÀiÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ
ªÁå¥ÁgÀªÀ£ÄÀ ß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ. F ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ d¥Á£ï£À GzÀåªÀÄ «¸ÁÛgÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹vÀÄ,
§ÈºÀvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ºÀtPÁ¸ÀÄ MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀgÀ°è ªÀÄvÀÄÛ M¼ÁAUÀt ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄªÁV ªÁå¥ÀPÀ
ªÁå¥ÁgÀ eÁ®ªÀ£ÄÀ ß ¸ÁÜ¦¸À®Ä.
¸ÁªÀiÁædåªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»
d¥Á£ï£À ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ «¸ÀÛgÀuÉUÁV £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£É
ªÀÄvÀÄÛ 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÉÆzÀ® zÀ±ÀPÀUÀ¼À°è ºÉZÀÄÑ ZÀÄgÀÄPÀÄUÉÆAqÀªÀÅ, ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ
vÀAvÀæeÁÕ£zÀ À ¯Á¨sÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä. ¥ÀæxÀªÀÄ ¹Ã£ÉÆÃ-d¥Á£ï AiÀÄÄzÀÞ (1894-1895) ªÀÄvÀÄÛ gÀÄ¸ÉÆìÃ-d¥Á£ï
AiÀÄÄzÀÞ (1904-1905) d¥Á£ï C£ÀÄß ¥ÀÇªÀð KµÁåzÀ°è ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ±ÀQÛAiÀiÁV ¸ÁÜ¦¹vÀÄ.
d¥Á£ï ¥ÀæxÀªÀÄ ¹Ã£ÉÆÃ-d¥Á£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ vÉÊªÁ£ï C£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ gÀÄ¸ÉÆìÃ-d¥Á£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ
PÉÆjAiÀiÁªÀ£ÀÄß D£ÉPïì ªÀiÁrd¥Á£ï ¥ÀæxÀªÀÄ ¹Ã£ÉÆÃ-d¥Á£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ vÉÊªÁ£ï C£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ gÀÄ¸ÉÆìÃ-
d¥Á£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ PÉÆjAiÀiÁªÀ£ÀÄß D£ÉPïì ªÀiÁr, JgÀqÀÆ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀ¸ÁºÀvÀÄ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß
¸ÁÜ¦¹vÀÄ. PÉÆjAiÀiÁzÀ°è d¥Á£ï DqÀ½vÀªÀÅ PÉÆjAiÀiÁ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß M¦à¸À®Ä, PÉÆjAiÀiÁzÀ ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ
¨sÁµÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä, ªÀÄvÀÄÛ d¥Á£ï DyðPÀvÉUÉ ¯Á¨sÀªÁUÀ®Ä PÉÆjAiÀiÁzÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ±ÀæªÀÄªÀ£ÀÄß
±ÉÆÃ¶¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ.
d¥Á£ï£À zËdð£ÀåªÀÅ ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄvÀÛµÀÄÖ «¸ÁÛgÀªÁ¬ÄvÀÄ, ªÀÄAZÀÄjAiÀiÁ, aÃ£Á,

«AiÉÄmÁßA, EAqÉÆÃ£ÉÃ²AiÀiÁ, ªÀÄvÀÄÛ ¦ü°¥ÉÊ£ïì ¸ÉÃjzÀAvÉ ¥ÀÇªÀð ªÀÄvÀÄÛ zÀQët ¥ÀÇªÀð KµÁåzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è
DPÀæªÀÄtPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è d¥Á£ï ¸ÉÃ£Á DqÀ½vÀªÀÅ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß §®ªÀAvÀzÀ
±ÀæªÀÄ, §ÈºÀvï PÉÆ¯ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ PÀÆægÀPÀÈvÀåUÀ½UÉ M¼À¥Àr¹vÀÄ, EzÀÄ d¥Á£ï£À ¸ÁªÀiÁæeÁåwÃvÀ
ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëUÀ¼À£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ.
d¥Á£ï£À DyðPÀ «¸ÁÛgÀªÀÅ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¹£À°è ºÉZÀÄw Ñ ÛgÀÄªÀ ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÀ
GvÉÛÃfvÀªÁ¬ÄvÀÄ. 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£É ªÀÄvÀÄÛ 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ°è gÉÃµÉä, §mÉÖUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ
vÀAiÀiÁj¹zÀ ¸ÀgÀPÀÄUÀ¼À d¥Á£ï gÀ¥sÀÅÛ GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæeÁÕ£À £À«Ã£ÀvÉ¬ÄAzÀ ¥ÉæÃjvÀªÁV KjvÀÄ.
d¥Á£ï ¨ÁåAQAUï ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ GzÀåªÀÄ «¸ÀÛgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ «zÉÃ²ÃAiÀÄ ºÀÆrPÉUÀ½UÉ ºÀtPÁ¸ÀÄ MzÀV¸ÀÄªÀ°è
¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¹vÀÄ. d¥Á£ï ¨ÁåAPï ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆPÉÆºÁªÀiÁ ¸Éà¹Ã ¨ÁåAPï ªÀÄÄAvÁzÀ DzsÀÄ¤PÀ
¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄÄ §AqÀªÁ¼À ¸ÀAUÀæºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæeÁÕ£À PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð AiÉÆÃd£ÉUÀ¼° À è ºÀÆrPÉUÉ C£ÀÄPÀÆ®ªÁ¬ÄvÀÄ.
ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥Àæ¨sÁ«vÀ gÁμÀÖæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ
d¥Á£ï£À ¸ÁªÀiÁæeÁåwÃvÀ «¸ÁÛgÀªÀÅ KµÁåzÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¢ÃWÀðPÁ°PÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼£ À ÀÄß
GAlÄªÀiÁrvÀÄ. PÉÆjAiÀiÁzÀ°è, d¥Á£ï ªÀ¸ÁºÀvÀÄ DqÀ½vÀªÀÅ PÉÆjAiÀiÁzÀ ¸ÀA¸ÀÈÌw ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁµÉAiÀÄ zÀªÀÄ£À,
¸ÀA¥ÀwÛ£À ±ÉÆÃµÀuÉ, ªÀÄvÀÄÛ PÀpt ±ÀæªÀÄ ¤ÃwUÀ¼À ºÉÃjPÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. 1919 gÀ°è ªÀiÁZïð 1gÀAzÀÄ
ZÀ¼ÀÄªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ ¥ÀæwgÉÆÃzsÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÄÀ PÉÆjAiÀiÁ d£ÀgÀ d¥Á£ï D¼Éé¬ÄAzÀ
¸ÁévÀAvÀæåPÉÆÃjPÉAiÀÄ PÀ£À¸ÄÀ UÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛªÉ.
aÃ£ÁzÀ°è, ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è d¥Á£ï£À zËdð£Àå ªÀÄvÀÄÛ DPÀæªÀÄtªÀÅ ªÁå¥ÀPÀ £Á±À,
PÀÆægÀPÀÈvÀåUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀºÁ¤UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. £ÁAfAUï ºÀvÁåPÁAqÀzÀ°è, d¥Á£ï ¸ÉÃ£Á¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ
£ÀÆgÁgÀÄ ¸Á«gÀ aÃ£Á £ÁUÀjPÀgÀ£ÀÄß ºÀvÉå ªÀiÁrzÀÄÝ, ¸ÉÊ£ÉÆÃ-d¥Á£ï ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è £ÉÆÃ«£À ¸ÀägÀuÉAiÀiÁVzÉ.
§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ¼ÀÄ d¥Á£ï£À ºÉUÀÎ½PÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ

¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄwÛªÉ. d¥Á£ï£À ªÉÃUÀzÀ GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå «¸ÁÛgÀªÀÅ CzÀ£ÀÄß
H½UÀªÀiÁ£Àå ¸ÀªÀiÁd¢AzÀ DzsÀÄ¤PÀ PÉÊUÁjPÁ ±ÀQÛAiÀÄ£ÁßV ¥ÀjªÀwð¹vÀÄ. AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»AiÀÄ
UÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ d¥Á£ï£À KµÁåzÀ £ÉgÉAiÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«vÀUÉÆ½¸ÀÄwÛzÀÄÝ, CzÀgÀ LwºÁ¹PÀ
PÀxÀ£z
À À ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ.
1. SÁ° ©lÖ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA©.
1. ºÉUï ±ÁAw ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÀÅ £ÀqÉ¬ÄzÀ ªÀµÀð ...........
2. ..............jAzÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ¢ÃWÀð 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
2. MAzÉÃ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹.
3. ¥sÁæ£ïì vÀ£Àß ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁªÀ dAiÀÄzÉÆA¢UÉ ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ?
4. dªÀÄð¤AiÀÄÄ vÀ£Àß ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁgÀ DqÀ½vÀzÀ°è ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ?
3. PÉ¼ÀV£À GvÀÛgÀUÀ¼À°è ¸ÀjAiÀiÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥ÀÅà UÀÄgÀÄw¹.
5. 1789gÀ ¥sÁæ£ïì PÁæAwAiÀÄÄ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«vÀUÉÆ½¸À°®è.
6. d¥Á£ï ªÉÄfÃ ªÀÄvÀÄÛ vÉÊ±ÉÆÃ CªÀ¢üAiÀÄ°è GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄ£ÀÄß ªÉÃUÀUÉÆ½¹vÀÄ.
4. PÉ¼ÀV£À §ºÀÄ DAiÉÄÌ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
7. 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ºÉaÑ£À CªÀ¢üAiÀÄ°è EAUÉèAqÀ£ÀÄß AiÀiÁgÀÄ D¼ÀÄwÛzÀÝgÀÄ?
a) QéÃ£ï J°d¨Évï
b) QéÃ£ï «PÉÆÖÃjAiÀiÁ
c) QéÃ£ï ªÉÄÃj
d) QéÃ£ï ªÉÄÃj DAmÉÆ¬Ä£Émï
8. AiÀiÁªÀ gÁµÀÖæzÀ°è §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á» PÉÃAzÀæ ¥ÁvÀæ ªÀ»¹vÀÄÛ?
a) ¥sÁæ£ïì
b) d¥Á£ï
c) EAUÉèAqï
d) dªÀÄð¤
GvÀÛgÀUÀ¼ÀÄ:
1. 1899
2. 1789 jAzÀ 1914
3. C°ÓÃjAiÀÄ «dAiÀÄ
4. ©¸ÁäPïð
5. vÀ¥ÀÅà
6. ¸ÀjAiÀiÁzÀzÀÄ
7. QéÃ£ï «PÉÆÖÃjAiÀiÁ
8. EAUÉèAqï
1.7 ¸ÁgÁA±À
E°è ¤ÃqÀ¯ÁzÀ ¥ÁoÀUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUïqÀªÀiï, ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ°è 19£ÉÃ ªÀÄvÀÄÛ 20£ÉÃ
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ°è §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ PÀÄjvÀÄ «ªÀgÀªÁzÀ
¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ£ÀÄß
MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ. AiÀÄÄPÉAiÀÄ §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄvÀÛzÀ ªÀUÁðªÀuÉ PÉÊUÁjPÁ PÁæAw¬ÄAzÀ ¥ÉæÃjvÀªÁVzÀÄÝ, ¥ÀæªÀÄÄR

DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀjÃPÀgÀtPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÁªÀiÁædå±Á» eÁUÀwPÀªÁV ©ænµï ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß
«¸ÀÛj¹vÀÄ, ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËUÉÆÃ½PÀ ±ÀQÛ MzÀV¹vÀÄ. ®AqÀ£ï eÁUÀwPÀ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ
ºÀÆrPÉUÀ½UÉ ºÀtPÁ¸ÀÄ PÉÃAzÀæªÁV ¨É¼É¬ÄvÀÄ. §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ
ªÀÄÄAzÀÄªÀjzÀÄ, eÁUÀwÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ GvÀÛgÀ £ÁåAiÀÄvÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ DzsÀÄ¤PÀ ZÀZÉðUÀ¼À£ÀÄß
¥Àæ¨sÁ«vÀUÉÆ½¸ÀÄvÀÛªÉ.
¥sÁæ£ïì£À §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄÄ ªÁå¥ÁgÀ eÁ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¨ÉA§®¢AzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁ¬ÄvÀÄ, ««zsÀ

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÉÊUÁjPÁ ºÀAvÀUÀ¼À°è £ÀqÉ¢vÀÄÛ. ¥sÁæ£ïì ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄÄ 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ±ÀÈAUÀPÉÌ vÀ®Ä¦zÁUÀ,
D¦üæPÁ, zÀQët ¥ÀÇªÀð KµÁå ªÀÄvÀÄÛ ¥Áå¹¦üPï£À°è ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼£ À ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. ¥sÁæ£ïì PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ eÁUÀwPÀ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ«£À°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ»¹vÀÄÛ. ¥sÁæ£ïì ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ
¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ ««zsÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À°è DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ gÀZÀ£U É À¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄ.
1.8 ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀzÀUÀ¼ÄÀ :
1. §AqÀªÁ¼À±Á» (Capitalism): GvÁàzÀ£Á ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À SÁ¸ÀV ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀzÀ D¸É¬ÄAzÀ

AiÀÄÄPÀÛªÁzÀ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ.
2. ¸ÁªÀiÁædå±Á» (Imperialism): zÉÃ±ÀzÀ ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ªÀ¸ÁºÀvÀÄ, ¸ÉÊ¤PÀ DPÀæªÀÄt CxÀªÁ DyðPÀ
D¢ü¥ÀvÀåzÀ ªÀÄÆ®PÀ «¸ÀÛj¸ÀÄªÀ ¤Ãw.
3. GzÀå«ÄÃPÀgÀt (Industrialization): PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ DzsÁjvÀ DyðPÀvÉ¬ÄAzÀ vÀAiÀiÁjPÁ ªÀÄvÀÄÛ

AiÀÄAvÁæzsÁjvÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄvÀÛ ªÀUÁðªÀuÉAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄ.
4. ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á» (Colonialism): DyðPÀ ±ÉÆÃµÀuÉ, gÁdQÃAiÀÄ ¤AiÀÄAvÀæt, CxÀªÁ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¥Áæ§®åPÁÌV

vÀ£Àß zÉÃ±ÀzÀ ºÉÆgÀVgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄªÀ C¨sÁå¸À.
5. gÁµÀÖ-æ gÁdåUÀ¼ÀÄ (Nation-states): ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, PÉÃA¢ævÀ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå UÀÄgÀÄvÀ£ÀÄß,
¸ÀA¸ÀÈÌwAiÀÄ£ÀÄß, ªÀÄvÀÄÛ ¨Á¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀAaPÉÆ¼ÀÄîªÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ gÁdQÃAiÀÄ KPÀPU
À À¼ÀÄ.
1.9 ¸ÀéAiÀÄA ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ:
1. 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUïqÀªÀiï£À°è PÉÊUÁjPÁ PÁæAw §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ºÉÃUÉ

¸ÀºÀPÁjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ?
2. F CªÀ¢üAiÀÄ°è ©ænµï ¸ÁªÀiÁædå±Á» ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»AiÀÄ «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉÃ¦¹zÀ ªÀÄÄRå

PÁgÀtUÀ¼ÀÄ K£ÀÄ?
3. 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥sÁæ£ïì£À°è PÉÊUÁjÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¨ÉA§°¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇæÃvÁì»¸À®Ä ¥sÁæ£ïì ¸ÀPÁðgÀªÀÅ AiÀiÁªÀ
jÃwAiÀÄ°è PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹vÀÄ?
4. D¦üæPÁ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët ¥ÀÇªÀð KµÁåzÀ°è ¥sÁæ£ïì ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»AiÀÄ DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
AiÀiÁªÀÅªÀÅ?
5. 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è dªÀÄð¤ §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄvÀÛzÀ ªÀUÁðªÀuÉ AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ°è AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï

QAUïqÀªÀiï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì£ÀªÀÅUÀ½AzÀ «©ü£ÀßªÁVvÀÄÛ?
1.10 ºÉaÑ£À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ
1.DªÀiïð¸ÁÖçAUï– ¢ JA¥ÀgÀgï ZÁ¯ïìð V. ªÁ®ÆåªÀiï I ªÀÄvÀÄÛ II
2. ©AiÀÄqïð - J ¨ÉÃ¹Pï »¸ÀÖj D¥sï ¢ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì
3. JUÁåAðUï - AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï ¥sÀæªÀiï ¢ gÉ£¸

É Á£ïì lÄ ªÁl®Æð
4. JUÀlð£ï - ©ænµï PÁ¯ÉÆ¤AiÀÄ¯ï ¥Á°¹

5. UÁmÁë¯ïÌ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÁZï - AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï CAqï ¢ ªÀiÁqÀ£ïð ªÀ¯ïØð
6. UÀÄqï«£ï - ¢ ¥sÉæAZï gÉªÀ®Æå±À£ï
7. ºÁ¸À¯ï - ®Æ¬Ä XI CAqï ¢ eÉ¤vï D¥sï ¢ ¥sÉæAZï ªÉÆÃ£ÁQð
8. ºÀÆåªÀiï - ¦ü°¥ï II D¥sï ¸ÉàÃ£ï
9. ¯ÁåAUÀgï - C£ÉÊìPÉÆè¦ÃrAiÀiÁ D¥sï ªÀ¯ïØð »¸ÀÖj
10. ®ÆPÁ¸ï - ¢ gÉ£¸

É Á£ïì CAqï j¥sÁªÉÄÃð±À£ï
11. DUï - AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï E£ï ¢ ¸ÉªÉAnÃ£ïÛ ¸ÉAZÀÄj
12. gÁ©£ï¸À£ï ªÀÄvÀÄÛ ©AiÀÄqïð - qÉªÀ®¥ÉäAmï D¥sï ªÀiÁqÀ£ïð AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï
13. ¸ËvïUÉÃmï - J mÉPïìÖ§ÄPï D¥sï ªÀiÁqÀ£ïð AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï »¸ÀÖj ªÁ®ÆåªÀiï I ªÀÄvÀÄÛ II
14. ¸ÁÖæAUï - ¢ EAqÀ¹ÖæAiÀÄ¯ï gÉªÀ®Æå±À£ï
15. ªÁ°¸ÉÓªï¹Ì - PÁåxÀj£ï II D¥sï gÀµÁå
---------
¨ÁèPï 1
WÀlPÀ– 02
GzÁgÀªÁzÀ, ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ, CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è MAzÀÄ ±ÀQÛ ¹zÁÞAvÀ
gÀZÀ£É
2.1 ¦ÃpPÉ
2.2 GzÁgÀªÁzÀ
2.3 ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ
2.4 gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ
2.5 CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è MAzÀÄ ±ÀQÛ ¹zÁÞAvÀ
2.7 ¸ÁgÁA±À
2.9 ¸ÀéAiÀÄA ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ
2.10 ºÉa£
Ñ À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV UÀæAxÀU¼
À ÀÄ
GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ
- GzÁgÀªÁzÀzÀ §UÉÎ «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
-¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ §UÉÎ ZÀað¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
- gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ §UÉÎ «ªÀÄ²ð¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
- 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è MAzÀÄ ±ÀQÛ ¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß w½AiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
1.1 ¦ÃpPÉ
GzÁgÀªÁzÀ JA§ÄzÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀvÀÛé±Á¹ÛæÃAiÀÄ ¹zÁÞAvÀªÁVzÀÄÝ, £À«Ã£À ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ
©ÃjzÀÄÝ, ªÀåQÛAiÀÄ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼ÀÄ, ¸ÁévÀAvÀæå, ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÁvÀæ PÀÄjvÀÄ PÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹zÉ.
¸ÁévÀAvÀæå, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄvÀvÀézÀ ªÀÄÆ® ¹zÁÞAvÀUÀ¼À°è £ÁnzÀÝ GzÁgÀªÁzÀ ªÀåQÛAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß
gÀQë¸ÀÄªÀÅzÀÄ, PÁ£ÀÆ£ÀÄ D½éPÉ, ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀ¸ÀÛPëÃÉ ¥ÀªÀ£ÄÀ ß ¤AiÀÄ«ÄvÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
MwÛ ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. F ¥Àæ§AzsÀªÀÅ GzÁgÀªÁzÀzÀ ªÀÄÄRå vÀvÀéUÀ¼ÄÀ , CzÀgÀ LwºÁ¹PÀ C©üªÀÈ¢Þ, ¥ÀæªÀÄÄR aAvÀPÀgÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤PÀ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdzÀ ªÉÄÃ¯É CzÀgÀ ¥Àæ¨Ás ªÀªÀ£ÀÄß C£ÉéÃ¶¸ÀÄvÀÛzÉ.
GzÁgÀªÁzÀzÀ CAvÀgÁ¼ÀzÀ°è ªÀåQÛAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼À ¥Àæw §zÀÞvÉ EzÉ. EzÀgÀ°è ªÀiÁvÀ£ÁqÀÄªÀ
¸ÁévÀAvÀæå, C©üªÀåQÛ ¸ÁévÀAvÀæå, zsÀªÀÄðzÀ ¸ÁévÀAvÀæå ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨sÉAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæå JA§ £ÁUÀjPÀ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼ÀÄ, DyðPÀ
¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼À°è D¹ÛAiÀÄ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÄÀ , ªÀÄvÀÄÛ GzÀå«ÄvÀéªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArªÉ. GzÁgÀªÁ¢UÀ¼ÀÄ
ªÀåQÛUÀ½UÉ ¸ÀºÀd ºÀPÄÀ ÌUÀ¼ÀÄ EªÉ JAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ F ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À¨ÃÉ PÀÄ. ¸ÀPÁðgÀªÀÅ F
ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À£ÀÄß UËgÀ«¸À¨ÃÉ PÀÄ ºÁUÀÆ J¯Áè £ÁUÀjPÀjUÉ ¸ÀªÀiÁ£À CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À¨ÉÃPÀÄ.
GzÁgÀªÁzÀªÀÅ PÁ£ÀÆ£ÀÄ D½éPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA«zsÁ¤PÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉAiÀiÁzÀÝjAzÀ,

C¢üPÁgÀzÀ PÉÃA¢æÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁgÀzÀ zÀÄ«ð¤AiÉÆÃUÀ¢AzÀ gÀQë¸À®Ä vÀ¥Á¸ÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è PÁAiÀiÁðAUÀ, ±Á¸ÀPÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀiÁAUÀ
±ÁSÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À C¢üPÁgÀ «¨sÀd£É ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß ¥Á°¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀåQÛAiÀÄ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä ¸ÀévÀAvÀæ
£ÁåAiÀiÁAUÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.
2.2 GzÁgÀªÁzÀ
GzÁgÀªÁzÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß 17£ÉÃ ªÀÄvÀÄÛ 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è eÁÕ£ÉÆÃzÀAiÀÄzÀ (J£ï¯ÉÊl£ïªÉÄAmï)

CªÀ¢üAiÀÄ°è PÁt§ºÀÄzÀÄ, C°è eÁ£ï ¯ÁPï, eÁ£ï-eÁPÉé¸ï gÀÄ¸ÉÆì, ªÀÄvÀÄÛ EªÀiÁå£ÀÄAiÉÄ¯ï PÁAmï ªÀÄÄAvÁzÀ
aAvÀPÀgÀÄ GzÁgÀªÁzÀzÀ PÀ®à£ÉUÀ¼À ©üwÛAiÀÄ£ÀÄß ºÁQzÀgÀÄ. eÁ£ï ¯ÁPï£À "¸ÉPÉAqï næÃnÃ¸ï D¥sï UÀªÀ£äÉ Aðmï"
(1689) ¥ÀæPÀÈw ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, ¤AiÀÄ«ÄvÀ ¸ÀPÁðgÀ, ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀzÀ M¦àUÉUÁV ªÁ¢¹vÀÄ, ªÀåQÛAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæå ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé D½éPÉAiÀÄ PÀ®à£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjvÀÄ.
19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è, ±ÉæÃµÀ× °§gÀ°¸ÀªÀiï ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀAvÀ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¹zÁÞAvÀªÁV

ºÉÆgÀºÉÆ«ÄävÀÄ, ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ, SÁ¸ÀV D¹Û, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀ¸ÀÛPëÃÉ ¥ÀªÀ£ÀÄß
¤AiÀÄAwæ¸À®Ä MvÁÛ¬Ä¹vÀÄ. DyðPÀ ¸ÀA¥À£Æ À ä®UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ºÀAaPÉÆ¼ÀÄîªÀ vÀAvÀæªÁV ªÀÄÄPÀÛ
ªÁå¥ÁgÀ, ¸ÀàzsÉð, ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ CvÀÈ¦Û vÀvÀéUÀ¼À£ÄÀ ß CqÀªÀiï ¹ävï "zÀ ªÉ¯ïÛ D¥sï £ÉÃµÀ£ïì" (1776)
PÀÈwAiÀÄ°è ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁrzÀgÀÄ. DzÀgÉ, °§gÀ°¸ÀªÀiï PÁ®PÁ®PÉÌ §zÀ¯ÁAiÀÄÄvÁÛ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ ¥ÀæwQæ¬Ä¸ÀÄvÁÛ, ««zsÀ ¹zÁÞAwÃAiÀÄ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀUÀ½AzÀ «ªÀÄ±ÉðUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ. 19£ÉÃ
±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ¸ÁªÀiÁfPÀ °§gÀ°¸ÀªÀiï GzÀ¬Ä¹, ¸ÁªÀiÁfPÀ
£ÁåAiÀÄ, PÀ¯Áåt ¤ÃwUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ vÁgÀvÀªÀÄåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀzÀ
ºÀ¸ÀÛPëÃÉ ¥ÀPÉÌ UÀªÀÄ£ÀºÀj¹vÀÄ. eÁ£ï ¸ÀÄÖªÀmïð «Ä¯ï, CªÀgÀ "D£ï °§nð" (1859) PÀÈwAiÀÄ°è, ªÀåQÛAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæåzÀ
ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß MwÛºÉÃ¼ÀÄvÁÛ, ¸ÁªÀiÁ£Àå PÀ¯ÁåtªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¯Áåt ªÀÄvÀÄÛ MPÀÆÌlzÀ PÁAiÀÄðzÀ
CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß M¦àPÆ
É AqÀgÀÄ.
20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è, «±ÉÃµÀªÁV DyðPÀ UÉÆAzÀ® ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ PÀ¼ÀPÀ½AiÀÄ CªÀ¢üUÀ¼° À è,

GzÁgÀªÁzÀ, ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ, ¸ÀAgÀPÀëuÁªÁzÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁå¹¸ÀªÀiï ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ¹zÁÞAvÀUÀ½AzÀ
¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ. DzÀgÉ, GzÁgÀªÁzÀzÀ ¸À»µÀÄÚvÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆA¢PÉÆ¼ÀÄî«PÉ F ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß
¤¨sÁ¬Ä¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ C£ÉÃPÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¸ÀªÀÄäwAiÀiÁzÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À°è ¥Àæ¨sÁªÀAiÀÄÄvÀÀ gÁdQÃAiÀÄ ¹zÁÞAvÀªÁV

ºÉÆgÀºÉÆªÀÄä®Ä ¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
¥Áæw¤¢üPÀ ¸ÀPÁðgÀ, PÁ£ÀÆ£ÀÄ D½éPÉ, C®à¸ÀASÁåvÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÉ, ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀjPÀ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼À UËgÀªÀ¢AzÀ
ZÀjwævÀªÁzÀ GzÁgÀªÁzÀzÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼ÀÄ dUÀwÛ£À C£ÉÃPÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR DqÀ½vÀ gÀÆ¥ÀªÁV
ºÉÆgÀºÉÆ«ÄäªÉ. CªÉÄjPÁ, PÉ£q À Á, ¥À²ÑªÀÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ °§gÀ¯ï
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß vÀªÀÄä gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À DzsÁgÀ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÁV C¼Àªr
À ¹PÉÆArªÉ.
gÁdQÃAiÀÄzÀ ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ DyðPÀvÉAiÀÄ°è °§gÀ°¸ÀªÀiï£À ¥Àæ¨Ás ªÀªÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ, EzÀÄ ªÀÄÄPÀÛ

ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÄÀ ß, ªÁå¥ÁgÀ GzÁjÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¹zÀÄÝ.
20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀÄ°è GzÀ¬Ä¹zÀ £ÀªÀ GzÁgÀªÁzÀzÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß,
¤AiÀÄAvÀæt gÀzÀÄÝ, SÁ¸ÀVÃPÀgÀt, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÀAgÀPëu À ÉAiÀÄ£ÀÄß MwÛºÉÃ½vÀÄ, C£ÉÃPÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄ.
GzÁgÀªÁzÀzÀ «gÉÆÃ¢üUÀ¼ÀÄ EzÀ£ÀÄß ÇÀªÀiÁ£ÀvÉ, ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÉÊ¥sÀ®åUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ CªÁAvÀgÀPÌÉ

PÁgÀtªÉAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ, «±ÉÃµÀªÁV ¤AiÀÄAvÀæt«®èzÀ §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄÄ DyðPÀ vÁgÀvÀªÀÄå ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁªÀiÁfPÀ C±ÁAwUÉ PÁgÀtªÁzÁUÀ. CªÀgÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ºÁ¤, eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ PÁ«ÄðPÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ½UÉ ºÁ¤,
ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀvÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁfPÀ KPÀvÉAiÀÄ QëÃtvÉ ªÀÄÄAvÁzÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß PÀÆqÀ
vÉÆÃj¸ÀÄvÁÛgÉ.
DzÀgÉ, GzÁgÀªÁzÀzÀ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ EzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ d£À¸ÁªÀiÁ£Àå DqÀ½vÀ, PÁ£ÀÆ£ÀÄ D½éPÉ, ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄ, ¥Àj¸ÀgÀ ¸À±ÀPÛvÀ É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ ¸ÀªÀiÁªÉÃ±ÀPÁj ¤ÃwUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
F ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä MAzÀÄ vÀAvÀæªÀ£ÁßV MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀÄ °§gÀ°¸ÀªÀiï£À
PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ ªÀiË®åUÀ¼ÁzÀ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÁévÀAvÀæå, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¸À»µÀÄÚvÉUÀ¼À£ÀÄß £ÁåAiÀÄ¸ÀªÀÄävÀ, ¸ÀA¥À£Àß, ªÀÄvÀÄÛ
¸ËºÁzÀðAiÀÄÄvÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß ¤«Äð¸À®Ä CUÀvÀåªÉAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ. GzÁgÀªÁzÀzÀ vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ, CzÀgÀ LwºÁ¹PÀ
GUÀªÀÄ, ¥ÀæªÀÄÄR aAvÀPg À ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CzÀgÀ ¥Àæ¨sÁªÀUÀ¼À §UÉÎ ºÉaÑ£À «ZÁgÀ
w½AiÉÆÃt.
ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼ÀÄ:
GzÁgÀªÁzÀzÀ PÉÃAzÀæzÀ°è ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼À vÀvÀé«zÉ. GzÁgÀªÁzÀUÀ¼ÀÄ ªÀåQÛUÀ¼ÄÀ

¸ÀPÁðgÀUÀ½AzÀ ¤ÃqÀ®àlÖªÀ®è, DzÀgÉ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸Àé¨sÁªÀPÉÌ CAvÀ¤ð»vÀªÁzÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÄÀ ß ºÉÆA¢zÁÝgÉ JAzÀÄ
ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ. F ºÀPÀÄÌUÀ¼°
À è ¨sÁµÀt, zsÀªÀÄð, ¸À¨sÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀwæPÉÆÃzÀåªÀÄzÀ ¸ÁévÀAvÀæå ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼ÄÀ
ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅ ¸ÉÃjªÉ, GzÁºÀgÀuÉUÉ, D¹Û ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, GavÀ GzÀåªÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ C£ÀªÀ±ÀåPÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À«®èzÉ ªÀåQÛAiÀÄ
D¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÅªÀÅzÀÄ.
PÁ£ÀÆ¤£À D½éPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA«zsÁ£À§zÀÞvÉ
GzÁgÀªÁzÀªÀÅ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ DqÀ½vÀPÁÌV PÁ£ÀÆ¤£À D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÆ®¸ÀÛA¨sÀªÀ£ÁßV MwÛºÃÉ ¼ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ

PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀÄ J¯Áè £ÁUÀjPÀjUÉ, C¢üPÁgÀzÀ°ègÀÄªÀªÀjUÀÆ ¸ÀºÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁV C£Àé¬Ä¸À¨ÉÃPÉA§ D¯ÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÄÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ DzsÀj¹gÀ¨ÉÃPÀÄ. ¥Àj²Ã®£ÉUÀ¼ÄÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛAiÀÄ «¨sÀd£ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀA«zsÁ£À§zÀÞvÉ AiÀiÁgÀÆ CxÀªÁ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀA¸ÉÜ
vÀ¥Á¸ÀuÉAiÀiÁUÀzÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀ®Ä CªÀPÁ±À ¤ÃqÀÄªÀÅ¢®è, ÇÀºåÀ vÉ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁgÀzÀ zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀzÀ
«gÀÄzÀÞ gÀPëu
À É ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼ÀÄ

GzÁgÀªÁzÀzÀ PÉÃAzÀæ¨sÁUÀªÀÅ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévÀAvÀæåzÀ PÀ®à£AiÀiÁVzÉÉ. GzÁgÀªÁ¢UÀ¼ÄÀ , ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ
¸ÀPÁðgÀUÀ½AzÀ ¤ÃqÀ®àlÖªÀÅUÀ¼À®èzÀ CAvÀUÀðvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝgÉ JAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ. F ºÀPÀÄÌUÀ¼À°è
ªÀiÁw£À ¸ÁévÀAvÀæå, zsÀªÀÄð, ¸À¨sÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀwæPÉÆÃzÀåªÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ £ÁUÀjPÀ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ D¹Û ºÀPÄÀ ÌUÀ¼ÀÄ,
¸ÀévÀAvÀæ GzÀåªÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÀ ªÀÄzsÀå¥ÀæªÉÃ±À«®èzÉ vÀªÀÄä D¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉA§°¸ÀÄªÀ DyðPÀ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼À£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArªÉ.
PÁ£ÀÆ£ÀÄ D½éPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA«zsÁ¤PÀvÉ
GzÁgÀªÁzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ D½éPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ DqÀ½vÀzÀ ªÀÄÆ®¸ÀÛA¨sÀªÀ£ÁßV MwÛºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. EzÀgÀ°è J¯Áè

£ÁUÀjPÀjUÉ, C¢üPÁgÀ¸ÀÜjUÀÆ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁV PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÄÀ C£Àé¬Ä¸À¨ÉÃPÀÄ JA§ PÀ®à£ÉAiÀÄÄ ¸ÉÃjzÉ, ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀPÁðgÀzÀ QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É EgÀ¨ÉÃPÀÄ. vÀ¥Á¸ÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁgÀ «¨sÀd£ÉAiÉÆA¢UÉ ¸ÀA«zsÁ¤PÀvÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀ ªÀåQÛUÁUÀ° CxÀªÁ ¸ÀA¸ÉÜUÉ
¤§AðzsÀ«®èzÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ºÉÆAzÀ®Ä CªÀPÁ±À ¤ÃqÀÄªÀÅ¢®è, EzÀjAzÀ zÀÄgÁqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁgÀzÀ
zÀÄ§ð¼ÀPÉ «gÀÄzÀÞ gÀPÀëuÉ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
¤AiÀÄ«ÄvÀ ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉ
GzÁgÀªÁ¢UÀ¼ÄÀ SÁ¸ÀV ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ºÀ¸ÀÛPëÃÉ ¥ÀªÀ£ÄÀ ß «ÄvÀªÁVqÀ®Ä ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ, EzÀÄ
ªÀÄÄRåªÁV ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä, ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀ±ÀåPÀ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß
MzÀV¸À®Ä PÀ¤µÀ× ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄPÀÆ°¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ºÉaÑ£À ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉ ªÀÄvÀÄÛ wÃªÀiÁð£À ªÀiÁqÀÄªÀ
¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÄÀ ß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ KPÉAzÀgÉ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀgÀPÁgÀzÀ C¢üPÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À«®èzÉ vÀªÀÄä UÀÄjUÀ¼ÀÄ, fÃªÀ£À±ÉÊ°UÀ¼ÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ D¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉA§°¸À®Ä ¸ÀévÀAvÀægÁVgÀÄvÁÛgÉ.
¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¯Áåt
±ÉæÃµÀ× GzÁgÀªÁzÀªÀÅ DyðPÀ ¸ÁévÀAvÀæå ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄ«ÄvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄRåªÁV UÀªÀÄ£ÀzÀ°èlÄÖPÉÆArzÀÝgÉ,

¸ÁªÀiÁfPÀ °§gÀ°¸ÀªÀiï ¸ÁªÀiÁfPÀ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ½UÉ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV
ºÉÆgÀºÉÆ«ÄävÀÄ. ¸ÁªÀiÁfPÀ GzÁgÀªÁ¢UÀ¼ÀÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÉZÀÄÑ ¸ÀQæAiÀÄ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄªÀ£ÄÀ ß
GvÉÛÃf¸À®Ä, zÁj ¸ÀÄUÀªÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃUÀå DgÉÊPÉ, ²PÀët, ªÀÄ£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨sÀzÀævÉ »ÃUÉ
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ PÀ¯Áåt MzÀV¸À®Ä MwÛ ºÉÃ¼ÀÄvÁÛgÉ. F PÀæªÀÄªÀÅ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄÆºÀzÀ ºÉÆuÉUÁjPÉ
ªÀÄvÀÄÛ KPÀvÉ eÉÆvÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀUÉÆ½¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸À»μÀÄÚvÉ, §ºÀÄªÀiÁ£ÀåvÉ, ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊ«zsÀåvÉ
GzÁgÀªÁzÀªÀÅ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß, ¸À»µÀÄÚvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄªÀiÁ£ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀÄvÀÛzÉ, ¸ÀªÀiÁdzÀ°è «©ü£Àß

£ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ, UÀÄgÀÄw£À aºÉßUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¸ÀÌøwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£À ±ÉÊ°UÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹ UËgÀ«¸ÀÄvÀÛzÉ. F
¸ÀªÀiÁªÉÃ±ÀªÀÅ ¥ÀgÀ¸àg
À À UËgÀªÀ, ±ÁAwAiÀÄÄvÀ ¸ÀºÀ¨Á¼Éé ªÀÄvÀÄÛ «©ü£Àß UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀAªÁzÀªÀ£ÀÄß
GvÉÛÃf¸ÀÄvÀÛzÉ, ««zsÀ zÀÈ¶ÖPÆ
É Ã£ÀUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁfPÀ KPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ CxÀðªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉA§°¸ÀÄvÀÛzÉ.
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¤¢üvÀé

GzÁgÀªÁzÀzÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼ÀÄ ¥Àæw¤¢ü ¸ÀPÁðgÀ, GavÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄ¸ÀªÀÄävÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ, C®à¸A À SÁåvÀgÀ
ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À gÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆuÉUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉUÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ DqÀ½vÀªÀÅ
gÁdQÃAiÀÄ ±ÀQÛ DqÀ½vÀPÌÉ M¦àUÉAiÀiÁzÀªÀjAzÀ §A¢zÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ
¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄvÀzÁgÀjUÉ ºÉÆuÉUÁgÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ, DqÀ½vÀzÀ°è ¤RgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÀiÁvÀäPv À ÉAiÀÄ£ÀÄß
GvÉÛÃf¸ÀÄvÀÛzÉ.
DyðPÀ GzÁgÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ
GzÁgÀªÁzÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀªÁzÀ DyðPÀ °§gÀ°¸ÀªÀiï, ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ, ¸ÀàzsÉð, SÁ¸ÀV D¹Û ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è ¤AiÀÄ«ÄvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. F «zsÁ£ÀªÀÅ GzÀå«ÄvÀé,
£Á«Ã£ÀåvÉ, zÀPÀëvÉ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄvÀÛzÉ, ºÁUÉAiÉÄÃ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÉÊ¥sÀ®åUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjºÀj¸À®Ä, £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ ¸ÀàzsÉðAiÀÄ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ UÁæºÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß gÀQë¸À®Ä
¤AiÀÄAvÀæuÁvÀäPÀ eÁ®ªÀ£ÀÄß ¨ÉA§°¸ÀÄvÀÛzÉ.
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAw
GzÁgÀªÁzÀ vÀ£ßÀ vÀvÀÛéUÀ¼À£ÀÄß CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ½UÉ «¸ÀÛj¸ÀÄvÀÛzÉ, gÁdvÁAwæPv À É, ¸ÀºPÀ ÁgÀ,

§ºÀÄ¥ÀQëÃAiÀÄvÉ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ ¸ÀAWÀµÀð ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß MwÛºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. GzÁgÀªÁ¢UÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ
ºÀPÄÀ ÌUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ DqÀ½vÀ vÀAvÀæUÀ¼À£ÄÀ ß GvÉÛÃf¸À®Ä ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ, ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ,
¸ÁAPÁæ«ÄPÀ gÉÆÃUÀUÀ¼ÀÄ, ¨sÀAiÉÆÃvÁàzÀ£É ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÁgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä.
ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ¸ÀAPÀlUÀ¼ÀÄ
DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À ªÉÄÃ¯É GzÁgÀªÁzzÀÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ UÁqsÀªÁVzÉ, KPÉAzÀgÉ dUÀwÛ£À C£ÉÃPÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé
gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ GzÁgÀªÁ¢ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ vÀvÀÛéUÀ¼À£ÄÀ ß, ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß, ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åUÀ¼£ À ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀÄwÛªÉ. DzÀgÉ,
GzÁgÀªÁzÀzÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀÄ±ÉðUÀ½AzÀ ªÀÄÄPÀÛ«®è. «ªÀÄ±ÀðPÀgÀÄ GzÁgÀªÁzÀzÀ ªÉÊAiÀÄQÛPÀvÉAiÀÄ
ªÉÄÃ¯É MwÛ ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ DzsÁjvÀ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ±ÉæÃtÂÃPÀgÀt, ªÀÄvÀÄÛ
¥Àj¸ÀgÀ ºÁ¤UÉ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ JAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÁévÀAvÀæåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÆºÀzÀ
PÀ¯ÁåtªÀ£ÄÀ ß ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ CUÀvÀåªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÁgÀªÁzÀzÀ DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À£ÄÀ ß
gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è ¥ÀjªÀvÀð£Á ±ÀQÛAiÀiÁVzÀÄÝ, ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé, ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀzÀ
§UÉÎ PÀ®à£ÉUÀ½UÉ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjzÉ. ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀÄ±ÉðUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÆ, GzÁgÀªÁzÀzÀ
¹ÜgÀªÀiË®åUÀ¼ÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ZÀZÉðUÀ¼À£ÀÄß, ¤Ãw DAiÉÄÌUÀ¼À£ÄÀ ß, ªÀÄvÀÄÛ ºÉaÑ£À ¸ÀªÀiÁªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ
¨sÀ«µÀåzÀ zÀÈ¶ÖPÆ
É Ã£ÀUÀ¼À£ÄÀ ß gÀÆ¦¸ÀÄwÛªÉ.
2.3 ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ
¸ÀªÀiÁdªÁzÀ, gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ vÀvÀÛézÀ°è D¼ÀªÁzÀ ¨ÉÃgÀÆgÀÄªÀ §ºÀÄªÀÄÄR ¹zÁÞAvÀ. dUÀvÁÛzÀåAvÀ
wÃªÀæªÁzÀ ZÀZÉðUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¹zÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ®£ÉUÀ½UÉ ¥ÉæÃgÀuÉ ¤ÃrzÉ. GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀ£U À À¼À ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ
ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É, ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀwÛ£À ¥ÀÅ£À«ðvÀgÀuÉAiÀÄ
ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß ¤«Äð¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ MAzÀÄ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ vÀvÀÛéªÀÅ DyðPÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉUÉ MvÀÄÛ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ. F vÀvÀÛéªÀÅ ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ
vÉjUÉAiÀÄ PÀ®à£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ, C°è ºÉaÑ£À DzÁAiÀÄ ºÉÆA¢gÀÄªÀ ªÀåQÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ£À zÀgÀzÀ°è vÉjUÉ
«¢ü¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ F ºÀtªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¯Áåt PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ½UÉ §¼À¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ,
¹éÃqÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ qÉ£ÁäPïð zÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ vÉjUÉUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ PÀ¯Áåt gÁdåzÀ ªÀÄÆ®¸ÀÛA¨sÀªÁVzÀÄÝ, CvÀÄåvÀÛªÀÄ
DzÁAiÀÄ vÉjUÉ zÀgÀªÀÅ 50% «ÄÃgÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄvÀÛµÀÄÖ, ¸ÉÆÃ±À°¸ÀªÀiï ¥ÀæªÀÄÄR PÉÊUÁjPÉUÀ¼À gÁ¶ÖæÃ¬ÄÃPÀgÀt CxÀªÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ°ÃPÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÀÛzÉ.

JgÀqÀ£ÉÃ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ, ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUïqÀªÀiï ¸ÉÃjzÀAvÉ C£ÉÃPÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï
zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ gÉÊ®ÄªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ, ±ÀQÛ, ªÀÄvÀÄÛ zÀÆgÀ¸ÀA¥ÀPÀð ºÁUÀÄ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß gÁ¶ÖæÃ¬ÄÃPÀj¹zÀªÀÅ. F PÀæªÀÄªÀÅ
CUÀvÀå ¸ÉÃªÉUÀ¼À ªÉÄÃ°£À ¸ÁªÀðd¤PÀ ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÄÀ ß SÁwæ¥Àr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀjPÀgÀ PÀ¯ÁåtªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä
GzÉÝÃ²¸À¯ÁVvÀÄÛ.
¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ CA±ÀªÀÅ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¯ÁåtPÉÌ ¤ÃqÀÄªÀ MvÀÄÛ. ¸ÁÌåAr£ÉÃ«AiÀÄ£ï zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä
ªÁå¥ÀPÀ PÀ¯Áåt ªÀåªÀ¸ÜÉ UÀ½UÉ ¥Àæ¹zÀÞªÁVzÀÄÝ, «±ÁézÀåAvÀ DgÉÆÃUÀå DgÉÊPÉ, ²PÀët, ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À DgÉÊPÉ
MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ¹éÃqÀ£ï£À°è, DgÉÆÃUÀå DgÉÊPÉ ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV ºÀÆrPÉ ªÀiÁqÀ®ànÖzÀÄÝ, J¯Áè
¤ªÁ¹UÀ½UÉ ®¨sÀå«zÀÄÝ, GZÀÒ fÃ«vÁªÀ¢ü ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ ²±ÀÄ ¸ÁªÀÅ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ PÁgÀtªÁVzÉ.
¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ «ªÀÄ±ÀðPÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ £Á«Ã£ÀåvÉ ªÉÄÃ¯É EzÀgÀ ¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ
¥ÀjuÁªÀÄzÀ §UÉÎ PÀ¼ÀªÀ¼ÀªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄvÁÛgÉ. CªÀgÀÄ, C¢üPÀ ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ºÀ¸ÀÛPëÃÉ ¥ÀªÀÅ GzÀåªÀÄ²Ã®vÉAiÀÄ£ÀÄß
PÀÄApvÀUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆrPÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄvÀÛzÉ JAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ, ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ M¼ÉîAiÀÄ
gÀÆ¥ÀÅgÉÃµÉAiÉÆA¢UÉ gÀÆ¥ÀÅUÉÆAqÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ £Á«Ã£ÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ
£ÁåAiÀÄªÀ£ÄÀ ß SÁwæ¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ JAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ ¦ü£ÉèAqï zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ §®ªÁzÀ
¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¯Áåt PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÁìºÀ¨sÀjvÀ DyðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ £Á«Ã£ÀåvÉ¬ÄAzÀ ZÁ°vÀ
PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀAAiÉÆÃf¸ÀÄvÀÛªÉ.
LwºÁ¹PÀªÁV, ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ C£ÉÃPÀ §UÉAiÀÄ gÀÆ¥ÀUÀ¼£ À ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÉ, ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï ªÀÄvÀÄÛ
F¸ÀÖ£ïð ¨ÁèPï£À ªÀiÁQìð¸ïÖ-¯É¤¤¸ïÖ ±Á¸À£ÀUÀ½AzÀ ¥À²ÑªÀÄ AiÀÄÆgÉÆÃ¥Àß°è£À ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¸ÉÆÃ±À°¸ïÖ
ZÀ®£ÁªÀ½UÀ¼ÀªÀgÉUÉ. 1991 gÀ°è ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ eÁUÀwPÀªÁV ¸ÀªÀiÁdªÁzÀPÉÌ ¥ÀæªÀÄÄR
PÀët«vÀÄÛ, EzÀjAzÀ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ ¹zÁÞAvÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À PÁAiÀiÁðvÀäPÀ C£ÀÄµÁ×£ÀzÀ
¥ÀÅ£ÀgïªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀPÌÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
DzsÀÄ¤PÀ ZÀZÉðAiÀÄ°è, ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ DzÁAiÀÄ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉ, DgÉÆÃUÀå DgÉÊPÉ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁªÀiÁ£À
§zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄAvÀºÀ ZÀZÉðUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR «µÀAiÀÄªÁVAiÉÄÃ G½¢zÉ. VæÃ£ï £ÀÆå rÃ¯ï JA§ ¥Àæ¸ÁÜ¥U À À¼ÀÄ
¥Àj¸ÀgÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¸À®Ä, ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ºÉÆuÉUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼À
¸ÀªÀiÁ£À «vÀgÀuÉAiÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæwzsÀé¤¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ªÁzÀUÀ¼À ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ, ¸ÉÆÃ±À°¸ÀªÀiï dUÀvÁÛzÀåAvÀ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ

CeÉAqÁUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è ±ÀQÛAiÀÄÄvÀ ±ÀQÛAiÀiÁVzÉ. LwºÁ¹PÀ ¥ÁoÀUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹ ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ
zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀUÀ¼À£ÄÀ ß M¼ÀUÉÆAqÀÄ, ¸ÀªÀiÁdUÀ¼ÀÄ vÁvÁÌ°PÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä
£Á«Ã£ÀåvÉAiÀÄ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÄÀ ß C£ÉéÃ¶¸À§ºÀÄzÀÄ, PÉÆ£ÉUÉ J®èjUÀÆ ºÉZÀÄÑ CAvÀUÀðvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄ¹ÜgÀ ¨sÀ«µÀåzÀvÀÛ
PÉ®¸À ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ.
¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ ¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ vÀvéU

À À¼ÀÄ
¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ ¥Àæw¥ÁzÀPg À ÀÄ «©ü£Àß »£Éß¯É¬ÄAzÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀUÀ½AzÀ §gÀÄvÁÛgÉ, ¥ÀæwAiÉÆ§âgÀÆ ªÁå¥ÀPÀ
¸ÀªÀiÁdªÁ¢ «²µÀÖÀ D¯ÉÆÃZÀ£U É À¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀvÀÛéUÀ¼À£ÄÀ ß PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀÄvÁÛgÉ. E°èªÉ PÉ® ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ
¥Àæw¥ÁzÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ:
PÁ¯ïð ªÀiÁPïìð: ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ ¦vÁªÀÄºÀ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸®

À àqÀÄªÀ ªÀiÁPïìð,
§AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄ ¸ÀA¥ÀÇtð «ªÀÄ±ÉðAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ PÁæAwPÁj
zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÀgÀÄ. CªÀgÀ vÀvÀÛé, ªÀiÁQìð¸ÀªÀiï JAzÉÃ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄvÀÛzÉ, ªÀUÀð ºÉÆÃgÁlzÀ
PÉÃAzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀgÀÄ GvÁàzÀ£Á ¸ÁzsÀ£U À À¼À ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ CUÀvÀåªÀ£ÀÄß MwÛ
ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. ªÀiÁPïìð §AqÀªÁ¼À±Á» ¸Àºd À ªÁV ±ÉÆÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆgÀUÀÄwÛUÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸ÀÄvÀÛzÉ JAzÀÄ
£ÀA©zÀÝgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀUÀðgÀ»vÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß ªÁ¢¹zÀgÀÄ.
¦üæræZï JAUÉ¯ïì: JAUÉ¯ïì ªÀiÁPïìðgÉÆA¢UÉ wÃªÀæªÁV ¸ÀºPÀ Àj¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ "PÀªÀÄÄå¤¸ïÖ ªÀiÁå¤¥sÉ¸ÉÆÖÃ" ªÀÄvÀÄÛ
EvÀgÀ PÀÈwUÀ½UÉ ¸Àº- À ¯ÉÃRPÀgÁzÀgÀÄ. CªÀgÀÄ PÁæAwPÁj §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ°è ¥ÉÇæ¯ÉmÉÃjAiÀÄmï (PÁ«ÄðPÀ ªÀUÀð)
¥ÁvÀæzÀ PÀÄjvÀÄ ªÀiÁPïìð£À D¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀgÀÄ. JAUÉ¯ïì ªÀiÁQìð¸ïÖ vÀvÀÛézÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÀºÀ PÉÆqÀÄUÉ
¤ÃrzÀgÀÄ, EzÀgÀ°è LwºÁ¹PÀ ªÀ¸ÀÄÛªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAªÁzÁvÀäPÀ ªÀ¸ÀÄÛªÁzÀzÀAvÀºÀ PÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArªÉ,
EzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛ¹ÜwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊµÀªÀÄåUÀ¼À zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À¢AzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸ÀÄvÀÛzÉ.
gÉÆ¸Á ®PÉìA§Uïð: ®PÉìA§Uïð 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ°è ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ aAvÀ£ÉUÉ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃrzÀ
¥ÀæªÀÄÄR ªÀiÁQìð¸ïÖ vÀvÀéeÁÕ¤ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðPÀvÉð. CªÀgÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ UÀÄjUÀ¼À£ÀÄß ¸Á¢ü¸ÀÄªÀ°è ¸ÁªÀÄÆ»PÀ QæAiÉÄ
ªÀÄvÀÄÛ ªÀUÀð ZÉÃvÀ£ÀzÀ ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÄÀ ß MwÛ ºÉÃ½zÀgÀÄ, ¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ ZÀ¼ÀÄªÀ½AiÀÄ°è ¸ÀÄzsÁgÀPÀ ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß
«ªÀÄ²ð¹zÀgÀÄ. ®PÉìA§Uïð ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀzÀ UÀwAiÀÄAvÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄ ¸ÁAzÀ©üðPÀvÉUÀ¼À PÀÄjvÀÄ
CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀgÀÄ.
ªÁèr«Ägï ¯É¤£ï: ¯É¤£ï£À vÀvÀé, ¯É¤¤¸ÀªÀiï JAzÉÃ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄvÀÛzÉ, EzÀÄ ªÀiÁQìð£À D¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß
DzsÀj¹ 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ gÀµÁåzÀ ¥Àj¹ÜwUÉ ºÉÆA¢¹ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄ
§AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄ£ÀÄß GgÀÄ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ gÁdåªÀ£ÄÀ ß ¸ÁÜ¦¸À®Ä PÁæAwPÁj ¥ÀPÀëzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß MwÛ ºÉÃ½zÀgÀÄ. ¯É¤£ï EA¦ÃjAiÀÄ°¸ÀªÀiï£À PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ ºÀAvÀªÉAzÀÄ
¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀgÀÄ, §AqÀªÁ¼À±Á» ±ÉÆÃµÀuÉAiÀÄ eÁUÀwPÀ ¸Àé¨sÁªÀªÀ£ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀgÀ £ÀqÀÄ«£À CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ
MPÀÆÌlzÀ CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß MwÛ ºÉÃ½zÀgÀÄ.
°AiÉÆÃ£ï mÉÆæÃnì÷Ì: gÀµÀå£ï PÁæAwAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀåQÛ mÉÆæÃnì÷Ì, ±Á±ÀévÀ PÁæAwAiÀÄ vÀvÀéªÀ£ÀÄß
C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹zÀgÀÄ, EzÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ PÁæAwUÀ¼ÀÄ AiÀÄ±À¹éAiÀiÁUÀ®Ä eÁUÀwPÀªÁV ºÀgÀqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ
¥Àæw¥Á¢¸ÀÄvÀÛzÉ. CªÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀªÀ£ÀÄß «ªÀÄ²ð¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ÆågÉÆÃPÁænPï PÉÃA¢æPÀgÀtzÀ §zÀ®Ä
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄªÀ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀPÁÌV ªÁ¢¹zÀgÀÄ.
AiÀÄÆf£ï qÉ¨ïì: ¥ÀæªÀÄÄR CªÉÄÃjPÀ£ï ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ qÉ¨ïì, PÁ«ÄðPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, DyðPÀ £ÁåAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
§AqÀªÁ¼À±Á»UÉ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄªÁV ¸ÀªÀiÁdªÁzÀPÁÌV ªÁ¢¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄ CªÉÄÃjPÁ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ¥ÀPÀëzÀ
C¨sÀåyðAiÀiÁV ºÀ®ªÁgÀÄ ¨Áj CzsÀåPÀë ¸ÁÜ£ÀPÉÌ ¸Àà¢üð¹zÀgÀÄ, PÁ«ÄðPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉUÀ¼À ¸ÁªÀðd¤PÀ
ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ vÉjUÉUÀ¼£
À ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¹zÀgÀÄ.
ªÉÄÊPÀ¯ï ºÁjAðl£ï: ºÁjAðl£ï CªÉÄÃjPÁzÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ PÁæAwAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR

ªÀåQÛAiÀiÁVzÀÝgÀÄ. CªÀgÀÄ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀPÉÌ PÀæªÉÄÃt ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÁ¢¹zÀgÀÄ,
¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¯Áåt PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ, PÁ«ÄðPÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «Ä±Àæ DyðPÀvÉAiÉÆ¼ÀUÉ DyðPÀ
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄyð¹zÀgÀÄ.
F vÀvÀéeÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ aAvÀPÀgÀÄ eÁUÀwPÀªÁV ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ PÁæAwAiÀÄ vÀvÀÛé ªÀÄvÀÄÛ C¨sÁå¸ÀªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¹zÀgÀÄ.
CªÀgÀ vÀvÀéUÀ¼ÀÄ EA¢£À ¸ÀªÀiÁdªÁ¢, §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¨sÀ«µÀåzÀ §UÉÎ £ÀqÉAiÀÄÄªÀ ZÀZÉðUÀ½UÉ
ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄwÛªÉ. ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ vÀvÀÛéªÀÅ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨ÁAzsÀªÀå, ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ ¤zsÁðgÀ ªÀiÁqÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ
ºÀAazÀ ¸ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ vÀvÀÛéUÀ¼À°è DzsÁjvÀªÁV, ºÉZÀÄÑ £ÁåAiÉÆÃavÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁ£À ¸ÀªÀiÁdzÀ DPÀµÀðPÀ
zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ §zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÁ¸ÀÛªÀvÉUÀ½UÉ ºÉÆA¢PÉÆ¼ÀÄîvÁÛ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÆ, CzÀgÀ ªÀÄÆ® ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ - ¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ UËgÀªÀ - DqÀ½vÀ,
DyðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¤ÃwAiÀÄ PÀÄjvÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄªÀ ZÀZÉðUÀ¼À°è PÉÃAzÀæ¸ÁÜ£ÀzÀ°èªÉ.
2.4 gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀªÀÅ ªÀåQÛAiÀÄ ¤µÉ× ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀQÛAiÀÄÄ zÉÃ±ÀPÁÌV ¸ÀªÀÄ¦ðvÀªÁV EvÀgÀ ªÀåQÛUÀvÀ CxÀªÁ UÀÄA¦£À
»vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÄÀ ß «ÄÃj ¤®ÄèvÀÛzÉ JA§ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ DzsÁjvÀ vÀvÀéªÁVzÉ. gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀªÀÅ DzsÀÄ¤PÀ
PÁæAwAiÀiÁVzÉ. EwºÁ¸ÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄÄzÀÝPÆ À Ì, d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀÄtÄÚ, vÀªÀÄä ¥ÉÇÃµÀPÀgÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁÜ¦vÀ ¥ÁæzÉÃ²PÀ DqÀ½vÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¨É¸ÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîwÛzÀÝgÀÄ, DzÀgÉ 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è ªÀiÁvÀæ,
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀªÀÅ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV fÃªÀ£ª À À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV UÀÄgÀÄw¸À®àqÀÄªÀ
¨sÁªÀ£ÉAiÀiÁV ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤PÀ EwºÁ¸ÀzÀ zÉÆqÀØ, CxÀªÁ CwzÉÆqÀØ, KPÀ ¤zsÁðgÀPÀ CA±ÀUÀ¼À°è MAzÁV
¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. CzÀgÀ ZÀÄgÀÄPÁzÀ ±ÀQÛAiÀÄÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÀPÀ ¸Àé¨Ás ªÀªÀÅ¼Àî PÁgÀtPÉÌ, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀªÀÅ vÀÄA¨Á
ºÀ¼ÉAiÀÄzÀÄ JAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁVzÉ; PÉ®ªÉÇªÉÄä gÁdQÃAiÀÄ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ°èAiÀÄ MAzÀÄ ±Á±ÀévÀ CA±ÀªÉAzÀÄ vÀ¥ÁàV
¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁVzÉ. CªÉÄÃjPÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉæAZï PÁæAwUÀ¼À£ÀÄß CzÀgÀ ªÉÆzÀ® ¥Àæ¨sÁªÀ±Á° ¥Àæw¥sÀ®£ÀUÀ¼ÉAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂ¸À§ºÀÄzÀÄ. ¯Áån£ï CªÉÄÃjPÁzÀ ºÉÆ¸À zÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¥ÀæªÉÃ²¹zÀ £ÀAvÀgÀ, 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ
ªÉÆzÀ¯ÁzsÀðzÀ°è ªÀÄzsÀå AiÀÄÄgÉÆÃ¦UÉ ªÀÄvÀÄÛ C°èAzÀ, ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄzsåÀ ¨sÁUÀPÉÌ, ¥ÀÇªÀð ªÀÄvÀÄÛ DUÉßÃAiÀÄ
¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ªÁå¦¹zÉ. 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀªÀÅ KµÁå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ°è
¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß PÀArvÀÄ. F jÃwAiÀiÁV, 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀAzÀÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À°è gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀzÀ
AiÀÄÄUÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®ànÖzÉ, DzÀgÉ 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è KµÁå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ°è §®ªÁzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ
ZÀ®£Á²Ã®vÉUÀ¼À GzÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß PÀArzÉ.
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀªÀ£ÀÄß eÁUÀwPÀ gÁdPÁgÀtzÀ°è C£ÀÄªÁ¢¹zÁUÀ, EzÀÄ gÁdå CxÀªÁ gÁµÀÖæªÀ£ÀÄß

d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÉÆA¢UÉ UÀÄgÀÄw¸À®Ä CxÀªÁ JxÉÆßUÁæ¦üPï vÀvÀÛéUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ gÁdåzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÀ
C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. gÁµÀÖæ¥ÀgÀªÁzÀzÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è, DzÀgÉ gÁµÀÖæ¥ÀgÀªÁzÀzÀ AiÀÄÄUÀzÀ°èAiÉÄÃ ªÀiÁvÀæ,
¥ÀæwAiÉÆ§â gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ vÀ£ÀßzÉÃ DzÀ gÁdåªÀ£ÀÄß gÀa¸À¨ÉÃPÀÄ JA§ vÀvÀÛéªÀ£ÄÀ ß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV
CAVÃPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ gÁdåªÀÅ D £ÁåµÀ£Á°nAiÀÄ J¯Áè ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀ¨ÃÉ PÀÄ JAzÀÄ
C©ü¥Áæ¬Ä¸À¯ÁVzÉ. ªÉÆzÀ®Ä gÁdåUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ MAzÀÄ DqÀ½vÀzÀr EgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ¬ÄAzÀ
¤zsÀðj¸À®ànÖgÀ°®è. d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä ¤µÉ×AiÀÄ£ÀÄß gÁµÀÖ- æ gÁdåPÉÌ ¤ÃqÀÄwÛgÀ°®è, DzÀgÉ ¨ÉÃgÉAiÀiÁzÀ gÁdQÃAiÀÄ
¸ÀAWÀl£ÉUÀ½UÉ ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ: £ÀUÀg- À gÁdå, d«ÄÃ£ÁÝgÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¯Áqïð, gÁdªÀA±ÀzÀ gÁdå, zsÁ«ÄðPÀ
UÀÄA¥ÀÅ CxÀªÁ ¥ÀAxÀ. gÁµÀÖ- æ gÁdåªÀÅ EwºÁ¸ÀzÀ ºÉa£ Ñ À ¨sÁUÀzÀ°è C¹ÛvÀézÀ°ègÀ°®è, ªÀÄvÀÄÛ §ºÀ¼À ºÉÆwÛ£ÀªÀgÉUÀÆ
EzÀ£ÄÀ ß DzÀ±ÀðªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁUÀ°®è. ¸ÁªÀiÁ£Àå AiÀÄÄUÀzÀ ªÉÆzÀ® 15 ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è, DzÀ±ÀðªÀÅ «±ÀézÀ
ªÉÊAiÀÄQÛPÀ gÁdQÃAiÀÄ KPÀPÉÊvÀ£ÀPÉÌ ¤µÉ× J£ÀÄßªÀÅzÀÄ EgÀ°®è. gÉÆÃªÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ CzÀÄãvÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
¤ÃrvÀÄÛ, EzÀÄ ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ ¥À«vÀæ gÉÆÃªÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ°èAiÀÄ®èzÉÃ, Qæ²ÑAiÀÄ£ï j¥À©èPï ( Qæ²ÑAiÀÄ£ï UÀtgÁdå
CxÀªÁ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ) JA§ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ £ÀAvÀgÀzÀ ªÉÊAiÀÄQÛPg À ÀÆ¥ÀzÀ°è MPÀÆÌlzÀ «±Àé
£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ°è G½¢vÀÄÛ.
gÁdQÃAiÀÄ ¤µÉ×, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ AiÀÄÄUÀzÀ ªÉÆzÀ®Ä, eÁwAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤zsÁðgÀªÁVgÀ°®è. ºÁUÉAiÉÄÃ
£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÆqÁ gÁ¶ÖæÃAiÀÄªÁV ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄwÛgÀ°®è. ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
zsÁ«ÄðPÀªÁV ¤zsÀðj¸À¯Á¬ÄvÀÄ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯Á¬ÄvÀÄ; Qæ²ÑAiÀiÁ¤nAiÀÄ «©ü£Àß eÁwUÀ¼À ºÁUÀÄ E¸ÁèA£À
d£ÁAUÀUÀ½VAvÀ®Æ, MAzÀÄ ªÀiÁvÀæ £ÁUÀjPÀvÉ - Qæ²ÑAiÀÄ£ï CxÀªÁ ªÀÄÄ¹èA - ªÀÄvÀÄÛ MAzÀÄ ªÀiÁvÀæ ¸ÀA¸ÀÌøw
¨sÁµÉ - ¯Áån£ï (CxÀªÁ VæÃPï) CxÀªÁ CgÀ©Pï (CxÀªÁ ¥À¶ðAiÀÄ£ï) EvÀÄÛ. £ÀAvÀgÀ, ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£À
(gÉ£É¸Á£ïì) ªÀÄvÀÄÛ ±Á¹ÛçÃAiÀÄvÉAiÀÄ (PÁè¹¹¸ÀªÀiï) CªÀ¢üUÀ¼À°è, ¥ÁæaÃ£À VæÃPï ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃªÀÄ£ï £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼ÀÄ
J®è d£ÁAUÀUÀ½UÀÆ ªÀÄvÀÄÛ J®è PÁ®PÀÆÌ ªÀiÁ£ÀåvÉ ºÉÆA¢zÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀiÁzÀjAiÀiÁVzÉ JAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. CzÀgÀ £ÀAvÀgÀ, ¥sÉæAZï £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀÄÄgÉÆÃ¦£ÁzÀåAvÀ J¯Áè gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉUÀ¼À°èAiÀÄ ²PÀët
¥ÀqÉzÀ d£ÀjUÁV ªÀiÁ£Àå £ÁUÀjPÀvÉ JAzÀÄ ¹éÃPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CAvÀåzÀ°è ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ
£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¤zsÀðj¸À¯Á¬ÄvÀÄ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. EvÀgÉ £ÁUÀjPÀvÉUÀ¼À
ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ PÁ®zÀ ¨sÁµÉUÀ¼À°è C®è, CªÀÅ AiÀiÁªÁUÀ¯ÁzÀgÀÆ ±ÉæÃµÀ× ¨sÁµÉUÀ¼ÁVzÀÝgÀÆ CxÀªÁ ¨ÉÃgÉ
d£ÁAUÀUÀ¼À ¸Á»vÀå ¸ÀÈ¶ÖUÀ¼ÁVzÀÝgÀÆ ¸ÀjAiÉÄÃ d£ÀgÀ£ÀÄß PÉÃªÀ® CªÀgÀ vÁAiÀÄÄßrAiÀÄ°èAiÉÄÃ ²PÀët ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ
JA§ vÀvÀÛéªÀ£ÀÄß ªÀÄÄA¢j¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CAvÀå¢AzÀ, ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ fÃªÀ£z À À gÁ¶ÖæÃ¬ÄÃPÀgÀtªÀÅ gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
gÁdQÃAiÀÄ ¤µÉ×UÀ¼À gÁ¶ÖæÃ¬ÄÃPÀgÀtzÉÆA¢UÉ PÉÊUÉ PÉÊ eÉÆÃr¹vÀÄ. PÀ«UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀArvÀgÀÄ ªÉÆzÀ°UÉ
¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¸À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄ vÁAiÀÄÄßrAiÀÄ°è ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀiÁr,
CzÀ£ÀÄß ¸Á»vÀå ¨sÁµÉAiÀÄ ºÀÄzÉÝUÉ JwÛzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨sÀÆvÀPÁ®zÀ°è D¼ÀªÁV vÀ¤SÉ £ÀqÉ¹zÀgÀÄ. F
jÃw CªÀgÀÄ d£ÀgÀ°è gÁµÀÖæ¥ÀæeÁ¥ÀæeÉÕAiÀÄ ºÉ¨ÁâV®£ÀÄß vÉgÉzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀÄ ºÀwÛgÀzÀ°è gÁµÀÖæ¥ÀæeÁ¥ÀæeÕÉAiÀÄ
gÁdQÃAiÀÄ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À£ÀÄß PÉÃ¼ÀÄªÀ ¤®Ä«UÉ DzsÁgÀªÀ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹zÀgÀÄ.
18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÉÆzÀ®Ä, PÉ®ªÀÅ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è, PÉ®ªÀÅ PÁ®UÀ¼À°è, «±ÉÃµÀªÁV MvÀÛqÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀðzÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄUÀ¼À°è, gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À ¥ÀæªÀiÁtUÀ½zÀÝªÀÅ. gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ GzÀAiÀÄªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR gÁdQÃAiÀÄ
¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀ®Ä ºÀ®ªÀÅ dn® ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ½AzÀ GvÉÛÃf¸À®ànÖvÀÄ: ºÀ¼ÉAiÀÄ d«ÄÃ£ÀzÀ ¤µÉ×UÀ¼À£ÄÀ ß
£Á±ÀªÀiÁrzÀ.¤gÀAPÀÄ±À CgÀ¸ÀgÀÄ DqÀ½vÀ ªÀiÁqÀÄªÀ zÉÆqÀØ PÉÃA¢ævÀ gÁdåUÀ¼À ¸ÀÈ¶Ö; §zÀÄPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëtzÀ°è
eÁvÁåwÃvÀv,É EzÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¨sÁµÉUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÉÇæÃvÁì»¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀZïð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀAxÀzÀ ¨ÁAzsÀªÀåUÀ¼À£ÀÄß
zÀÄ§ð®UÉÆ½¹vÀÄ; ªÁå¥ÁgÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ, EzÀÄ GvÁÜ£À²Ã® ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀUÀðUÀ¼À ZÀÄgÀÄPÁzÀ ªÀÄ£À¸ÀÄì ªÀÄvÀÄÛ
CªÀgÀ §AqÀªÁ¼ÀzÀ GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄªÉÆÃ¢¸À®Ä ºÉaÑ£À ¥ÁæzÉÃ²PÀ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃrvÀÄ.
F zÉÆqÀØ KQÃPÀÈvÀ ¥ÁæAwÃAiÀÄ gÁdåªÀÅ, gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ KQÃPÀgÀtzÉÆA¢UÉ, 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è
ºÉÆ¸À DvÀä¸ÁzsÀ£A É iÉÆA¢UÉ »A¢£À CªÀ¢üUÀ¼À°è zsÁ«ÄðPÀ ZÀ¼ÀÄªÀ½UÀ½UÉ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ ¨sÁªÀ£ÁvÀäPÀ
GvÁìºÀ¢AzÀ vÀÄA©vÀÄ. d£ÀgÀ ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À ºÉÆ¸À ¹zÁÞAvÀUÀ¼À ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÀ, d£ÀgÀÄ
gÁµÀÖæzÀ PÉÃAzÀæ ©AzÀÄªÁV gÁd£À£ÄÀ ß §zÀ°¹zÀgÀÄ. E£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ gÁd£ÀÄ gÁµÀÖæªÀ®è CxÀªÁ gÁdåªÀ®è;
gÁdåªÀÅ d£ÀgÀ gÁdåªÁVvÀÄÛ, gÁ¶ÖæÃAiÀÄ gÁdå, ¦vÀÈ¨sÀÆ«ÄAiÀÄÄ CxÀªÁ ªÀiÁvÀÈ¨sÀÆ«ÄAiÀiÁVzÉ. gÁdåªÀÅ
gÁµÀÖæzÉÆA¢UÉ UÀÄgÀÄw¸À®ànÖvÀÄ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀvÉ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀvÉAiÉÆA¢UÉ UÀÄgÀÄw¸À®ànÖvÀÄ. D C©üªÀÈ¢Þ PÀ¼ÉzÀ
2000 ªÀµÀðUÀ½AzÀ gÁdQÃAiÀÄ aAvÀ£ÉUÉ ¥Áæ§®å ºÉÆA¢zÀÝ PÀ®à£ÉUÀ½UÉ «gÀÄzÀÞªÁVvÀÄÛ. EzÀÄªÀgÉUÉ, ¸ÁªÀiÁ£Àå
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÀ£ÀÄß ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV MwÛ ºÉÃ¼À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ, ªÀÄvÀÄÛ KPÀvÉªÀ£ÀÄß EaÒvÀ UÀÄjAiÀÄAvÉ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁVvÀÄÛ.
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ «±ÉÃµÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¸À§Ä, ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß MwÛ ºÉÃ½vÀÄ. D
¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼ÄÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆA¢zÀAvÉ ºÉZÀÄÑ G®âtUÉÆAqÀªÀÅ. CzÀgÀ PÀrªÉÄ DPÀµÀðPÀ ®PÀëtUÀ¼ÀÄ
DgÀA¨sÀzÀ°è ¸ÀàµÀÖªÁVgÀ°®è.
17£ÉÃ ªÀÄvÀÄÛ 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀUÀ¼À°è ¥À²ÑªÀÄ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀiÁ£Àå

ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄvÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À UËgÀªÀ, ¸ÀÆPÀÛ eÁUÀwPÀ ¨sÁªÀ£É (J¯ÉèqÉ MAzÉÃ) ªÉÄÃ¯É £ÀA©PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁ£Àå
eÁÕ£À, Qæ²ÑAiÀÄ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÖ¬ÄPï ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ¼À G½«£À ªÉÄÃ¯É £ÀA©PÉ – F J®èªÀÇ PÀÆqÁ CvÀåAvÀ §®ªÁV
EªÉ, gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ aAvÀ£ÉUÉ ¥Áæ§®å ºÉÆA¢zÀÝªÀÅ. »ÃUÁV, CzÀgÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è, «±ÉÃµÀªÁV
¥À²ÑªÀÄ AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ CªÉÄÃjPÁzÀ° gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß eÁUÀwPÀ £ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀvÉAiÀÄ
ªÉÄÃ°£À ¸ÁªÀiÁ£Àå ¦æÃwAiÉÆA¢UÉ ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.DzsÀÄ¤PÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ
ªÉÆzÀ® ¸ÀA¥ÀÇtð C©üªÀåQÛ 17£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è EAUÉèAr£À°è, ¥ÀÅjl£ï PÁæAwAiÀÄ°è £ÀqÉ¬ÄvÀÄ. «eÁÕ¤PÀ
DvÀä¸ÁzsÀ£É, ªÁtÂdå G¢ÝªÉÄ, ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ aAvÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ EAUÉèAqï ªÀÄÄ£ÀßqÉAiÀÄ
gÁµÀÖæªÁVvÀÄÛ. ºÉÆ¸À AiÀÄÄUÀzÀ ªÉÄÃ¯É ÇÁzsÁgÀt DvÀä«±Áé¸À¢AzÀ G©âzÀ EAVèµï d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä ºÉUÀ® ªÉÄÃ¯É
EwºÁ¸ÀzÀ «ÄµÀ£ï C£ÀÄß ¨sÁ«¹zÀgÀÄ, ¸ÀvÀåªÁzÀ £À«Ã£À ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ¸À ¸ÁévÀAvÀæåzÀ DgÀA¨sÀªÀ£ÄÀ ß
¸ÀÆa¸ÀÄªÀ ªÀÄºÀvÀézÀ wgÀÄ«£À ©AzÀÄ«£À°è EzÉÝÃªÉ JA§ ¨sÁªÀ£É. EAVèµï PÁæAwAiÀÄ°è D¦Ö«Ä¹ÖPï
ªÀiÁ£ÀªÀvÁªÁzÀªÀÅ PÁ°é¤¸ïÖ £ÉÊwPÀvÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ «°Ã£ÀªÁ¬ÄvÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÊ§¯ï ¥Àæ¨Ás ªÀªÀÅ EAVèµï d£ÀgÀ£ÀÄß
¥ÁæaÃ£À E¸ÉæÃ¯ÉÆA¢UÉ UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆ¸À gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ gÀÆ¥À ¤ÃrvÀÄ.
EAUÉèAqï ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ J¯Áè ªÀiÁ£ÀªÀvÉUÁV ºÉÆ¸À ¸ÀAzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆ¸À d£ÀgÀÄ ¸ÁV¹zÀgÀÄ, ¥ÀæSÁåvÀ PÀ«
eÁ£ï «Ä®Ö£ï (1608–74) gÀ aAvÀ£ÉUÀ¼À°è ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÀÄ, CªÀgÀ ¥Àæ¹zÀÞ zÀÈ¶ÖAiÀÄ°è ¸ÁévÀAvÀæåzÀ PÀ®à£ÉAiÀÄÄ
©æl£ï¤AzÀ ºÀgÀqÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ, "¸ÁévÀAvÀæåzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ CvÀåAvÀ ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ªÀÄuÁÚV" J®è
PÉÆÃuÉAiÀÄ®Æè ¥Àæ¹zÀÞªÁVvÀÄÛ.
MUÀÆÎrzÀ d£À¸ÀªÀÄÆºÀUÀ½AzÀ ¸ÀÄvÀÄÛªÀj¢gÀÄªÀ £Á£ÀÄ, FUÀ... CªÀgÀÄ EµÀÄÖPÁ® PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀ ¸ÁévÀAvÀæåªÀ£ÄÀ ß

¥ÀÅ£ÀB ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ gÁµÀÖæUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀÄwÛzÉÝÃ£ÉAzÀÄ PÀ°à¸ÄÀ vÉÛÃ£É; ªÀÄvÀÄÛ F ¢éÃ¥ÀzÀ d£ÀgÀÄ...
£ÁUÀjPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévÀAvÀæåzÀ D²ÃªÁðzÀUÀ¼£ À ÀÄß £ÀUÀgÀUÀ¼ÀÄ, gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ºÀAZÀÄwÛzÁÝgÉ.
DªÉÄÃ¯É, EAVèµï gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ, C£ÀÄªÀiÁ£À«®èzÉ, zsÀªÀÄðPÉÌ ºÉZÀÄÑ ºÀwÛgÀ«vÀÄÛ, £ÀAvÀgÀzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉUÀ½VAvÀ,
CzÀÄ ¥Àæ¥ÀAaÃPÀgÀtªÀÅ ºÉa£ Ñ À ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÀ £ÀAvÀgÀ §®ªÀAvÀUÉÆArvÀÄ. 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ CzÀPÌÉ vÀ£Àß ¸ÁévÀAvÀæåPÁÌV GvÁìºÀ, ªÀiÁ£ÀªÀvÁªÁ¢ ¸Àé¨Ás ªÀ, ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ°£À MvÀÛºÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀAaPÉÆArvÀÄ. EAVèµï gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ JzÀÝ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è EAVèµï ªÁå¥Áj
ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀUÀðUÀ¼À KjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÁ£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄwÛ¢ÝvÀÄ. EzÀÄ vÀ£Àß CAwªÀÄ C©üªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß eÁ£ï ¯ÁPï CªÀgÀ
gÁdQÃAiÀÄ vÀvÀÛézÀ°è PÀAqÀÄ, CzÉÃ gÀÆ¥ÀzÀ°è CzÀÄ ªÀÄÄA¢£À ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è CªÉÄÃjPÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉæAZï
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjvÀÄ. CªÉÄÃjPÀ£ï gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ vÀvÁÌ°Ã£À GvÀà£ÀßªÁVvÀÄÛ.
GvÀÛgÀ CªÉÄÃjPÁzÀ ©ænµï ªÀ®¹UÀgÀÄ ¨sÁUÀ±ÀB ¥ÀÇåjl£ï PÁæAwAiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ½AzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÁPï CªÀgÀ
aAvÀ£ÉUÀ½AzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁUÀ±ÀB DzsÀÄ¤PÀ ¥sÉæAZï vÀvÀÛédÕgÀ ªÀÄÆ®PÀ EAVèµï ¸ÁévÀAvÀæåPÉÌ ¤ÃrzÀ ºÉÆ¸À vÁQðPÀ
ªÁåSÁå£À¢AzÀ ¥Àæ¨Ás «vÀgÁzÀgÀÄ. CªÉÄÃjPÀ£ï ªÀ®¹UÀgÀÄ ¸ÁévÀAvÀæå ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÀPÀÄÌUÀ½UÁV ºÉÆÃgÁl
ªÀiÁqÀÄªÀ gÁµÀÖæªÁ¬ÄvÀÄ. CªÀgÀÄ D ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß ¨ÉÆÃ¢ü¸ÄÀ ªÀ vÁwÛéPÀ aAvÀ£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀUÉÆ½¹zÀgÀÄ,
«±ÉÃµÀªÁV xÁªÀÄ¸ï eÉ¥sÀ¸Àð£ï ªÀÄvÀÄÛ xÁªÀÄ¸ï ¥ÉÃ£ï CªÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀåPÀÛ¥Àr¸À®àlÖzÀÄÝ. CzÀÄ MAzÀÄ
GzÁgÀªÁ¢ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀvÁªÁ¢ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀiÁVvÀÄÛ, EzÀÄ CªÉÄÃjPÉAiÀÄ£ÀÄß J¯Áè ªÀiÁ£ÀªÀPÉÆÃ±ÀzÀ
ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ°è ºÉaÑ£À ¸ÁévÀAvÀæå, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè d£ÀjUÉ ¸ÀÄRªÀÄAiÀÄ §zÀÄQ£ÀvÀÛ ¸ÁUÀÄªÀ ªÀiÁUÀðzÀ°è
Ej¹zÁÝV ¥ÀjUÀtÂ¹vÀÄ. 18£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁévÀAvÀæåzÀ WÉÆÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÉÄÃjPÀ£ï gÁµÀÖæzÀ ºÀÄnÖ£À°è
vÀªÀÄä ªÉÆzÀ® gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁPÁëvÁÌgÀªÀ£ÄÀ ß PÀAqÀªÀÅ. CªÀgÀ D¼ÀªÁzÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ¥sÉæAZï PÁæAwAiÀÄ°è
C£ÀÄ¨sÀ«¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
fÃ£ï-eÁPï gÀÄ¸ÉÆìÃ CªÀgÀÄ ¥sÉæAZï gÁ¶ÖÃæ AiÀÄvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ £É¯É ¹zÀÞ¥Àr¹zÀgÀÄ, d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ ¥Àæ¨ÀÄs vÀé
ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ EZÉÒAiÀÄ£ÀÄß (¸ÁªÀiÁ£Àå EZÉÒ) gÀÆ¦¸À®Ä J®ègÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É eÉÆÃj¹, ªÀÄvÀÄÛ
£ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ ¤dªÁzÀ PÉÆqÀÄUÉÊzÁgÀgÁV ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀgÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÀÄ. ¥sÉæAZï PÁæAwAiÀÄ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ
CzÀQÌAvÀ ºÉZÀÄÑªÁVvÀÄÛ: CzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀiÁ£ÀªÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ °§gÀ¯ï ¥ÀæUÀwAiÀÄ ªÉÄÃ°£À vÁQðPÀ £ÀA©PÉAiÀÄ UÉ®ÄèªÀ
C©üªÀåQÛ DVvÀÄÛ. ¥Àæ¹zÀÞ WÉÆÃµÀuÉ "¸ÁévÀAvÀæå, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¸ÀºÉÆÃzÀgÀvÀé" ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
£ÁUÀjPÀgÀ WÉÆÃµÀuÉ ¥sÉæAZï d£ÀjUÀµÉÖÃ C®è, J¯Áè d£ÀjUÀÆ ±ÉæÃAiÀÄ¸ÀÌgÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÉÊAiÀÄQÛPÀ
¸ÁévÀAvÀæå, ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, J¯Áè d£ÀgÀ ¸ÀºÉÆÃzÀgÀvÀé—EªÀÅUÀ¼ÀÄ J¯Áè GzÁgÀªÁ¢ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉUÀ¼À ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÁVzÀÝªÀÅ. CªÀgÀ ¸ÀÆáwð¬ÄAzÀ ºÉÆ¸À DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ
C©üªÀÈ¢Þ¥ÀlÖªÀÅ, CªÀÅ ¨sÁUÀ±ÀB ºÀ¼ÉAiÀÄ zsÁ«ÄðPÀ ºÀ§âzÀ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ, «¢üUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DZÀgÀuÉUÀ¼À ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß
vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀªÀÅ: ºÀ§âUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zsÀédUÀ¼ÀÄ, ¸ÀAVÃvÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀªÀ£ÀUÀ¼ÀÄ, gÁ¶ÖæÃAiÀÄ gÀeÁ¢£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
zÉÃ±À¥ÉæÃ«ÄAiÀÄ G¥À£Áå¸ÀUÀ¼ÀÄ.
CvÀåAvÀ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ gÀÆ¥ÀUÀ¼À°è, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ fÃªÀ£ÀzÀ J¯Áè DAiÀiÁªÀÄUÀ¼£ À ÀÄß ªÁå¦¹vÀÄ. CªÉÄÃjPÁzÀ°è,
¥sÉæAZï gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼À¢AzÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ PÀ¯ÉUÀ¼À°è ºÉÆ¸À «zÀåªÀiÁ£ÀªÉÇAzÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ:CzÉÃ
±À¸ÁÛç¸ÀÛçUÀ¼À°è gÁµÀÖç. CªÉÄÃjPÁzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ¤ì£À°è, £ÁUÀjPÀ ¸ÉÃ£ÉUÀ¼ÀÄ, wgÀÄV¸ÀzÀªÀgÀÄ DzÀgÉ ºÉÆ¸À
GvÁìºÀ¢AzÀ vÀÄA©zÀªÀgÀÄ, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ¥ÉæÃgÀuÉ¬Ä®èzÉ ºÉÆÃgÁrzÀ CvÀåAvÀ vÀgÀ¨ÉÃw ¥ÀqÉzÀ ªÀÈwÛ¥ÀgÀ
¸ÉÃ£ÉUÀ½VAvÀ GvÀÛªÀÄªÁzÀªÀÅ. PÁæAwPÁj ¥sÉæAZï gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ gÁµÀÖæUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è GavÀ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ
¤zsÁðgÀªÀ£ÄÀ ß ºÉÆwÛ¹vÀÄ. gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¸ÁéªÀ®A§£ÉAiÀÄ QæAiÉÄ¬ÄAzÀ gÀa¸À®àlÖªÀÅ.
d£ÀªÀÄvÀ¸ÀAUÀæºª
À ÀÅ gÁµÀÖæzÀ EZÉÒAiÀÄ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¸ÀÄªÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÁ¬ÄvÀÄ. CªÉÄÃjPÁzÀ°èAiÀÄÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ
PÁæAwPÁj ¥sÁæ£ïì£À°è, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉªÀÅ MAzÀÄ eÁUÀwPÀ ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ PÀ®à£ÉUÉ MVÎPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀ£ÀÄß CxÉÊð¸ÀÄwÛvÀÄÛ, EzÀÄ
C¢ü¥ÀvÀå ªÀÄvÀÄÛ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉ JA§ ¨sÀ«µÀåPÉÌ CAnPÉÆArgÀ°®è. £À¥ÉÇÃ°AiÀÄ£ï ¸ÉÃ£ÉUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ
ªÀÄ£ÉÆÃ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß AiÀÄÆgÉÆÃ¦£ÁzÀåAvÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀå¥ÁæZÀåzÀ°èAiÀÄÆ ºÀgÀrzÀªÀÅ, EzÀPÉÌ vÀ¢égÀÄzÀÞªÁV CmÁèAnPï
ªÉÄÃ¯É, ¯Áån£ï CªÉÄÃjPÁzÀ d£ÀgÀ£ÀÄß eÁUÀÈvÀUÉÆ½¹vÀÄ. DzÀgÉ £À¥ÉÇÃ°AiÀÄ£ï£À UÉ®Ä«£À §¯É AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥sÁæ£ïì «gÀÄzÀÞ wgÀÄV¹vÀÄ. dªÀÄð¤AiÀÄ°è F ºÉÆÃgÁlªÀ£ÄÀ ß ¯ÉÃRPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §Ä¢ÞfÃ«UÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄ£ÀßqÉ¹zÀgÀÄ, CªÀgÀÄ CªÉÄÃjPÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉæAZï PÁæAwUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É EgÀÄªÀ J¯Áè vÀvÀÛéUÀ¼À£ÄÀ ß, eÉÆvÉUÉ
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ °§gÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹zÀgÀÄ.
1848jAzÀ dªÀÄð£ï gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ vÀPÀðzÀ «gÀÄzÀÞzÀ D¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß, ¥ÀæUÀwUÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄ¸ÀªÀÄävÀ DzÉÃ±ÀPÉÌ
¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¨Ë¢ÞPÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À «gÀÄzÀÞ EwºÁ¸ÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß, ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À ¸ÁªÀiÁ£Àå
D¸ÉUÀ½VAvÀ EwºÁ¸ÀzÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼£ À ÀÄß MwÛºÉÃ¼À®Ä ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ. ¥sÉæAZï PÁæAw, GzÁjÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ
PÀëtÂPÀ «ZÀ®£ÀUÀ¼ÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À®àlÖªÀÅ, CzÀÄ ¸ÀªÀiÁfPÀ ±ÉæÃtÂUÉ «gÉÆÃzsÀªÁV ±Á±ÀévÀ C¹ÛvÀéªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄ.
19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ D dªÀÄð£ï ªÁåSÁå£ÀªÀ£ÀÄß vÀ¥ÁàV¹zÉ. KgÀÄwÛgÀÄªÀ ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀUÀð ªÀÄvÀÄÛ
ºÉÆ¸À ¥ÉÇæ¯ÉljAiÀÄmïUÀ¼ÄÀ , GzÁgÀªÁ¢ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ ¥ÀÅ£ÀB vÀ£Àß£ÀÄß ¥Àæw¥Á¢¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÄÀ Ñ ºÉZÀÄÑ
d£ÀgÀ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«vÀUÉÆ½¹vÀÄ.
1848gÀ PÁæAwPÁj C¯É, "d£ÁAUÀUÀ¼À §¸ÀAvÀ" JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀ ªÀµÀð, EmÁ°AiÀÄ£ï gÁµÀÖæzÀ
KQÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸Á¢ü¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè ªÀÄÄPÀÛ gÁµÀÖæUÀ¼À ¸ÀºÉÆÃzÀgÀvÀéPÌÉ vÀ£Àß fÃªÀ£ÀªÀ£ÄÀ ß
«ÄÃ¸À°nÖzÀÝ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁ¢UÀ¼ÀÄ fAiÀÄÆ¸Éà ªÀÄf¤AiÀÄ ¤jÃPÉëUÀ¼À£ÀÄß £À£À¸ÁV¹zÀAvÉ PÀArvÀÄ. CªÀ£À vÀPÀëtzÀ
¤jÃPÉëUÀ¼ÄÀ ¤gÁ¸ÉUÉÆAqÀgÀÆ, 1859 jAzÀ 1871 gÀ ªÀgÉUÉ 12 ªÀµÀðUÀ¼À°è El° ªÀÄvÀÄÛ gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁzÀ
KQÃPÀgÀtªÀÅ £À¥ÉÇÃ°AiÀÄ£ï III ¸ÀºÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ, ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ KQÃPÀgÀtªÀ£ÄÀ ß MzÀV¹vÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ CA¢£À
1860 gÀ zÀ±ÀPÀªÀÅ GzÁgÀªÁzÀz° À è ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß gÀµÁå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉàÃ£ï£À°è PÀÆqÁ PÀArvÀÄ. DzÀgÉ
GzÁgÀªÁ¢ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ «dAiÉÆÃvÁàzÀPÀ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß dªÀÄð¤AiÀÄ°è MmÉÆÖ ªÁ£ï ©¸ÁäPïð wgÀÄV¹zÀ£ÄÀ .
CªÀ£ÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAgÀPëu À ÁvÀäPÀ ªÀÄvÀÄÛ D¢ü¥ÀvÀåzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É KQÃPÀj¹, dªÀÄð£ï
GzÁgÀªÁ¢UÀ¼£ À ÀÄß ¸ÉÆÃ°¹zÀ£ÄÀ . D¯ÉìÃ¸ï-¯ÉÆgÉ£Àß£Àß d£ÀgÀ EZÉÒUÉ «gÀÄzÀÞªÁV dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃ¥ÀðqÉ
ªÀiÁrzÀÄÝ, ªÀiÁ£ÀªÀvÉAiÀÄ ªÀÄÄPÀÛ EZÉÒAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÁµÀÖæzÀ PÀ®à£ÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞªÁVvÀÄÛ. D¯ÉìÃ¸ï-¯ÉÆgÉ£ßÀ ß
d£ÀgÀ£ÀÄß vÀªÀÄä EZÉÒUÉ CxÀªÁ vÁªÀÅ DAiÉÄÌªÀiÁrzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ C®èzÀAvÉ, GzÁºÀgÀuÉUÉ,
eÁwAiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄAvÀºÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå CA±ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ dªÀÄð£ï JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸¯ À Á¬ÄvÀÄ.
19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ JgÀqÀ£ÉÃ CzsÀðzÀ°è, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ ºÁå§ìâUïìð ªÀÄvÀÄÛ MmÉÆÖÃªÀÄ£ï ¸ÀÄ¯ÁÛ£ïìUÀ¼À CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ
gÁdåUÀ¼£ À ÀÄß «¨sÀf¹vÀÄ, EªÀÅ ¥ÀÆªÀð¨sÁ« ¤µÉ×UÀ½UÉ DzsÁjvÀªÁVzÀÝªÀÅ. gÀµÁåzÀ°è, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀÅ
JgÀqÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ «gÀÄzÀÞªÁzÀ aAvÀ£ÉUÀ¼À ±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄlÄÖºÁQvÀÄ. PÉ®ªÀÅ gÁµÀÖæªÁ¢UÀ¼ÀÄ ¥À²Ñ«ÄÃPÀgÀtUÉÆ¼Àî®Ä
¸ÀA§A¢ü¹zÀ gÀµÁåªÀ£ÀÄß, ErÃ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À ¥ÀæUÀw¥ÀgÀ, GzÁgÀªÁ¢ ±ÀQÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄAvÉ ¸À®ºÉ
¤ÃrzÀgÀÄ. EvÀgÀgÀÄ gÀµÁåzÀ «±ÉÃµÀ ¸Àé¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁåzÀ ¨sÀ«µÀåzÀ ¸ÀévÀAvÀæ ªÀÄvÀÄÛ «©ü£Àß UÀwAiÀÄÄ
¤gÀAPÀÄ±ÁzsÁj ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ ¨sÀÆvÀPÁ®zÀ ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁVzÉ JAzÀÄ MvÁÛ¬Ä¹zÀgÀÄ. F
¸ÁèªÉÇÃ¥sÉÊ¯ïUÀ¼ÀÄ dªÀÄð£ï gÉÆÃªÀiÁåAnPï aAvÀPÀgÉÆA¢UÉ ºÉÆÃ°¹, ªÀÄvÀÄÛ CªÀjAzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀUÉÆAqÀÄ,
GzÁgÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÉÄÃjPÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sA Éæ Zï PÁæAwUÀ¼À ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ½AzÀ gÀÆ¥ÀUÉÆAqÀ ¥À²ÑªÀÄzÀ ¨sÀ«µÀåzÀ
gÀPÀëPg
À ÁVzÁÝgÉ JAzÀÄ ¨sÁ«¹zÀgÀÄ. ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À°è MAzÁV ªÀÄzsÀå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇªÀð
AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ «dAiÀÄªÀÅAmÁ¬ÄvÀÄ. ºÁå§ìâUïð ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃªÀÄ£ÉÆªï ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼À
CªÀ±ÉÃµÀUÀ½AzÀ D¹ÖæAiÀiÁ, ºÀAUÉÃj, ZÉPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ, ¥ÉÇÃ¯ÁåAqï, AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ
gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁzÀ ºÉÆ¸À gÁµÀÖæ-gÁdåUÀ¼ÀÄ GzÀAiÀÄUÉÆAqÀªÀÅ. DzÀgÉ, D gÁdåUÀ¼ÄÀ vÁªÀÅ vÀªÀÄäzÉÃ DzÀ DAvÀjPÀ
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ ¸ÀAWÀµÀðUÀ½AzÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä £ÉgÉAiÀÄªÀgÉÆA¢UÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ªÁUÁézÀUÀ½AzÀ wÃªÀæ
¸ÀAPÀµÀÖPÉÌ M¼ÀUÁzÀªÀÅ.
ªÁèr«Ägï ¯É¤£ï 1917 gÀ°è «dAiÀÄ ºÉÆA¢zÀ £ÀAvÀgÀ, ¨ÉÆÃ¯Éë«PïUÀ¼ÀÄ ºÀ¼ÉAiÀÄ gÀhiÁgï ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß
vÉUÉzÀÄPÉÆAqÁUÀ, gÀµÁåzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ ¨sÁUÀ±ÀB PÀrªÉÄAiÀiÁVvÀÄ. DzÀgÉ ¨ÉÆÃ¯Éë«PïUÀ¼ÀÄ eÁUÀwPÀ PÀªÀÄÄå¤¸ïÖ
ZÀ¼ÀÄªÀ½AiÀÄ£ÀÄß £ÁAiÀÄPÀvÀézÀAvÉ PÀgÉ¢zÁÝgÉ, EzÀÄ gÀµÁåzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¤ÃwUÀ¼À ¸ÁzsÀ£ÀªÁ¬ÄvÀÄ. ¢éwÃAiÀÄ
«±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, eÉÆÃ¸É¥sï ¸ÁÖ°£ï «zÉÃ² DPÀæªÀÄtPÁgÀgÀ «gÀÄzÀÞ gÀµÁåzÀ d£ÀgÀ£ÄÀ ß MUÀÆÎr¸À®Ä
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ ªÀÄvÀÄÛ zÉÃ±À¨sÀQÛUÉ DºÁé¤¹zÀgÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ, ¥ÀÇªÀð AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï ±ÀQÛAiÀÄ
«¸ÁÛgÀPÉÌ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ CvÀåAvÀ §®ªÁzÀ CrØAiÉÄAzÀÄ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄ. gÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÀªÀÄÄå¤¸ÀA, EzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àlÖAvÉ,
¸ÉÆÃ«AiÀÄvï ¨ÁèPï£À°è «¨sÀd£ÉAiÀÄ ±ÀQÛAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. 1948 gÀ°è AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁzÀ PÀªÀÄÄå¤¸ïÖ £ÁAiÀÄPÀ
eÉÆÃ¹¥ï ¨ÉÆæeï nmÉÆÃ CªÀgÀ£ÄÀ ß ªÉÆÃ¸ÉÆÌÃ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁ¢ ªÀÄvÀÄÛ zÉÆæÃ» JAzÀÄ wgÀ¸ÀÌj¹zÀgÀÄ, 1956gÀ
±ÀgÀvÁÌ®zÀ°è ¥ÉÇÃ¯ÁåAqï ªÀÄvÀÄÛ ºÀAUÉÃjAiÀÄ°è §AqÁAiÀÄ ZÀ®£ÉUÀ¼À°è gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ §®ªÁzÀ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ZÉPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ 1980gÀ°è ªÀÄvÉÛ ¥ÉÇÃ¯ÁåAqÀß°è CzÀgÀ
¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀgÀÄ.
¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ DyðPÀ, ¸ÉÊ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ

¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ DvÀä¸ÁzsÀ£É PÀrªÉÄAiÀiÁUÀÄªÀAvÉ PÁtÂ¹vÀÄ, NATO,
AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï PÉÆÃ¯ï ªÀÄvÀÄÛ ¹ÖÃ¯ï PÀªÀÄÄå¤n (1952–2002), AiÀÄÄgÁlªÀiï ªÀÄvÀÄÛ PÁªÀÄ£ï ªÀiÁPÉðmï,
£ÀAvÀgÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï DyðPÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄªÉAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄ®àlÖªÀÅ. DzÀgÉ ¥sÁæ£ïì CzsÀåPÀë ±Á¯ïìð qÉ UÉÆÃ¯ï CªÀgÀ C£ÀÄ¸Àj¹zÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 1990 gÀªÀgÉUÉ
dªÀÄð¤AiÀÄ «¨sÀd£ÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄÄ gÁµÀÖ- æ gÁdåzÀ DPÀµÀðuÉ E£ÀÆß vÀÄA¨Á fÃªÀAvÀªÁVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß
vÉÆÃj¹vÀÄ.
¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ KµÁå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ°è gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ PÁtÂ¸ÀvÉÆqÀVvÀÄ. EzÀjAzÀ lQðAiÀÄ°è£À
PÉªÀiÁ¯ï CmÁlÄPïð, Ff¥ïÖ£À°è£À ¸Ázï ¥Á±Á gÀhiÁUÀÆ¯ï, CgÉÃ©AiÀÄ£ï ¥É¤£ÀÄì¯ÁzÀ°è£À E§£ï ¸Ëzï,
¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄºÁvÀä UÁA¢ü, ªÀÄvÀÄÛ aÃ£ÁzÀ°è ¸ÀÄ£ï AiÀiÁmï-¸É£ï CªÀgÀÄ ªÀÄÆrzÀ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ. CmÁlÄPïð
1923 gÀ°è E¸Áè«ÄPï CgÀªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ eÁ®ªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀfÃð«vÀUÉÆ½¹zÀ ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤ÃPÀj¹zÀ
zsÀªÀÄð¤gÀ¥ÉÃPÀë UÀtgÁdåzÀ°è §zÀ°¸À®Ä AiÀÄ±À¹éAiÀiÁzÀgÀÄ. D¦üæPÁ ªÀÄvÀÄÛ KµÁåzÀ°è CgÀ¨ï KPÀvÉAiÀÄ ¨ÉÃrPÉUÀ¼ÀÄ
©ænµï D¢ü¥ÀvÀå¢AzÀ, ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ°è ¥sÉæAZï D¢ü¥ÀvÀå¢AzÀ «¥sÀ®ªÁzÀªÀÅ. DzÁUÀÆå, ©æl£ï ºÉÆ¸À
±ÀQÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆAzÁtÂPAÉ iÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸À§ºÀÄzÀÄ, ¸ÀévÀAvÀæ Ff¥ïÖ (1922; ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV 1936) ªÀÄvÀÄÛ
EgÁPï (1932) ¤«Äð¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvÀzÀ°èAiÀÄÆ EzÉÃ jÃwAiÀÄ DvÀä¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
vÉÆÃj¹vÀÄ, C°è ¨sÁgÀwÃAiÀÄ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁAUÉæ¸ï, 1885 gÀ°è ©ænµï ªÀiÁzÀj¬ÄAzÀ ¸ÀÆáwðUÉÆAqÀÄ
GzÁgÀªÁ¢ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ¸ÁÜ¦¸À®ànÖvÀÄÛ, 1918 £ÀAvÀgÀ ºÉZÄÀ Ñ GUÀæªÁ¬ÄvÀÄ. dªÀÄð¤¬ÄAzÀ
¥Àæ¨sÁ«vÀUÉÆAqÀ d¥Á£ï, ºÉaÑ£À D¢ü¥ÀvÀåzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ¸ÉÃªÉAiÀÄ°è DzsÀÄ¤PÀ PÉÊUÁjPÁ vÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹vÀÄ.
KµÁå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ°è gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ¥ÀæUÀw ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï ªÀÄvÀÄÛ ¢éwÃAiÀÄ
«±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïì (¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ gÁµÀÖæ ¸ÀA¸ÉÜ)UÀ¼À EwºÁ¸ÀUÀ¼À°è ¥Àæw©A©vÀªÁVzÉ. gÁµÀÖæUÀ¼À
°ÃUï ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ CªÀPÁ±À ªÀiÁrPÉÆqÀÄªÀ ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀªÀÅ, ¸ÉÆÃvÀ PÉÃAzÀæ±ÀQÛ ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼£ À ÀÄß, ªÀÄÄRåªÁV
dªÀÄð¤AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ lQðAiÀÄ ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼À£ÄÀ ß PÀrªÉÄ ªÀiÁrvÀÄ. °ÃUï dªÀÄð¤AiÀÄ D¦üæPÁzÀ PÁ¯ÉÆ¤UÀ¼À£ÀÄß
UÉæÃmï ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì, ¨É°ÓAiÀÄA, ªÀÄvÀÄÛ zÀQët D¦üæPÁzÀ°è ªÀÄAqÉÃmïUÀ¼ÁV «vÀj¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Áå¹¦üPï
C¹ÛUÀ¼À£ÄÀ ß d¥Á£ï, D¸ÉÖæÃ°AiÀiÁ, ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆåf¯ÁåAqÉÎ ©PÀÌ¯ÁV «vÀj¹vÀÄ, ¸ÁévÀAvÀæå ¸Á¢ü¸ÀÄªÀ ¤jÃPÉëUÀ¼À
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É. °ÃUÀß ªÀÄÆ® ¸ÀzÀ¸åÀ gÀ®è, PÉÃªÀ® LzÀÄ KµÁåzÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ (aÃ£Á, ¨sÁgÀvÀ, d¥Á£ï,
xÉÊ¯ÁåAqï, ªÀÄvÀÄÛ EgÁ£ï) ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ D¦üæPÁzÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ (°¨ÉÃjAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ zÀQët D¦üæPÁ) EzÀÝªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ
CzÀ£ÀÄß 1946 gÀ°è «¸Àfð¸ÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä ªÀÄÆgÀÄ KµÁåzÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ (C¥sÁÏ¤¸ÁÛ£ï, EgÁPï, ªÀÄvÀÄÛ lQð)
ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀÄ D¦üæPÁzÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ (Ff¥ïÖ ªÀÄvÀÄÛ EyAiÉÆÃ¦AiÀiÁ) ¸ÉÃj¸À®àlÖªÀÅ. °ÃUï£À ¤AiÀÄAvÀætzÀ PÉÃªÀ®
EgÁPï, ¯É§£Á£ï, ªÀÄvÀÄÛ ¹jAiÀiÁ CªÀÅUÀ¼À fÃªÀ£ÀPÁ®zÀ°è ¸ÁévÀAvÀæåªÀ£ÄÀ ß ¸Á¢ü¹zÀÝªÀÅ. 1945 gÀ°è AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï
£ÉÃ±À£ïì£À ªÀÄÆ® 51 ¸ÀzÀ¸ÀågÀ®è, JAlÄ KµÁåzÀ (aÃ£Á, ¨sÁgÀvÀ, EgÁPï, EgÁ£ï, ¯É§£Á£ï, ¸Ë¢
CgÉÃ©AiÀiÁ, ¹jAiÀiÁ, ªÀÄvÀÄÛ lQð) ªÀÄvÀÄÛ £Á®ÄÌ D¦üæPÁzÀ (°ÃUÀß°ègÀÄªÀ J¯Áè) ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ EzÀÝgÀÄ. 1980 gÀ
ªÉÃ¼ÉUÉ, ¸ÁÜ¥À£A É iÀÄ 35 ªÀµÀðUÀ¼À £ÀAvÀgÀ, AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïìì 100 QÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À£ÀÄß
¸ÉÃj¹PÉÆArvÀÄ, CªÀÅUÀ¼À°è ºÉaÑ£ÀªÀÅ KµÁåzÀ ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ gÁµÀÖæUÀ¼ÁVzÀÝªÀÅ. °ÃUÀß°ègÀÄªÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ MlÄÖ
¸ÀASÉåAiÀÄ MAzÀÄ ªÀÄÆgÀ£ÉÃ ¨sÁUÀQÌAvÀ®Æ PÀrªÉÄ KµÁåzÀ ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À ¸ÀASÉåAiÀÄÄ, AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï
£ÉÃ±À£ïì£°
À è CzsÀðQÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ. F ºÉÆ¸À KµÁåzÀ ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ gÁµÀÖæUÀ¼À°è, ºÀ®ªÁgÀÄ
¥ÀÇtðªÁV CxÀªÁ ¨sÁUÀ±ÀB ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ ¸ÀÈ¶Ö¸À®àlÖªÀÅ.
¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ, ¨sÁgÀvÀ, ¥ÁQ¸ÁÛ£,À ¸ÉÊ¯Á£ï (²æÃ®APÁ), §ªÀiÁð (ªÀiÁåAªÀiÁgï), ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄ®AiÀÄ (ªÀÄ¯ÉÃµÁå) KµÁåzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ°è WÁ£Á ©ænµï ¸ÁªÀiÁædå¢AzÀ ±ÁAwAiÀÄÄvÀªÁV
¸ÁévÀAvÀæåªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÀgÀÄ, AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì¤AzÀ ¦ü°¦àÃ£ïì ¸ÀºÀ EzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¹zÀªÀÅ. EvÀgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ,
¥sÉæAZï EAqÉÆÃZÉÊ£Á («AiÀÄmÁßA, ¯ÁªÉÇÃ¸ï, PÀA¨ÉÆÃrAiÀiÁ) ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉæAZï GvÀÛgÀ D¦üæPÁ (lÄ¤Ã²AiÀiÁ,
C°ÓÃjAiÀiÁ)AiÀÄ°è WÀ£ª À ÁzÀ PÁ¯ÉÆ¤AiÀÄ¯ï AiÀÄÄzÀÞUÀ¼°À è wÃªÀæªÁV ºÉÆÃgÁqÀ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. PÀªÀÄÄå¤¸ÀA ºÉÆ¸À
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ PÁæAwUÀ¼° À è ¨ÉA§®ªÀ£ÄÀ ß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄ, ªÉÆzÀ®Ä ¥À²ÑªÀÄzÀ §AqÀªÁ¼À ±ÀQÛUÀ¼À «gÀÄzÀÞ
CªÀgÀ ºÉÆÃgÁlUÀ¼À°è ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ, ¸ÁévÀAvÀæå ¸Á¢ü¹zÀ £ÀAvÀgÀ, DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ
vÁAwæPÀ £ÉgÀªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸ÀÄªÀ°è ¥À²ÑªÀÄ §AqÀªÁ¼À±Á»AiÉÆA¢UÉ ¸Àà¢üð¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¸Á¢ü¹vÀÄ. ZÉÊ£Á PÁAiÀiï-
±ÉPï CªÀgÀ CrAiÀÄ°è aÃ¤Ã gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ ¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ªÉÃ¼É aÃ£ÁzÀ PÀªÀÄÄå¤¸ïÖUÀ¼À
»rvÀzÉÆA¢UÉ PÀÄVÎvÀÄ. DzÀgÉ aÃ£ÁzÀ PÀªÀÄÄå¤¸ÀA ²ÃWÀæzÀ¯ÉèÃ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÀªÀÄÄå¤¸ÀA¤AzÀ zÀÆgÀ
¸ÀjAiÀÄ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ, AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À PÀªÀÄÄå¤¸ïÖ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ®Ä ºÉÆÃzÀAvÉ. 1960gÀ zÀ±ÀPÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è,
gÀµÁå ªÀÄvÀÄÛ aÃ£ÁzÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ zÀÆgÀUÀ¼À°è aÃ£ÁzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß §»gÀAUÀ¥Àr¹vÀÄ, C°è ªÀiÁªÉÇÃ
gÉhÄqÁAUï ¯É¤£ïUÀ¼ÉÆA¢UÉ UËgÀªÀzÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß ºÀAaPÉÆArzÀÝgÀÄ. aÃ£ÁzÀ PÀªÀÄÄå¤¸ÀA ªÀÄvÀÛµÀÄÖ
M¼À£ÉÆÃqÀÄªÀAvÉ wgÀÄVzÀAvÉ, ºÉÆ¸À KµÁå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ gÁµÀÖæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CzÀgÀ ¥Àæ¨sÁªÀ PÀrªÉÄAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
ºÉÆ¸À KµÁå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ÇÀªÀiÁzsÁ£ÀUÀ¼ÄÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀAWÀµÀðPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïì£À ¸ÀAQÃtð gÁdPÁgÀtªÀÅ ºÉÆ¸À gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw©A©vÀ ªÀiÁrvÀÄ.
qÀZï PÁ¯ÉÆ¤AiÀÄ°¸ÀA£ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃgÁlªÀÅ EAqÉÆÃ£ÉÃµÁåªÀ£ÄÀ ß ¸ÁÜ¦¹zÀ £ÀAvÀgÀ, ªÉ¸ïÖ EjAiÀÄ£ï

(EjAiÀÄ£ï dAiÀiÁ) PÀÄjvÀ «ªÁzÀzÀ°è AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïì ªÀÄzsÀå¹ÜPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀj¹vÀÄ. 1956gÀ ¸ÀÆAiÉÄeï
©PÀÌnÖ°è, AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïì ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ Ff¥ïÖ ªÀÄvÀÄÛ E¸ÉæÃ¯ï £ÀqÀÄ«£À ªÀÄzsÉå ªÀÄzsÀå¹ÜPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrvÀÄ. ªÀÄzsÀå
¥ÀÇªÀðzÀ°è, E¸ÉæÃ¯ï ¸ÁÜ¥À£ÉAiÉÆA¢UÉ DgÀA¨sÀªÁzÀ ºÉÆÃgÁl ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï CgÀ¨ï j¥À©èPï
¸ÁÜ¥À£É¬ÄAzÀ GAmÁzÀ CAvÀg- À CgÀ¨ï gÁdåUÀ¼À «ªÁzÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ, AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £É±À£ïì aAvÉUÀ¼À£ÄÀ ß
vÀA¢vÀÄ. AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £É±À£ïì C£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ EvÀgÀ ¸ÀAPÀlUÀ¼À°è dªÀÄÄä ªÀÄvÀÄÛ PÁ²äÃgÀzÀ PÀÄjvÀ ¨sÁgÀvÀ-
¥ÁQ¸ÁÛ£À «ªÁzÀ, PÉÆÃjAiÀiÁzÀ «¨sÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ AiÀÄÄzÀÞ, PÁAUÉÆÃ£À°è £Á®ÄÌ ªÀµÀðUÀ¼À ªÀÄzsÀå¹ÜP,É
£ÀÆvÀ£À ¸ÀévÀAvÀæ ¸ÉÊ¥Àæ¸ï ªÉÄÃ¯É VæÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ lQðAiÀÄ ºÉÆÃgÁl, ªÀÄvÀÄÛ EwÛÃZÉUÉ ªÀÄ¯ÉÃµÁåUÉ ¸ÀªÁðPï ªÀÄvÀÄÛ
¸Á¨Á (GvÀÛgÀ ¨ÉÆ¤ðAiÉÆ) ¸ÉÃj¹zÀ°è EAqÉÆÃ£ÉÃµÁå ªÀÄvÀÄÛ ¦ü°¦àÃ£ïì «gÉÆÃzsÀ. J¯Áè ¸ÁévÀAvÀæåzÀ ºÉªÉÄä
ºÀAaPÉÆAqÀ ºÉÆ¸À gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ ¸ÀAPÀµÀÖUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. ¸Àé-DqÀ½vÀPÉÌ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ vÀAiÀiÁj
PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÀ, PÁAUÉÆÃzÀ°è ªÉÆzÀ® LzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À ¸ÁévÀAvÀæåªÀÅ ¹ÜgÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÀÆ¦¤®èzÉ
PÀ¼ÉzÀªÀÅ.
«©ü£Àß d£ÁAUÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁµÉUÀ¼À ¸ÀªÀÄ¸Éå £ÉÊfÃjAiÀiÁzÀ°è zÀÈµÁ×AvÀªÁVvÀÄÛ, C°è UÀt£ÉUÉ §gÀzÀ
d£À¸ÀASÉåAiÀÄ°è PÀ¤µÀÖ 150QÌAvÀ ºÉZÀÄÑ d£ÁAUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 100QÌAvÀ ºÉZÀÄÑ ¨sÁµÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ G¥À¨sÁµÉUÀ¼À
UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß §¼ÀPÉ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÄÀ . 1949gÀ°è ¨sÁgÀvÀ ¸ÁévÀAvÀæå PÁAiÉÄÝ eÁjAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀªÀÇ, ªÀÄÄ¹èªÀiï
¥ÁQ¸ÁÛ£À CxÀªÁ »AzÀÆ ¨sÁgÀvÀPÌÉ dªÀÄÄä ªÀÄvÀÄÛ PÁ²äÃgÀ ¸ÉÃgÀÄªÀ ¥Àæ±Éß E£ÀÆß §UÉºÀjAiÀÄzÉÃ G½¬ÄvÀÄ. wÃªÀæ
DyðPÀ ¸ÀàzsÉð ¸ÀªÀÄ¸Éå GAlÄªÀiÁrvÀÄ, GzÁºÀgÀuÉUÉ E¸ÉæÃ¯ï£À°è, eÉÆÃqÀð£ï £À¢AiÀÄ §ºÀ¼À CUÀvÀå«zÀÝ
¤ÃjUÁV ºÁvÉÆgÉAiÀÄÄªÀ CgÀ¨ï £ÉgÉºÉÆgÉAiÀÄªÀgÉÆA¢UÉ ¸ÀvÀvÀ «ªÁzÀªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ.
2.5. ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ vÀvÀÛé±Á¸ÀÛæ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ
±ÀQÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ CA±ÀªÁVzÉ, EzÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è
¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ, UÀw²Ã®vÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ gÀÆ¥ÀgÀ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ««zsÀ gÀÆ¥ÀUÀ¼À°è PÁtÂ¸ÀÄ¸ÀÄvÀÛzÉ,
gÁdQÃAiÀÄ, DyðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ±ÀQÛ, ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼À£ÄÀ ß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è «±ÉÃµÀ ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ CzÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß,
UÀw²Ã®vÉUÀ¼£ À ÀÄß, ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼£
À ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊwPÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß D¯ÉÆÃa¸À®Ä CªÀ±åÀ PÀªÁUÀÄvÀÛzÉ, eÉÆvÉUÉ ««zsÀ
¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁUÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀºÀ
ªÀÄÄRåªÁVzÉ.
±ÀQÛAiÀÄ°è£À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ «µÀAiÀÄªÀÅ, EvÀgÀgÀ £ÀqÀªÀ½PÉ, QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤tðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸À®Ä CxÀªÁ
¤AiÀÄAwæ¸À®Ä ¸ÁªÀÄxÀåð. F ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ¥Áæ¢üPÁgÀ, §¯ÁvÁÌgÀ, ¸ÀªÀÄxÀð£É, ¥Àjtw CxÀªÁ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼À
¥ÀæªÉÃ±ÀzÀAvÀºÀ ««zsÀ ªÀiÁUÀðUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀjuÁ«ÄvÀ ªÀiÁqÀ§ºÀÄzÀÄ. ±ÀQÛAiÀÄ UÀw²Ã®vÉ J¯Áè ªÀiÁ£ÀªÀ
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ¸ÀºÁAiÀÄUÀ¼À°è ¤»vÀªÁVªÉ, PÀÄlÄA§ UÀw²Ã®vÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ½AzÀ »rzÀÄ gÁdQÃAiÀÄ
ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ.
±ÀQÛAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀÄÆ®UÀ¼À°è MAzÀÄ ¥Áæ¢üPÁgÀ, EzÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À°è C¢üPÀÈvÀ ¸ÁÜ£U À À¼ÀÄ
CxÀªÁ ¥ÁvÀæUÀ½AzÀ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, gÁdQÃAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ, PÁAiÀÄð¤ªÁðºÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¤ªÁðºÀPÀgÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀPÁðj ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è, PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼° À è CªÀgÀ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É
¥Áæ¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄvÁÛgÉ. F C¢üPÀÈvÀ ¥Áæ¢üPÁgÀªÀÅ CªÀjUÉ ¤tðAiÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä, ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß
eÁj ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ºÀAZÀ®Ä ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ, CªÀgÀÄ £ÉÃvÀÈvÀé ¤ÃqÀÄªÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À
¢PÀÄÌ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄvÀÛzÉ.
DzÀgÉ, ±ÀQÛ PÉÃªÀ® C¢üPÀÈvÀ ¥Áæ¢üPÁgÀ¢AzÀ ªÀiÁvÀæ ¥Áæ¥ÀÛªÁUÀÄªÀÅ¢®è; EzÀÄ ¥Àjtw, ZÀj¸Áä, £ÉmïªÀQAðUï
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥Àæ¨sÁªÀUÀ¼ÀAvÀºÀ C£Ë¥ÀZÁjPÀ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ¸ÀºÀ GAmÁUÀÄvÀÛzÉ. ¤¢ðµÀÖ PÉëÃvÀæUÀ¼À ¥ÀjtvÀgÀÄ,
«eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ, CPÁqÉ«ÄPÀgÀÄ CxÀªÁ ªÀÈwÛ¥ÀgÀgÀÄ, CªÀgÀ eÁÕ£À, PË±À®å ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¨ÁºÀÄvÉAiÀÄ°è
«±Áé¸ÁºÀðvÉ¬ÄAzÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝgÉ. ZÀj¸Áä ºÉÆA¢zÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ, ¥ÉæÃgÀuÁzÁAiÀÄPÀ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ CxÀªÁ
¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ, CªÀgÀ ZÀj¸Áä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀAªÀºÀ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ EvÀgÀgÀ£ÄÀ ß ¥Àæ¨sÁ«¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀªÄÀ ÆºÀUÉÆ½¸À®Ä ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÁÝgÉ. £ÉmïªÀQAðUï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀA¥ÀPÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß
MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ, KPÉAzÀgÉ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ £ÉmïªÀPïðUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ»wUÉ,

¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀPÁ±ÀUÀ½UÉ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
±ÀQÛAiÀÄ UÀw²Ã®vÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ, EwºÁ¸À, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ PÀlÄÖPÀxÉUÀ¼ÀAvÀºÀ

C£ÉÃPÀ PÁgÀtUÀ½AzÀ gÀÆ¥ÀUÉÆArgÀÄªÀ ¸ÀQæAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAQÃtðªÁVªÉ. ±ÉæÃtÂ ¸ËPÀAiÀÄð«gÀÄªÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À°è,
±ÀQÛAiÀÄÄ §ºÀÄªÀÄnÖUÉ ªÉÄÃ¯É £É¯É¹gÀÄvÀÛzÉ, E°è J¯ÉÊmïì CxÀªÁ DqÀ½vÀ ªÀUÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¤tðAiÀÄ
vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É §ºÀÄªÀÄnÖUÉ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ. ±ÀQÛAiÀÄ F
PÉA¢æÃPÀgÀtªÀÅ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ½UÉ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ©ü¤ßÃPÀgÀtPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ ºÁ¸ÀÄºÉÆPÀÄÌUÀ½UÉ ªÀAavÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ½UÉ
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
±ÀQÛAiÀÄ «vÀgÀuÉAiÀÄÄ «±ÉÃµÁ¢üPÁgÀ, ªÉÊµÀªÀÄå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄzÀ ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÉÆqÀ£É vÀPÀÌªÀÄnÖUÉ

ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. ªÀA±À, °AUÀ, ªÀUÀð, d£ÁAUÀ CxÀªÁ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄAvÀºÀ CA±ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ±ÀQÛAiÀÄ
ÇÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼ÀÄ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄÄAzÀÄªÀj¸À§ºÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÆÃµÀuÉAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÄÀ ß §®¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ, ¦vÀÈvÁévÀäPÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼ÀÄ ¥ÀÅgÀÄµÀjUÉ ºÉaÑ£À ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ «±ÉÃµÁ¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ,
EzÀÄ £ÁAiÀÄPÀvÀé ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ, DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ½UÉ ¥ÀæªÉÃ±ÀzÀ°è °AUÀ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.
CzÉÃ jÃw, G¥À¤ªÉÃ±ÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀ¹ÜvÀ eÁvÀåwÃvÀvÉ ±ÀQÛAiÀÄ CAvÀgÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀj¸À§ºÀÄzÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdzÉÆ¼ÀUÉ PÉ®ªÀÅ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß ºÁ¸ÀÄºÉÆPÀÄÌUÀ¼À°è EqÀ§ºÀÄzÀÄ. DyðPÀ ±ÀQÛAiÀÄÄ, DyðPÀ ¸ÀA¥ÀwÛ£À
¤AiÀÄAvÀæt¢AzÀ ®©ü¹zÀ, ¸ÀªÀiÁdzÀ UÀw²Ã®vÉUÀ¼À£ÄÀ ß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. PÀA¥À¤UÀ¼ÀÄ,
²æÃªÀÄAvÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ §AqÀªÁ¼À, ºÀÆrPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß
¤AiÀÄAvÀæt ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ DyðPÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. F DyðPÀ ±ÀQÛ gÁdQÃAiÀÄ ¤tðAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß,
¤AiÀÄAvÀæt ºÀAzÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛzÉ, DzÁAiÀÄ «vÀgÀuÉ, PÁ«ÄðPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀzÀ vÁA§Æ®åvÉAiÀÄAvÀºÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛzÉ.
±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ¸ÀºÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃj¹ ªÉÊ±Á®åªÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ gÀZ£ À ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ. ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ, ±Á¸À£ÁAUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À°è ¤»vÀªÁzÀ gÁdQÃAiÀÄ ±ÀQÛ
¸ÁªÀðd¤PÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß, PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄvÀÛzÉ. gÁdåzÀ ¥ÀgÀªÁV
¤tðAiÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁjUÉ vÀgÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ gÁdQÃAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ
ªÀÄºÀvÀÛgÀªÁzÀ ¥À¨ æ sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Áæ¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ, EzÀÄ £ÁUÀjPÀgÀ fÃªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ PÀ¯ÁåtªÀ£ÄÀ ß
¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛzÉ. UÉÆèÃ§¯ï ±ÀQÛAiÀÄ UÀw²Ã®vÉUÀ¼ÀÄ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ, fAiÉÆÃ¥Á°nPïì ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ
DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄºÁ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæªÀÄÄR DyðPÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ zËvÀå ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ, DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼ÄÀ , ¸ÉÊ¤PÀ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁ°PÀ
MPÀÆÌlUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ eÁUÀwPÀ ªÉÃ¢PÉAiÀÄ°è ¥Àæ¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ °ÃªÀgÉÃeï C£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ. ±ÀQÛAiÀÄ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ fAiÉÆÃ¥Á°nPÀ¯ï ¸À¥ÀzÉðUÀ¼ÀÄ gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ, ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæeÁÕ£z À À
¯Á¨sÀPÁÌV ¸Àà¢üð¸ÀÄªÀAvÉ vÀtvÉ, ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛAiÀÄ ºÉÆÃgÁlUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ.
£ÉÊwPÀ ¥ÀjUÀt£ÉUÀ¼ÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ PÀÄjvÀÄ ZÀZÉðUÀ½UÉ C«¨sÁdåªÁzÀªÀÅ, KPÉAzÀgÉ ±ÀQÛAiÀÄ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ §¼ÀPÉ
£ÁåAiÀÄ, SÁvÀjAiÀÄvÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À UËgÀªÀªÀ£ÄÀ ß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÀÛzÉ. ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ E®èzÀ CxÀªÁ
zÀÄ§ð½PÉAiÀiÁUÀÄªÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼° À è £ÉÊwPÀ ¸ÀAPÀlUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ, EzÀÄ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ zÀÄ§ð¼ÀPÉ, ±ÉÆÃµÀuÉ,
ªÉÊµÀªÀÄå CxÀªÁ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À G®èAWÀ£ÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÀåQÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß
¸À±ÀPÀÛUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄªÀ£ÄÀ ß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR
CA±ÀªÁVzÉ. ¸À±ÀPÀÛUÉÆ½¸ÀÄ«PÉAiÀÄÄ ªÀåQÛUÀ¼À ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼ÀÄ, KeÉ¤ì ªÀÄvÀÄÛ ¤tðAiÀÄ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæQA æ iÉÄUÀ¼À°è
¨sÁUÀªÀ»¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä ¸ÀéAvÀ «¢üUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸À®Ä CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ²PÀët, C©ü¥ÁæAiÀÄ
«¤ªÀÄAiÀÄ, ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ ¸ÀAUÀæºu À É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ªÉÊ«zsÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ M¼ÀUÉÆAqÀÄUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ ¸ÀPÁ°PÀ
¤ÃwUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸Á¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ.
E£ÀÆß ºÉZÁÑV, ±ÀQÛ ¸ÁAPÉÃwPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÁ®Ä ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ ºÉÆuÉUÁjPÉ,

¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä CUÀvÀå«zÉ. £ÁUÀjPÀ ¸ÀªÀiÁd ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁzsÀåªÀÄ
«ÄvÀævÀéUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ §Ä£Á¢ ZÀ®£ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ £ÁAiÀÄPÀgÀ£ÀÄß ºÉÆuÉUÁgÀgÀ£ÁßV ªÀiÁqÀÄªÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÉ C©üAiÀiÁ£À ªÀiÁqÀÄªÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¥Á±ÀéðzÀ°ègÀÄªÀ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À zsÀé¤UÀ¼À£ÀÄß GZÀÑj¸ÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR
¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀ»¸ÀÄvÀÛªÉ. CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è, ¸Á¥sïÖ ¥ÀªÀgï JA§ ¸ÀAeÉÕAiÀÄÄ ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÄÀ ß
¥ÀqÉ¢zÉ, EzÀÄ §®ªÀAvÀzÀ vÀAvÀæUÀ¼À §zÀ°UÉ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ, ªÉÊZÁjPÀ, ªÀÄvÀÄÛ zËvÀå ªÀiÁUÀðUÀ½AzÀ EvÀgÀgÀ£ÀÄß
¥Àæ¨sÁ«¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ DPÀ¶ð¸À®Ä ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸Á¥sïÖ ¥ÀªÀgï ¸ÀPÁgÁvÀäPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß PÀlÖ®Ä,
ºÀAazÀ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä, ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ªÉÃ¢PÉAiÀÄ°è ¥Àæ¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ «±Áé¸ÁºÀðvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¸À®Ä
¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ gÁdvÁAwæPv À ÉAiÀÄÀ°è vÉÆqÀV¹PÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.
DzÀgÉ, ±ÀQÛAiÀÄÄ JgÀqÀÄ CAa£À PÀwÛAiÀÄAvÉ, C£ïZÉPïØ CxÀªÁ C£ï¨Á¯É£ïìØ ±ÀQÛ zÀÄ§ð¼ÀPÉ, ¤gÀAPÀÄ±ÀªÁzÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀðUÀ½UÉ PÁgÀtªÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. ±ÀQÛ ºÀAaPÉ, ZÉPïì ªÀÄvÀÄÛ ¨Áå®£ïì, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ,
¸ÁA¢ævÀ ±ÀQÛAiÀÄ C¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß vÀVÎ¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¤tðAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À°è ºÉÆuÉUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¤zsÁ£ÀªÀ£ÄÀ ß
RavÀ¥Àr¸À®Ä «£Áå¸ÀUÉÆ½¸À¯ÁzÀ vÀAvÀæUÀ¼ÁVªÉ.
vÀAvÀæeÁÕ£z À À ªÀÄÄ£ÀßqÉAiÀÄÄUÀ¼ÀÄ, «±ÉÃµÀªÁV ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ»w vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À°è, ±ÀQÛ ¸ÁAPÉÃwPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß

gÀÆ¥ÁAvÀj¹ªÉ, KPÉAzÀgÉ ªÀiÁ»w ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ, §Ä£Á¢¬ÄAzÀ ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß
¸ÁzsÀåªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄvÀÛªÉ. ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀiÁzsÀåªÀÄ
ªÉÃ¢PÉUÀ¼ÀÄ, GzÁºÀgÀuÉUÉ, ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfPÀ PÁgÀtUÀ½UÉ ¸ÀdÄÓUÉÆ½¸À®Ä,
¸ÀA¸ÉÜU¼ À À£ÀÄß ºÉÆuÉUÁgÀgÀ£ÁßV ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀÄ zsÀé¤UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ zÀÈ¶ÖPÆ
É Ã£ÀUÀ¼À£ÀÄß GZÀÑj¸À®Ä
¸À±ÀPÀÛUÉÆ½¹ªÉ.
¸ÁgÁA±ÀzÀ°è, ±ÀQÛAiÀÄÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¸ÀAªÀºÀ£U À À¼ÀÄ, ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ ¸ÀAQÃtð ªÀÄvÀÄÛ
§ºÀÄªÀÄÄR ¥Àæ¥ÀAZÀªÁVzÉ. ±ÀQÛ ¸ÁAPÉÃwPÀvÉUÀ¼À£ÄÀ ß, ±ÀQÛAiÀÄ ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß, ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß
CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, £ÁåAiÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄvÀ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä CvÀåAvÀ
ªÀÄÄRåªÁVzÉ. ªÀåQÛUÀ¼£ À ÀÄß ¸À±ÀPÀÛUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ, £ÉÊwPÀ £ÁAiÀÄPÀvÀéªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ªÀiË®åUÀ¼£
À ÀÄß
GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛAiÀÄ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀªÀiÁ£À, £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ, ªÀÄvÀÄÛ ±Á±ÀévÀ
dUÀvÀÛ£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄªÀvÀÛ ªÀÄÄRåªÁzÀ ºÉeÉÓUÀ¼ÁVªÉ.
2.6 ¤ªÀÄä ¥ÀæUÀw ¥Àj²Ã°¹
1. SÁ° eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀwðªÀiÁr.
1. ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï ¥ÀvÀ£ÀªÁ¬ÄvÀÄ _______.
2. DqÀªÀiï ¹ävï _________ ¥ÀÅ¸ÀÛPª

À À£ÀÄß §gÉ¢zÁÝgÉ.
2. MAzÉÃ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹.
3. `D£ï °§nð` ¥ÀÅ¸ÀÛPÀzÀ ¯ÉÃRPÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ?
4. CªÉÄjPÀ£ï ¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ ªÀÄºÀvÀézÀ ªÀåQÛ AiÀiÁgÀÄ?
3. PÉ¼ÀV£À GvÀÛgÀUÀ½UÉ ¸Àj CxÀªÁ vÀ¥ÀÅà JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹.
5. DzsÀÄ¤PÀ ¸ÉÆÃ±À°¸ÀA£À d£ÀPÀ ¦üæræZï JAUÀ¯ïì.
6. PÀªÀÄÆå¤¸ïÖ ªÀiÁå¤¥sÉ¸ÉÆÖÃªÀ£ÄÀ ß ¦üæræZï JAUÀ¯ïì §gÉ¢zÁÝgÉ.

4. PÉ¼ÀV£À §ºÀÄ DAiÉÄÌ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛgÀ ¤Ãr.
7. `The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism` ¥ÀÅ¸ÀÛPÀªÀ£ÀÄß §gÉzÀªÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ?
a) PÁ¯ïð ªÀiÁPïìð b) ªÀiÁåPïì ªÉ§gï c) Qæ¸ÉÆÖÃ¥sÀgï d) ¥sÁæAmïì ¥sÁå£À£ï
8. gÀµÀå£ï PÁæAwAiÀÄ ªÀÄºÀvÀézÀ ªÀåQÛ AiÀiÁgÀÄ?
a) °AiÉÆÃ£ï mÉÆæÃnìÌ b) PÁ¯ïð ªÀiÁPïìð c) ªÁèr«Ägï ¯É¤£ï d) ¦üæræZï
GvÀÛgÀUÀ¼ÀÄ:
1. 1991
2. `¢ ªÉ¯ïÛ D¥sï £ÉÃµÀ£ïì`
3. eÁ£ï ¸ÀÄÖªÁmïð «Ä¯ï
4. AiÀÄÄf£ï qÉ¨ïì
5. vÀ¥ÀÅà
6. ¸Àj
7. ªÀiÁåPïì ªÉ§gï
8. ªÁèr«Ägï ¯É¤£ï
2.7 ¸ÁgÁA±À:
GzÁgÀªÁzÀ, ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ, gÁµÀÖæ¥ÉæÃªÀÄ, ±ÀQÛ, ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è£À «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ gÁdQÃAiÀÄ,

DyðPÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¹zÁÞAwUÀ¼À ZÀvÀÄgÀ¸Àæ C£ÉéÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArªÉ. GzÁgÀªÁzÀ ¹Ã«ÄvÀ ¸ÀPÁðgÀ
ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄvÀÛzÉ, ¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄ, PÀ¯Áåt, ¸À»µÀÄÚvÉ, §ºÀÄgÀÆ¥ÀvÉ,
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé DqÀ½vÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¤zsÁ£ÀªÀ£ÄÀ ß ªÀÄºÀvÀézÀ ¤gÀAvÀgÀvÉAiÀiÁV £ÉÆÃqÀÄvÀÛzÉ, eÉÆvÉUÉ DyðPÀ
GzÁgÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ GavÀ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwAiÀÄ ¢lÖ £ÉÆÃlzÀ°è
MvÁÛ¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. PÁ¯ïð ªÀiÁPïìð, ¦üæræZï JAUÀ¯ïì, gÉÆÃ¸Á ®PÉìA§Uïð, ªÁèr«Ägï ¯É¤£ï, °AiÉÆÃ£ï mÉÆæÃnìÌ,
AiÀÄÄf£ï qÉ¨ïì, ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊPÉ¯ï ºÀjAUÀÖ£ï ¸ÉÃjzÀAvÉ ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ¥Àæw¥ÁzÀ£É ªÀiÁrgÀÄªÀ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀ
MAzÀÄ §zÀ¯ÁzÀ £ÉÆÃlªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ, ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸ÁéªÀÄåzÀ, ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¯ÁåtzÀ
ªÉÄÃ¯É MvÁÛ¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ. E£ÉÆßAzÀÄ PÀqÉ, gÁµÀÖæ¥ÉæÃªÀÄ gÁµÀÖæ-gÁdåzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß MwÛ ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ, EzÀÄ
ºÉa£ Ñ ÀzÁV ¥ÀjPÀ®à£ÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¸ÀÌøw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀð¨sËªÀÄvÀézÉÆA¢UÉ eÉÆÃqÀuÉAiÀiÁVzÉ. ±ÀQÛ ¸ÁAPÉÃwPÀvÉUÀ¼ÄÀ ,
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À PÉÃAzÀæªÁVªÉ, gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀAªÀºÀ£U À À¼À£ÀÄß ¥Àæ¨Ás «¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ
PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄvÀÛªÉ, ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ gÁdåzÀ ªÀvÀð£É ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÁAPÉÃwPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß
GvÁìºÀUÉÆ½¸À®Ä JgÀqÀÆ G¥ÀPg À ÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÁ®PÀUÀ¼ÁV ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛªÉ.
2.8 ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀzÀUÀ¼ÄÀ :
1. GzÁgÀvÁªÁzÀ: ¹Ã«ÄvÀ ¸ÀPÁðgÀ, ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÁévÀAvÀæåªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ
£ÁåAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß MwÛºÉÃ¼ÀÄªÀ vÀvÀé.
2. ¸ÁªÀÄåªÁzÀ: ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ªÀiÁ°ÃPÀvÀé, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¯ÁåtªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ,

§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ²ß¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀwÛ£À ªÀÄgÀÄºÀAZÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÁ¢¸ÀÄªÀ vÀvÀé.
3. gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ: gÁµÀÖæ-gÁdåzÀ »vÁ¸ÀQÛ, UÀÄgÀÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉUÉ DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀ, ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV

¸ÁA¸ÀÌøwPÀ CxÀªÁ eÁvÁåwÃvÀ KPÀvÉAiÀÄ ¨sÁªÀ£É¬ÄAzÀ ¸ÀÆa¸À®àqÀÄªÀ vÀvÀé.
4. ±ÀQÛ: EvÀgÀgÀ £ÀqÉUÀÄtªÀ£ÀÄß ¥Àæ¨Ás «vÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ CxÀªÁ ¤AiÀÄAwæ¸® À Ä ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåð,

CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è gÁdå ¸ÀAªÀºÀ£À ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ UÀwUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ÀAeÉÕ.
5. vÀvÀÛé±Á¸ÀÛ:æ gÁdQÃAiÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ aAvÀ£É ªÀÄvÀÄÛ QæAiÉÄUÀ½UÉ ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄªÀ £ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ,
ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ vÀvÀÛéUÀ¼À ¸ÀªÀÄÆºÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ, ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¸ÀªiÀ Ád ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß
CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄvÀÄÛ gÀÆ¦¸À®Ä ±ÉæÃtÂAiÀiÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ.
2.9 ¸ÀéAiÀÄA ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ:
1. GzÁgÀvÁªÁzÀ, ¸ÁªÀÄåªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ vÀvÀÛéUÀ¼ÄÀ gÁdåUÀ¼À DAvÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ

¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ gÀÆ¦¸ÀÄvÀÛªÉ?
2. CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è ±ÀQÛAiÀÄ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ZÀað¹, CzÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ, ¥ÀævÀåPÀëvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ
£ÀqÉUÉ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹.
3. GzÁgÀvÁªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀÄåªÁzÀzÀ ªÀÄÄRå vÀvÀÛéUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆÃ°¹ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃ°¹, DqÀ½vÀ, DyðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁªÀiÁfPÀ £ÁåAiÀÄzÀ ªÉÄnÖ®ÄUÀ¼À£ÄÀ ß «±ÉèÃ¶¹.
4. gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwÃPÀgÀtzÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹, DyðPÀ KQÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ

«¤ªÀÄAiÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁ¢ ¨sÁªÀ£U É À¼ÀÄ ºÉÃUÉ vÁ£Àß£ÀÄß ºÉÆA¢¸ÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß
¥Àj²Ã°¹.
5. LwºÁ¹PÀ ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤PÀ GzÁºÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß DzsÀj¹, CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀ®AiÀÄzÀ°è gÁdåzÀ QæAiÉÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É
vÀvÀÛé±Á¹ÛæÃAiÀÄ £ÀA©PÉUÀ¼À ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß awæ¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ°è vÀvÀÛé±Á¸Àæz
Û À ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß
ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁr.
2.10 ºÉaÑ£À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV UÀæAxÀUÀ¼ÄÀ
1. DPÀÖ£ï - ¯ÉPÀÑ¸ïð D£ï ªÉÆÃqÀ£ïð »¸ÀÖj
2. DªÀiïð¸ÁÖæAUï – zÀ JA¥ÀgÀgï ZÁ¯ïìð V. ªÁ¯ïì. I ªÀÄvÀÄÛ II
3. KUÀgïl£ï - ©ænµï PÉÆ¯ÉÆÃ¤AiÀÄ¯ï ¥Á°¹
4. UÁmÁê¯ïÌ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÁåZï - AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï ªÀÄvÀÄÛ zÀ ªÉÆÃqÀ£ïð ªÀ¯ïØð
5. UÁrð£Àgï - wæ±ÀvÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼À AiÀÄÄzÀÞ (1618-1648)
6. UÀÆZï - ¥sÉæqÀjPï zÀ UÉæÃmï
7. ¯ÁåAUÀgï - C£ï J£ï¸ÉÊPÉÆèÃ¦ÃrAiÀiÁ D¥sï ªÀ¯ïØð »¸ÀÖj
8. ®ÆPÁ¸ï - zÀ gÉ£É¸Á£ïì ªÀÄvÀÄÛ gÉ¥sÁªÉÄÃð±À£ï
9. DUï - AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï E£ï zÀ ¸ÉªÉAnÃ£ïvï ¸ÉAZÀÄj
10. gÁ©£Àì£ï ªÀÄvÀÄÛ ©ÃAiÀÄqïð - qÉªÀ®¥ïªÉÄAmï D¥sï ªÉÆÃqÀ£ïð AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï
11. ¸ËvïUÉÃmï - C mÉPïìÖ§ÄPï D¥sï ªÉÆÃqÀ£ïð AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï »¸ÀÖj ªÁ¯ïì I ªÀÄvÀÄÛ II
12. ¸ÁÖæAUï - zÀ EAqÀ¹ÖæAiÀÄ¯ï gÉªÀ®ÆåµÀ£ï
13. ªÁ°¸ÉÓ«ìÌ - PÁåxÀjÃ£ï II D¥sï gÀµÁå
14. «AUï¦üÃ¯ïØ ¸ÁÖæmï¥sÉÇÃqïð - C »¸ÀÖj D¥sï ©ænµï ¹«¯ÉÊ¸ÉÃ±À£ï
--------
¨ÁèPï-1
AiÀÄÆ¤mï – 03 ªÉÆzÀ® «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ, AiÀÄÄzÀÞzÀ ±ÁAw¸ÀégÀÆ¥À, ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ

¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÅqïgÉÆÃ «®ì£ï 14 CA±ÀUÀ¼ÀÄ
«£Áå¸À
3.1 ¦ÃpPÉ
3.2 ªÉÆzÀ® «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ
3.3 AiÀÄÄzÀÞzÀ ±ÁAwAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥À
3.4 ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ
3.5 ªÀÅqïgÉÆÃ «®ì£ï 14 CA±ÀUÀ¼ÄÀ
3.7 ¸ÁgÁA±À
3.8 ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀzÀUÀ¼ÄÀ
F WÀlPÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄªÀ £ÀAvÀgÀ, ¤ÃªÀÅ F PÉ¼ÀV£À «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸À®Ä ¸ÀªÀÄxÀðgÁVgÀÄwÛÃj.
 ªÉÆzÀ® ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ PÁgÀtUÀ¼À£ÄÀ ß «ªÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

 AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀégÀÆ¥À w½AiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
 ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ¢ÃWÁðªÀ¢üAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 ªÀÅqÉÆæÃ«®ì£ï£À 14 CA±ÀUÀ¼£
À ÀÄß CxÉÊð¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
3.1 ¦ÃpPÉ
¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞªÀÅ ErÃ AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è 19£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÉÆ£É ¨sÁUÀzÀ°è
¸ÀA¨sÀ«¹zÀ WÀl£ÁªÀ½UÀ¼À CAwªÀÄ WÀlÖªÁVvÀÄÛ. F ¸ÀAWÀµÀðªÀÅ PÉÃªÀ® AiÀÄÄzÀÞªÁVgÀzÉ, D¼ÀªÁzÀ eÁUÀwPÀ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼£ À ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄÄvÀ WÀl£É DVvÀÄÛ, EzÀÄ ¸ÀzÀåzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ
gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉÆ½¹vÀÄ. E°è £ÀªÀÄä ¥ÁæxÀ«ÄPÀ GzÉÝÃ±ÀªÀÅ AiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
PÁgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀÄUÉ ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÁVzÉ.
3.2 ªÉÆzÀ® «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ
¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ PÁgÀtUÀ¼ÄÀ CvÀåAvÀ dn®ªÁVzÀÄÝ, 1870jAzÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À gÁdvÁAwæPÀ EwºÁ¸ÀzÀ

¸ÀªÀÄUÀæ ¥Àj²Ã®£É CUÀvÀå«zÉ. ªÁ¸ÀÛªÀªÁV, 1789PÉÌ CxÀªÁ ®Æ¬Ä XIV£À PÁ®PÉÌ »AwgÀÄUÀ¨ÉÃPÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. F
AiÀÄÄzÀÞzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À zÉÃ±ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¢ÃWÀðPÁ®¢AzÀ £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ §®UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼À
¸ÀAUÀªÀÄªÁVzÉ. DzÁUÀÆå, ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrzÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtUÀ¼À£ÄÀ ß
¥Àj²Ã°¸ÉÆÃt.
§ºÀÄ±ÀB F ¸ÀAWÀµÀðzÀ CvÀåAvÀ UÀªÀÄ£ÁºÀð PÁgÀtªÉAzÀgÉ 1870gÀ ¥sÁæAPÉÆ-¥ÀæµÀå£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ

©¸ÁäPïð gÀa¹zÀ gÀºÀ¸Àå M¥ÀàAzÀUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜ. ©¸ÁäPïð£À GzÉÝÃ±ÀªÀÅ dªÀÄð¤AiÀÄ «gÉÆÃ¢üUÀ¼À «gÀÄzÀÞ
M¥ÀàAzÀUÀ¼À eÁ®ªÀ£ÄÀ ß ¤«Äð¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ºÁUÁV PÀæªÉÄÃt AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï£À£ÀÄß JzÀÄgÁVgÀÄªÀ ¸À±À¸ÀÛæ ¨ÁèPïUÀ¼ÁV
«¨sÀf¸ÀÄªÀÅzÀÄ. F M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ PÉ®ªÉÇªÉÄä ¸ÀºZ
À ÀgÀgÀ£ÀÄß AiÀÄÄzÀÞ ¥ÁægÀA©ü¸À®Ä vÀqÉAiÀÄÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß
PÁ¥ÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀgÀÆ, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀAWÀµÀðªÀÅ J¯Áè ¥ÀæªÀÄÄR AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï£À ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß EPÀÌnÖUÉ
¹®ÄQ¸ÀÄªÀÅzÀÄ RavÀªÁVvÀÄÛ.
1871 ªÀÄvÀÄÛ 1890gÀ £ÀqÀÄªÉ, ©¸ÁäPïð ºÉÆ¸ÀvÁV KQÃPÀÈvÀªÁzÀ dªÀÄð£ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ ZÁ£Àì®gï DV
AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï gÁdPÁgÀtzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. dªÀÄð¤AiÀÄÄ vÀÈ¥ÀÛªÁVzÀÄÝ, ªÀÄÄA¢£À
¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÄÀ ß vÀ¦à¸ÀÄªÀÅzÁV ºÉÃ¼ÀÄvÁÛ, ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ AiÀÄÄzÀÞªÀÅ PÉÃªÀ® £Á±ÀªÀ£ÉßÃ vÀgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ©¸ÁäPïð
M¦àPÉÆAqÀÄ ±ÁAwAiÀÄ ¥ÀgÀªÁVzÀÝgÀÄ. ©¸ÁäPïð, vÀ£Àß M¥ÀàAzÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁÜ¦¹zÀ ¥Àæ§® ±ÀQÛ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÄÀ ß PÁ¥ÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ. 1870gÀ WÀl£ÉUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¥sÁæ£ïì£ÀÄß dªÀÄð¤AiÀÄ CeÉÃAiÀÄ
±ÀvÀÄæªÁV ¥ÀjUÀtÂ¹, ©¸ÁäPïð gÁdvÁAwæPÀvÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥sÁæ£ïì£À£ÄÀ ß vÁ£ÁV ¥ÀævÉåÃPÀUÉÆ½¹zÀgÀÄ.
F vÀAvÀæzÀ C£ÀÄ¸ÀgÀuÉUÁV, ©¸ÁäPïð dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß gÀQë¸À®Ä M¥ÀàAzÀUÀ¼£ À ÀÄß £ÀqÉ¹zÀgÀÄ. 1879gÀ°è, dªÀÄð¤
D¹ÖæAiÀiÁ eÉÆvÉ M¥ÀàAzÀPÉÌ ¥ÀæªÉÃ²¹zÉ, ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ gÀPÀëuÉUÁV gÀµÁåzÀ zÁ½AiÀÄ «gÀÄzÀÞ M¥ÀàAzÀ ªÀiÁrzÁÝgÉ.
£ÀAvÀgÀ, 1882gÀ°è, ©¸ÁäPïð ¥sÁæAPÉÆ-EmÁ°AiÀÄ£ï ¸ÀàzsÉðAiÀÄ£ÀÄß lÄ¤¸ï£À°è §¼À¹PÉÆAqÀÄ, El°AiÀÄ£ÀÄß
D¹ÖæAiÀiÁzÀ ªÉÄÃ°£À EwºÁ¸ÀzÀ ±ÀvÀÄævÀéª£ À ÀÄß §¢UÉÆvÀÄÛªÀAvÉ ªÀiÁrzÀgÀÄ. F ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀÅ 1882gÀ°è dªÀÄð¤,
El° ªÀÄvÀÄÛ D¹ÖæAiÀiÁ £ÀqÀÄ«£À gÀº¸ À Àå gÀPÀëuÁvÀäPÀ wæUÀÄt M¥ÀàAzÀzÀ gÀZÀ£ÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ ¨sÁUÀ±ÀB
¥sÁæ£ïì «gÀÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁUÀ±ÀB gÀµÁå «gÀÄzÀÞ GzÉÝÃ²vÀªÁVvÀÄÛ.
¥sÁæ£ïì 1870gÀ ¥sÁæAPÉÆ-¥ÀæµÀå£ï AiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ ¤¶ÌæAiÀÄUÉÆArzÀÄÝ, §®ªÁzÀ dªÀÄð£ï £ÉÃvÀÈvÀézÀ M¥ÀàAzÀzÀ

GzÀAiÀÄªÀ£ÄÀ ß D¼ÀªÁzÀ DvÀAPÀ¢AzÀ PÀArvÀÄ. ©¸ÁäPïð C¢üPÁgÀzÀ°ègÀÄªÀªÀgÉUÀÆ, CªÀgÀÄ 1887gÀ°è
gÀµÁåzÉÆA¢UÉ vÀªÀÄä ªÀÄgÀÄ-«ªÉÄ M¥ÀàAzÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ±ÀQÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆArzÀÝgÀÄ.
¥ÀævÉåÃPÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ ±ÀAPÉ ¥sÁæ£ïì ªÉÄÃ¯É ©vÀÄÛ. DzÁUÀÆå, 1890gÀ°è dªÀÄð£ï ZÁ£Àì®gï DVgÀÄªÀ ¸ÁÜ£À¢AzÀ
©¸ÁäPïð ºÉÆgÀUÀÄ½zÀ £ÀAvÀgÀ, CªÀgÀ GvÀÛgÁ¢üPÁjUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ ZÁvÀÄAiÀÄðvÉAiÀÄ gÁdvÁAwæPvÀ ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊ©lÖgÀÄ.
¥ÀÆªÁðvÀå ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ ªÉÄÃ¯É §°ð£ï PÁAUÉæ¸ï ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁåzÀ £ÀqÀÄªÉ wÃªÀævÉ
GAmÁ¬ÄvÀÄ, EzÀjAzÀ ¥sÁæ£ïìUÉ MAzÀÄ CªÀPÁ±À zÉÆgÉ¬ÄvÀÄ. JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ ªÀÄÄAzÉ ¸ÁVzÀ ¥sÁæ£ïì 1891gÀ°è
gÀµÁå eÉÆvÉ M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß AiÀÄ±À¹éAiÀiÁV gÀÆ¦¹PÉÆAqÀÄ, wæUÀÄt M¥ÀàAzÀPÉÌ ¥ÀæwAiÀiÁV zÀéAzÀé M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß
gÀa¹vÀÄ. dªÀÄð¤AiÀÄ ©¸ÁäQðAiÀÄ£ï gÁdvÁAwæPÀvÉ¬ÄAzÀ zÀÆgÀ¸ÀjzÀÄ ©ænµï gÁdvÁAwæPÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼° À è
¥ÀÅ£ÀgïªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÄÀ ß ¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ.
dªÀÄð£ï ¸ÁªÀiÁæl£ÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄÄ "vÀÈ¥ÀÛ ±ÀQÛ" JA§ PÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹, eÁUÀwPÀ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÄÀ ß
¤«Äð¸ÀÄªÀ ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëAiÀÄ zsÉÆÃgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÇÃ¶¹zÀgÀÄ, EzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ ¨sÀ«µÀåzÀ ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ D¸ÀQÛUÀ¼À£ÄÀ ß
MwÛºÉÃ½vÀÄ. F zsÉÆÃgÀuÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉ EAUÉèAqïUÉ JZÀÑjPÉ ¤ÃrvÀÄ, CzÀÄ vÀ£Àß "CzÀÄãvÀ ¥ÀævÉåÃPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß"
©lÄÖ, zÀéAzÀé M¥ÀàAzÀzÀvÀÛ ºÀwÛgÀªÁ¬ÄvÀÄ. 1904gÀ°è, ©æl£ï ¥sÁæ£ïì£ÉÆA¢UÉ JAmÉAmï PÁrðAiÀiÁ¯É
M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦vÀÄ, ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¹vÀÄ, £ÀAvÀgÀ 1907gÀ°è gÀµÁå eÉÆvÉ ºÉÆÃ°¹zÀ
M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦vÀÄ. »ÃUÁV, ¥sÁæ£ïì, gÀµÁå ªÀÄvÀÄÛ EAUÉèAqï wæUÀÄt M¥ÀàAzÀªÁV ¥Àæ¹zÀÞªÁzÀ ¥ÀævÉåÃPÀ
gÁdQÃAiÀÄ ¨ÁèPï DV ¸ÉÃjzÀgÀÄ. wæUÀÄt ªÉÄÊwæAiÀÄÄ wæUÀÄt M¥ÀàAzÀzÀ «gÀÄzÀÞ ¤AvÁUÀ, AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï "¸À±À¸ÀÛæ
±ÁAw" ¹ÜwUÉ ªÀÄgÀÄ¼Á¬ÄvÀÄ. ¥ÀævÀåPÀë ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀgÀÆ, RArÃAiÀÄ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀPÌÀzÀªÀgÀ£ÀÄß
eÁUÀgÀÆPÀgÁV £ÉÆÃqÀÄvÁÛ, AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï£À°è ¨sÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÀAiÀÄzÀ ªÁvÁªÀgÀtªÀ£ÄÀ ß GvÉÛÃf¹zÀgÀÄ.
ªÀÄÄAzÉ ¸ÀA¨sÁ«¸À§ºÀÄzÁzÀ zÀÄgÀAvÀzÀ ¨sÀAiÀÄzÀ ªÀÄzsÉå, J¯Áè ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃ£Á vÀAiÀiÁjUÀ¼À£ÄÀ ß
wÃªÀæUÉÆ½¹zÀªÀÅ, EzÀÄ AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï£À JgÀqÀÄ ¥Àæw¸ÀàzsÁð ²©gÀUÀ½UÉ «¨sÀd£ÉAiÀÄ zÀ±Àð£ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ.
«¸ÁÛgÀªÁzÀ ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀzÀ »£Éß¯ÉAiÀÄÄ F «¨sÀd£ÉAiÀÄ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁVzÉ, EzÀgÀ°è ªÁtÂdå ªÀÄvÀÄÛ
¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëUÀ½AzÀ ¥ÉæÃjvÀgÁzÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ ºÉÆ¸À PÁ¯ÉÆ¤UÀ¼£ À ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀÄvÁÛ,
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸Àà¢üð¸ÀÄwÛzÀÝªÀÅ. ¸Áé¨sÁ«PÀªÁV, ¨ÁºÀå gÁdPÁgÀtzÀ°è ¨sËwPÀ ±ÀQÛ¬ÄAzÀ vÀªÀÄä£ÀÄß ¥ÀæwµÁ×¦¸À®Ä, CªÀgÀÄ
vÀªÀÄä ¸ÉÃ£Á ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸À®Ä §zÀÞgÁVzÀÝgÀÄ.
¸ÉÊ¤PÀ ¥ÀæªÀÈwÛ
¸ÉÊ¤PÀ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄÄ gÀºÀ¸Àå M¥ÀàAzÀUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÆA¢UÉ dn®ªÁV ¸ÀA¥ÀPÀðUÉÆArvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞzÀ JgÀqÀ£ÉÃ
CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÉæÃgÀPÀªÁVvÀÄÛ. ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÉÊ¤PÀjAzÀ CxÀð ªÀiÁrPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ. F ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄÄ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ
¥Àæ§®ªÁzÀ ¸ÉÃ£ÉUÀ¼À£ÀÄß EqÀÄªÀ C¨sÁå¸ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ, EzÀÄ ¥sÁæA¸ï PÁæAwAiÀÄ°è DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÆAzÉ £É¥ÉÇÃ°AiÀÄ£ï¤AzÀ ªÀÄÄAzÀÄªÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀ, ©¸ÁäPïð F zÁjAiÀÄ£ÀÄß dªÀÄð¤AiÀÄ
KQÃPÀgÀtzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è «¸ÀÛj¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉæÃµÀ×UÉÆ½¹zÀgÀÄ. 1870gÀ ¥sÁæAPÉÆ-¥ÀæµÀå£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ,
¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼À ¸ÉÊ£Àå ªÀÄvÀÄÛ £ËPÁ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼É®èªÀÇ ¤gÀAvÀgÀªÁV ªÀÈ¢ÞAiÀiÁUÀÄwÛªÉ. F ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæ ¸ÀàzsÉðAiÀÄ£ÀÄß
¸Àé-gÀPëu
À ÉAiÀÄ ºÉ¸j À £À°è £Áå¬ÄÃPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ DzÀgÉ zÉÃ±ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¨sÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA±ÀAiÀÄªÀ£ÄÀ ß
GAlÄªÀiÁrvÀÄ. AiÀiÁªÁUÀ¯ÁzÀgÀÆ MAzÀÄ zÉÃ±ÀªÀÅ vÀ£ßÀ ¸ÉÊ¤PÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÁUÀ CxÀªÁ ¸ÀÛæmÉÃfPï
gÉÊ¯ÉéÃAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹zÁUÀ, CzÀgÀ £ÉgÉgÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ ¨sÀAiÀÄ¢AzÀ ¥ÀæwQæ¬Ä¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÉÃ jÃwAiÀÄ PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß
PÉÊUÉÆAqÀªÀÅ. »ÃUÁV, ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæUÀ¼À ªÀÈ¢ÞAiÀÄ «£Á±ÀPÁj ZÀPÀæªÀÅ DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ, «±ÉÃµÀªÁV 1912-13gÀ ¨Á®Ì£ï
AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À £ÀAvÀgÀ wÃªÀæUÉÆ½îvÀÄ. DAUÀè-dªÀÄð£ï £ËPÁ ¸ÀàzsÉðAiÀÄÄ ¸ÀºÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÁægÀA¨sÀPÌÉ PÁgÀtªÁzÀ
wÃªÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¸À®Ä ¥ÁvÀæªÁ¬ÄvÀÄ.
¸ÉÊ¤PÀ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄÄ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÉÊ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ £ËPÁ ¹§âA¢UÀ¼À ¥Àæ¸ÀÄÛwAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ, CªÀÅUÀ¼À£ÄÀ ß vÀPÀëtzÀ
¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÄÀ ß ¤jÃQë¸À®Ä ªÀÄ£ÉÆÃzÉÊ»PÀªÁV ¹zÀÞ¥Àr¸À¯ÁVvÀÄÛ. F ªÀÈwÛ¥ÀgÀjUÁV, AiÀÄÄzÀÞªÀÅ ²ÃWÀæªÁzÀ ªÀÈwÛ
¸ÀÜ£ÀªÀiÁ£ÀzÀ°è ªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ UËgÀªÀAiÀÄÄvÀ ªÀiÁ£ÀåvÉAiÀÄ ªÁUÁÝ£ª
À À£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. CªÀgÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉë
CxÀªÁ ¸ÁéxÀðPÁÌV AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¸ÀÄvÁÛgÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÉ, CªÀgÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ
vÀAiÀiÁjUÀ¼£À ÀÄß C£Àé¬Ä¸À®Ä §gÀÄªÀ CªÀPÁ±ÀªÀÅ CªÀ±ÀåPÀªÁVAiÀÄÆ ªÀÄ£ÉÆÃzÉÊ»PÀ bÁ¥À£ÀÄß ©lÄÖ, CªÀgÀ
zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀðPÉÌ ¹zÀÞvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ.
gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ
AiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÁægÀA¨sÀPÉÌ PÁgÀtªÁzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀÄºÀvÀézÀ CA±ÀªÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ eÁé¯ÁªÀÄÄTAiÀÄAvÀºÀ DPÉÆæÃ±À.

EzÀÄ AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï£À°è ¥ÀæSÁåw ¥ÀqÉ¢zÀÄÝ, ¥sÁæA¸ï PÁæAwAiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÉ »AwgÀÄUÀÄvÀÛzÉ. El° ªÀÄvÀÄÛ
dªÀÄð¤AiÀÄ°è£À gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ ±ÀQÛAiÀÄÄvÀ «dAiÀÄªÀÅ F ¨sÁªÀ£ÉUÉ ¥ÀÅ£ÀªÉÊð¨sÀªÀªÀ£ÄÀ ß ¤ÃrvÀÄ, EzÀ£ÀÄß MAzÀÄ
±ÀQÛAiÀÄÄvÀ gÁdQÃAiÀÄ ±ÀQÛAiÀiÁV ¥ÀjªÀwð¹zÀgÀÄ. El° ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ AiÀÄ±À¹éÃ KQÃPÀgÀtªÀÅ ªÀÄÄRåªÁV
PÁåªÀÇgï ªÀÄvÀÄÛ ©¸ÁäPïð ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ GvÁìºÀªÀ£ÀÄß ¨É¼É¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¸Á¢ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
F ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄÄ d£ÁAVÃAiÀÄªÁV ºÉªÉÄäUÉÊ¬ÄvÀÄ, d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä zÉÃ±ÀªÀ£ÄÀ ß EvÀgÀjVAvÀ ªÉÄÃ¯ÉÃj¸À®Ä
¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉgÉ gÁµÀÖæUÀ¼À «gÀÄzÀÞ CºÀAPÁgÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¹vÀÄ. C«gÀvÀªÁzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ dªÀÄð¤
ªÀÄvÀÄÛ UÉæÃmï ©æl£ï ªÀÄÄAvÁzÀ gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ, wÃªÀæ £ËPÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀ ¸ÀàzsÉðUÉ
PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. DPÀæªÀÄtPÁj gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ ¸ÀºÀ KµÁå, D¦üæPÁ, ªÀÄvÀÄÛ ¨Á®Ì£ïUÀ¼À°è D¸ÀQÛUÀ¼À PÀÄjvÀAvÉ
AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ±ÀQÛUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß GAlÄªÀiÁrzÉ. ¥sÁæ£ïì d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ UÁAiÀÄUÉÆArgÀÄªÀ
gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄÄ D¯ÉìÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆÃgÉÃ£ï £ÀµÀÖzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæwÃPÁgÀªÀ£ÀÄß Ej¹PÉÆArvÀÄÛ, EzÀÄ ¥sÁæ£ïì C£ÀÄß
dªÀÄð¤AiÀÄ zÀÈqsÀ «gÉÆÃ¢üAiÀiÁV ªÀiÁrvÀÄ. 1866 jAzÀ ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤ £ÀqÀÄ«£À wÃªÀævÉUÀ¼ÀÄ
ºÉZÁÑVzÀÄÝ, £À¥ÉÇÃ°AiÀÄ£ï III, DPÉÆæÃ±À¨sÀjvÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ ¨ÉA§®¢AzÀ ¥Àæ²AiÀiÁzÀ ±ÀQÛAiÀÄ §UÉÎ D¼ÀªÁzÀ
zÉéÃµÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝ£ÄÀ . gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉAiÀÄ GvÁìºÀªÀÅ 1870gÀ ¥sÁæAPÉÆ-¥ÀæµÀå£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ°è vÀ£Àß GvÀÌøµÀÖvU
É É
vÀ®Ä¦vÀÄ, EzÀÄ ºÉZÁÑzÀ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ wÃªÀævÉAiÀÄ ºÉÆ¸À AiÀÄÄUÀªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ.
CzÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹, ¥À²ÑªÀÄ UÀrUÀ¼À°è£À ¥ÀæªÀÄÄR gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉUÀ¼ÀÄ - ¥ÉÇÃ¯ïì, GPÉÊæ¤AiÀÄ£ïì, ªÀÄvÀÄÛ ¦ü£ïßì
- 1870 £ÀAvÀgÀªÀÇ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉUÁV ±ÀQÛAiÀÄÄvÀ ¥ÉÃæ gÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀg¸
É ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. F gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É
gÀµÁåzÀ ¤Ãw wÃªÀæ “gÀÆ¹ÃPÀgÀt" PÉÌ MvÀÄÛ PÉÆnÖzÀÄÝ, «±ÉÃµÀªÁV 1881 jAzÀ 1894 gÀ°è D¯ÉPÁìAqÀgï III
CrAiÀÄ°è, EzÀÄ GUÀæªÁzÀ eÁvÁåwÃvÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. F zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀªÀÅ F gÁ¶ÖæÃAiÀÄ
UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ GUÀæUÉÆ½¹vÀÄ, EzÀÄ gÀµÁåzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÁæAwPÁgÀgÀ GzÀAiÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
PÉÆ£ÉUÉ, ¨Á®Ì£ï d£ÀgÀ ªÀÄzsÉå C¥ÀÇtð gÁ¶ÖæÃAiÀÄ D±ÀAiÀÄUÀ¼ÄÀ ¨Á®Ì£ï vÀlªÀ£ÀÄß ¸ÉÆáÃlPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÁßV
¥ÀjªÀwð¹vÀÄ, EzÀÄ «¸ÀÈÛvÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß ¥Àædé°¸À®Ä ¹zÀÞªÁVvÀÄÛ. gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉÉAiÀÄ
GvÁìºÀªÀÅ AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸À®Ä PÁgÀtªÁzÀ ºÉaÑ£À WÀl£ÉUÀ¼À£ÄÀ ß MwÛ, wÃªÀævÉAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ±ÀQÛUÀ¼£
À ÀÄß ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëAiÀÄ dn® eÁ®zÀ°è §A¢ü¹vÀÄ.
¸ÁªÀiÁædåªÁzÀzÀ ¥ÉæÃgÀuÉ
£ÁªÀÅ ZÀað¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÀAzsÀ¨sÀðzÀ°è, ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀªÀÅ KPÀ¸ÁéªÀÄå §AqÀªÁ¼À±Á» AiÀÄÄUÀzÀ°è eÁUÀwPÀ
ªÀÄlÖzÀ°è §AqÀªÁ¼À±Á»UÀ¼À MlÄÖUÀÆr¸ÀÄ«PÉAiÀÄ C£ÉéÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. F WÀl£ÉAiÀÄÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À
GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆ¸À ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß
ºÀÄqÀÄPÀ®Ä ¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ. EzÀÄ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ªÀÈ¢ÞUÉ GvÉÛÃV¹vÀÄ, d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ°è MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀÅ ¥Àæ¥A À ZÀzÀ
SÁ° ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ªÀ®¸É ºÉÆÃUÀ®Ä D¸ÀPÛg À ÁzÀgÀÄ.
PÉÊUÁjPÀ PÁæAwAiÀÄÄ «zÉÃ±ÀUÀ¼À°è ºÀÆrPÉUÁV C£ÀÄPÀÆ®ªÁzÀ ºÉZÀÄÑªÀj §AqÀªÁ¼ÀªÀ£ÀÄß E£ÀßµÀÄÖ

¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ, EzÀjAzÀ DyðPÀ zËdð£Àå ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÉÊ¥ÉÇÃn GAmÁ¬ÄvÀÄ. F ¥ÀjuÁªÀÄªÁV,
ªÀÄºÁ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ D¦üæPÁªÀ£ÀÄß «¨sÁV¹vÀÄ, ZÉÊ£ÁzÀ°è «±ÉÃµÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆAqÀªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ lQðAiÀÄ
ºÁUÀÆ EvÀgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è gÉÊ¯ÉéUÀ¼À ¤ªÀiÁðtªÀ£ÀÄß ªÀiÁrvÀÄ. F ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ
PÁ¯ÉÆ¤UÀ½UÁV £ÀqÉzÀ ¸ÀàzsÉðAiÀÄÄ 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CAvÀåzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ°è
wÃªÀæUÉÆArvÀÄ, dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ El° 1800gÀ PÉÆ£É zÀ±ÀPÀUÀ¼À°è ¸ÀàzsÉðUÉ ¸ÉÃjzÀgÀÄ. 1914gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ, J¯Áè
¥ÀæªÀÄÄR AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ D¦üæPÁzÀ°è »rvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉ¢zÀÝªÀÅ.
DyðPÀ ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀªÀÅ gÉÊ¯Éé ¤ªÀiÁðtªÁVzÀÄÝ, EzÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ
»vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÉÃj¹vÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, EAVèµÀgÀÄ PÉÃ¥ï lÄ PÉÊgÉÆÃªÀgÉV£À gÉÊ¯ÉéAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¹zÀgÀÄ, gÀµÀå£ïì
mÁæ£ïì-¸ÉÊ¨ÉÃjAiÀÄ£ï gÉÊ¯Éé ¤«Äð¹zÀgÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð£ïì ¨ÁUÁÝzï gÉÊ¯ÉéAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥r À ¹zÀgÀÄ. F
¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑV EvÀgÀ ±ÀQÛUÀ¼À »vÁ¸ÀQÛUÀ¼Æ
É A¢UÉ WÀµÀðuÉUÉ PÁgÀtªÁzÀªÀÅ, EzÀjAzÀ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
C»vÀPÀgÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ £Àqz É ÀªÀÅ.
¸ÁªÀiÁædåªÁzÀzÀ ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV gÁdQÃAiÀÄ UÀÄjUÀ¼ÉÆA¢UÉ MlÄÖUÀÆr DyðPÀ

»vÁ¸ÀQÛUÀ½AzÀ ºÀÄnÖPÆ É ¼ÀÄîwÛzÀÝªÀÅ. ¥Àæ¨sÁªÀ±Á° gÁdQÃAiÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀÄ EAvÀºÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁqÀ¢zÀÝgÉ,
PÁ¯ÉÆ¤UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ PÀqÁØAiÀÄªÁVgÀ°®è. EAUÉèAqï, ºÉZÀÄÑªÀj d£À¸ÀASÉå, gÀ¥sÀÅÛ, ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼ÀªÀ£ÄÀ ß
ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ, ªÀÄÄA¢£À zÀ±ÀPÀUÀ¼ÀªÀgÉUÉ PÁ¯ÉÆ¤UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆÃgÁl¢AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄ°®è. El° ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁå,
CvÀåAvÀ GvÁàzÀ£Á CxÀªÁ §AqÀªÁ¼À ºÉZÀÄÑªÀjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢®è¢zÀÝgÀÆ ¸Àº,À PÁ¯ÉÆ¤UÀ½UÁV £ÀqÉzÀ
¸ÀàzsÉðAiÀÄ°è ¸ÉÃjzÀgÀÄ. dªÀÄð¤, PÉÊUÁjPÁ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ ªÀÄÄAa£ÀzÁVzÀÝgÀÆ, DgÀA¨sÀzÀ°è ©¸ÁäPïð CªÀgÀ
«gÉÆÃ¢ü PÁ¯ÉÆ¤AiÀÄ¯ï ¤®Ä«£À PÁgÀt¢AzÀ PÁ¯ÉÆ¤AiÀÄ¯ï «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæwgÉÆÃ¢ü¹vÀÄ, CzÀÄ
AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è dªÀÄð£ï ¥Áæ§®åªÀ£ÀÄß ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ.
¸ÁªÀiÁædåªÁzÀzÀ ¥ÀæªÀÈwÛUÀ¼À£ÀÄß §Ä¢ÞfÃ«UÀ¼ÀÄ, DyðPÀ vÀdÕgÀÄ, zÉÃ±À¥ÉæÃ«ÄÃ ¥ÀvÀæPv À ÀðgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

gÁdPÁgÀtÂUÀ¼ÀÄ «¸ÀÛgÀuÁ ¥ÀæZÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ GvÉÛÃf¹zÀgÀÄ. gÁdQÃAiÀÄ
¥ÉæÃgÀuÉAiÀÄÄ, PÁ¯ÉÆ¤UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ««zsÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÉæÃgÉÃ¦¹zÀªÀÅ. «eÁÕ£¥ À ÉæÃªÀÄ, ¸ÁºÀ¸Àz° À ègÀÄªÀ D¸ÀQÛ,
CxÀªÁ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛUÁV ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëUÀ½AzÀ ¥ÉæÃgÉÃ¦¸À®àlÖ C£ÉéÃµÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁºÀ¹UÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
¥ÁvÀæªÀ»¹zÀgÀÄ. qÉÃ«qï °«AUï¸ÉÆÖÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ ZÁ¯ïìð UÁqÀð£ï ªÀÄÄAvÁzÀ Qæ²ÑAiÀÄ£ï «ÄµÀ£ÀjUÀ¼ÀÄ D¦üæPÁ
ªÀÄvÀÄÛ KµÁåzÁzÀåAvÀ Qæ²ÑAiÀÄ£ï zsÀªÀÄðªÀ£ÀÄß ¥Àæ¸ÁgÀ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ PÁ¯ÉÆ¤AiÀÄ¯ï «¸ÀÛgÀuÉUÉ ¸ÁPÀµÄÀ Ö
PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃrzÀgÀÄ. AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ F CªÀ¢üAiÀÄ°è «ÄµÀ£Àj ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼° À è ªÁå¥ÀPª À ÁV
vÉÆqÀVPÉÆArzÀÄÝ, ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»AiÀÄ zÁjAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¹vÀÄ.
¸ÀÄ¢Ý¥ÀwæPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ

ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtªÉAzÀgÉ, AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï zÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¸ÀÄ¢Ý¥ÀwæPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß PÀÄvÀAvÀæ¢AzÀ §zÀ¯Á¬Ä¸À¯ÁVvÀÄÛ. F ¥ÀwæPÉUÀ¼ÀÄ «zÉÃ² zÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ
¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß wgÀÄa ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥ÁàV ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ gÁµÀÖæ¥ÉæÃªÀÄzÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆwÛ¸À®Ä
ºÁ¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ¸ÀAQÃtð CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ½UÉ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ §zÀ®Ä,
¸ÀAWÀ¶ðvÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À ¨sÁµÉAiÀÄÄ G¢éUÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ. d£À¦æAiÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ
gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ gÁdQÃAiÀÄªÀ£ÄÀ ß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è ªÁå¥ÀPÀªÁVvÀÄÛ.
EzÀgÀ MAzÀÄ UÀªÀÄ£ÁºÀð GzÁºÀgÀuÉAiÉÄAzÀgÉ 1870gÀ°è ©¸ÁäPïð JªÀiïì zÀÆgÀªÁtÂAiÀÄ£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉ

ªÀiÁrzÁUÀ, ¥Áåj¸ï£À°è wÃªÀæ gÁµÀÖæ¥ÉæÃªÀÄzÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀPÀëtªÉÃ ºÉÆwÛ¹, DzsÀÄ¤PÀvÉAiÀÄ ¥sÉæAPÉÆÃ-¥ÀæµÀå£ï
AiÀÄÄzÀÞPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. F WÀl£É, AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï gÁdQÃAiÀÄzÀ°è G¢éUÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ
¥ÀwæPÉÆÃzÀåªÀÄzÀ PÀÄvÀAvÀæªÀÅ GAlÄªÀiÁqÀ§ºÀÄzÁzÀ ¨sÁj ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß MwÛºÃÉ ¼ÀÄvÀÛzÉ.
3.3 AiÀÄÄzÀÞzÀ ±ÁAwAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥À
1900 jAzÀ, D¹ÖæAiÀÄ£ï ºÁå¨ïì§Uïð ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ KgÀÄwÛgÀÄªÀ gÁµÀÖæ¥ÉæÃªÀÄ¢AzÀ ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ D£ÉÃPÀ

¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛvÀÄÛ. «AiÉÄ£ÁßzÀ°è PËAmï §ZÉÆÖÃð¯ïØ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ£Áæqï ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀ £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ°è
§ºÀÄd£ÁAVÃAiÀÄ ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÄÀ ß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÀÄ ºÉZÁÑV PÀµÀÖPg À ÀªÁUÀÄwÛvÀÄÛ. CªÀgÀÄ ¸À©ðAiÀiÁUÉ
¦AiÉÄqïªÀiÁAmï CxÀªÁ ¥ÀæµÁå ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁzÀ zsÀ«ÄÌ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÀÝgÀÄ, 1859 ªÀÄvÀÄÛ 1866gÀ°è EmÁ°AiÀÄ£ï
ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð£ï KQÃPÀgÀtzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è D¹ÖæAiÀiÁ C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀ CªÀªÀiÁ£ÀPg À À ¸ÉÆÃ®£ÀÄß £É£À¦¹vÀÄ. 1914gÀ
ªÉÃ¼ÉUÉ, ¸À©ðAiÀiÁ ¸Áè«Pï gÁ¶ÖæÃAiÀÄ KQÃPÀgÀtzÀ PÉÃAzÀæªÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄävÀÄ.CzÀÄ LzÀÄ zÀ±À®PÀë
d£À¸ÀASÉåAiÀÄµÉÖÃ ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ J®è ¸Áè«Pï d£ÁAUÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀ«µÀåzÀ AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áèªï gÁdåzÀvÀÛ ªÀÄÄ£ÀßqÉ¸À®Ä
¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ, CzÀgÀ DzÀåAvÀ
¸À©ðAiÀiÁ ºÁå¨ïì§Uïð ¸ÁªÀiÁædåPÉÌ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÁ¯ÁV ªÀiÁvÀæ C®è, ¥Á£ï-dªÀÄð£ï C©ü¯ÁµÉUÀ½UÉ
PÀÆqÀ CqÀØ §A¢vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨Á®Ì£ï£À°è JAmÉAmÉ ¥Àæ¨Ás ªÀPÉÌ ºÁ¢AiÀiÁVvÀÄÛ. ¸À©ðAiÀiÁ, dªÀÄð£ï-D¹ÖæAiÀÄ£ï-
lQðµï ªÉÄÊwæAiÀÄ£ÀÄß ªÀåvÁå¬Ä¸À§ºÀÄ¢vÀÄÛ. »ÃUÁV, ¸ÉgÀAiÉÄªÉÇzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ WÀl£ÉUÀ½AzÀ GzÀã«¹zÀ
¸ÀAPÀµÀÖªÀÅ D¹ÖæAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸À©ðAiÀiÁzÀ £ÀqÀÄ«£À ¸ÀgÀ¼À «ªÁzÀ¢AzÀ «ÄÃjzÀÄÝ, «gÀÄzÀÞzÀ ªÀÄºÁ ªÉÄÊwæUÀ¼À
£ÀqÀÄ«£À ±ÀQÛ¥ÀjÃPÉëAiÀiÁV ªÀiÁ¥ÀðnÖvÀÄ.
AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß ¥ÀæZÉÆÃ¢¹zÀ WÀl£É 1914 gÀ dÆ£ï 28 gÀAzÀÄ ºÁå¨ïì§Uïð ¹AºÁ¸À£ÀzÀ GvÀÛgÁ¢üPÁj

CZïðqÀÆåPï ¥sÁæAeï ¥sÀrð£ÁAqï ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¥ÀwßAiÀÄ ¸ÉgÀAiÉÄªÉÇ ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è D¹ÖæAiÀÄ£ï ¸À¨ïð
UÁ«æ¯ÉÆÃ ¦æ¤ì¥ï CªÀjAzÀ ºÀvÉåAiÀiÁVvÀÄÛ. «AiÉÄ£ÁßzÀ°è F ºÀvÉåAiÀÄ£ÀÄß ¸À©ðAiÀiÁzÀ ¥ÀæZÉÆÃzÀ£ÀPÁj QæAiÉÄ
JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸¯ À ÁVzÀÄÝ, D¹ÖæAiÀiÁ¢AzÀ ¸À©ðAiÀiÁ ¤gÁPÀj¸À®Ä GzÉÝÃ²vÀªÁzÀ ¨ÉÃrPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀr¸À®Ä
PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. »ÃUÁV, «AiÉÄ£ÁßzÀ°è 1914 gÀ dÄ¯ÉÊ 28 gÀAzÀÄ ¸À©ðAiÀiÁ ªÉÄÃ¯É AiÀÄÄzÀÞ WÉÆÃ¶¹vÀÄ.
§A¢üvÀ ªÉÄÊwæUÀ¼ÀÄ zÀÈqsÀªÁVzÀÄÝ, AiÀÄÄgÉÆÃ¥À£ÄÀ ß «£Á±ÀPÀgÀ ¸ÀAWÀµÀðPÉÌ vÀ½îvÀÄ. ©ænµï «zÉÃ±ÁAUÀ PÁAiÀÄðzÀ²ð
¸Àgï JqÀéqïð UÉæÃ «µÁzÀ¨Àj s vÀªÁV, "¯ÁåA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ ErÃ AiÀÄÆgÉÆÃ¥ÁzÀ°è DjªÉ; £ÀªÀÄä §zÀÄQ£À°èAiÉÄÃ
CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÉÛ ¨É¼ÀUÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß £ÉÆÃqÀÄªÀÅ¢®è," JAzÀgÀÄ. AiÀÄÄzÀÞªÀÅ RAqÀªÀ£ÀÄß DªÀj¹zÀÝjAzÀ GAmÁzÀ
D¼ÀªÁzÀ ¨sÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤gÁ±ÉAiÀÄ£ÀÄß F ªÀiÁvÀÄ ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ.
3.4 ±ÁAw M¥ÀàAzÀUÀ¼À ¢ÃWÀðPÁ°Ã£À ¥ÀjuÁªÀÄ

1914gÀ AiÀÄÄzÀÞªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ EwºÁ¸ÀzÀ »A¢£À ¸ÀAWÀµÀðUÀ½AzÀ vÀÄA¨Á «©ü£ÀßªÁVvÀÄÛ. »A¢£À
AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è ºÀ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼ÀÄ ¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝgÀÆ, F AiÀÄÄzÀÞªÀÅ CvÁåzsÀÄ¤PÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß
¸ÀA¥ÀÇtðªÁV §¼À¹PÉÆAqÀÄ CvÀåAvÀ ¸ÀAWÀnvÀ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ £ÀqÉzÀ ¸ÀªÀÄUÀæ ¸ÀAWÀµÀðªÁVvÀÄÛ, £ÀÆvÀ£À £Á±À
ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÁ «zsÁ£ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ. »A¢£À ¸ÀAWÀµÀðUÀ½VAvÀ «©ü£ÀßªÁV, 1914 gÀ AiÀÄÄzÀÞªÀÅ 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è
C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁzÀ ¸ÀA¥ÀÇtð CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀåvÀåAiÀÄUÉÆ½¹vÀÄ. EzÀ£ÀÄß zÀÈqsÀ¤µÉ× ªÀÄvÀÄÛ
ºÀvÁ±É¬ÄAzÀ £ÀqÉ¸À¯ÁVzÀÄÝ, AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÄÀ ß §zÀÄPÀÄ½AiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ G£ÀßvÀ DzÀ±ÀðUÀ½UÁV ºÉÆÃgÁlªÉAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂ¹vÀÄ. F AiÀÄÄzÀÞªÀÅ £É®, DPÁ±À, ¸ÁUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ C¯ÉUÀ¼À PÉ¼ÀUÉ £ÀqÉ¢zÀÄÝ, EzÀÄ CyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À¹PÀ
AiÀÄÄzÀÞ vÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæªÁV eÁUÀwPÀ ¸ÀAWÀµÀðªÁ¬ÄvÀÄ-¸ÉÊ£Àå ªÀÄvÀÄÛ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ®èzÉ J¯Áè
d£À¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄÄAzÀÄªÀjzÀAvÉ, ¸ÉÊ£Àå ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀjPÀ £ÁAiÀÄPÀjUÉ CzÀgÀ
¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä PÀµÀÖªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀjAzÀ ¢ÃWÀðPÁ°Ã£À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ GAmÁzÀªÀÅ. E°è, £ÁªÀÅ
F D¼ÀªÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼° À è PÉ®ªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄvÉÛÃªÉ.
¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ
AiÀÄÄzÀÞªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ fÃªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀÄVæ ¸ÀA¥ÀwÛ£À°è ¥ÀæªÀÄÄR £Á±ÀªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. £ÀÆgÀÄ ®PÁëAvÀgÀ
d£ÀgÀÄ ¥Áæt PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ, F ¥ÉÊQ gÀµÁå ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 2 zÀ±À®PÀë fÃªÀ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¹vÀÄ. dªÀÄð¤
ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì, CªÀgÀ PÁ¯ÉÆÃ¤UÀ¼À£ÄÀ ß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ, PÀæªÀÄªÁV 2 zÀ±À®PÀë ªÀÄvÀÄÛ 1.25 zÀ±À®PÀë fÃªÀUÀ¼£À ÀÄß
PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArvÀÄ. D¹ÖæAiÀiÁ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1.25 zÀ±À®PÀë ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¹vÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ©ænµï ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ
¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1 zÀ±À®PÀë fÃªÀ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¹vÀÄ. AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì ¹Ã«ÄvÀªÁV 100,000 d£ÀgÀ£ÀÄß
PÀ¼ÉzÀÄPÉÆArvÀÄ. MmÁÖgÉ, £À®évÀÄÛ ªÀAiÀÄ¹ì£À M¼ÀV£ÀªÀgÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ ºÀvÀÄÛ zÀ±À®PÀë ªÀÄA¢ ¥Áæt
PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀgÀÄ. EzÀ®èzÉ, CzÀQÌAvÀ JgÀqÀÄ ¥ÀlÄÖ ºÉZÀÄÑ ªÀÄA¢ UÁAiÀÄUÉÆAqÀgÀÄ, EzÀgÀ°è C£ÉÃPÀgÀÄ ±Á±ÀévÀ
ªÉÊPÀ®åUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀgÀÄ.
¥sÉæAZï CAzÁdÄUÀ¼ÄÀ 1914 jAzÀ 1917 gÀªÀgÉUÉ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¤«ÄµÀPÀÆÌ M§â ¥sÉæAZï ªÀåQÛ ¸Á«VÃqÁzÀ
gÉÆÃªÀÄAZÀPÁj ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÄÀ ß vÉÆÃj¹vÀÄ- AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï AiÀÄÄzÀÞzÀ°è »A¢£À C¤jÃQëvÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÁ¤.
F ¨sÁjÃ fÃªÀ ºÁ¤ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ªÀAiÉÆÃ«Äw ªÀÄvÀÄÛ °AUÀ ºÀAaPÉAiÀÄ®Æè ªÀÄºÀvÀÛgÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÄÀ ß
vÀA¢vÀÄ. ¹ÛæÃAiÀÄgÀ £ÀqÀÄªÉ ¸Á«£À ¥ÀæªÀiÁt PÀrªÉÄ EgÀÄªÀÅzÀÄ °AUÀ ÇÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ, ©æl£ï£À°è, 1911 gÀ°è 1000 ¥ÀÅgÀÄµÀjUÉ 1067 ¹ÛæÃAiÀÄgÀ ¸ÀASÉå¬ÄAzÀ 1921 gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ 1000
¥ÀÅgÀÄµÀjUÉ 1093 ¹ÛæÃAiÀÄgÀ ¸ÀASÉå KjPÉAiÀiÁVvÀÄÛ. F d£À¸A À SÁå ÇÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀÅ ««zsÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ
dn®vÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ½UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. AiÀÄÄzÀÞªÀÅ 1914gÀ ªÉÆzÀ¯ÉÃ ZÀ®£ÉAiÀÄÄ
¥ÀæUÀwUÉÆArzÀÝ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ «ªÉÆÃZÀ£A É iÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄªÀ°è D¼ÀªÁzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjvÀÄ.
GzÁºÀgÀuÉUÉ, ©æl£ï£À°è, 1918gÀ°è 30 ªÀµÀðQÌAvÀ ªÉÄÃ®àlÖ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄjUÉ ¸ÀA¸Àvï ªÀÄvÀzÁ£ÀzÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. F ¨É¼ÀªÀtÂUÉ AiÀÄÄzÀÞzÀ gÁµÀÖæªÁ¢ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½AzÀ GAmÁzÀ ¨ÉA§®¢AzÀ ªÀÄÄAzÀÄªÀj¬ÄvÀÄ,
C°è £ÁUÀjPÀgÀ ªÀiÁ£À¹PÀ ¸ÉÊÜAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ GvÁàzÀ£A É iÀÄÄ ¸ÉÊ¤PÀgÀ ºÉÆÃgÁlzÀµÉÖÃ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀªÀÅ.
ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ««zsÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è ¸ÀQA æ iÀÄªÁV ¥Á¯ÉÆÎAqÀÄ, PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ, CAUÀrUÀ¼ÀÄ, PÀZÉÃj,
¸ÀéAiÀÄA¸ÉÃªÁ ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ, D¸ÀàvÉæUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¯ÉUÀ¼À°è PÉ®¸À ªÀiÁrzÀgÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¥ÀÅgÀÄµÀgÉÆA¢UÉ
CªÀgÀ ¸Àº¨ À sÁVvÀéªÀÅ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ ºÀQÌUÉ §®ªÀzsÀð£É ªÀiÁrvÀÄ, PÉÊUÁjPÁ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀzÀ°è ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ
CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ CqÉvÀqÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁrvÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ PÀptvÉAiÀÄ£ÀÄß
C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀ J®ègÀ®Æè ¸ÀºÉÆÃzÀgÀvÀézÀ ¨sÁªÀ£É ¨É¼ÉzÀ PÁgÀt, ªÀUÀð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀwÛ£À «¨sÀd£ÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀºÀ
E½PÉAiÀiÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁrvÀÄ. ¥ÀjuÁªÀÄªÁV, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ªÀÄºÀvÀézÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ M¼ÀUÁzÀªÀÅ, "AiÀÄÄzÀÞ
¯Á¨sÀUÁgÀgÀÄ" wgÀ¸ÁÌgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÉéÃµÀPÉÌÀ UÀÄjAiÀiÁzÀgÀÄ.
»A¢£À AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ, ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ºÀtPÁ¹£À ªÉZÀÑªÀÅ
¨ÉgÀUÀÄUÉÆ½î¸ÀÄªÀAwvÀÄÛ. £À¥ÉÇÃ°AiÀÄ£ï£ÉÆA¢UÉ 20 ªÀµÀðzÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ ªÉÃ¼É, UÉæÃmï ©æl£ï£À ¸Á®ªÀÅ JAlÄ
¥ÀlÄÖ ºÉZÁÑ¬ÄvÀÄ, DzÀgÉ 1914 ªÀÄvÀÄÛ 1918gÀ £Á®ÄÌ ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è CzÀÄ ºÀ£ÉßgÀqÀÄ ¥ÀlÄÖ ºÉZÁÑ¬ÄvÀÄ.
AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¥Á¯ÉÆÎAqÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À MlÄÖ DyðPÀ ªÉZÑª
À À£ÀÄß ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ $186 ©°AiÀÄ£ï JAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVvÀÄÛ.
F ¨sÁj ªÉZÀÑªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ PÀ¯ÁåtªÀ£ÀÄß, ²PÀët, DgÉÆÃUÀå ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÉÃªÉUÀ½AzÀ zÀÆgÀ¸Àj¬ÄvÀÄ.
eÁUÀwPÀ ªÁå¥ÁgÀ ªÀiÁzÀjUÀ¼À ªÀåvÁå¸ÀªÀÅ ¥ÀÇªÀð-AiÀÄÄzÀÞ £ÁUÀjPÀvÉAiÀÄ eÁ®ªÀ£ÀÄß ZÀÆgÀÄZÀÆgÀÄUÉÆ½¹vÀÄ,
DyðPÀ C¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ, EzÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ CvÀåAvÀ ±Á±ÀévÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁ¬ÄvÀÄ.
AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è, AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï eÁUÀwPÀ ªÁå¥ÁgÀzÀ £ÁlQÃAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À°è DyðPÀªÁV

¸ÀÄzsÁj¸À®Ä ºÉÆÃgÁrvÀÄ. AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì ªÀÄºÀvÀézÀ gÀ¥sÀÅÛ ¯Á¨sÀUÀ¼À£ÀÄß ¸Á¢ü¹vÀÄ, zÀQët CªÉÄÃjPÁ, ¨sÁgÀvÀ
ªÀÄvÀÄÛ d¥Á£ï£À°è ºÉÆ¸À PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ PÁtÂ¹PÉÆAqÀªÀÅ, CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀzÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß §zÀ°¹vÀÄ.
AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï £ÁAiÀÄPÀjAzÀ ¥ÀÇªÀð-AiÀÄÄzÀÞzÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¦¸À®Ä £ÀqÉzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ
ªÀåxÀðªÁVzÀÝªÀÅ, KPÉAzÀgÉ AiÀÄÄzÀÞªÀÅ D¼ÀªÁzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÄÀ ß vÀj¹vÀÄÛ.
AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ DyðPÀ CeÉAqÁzÀ°è ¥ÀÅ£Àgï¤ªÀiÁðt, ªÀÄgÀÄºÀAaPÉ, ¥ÀjºÁgÀ, PÀrvÀ, ¸Á®zÀ wÃj¸ÀÄ«PÉ
ªÀÄvÀÄÛ §AUÁgÀzÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀzÀ ¥ÀÅ£À¸ÁÜ¥À£ÉUÉ MvÀÄÛ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
¨Á®Ì£ïUÀ¼À°è, AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ gÁµÀÖæ¥ÉæÃªÀÄªÀÅ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ D¸ÉUÀ½UÉ

ºÉÆA¢PÉAiÀiÁUÀzÉÀ ÇÀº£ À ÉAiÀÄ bÁAiÉÄ ªÀÄÆr¹vÀÄ. ºÉÆ¸À PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀ gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ gÀPëu À ÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÀÄqÀÄPÀÄwÛzÀÝgÉ, ©æl£ï ºÉÆÃ°zÀ ºÀ¼ÉAiÀÄ PÉÊUÁjPÁ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆ¸À ¸ÀàzsÉð¬ÄAzÀ gÀQë¸® À Ä
¥ÀæAiÀÄwß¹zÀªÀÅ. ¥Áæ£ïì, ¥ÁæzÉÃ²PÀ ¯Á¨sÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ jAiÀiÁ¬ÄwUÀ¼À £ÉgÀ«¤AzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ°è ¥ÀæUÀw
ªÀiÁrvÀÄ, DzÀgÉ ¨É°ÓAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÄÀ ß JzÀÄj¹vÀÄ. ¨É°ÓAiÀÄA£À ¥ÀæªÀÄÄR gÉÊ¯Éé
ªÀåªÀ¸ÉÜ wÃªÀæªÁV ªÀåvÁå¸ÀUÉÆArvÀÄ, §ºÀÄ¥Á®Ä ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß zsÀéA¸À ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ CxÀªÁ
ºÁ¤UÉÆ¼À¥ÀnÖvÀÄ. EzÉÃ jÃwAiÀÄ £Á±ÀzÀ PÀxÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼° À è
¥ÀÅ£ÀB¤AiÉÆÃfvÀ AiÉÆÃzsÀgÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀÄ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£Àgï ¤ªÀiÁðt ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ±ÁAwAiÀÄÄvÀ GvÁàzÀ£ÉUÉ ¥ÀjªÀwð¸ÀÄªÀ UÀnÖvÀ£ÀzÀ PÉ®¸ÀªÀÅ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ÁzÁzÀåAvÀ PÀAqÀÄ§gÀÄwÛvÀÄÛ.
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé DzÀ±ÀðUÀ¼ÀÄ
J¯Áè «£Á±ÀPÁj ¥ÀjuÁªÀÄUÀ½®èzÉ, AiÀÄÄzÀÞªÀÅ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ DzÀ±ÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À §UÉÎ

»vÁ¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß d£ÀgÀ°è GAlÄªÀiÁrvÀÄ, CªÀgÀÄ F ªÉÆzÀ®Ä CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹PÉÆArgÀ°®è. AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß
'¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéPÉÌ ¸ÀÄgÀQëvÀªÁV¸À®Ä' WÉÆÃ¶¸À¯ÁVvÀÄÛ. »ÃUÁV, ºÉÆ¸ÀzÉÃ PÀAqÀÄ§AzÀ ¸ÀévÀAvÀæ gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À®Ä GvÀÄìPÀgÁVzÀÝªÀÅ. MAzÁzÀ ªÉÄÃ¯ÉÆAzÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ºÉÆ¸À ¥ÀæeÁ¥Àæ¨ÀÄs vÀé
¸ÀA«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. dªÀÄð¤AiÉÄÃ ªÉÊªÀiÁgï UÀtgÁdåªÀ£ÄÀ ß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄ£ÀßqÉ
¤ÃrvÀÄ, EzÀÄ Cw ¸ÀA¥ÀÇtð ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ PÁUÀzÀzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. EzÀÄ CªÉÄÃjPÀ£ï, ¥sÉæAZï,
©ænµï ªÀÄvÀÄÛ ¹é¸ï ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéUÀ¼£ À ÀÄß ªÀiÁzÀjAiÀiÁV¹PÉÆArvÀÄÛ. DzÀgÉ ºÉÆ¸À ¥ÀæeÁ¥Àæ¨ÀÄs vÀézÀ zÀÄgÀAvÀªÉAzÀgÉ
EzÀÄ D±ÀÑAiÀÄðPÀgÀªÁVAiÀÄÆ §zÀ¯ÁªÀuÉ DUÀzÀ ¸ÀªÀiÁdPÀæªÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁVvÀÄÛ. ¸ÉÆÃ°£À «gÀÄzÀÞzÀ
ªÀÄvÀÄÛ «ÄvÀægÀÄ CªÀgÀ ªÉÄÃ¯É ºÉÃjzÀ ±ÁAw ±ÀgÀvÀÄÛUÀ¼À «gÀÄzÀÝzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå gÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÉÆÃ¥À d£ÀgÀ ¨ÁAzsÀªÀå
ºÉa¹ Ñ zÀ KPÉÊPÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¨sÁªÀ£ÉAiÀiÁVvÀÄÛ. ºÉÆ¸À ±Á¸À£ÀªÀÅ DzsÀÄ¤PÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ°è vÀªÀÄä DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ CAPÀtzÀ°è £ÀqÉ¸À®Ä ¤ªÀiÁðuÁvÀäPÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ°®è, CzÉAzÀgÉ EzÀÄ ¢ÃWÀðPÁ®
¤®è°®è.
EzÉÃ jÃwAiÀÄ°è EvÀgÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï gÁdåUÀ¼À°è ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ J°èAiÀÄªÀgÉUÉ ¸ÁÜ¦¸À®ànÖzÀÝªÀÅ,
CªÀÅUÀ¼ÀÄ ªÉÆÃ¸ÀªÀiÁqÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼£ À ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝªÀÅ. AiÀÄÄzÀÞzÀ CAvÀåzÀ £ÀAvÀgÀ ¸Àé®à ¸ÀªÀÄAiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ,
¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀÅ ErÃ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ÁzÁzÀåAvÀ ¥ÀæªÀÈwÛAiÀiÁVvÀÄÛ. AiÀÄÄzÀÞªÀÅ ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé
±ÀQÛUÀ¼À£ÄÀ ß MzÀV¹vÀÄ. ¥À²ÑªÀÄzÀ ¸ÀA¸Àvï DqÀ½vÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¸Àé-±Á¸À£ÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ
C£ÀÄ¨sÀªÀ«®èzÀ CxÀªÁ C®à C£ÀÄ¨sÀªÀ«gÀÄªÀ zÉÃ±ÀUÀ¼° À è C¼ÀªÀr¸À®ànÖªÉ JA§ÄzÀÄ ²ÃWÀæzÀ¯ÉèÃ ¥ÀvÉÛAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
AiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ GAmÁzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ GvÁìºÀªÀÅ F ¥ÀæAiÉÆÃUÀUÀ½UÉ PÁgÀtªÁzÀgÀÆ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ
fÃªÀ£ÀªÀÅ ¥À²ÑªÀÄQÌAvÀ E£ÀÆß PÀrªÉÄ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¢vÀÄÛ. ¸ÀºÀ ¥ÁgÀA¥ÀAiÀÄðªÀ£Æ À ß ºÉÆwÛzÀÝ AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï
¸ÁªÀiÁædåUÀ¼À®Æè, ¸Àé-±Á¸À£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévÀAvÀæåzÀ ¥ÉæÃgÀuÉ GvÉÛÃd£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¬ÄvÀÄ.
1919gÀ ¥Áåj¸ï ¸ÀªÉÄäÃ¼À£À
1919gÀ ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÀÅ 1815gÀ «AiÉÄ£Áß PÁAUÉæ¸ï¤AzÀ §ºÀ¼ÀªÁV «©ü£ßÀ ªÁVvÀÄÛ, KPÉAzÀgÉ EzÀÄ ºÉZÀÄÑ
¥Àæw¤¢üvÀé ºÉÆA¢vÀÄÛ. «AiÉÄ£Áß PÁAUÉæ¸ï£À°è vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ¼À ²gÉÆÃªÀÄtÂUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÝgÉ, 1919gÀ
¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ°è CzsÀåPÀë ªÀÅqïgÉÆÃ «®ì£ï ªÀÄvÀÄÛ QAUï C®âmïð CªÀgÀAvÀºÀ C¥ÀªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹zÀgÉ
ºÉa£Ñ À zÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÄÀ ªÀ ¥ÀæzsÁ£À ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «zÉÃ±ÁAUÀ ¸ÀaªÀgÀÄ ¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝgÀÄ. ªÀÄÆªÀvÉÛgÀqÀÄ
gÁdåUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸À¯ÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ «©ü£Àß CA±ÀUÀ¼ÄÀ —PÁ®, ¸ÀÜ¼À, gÀZ£
À É, ¸ÀAWÀl£É ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ—
¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ ¥sÀ°vÁA±ÀU¼
À À£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄÛ.
dªÀÄð¤AiÀÄÄ ±À¸Ûæ¸
À À»vÀªÁV vÉÆgÉzÀ £ÀAvÀgÀ, MA¨sÀvÀÄÛ ªÁgÀUÀ¼À°è £ÀqÉzÀ F ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄªÀÅ AiÀÄÄJ¸ï
ªÀÄvÀÄÛ UÉæÃmï ©æl£ï£À DAvÀjPÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀjUÀt£ÉUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁVvÀÄÛ. «®ì£ï CªÀgÀ ºÁdgÁw
r¸ÉA§gï£À°è ¸ÀA¸ÀwÛ£À "¸ÉÖÃmï D¥sï ¢ AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï" ¨sÁµÀtzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÀ£ÀÄß «¼ÀA§ ªÀiÁrvÀÄ.
©æl£ï£À°è, ¯ÁèAiÀiïØ eÁeïð ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀPÆ À Ì ªÉÆzÀ®Ä ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ, EzÀÄ ªÀÄzsÀå
r¸ÉA§gï£À°è £ÀqÉ¬ÄvÀÄ. D PÁ®zÀ dAiÀÄ WÉÆÃµÀuÉUÀ¼ÀÄ, "PÉÊ¸Àgï C£ÀÄß ºÉÆqÉ", "dªÀÄð¤ ¥ÁªÀw¸À°", ªÀÄvÀÄÛ
"»ÃgÉÆÃUÀ½UÉ AiÉÆÃUÀåªÁzÀ ªÀÄ£É", AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ ¨sÁªÀ£U É À¼À£ÀÄß ¥Àæw¥sÀ°¸ÀÄvÀÛªÉ. ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼ÄÀ ,
ºÉÆ¸À ¸ÀA¸Àvï ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, ¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß §ºÀ¼ÀªÁV §zÀ°¹vÀÄ.
¥Áåj¸ïC£ÀÄß ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÁßV DAiÉÄÌªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ, ¥Éæ¹qÉAmï «®ì£ï d¤ÃªÁ «gÀÄzÀÞ M°zÀ,

ªÉÊgï¸ÉÊ¯ïì£À «ÄgÀ¸ïð ºÁ¯ï£À ¥Áæ¸ÀAVPÀ ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ, C°è 1871gÀ°è ªÉÆzÀ® dªÀÄð£ï
¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß WÉÆÃ¶¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¦æÃ«ÄAiÀÄgï PÉèªÉÄ¤ìAiÉÆÃ, ¥sÁæ£ïì£À ¸ÉÃqÀ£ï£À°è ¸ÉÆÃ®Ä £É£É¹PÉÆ¼ÀÄîvÁÛ,
¥Áåj¸ï C£ÀÄß LwºÁ¹PÀ ¤tðAiÀÄPÉÌ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV £ÉÆÃrzÀgÀÄ.
¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è ¸À¥ÀPÀëUÀ¼ÄÀ ªÀiÁvÀæªÀ®è, ¸À»vÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÆ EzÀÝªÀÅ, EzÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¥Á¯ÉÆÎAqÀÄ
£ÁåAiÀÄ¥ÀæzsÁ£ÀvÉAiÀÄ CrAiÀÄ°è §AzÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛªÉ. vÀl¸ÀÜ ±ÀQÛUÀ¼À C£ÀÄ¥À¹ÜwAiÀÄÄ, £ÁUÀjPÀ
AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¸ÛPÀ ÉëÃ¥ÀzÀ°è ¹®ÄQzÀ gÀµÀå£ÀßgÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¼ÉAiÀÄ ±ÀvÀÄæUÀ¼ÀÄ (dªÀÄð¤, D¹ÖæAiÀiÁ, ºÀAUÉÃj,
§Ä¯ÉÎÃjAiÀiÁ, lQð) ¨sÀ«µÀåzÀ ¨É¼ª À ÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¹zÀªÀÅ. dªÀÄð¤AiÀÄ C£ÀÄ¥À¹Üw¬ÄAzÀ rPÀÖmï ±ÉÊ°AiÀÄ
±ÁAw AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À°è, CzÀgÀ ¤eÁ¸ÀQÛ PÀzÀqÀÄªÀÅ¢®è ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀvÉAiÀÄ zË§ð®åUÀ½UÉ
PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
EzÀÄ PÉ®ªÀÅ «ÄwUÀ½zÀÝgÀÆ EwºÁ¸ÀzÀ°èAiÉÄÃ Cw zÉÆqÀØ ±ÁAw ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÁVvÀÄÛ, 32 C¢üPÈÀ vÀ ¤AiÉÆÃUÀUÀ¼ÄÀ

dUÀwÛ£À ªÀÄÆgÀÄ-ZÀvÀÄxÁAð±À d£À¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¹zÀªÀÅ. DqÀ½vÀªÀÅ ºÀvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼À MAzÀÄ
ªÀÄAqÀ½AiÀÄ°è PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁVvÀÄÛ, "ªÀÄÄRå LzÀÄ" (AiÀÄÄJ¸ï, ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì, El°, d¥Á£ï)¤AzÀ £ÀAvÀgÀ
"ªÀÄÄRå ªÀÄÆgÀÄ" («®ì£ï, PÉèªÉÄ¤ìAiÉÆÃ, ¯ÁèAiÀiïØ eÁeïð)DV PÀÄ¹¬ÄvÀÄ. «®ì£ï CªÀgÀ DzÀ±ÀðUÀ¼ÀÄ
PÉèªÉÄ¤ìAiÉÆÃ CªÀgÀ ªÁ¸ÀÛ«PÀvÉUÉ ªÀåwjPÀÛªÁVzÀÝªÀÅ, EzÀÄ D±ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÛ«PÉAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À §ÈºÀvï
GzÀéUÀßvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛªÉ.
«gÀÄzÀÞ zÁ½UÀ½AzÁV ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ªÀ ÀÅ «±ÉÃµÀªÁzÀ ªÉÊ¥sÀ®å JAzÀÄ EwºÁ¸ÀPÁgÀ qÉÃ«qï xÁªÀÄì£ï ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÀÄ,
CzÀgÀ zË§ð®åUÀ¼À£ÄÀ ß vÀ¥ÁàVgÀÄªÀ ªÁ¸ÀÛ«PÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ DzÀ±ÀðªÁzÀ, ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ ªÉÊ¥sÀ®åUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ
¹Ã«ÄvÀvÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
ºÉÆ¸À ±ÀQÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À

¤ÃªÀÅ ªÉÆzÀ®Ä N¢zÀAvÉ, ªÀÄºÁ AiÀÄÄzÀÞªÀÅ PÉÃªÀ® AiÀÄÄzÀÞªÀ®è, DzÀgÉ fÃªÀ£ÀzÀ J¯Áè ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è
MAzÀÄ PÁæAwAiÀiÁVvÀÄÛ. ¨sÁj ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ, DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ vÉÆAzÀgÉUÀ¼ÀAvÉAiÉÄÃ, eÁUÀwPÀ
±ÀQÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀzÀ vÁvÁÌ°PÀ ªÀÄgÀÄºÀAaPÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄÆ EvÀÄÛ. F AiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV, ºÀ¼ÉAiÀÄ gÀµÀå,
D¸ÉÆÖæÃ-ºÀAUÉÃjAiÀÄ£ï, dªÀÄð£ï ªÀÄvÀÄÛ lQð±ï ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼À ¸ÉÊ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ PÀÄ¹vÀªÀÅ ¸ÀA¨sÀ«¹vÀÄ.
AiÀÄÄzÀÞQÌAvÀ ªÉÆzÀ®Ä dªÀÄð£ï ªÀÄvÀÄÛ D¹ÖæAiÀÄ£ï ¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ vÁvÁÌ°PÀªÁV CAvÀåªÁ¬ÄvÀÄ. ±ÁAw¦æAiÀÄgÀ
ªÀÄÄAzÉ G¯ÉèÃTvÀªÁzÀ CvÀåAvÀ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðªÀÅ dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄAvÀætzÀ°èqÀÄªÀÅzÉÃ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß
¸ÉÊ¤PÀªÁV zÀÄ§ð®UÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÉÃ DVvÀÄÛ.
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÉÄAzÀgÉ, gÁ¶ÖæÃAiÀÄ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼,À DyðPÀ ±ÀQÛAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀ ¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ ºÉÆ¸À
¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉQÌ¸ÀzÉ, ¥ÀÇªÀð ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄgÀÄgÀa¸ÀÄªÀÅzÀÄ. dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß
zÀÄ§ð®UÉÆ½¸À®Ä ºÀ®ªÁgÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. dªÀÄð£ï ¥ÀqÉUÀ¼À£ÀÄß J®è DPÀæ«ÄvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ
»A¥ÀqÀÄªÀAvÉ PÉÃ¼À¯Á¬ÄvÀÄ. C¯Áì¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÆgÉ£ï ¥sÁæ£ïìUÉ ªÀÄgÀ½ zÉÆgÀQvÀÄ. dªÀÄð¤AiÀÄÄ gÉÊ£ï £À¢
JqÀzÀ §¢AiÀÄ£ÀÄß PÉÆÃmÉAiÀiÁV ªÀiÁqÀ¨ÁgÀzÀÄ. DPÉAiÀÄ ¸ÉÃ£ÉAiÀÄ°è 100,000 ªÀÄA¢ ¥ÀÅgÀÄµÀjUÉ
PÀrvÀUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. DPÉAiÀÄ£ÀÄß ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæ GvÁàzÀ£¬ É ÄAzÀ vÀqÉUÀlÖ¯Á¬ÄvÀÄ. £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ
«µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯ÉAiÀÄÆ ¸ÀªÀiÁ£À PÀpt PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. dªÀÄð£ï £ËPÁ¥ÀqÉ 10,000 l£ï£À
DgÀÄ AiÀÄÄzÀÞ£ËPÉUÀ¼ÀÄ, ºÀ£ÉßgÀqÀÄ £Á±ÀPÀ £ËPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ£ÉßgÀqÀÄ mÁ¦ðqÉÆÃ ¨ÉÆÃmïUÀ½VAvÀ ºÉaÑ£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß
ºÉÆAzÀ¨ÁgÀzÀÄ. dªÀÄð¤AiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ £ËPÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀ®Ä C£ÀÄªÀÄw¸À®ànÖ®è. dªÀÄð¤AiÀÄÄ
vÀ£Àß J¯Áè ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÄÀ ß vÀåf¸À¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. dªÀÄð£ï ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ ºÁ° DPÀæªÀÄt ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß
DzsÀj¹ «ÄvÀæ±ÀQÛUÀ¼À ¤zsÁðgÀzÀ CrAiÀÄ°è ºÀAZÀ®ànÖvÀÄ. £ÀAvÀgÀ, F ¤AiÉÆÃfvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß
ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀÄªÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïìUÉ ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÉÄAzÀgÉ ¥ÀÇªÀð AiÀÄÄgÉÆÃ¥ïUÉ ªÀÄgÀÄDPÁgÀ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ. '¥ÀÇªÀð ¥Àæ±Éß' ¥À²ÑªÀÄ
AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ±ÀQÛUÀ½UÉ ¢ÃWÀðPÁ®¢AzÀ®Æ PÀµÀÖPÀgÀªÁzÀ «µÀAiÀÄªÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁ AiÀÄÄzÀÞªÀÅ EzÀ£ÀÄß
ªÀÄvÀÛµÀÄÖ G®âtUÉÆ½¹vÀÄ. ºÀ¼ÉAiÀÄ D¹ÖæAiÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåªÀÅ vÀ£Àß ºÉaÑ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß El° ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇªÀð
AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À ºÉÆ¸À gÁµÀÖæUÀ½UÉ vÀåf¸À®Ä ¨ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ. ºÁ¥ÀìâUïð ¸ÁªÀiÁædåzÀ EvÀgÀ ¨sÁUÀªÁzÀ ºÀAUÉÃjUÉ
E£ÀÆß ºÉZÄÀ Ñ PÀpt ªÀvÀð£ÉAiÀÄÄ zÉÆgÀQvÀÄ. ¸À©ðAiÀiÁ ªÀÄÄRåªÁV ¯Á¨sÀ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀAvÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ ºÉÆ¸À
zÀQët ¸Áèªï gÁdå AiÀÄÄUÉÆ¸Áè«AiÀiÁ DV gÀÆ¥ÁAvÀgÀUÉÆArvÀÄ.
lQð vÁ£ÉÃ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¸ÉÆÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄªÁV MAzÀÄ DAvÀjPÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀªÀðªÀ£Àß£ÀÄ¨sÀ«¹vÀÄ.

ªÀÄÄ¸ÀÛ¥sÁ PÀªÀiÁ¯ï, lQð ªÀÄvÀÄÛ «ÄvÀæ±ÀQÛUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ £ÀqÉzÀ ¸ÀªÀð¸ï M¥ÀàAzÀzÀ «gÀÄzÀÞ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ
vÉÆgÉzÀ£ÀÄ. F MvÀÛqÀ¢AzÁV, 1923gÀ°è ºÉÆ¸À ¯ÉÆ¸Á£ï M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ¸À» ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. PÀªÀiÁ¯ï J¯Áè
CgÀ¨ï-CvÀå¢üPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É zÁªÉAiÀÄ£ÀÄß vÀåf¹zÀ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ lQð±ï gÁdåzÀ E¸Áè«ÄPï Cr¥ÁAiÀÄªÀ£ÄÀ ß
vÀåf¹zÀ£ÀÄ. ªÀÄÄ¸ÀÛ¥sÁ PÀªÀiÁ¯ï CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è ºÉÆ¸À lQð±ï UÀtgÁdåªÀ£ÄÀ ß ¸ÁÜ¦¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¥ÀÇªÀð
AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À ¥ÀÅ£ÀªÀð¸Àw, ¤ÃªÀÅ H»¸À§ºÀÄzÁzÀAvÉ, ¥ÀjºÀj¹zÀµÉÖÃ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. EzÀÄ
¥ÉÇÃ¯ÁåAqï, gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ JA§ ºÀ®ªÀÅ ªÀÄzsÀåªÀÄ-UÁvÀæzÀ ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹vÀÄ. EzÀÄ
CgÀ¨ï gÁµÀÖævÁwéPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Áå®¸ÉÊÛ£ï£À°è AiÀÄºÀÆ¢ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀÄ£ÉUÉ eÉÊ«¸ïÖ D±ÁªÁzÀPÉÌ
zÁj ªÀiÁrPÉÆnÖvÀÄ, EzÀjAzÀ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ G¢éUÀßvÉUÀ¼ÀÄ GAmÁzÀªÀÅ. F M¥ÀàAzÀªÀÅ C®à¸ÀASÁåvÀgÀ
ºÀPÄÀ ÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉ JA§ ºÉÆ¸À ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹vÀÄ.
¥ÀÇªÀð AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À MmÁÖgÉ ¥ÀÅ£ÀªÀð¸Àw, ¨ÉÆÃ¯Éê«¸ÀªÀiï AiÀÄÄgÉÆÃ¦UÉ ºÀgÀqÀÄªÀ ¨sÀAiÀÄ¢AzÀ ªÀiÁrzÀzÀÄÝ.

EwºÁ¸ÀPÁgÀ qÉÃ«qï xÁªÀÄì£ï CªÀgÀ ªÀiÁvÀÄUÀ¼À°è: ¦ü£ï¯ÁåAqï¤AzÀ ¥ÉÇÃ¯ÁåAqï ªÀÄvÀÄÛ gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ
vÀ£ÀPÀzÀ ¥ÀÇªÀð gÁdåUÀ¼À£ÀÄß §ÈºÀvÁÛV ºÁUÀÆ §®ªÁVqÀ®Ä MAzÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ DPÀµÀðuÉ EvÀÄÛ, EzÀÄ
PÀªÀÄÆå¤¸ÀªÀiï ¥ÀæªÁºÀªÀ£ÄÀ ß vÀqÉAiÀÄÄªÀAvÀºÀ ºÉ¥ÁÛAiÀÄ ±ÉæÃtÂ CxÀªÁ PÁégÀAmÉÊ£ï ªÀ®AiÀÄªÁV
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁVvÀÄÛ.
ºÉÆ¸À CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ AiÀÄAvÁæAUÀ

ªÀÄºÁ¸À«Äw gÁdåzÀ gÁdQÃAiÀÄ AiÀÄAvÁæAUÀªÀ£ÄÀ ß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄªÀ eÁUÀwPÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁV °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì
ºÉÆgÀºÉÆ«ÄävÀÄ, ±ÁAwªÀÄAiÀÄ «ªÁzÀ ¥ÀjºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ AiÀÄAvÁæAUÀªÀ£ÄÀ ß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ, UÀÄ¥ÀÛ
gÁdvÁAwæPÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À vÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ. AiÀÄÄzÀÞPÉÌ PÁgÀtªÁzÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ,
ªÀA±ÁªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ «ªÁzÀUÀ½AzÀ ¤UÀ«ÄvÀªÁzÀ 1914 gÀ UÉÆAzÀ®AiÀÄÄvÀ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ zÀÈ±Àå, ºÉÆ¸À
C£ÀÄ¸ÀAzsÁ£ÀªÀ£ÀÄß vÀÄvÀÄð CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼ÀAvÉ vÉÆÃj¹vÀÄ.
CzsÀåPÀë «®ì£ï °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì C£ÀÄß eÉÆÃgÁV ¨ÉA§°¹zÀgÀÄ, EzÀÄ ©ænµï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉæAZï
¥Àæ¸ÁÛ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢¸À®Ä gÀÆ¥ÁAvÀgÀUÉÆArvÀÄ. °ÃUï AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À PÁ£Àìmïð ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ
¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¹vÀÄ, CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºPÀ ÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Á¯ÉÆÎAqÀªÀgÀÄ
«ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ±ÁAwAiÀÄÄvÀªÁV ¥ÀjºÀj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ zÁ½ «gÀÄzÀÞ dªÁ¨ÁÝj ºÀAaPÉÆ¼Àî®Ä §zÀÞgÁVgÀÄªÀ
£ÀÆvÀ£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹vÀÄ.
DqÀ½vÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄAw®èzÉ, °ÃUï ¸ÀPÁðgÀUÀ½UÉ ±ÁAwAiÀÄÄvÀªÁVgÀ®Ä MAzÀÄ ¸ÁzsÀ£ÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹vÀÄ.

CzÀgÀ GvÀÛªÀÄ GzÉÝÃ²vÀ «£Áå¸ÀzÀ ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ, °ÃUï£À AiÀÄ±À¸ÀÄì AiÀÄÄzÁÞ£A À vÀgÀ dUÀwÛ£À §UÉÎ PÉ®ªÀÅ
HºÉUÀ½UÉ CªÀ®A©vÀªÁVvÀÄÛ, ªÀÄÄRåªÁV ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ ©üÃPÀgÀvÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÀ ±ÁAwUÉ ¥ÁæzsÁ£ÀåvÉ
¤ÃqÀÄvÀÛªÉ JA§ÄzÁVvÀÄÛ. ¸ÁévÀAvÀæå vÀvÀéUÀ¼ÀÄ zÀÄ§ð®ªÁVzÀÄÝ, gÁµÀÖævÁwéPÀ vÀÈ¦Û ¤jÃQëvÀ jÃwAiÀÄAvÉ ±ÁAwUÉ
zÁj ªÀiÁrPÉÆqÀ°®è, °ÃUï£À ¥ÀjuÁªÀÄPÁj PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄÄ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß »£ÀßqÉUÉÆ½¹vÀÄ.
CªÉÄÃjPÁ, dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁå ºÁdjgÀ¢gÀÄªÀÅzÀÄ °ÃUï£À ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÄÀ ß vÀVÎ¹vÀÄ, EzÀjAzÀ CzÀÄ
PÉÃªÀ® M¥ÀàAzÀzÀ ¸ÀÜA¨sÀªÁV G½¬ÄvÀÄ. d¥Á£ï ¸ÀºÀ ²ÃvÀ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄ, El°, ªÀÄÄ¸ÉÆìÃ°¤AiÀÄ
¥sÁå¹¸ïÖ £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ°è, zÁ½AiÀÄ ¤Ãw ªÀÄÆ®PÀ °ÃUï C£ÀÄß G®èAX¹vÀÄ. °ÃUï ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄªÀ°è
vÀ£Àß ¥ÁæxÀ«ÄPÀ GzÉÝÃ±ÀzÀ°è «¥sÀ®ªÁzÀgÀÆ, PÉ®ªÀÅ ¸ÀtÚ «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ¥ÀjºÀj¹vÀÄ.
D¯ÁåAqï ¢éÃ¥ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¹éÃqÀ£ï-¦ü£ÁèåAqï ¸ÀAWÀµÀðzÀ ¥ÀjºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨Á¯ÁÌ£ïì£À°è ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥ÀzÀAvÀºÀ
GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ AiÀÄ±À¹é ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÄÀ ß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ. °ÃUï EgÁzÀÄ-vÀÄQðAiÀÄ UÀr©lÖ
¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ ¥ÀjºÀj¹vÀÄ. DzÀgÉ, ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ ¤tðAiÀÄUÀ½UÉ eÁjUÉ vÀAvÁæA±ÀUÀ½®èzÀ
PÁgÀt, °ÃUï ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄªÀ°è «¥sÀ®ªÁ¬ÄvÀÄ.
°ÃUï£À ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼À°è CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ, gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À «ªÁzÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸À®Ä,
ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ«ÄðPÀ ¸ÀA¸ÉÜ (ILO), PÁ«ÄðPÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀ ºÀQÌzÉ. F JgÀqÀÄ
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ EAzÀÄ gÁµÀÖæUÀ¼À ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼À°è C«¨sÁdåªÁV G½¢ªÉ.
3.5 ªÀÅqÉÆÃæ «®ì£ï 14 ¥Á¬ÄAmïì
1918gÀ d£ÀªÀj 8gÀAzÀÄ PÁAUÉæ¸ïUÉ ¤ÃrzÀ vÀ£Àß ¨sÁµÀtzÀ°è CzsÀåPÀë ªÀÅqÉÆæÃ «®ì£ï eÁUÀwPÀ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß
vÀgÀÄªÀ §UÉÎ wÃPÀëÚªÁzÀ 14-¥Á¬ÄAmï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀºÁQzÀgÀÄ. F D¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ
«±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ £ÀqÉzÀ ±ÁAw ZÀZÉðUÀ¼À DzsÁgÀªÁVªÉ. «®ì£ï «±Àé ±ÁAwUÁV MAzÀÄ ¤Ã®£ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß
vÉÆÃj¹zÀgÀÄ. CªÀgÀ D¥ÀÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ºÉUÁgÀgÁzÀ PÉ.J¯ï. JqïªÀqïð JA. ºË¸ï CªÀgÀ ¤zÉÃð±À£ÀzÀrAiÀÄ°è
150PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ «zÁéA¸ÀgÀ vÀAqÀ "zÀ EAPÀéAiÀÄj" ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É £ÀqÉ¹vÀÄ. F
vÀAqÀzÀ PÉ®¸ÀªÀÅ eÁUÀwPÀªÁV CªÉÄÃjPÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ «ÄvÀæ gÁµÀÖæUÀ¼À ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA±ÉÆÃ¢ü¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄA¢£À
±ÁAw ¸À¨sÉUÉ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀ gÁdQÃAiÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, DyðPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀgÀ°è ¸ÀªÀ®vÀÄÛ
¤ÃrvÀÄ. CªÀgÀÄ 1,200PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ £ÀPëU
É À¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ 2,000PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀºÀ¸ÀåzÀ°è
¸ÀÈ¶Ö¹zÀgÀÄ.
vÀªÀÄä ¨sÁµÀtzÀ°è, «®ì£ï ¸ÀAWÀµÀðzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtUÀ¼ÉAzÀÄ £ÀA©zÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¤gÁAiÀÄÄ¢üPÀgÀt, ¸ÀªÀÄÄzÀæUÀ¼À ¸ÁévÀAvÀæå, ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÁAVÃAiÀÄjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ½UÉ ¤¨sÁ¬Ä¸À®Ä ¸ÀªÀiÁ£À
¥ÀjºÁgÀ, gÀºÀ¸Àå M¥ÀàAzÀUÀ¼À ¤ªÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è J¯Áè gÁµÀÖæUÀ¼À ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¨sÀzÀævÉUÉ
RavÀªÁUÀÄªÀ MAzÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ, gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ DyðPÀ CqÉvÀqÉUÀ¼À ¤ªÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄaÑzÀ
UÀÄA¥ÀÅUÀ½UÉ "¸ÀéAiÀÄA¤AiÀÄAvÀæt" JA§ vÀvÀÛéªÀ£ÄÀ ß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄAvÁzÀ ±Á±ÀévÀ eÁUÀwPÀ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß
¸Á¢ü¸À®Ä PÉ®ªÀÅ EvÀgÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀÆa¹zÀgÀÄ.
«®ì£ï PÉÃAzÀæ ±ÀQÛUÀ¼À zÀÈqsÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ UÉ®Ä«£À ¤jÃPÉëAiÀÄ°ègÀÄªÀ «ÄvÀægÀ ºÀÄjAiÀÄ£ÀÄß
ºÉa¸
Ñ À®Ä EaÒ¹zÀgÀÄ. 14 ¥Á¬ÄAmïUÀ¼ÄÀ eÁUÀwPÀªÁV ªÁå¥ÀPÀªÁV ºÀAZÀ®àlÖªÀÅ, ±ÀvÀÄæ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è
»A¨Á°¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¸ÀºÀ «ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ ºÀAZÀ®àlÖªÀÅ.
«®ì£ï CªÀgÀ 14 CA±ÀUÀ¼À°è §ºÀ¼ÀµÀÄÖªÀ£ÄÀ ß EAUÉèAqï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀzÀ
ZÀZÉðUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è vÀåf¹zÀgÀÄ. EzÀjAzÀ AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß CAvÀåUÉÆ½¸À®Ä dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ D¹ÖæAiÀiÁ-ºÀAUÉÃj
«gÀÄzÀÞ ¸ÀªÉÄäÃ¼À£À ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. «®ì£ï dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß zÀAr¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀ¼ÉzÀÄºÉÆÃzÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß
ªÀÄgÀÄ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ EAUÉèAqï, ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ EmÁ°AiÀÄ G£ÀßvÀ DzÀåvÉUÀ¼ÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß w½zÀÄ ¤±ÀÑ®UÉÆAqÀgÀÄ.
dªÀÄð¤ «®ì£ï CªÀgÀ eÁUÀwPÀ ±ÁAw AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁVgÀ¢gÀÄªÀÅzÀÄ CjvÀÄPÉÆArvÀÄ.
DzÀgÉ, «®ì£ï CªÀgÀ eÁUÀwPÀ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÀgÀªÁV ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß SÁvÀj¥Àr¸À®Ä ªÀiÁrgÀÄªÀ
ªÀÄÄRåªÁzÀ ªÁzÀªÀÅ ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀzÀ°è ºÉeÉÓ ºÁQvÀÄ, EzÀÄ °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì ¸ÁÜ¥À£U É É zÁjvÉÆÃj.
«®ì£ï ±ÀæªÀiÁ¥ÀnÖAiÀiÁV ¸É£Émï C£ÀÄß M¦à¹PÉÆ¼Àî®Ä ±Àæ«Ä¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì UÉ CªÉÄÃjPÁzÀ
¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß M¦à¸À®Ä AiÀÄwß¹zÀgÀÄ. DzÀgÉ, CAwªÀÄªÁV, ¸É£Émï CzÀ£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹vÀÄ. EzÀjAzÁV, CªÉÄÃjPÁ
°ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì UÉ ¥ÀæªÉÃ²¸À°®è. «®ì£ï ºÀwÛgÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, CªÉÄÃjPÁ °ÃUï ¸ÉÃgÀ¢zÀÝgÉ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ
«±ÀéAiÀÄÄzÀÞ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉ EzÉ JAzÀÄ JZÀÑj¹zÀgÀÄ.
1. ±ÁAw M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛªÁV vÀ®Ä¦zÀ £ÀAvÀgÀ, gÀºÀ¸Àå CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀ gÀÆ¥ÀzÀ®Æè
EgÀÄªÀÅ¢®è; §zÀ°UÉ, zÉÃ±ÁzÀåAvÀ ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀªÁV, ¥ÁæªÀiÁtÂPÀªÁV, ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV gÁdvÁAwæPÀ
ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
2. ±ÁAwAiÀÄ°èAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀðzÀ°èAiÀÄÆ, ¸ÀªÀÄÄzÀæUÀ¼ÁzÀåAvÀ ªÀÄÄPÀÛ ¸ÀAZÀ®£ÀªÀÅ ¥ÀÇtðªÁV CxÀªÁ

¨sÁUÀ±ÀB CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½AzÀ vÀqÉUÀlÖ¯ÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÄÀ ß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹,
ªÀÄÄPÀÛªÁVgÀÄvÀÛzÉ.
3. J¯Áè ªÁå¥ÁgÀ vÀqÉUÀ¼£ À ÀÄß vÉUÉzÀÄºÁPÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwUÉ M¦àPÆ

É ¼ÀÄîªÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä ¸ÀºPÀ Àj¸ÀÄªÀ
J¯Áè zÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¸ÀªÀiÁ£À ªÁå¥ÁgÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
4. zÉÃ±ÀzÀ ¨sÀzÀævÉAiÉÆA¢UÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAvÉ zÉÃ±ÀzÀ ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä vÀPÀÌµÀÄÖ ¨sÀgÀªÀ¸ÉUÀ¼À£ÀÄß

MzÀV¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ M¥Àà¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
5. J¯Áè ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À ¸ÀjºÉÆA¢¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀévÀAvÀæ, ¥ÀPÀë¥ÁvÀ«®èzÀ, ¤uÁðAiÀÄPÀ jÃwAiÀÄ°è,

¸ÀA§A¢üvÀ d£ÀgÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªiÀ Á£À vÀÆPÀ ¤ÃqÀÄªÀ vÀvÀézÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
6. J¯Áè gÀµÁå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß SÁ° ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁåzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀ J¯Áè ¥Àæ±ÉßUÀ¼À
¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß «±ÀézÀ EvÀgÀ gÁµÀÖæUÀ¼À ¸ÀévÀAvÀæ gÁdQÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖÃæ AiÀÄ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸À®Ä
C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀAvÀºÀ G£ÀßvÀ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß ¨sÀzÀæ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
7. ¨É°ÓAiÀÄA C£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛUÉÆ½¹, AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ ¤§AðzsÀ«®èz,É CzÀgÀ ¸ÁªÀð¨sËªÀÄvÀéªÀ£ÀÄß

»AwgÀÄV¸ÀÄªÀÅzÀÄ; AiÀiÁªÀ jÃwAiÀÄ ±ÀQÛ J¤¹zÀgÀÆ, ¨É°ÓAiÀÄA zÉÃ±ÀzÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À£ÀÄß
¤ÃqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É gÁ¶ÖæÃAiÀÄ «±Áé¸ÀªÀ£ÄÀ ß ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£ÀUÉÆ½¸À®Ä EzÀ®èzÉÃ
¨ÉÃgÁªÀÅzÉÃ PÀæªÀÄªÀÅ EµÀÖgÀ ªÀÄnÖUÉ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁUÀÄªÀÅ¢®è.
8. CªÀgÀÄ vÀªÀÄä ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉUÉ ¸ÁÜ¦¹ ¤zsÀðj¹zÀªÀÅ. F aQvÁì PÀÈvÀå«®èzÉ

CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄªÀÄÆ®åzÀ ªÀiÁ£ÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ MlÄÖ gÀZÀ£É ¨ÁºÀåªÁV ¨Á½PÉ §gÀÄªÀÅ¢®è.
9. J®èjUÀÆ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¸À®Ä, J¯Áè ¥sÉæAZï ¥Àz æ ÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛUÉÆ½¸À¨ÉÃPÀÄ, DPÀæ«ÄvÀ ¨sÁUÀUÀ¼£
À ÀÄß
¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¦¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 1871 gÀ°è D¯ÉìÃ¸ï-¯ÉÆgÉ£ï «ªÁzÀzÀ°è ¥Àæ²AiÀiÁ¢AzÀ ¥sÁæ£ïìUÉ ªÀiÁrzÀ C£ÁåAiÀÄªÀ£ÀÄß
¸Àj¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ. EzÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ°è ºÀvÉÆÛA§vÀÄÛ ªÀµÀðUÀ½AzÀ C±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrzÉ.
10. El°AiÀÄ UÀr gÉÃSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÁzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ gÉÃSÉUÀ¼ÉÆnÖUÉ ¥ÀÅ£ÀB awæ¸À®Ä
²¥sÁgÀ¸ÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁévÀAvÀæå ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ CRAqÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ SÁvÀj¥Àr¸À®Ä
zÉÆqÀØ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀtÚ gÁµÀÖæUÀ½UÉ, PÉ®ªÀÅ M¥ÀàAzÀUÀ¼À CrAiÀÄ°è MmÁÖgÉ gÁµÀÖæUÀ¼À ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À¨ÉÃPÀÄ.
11. D¹ÖæAiÀiÁ-ºÀAUÉÃj d£ÀgÀÄ vÀªÀÄä ¸ÀévÀAvÀæ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä UÀjµÀ× ¸ÁévÀAvÀæåªÀ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸À¨ÉÃPÀÄ
KPÉAzÀgÉ £ÁªÀÅ CªÀgÀ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß gÁµÀÖæUÀ¼À°è G½¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ SÁvÀj¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ.
12. DPÀæ«ÄvÀ gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ, ¸À©ðAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£ÉÖ£ÉUÉÆæÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß »AwgÀÄV¸À¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸À©ðAiÀiÁPÉÌ
¸ÀªÀÄÄzÀæPÉÌ ªÀÄÄPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄgÀQëvÀ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¨ÉÃPÀÄ. ««zsÀ ¨Á®Ì£ï gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß
LwºÁ¹PÀªÁV ¸ÁÜ¦¸À¯ÁzÀ gÁ¶ÖÃæ AiÀÄvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀQÛAiÀÄ gÉÃSÉUÀ¼À°è ¸ÉßÃºÀ¥ÀgÀ ¸À®ºÉ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÁÜ¦¸À¨ÉÃPÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ ¨Á®Ì£ï gÁdåUÀ¼À gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÁévÀAvÀæå ªÀÄvÀÄÛ ¨sË«ÄPÀ CRAqÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
SÁvÀj¥Àr¸ÀÄªÀAvÉ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄªÁV ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
13. qÁqÀð£ÉÃ¯ïì C£ÀÄß J¯Áè gÁµÀÖæUÀ¼À ºÀqÀUÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀPÁÌV ±Á±ÀévÀªÁV ªÀÄÄPÀÛ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÁV
vÉgÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ MmÉÆÃªÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåzÀ lQð±ï ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄgÀQëvÀ ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß SÁvÀj¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ.
lQðAiÀÄÄ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ D¼ÀÄwÛgÀÄªÀ EvÀgÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁéAiÀÄvÀÛ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÀA¥ÀÇtð CrØ¬Ä®èzÀ
CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß SÁvÀj¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ.
14. ¤¢ðµÀÖªÁV ¥ÉÇÃ°µï d£À¸ÀASÉå ªÁ¹¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¨sÀÆ¨sÁUÀªÀ£ÄÀ ß ¸ÀévÀAvÀæ ¥ÉÇÃ°µï gÁdåzÀ ¸ÀÈ¶ÖAiÀÄ°è
¸ÉÃj¸À¨ÉÃPÀÄ. F ¨sÀÆ¨sÁUÀªÀÅ ¸ÀªÀÄÄzÀæPÉÌ ªÀÄÄPÀÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄgÀQëvÀ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀ¨ÉÃPÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ
gÁdQÃAiÀÄ, DyðPÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¨sË«ÄPÀ CRAqÀvÉAiÀÄ£ÀÄß CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ½AzÀ SÁvÀj¥Àr¸À¨ÉÃPÀÄ.
3.6 ¤ªÀÄä ¥ÀæUÀw ¥Àj²Ã°¹
1. PÉ¼ÀV£À ¥Àæ±ÉßUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA©.
1. gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï _____ £À°è gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
2. El° ____ £À°è ±ÀQÛAiÀÄ°è ¥sÁæ£Àìß ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVzÀÄÝ, næ¥ÉÇÃ°AiÀÄ£ÀÄß §AiÀÄ¹vÀÄ.
2. MAzÀÄ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛj¹.
3. ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ ±ÁAw M¥ÀàAzÀPÁÌV 14 CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß AiÀiÁgÀÄ ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀgÀÄ?
4. ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ AiÀiÁªÁUÀ DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ?
3. PÉ¼ÀV£À GvÀÛgÀUÀ¼°
À è ¸ÀjAiÀiÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥ÀÅà UÀÄgÀÄw¹.
5. ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ªÀÅqÉÆæÃ «®ì£ï CªÉÄjPÁzÀ CzsÀåPÀë£ÁVzÀÝgÀÄ.
6. gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï 1921gÀ°è gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
7. AiÀÄÄzÀÞzÀ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼£
À ÀÄß ________ ªÀÄvÀÄÛ ¥É¹¦üPï£À°è ºÉÆÃgÁl ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ
a) AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï b) KµÁå c) D¦üæPÁ d) ªÉÄÃ°£À J®èªÀÅ
8. ¥sÁæ£ïì D¦üæPÁzÀ°è vÀ£Àß dAiÀÄUÀ½¸ÀÄªÀiÁqÀ®Ä ________ C£ÀÄß ¸ÉÃj¸À®Ä §AiÀÄ¹vÀÄ.
a) ªÉÆgÁPÉÆÌ b) ªÉÄQìPÉÆ c) PÁAUÉÆ d) PÀvÁgï
GvÀÛgÀUÀ¼ÀÄ:
1. ¥Áåj¸ï
2. GvÀÛgÀ CªÉÄjPÁ
3. ªÀÅqÉÆæÃ «®ì£ï
4. 1914
5. ¸Àj
6. vÀ¥ÀÅà
7. d) ªÉÄÃ°£À J®èªÀÅ
8. a) ªÉÆgÁPÉÆÌ
3.7 ¸ÁgÁA±À
«Ä°lj¸ÀA, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ ¤µÉ×, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á» GvÁìºU À À½AzÀ ¥ÉæÃjvÀªÁVgÀÄªÀ ¥ÀæxÀªÀÄ
«±ÀéAiÀÄÄzÀÞªÀÅ, ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ G¢éUÀßvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄ¢Ý ¥ÀwæPÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ gÀÆ¥ÀÅUÉÆArzÀÝ ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄzÀ
»£Éß¯ÉAiÀÄ ªÀÄzsÉå ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. DZÀÆØåðPï ¥sÁæAeï ¥sÀrð£ÁåAqï CªÀgÀ ºÀvÉå AiÀÄÄzÀÞPÉÌ ¥ÀæZÉÆÃzÀPÀªÁV
¸ÉÃªÉ ¸À°è¹vÀÄ, EzÀjAzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÀ¼ÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼£ À ÀÄß
GAlÄªÀiÁrvÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ, ªÀÅqÉÆæÃ «®ì£ï CªÀgÀÄ ZÁA¦AiÀÄ£ï ªÀiÁrzÀ d£ÁAVÃAiÀÄ ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ
ªÀÄÄAzÀÄªÀjzÀªÀÅ, CªÀgÀ ºÀ¢£Á®ÄÌ CA±ÀUÀ¼À°è DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ°è
¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÄÀ ß vÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÉÝÃ±ÀªÀÅ¼ÀîªÀÅ. 1919gÀ ¥Áåj¸ï ±ÁAw ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÀÅ eÁUÀwPÀ zÀÈ±ÀåªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÁPÀÈw
¤ÃqÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹zÀÄÝ, ±Á±ÀévÀ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjZÀ¬Ä¹vÀÄ. F WÀlPÀªÀÅ AiÀÄÄzÀÞzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ, CzÀgÀ vÀPÀëtzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤PÀ dUÀvÀÛ£ÀÄß
gÀÆ¦¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ±Á±ÀévÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ¸ÀÆPÀëä ¨ÉÆÃzsÀ£AÉ iÀÄ£ÀÄß MzÀV¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄwÛzÉ.
1. «Ä°lj¸ÀA: «Ä°lj ±ÀQÛUÀ¼À DPÀæªÀÄuÁvÀäPÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞzÀ WÀ£ÀvÉ, EzÀÄ G¢éUÀßvÉ ºÉaÑ¸À®Ä
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÉÆáÃlPÉÌ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ.
2. gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ : M§âgÀ zÉÃ±ÀzÀvÀÛ wÃªÀæ ¤µÉ× ªÀÄvÀÄÛ §zÀÞvÉ, EzÀÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À ±ÀQÛUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À DPÀæªÀÄuÁvÀäPÀ
«¸ÁÛgÀPÀ ¤ÃwUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÊ¥ÉÇÃnAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ.
3. ¸ÁªÀiÁædå±Á» : DyðPÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ fAiÉÆÃ¥Á°nPÀ¯ï ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëUÀ½AzÀ ¥ÉæÃjvÀªÁV ¥ÀæzÉÃ±À

«¸ÀÛgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ D¢ü¥ÀvÀåPÁÌV ºÀA§®, EzÀÄ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀAWÀµÀð ªÀÄvÀÄÛ ±ÀvÀÄv
æ ÉAiÀÄ£ÀÄß §®ªÀ¢üð¹zÉ.
4. ªÀÅqÉÆæÃ «®ì£ï: ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è CªÉÄÃjPÁzÀ CzsÀåPÀë, d£ÁAVÃAiÀÄ ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥Àj¥Á°¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¥Àæ¹zÀÞ, CªÀgÀ ºÀ¢£Á®ÄÌ CA±ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ±ÁAwUÁV
GzÉÝÃ²vÀªÁVzÉ.
5. ¥Áåj¸ï ±ÁAw ¸ÀªÉÄäÃ¼À£À: 1919gÀ°è £ÀqÉzÀ gÁdvÁAwæPÀ ¸À¨sÉ, ±ÁAw M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß ZÀað¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ
¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ºÉÆ¸À gÁdQÃAiÀÄ ¹ÃªÀiÁgÉÃSÉUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÁÜ¦¸À®Ä, ¸ÀAWÀµÀðzÀ PÁgÀtUÀ¼À£ÄÀ ß
¥ÀjºÀj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ°è AiÀÄÄzÀÞUÀ¼£
À ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä eÁUÀwPÀ ¨sÀzÀævÁ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjZÀ¬Ä¹vÀÄ.
3.10 ¸ÀéAiÀÄA ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÄÀ
1. ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ªÀÄÆ® PÁgÀtUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ «Ä°lj¸ÀA, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ, ªÀÄvÀÄÛ

¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄAvÀºÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ CzÀgÀ ¸ÉÆáÃlPÉÌ ºÉÃUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrªÉ?
2. DZÀÆØåðPï ¥sÁæAeï ¥sÀrð£ÁåAqï CªÀgÀ ºÀvÉå ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¸À®Ä ºÉÃUÉ

¥ÀæZÉÆÃzÀPÀªÁ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ vÀPÀëtzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ K£ÀÄ?
3. ªÀÅqÉÆæÃ «®ì£ï CªÀgÀ ºÀ¢£Á®ÄÌ CA±ÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅ eÁUÀwPÀ PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÁPÀÈw ªÀiÁqÀ®Ä
ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ°è ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä ºÉÃUÉ GzÉÝÃ²vÀªÁVzÀÝªÀÅ?
4. 1919gÀ ¥Áåj¸ï ±ÁAw ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥sÀ°vÁA±ÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ
£ÀAvÀgÀzÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ ¥ÀjºÀj¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ?
5. ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ PÉ®ªÀÅ ¢ÃWÀðPÁ®zÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ, DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ
ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅ 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ zÁjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ gÀÆ¦¹zÀªÀÅ?
3.10 ªÀÄÄA¢£À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV ¥ÀÅ¸ÀÛPÀUÀ¼ÀÄ

CPÀÖ£ï - ¯ÉPÀÑ¸ïð D£ï ªÉÆqÀ£ïð »¸ÀÖj
DªÀiïð¸ÁÖæAUï - zÀ JA¥ÉgÀgï ZÁ¯ïìð V. ªÁ¯ïì. I DAqï II
©AiÀiÁqïð - J ¨ÉÃ¹Pï »¸ÀÖj D¥sï zÀ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì
JUÁAðUï - AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï ¥sÀæªÀiï zÀ gÉ£ÉÊ¸Á£ïì lÄ ªÁlgï®Æ
JUÀgïl£ï - ©ænµï PÁ¯ÉÆ¤AiÀÄ¯ï ¥Á°¹
UÉÆmÁë¯ïÌ DAqï ¯ÁPï - AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï DAqï zÀ ªÉÆqÀ£ïð ªÀ¯ïØð
UÁrð£Àgï - wælÄÖ EAiÀÄ¸ïð ªÁgÀ (1618-1648)
UÀÆZï - ¥sÉæqÀjPï zÀ UÉæÃmï
UÀæºÁªÀiï - ¦Ãlgï zÀ UÉæÃmï
UÀÄqï«£ï - zÀ ¥sÉæAZï gÉªÀ®Æå±À£ï
ºÀ¸Àì¯ï - ®Æ¬Ä¸ï XI DAqï zÀ eÉ¤vï D¥sï zÀ ¥sÉæAZï ªÉÆ£ÁQð
ºÀÆåªÀiï - ¦ü°¥ï II D¥sï ¸ÉàÃ£ï
eÁ£Àì£ï - zÀ Keï D¥sï J£ï¯ÉÊmÉAqï qÉ¸Áàmï, 1660-1789
¯ÁåAUÀgï - C£ÉÊìPÉÆè¦ÃrAiÀiÁ D¥sï ªÀ¯ïØð »¸ÀÖj
®ÆPÁ¸ï - zÀ gÉ£ÊÉ ¸Á£ïì DAqï j¥sÁªÉÄÃð±À£ï
MUï - AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï E£ï zÀ ¸ÉªÉAnÃAxï ¸ÉAZÀÄj
gÁ©£Àì£ï DAqï ©AiÀiÁqïð - qÉªÀ®¥ÉäAmï D¥sï ªÉÆqÀ£ïð AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï
¨ÁèPï- 1
WÀlPÀ – 4 ¥ÀjºÁgÀ ¸ÀªÀÄ¸Éå - ¥Áåj¸ï ¤tðAiÀÄ - ®AqÀ£ï ±ÉqÀÆå¯ï - gÀÄºïæ DPÀæªÀÄt
- CAvÀgÀ MPÀÆÌlzÀ ¸Á®UÀ¼ÀÄ - qÁªïì ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAUï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ
gÀZÀ£É
4.1 ¦ÃpPÉ
4.2 ¥ÀjºÁgÀ ¸ÀªÀÄ¸Éå
4.3 ¥Áåj¸ï ¤tðAiÀÄ
4.4 ®AqÀ£ï ±ÉqÀÆå¯ï
4.5 gÀÄºïæ DPÀæªÀÄt – CAvÀgÀ MPÀÆÌlzÀ ¸Á®UÀ¼ÄÀ
4.7 ¸ÁgÁA±À
4.9 ¸Àé éAiÀÄA ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ
F WÀlPÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀ £ÀAvÀgÀ ¤ÃªÀÅ,
 ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ, ¥ÀjºÁgÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

 ¥Áåj¸ï ¤tðAiÀÄzÀ LwºÁ¹PÀ ªÀÄºÀvÀéª£
À ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 ®AqÀ£ï ±ÉqÀÆå¯ï£À DyðPÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß w½AiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
 gÀÄºïæ DPÀæªÀÄtzÀ eÁUÀwPÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÄÀ ß ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
 qÀªïì ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAUïì AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÀÅzÀÄ .
4.1 ¦ÃpPÉ
¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ JAzÀgÉ ¸ÉÆÃvÀ gÁµÀÖæzÀ ªÉÄÃ¯É DyðPÀ ¨ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃgÀÄªÀÅzÀÄ, «eÉÃvÀ gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ
C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ ªÉZÑª
À À£ÀÄß ¨sÀj¸À®Ä CzÀÄ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀ¨ÉÃPÀÄ. ¥Àx
æ ÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ,
ªÀÄzsÀåzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃgÀ¯ÁVvÀÄÛ, EzÀjAzÀ «ÄvÀæ¥ÀqÉAiÀÄÄUÀ¼ÀÄ CªÀgÀ PÉ®ªÀÅ AiÀÄÄzÀÞ ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£ÀUÉÆ½¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄÛ. F ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ®Ä AiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß zÀAqÁvÀäPÀ PÀæªÀÄªÁV
ºÉÃjzÀ C¨sÁå¸ÀUÀ¼À£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀ DyðPÀ £ÀµÀÖUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjºÀj¸À®Ä GzÉÝÃ²¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ «ÄvÀæ¥ÀqÉAiÀÄÄUÀ¼ÀÄ dªÀÄð¤, El°, d¥Á£ï ªÀÄvÀÄÛ ¦ü£ÁèåAqï ªÉÄÃ¯É
ªÀÄÄRåªÁV ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃjzÀÝgÀÄ. PÁ®PÀæªÉÄÃt, ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À ¸ÀAPÀ®àªÀÅ ªÁå¥ÀPª À ÁVvÀÄÛ. GzÁºÀgÀuÉUÉ,
£Áf ¤AiÀÄAwævÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è AiÀÄºÀÆ¢ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ªÀiÁrzÀ C¥ÀgÁzsÀUÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀªÁV ¥sÉqÀgÀ¯ï
j¥À©èPï D¥sï dªÀÄð¤ E¸ÉæÃ¯ïUÉ ¤ÃrzÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. dªÀÄð¤AiÀÄ M¼ÀUÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆgÀV£À
ªÀåQÛUÀ½UÉ CªÀgÀÄ C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀ »A¸ÁvÀäPÀ D¥ÀwÛUÉ ¥ÀjºÁgÀ ¤ÃqÀ®Ä, ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß «¸ÀÛj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. 1948gÀ
CgÉ¨ï-E¸ÉæÃ° ¸ÀAWÀµÀðzÀ £ÀAvÀgÀ D¹Û £ÀµÀÖ C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀ CgÉ¨ï ¤gÁ²ævÀgÀvÀÛ E¸ÉæÃ¯ï£À ¨ÁzsÀåvÉUÀ½UÉ F
¥ÀzÀªÀ£ÀÄß §¼À¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¸ÉÆÃvÀ gÁµÀÖæªÀÅ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä JgÀqÀÄ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ «zsÁ£ÀUÀ½ªÉ. MAzÀÄ «zsÁ£ÀzÀ°è, gÁµÀÖæzÀ
¥Àæ¸ÀÄÛvÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ DzÁAiÀÄzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÄÀ ß §¼À¹ £ÀUÀzÀÄ CxÀªÁ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è
¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. §zÀ¯ÁV, gÁµÀÖæªÀÅ £ÀUÀzÀÄ CxÀªÁ D¹Û, GzÁºÀgÀuÉUÉ AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPÀgÀt,
¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÁUÀuÉ, EªÀÅUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ, EzÀÄ CzÀgÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¥ÀwÛ£À
¨sÁUÀªÁVzÉ. DzÀgÉ, a£Àß CxÀªÁ EvÀgÀ ªÉÊ²éPÀ PÀgÉ¤ìAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjºÁgÀUÀ½UÉ §¼À¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁV®è.
¥ÀæwÃPÀÈvÀ ¥sÀ°vÁA±ÀªÀÅ ¸ÉÆÃvÀ gÁµÀÖæzÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÀªÀÄlÖzÀ°è E½PÉ, ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞzÀ ªÉZÀÑzÀ
§AqÀªÁ½ÃPÀÈvÀ ªÀiË®åPÉÌ ¸ÀªiÀ Á£ÀªÁzÀ «eÉÃvÀ gÁµÀÖæzÀ DzÁAiÀÄzÀ°è ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß vÀgÀÄªÀÅzÉAzÀÄ H»¸À¯ÁVzÉ.
DzÀgÉ, ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À §UÉÎ LwºÁ¹PÀ ¸ÁPÀëå ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ «±ÉèÃµÀuÉ F HºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀAvÀgÀªÁV
¨ÉA§°¸ÀÄwÛ®è.
LwºÁ¹PÀ C£ÀÄ¨sÀªÀªÀÅ w½¸À¨ÉÃPÁVgÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀtÚ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß wÃj¸ÀÄªÀ ¸ÁzsÀåvÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ, DzÀgÉ zÉÆqÀØ
¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÁÑV ¸ÀAUÀæºÀªÁUÀzÀAvÉ EgÀÄvÀÛªÉ. G¨sÀAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞUÀ¼À°è, ¨ÉÃPÁzÀ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
RavÀ¥Àr¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ §ºÀÄvÉÃPÀ «¥sÀ®ªÁzÀªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è, «eÉÃvÀ gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ DyðPÀ
ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ¸ÉÆÃvÀ gÁµÀÖæUÀ½UÉ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ.
4.2 ¥ÀjºÁgÀ ¸ÀªÀÄ¸Éå
¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ, ¸ÉÆÃvÀ ªÀÄzsÀåzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ «ÄvÀæ¥ÀqÉAiÀÄÄUÀ½UÉ AiÀÄÄzÀÞ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¤ÃqÀ®Ä

M¦àPÉÆAqÀªÀÅ. F ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß £ÀUÀzÀÄ CxÀªÁ ¸ÀgÀPÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤ÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ,
AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀ D¹ÖæAiÀiÁ, ºÀAUÉÃj ªÀÄvÀÄÛ lQðAiÀÄ°è DyðPÀ ¸ÀAPÀµÀÖUÀ¼À PÁgÀt¢AzÀ, vÀÄA¨Á PÀrªÉÄ
¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁªÀw¹zÀªÀÅ, EzÀÄ F zÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÀjºÁgÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ¼À gÀzÀÝwUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. §¯ÉÎÃjAiÀÄªÀÅ
vÀ£Àß CªÀ±ÀåPÀvÉVAvÀ PÉÃªÀ® MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¥ÁªÀw¹zÀ £ÀAvÀgÀ, CzÀgÀ ¥ÀjºÁgÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼£ À ÀÄß
PÀrvÀUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ£ÉUÉ gÀzÀÄÝ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ dªÀÄð£ï ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR ©AzÀÄªÁV UÀÄgÀÄw¹zÁÝgÉ, EzÀÄ ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀzÀ eÁjAiÀÄ°è CxÀªÁ
¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÀÄ°è ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ £ÀqÀÄ«£À zÉÆqÀØ ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛªÉ.
1919gÀ°è M¦àUÉAiÀiÁzÀ ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀ ªÀÄvÀÄÛ 1921 ®AqÀ£ï ¥ÁªÀw ±ÉqÀÆå¯ï CrAiÀÄ°è, ªÀÄzsÀåzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ
£ÁUÀjPÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ ºÁ¤UÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀªÁV 132 ©°AiÀÄ£ï a£ÀßzÀ ªÀiÁPïð (D PÁ®zÀ°è£À US$33
©°AiÀÄ£ï)ªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ ¤zsð
À j¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ¨ÁAqïUÀ¼À°è ªÀVÃðPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ:
A, B, ªÀÄvÀÄÛ C. «±ÉÃµÀªÁV, dªÀÄð¤AiÀÄÄ 'A' ªÀÄvÀÄÛ ‘B' ¨ÁAqïUÀ½UÉ ¤²ÑvÀªÁV 50 ©°AiÀÄ£ï ªÀiÁPïð
(US$12.5 ©°AiÀÄ£ï) ¥ÁªÀw¸À®Ä ¨ÁzsÀåªÁVzÉ. G½zÀ ‘C' ¨ÁAqïUÀ¼À ¥ÁªÀw ±ÉqÀÆå¯ï C£ÀÄß ªÉÊªÀiÁgï
UÀtgÁdåªÀÅ ¨sÀ«µÀåzÀ°è ¥ÁªÀw¸À®Ä CªÀ®A©vÀªÁVvÀÄÛ, ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÄÀ ß MAzÀÄ «ÄvÀægÁµÀÖæ ¸À«ÄwAiÀÄÄ £ÀAvÀgÀzÀ
¢£ÁAPÀzÀ°è ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄwÛvÀÄÛ.
dªÀÄð¤AiÀÄÄ CzÀgÀ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä «¥sÀ®ªÁzÀÄzÀjAzÀ, ¥sÁæ£ïì 1923 gÀ°è gÀÄºïæ
¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß CAVÃPÀj¸ÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁrvÀÄ, EzÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ©PÀÌlÖ£ÀÄß
GAlÄªÀiÁrvÀÄ. F ©PÀÌlÄÖ 1924 gÀ°è qÁªïì AiÉÆÃd£ÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀjAzÀ ºÉÆ¸À ¥ÁªÀw
«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß CzÀgÀ ¥ÀjºÁgÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ
ªÀiÁqÀ®Ä CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸Á®UÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀÄ®¨sÀUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ, 1928 gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ, dªÀÄð¤AiÀÄÄ ºÉÆ¸À
¥ÁªÀw ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß «£ÀAw¹vÀÄ, EzÀjAzÀ 112 ©°AiÀÄ£ï ªÀiÁPïðUÀ½UÉ (US$26.3 ©°AiÀÄ£ï) dªÀÄð£ï
¥ÀjºÁgÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁrgÀÄªÀ AiÀÄAUï AiÉÆÃd£ÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 1988 gÀªÀgÉUÉ ¥ÁªÀw
ªÉÃ¼Á¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄ. 1930gÀ DgÀA¨sÀzÀ°è ¢ UÉæÃmï r¥Éæ±À£ï DgÀA¨sÀ¢AzÀ 1931gÀ°è ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀÜVvÀUÉÆ½¹vÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ 1932 gÀ ¯Á¸Á£Éß PÁ£ÀágÉ£ïì£ÀAvÀºÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀgÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ
«¥sÀ®ªÁzÀªÀÅ, ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ºÉaÑ£À ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁªÀw¸À¯ÁV®è. 1919 ªÀÄvÀÄÛ 1932 gÀ £ÀqÀÄ«£À°è,
dªÀÄð¤AiÀÄÄ 21 ©°AiÀÄ£ï ªÀiÁPïðUÀ½UÉ PÀrªÉÄ ¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÁªÀw¹vÀÄ, CqÁ¯ïá »lègï 1933 gÀ°è
wgÀ¸ÀÌj¹zÀ «zÉÃ² ¸Á®UÀ½AzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ £Áf ¥ÀæZÁgÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ©AzÀÄªÁV EzÀÝªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ »lègï 1933 gÀ°è C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÁUÀ,
dªÀÄð¤AiÀÄÄ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV ¤°è¹vÀÄ. ¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ, ¥À²ÑªÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄÄ
¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÁgÀA©ü¹vÀÄ. dªÀÄð£ï ¨ÁºÀå ¸Á®UÀ¼À PÀÄjvÀÄ 1953 ®AqÀ£ï M¥ÀàAzÀªÀÅ
¨ÁQ¬ÄgÀÄªÀ 50 ±ÉÃPÀqÁ ±ÉÃqÀÆå¯ï£ÉÆA¢UÉ ¨ÁQ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ¥ÁªÀw¸À®Ä M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹vÀÄ, CAwªÀÄ
¥ÁªÀwAiÀÄ£ÀÄß 3£ÉÃ CPÉÆÖÃ§gï 2010 gÀAzÀÄ ªÀiÁqÀ¯ÁVvÀÄÛ, EzÀÄ ¥ÀjºÁgÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ dªÀÄð£ï ¸Á®
¨ÁQUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj¹vÀÄ.
4.3 ¥Áåj¸ï ¤tðAiÀÄ
1919gÀ ¥Áåj¸ï ±ÁAw ¸ÀªÀiÁªÉÃ±ÀªÀÅ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ eÁUÀwPÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è ªÀÄºÀvÀézÀ
wgÀÄªÀÅUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄ. F ¸ÀªÀiÁªÉÃ±ÀªÀÅ eÁUÀwPÀ £ÁAiÀÄPÀgÀ£ÀÄß, gÁAiÀÄ¨sÁjUÀ¼À£ÀÄß, ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ gÁµÀÖæUÀ¼À
¥Àæw¤¢üUÀ¼À£ÀÄß MlÄÖUÀÆr¹vÀÄ, AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß D¯ÉÆÃa¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜ¦¸À®Ä. F
¸ÀªÀiÁªÉÃ±À¢AzÀ ºÉÆgÀ§AzÀ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¤tðAiÀÄUÀ¼À°è MAzÀÄ ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀªÁVvÀÄÛ, EzÀÄ 1919 gÀ
dÆ£ï 28 gÀAzÀÄ ¸À» ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¢ UÉæÃmï ªÁgï£À ¸ÀAQÃtð ªÀÄvÀÄÛ C£ÉÃPÀªÀÄlÖzÀ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼£ À ÀÄß ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÄÀ ß ºÉÆA¢vÀÄÛ.
ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀªÀÅ AiÀÄÆgÉÆÃ¥À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB gÀÆ¦¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃvÀ ªÀÄzsÀåzÉÃ±ÀUÀ¼À «gÀÄzÀÞ «ÄvÀæ¥ÀqÉAiÀÄÄUÀ¼À
ÇÀªÀiÁzsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ±Àæ«Ä¸ÀÄªÀ ¤§AzsÀ£ÉU¼
À À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. M¥ÀàAzÀzÀ ªÀÄÄRå CAUÀUÀ¼À°è MAzÀÄ
¥ÀÅ£ÀB UÀrgÉÃSÉ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ²ÃAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁVvÀÄÛ. ¥ÀæzsÁ£À ¸ÉÆÃvÀ ±ÀQÛ JA§ ¤nÖ£À°è, dªÀÄð¤AiÀÄÄ
¥ÀPÀÌzÀ zÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ©lÄÖPÆÉ qÀ¨ÉÃPÁ¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ°è ¥sÁæ£ïìUÉ D¯ÉìÃ¸ï-¯ÉÆgÉ£ï C£ÀÄß
»AwgÀÄV¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ¥ÉÇ¯ÁåAqïUÉ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸À®Ä ¥ÉÇ°µï PÁjqÁgï£À ¸ÀÈ¶Ö, ªÀÄvÀÄÛ ¨É°ÓAiÀÄA,
qÉ£ÁäPïð ªÀÄvÀÄÛ eÉPÉÆÃ¸ÉÆèÃªÁQAiÀiÁPÉÌ ««zsÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀ¸ÁÛAvÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÉÃjvÀÄÛ. F ¥ÀæzÉÃ²ÃAiÀÄ
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÄÀ dªÀÄð¤AiÀÄ ¸ÉÊ¤PÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß zÀÄ§ð®UÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ ¹ÜgÀvÉUÉ ¨sÀ«µÀåzÀ°è
C¥ÁAiÀÄªÁUÀzÀAvÉ vÀqÉAiÀÄ®Ä GzÉÝÃ²¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CAUÀªÀÅ dªÀÄð¤AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¤¶ÌæAiÀÄvÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃgÀÄªÀÅzÁVvÀÄÛ.
M¥ÀàAzÀªÀÅ dªÀÄð£ï ¸ÉÊ£ÀåzÀ UÁvÀæªÀ£ÀÄß §ºÀ¼ÀªÁV PÀrªÉÄ ªÀiÁrvÀÄ, CzÀgÀ ¸ÉÊ£ÀåªÀ£ÀÄß PÉÃªÀ® 100,000
¸ÉÊ¤PÀjUÉ «Äw UÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀgÀ PÀqÁØAiÀÄ £ÉÃªÀÄPÁwAiÀÄ£ÀÄß ¤µÉÃ¢ü¹vÀÄ. £ËPÁ¥ÀqÉ ªÉÄÃ°£À
¤§AðzsÀUÀ¼ÀÆ ºÉÃgÀ¯ÁVvÀÄÛ, dªÀÄð¤AiÀÄ £ËPÁ¥ÀqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É UÀA©üÃgÀ «ÄwUÀ¼À£ÄÀ ß «¢ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
¸À¨ïªÀÄjÃ£ïUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞ£ËPÉUÀ¼À£ÄÀ ß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀ£ÄÀ ß ¤µÉÃ¢ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F ¤¶ÌæAiÀÄvÉ
¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß vÀ£ßÀ ¸ÉÊ¤PÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB ¤«Äð¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ°è zÁ½AiÀÄ£ÀÄß
£ÀqÉ¸ÀÄªÀÅzÀ£ÄÀ ß vÀqÉAiÀÄ®Ä GzÉÝÃ²¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀjºÀj¸À¯ÁzÀ «ªÁzÁvÀäPÀ «µÀAiÀÄªÁVvÀÄÛ. AiÀÄÄzÀÞzÀ G®âtPÉÌ

dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆuÉ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁVvÀÄÛ, DzÀÝjAzÀ «ÄvÀæ¥ÀqÉAiÀÄÄUÀ½UÉ AiÀÄÄzÀÞzÀ ºÁ¤UÉ ¥ÀjºÁgÀªÁV
¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁªÀw¸À¨ÉÃPÁVvÀÄÛ. ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À ¤RgÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÄÀ ß M¥ÀàAzÀzÀ°è ¸ÀàµÀÖ¥Àr¸À¯ÁV®è,
DzÀgÉ £ÀAvÀgÀzÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ qÁªïì AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAUï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è ¤zsÀðj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F
¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¨sÁjÃ DyðPÀ ¨sÁgÀªÀ£ÄÀ ß ºÉÃgÀÄªÀAvÉ ªÀiÁrzÀÝªÀÅ, EzÀÄ zÉÃ±ÀzÀ°è DyðPÀ
C¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ C±ÁAwUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀzÀ ¯ÉÃR£À 231, "AiÀÄÄzÀÞzÀ C¥ÀgÁzsÀzÀ PÀ®A" JAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV G¯ÉèÃT¸À®àqÀÄvÀÛzÉ,
AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀA¥ÀÇtð ºÉÆuÉUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß dªÀÄð¤AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ «ÄvÀægÀ ªÉÄÃ¯É ºÉÃjvÀÄ. F ¤§AzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
dªÀÄð£ï d£ÀvÉAiÀÄÄ wÃªÀæªÁV «gÉÆÃ¢ü¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÁåAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É gÁ¶ÖæÃAiÀÄ C©üªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ
ÇÀªÀiÁzsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ C¥ÀgÁzsÀzÀ PÀ®A dªÀÄð£ï ¥ÀæZÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ZÀZÉðAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR
©AzÀÄªÁV, CªÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ÇÀªÀiÁzsÁ£ÀªÀ£ÄÀ ß wÃªÀæUÉÆ½¹vÀÄ, EzÀÄ £ÀAvÀgÀzÀ zÀ±ÀPU À À¼À°è zÀÆgÀªÁå¥ÀPÀ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼£ À ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ.
CzÀgÀ eÉÆvÉUÉ, ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀªÀÅ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ vÁvÁÌ°PÀªÁzÀ ªÀÄÆ®PÀ «ªÁzÀUÀ¼À£ÄÀ ß
¥ÀjºÀj¸À®Ä °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì JA§ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹vÀÄ. °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀÄgÀPÀëvÉUÉ ¥ÀæªÀÄÄR ºÀAvÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¹zÀgÀÆ, ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼À
ºÁdgÁw E®è¢gÀÄªÀÅzÀÄ, «±ÉÃµÀªÁV AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì, ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ C¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁjUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
¤AiÀÄªÀiÁªÀ½UÀ¼À ÇÀªÀÄxÀðvÉUÀ¼ÁzÀªÀÅ.
M¥ÀàAzÀzÀ PÁ¯ÉÆÃ¤AiÀÄ ¤§AzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß dªÀÄð¤AiÀÄ OzÁAiÀÄðzÀ PÁ¯ÉÆÃ¤UÀ¼À£ÄÀ ß «ÄvÀæ¥ÀqÉAiÀÄÄUÀ¼À

¤AiÀÄAvÀætzÀ°è£À ºÀPÀÄÌUÀ¼ÁV ¥ÀÅ£ÀB ºÀAZÀÄªÀ «µÀAiÀÄªÀ£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¹vÀÄ. EzÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ eÁUÀwPÀ ±ÀQÛAiÀÄ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À ªÀÄvÀÄÛ PÁ¯ÉÆÃ¤AiÀÄ DqÀ½vÀzÀ°è ªÁå¥ÀPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw©A©¹vÀÄ.
EzÀgÀ wÃ¥ÁðV, 1919 gÀ ¥Áåj¸ï ±ÁAw ¸ÀªÀiÁªÉÃ±ÀzÀ ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀªÀÅ AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ dUÀwÛUÉ UÀA©üÃgÀ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼£À ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. M¥ÀàAzÀªÀÅ ±ÁAw, ¹ÜgÀvÉ, ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄªÀ£ÄÀ ß ¸Á¢ü¸À®Ä GzÉÝÃ²¹zÀgÀÆ, CzÀgÀ
¤§AzsÀ£ÉUÀ¼£
À ÀÄß CªÀåªÀ¹ÜvÀ wÃªÀævÉUÀ¼ÀÄ, DyðPÀ PÀµÀÖUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ vÁvÁÌ°PÀvÉUÀ½UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ
E¥ÀàvÀÛ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀxÀªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄ, gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ZÀ¼ÀÄªÀ½AiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ, DyðPÀ wÃªÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ
CAwªÀÄªÁV ¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ G®âtPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
4.4 ®AqÀ£ï ¥ÁªÀw ªÉÃ¼Á¥ÀnÖ
ªÉÄÃ 5, 1921gÀ ®AqÀ£ï ¥ÁªÀw ªÉÃ¼Á¥ÀnÖAiÀÄÄ dªÀÄð¤AiÀÄµÉÖÃ C®èzÉ J¯Áè ªÀÄzsÀåzÉÃ±ÀUÀ¼À MPÀÆÌlzÀ
¨ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß 132 ©°AiÀÄ£ï a£ÀßzÀ ªÀiÁPïðUÀ¼ÀAvÉ ¸ÁÜ¦¹vÀÄ. F CA±ÀªÀ£ÀÄß «zÉÃ±ÁAUÀ gÁµÀÖæUÀ¼À ««zsÀ
¨ÉÃrPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄªÀAvÉ, ªÀiÁvÀÄPÀvÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ gÁfAiÀÄ ¥sÀ®ªÁV wÃªÀiÁð¤¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ
El°AiÀÄÄ §AiÀÄ¹zÀQÌAvÀ PÀrªÉÄ CAPÀªÀ£ÄÀ ß ¨ÉÃ°ÓAiÀÄªÀiï DUÀæ»¹, CAwªÀÄªÁV ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄPÉÌ
vÀÈ¦ÛPÀgÀªÁzÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ¨sÀzÀæ¥Àr¹vÀÄ.
132 ©°AiÀÄ£ï a£ÀßzÀ ªÀiÁPïðUÀ¼£ À ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ¨ÁAqïUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ ªÀVÃðPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ: " A " ªÀÄvÀÄÛ "B"
¨ÁAqïUÀ¼ÄÀ MlÄÖ 50 ©°AiÀÄ£ï a£ÀßzÀ ªÀiÁPïðUÀ¼À£ÄÀ ß ºÉÆA¢zÀÄÝ, EzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄÄ ªÀÄÄAZÉ ¥ÁªÀw¸À®Ä
M¦àUÉAiÀiÁVzÀÝ ªÉÆvÀÛQÌAvÀ PÀrªÉÄ, ªÀÄvÀÄÛ G½zÀ ¥ÀjºÁgÀzÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÄÀ ß ºÉÆA¢gÀÄªÀ " C" ¨ÁAqïUÀ¼ÀÄ. "C"
¨ÁAqïUÀ¼ÀÄ GzÉÝÃ±À¥ÀÇªÀðPÀªÁV ¤d¸ÁzsÀå«®èzÀAvÉ vÀAiÀiÁj¸À®ànÖzÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁzsÀåªÁUÀÄªÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À°è
¥ÁªÀw¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è JAzÀÄ ¤jÃQë¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. CªÀÅ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁzsÀ£U À À¼ÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹ªÉ, ¥sÁæ£ïì
ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUÀØªÀiïUÀ¼À DAvÀjPÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢¸ÀÄªÁUÀ, "A" ªÀÄvÀÄÛ "B" ¨ÁAqïUÀ¼ÀÄ «ÄvÀægÀ
¤¥ÀÅtjAzÀ dªÀÄð¤AiÀÄ ¥ÁªÀw ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ªÁ¸ÀÛ«PÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÄÀ ß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛªÉ.
1919 ªÀÄvÀÄÛ 1921gÀ £ÀqÀÄ«£À ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÀ £ÀAvÀgÀ, dªÀÄð¤AiÀÄ vÀPÀëtzÀ ¨ÁzsÀåvÉ 41 ©°AiÀÄ£ï
a£ÀßzÀ ªÀiÁPïðUÀ¼ÁVvÀÄÛ. F ¨ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä, dªÀÄð¤AiÀÄÄ £ÀUÀzÀÄ CxÀªÁ ªÀ¸ÀÄÛ gÀÆ¥ÀzÀ°è
¥ÁªÀw¸ÀÄªÀ DAiÉÄÌAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. ªÀ¸ÀÄÛ gÀÆ¥ÀzÀ ¥ÁªÀwUÀ¼ÀÄ PÀ®Äè, ªÀÄgÀ, gÀ¸ÁAiÀÄ¤PÀUÀ¼ÀÄ, OµÀ¢üUÀ¼ÄÀ , ¥À±ÀÄ,
AiÀÄAvÉÆæÃ¥ÀPgÀ ÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀiÁðt ¸ÁªÀÄVæUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. F ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À a£ÀßzÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß
dªÀÄð¤AiÀÄ ¥ÁªÀw CUÀvÀåUÀ½AzÀ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. eÉÆvÉUÉ, ®ÆªÉÊ£ï «±Àé«zÁå®AiÀÄ UÀæAxÁ®AiÀÄzÀ
¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¥À£É AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ dªÀÄð¤AiÀÄ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÀÄ, AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è £Á±ÀªÁzÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ M¥ÀàAzÀ¢AzÀ
ºÉÃjzÀ ¥ÀæzÉÃ²ÃAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À ¨sÁUÀªÁV ¥ÀjUÀt¸ Â À¯Á¬ÄvÀÄ.
¥ÁªÀw ªÉÃ¼Á¥ÀnÖAiÀÄÄ dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß 25 ¢£ÀUÀ¼À°è US$250 «Ä°AiÀÄ£ï ¥ÁªÀw¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ

ªÁ¶ðPÀ US$500 «Ä°AiÀÄ£ï ¥ÁªÀw¸ÀÄªÀÅzÀ£ÄÀ ß, eÉÆvÉUÉ dªÀÄð£ï gÀ¦üÛ£À ªÀiË®åzÀ 26% ¥ÁªÀw¸ÀÄªÀÅzÀ£ÄÀ ß
¤zsÀðj¹vÀÄ. F ¥ÁªÀwUÀ¼£ À ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀUÉÆ½¸À®Ä, dªÀÄð£ï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ 5% §rØzÀgÀzÀ ¨ÁAqïUÀ¼À£ÄÀ ß ©qÀÄUÀqÉ
ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀwAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉA§°¸À®Ä ªÀÄÄ¼ÀÄUÀÄªÀ ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À¨ÉÃPÁVvÀÄÛ.
4.5 gÀÄºïæ DPÀæªÀÄt CAvÀgÀ – MPÀÆÌlzÀ ¸Á®UÀ¼ÀÄ
gÀÄºïæ DPÀæªÀÄt, gÀÄºïæ ¸ÀAPÀlªÉAzÀÄ PÀÆqÀ ¥ÀjavÀªÁVzÉ, EzÀÄ 1920gÀ zÀ±ÀPÀzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è, «±ÉÃµÀªÁV
1923jAzÀ 1925gÀªÀgÉUÉ, ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀzÀ C£ÀÄµÁ×£ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹zÀ
¥ÀæªÀÄÄR WÀl£É. F DPÀæªÀÄtªÀÅ AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR
ºÀAvÀªÀ£ÁßVvÀÄÛ.
¥À²ÑªÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ°ègÀÄªÀ gÀÄºïæ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ PÀ°èzÀÝ®Ä ªÀÄvÀÄÛ GPÀÄÌ GvÁàzÀ£A
É iÀÄ°è ²æÃªÀÄAvÀªÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
PÉÊUÁjPÁ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVvÀÄÛ. ªÀ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀzÀ°è §zÀÝ¥Àr¹zÀAvÉ, dªÀÄð¤ vÀ£ßÀ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß,
«±ÉÃµÀªÁV DyðPÀ PÀµÀÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CwgÉÃPÀzÀ ªÀiË®å»Ã¤ÃPÀgÀt¢AzÀ, ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä «¥sÀ®ªÁzÀ £ÀAvÀgÀ, ¥sÁæ£ïì
ªÀÄvÀÄÛ ¨É°ÓAiÀÄªÀiï ¥ÁªÀwAiÀÄ£ÀÄß §¯ÁvÁÌgÀªÁV ªÀ¸ÀÆ°¸À®Ä gÀÄºïæ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß DPÀæ«Ä¹zÀgÀÄ.
DPÀæªÀÄtªÀÅ 1923 d£ÀªÀjAiÀÄ°è ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ, ¥sÉæAZï ªÀÄvÀÄÛ ¨É°ÓAiÀÄªÀiï ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ gÀÄºïæ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÄÀ ß
¥ÀæªÉÃ²¹zÁUÀ. CªÀgÀ GzÉÝÃ±ÀªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÊUÁjPÁ D¹Û ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ dªÀÄð¤
¨ÁQ G½¹PÉÆArgÀÄªÀ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀ¸ÀÆ° ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. F PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß dªÀÄð¤AiÀÄÄ
M¥ÀàAzÀzÀ°è §zÀÝ¥Àr¹zÀ vÀ£Àß ¨ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä «¥sÀ®ªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV PÁt¯Á¬ÄvÀÄ, «±ÉÃµÀªÁV
¥ÀjºÁgÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ.
gÀÄºïæ DPÀæªÀÄtªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. dªÀÄð£ï PÁ«ÄðPÀgÀÄ
¤°ð¥ÀÛ ¥ÀæwgÉÆÃzsÀzÀ°è vÉÆqÀVPÉÆAqÀgÀÄ, DPÀæªÀÄtPÁgÀ ¸ÉÊ£ÀåUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀºÀPÀj¸À®Ä ¤gÁPÀj¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄÄµÀÌgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw¨sÀl£ÀUÀ¼À£ÀÄß ºÀ«ÄäPÉÆAqÀgÀÄ. F ¥ÀæwgÉÆÃzsÀªÀÅ PÉÊUÁjPÁ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
ÇÀÛªÀå¸ÀÛUÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ PÀptUÉÆ½¹vÀÄ, EzÀÄ CwgÉÃPÀzÀ
ªÀiË®å»Ã¤ÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ UÀA©üÃgÀ DyðPÀ C¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ.
gÀÄºïæ DPÀæªÀÄtªÀÅ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è gÁdQÃAiÀÄ vÀ¼ÀªÀÄ¼ÀªÀ£ÄÀ ß ºÉaÑ¹vÀÄ. EzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MPÀÆÌlzÀ
±ÀQÛUÀ¼À, «±ÉÃµÀªÁV ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ¨É°ÓAiÀÄªÀiï £ÀqÀÄªÉ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß PÀptUÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ°è£À
gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DPÀæªÀÄt «gÉÆÃ¢ü ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼£ À ÀÄß G®§r¹vÀÄ. F DPÀæªÀÄtªÀÅ ªÀ¸ÉÊð¯ï
M¥ÀàAzÀzÀ §UÉÎ dªÀÄð¤AiÀÄ ÇÀªÀiÁzsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤UÉ ºÉÃgÀ¯ÁVzÀ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À C£ÁåAiÀÄzÀ
¸ÀAPÉÃvÀªÁV ªÀiÁ¥ÀðnÖvÀÄ.
gÀÄºïæ ¸ÀAPÀlªÀÅ gÁdvÁAwæPÀ ªÀiÁvÀÄPÀvÉUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ MvÀÛqÀ¢AzÀ CAvÀåUÉÆArvÀÄ. 1924gÀ°è

¥ÀjZÀ¬Ä¸À¯ÁzÀ qÁªïì AiÉÆÃd£É, dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä
¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÁZÀð£É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÀºÁAiÀÄªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ.
¥ÀjuÁªÀÄªÁV, gÀÄºïæ DPÀæªÀÄtªÀ£ÀÄß ºÀAvÀ ºÀAvÀªÁV PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 1925gÉÆ¼ÀUÉ ¥sÉæAZï
ªÀÄvÀÄÛ ¨É°ÓAiÀÄ£ï ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ D ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß »AvÉUÉzÀÄPÉÆAqÀªÀÅ.
MmÁÖgÉ, gÀÄºïæ DPÀæªÀÄtªÀÅ AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¥ÀÅ£Àgï ¤ªÀiÁðtªÀ£ÄÀ ß

¸ÀÄvÀÄÛªÀgÉ¢zÀÝ ¸ÀAQÃtðvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¼ÀªÀÄ¼ÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉAiÀiÁVvÀÄÛ. EzÀÄ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ
M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ eÁj ªÀiÁrgÀÄªÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ±Á±ÀévÀ ¥ÉÊ¥ÉÇÃnUÀ¼À DzsÁjvÀ
AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EgÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß MwÛºÉÃ½vÀÄ.
CAvÀgÀ-MPÀÆÌlzÀ ¸Á®UÀ¼ÄÀ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ°è MPÀÆÌlzÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ºÉÆA¢zÀÝ
DyðPÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á®UÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛªÉ. F ¸Á®UÀ¼ÄÀ AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ DyðPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÄÀ ß
gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÁAwæPÀ ªÀiÁvÀÄPÀvÉUÀ¼À°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹zÀªÀÅ, AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ¸ÀAQÃtð
DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ vÀ¼ÀªÀÄ¼ÀPÌÉ PÁgÀtªÁzÀªÀÅ.
¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, MPÀÆÌlzÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄRåªÁV ¥sÁæ£ïì, AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUïqÀªÀiï, El°,
ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁå, vÀªÀÄä AiÀÄÄzÀÞ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼£
À ÀÄß ºÉaÑ¹PÉÆ¼Àî®Ä Cw ºÉaÑ£À DyðPÀ ªÉZÀÑUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÀÝªÀÅ. F
ªÉZÀÑUÀ¼À£ÄÀ ß ¤ªÀð»¸À®Ä, F zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ºÁUÀÆ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ
ªÁå¥ÀPÀªÁV ¸Á® ¥ÀqÉzÀªÀÅ. F ¸Á®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄzÀÞ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀ£ÀÄß G½¹PÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄvÀÄÛ
AiÀÄÄzÀÞ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉA§°¸À®Ä ¥ÀæªÀÄÄRªÁVzÀÝªÀÅ.
AiÀÄÄzÀÞzÀ CAvÀåzÀ £ÀAvÀgÀ, F CAvÀg-

À MPÀÆÌlzÀ ¸Á®UÀ¼À »AwgÀÄUÀÄ«PÉ «ZÁgÀªÀÅ «ªÁzÁ¸ÀàzÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀAQÃtð «µÀAiÀÄªÁ¬ÄvÀÄ. ªÀ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ
¥ÀjºÁgÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¤¢ðµÀÖ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ೂA¢vÀÄÛ, DzÀgÉ »AwgÀÄUÀÄ«PÉAiÀÄ ¤RgÀªÁzÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ MPÀÆÌlzÀ ±ÀQÛUÀ¼À ªÀÄzsÉå ªÀiÁvÀÄPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ÇÀªÀÄäw «µÀAiÀÄªÁVzÀÝªÀÅ.
DPÀæªÀÄtªÀÅ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è gÁdQÃAiÀÄ vÀ¼ÀªÀÄ¼ÀªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ. EzÀÄ dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ MPÀÆÌlzÀ ±ÀQÛUÀ¼À,
«±ÉÃµÀªÁV ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ¨É°ÓAiÀÄªÀiï £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß wÃªÀæUÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ°è£À
gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DPÀæªÀÄt «gÉÆÃ¢ü ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÄÀ ß G®âtUÉÆ½¹vÀÄ. F DPÀæªÀÄtªÀÅ ªÀ¸ÉÊð¯ï
M¥ÀàAzÀzÀ «gÀÄzÀÞzÀ dªÀÄð¤AiÀÄ ÇÀªÀiÁzsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤UÉ ºÉÃgÀ¯ÁVzÀÝ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À C£ÁåAiÀÄzÀ
¸ÀAPÉÃvÀªÁVvÀÄÛ.
CAwªÀÄªÁV, gÁdvÁAwæPÀ ªÀiÁvÀÄPÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ MvÀÛqÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ gÀÄºïæ ¸ÀAPÀlzÀ

CAvÀåªÁ¬ÄvÀÄ. 1924gÀ°è ¥ÀjZÀ¬Ä¸À¯ÁzÀ qÁªïì AiÉÆÃd£É, dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ
¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀÅ£Àgï gÀZÀ£É ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÀºÁAiÀÄªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀ
GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ. ¥ÀjuÁªÀÄªÁV, gÀÄºïæ DPÀæªÀÄtªÀ£ÀÄß ºÀAvÀ ºÀAvÀªÁV PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
1925gÉÆ¼ÀUÉ ¥sÉæAZï ªÀÄvÀÄÛ ¨É°ÓAiÀÄªÀiï ¥ÀqÉUÀ¼ÀÄ D ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÄÀ ß vÉÆgÉzÀÄ ºÉÆÃzÀªÀÅ.
AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì ¥ÀæªÀÄÄR ¸Á®zÁvÀ gÁµÀÖæªÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄävÀÄ, AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è MPÀÆÌlzÀ ±ÀQÛUÀ½UÉ
¥ÀæªÀÄÄR ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrvÀÄÛ. DzÁUÀÆå, F ¸Á®UÀ¼À »AwgÀÄUÀÄ«PÉ, CªÉÄÃjPÀ£ï CAvÀgÀ-MPÀÆÌlzÀ
¸Á®UÀ¼ÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀªÀÅ, AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è «ªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÁAwæPÀ UÀ¯ÁmÉAiÀÄ
ªÀÄÆ®ªÁ¬ÄvÀÄ. AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì vÀ£Àß DyðPÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÄÀ ß wÃj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ vÀ£Àß DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
¹ÜgÀUÉÆ½¸À®Ä AiÀÄÄzÀÞPÁ®zÀ ªÉÄÊwæUÀ¼ÀÄ, «±ÉÃµÀªÁV ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUïqÀªÀiï¤AzÀ F ¸Á®UÀ¼À
»AwgÀÄUÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀA§°¹vÀÄ.
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PÀqÉ, AiÀÄÄzÀÞ RZÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅ£Àgï ¤ªÀiÁðt ªÉZÀÑU¼

À À ºÉÆgÉ C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀ ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ
AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUïqÀªÀiï, CªÉÄÃjPÁ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ IÄtzÁvÀjUÉ vÀªÀÄä ¥ÁªÀw ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä
¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹ªÉ. dªÀÄð¤AiÀÄ°è£À ºÉÊ¥Àgï E£ÉáèÃ±À£ï ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ PÀÄ¹vÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ
G®âtUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀjAzÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¥Àß DyðPÀ ¸ÀAPÀµÀÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ©PÀÌlÄÖUÀ¼ÀÄ IÄtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁªÀw¸À®Ä
ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉÆ¼Àî®Ä ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß PÀptUÉÆ½¹ªÉ.
AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è CAvÀg-

À ¸ÀºÀZÀgÀ IÄtUÀ¼ÀÄ ªÁå¥ÀPÀ DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼ÉÆA¢UÉ
eÉÆvÉAiÀiÁV eÉÆÃr¸À®àlÖªÀÅ. ¥ÁªÀwUÀ¼À dn®vÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä, DyðPÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ C¯ÉÊqï ¥ÀªÀ¸ïð £ÀqÀÄ«£À gÁdvÁAwæPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆ¼Àî®Ä
¯ÉPÁÌZÁgÀ, M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ IÄt ¥ÀÅ£Àgï gÀZÀ£É ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ.
1924gÀ qÁªïì AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ 1929gÀ AiÀÄAUï AiÉÆÃd£É CAvÀgÀ-¸ÀºÀZÀgÀ IÄtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ
AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï DyðPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß ¹ÜgÀUÉÆ½¸À®Ä GzÉÝÃ²¹zÀ ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÁVzÀÝªÀÅ. F AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ
¥ÀjºÁgÀUÀ¼À ¥ÀÅ£Àgï gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ IÄt ¥ÁªÀwUÀ½UÁV gÀÆ¥ÀÅgÉÃµÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹vÀÄ, DyðPÀ ¸ÀºÁAiÀÄªÀ£ÀÄß
¸ÀÄ®¨sÀUÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ MvÀÛqÀªÀ£ÄÀ ß PÀrªÉÄ ªÀiÁrvÀÄ.
MmÁÖgÉAiÀiÁV, AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ ªÀÄgÀÄ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ IÄtUÀ¼À ¥ÀjºÁgÀ ªÁå¥ÀPÀ gÁdvÁAwæPÀ
¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ, DyðPÀ ¯ÉPÁÌZÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ CUÀvÀå«vÀÄÛ.
qÁªïì AiÉÆÃd£É
ªÉÆzÀ®£ÉÃ «±Àé AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï DyðPÀ vÉÆAzÀgÉUÀ¼À£ÄÀ ß JzÀÄj¹vÀÄ, EzÀÄ
ªÀ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀ¢AzÀ «¢ü¸À¯ÁzÀ ¨sÁj DyðPÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ½AzÀ ºÉZÁÑ¬ÄvÀÄ. «±ÉÃµÀªÁV, dªÀÄð¤AiÀÄÄ wÃªÀæ
¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ, EzÀgÀ°è ºÉÊ¥Àgï E£ÉáèÃ±À£ï ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä
C£ÁºÀðvÉAiÀÄÆ M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. F ¸ÀAzsÀ¨sÀðzÀ°è, qÁªïì AiÉÆÃd£É dªÀÄð£ï DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¹ÜgÀUÉÆ½¸À®Ä
ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä §ºÀÄªÀÄÄRåªÁzÀ wÃªÀiÁð£ÀªÁVvÀÄÛ.
CªÉÄÃjPÁzÀ ¨ÁåAPÀgï ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÁAwæPÀ£ÁzÀ ZÁ¯ïìð f. qÁªïì CªÀgÀ ºÉ¸Àj£À qÁªïì AiÉÆÃd£É PÉÃªÀ®
MAzÀÄ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÜÉ AiÀÄµÉÖÃ C®è, AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À dn® DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ UÀwAiÀÄ
wÃPÀëÚ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁVzÉ. ¥sÁæ£ïì ¸ÉÊ¤PÀ DPÀæªÀÄtzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß eÁjUÉÆ½¸À®Ä
¥ÀæAiÀÄwß¹zÀÝgÀÆ, gÀÄºïæ DPÀæªÀÄtzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è EzÀÄ gÀa¸À®ànÖzÀÄÝ, DyðPÀ ªÀåvÁå¸ÀUÀ½UÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
dªÀÄð¤AiÀÄ £ÁdÆPÁzÀ DyðPÀvÉUÉ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ MvÀÛqÀ ºÉaÑ¹vÀÄ.
1923gÀ CPÉÆÖÃ§j£À°è qÁªïì ¸À«ÄwAiÀÄ gÀZÀ£É dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ ¸ÀAPÀµÀÖUÀ½UÉ ¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß

PÀAqÀÄ»rAiÀÄÄªÀvÀÛ ¥ÀæªÀÄÄR ºÉeÉÓAiÀiÁVvÀÄÛ. CªÉÄÃjPÁ, ¨É°ÓAiÀÄªÀiï, ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì, dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ El°
¸ÉÃjzÀAvÉ ¥ÀæªÀÄÄR C¯ÉÊqï ¥ÀªÀ¸ïð£À vÀdÕgÀ£ÄÀ ß M¼ÀUÉÆAqÀ ¸À«Äw dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ vÁAwæPÀ
dn®vÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð£ï §eÉmï C£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀUÉÆ½¸À§ºÀÄzÁzÀ, DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
¹ÜgÀUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÛ«PÀ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwAiÀÄ£ÀÄß ¤UÀ¢¥Àr¸À®Ä AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¸À®Ä ºÉÆuÉ
ºÉÆvÀÄÛ ೂArvÀÄÛ.
qÁªïì AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¨ÁAzsÀªÀåUÀ¼À°è MAzÀÄ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À ¥ÀÅ£Àgï gÀZÀ£ÉAiÀiÁVvÀÄÛ.

dªÀÄð¤AiÀÄ vÀPët À zÀ DyðPÀ MvÀÛqÀªÀ£ÄÀ ß UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÁÛ, AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß ºÀAvÀºÀAvÀªÁV
eÁjUÉ vÀA¢vÀÄ, ªÉÆzÀ® ªÀµÀðzÀ 1 ©°AiÀÄ£ï ªÀiÁgÀÄPÀlÄÖUÀ½AzÀ ¥ÁægÀA©ü¹, LzÀ£ÉÃ ªÀµÀðzÀ ªÀgÉUÉ
ªÁ¶ðPÀªÁV 2.5 ©°AiÀÄ£ï ªÀiÁgÀÄPÀlÄÖUÀ½UÉ ºÉa¸ Ñ ÀÄwÛvÀÄÛ. F ¥ÀjPÀ®à£É dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À
vÀPÀëtzÀ ¨sÁgÀªÀ£ÀÄß vÀVÎ¸ÀÄªÀÅzÀgÀ eÉÆvÉUÉ ¤gÀAvÀgÀªÁV ¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆ¼ÀÄîªÀ UÀÄAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢vÀÄÛ.
qÁªïì AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CA±À dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀvÉUÉ ¨ÉA§® ¤ÃqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ
¥ÁªÀwUÀ¼À°è ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä «zÉÃ² ¸Á®UÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVvÀÄÛ. MlÄÖ 800 «Ä°AiÀÄ£ï ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ
¸Á®ªÀ£ÀÄß ¨sÀzÀæ¥Àr¸À¯Á¬ÄvÀÄ, CzÀgÀ ªÀÄÄRå ¨sÁUÀªÀ£ÄÀ ß CªÉÄÃjPÁ¢AzÀ, £ÀAvÀgÀ ©æl£ï ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ
AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï gÁµÀÖæUÀ½AzÀ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ §AzÀÄ. F gÁdzsÁ¤AiÀÄ ºÀÆrPÉ dªÀÄð£ï DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ
¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ DvÀä«±Áé¸ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¹vÀÄ.
CzÀÀ®èzÉÃ, UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁzÀ dªÀÄð£ÉÃvÀgÀ ¥Áæw¤zsÀåzÀ eÉÆvÉUÉ qÁªïì AiÉÆÃd£É jPïì ¨ÁåAPï JA§ ¸ÀévÀAvÀæ
¨ÁåAQ£À ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ¸ÀÄ®¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ,. F PÀæªÀÄªÀÅ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ IÄtzÁvÀgÀ°è «±Áé¸ÀªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ
DyðPÀ ¥ÀÅ£Àgï ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ dªÀÄð£ï PÀgÉ¤ìAiÀÄ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¸À®Ä
GzÉÝÃ²¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
qÁªïì AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ gÀÄºïæ ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ ¥sÉæAZï ¸ÉÊ¤PÀgÀ »A¥ÀÀqÉAiÀÄÄ«PÉÉAiÀiÁVvÀÄÛ,
EzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ MvÀÛqÀUÉÆ½¹zÀ ªÀåvÁå¸ÀPÀæªÀÄªÀ£ÄÀ ß CAvÀåUÉÆ½¹vÀÄ. F gÁdvÁAwæPÀ
¥ÀjºÁgÀªÀÅ G¢éUÀßvÉUÀ¼À£ÀÄß vÀVÎ¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄgÉÆÃ¥Àß DyðPÀ ¥ÀÅ£Àgï ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉUÉ ¸ÀºÀPÁgÁvÀäPÀ
¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½UÉ ªÉÃ¢PÉAiÀÄ£ÉÆßzÀV¹vÀÄ.
qÁªïì AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ eÁjUÉ dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É wÃªÀæ ¥ÀjuÁªÀÄªÁ¬ÄvÀÄ, "a£ÀßzÀ E¥ÀàvÀÛ£ÉAiÀÄ
zÀ±ÀPÀ" JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀ ¸ÀA§A¢üvÀ ¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ PÁ®PÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ, EzÀÄ vÀ£Àß
nÃPÉPÁgÀt«®èzÀÄ¢®è, KPÉAzÀgÉ PÉ®ªÀÅªÀgÀÄ F AiÉÆÃd£É dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß
vÀÄvÀÄð ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj¸À®Ä «¥sÀ®ªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ «zÉÃ² ¸Á®UÀ¼À ªÉÄÃ¯É CªÀ®A§£É §UÉÎ DvÀAPÀ
ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÀÄ.
MnÖ£À°è, qÁªïì AiÉÆÃd£É AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¥Àß DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ½UÉ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ ªÀÄvÀÄÛ

vÀAvÀæeÁÕ£z
À À ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀw ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ £ÀqÀÄ«£À
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÄÀ ß PÀAqÀÄ»rAiÀÄ®Ä C¯ÉÊqï ¥ÀªÀ¸ïð £ÀqÀÄ«£À ¸ÀºÀPÁgÁvÀäPÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄwÛvÀÄÛ,
AiÀÄAUï AiÉÆÃd£É JA§ÄzÁzÀAvÀºÀ £ÀAvÀgÀzÀ DyðPÀ G¥ÀPÀæªÀÄUÀ½UÉ ¨sÀÆ«ÄPÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CvÀåAvÀ
ºÁ¤PÀgÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀA§A¢üvÀ ¸ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ PÁ®PÉÌ ¸ÀºÀPÁgÀ ¤ÃrvÀÄ.
AiÀÄAUï AiÉÆÃd£É
1929gÀ°è gÀÆ¦¸À¯ÁzÀ AiÀÄAUï AiÉÆÃd£É, AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¥Àß DyðPÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è ¤uÁðAiÀÄPÀ

PÀëtªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄ. EzÀÄ CªÉÄÃjPÁzÀ GzÀå«Ä¥ÀÅgÀÄµÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÁAwæPÀ£ÁzÀ NªÉ£ï r. AiÀÄAUï CªÀgÀ
ºÉ¸Àj£À°èvÀÄÛ. CªÀgÀÄ F AiÉÆÃd£É gÀZÀ£ÉUÉ ºÉÆuÉ ºÉÆvÀÛ ¸À«ÄwAiÀÄ CzsÀåPÀëgÁVzÀÝgÀÄ. 1920gÀ zÀ±ÀPÀzÀ CAvÀåzÀ
ªÉÃ¼ÉUÉ, AiÀÄÄgÉÆÃ¥Àß DyðPÀ ¥Àj¹Üw, «±ÉÃµÀªÁV dªÀÄð¤AiÀÄ°è ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ¸ÀAQÃtðªÁVvÀÄÛ. ªÀ¸ÉÊð¯ï
M¥ÀàAzÀªÀÅ dªÀÄð¤AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¨sÁj ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß «¢ü¹vÀÄÛ, EzÀÄ DyðPÀ C¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ
C±ÁAwUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
AiÀÄAUï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR LwºÁ¹PÀ vÀvÀéU¼ À À°è MAzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ MlÄÖ ¥ÀjºÁgÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼£À ÀÄß
PÀrvÀUÉÆ½¹vÀÄ JA§ÄzÁVzÉ. qÁªïì AiÉÆÃd£ÉAiÀÄrAiÀÄ°è, dªÀÄð¤UÉ 132 ©°AiÀÄ£ï UÉÆÃ¯ïØ ªÀiÁPïð
¥ÁªÀw¸À¨ÉÃPÁVvÀÄÛ, EzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄ£À¤¹PÉÆ¼ÀÄîªÀAvÉ ÇÁzsÀå JAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂ¸À¯Á¬ÄvÀÄ. AiÀÄAUï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ F ªÉÆvÀÛªÀ£ÄÀ ß 112 ©°AiÀÄ£ï UÉÆÃ¯ïØ ªÀiÁPïðUÉ ¥ÀÅ£Àgï M¥ÀàA¢¹,
dªÀÄð¤UÉ ªÁ¸ÀÛ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁzsÀ¤ÃAiÀÄ UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹vÀÄ.
F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¥ÀÅ£Àgï gÀa¹zÀ ¥ÁªÀw ªÉÃ¼Á¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹vÀÄ, ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À

PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß «¸ÀÛj¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¶ðPÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À°è ºÀAvÀºÀAvÀªÁV ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. F
¥ÀjPÀ®à£É dªÀÄð¤AiÀÄ vÀPÀëtzÀ DyðPÀ MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß vÀVÎ¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÀðPÁ°PÀ DyðPÀ ¥ÀÅ£Àgï ¸Áé¸ÀÜåPÉÌ
ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö¸À®Ä GzÉÝÃ²¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
ºÉZÀÄÑªÀjAiÀiÁV, AiÀÄAUï AiÉÆÃd£É CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀUÉÆ½¹vÀÄ.

dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¹ÜgÀUÉÆ½¸À®Ä 800 «Ä°AiÀÄ£ï ªÀiÁPïð£À
«zÉÃ² ¸Á®UÀ¼£ À ÀÄß ¨sÀzÀæ¥Àr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. CªÉÄÃjPÁ, ©æl£ï ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï gÁµÀÖæUÀ¼ÀAvÀºÀ
¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀªÀ¸ïðUÀ¼À ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀÄAUï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjºÀj¸À®Ä ¸ÀºPÀ ÁgÁvÀäPÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÁV ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ªÀÄnÖUÉ vÉÆÃj¹vÀÄ.
AiÀÄAUï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ eÁjUÉ dªÀÄð¤AiÀÄ ¹ÃªÉÄUÀ½UÉ «ÄÃjzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ GAmÁVzÀªÀÅ. EzÀÄ
"UÉÆÃ®Ø£ï mÉéAnÃ¸ï" JAzÉ¤¸À§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀA§A¢üvÀ DyðPÀ ¹ÜgÀvÉUÉ ¸ÀºÀPÁgÀ ¤ÃrvÀÄ, EzÀgÀ°è ªÁtÂdå,
ºÀÆrPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¥Àß°è ºÉZÁÑ¬ÄvÀÄ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÁAwæPÀvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É
eÉÆÃgÁV MvÀÛqÀ ¤ÃrzÀªÀÅ ªÀÄÄA¢£À CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ DyðPÀ G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ M¥ÀàAzÀUÀ½UÉ
¨sÀÆ«ÄPÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄ.
DzÀgÉ, AiÀÄAUï AiÉÆÃd£É nÃPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ. PÉ®ªÀgÀÄ EzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ
ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ dn®vÉUÀ¼£ À ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À°®è JAzÀÄ ªÁ¢¹zÀgÀÄ, ¢ÃWÀðPÁ°PÀ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ §UÉÎ aAvÉU¼
À À£ÀÄß
GAlÄªÀiÁrzÀªÀÅ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ «zÉÃ² ¸Á®UÀ¼À ªÉÄÃ¯É CªÀ®A§£É DyðPÀ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ®A§£É
PÀÄjvÀ ¥Àæ±ÉßUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ¯ÉÃ½¹vÀÄ.
F ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ, AiÀÄAUï AiÉÆÃd£É DyðPÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è MAzÀÄ ¸ÁägÀPª À ÁV G½¢zÉ,

AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸À®Ä CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À
ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ. EzÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ ¨ÁzsÉ¬ÄAzÀ DyðPÀ ¥ÀÅ£ÀB ¸Áé¸ÀÜå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ PÀqÉUÉ
AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ°èAiÉÄÃ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CzsÁåAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ.
1. SÁ° ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¨sÀwð ªÀiÁr.
1. 1919gÀ d£ÀªÀjAiÀÄ°è ¥sÁæ£ïì£À°è PÀÆrzÀ C¯ÉÊqï £ÁAiÀÄPÀgÀ ................ £À°è ªÀÄÄAzÉÃ£ÀÄ §gÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ
¤zsÀðj¹zÀgÀÄ.
2. dªÀÄð£ÀgÀÄ ¤gÁ¸É¥ÀqÀÄªÀAvÉ ªÀ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ¸À» ªÀiÁrzÀgÀÄ, EzÀÄ .......... £À £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß

§zÀ°¹vÀÄ.
2. MAzÀÄ ªÁPÀåzÀ°è GvÀÛgÀ ¤Ãr.
3. qÁªïì AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥sÀ°vÁA±ÀªÉÃ£ÀÄ?
4. 1924gÀ qÁªïì AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄÄRå PÁgÀtªÉÃ£ÀÄ?
À è ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥Àà£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
5. ¥Áåj¸ï ±ÁAw ¸À¨sÉAiÀÄ°è ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÄÀ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï

gÀa¸À®Ä M¦àPÉÆAqÀgÀÄ.
6. ¥Áåj¸ï ±ÁAw ¸À¨sÉ 1920gÀ°è £ÀqÉ¢vÀÄÛ.

7. gÀÄºïæ PÉÊæ¹¸ï AiÀiÁªÁUÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ?
C) 1920
D) 1924
E) 1911
F) 1919
8. 1929 gÀ°è AiÀÄAUï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ gÀÆ¦wUÉ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄÄ¼Àî CzsÀåPÀë AiÀiÁgÀÄ?
C) qÁªïì
D) NªÉ£ï r. AiÀÄAUï
E) «®ì£ï
F) ºÀÄªÀgï
GvÀÛgÀUÀ¼ÀÄ:-
1. ¥Áåj¸ï ±ÁAw ¸À¨sÉUÀ¼ÀÄ
2. ¥ÀÇªÀð AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï
3. dªÀÄð£ï ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ ¥sÉæAZï ¸ÉÊ¤PÀgÀ »A¥ÀqÉAiÀÄÄ
4. dªÀÄð¤AiÀÄÄ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀiÁqÀ°®è
5. ¸ÀvÀå
6. ÇÀvÀå
7. 1920
8. NªÉ£ï r. AiÀÄAUï
4.7 ¸ÁgÁA±À:
¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ ¥ÀjºÁgÀ ¸ÀªÀÄ¸Éå, gÁdQÃAiÀÄ, DyðPÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ
dn®ªÁV eÉÆÃr¸À®ànÖvÀÄ, ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤tðAiÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ºÉÆgÀ§A¢vÀÄ. AiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ
GAmÁzÀ £Á±À¢AzÀ GzÀã«¹zÀ F ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ¥Áåj¸ï ¤tðAiÀÄzÀ ªÀÄÆ®PÀ
¥ÀjºÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ, C°è «eÉÃvÀ C¯ÉÊqï ¥ÀªÀ¸ïð dªÀÄð¤¬ÄAzÀ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆÃjzÀgÀÄ, ¸ÀAWÀµÀðzÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è GAmÁzÀ ªÁå¥ÀPÀ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß vÀVÎ¸À®Ä GzÉÝÃ²¹vÀÄ. F ¤tðAiÀÄªÀÅ vÀzÀ£ÀAvÀgÀzÀ ¯ÉPÁÌZÁgÀUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ M¥ÀàAzÀUÀ½UÉ ªÉÃ¢PÉ gÀÆ¦¹vÀÄ, AiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ GAmÁzÀ DyðPÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀÄ¤ªÀiÁðt
¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä CUÀvÀåªÁ¬ÄvÀÄ.
CAwªÀÄªÁV, ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ¥ÀjºÁgÀ ¸ÀªÀÄ¸Éå DyðPÀ C¹ÜgÀvÉ, gÁdQÃAiÀÄ ¯ÉPÁÌZÁgÀUÀ¼ÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ºÁ¤AiÀÄ »£Éß¯ÉAiÉÆA¢UÉ ºÉÆgÀ§A¢vÀÄ. EzÀÄ AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ ¥ÀÅ£Àgï ¤ªÀiÁðt
¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À dn®vÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ WÉÆÃgÀªÁzÀ eÁUÀwPÀ ¸ÀAWÀµÀðzÀ £ÀAvÀgÀ ±Á±ÀévÀ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
¸Á¢ü¸ÀÄªÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw©A©¹vÀÄ. ««zsÀ ¤tðAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ, AiÀÄÄzÀÞzÀ
¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ, DzÁUÀÆå CªÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj ªÀÄvÀÄÛ
¢ÃWÀðPÁ°PÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ I £À ±Á±ÀévÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ ªÉÄÃ¯É eÁUÀwPÀ ªÉÃ¢PÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É
ºÉÆ¼À¦¹zÀªÀÅ.
1. ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ: ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è GAmÁzÀ £ÀµÀÖªÀ£ÄÀ ß wÃj¸À®Ä C¯ÉÊqï ¥ÀªÀ¸ïð

dªÀÄð¤¬ÄAzÀ ¨ÉÃrzÀ DyðPÀ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¥ÁªÀwUÀ¼ÄÀ .
2. ¥Áåj¸ï gÉ¸ÉÆ®Æå±À£ï: ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ dªÀÄð£ï ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ eÁjUÉ
vÀgÀÄªÀAvÉ C¯ÉÊqï ¥ÀªÀ¸ïð £ÀqÄÀ «£À ¥ÁægÀA©üPÀ M¥ÀàAzÀ.
3. qÁªïì AiÉÆÃd£É: ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £Á±ÀªÀ£ÀÄß »AdjAiÀÄ®Ä dªÀÄð¤AiÀÄ ঋtªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£Àgï gÀa¸À®Ä
ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¹ÜgÀUÉÆ½¸À®Ä GzÉÝÃ²¹zÀ DyðPÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£.É
4. AiÀÄAUï AiÉÆÃd£É: qÁªïì AiÉÆÃd£ÉUÉ ªÀÄÄA¢£À M¥ÀàAzÀ, EzÀÄ dªÀÄð¤AiÀÄ ¥ÀjºÁgÀ ¨ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß
ªÀÄvÀÛµÀÄÖ PÀrvÀUÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁªÀw UÀqÀÄªÀÅUÀ¼À£ÀÄß «¸ÀÛj¹vÀÄ.
5. gÀÄºïæ DPÀæªÀÄt: dªÀÄð¤AiÀÄ ¥ÀjºÁgÀ ¨ÁzsÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä «¥sÀ®ªÁzÀ PÁgÀtPÉÌ ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ
¨É°ÓAiÀÄªÀiï dªÀÄð¤AiÀÄ GzÀåªÀÄ ºÀÈzÀAiÀÄ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÊ¤PÀªÁV DPÀæ«Ä¹zÀªÀÅ, EzÀÄ DyðPÀ C¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ
gÁdQÃAiÀÄ G¢éUßÀ vÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
4.9 ¸Àé éAiÀÄA ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ
1. ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ ¥ÀjºÁgÀ ¸ÀªÀÄ¸Éå AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À DyðPÀ C¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ
G¢éUÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ ºÉaÑ¹vÀÄ?
2. qÁªïì AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄAUï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ
dªÀÄð¤AiÀÄ ¥ÀjºÁgÀ ¨ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀ°è CªÀÅUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ «©ü£ÀßªÁVzÀªÀÅ?
3. gÀÄºïæ DPÀæªÀÄtzÀ eÁjUÉ PÁgÀtªÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼ÄÀ AiÀiÁªÀÅªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ vÁvÁÌ°PÀ ªÀÄvÀÄÛ
¢ÃWÀðPÁ°PÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ «±Á® AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï ¥ÀæzÉÃ±ÀPÌÉ K£ÉAzÀÄ?
4. CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ IÄt ªÀÄvÀÄÛ C¯ÉÊqï ¥ÀªÀ¸ïð ºÁUÀÆ dªÀÄð¤AiÀÄ £ÀqÀÄ«£À ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
¸ÀA¥ÀPÀðªÀÅ AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ eÁUÀwPÀ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ gÀÆ¦¹vÀÄ?
5. ¥Áåj¸ï gÉ¸Æ É ®Æå±À£ï dªÀÄð£ï ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À §UÉÎ vÀzÀ£ÀAvÀgÀzÀ ¯ÉPÁÌZÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ M¥ÀàAzÀUÀ½UÉ MAzÀÄ
¸ÁÜ¥À£ÁvÀäPÀ gÀÆ¥ÀªÁV ºÉÃUÉ ¸ÉÃ«¹vÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ AiÀÄÄzÁÞ£ÀAvÀgÀzÀ ¥ÀÅ£Àgï ¤ªÀiÁðt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
C¯ÉÊqï ¥ÀªÀ¸ïð £ÀqÀÄ«£À gÁdvÁAwæPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ½UÉ ºÉÃUÉ ¥ÉæÃgÀuÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ?
1. D ಾ AUï – ¢ JA¥ÀgÀgï ZÁ¯ïìð V. ªÁ®ÆåªÀiï I ªÀÄvÀÄÛ II
2. ©Ãqïð- J ¨ÉÃ¹Pï »¸ÀÖj D¥sï ¢ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì
3. JUÁAðUï- AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï ¥sÁæªÀiï ¢ gÉ£¸

É Á£ïì lÄ ªÁlgï®Æ
4. JUÀÖ£ï- ©ænµï PÁ¯ÉÆ¤AiÀÄ¯ï ¥Á°¹
5 UÁmï±Á¯ïÌ DAqï ¯ÁZï- AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï DAqï ¢ ªÀiÁqÀ£ïð ªÀ¯ïØð
6. UÁrð£Àgï- vÀyð EAiÀÄ¸ïð ªÁgï (1618-1648)
7. ºÁ¸À¯ï ®Æ¬Ä¸ï XI DAqï ¢ eÉ¤xï D¥sï ¢ ¥sÉæAZï ªÉÆÃ£ÁQð
8 ¯ÁåAUÀgï- D£ï J£ÉÊìPÉÆèÃ¦ÃrAiÀiÁ D¥sï ªÀ¯ïØð »¸ÀÖj
9. ®ÆPÁ¸ï- ¢ gÉ£É¸Á£ïì DAqï j¥sÁªÉÄÃðµÀ£ï
10. DUïÎ- AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï E£ï ¢ ¸ÉªÉAnÃ£ïvï ¸ÉAZÀÄjÄA¢£À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV ¥ÀÅ¸ÀÛPÀUÀ¼ÀÄ

¨ÁèPï-1
WÀlPÀ-5: ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÀmÉÆÃjAiÀÄA, DyðPÀ ©PÀÌlÄÖ, EzÀgÀ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ
gÀZÀ£É
5.1 ¦ÃpPÉ
5.2 ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÀmÉÆÃjAiÀÄA
5.3 1929gÀ DyðPÀ ©PÀÌlÄÖ
5.4 DyðPÀ ©PÀÌnÖ£À ¥ÀjuÁªÀÄ
5.5 CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼ÀÄ
5.7 ¸ÁgÁA±À
5.9 ¸ÀéAiÀÄA ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ¥À æ±ÉßUÀ¼ÀÄ
 DyðPÀ ¤Ãw gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÀmÉÆÃjAiÀÄA£À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß w½AiÀÄÄªÀÅzÀÄ.
 1929gÀ DyðPÀ ©PÀÌlÖ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À §UÉÎ «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
5.1 ¦ÃpPÉ
ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA, 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DyðPÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR PÀët, ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ
PÀxÀ£z
À À°è «²µÀÖ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. 1929gÀ µÉÃgÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ PÀÄ¹vÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ DyðPÀ CªÀåªÀ¸ÜÉ AiÀÄ
£ÀAvÀgÀ «±ÀéªÀÅ ºÉÆÃgÁqÀÄwÛzÀÝAvÉ, AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸Á®zÀ ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß vÁvÁÌ°PÀªÁV
¤°è¸À®Ä CzsÀåPÀë ºÀ§ðmïð ºÀÆªÀgï CªÀgÀ ¤zsÁðgÀªÀÅ DyðPÀ MvÀÛqÀªÀ£ÄÀ ß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ
DyðPÀ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¦¸À®Ä ¢lÖ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¹vÀÄ. DzÀgÉ F ¤Ãw G¥ÀPÀæªÀÄvÉAiÀÄ
UÉÆAzÀ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ DyðPÀ «zÁéA¸ÀgÀÄ, EwºÁ¸ÀPÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãw¤zsÁðgÀPg À À £ÀqÀÄªÉ
ZÀZÉðAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ «µÀAiÀÄUÀ¼ÁVªÉ. ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ
¸ÀA¥ÀPÀðzÀ EwºÁ¸ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB ¥Àj²Ã°¸ÀÄwÛzÀÝAvÉ, eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è DyðPÀ ©PÀÌlÖ£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä zÁj
vÉÆÃgÀÄªÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAQÃtðvÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ JAzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj,
C¤jÃQëvÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÁAwæPv À ÉUÉ ªÁå¥ÀPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ
ZÀZÉðUÀ¼ÀÄ DzsÀÄ¤PÀ AiÀÄÄUÀzÀ DyðPÀ ¤Ãw, ¸Á® ¤ªÀðºÀuÉ, ªÀÄvÀÄÛ ©PÀÌlÄÖ ¥Àæw¸ÀàAzÀ£É vÀAvÀæUÀ¼À PÀÄjvÀÄ
ZÀZÉðUÀ¼À°è ¥ÀæwzsÀé¤¸ÀÄwÛªÉ.
F WÀlPÀzÀ°è, £ÁªÀÅ ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA£À EwºÁ¹PÀ ¸ÀAzÀÀ¨sÀð, ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

¥ÀæªÀÄÄR zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀUÀ¼À£ÄÀ ß ZÀað¸ÀÄvÉÛÃªÉ, ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CzsÁåAiÀÄªÁV CzÀgÀ
ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß vÀ®Ä¦¸ÀÄvÉÛÃªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀQðvÀ dUÀwÛ£° À è DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãw ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß
CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀ°è CzÀgÀ ¤gÀAvÀgÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ZÀað¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
5.2 ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÉmÆ

É ÃjAiÀÄA
ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA, MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ CªÀ¢üUÉ eÁjUÉÆArzÀÄÝ, ªÉÆzÀ® «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÀjºÁgÀ
¥ÁªÀwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 1917/18gÀ°è CªÉÄjPÁ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ gÁµÀÖæUÀ½UÉ ¤ÃrzÀ AiÀÄÄzÀÞ ¸Á®zÀ ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀwAiÀÄ£ÀÄß
vÁvÁÌ°PÀªÁV ¸ÀÜVvÀUÉÆ½¹vÀÄ. ªÀÄÄAzÀÄªÀj¢zÀÝ eÁUÀwPÀ DyðPÀ ©PÀÌlÖ£ÀÄß ±ÀªÀÄ£ÀUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅ£À±ÉÑÃvÀ£PÀ ÉÌ
¸ÀªÀÄAiÀÄ ¤ÃqÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ, AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì CzsÀåPÀë ºÀ§ðmïð ºÀÆªÀgï 1931 gÀ dÆ£ï 20 gÀAzÀÄ F
ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA C£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÀgÀÄ.
¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è, ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ CªÉÄjPÀ£ï £ÁUÀjPÀjAzÀ F ¥Àæ¸ÁÛ¥À «gÉÆÃzsÀPÌÉ M¼ÀUÁ¬ÄvÀÄ. DzÁUÀÆå,
CzsÀåPÀë ºÀÆªÀgï CªÀgÀ£ÀÄß zÀÆgÀªÁtÂ ªÀÄÆ®PÀ ¤gÀAvÀgÀªÁzÀ ¯Á©ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀ §½PÀ, 15 gÁµÀÖæUÀ¼À
¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß 1931 gÀ dÄ¯ÉÊ 6 gÉÆ¼ÀUÉ ¥ÀqÉzÀgÀÄ. F ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀªÀ£ÀÄß AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì PÁAUÉæ¸ï r¸ÉA§gï
wAUÀ¼À°è C£ÀÄªÉÆÃ¢¹vÀÄ. F ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ, ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À DyðPÀ
PÀÄ¹vÀªÀ£ÀÄß CvÀå®àªÁV ±ÀªÀÄ£ÀUÉÆ½¹vÀÄ. dªÀÄð¤AiÀÄ°è ¨sÁj ¨ÁåAQAUï ©PÀÌlÄÖ ¸ÀA¨sÀ«¹vÀÄ, ©æl£ï a£ÀßzÀ
ªÀiÁ£ÀzÀAqÀªÀ£ÀÄß vÉÆgÉ¢vÀÄ (1933gÀ°è CzsÀåPÀë ¥sÁæåAQè£ï gÀÆdªÉ¯ïÖ CªÀgÀ £ÀÆå rÃ¯ï PÁAiÀÄðPÀæªÀÄzÀ ¨sÁUÀªÁV
AiÀÄÄJ¸ï PÀÆqÀ EzÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹vÀÄ), ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ ¸ÀÜVvÀªÁzÀ £ÀAvÀgÀ ªÉÆÃgÁmÉÆÃjAiÀÄA
CªÀ¢ü ªÀÄÄVzÀ £ÀAvÀgÀ, PÉ®ªÉÃ PÉ®ªÀÅ ªÀiÁf «ÄvÀæ gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ CªÉÄjPÁPÉÌ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀj¹zÀgÀÄ, J®è
ºÉÆuÉUÁjPÉUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä ¸ÀªÀÄxÀð£ÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ EZÉÒ¬ÄgÀÄªÀ zÉÃ±À ¦ü£ï¯ÁåAqï ªÀiÁvÀæªÉÃ. dªÀÄð¤AiÀÄ
¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À ªÉÃ¼Á¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß »A¢£ÀAvÉ PÀrªÉÄ ªÀiÁrzÀÝ AiÀÄAUï ¥Áè£ï CrAiÀÄ°è ¸ÁÜ¦¸À¯ÁzÀ
¸À«ÄwAiÀÄÄ, dªÀÄð¤ vÀ£Àß ºÉÆuÉUÁjPÉUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀÇgÉÊ¸ÀÄªÀÅ¢®èªÉAzÀÄ ¤zsÀðj¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÄÀ ß ±Á±ÀévÀªÁV
gÀzÀÄÝ¥Àr¸À®Ä ²¥sÁgÀ¸ÀÄ ªÀiÁrvÀÄ. F ²¥sÁgÀ¸Àì£ÀÄß 1932gÀ ¯Á¸ÉÃ£ï ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ°è C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ,
C°è AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUïqÀªÀiï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì, CªÀgÀzÉÃ DzÀ ¨ÁQ G½zÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸Á®UÀ¼À ¸ÀA§AzsÀ
CªÉÄjPÁzÉÆA¢UÉ M¥ÀàAzÀzÀ ¤jÃPÉëAiÉÆA¢UÉ, dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß CzÀgÀ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À ºÉÆuÉUÁjPÉ¬ÄAzÀ
ªÀÄÄPÀÛUÉÆ½¹zÀªÀÅ.
AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì PÁAUÉæ¸ï ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUïqÀªÀiï CªÀgÀ ¸Á®ªÀ£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä
«gÉÆÃzsÀ ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÀÆ, CªÀgÀÄ E£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÁgÀA¨sÀ ªÀiÁr®è. dªÀÄð£ï ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
F GzÉÝÃ±ÀPÁÌV §¼À¹zÀ ªÉÆzÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ°è dªÀÄð¤ vÀ£Àß ºÉÆuÉUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä
¸ÁzsÀåªÁUÀzÀAvÉ ªÀiÁrzÀ ¸ÀªÁ°£À DyðPÀ ¹ÜwUÀ¼ÀÄ F ¤tðAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÉæÃgÉÃ¦¹zÀªÀÅ.
1931gÀ dÄ¯ÉÊ 6, ¸ÉÆÃªÀÄªÁgÀ, ¸ÀAeÉ 5 UÀAmÉUÉ ªÉÊmï ºË¸ï£À°è CzsÀåPÀë ºÀÆªÀgï CªÀgÀ 198£ÉÃ
¸ÀÄ¢ÝUÉÆÃ¶×AiÀÄ £ÀAvÀgÀ, CzÉÃ ¢£À, CAvÀgï ¸ÀPÁðj ¸Á®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA
PÀÄjvÀÄ CzsÀåPÀëgÀ CA±ÀªÀ£ÀÄß ªÉÊmï ºË¸ï ¥ÀæPn À ¹vÀÄ. ¥Áåj¸ï, ¥sÁæ£ïì£À°è CªÉÄjPÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉæAZï
ªÀiÁvÀÄPÀvÉzÁgÀgÀ £ÀqÀÄªÉ vÀ®Ä¦zÀ M¥ÀàAzÀzÀ CA±ÀªÀ£ÄÀ ß ¸ÉÖÃmï r¥ÁmïðªÉÄAmï ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁrvÀÄ. M¥ÀàAzÀzÀ
©qÀÄUÀqÉUÉÆArgÀÄªÀ CA±ÀªÀ£ÀÄß »ÃUÉ «ªÀj¸À¯ÁVzÉ:
£ÉÆÃlUÀ¼À «¤ªÀÄAiÀÄzÀ £ÀAvÀgÀ, ¥sÉæAZï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ CzsÀåPÀë ºÀÆªÀgï CªÀgÀ ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀzÀ ªÀÄÆ®¨sÆ
À vÀ vÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ
F PÉ¼ÀV£À ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀUÀ¼À §UÉÎ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïìUÉ M¦àUÉ¬ÄzÉ JA§ÄzÁV ºÉÃ½zÉ.
1. CAvÀgï ¸ÀPÁðj ¸Á®UÀ¼À ¥ÁªÀwAiÀÄ£ÀÄß 1931gÀ dÄ¯ÉÊ 1 jAzÀ 1932gÀ dÆ£ï 30PÉÌ ªÀÄÄAzÀÆqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
2. DzÀgÉ, gÉÊPï ¤ªÀð»vÀ C£ÀÄªÁzÀªÀ£ÀÄß ¥ÁªÀw¸À°zÉ. ¥sÉæAZï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÀ£Àß ¨sÁUÀ¢AzÀ, gÉÊPï ªÀiÁrzÀ F
¥ÁªÀwUÀ¼À£ÀÄß B.I.S. [CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À ¨ÁåAPï] dªÀÄð£ï gÉÊ®ÄªÀiÁUÀðUÀ¼À SÁvÀj¥Àr¸À¯ÁzÀ
¨ÁAqïUÀ¼À°è EqÀ®Ä M¦àUÉAiÀiÁVzÉ.
3. J®è ¸ÀÜVvÀ ¥ÁªÀwUÀ¼ÀÄ, CªÉÄjPÀ£ï ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ²¥sÁgÀ¸ÀÄ ªÀiÁrzÀ µÀgÀwÛ£À C£ÀÄ¸ÁgÀ §rØ
¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ, 1933gÀ dÄ¯ÉÊ 1 jAzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁUÀÄªÀ ºÀvÀÄÛ ªÁ¶ðPÀ PÀAvÀÄUÀ¼À°è ¥ÁªÀw¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
4. EzÉÃ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼À£ÄÀ ß dªÀÄð£ï gÉÊ®ÄªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ ºÉÆgÀr¸À°gÀÄªÀ ¨ÁAqïUÀ½UÉ C£Àé¬Ä¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB ¥Àj²Ã°¸À®Ä AiÉÆÃf¹vÀÄ.
CªÉÄjPÀ£ï ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV ¸ÀA§A¢ü¸ÀÄªÀÅ¢®è JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁzÀ ªÀÄÆgÀÄ CA±ÀUÀ¼À°è, ¥sÉæAZï

¸ÀPÁðgÀªÀÅ F PÉ¼PÀ ÀAqÀ ¤jÃPÉëUÀ¼£
À ÀÄß ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ:
C). ©.L.J¸ï. ªÀÄÆ®PÀ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À ¸ÁªÀiÁ£Àå PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß «±ÉÃµÀªÁV
¥ÁªÀw ªÀÄgÀÄºÉÆA¢¸ÀÄ«PÉAiÀÄÄ ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÀAvÉ AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï£À zÉÃ±ÀUÀ½UÉ £ÉgÀªÁUÀ®Ä DAiÉÆÃf¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.
D) ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ©.L.J¸ï. £ÀqÀÄªÉ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ M¥ÀàAzÀªÀÅ £ÀqÉAiÀÄ¨ÉÃPÀÄ, EzÀÄ ¥sÁæ£ïì, AiÀÄAUï
¥Áè£ï£ÉÆA¢UÉ MzÀV¸À¯ÁzÀ SÁvÀj¥ÀrvÀ ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA ¹ÜwAiÀÄ°è MzÀV¸À¨ÁgÀzÀÄ,
dªÀÄð¤¬ÄAzÀ ¤dªÁzÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À ºÀ¸ÁÛAvÀgÀªÁzÀ £ÀAvÀgÀ ¸Á®zÁAiÀÄPÀ gÁdåUÀ¼À M¦àUÉAiÀÄ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ
wAUÀ¼À PÀAvÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¥ÁªÀw¸À¨ÉÃPÀÄ.
E) CªÉÄjPÀ£ï ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ M¥ÀàAzÀzÀ C£Àé¬ÄPÉAiÀÄ ¥sÀ®ªÁV CUÀvÀå«gÀÄªÀ ««zsÀ wzÀÄÝ¥Àr
ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÀÄÛ ¸ÀgÀ§gÁdÄUÀ¼À ¥Àæ±ÉßAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA§A¢üvÀ ±ÀQÛUÀ½AzÀ £ÉÃ«Ä¸À¯ÁzÀ vÀdÕgÀ ¸À«Äw¬ÄAzÀ CzsÀåAiÀÄ£À
ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ, EzÀÄ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåPÀë ºÀÆªÀgï CªÀgÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ ¸ÀÆàwðAiÉÆA¢UÉ ºÉÆA¢¸ÀÄªÀAvÉ
ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
¥sÁæ£ïì, gÉÊPï §eÉmïUÉ ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁrzÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV DyðPÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÁV §¼À¸ÀÄªÀ°è
dªÀÄð£ï ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ CUÀvÀå ¨sÀgÀªÀ¸ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÃ¼ÀÄªÀ ºÀPÀÄÌªÀ£ÄÀ ß PÁAiÀÄÄÝPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.
ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA£À ¥ÀjuÁªÀÄ, vÁvÁÌ°PÀªÁV ¥Àæ¸ÀÄÛvÀzÀ°ègÀÄªÀ DzÀåvÉAiÀiÁzÀgÀÆ, CzÀgÀ
¢ÃWÀðPÁ°Ã£À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ¹Ã«ÄvÀªÁVzÀÝªÀÅ. EzÀjAzÀ MzÀV¸À¯ÁzÀ vÁvÁÌ°PÀ ¥ÀjºÁgÀªÀÅ vÀPët À zÀ DyðPÀ
MvÀÛqÀªÀ£ÀÄß ±ÀªÀÄ£ÀUÉÆ½¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ©PÀÌnÖ¤AzÀ ºÉÆÃgÁqÀÄwÛgÀÄªÀ zÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¸Àé®à
«£Á¬Äw PÉÆnÖvÀÄ. DzÀgÉ, EzÀÄ DyðPÀ ©PÀÌnÖUÉ PÁgÀtªÁzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¤ªÀiÁðuÁvÀäPÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß
G¯ÉèÃT¸À°®è, CxÀªÁ ¸Á®zÀ ªÀÄgÀÄºÉÆA¢¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÀðPÁ°Ã£À ¹ÜgÀvÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁzÀ ªÉÄnÖ®ÄUÀ¼À£ÀÄß
¸ÁÜ¦¸À°®è. ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA£À «ªÀÄ±ÀðPÀgÀÄ CzÀgÀ zË§ð®åUÀ¼ÀvÀÛ ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ, EzÀÄ DyðPÀ PÀÄ¹vÀPÉÌ
¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß PÉÆgÀvÉAiÀiÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃªÀ® ¸Á®zÀ ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀwAiÀÄ C¤ªÁAiÀÄð ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼£ À ÀÄß
ªÀÄÄAzÀÆrvÀÄ JAzÀÄ ªÁ¢¹zÀgÀÄ. DzÁUÀÆå, ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA£À vÁvÁÌ°PÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀÅ ©PÀÌnÖ£À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
eÁUÀwPÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉa£ Ñ À UÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¹vÀÄ. EzÀÄ eÁUÀwPÀ DyðPÀvÉUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAQÃtð DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À CUÀvÀåzÀ ªÉÄÃ¯É ¨É¼ÀPÀÄ ZÉ°èvÀÄ.
G¥À¸ÀAºÁgÀ, 1931 gÀ ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA D¼ÀªÁzÀ ©PÀÌnÖ£À CªÀ¢üAiÀÄ°è CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ DyðPÀ

¤Ãw gÀZÀ£A É iÀÄ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAQÃtðvÉUÀ½UÉ ¸ÁQëAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ vÁvÁÌ°PÀ ¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß MzÀV¹zÀgÀÆ
ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ LPÀªÀÄvÀåvÉUÉ ¤zÀ±Àð£ÀªÁzÀgÀÆ, CzÀgÀ CAwªÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è eÁUÀwPÀ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁrzÀ D¼ÀªÁzÀ ¤ªÀiÁðuÁvÀäPÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ½AzÀ ¤§Að¢üvÀªÁVvÀÄÛ.
ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA£À ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ, vÁvÁÌ°PÀªÁV ¥Àæ¸ÀÄÛvÀªÁV DzÀåvÉAiÀiÁzÀgÀÆ, ¢ÃWÀðPÁ°Ã£À
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼° À è ¹Ã«ÄvÀªÁVvÀÄÛ. EzÀjAzÀ MzÀV¸À¯ÁzÀ vÁvÁÌ°PÀ ¥ÀjºÁgÀªÀÅ vÀPët À zÀ DyðPÀ MvÀÛqÀªÀ£ÄÀ ß
±ÀªÀÄ£ÀUÉÆ½¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ©PÀÌnÖ¤AzÀ ºÉÆÃgÁqÀÄwÛgÀÄªÀ zÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¸Àé®à «£Á¬Äw
PÉÆnÖvÀÄ. DzÀgÉ, EzÀÄ DyðPÀ ©PÀÌnÖUÉ PÁgÀtªÁzÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¤ªÀiÁðuÁvÀäPÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß G¯ÉèÃT¸À°®è,
CxÀªÁ ¸Á®zÀ ªÀÄgÀÄºÉÆA¢¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÀðPÁ°Ã£À ¹ÜgÀvÉUÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀªÁzÀ ªÉÄnÖ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À°®è.
ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA£À «ªÀÄ±ÀðPÀgÀÄ EzÀgÀ zË§ð®åUÀ¼ÀvÀÛ ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛgÉ, EzÀÄ DyðPÀ PÀÄ¹vÀPÉÌ ¸ÀªÀÄUÀæ

¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ°è «¥sÀ®ªÁ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃªÀ® ¸Á®zÀ ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀwAiÀÄ C¤ªÁAiÀÄð ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄÄAzÀÆrvÀÄ JAzÀÄ ªÁ¢¹zÀgÀÄ. DzÁUÀÆå, ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA£À vÁvÁÌ°PÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀÅ ©PÀÌnÖ£À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
eÁUÀwPÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉa£ Ñ À UÀªÀÄ£ÀªÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¹vÀÄ. EzÀÄ eÁUÀwPÀ DyðPÀvÉUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAQÃtð DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À CUÀvÀåªÀ£ÀÄß MwÛ ºÉÃ½vÀÄ. 1931
gÀ ºÀÆªÀgï ªÉÆÃgÉmÉÆÃjAiÀÄA D¼ÀªÁzÀ ©PÀÌnÖ£À CªÀ¢üAiÀÄ°è CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ DyðPÀ ¤Ãw gÀZÀ£ÉAiÀÄ
¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAQÃtðvÉUÀ½UÉ ¸ÁQëAiÀiÁVzÉ. EzÀÄ vÁvÁÌ°PÀ ¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß MzÀV¹zÀgÀÆ ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À
£ÀqÀÄªÉ LPÀªÀÄvÀåvÉUÉ ¤zÀ±Àð£ÀªÁzÀgÀÆ, CzÀgÀ CAwªÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è eÁUÀwPÀ
DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁrzÀ D¼ÀªÁzÀ ¤ªÀiÁðuÁvÀäPÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ½AzÀ ¤§Að¢üvÀªÁVvÀÄÛ.
5.3 DyðPÀ ©PÀÌlÄÖ

1929gÀ DyðPÀ ©PÀÌlÄÖ, ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀÅzÀÄ, DzsÀÄ¤PÀ EwºÁ¸ÀzÀ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄR
ªÀÄvÀÄÛ zsÀéA¸ÀPÀ DyðPÀ PÀÄ¹vÀUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ eÁUÀwPÀªÁV ¥ÀæwzsÀé¤¹zÉ, DyðPÀvÉUÀ¼ÀÄ,
¸ÀªÀiÁdUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ zÀÈ±ÀåUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjªÀwð¹zÉ. F ¥Àæ§AzsÀªÀÅ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ,
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÄÀ , ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼£
À ÀÄß ¸ÀA±ÉÆÃ¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ, dUÀwÛ£À ªÉÄÃ¯É CzÀgÀ D¼ÀªÁzÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÄÀ ß
¸ÀàµÀÖ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ CAvÀgÁ¼ÀzÀ°è 1929 gÀ ªÁ¯ï ¹ÖæÃmï PÀÄ¹vÀ«vÀÄÛ. F WÀl£É µÉÃgÀÄ ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ PÀÄ¹zÀªÀÅ,
ºÀÆrPÉAiÀiÁ¼ÀÄUÀ¼À°è ªÁå¥ÀPÀ DvÀAPÀªÀ£ÀÄß ºÀÄlÄÖºÁQvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁj ªÀiÁgÁlªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. µÉÃgÀÄ
ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ, »AzÉ HºÁvÀäPÀ ºÀÆrPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄ®¨sÀ PÉr
æ mï¤AzÀ ¥ÉæÃjvÀªÁVvÀÄÛ, gÉÆÃjAUï mÉéAnÃ¸ï£À
CwgÉÃPÀzÀ aºÉßAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. F PÀÄ¹vÀªÀÅ PÉÃªÀ® ºÀtPÁ¸ÀÄ »£ÀßqÉAiÀiÁVgÀ°®è; EzÀÄ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É
£ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß zsÀéA¸À ªÀiÁrzÀ ¨sÀÆPÀA¥ÀzÀ ±ÁPï DVvÀÄÛ.
5.4 EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ
µÉÃgÀÄ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄ PÀÄ¹vÀªÀÅ CwgÉÃPÀzÀ UÁvÀæzÀ ¨ÁåAQAUï ©PÀÌnÖ£ÉÆA¢UÉ PÀÆr§A¢vÀÄ. oÉÃªÀtÂzÁgÀgÀÄ

vÀªÀÄä ¸ÉÆvÀÛ£ÀÄß »A¥ÀqÉAiÀÄ®Ä zsÁ«¹zÀAvÉ, ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV «¥sÀ®ªÁzÀªÀÅ, DyðPÀ
vÉÆAzÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ºÉa¹
Ñ vÀÄ. ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀÄ®èzÀ ¨ÁåAQAUï ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ oÉÃªÀtÂ «ªÉÄAiÀÄ
PÉÆgÀvÉ ©PÀÌlÖ£ÄÀ ß ªÀÈ¢Þ¹vÀÄ, PÉærmï ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆrPÉUÀ¼À°è wÃªÀæ ¸ÀAPÉÆÃZÀ£ÀªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. ¹ÜgÀvÉAiÀÄ
PÀA§ªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àlÖ ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ÇÀÛªÀå¸ÀÛªÁVvÀÄÛ.
ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ UÀrUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃjvÀÄÛ, eÁUÀwPÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É £ÉgÀ¼ÀÄ ©ÃgÀÄwÛvÀÄÛ. zÉÃ±ÀUÀ¼ÄÀ
vÀªÀÄä GzÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä ªÁå¥ÁgÀ CqÉvÀqÉUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖzÀAvÉ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀªÀÅ wÃªÀæªÁV
»Adj¢vÀÄ. F ¸ÀAgÀPÀëuÁvÀäPÀ ¥ÀæwQæAiÉÄ DyðPÀ PÀÄ¹vÀªÀ£ÀÄß UÁqsÀUÉÆ½¹vÀÄ, GvÁàzÀ£A É iÀÄ PÀÄ¹vÀ,
GzÉÆåÃUÀ»Ã£ÀvÉ KjPÉ, ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀªÁV fÃªÀ£À ªÀÄlÖUÀ¼À PÀÄ¹vÀ «µÀ ªÀvÀÄð®ªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ.
AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì£À°è, ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ qÀ¸ïÖ ¨ÉÆÃ¯ï, UÉæÃmï ¥ÉèÃ£ïì ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ ¤«ÄðvÀ ¥Àj¸ÀgÀ
«PÉÆÃ¥À¢AzÀ wÃªÀæUÉÆArvÀÄ. wÃªÀæUÉÆAqÀ §gÀ, PÀrªÉÄ PÀÈ¶ C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ, ªÁå¥ÀPÀ ¨É¼É «¥sÀ®vÉ, gÉÊvÀgÀ
¢ªÁ½vÀ£À, ªÀÄvÀÄÛ PÉ®¸ÀzÀ ºÀÄqÀÄPÁlzÀ°è ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ªÀ®¸É GAlÄªÀiÁrvÀÄ. qÀ¸ïÖ ¨ÉÆÃ¯ï DyðPÀ
vÉÆAzÀgÉUÀ½UÉ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ©PÀÌlÖ£ÄÀ ß ¸ÉÃj¹vÀÄ, EzÀÄ ¥Àj¸Àgz À À WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ.
¨É¯É PÀÄ¹vÀzÀ ¸ÀÄ½AiÀÄÄ ©PÀÌlÖ£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ºÉaÑ¹vÀÄ. ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÃvÀ£ÀUÀ¼ÀÄ PÀÄ¹AiÀÄÄªÀÅzÀjAzÀ RjÃ¢
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÁ¼ÀÄªÀiÁrvÀÄ, ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£ÉUÀ¼ÄÀ vÀªÀÄä ¸Á®UÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¸À®Ä PÀµÀÖªÁ¬ÄvÀÄ.
rÃ¥sÁ¯ïÖUÀ¼ÀÄ, ¢ªÁ½vÀ£ÀUÀ¼ÄÀ , ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¹£À vÉÆAzÀgÉ ªÁå¥ÀPÀªÁVvÀÄÛ, DyðPÀ £ÉÆÃªÀÅ ºÉaÑ¹vÀÄ. ¸Á®zÀ
¤dªÁzÀ ¨sÁgÀªÀÅ KjPÉAiÀiÁV, DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è ¸ÀAPÉÆÃZÀ£ª À À£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ.
¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è ©PÀÌnÖUÉ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ¥ÀæwQæ¬Ä¸À®Ä ºÉÆÃgÁrzÀªÀÅ. CzsÀåPÀë ºÉ§ðmïð

ºÀÆªÀgï CªÀgÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ §eÉmï C£ÀÄß ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®UÉÆ½¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉA§°¸ÀÄªÀ¢£À ªÉÄÃ¯É
PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁVzÀÝªÀÅ, DzÀgÉ CªÀÅ ªÁå¥ÀPÀªÁzÀ vÉÆAzÀgÉAiÀÄ£ÀÄß G¯ÉèÃT¸À®Ä «¥sÀ®ªÁzÀªÀÅ. 1932 gÀ°è
¥sÁæAQè£ï r. gÀÆ¸ÀªÉ¯ïÖ CªÀgÀ ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄªÀgÉUÀÆ ¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀæwQæAiÉÄ gÀÆ¥ÀÅUÉÆ¼Àî°®è.
gÀÆ¸ÀªÉ¯ïÖ CªÀgÀ £ÀÆå rÃ¯ï ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁlzÀ°è wgÀÄªÀÅ©AzÀÄªÁ¬ÄvÀÄ. CªÀgÀ
DqÀ½vÀªÀÅ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä, GzÉÆåÃUÀ»Ã£ÀjUÉ ¥ÀjºÁgÀ MzÀV¸À®Ä, ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀÄzsÁj¸À®Ä ªÀÄºÀvÁéPÁAQë PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß DgÀA©ü¹vÀÄ. £ÀÆå rÃ¯ï ¸ÁªÀðd¤PÀ PÉ®¸ÀUÀ¼À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ,
µÉÃgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁAqïUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ PÀ«ÄµÀ£ï (SEC), ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨sÀzÀævÁ
PÁAiÉÄÝ (SSA) ªÀÄwÛvÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¯Áåt PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. F G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
¹ÜgÀUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅ£ÀªÀð¸ÀwUÉ ¨sÀzÁævÀäPÀªÁzÀ Cr¥ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß EqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀªÀÅ.
ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ D¼À ªÀÄvÀÄÛ ±Á±ÀévÀªÁVzÉ. EzÀjAzÀ DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼À ¥ÀÅ£ÀªÀiËð®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ
DyðPÀ ©PÀÌlÖ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ°è ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£ÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. £ÀÆå rÃ¯ï£À
¥ÀgÀA¥ÀgÉ ¥sÉqÀgÀ¯ï oÉÃªÀtÂ «ªÀiÁ ¸ÀA¸ÉÜ (FDIC) oÉÃªÀtÂzÁgÀgÀ£ÀÄß gÀQë¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀÈwÛAiÀÄªÀjUÉ ¸ÀÄgÀPëv
À Á
eÁ® MzÀV¸À®Ä ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨sÀzÀævÁ ªÀåªÀ¸ÜÉ AiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ ¤UÀæ»¸À¯ÁUÀzÀ
HºÁ¥ÉÇÃºÀUÀ¼ÀÄ, ºÀtPÁ¸ÀÄ C¹ÜgÀvÉ, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ÇÀªÀiÁ£ÀzÀ £Á±ÀPÁj ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß £ÀªÀÄUÉ vÉÆÃj¸ÀÄªÀ
JZÀÑjPÉAiÀÄ PÀxÉAiÀiÁVzÉ.
G¥À¸ÀAºÁgÀªÁV, 1929 gÀ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ EwºÁ¸ÀzÀ°è wÃªÀæ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjzÀ WÀlÖzÀ PÀëtªÁVzÀÄÝ,
DyðPÀvÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÀiÁdUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ vÀvÀÛéUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄgÀÄgÀÆ¥ÀUÆ É ½¹vÀÄ. EzÀgÀ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ
¸ÀAQÃtðªÁVzÀÄÝ, HºÁ¥ÉÇÃºÀzÀ CwgÉÃPÀ, ºÀtPÁ¸ÀÄ zÀÄ§ð®vÉ, ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃwUÀ¼À
«¥sÀ®vÉAiÀÄ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è £É¯É¹zÀÝªÀÅ. ©PÀÌnÖUÉ ¥ÀæwQæAiÉÄ, «±ÉÃµÀªÁV gÀÆ¸ÀªÉ¯ïÖ CªÀgÀ £ÀÆå rÃ¯ï, DyðPÀ
vÉÆAzÀgÉUÀ¼£ À ÀÄß ±ÀªÀÄ£ÀUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅ£À±ÉÑÃvÀ£ÀªÀ£ÄÀ ß GvÉÛÃf¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀ¸ÀÛPëÃÉ ¥ÀzÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß
vÉÆÃj¹vÀÄ. ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀ¢AzÀ PÀ°vÀ ¥ÁoÀUÀ¼ÀÄ DyðPÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁ»w ¤ÃqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAPÀlzÀ
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¸ÉÊÜAiÀÄðªÀ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀºÁAiÀÄªÁ¬ÄvÀÄ.
5.5 CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼ÄÀ
1930gÀ zÀ±ÀPÀzÀ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ eÁUÀwPÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è wÃªÀæ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjzÀ PÀëtªÁVzÀÄÝ, eÁUÀwPÀªÁV
DyðPÀvÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÀiÁdUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ zÀÈ±ÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÀÄgÀÆ¥ÀUÉÆ½¹vÀÄ. EzÀgÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÄÀ ªÁå¥ÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAQÃtðªÁVzÀÄÝ, ªÀµÀðUÀ½AzÀ WÀl£ÉUÀ¼À ¥ÀxÀªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄvÀÛªÉ. ªÀÄºÁ£ï
PÀÄ¹vÀzÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À «ªÀgÀªÁzÀ «±ÉèÃµÀuÉ E°èz:É
1. eÁUÀwPÀ DyðPÀ PÀÄ¹vÀ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÆåÃUÀ»Ã£ÀvÉ: 1929gÀ ªÁ¯ï ¹ÖæÃmï PÀÄ¹vÀ¢AzÀ DgÀA¨sÀªÁzÀ DyðPÀ
PÀÄ¹vÀªÀÅ ²ÃWÀæzÀ°èAiÉÄÃ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì UÀrUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃjvÀÄÛ, eÁUÀwPÀªÁV DyðPÀvÉUÀ¼À£ÀÄß
¥Àæ¨sÁ«vÀUÉÆ½¹vÀÄ. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¨ÉÃrPÉ wÃªÀæªÁV PÀÄ¹zÀAvÉ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ PÀÄ¹¢vÀÄ,
PÉÊUÁjPÁ GvÁàzÀ£A É iÀÄ wÃªÀæ »AdjvÀPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. C£ÉÃPÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è GzÉÆåÃUÀ»Ã£ÀvÉ KjvÀÄ,
ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄaÑzÀAvÉ CxÀªÁ aPÀÌzÁV D¬ÄvÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ PÀµÀÖUÀ¼À£ÀÄß ºÉa¹ Ñ vÀÄ.
2. AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ: ªÉÆzÀ® ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ½AzÀ ªÉÆzÀ¯ÉÃ ZÉÃvÀj¹PÉÆ¼ÀÄîwÛzÀÝ

AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï DyðPÀvÉUÀ¼ÄÀ , ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀ¢AzÀ wÃªÀæªÁV ¥Àæ¨sÁ«vÀgÁzÀªÀÅ. dªÀÄð¤ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ
zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, AiÀÄÄzÀÞ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ C¹ÜgÀvÉAiÉÆA¢UÉ ºÉÆÃgÁqÀÄwÛzÀÄÝ, wÃªÀæ GzÉÆåÃUÀ»Ã£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁªÀiÁfPÀ C±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¹zÀªÀÅ. DyðPÀ ©PÀÌlÖ£ÀÄß wÃªÀæªÁzÀ ZÀ¼ÀÄªÀ½UÀ¼À£ÄÀ ß KjPÉUÉÆ½¹vÀÄ,
EzÀgÀ°èAiÀÄÆ dªÀÄð¤AiÀÄ £Áf ¥Ánð, EzÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ ÇÀªÀiÁzsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ¥Àr¹PÉÆArvÀÄ.
3. ¯Áån£ï CªÉÄÃjPÁ ªÀÄvÀÄÛ PÉjÃ©AiÀÄ£ï: ¯Áån£ï CªÉÄÃjPÁ ªÀÄvÀÄÛ PÉjÃ©AiÀÄ£ï DyðPÀvÉUÀ¼ÀÄ, PÀÈ¶
GvÀà£ÀßUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À gÀ¦üÛUÉ CvÀåAvÀ CªÀ®A©vÀªÁVzÀÝªÀÅ, ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ «¸ÉÆáÃlPÀ
¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÄÀ ß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. ªÀ¸ÀÄÛUÀ¼À ¨É¯ÉUÀ¼ÀÄ wÃªÀæªÁV PÀÄ¹AiÀÄÄ«PÉ, ¨ÉÃrPÉAiÀÄ PÀrvÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉærmïPÉÌ
¹Ã«ÄvÀ ¥Áæ¥ÀÛvÉ DyðPÀ PÀÄ¹vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ C±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. DyðPÀ ©PÀÌnÖ£À
¥ÀjuÁªÀÄªÁV F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ C£ÉÃPÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀ C±ÁAvÀvÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ.
4. KμÁå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁ: KµÁå ªÀÄvÀÄÛ D¦üæPÁzÀ PÁ¯ÉÆÃ¤AiÀÄ¯ï ªÀÄvÀÄÛ CgÉPÁ¯ÉÆÃ¤AiÀÄ¯ï DyðPÀvÉUÀ¼ÀÄ
ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¹vÀÄ. gÀ§âgï, ZÀºÁ, PÁ¦ü, ªÀÄvÀÄÛ R¤dUÀ¼À ªÉÄÃ¯É
CªÀ®A©vÀªÁVgÀÄªÀ gÀ¥sÀÅÛ-ªÉÄÃ¯ÁzsÁjvÀ DyðPÀvÉUÀ¼ÀÄ ¨É¯ÉUÀ¼À PÀÄ¹vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ PÀrªÉÄ¬ÄAzÀ
¨Á¢üvÀUÉÆAqÀªÀÅ. PÁ¯ÉÆÃ¤AiÀÄ ¹ÜwAiÀÄ d£À¸ÀªÀÄÆºÀUÀ¼ÀÄ DyðPÀ PÀµÀÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÀÜ¼ÁAvÀgÀªÀ£ÄÀ ß
JzÀÄj¹vÀÄ, gÁ¶ÖæÃAiÀÄªÁ¢ ZÀ¼ÀÄªÀ½UÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévÀAvÀæåzÀ ¨ÉÃrUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ.
5. ¨ÁåAQAUï ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ ©PÀÌlÄÖUÀ¼ÀÄ: AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì£À°è DgÀA¨sÀªÁzÀ ¨ÁåAQAUï ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ
©PÀÌlÄÖUÀ¼ÀÄ eÁUÀwPÀªÁV ºÀgÀrzÀÄÝ, ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À «¥sÀ®vÉ, PÉærmï ¸ÀAPÉÆÃZÀ£É, ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼ÀzÀ £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß
GAlÄªÀiÁrvÀÄ. ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À PÀÄ¹vÀ ªÀÄvÀÄÛ oÉÃªÀtÂ £ÀµÀÖªÀÅ ¨ÁåAQAUï ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ°£À £ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß
ºÁ¼ÀÄªÀiÁrvÀÄ, DyðPÀ vÉÆAzÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉa¹Ñ vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÉÃPÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÀÄ¹vÀªÀ£ÄÀ ß UÁqsÀUÉÆ½¹vÀÄ.
6. ¸ÀAgÀPÀëuÁvÀäPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀ AiÀÄÄzÀÞU¼

À ÀÄ: DyðPÀ ©PÀÌnÖUÉ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV, C£ÉÃPÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ
GzÀåªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ GzÉÆåÃUÀUÀ¼À£ÄÀ ß gÀQë¸À®Ä ¸ÀAgÀPÀëuÁvÀäPÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß C£ÀÄ¸Àj¹vÀÄ. ¸ÀÄAPÀUÀ¼ÀÄ, DªÀÄzÀÄ
PÉÆÃmÁUÀ¼ÄÀ , ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÁgÀ CqÉvÀqÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÑ¼ÀªÁ¬ÄvÀÄ, CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀzÀ PÀÄ¹vÀPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ. ªÁå¥ÁgÀ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwzÀAqÀ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ eÁUÀwPÀ DyðPÀ
¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ G¢éUÀßUÉÆ½¹vÀÄ.
7. PÀgÉ¤ì ªÀiË®å»Ã£ÀvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «¤ªÀÄAiÀÄ zÀgÀ C¹ÜgÀv:É gÀ¥sÀÅÛ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀàzsÁðvÀäPv

À ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä, C£ÉÃPÀ
zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ PÀgÉ¤ì ªÀiË®å»Ã£ÀvÉAiÀiÁzÀªÀÅ. «¤ªÀÄAiÀÄ zÀgÀ C¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ ªÀiË®å»Ã£ÀvÉUÀ¼ÀÄ
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀÆrPÉUÀ¼À°è C¤²ÑvÀvÉAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ, ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
¸ÀAQÃtðUÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ C¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ.
8. gÁdQÃAiÀÄ C±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ wÃªÀæªÁzÀ ZÀ®£ÀUÀ¼À KjPÉ: ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀ¢AzÀ GAmÁzÀ DyðPÀ PÀµÀÖUÀ¼ÀÄ
gÁdQÃAiÀÄ C±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ wÃªÀæªÁzÀ vÀvÀÛéUÀ¼À KjPÉAiÀÄ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À°è ¥sÁå¹¸ïÖ ªÀÄvÀÄÛ
£Áf DqÀ½vÀUÀ¼ÀÄ KgÀÄªÀÅzÀ®èzÉ, PÀªÀÄÆå¤¸ïÖ ZÀ¼ÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ zsÀ£ÁvÀäPÀ vÀvÀÛéUÀ¼À ªÉÊ¥sÀ®åPÉÌ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV
¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß UÀ½¹vÀÄ. d£À¦æAiÀÄ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ZÀ®£ÀUÀ¼ÀÄ PÀÆqÀ ¥Àæ¥ÀAZÀzÀ ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è GzÀ¬Ä¹zÀªÀÅ,
¸ÁªÀðd¤PÀ ÇÀªÀiÁzsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ¥Àr¹PÉÆAqÀªÀÅ.
9. CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆ¸À ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ: DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ. 1933 gÀ°è eÁUÀwPÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÄÀ ß
¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄUÉÆ½¸À®Ä «±Àé DyðPÀ ¸ÀªÉÄäÃ¼À£z
À ÀAvÀºÀ G¢ÝªÉÄUÀ¼ÀÄ £ÀqÉzÀªÀÅ. 1944 gÀ°è ¨Éæl£ï ªÀÅqïì ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÀÅ
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¹ÜgÀvÉ, DyðPÀ C©üªÀÈ¢Þ, ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ zÀæªÀå ¤¢ü (IMF) ªÀÄvÀÄÛ «±Àé ¨ÁåAPï£ÀßAvÀºÀ ºÉÆ¸À ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸À®Ä
Cr¥ÁAiÀÄªÀ¤ßnÖvÀÄ.
10. ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÉUÀ¼ÀÄ: ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ ¹ÜgÀ ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ, CzÀÄ D PÀµÀÖ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊÜAiÀÄðvÉAiÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ C£ÀÄ¨sÀªÀªÀ£ÀÄß »r¢lÄÖPÆ
É ¼ÀÄîªÀ ¸Á»vÀå, PÀ¯É, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAVÃvÀªÀ£ÄÀ ß ¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ.
eÁ£ï ¸ÉÊÖ£ï¨ÉPï CªÀgÀ "zÀ UÉæÃ¥ïì D¥sï gÁxï" ªÀÄvÀÄÛ qÉÆgÉÆyAiÀiÁ ¯ÁåAeï CªÀgÀ bÁAiÀiÁavÀæUÀ¼ÄÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå
d£ÀgÀ PÀµÀÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D AiÀÄÄUÀzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉUÀ¼À£ÀÄß zÁR®Ä ªÀiÁrvÀÄ. F ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ
¥Àæw¥sÀ®£ÉUÀ¼ÀÄ DyðPÀ ©PÀÌnÖUÉ ªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄ vÉgÀ¨ÉÃPÁzÀ ¨É¯É ºÁUÀÆ ºÉÆAzÁtÂPA
É iÀÄ ±Á±ÀévÀ ¸ÀÆàwðAiÀÄ£ÀÄß
£É£¦À ¸ÀÄvÀÛzÉ.
11. ¥ÀgÀA¥ÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãw §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ: ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ DyðPÀ aAvÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãw zÀÈ¶×PÉÆÃ£ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É
±Á±ÀévÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÄÀ ß ©ÃjvÀÄ. ¸ÀPÁðgÀzÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À, ºÀtPÁ¸ÀÄ ¥ÉæÃgÀuÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
MwÛºÉÃ½zÀ PÉÃ¤ìAiÀÄ£ï CxÀð±Á¸ÀÛæªÀÅ ©PÀÌnÖUÉ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV ¥Àæ¨sÁªÀ ¥ÀqÉ¢vÀÄ. ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ C£ÀÄ¨sÀªÀªÀÅ
zÀ±ÀPÀUÀ½AzÀ ¤Ãw¤zsÁðgÀªÀ£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¹vÀÄ, DyðPÀ ¤AiÀÄAvÀæt, ¸ÁªÀiÁfPÀ PÀ¯Áåt, ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ
DyðPÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ PÀÄjvÀÄ ZÀZð É UÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄ.
G¥À¸ÀAºÁgÀªÁV, 1930gÀ zÀ±ÀPz À À ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ eÁUÀwPÀ DyðPÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄgÀÄgÀÆ¥ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ°è,

gÁdQÃAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÄÀ ß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ°è, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ªÀµÀðUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁ«¸À®Ä D¼ÀªÁzÀ
ªÀÄvÀÄÛ ±Á±ÀévÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß ºÉÆA¢vÀÄÛ. EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ RAqÁAvÀgÀUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃj
C£ÀÄ¨sÀ«¸À¯Á¬ÄvÀÄ, DyðPÀvÉUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è DyðPÀ ©PÀÌnÖUÉ
¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄUÉÆ½¹zÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À CUÀvÀåªÀ£ÀÄß EwÛ ºÉÃ½vÀÄ. ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ DyðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ,
DyðPÀ aAvÀ£ÉUÀ¼À°è §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÄÀ , ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÄÀ , ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ªÁå¥ÁgÀzÀ UÀw«zsÁ£ÀUÀ¼À°è
§zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÄÀ , gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀÅ£À§ð¼ÀPÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ ¥Àæw¥sÀ®£ÉUÀ¼À ¸ÀAQÃtð eÁ®ªÀ£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArzÉ. EwºÁ¸ÀzÀ F ¥ÀjªÀvÀð£Á CªÀ¢üAiÀÄ D¼ÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÀPÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ©A©¸ÀÄªÀ
DzsÀÄ¤PÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼À°è, CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è, gÁdQÃAiÀÄ vÀvÀÛéUÀ¼° À è, ªÀÄvÀÄÛ
PÀ¯ÉUÀ¼À°è EzÀgÀ ±Á±ÀévÀ ¥Àæ¨sÁªÀ ¥ÀæwzsÀé¤¸ÀÄvÀÛzÉ.
5. ¤ªÀÄä ¥ÀæUÀw ¥Àj²Ã®£É
1. SÁ° eÁUÀUÀ¼À£ÄÀ ß vÀÄA©.
1. AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À EwºÁ¸ÀzÀ°è, _________DyðPÀ ©PÀÌlÄÖ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄvÀÛzÉ.
2. 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DyðPÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è, _____ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ°è «²µÀÖ ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß

¥ÀqÉ¢zÉ.
3. ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA AiÀiÁgÀÄ ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀgÀÄ?
4. ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA C£ÀÄß AiÀiÁªÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV ¥ÀjZÀ¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ?
À è ¸Àj ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥Àà£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
5. PÉÊUÁjQÃPÀgÀtªÀÅ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtªÁVzÉ.
6. ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA MAzÀÄ ªÀµÀð PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

7. eÁUÀwPÀ DyðPÀ ©PÀÌlÄÖ PÉ¼ÀV£À AiÀiÁªÀÅzÀÄ ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ?
C) 1931 AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï ¹ÖæÃmï

D) 1929 ªÁ¯ï ¹ÖæÃmï
E) 1935 CªÉÄÃjPÁ
F) 1930 AiÀÄÄPÉ
8. ºÀ§ðmïð ºÀÆªÀgï AiÀiÁªÀ gÁµÀÖæzÀ CzsÀåPÀëgÁVzÀÝgÀÄ?

C) CªÉÄÃjPÁ
D) ¥sÁæ£ïì
E) dªÀÄð¤
F) AiÀÄÄPÉ
GvÀÛgU
À À¼ÀÄ:
1. 1929
2. ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA
3. ºÀ§ðmïð ºÀÆªÀgï
4. AiÀÄÄzÀÞ ¸Á® ¥ÁªÀw ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀÄ¥ÁªÀw ¸ÀA§A¢üvÀ «ZÁgÀPÁÌV
5. vÀ¥ÀÅà
6. ¸Àj
7. 1929 ªÁ¯ï ¹ÖæÃmï
8. CªÉÄÃjPÁ
5.7 ¸ÁgÁA±À
ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ 1929gÀ DyðPÀ ©PÀÌlÄÖ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀUÀ½UÉ D¼ÀªÁzÀ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼£ À ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ, eÁUÀwPÀ DyðPÀ ¨sÀÆzÀÈ±Àå ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÁAwæPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄºÀvÀé¥ÀÇtðªÁV gÀÆ¦¹vÀÄ. 1931 gÀ°è AiÀÄÄ.J¸ï. CzsÀåPÀë ºÀ§ðmïð ºÀÆªÀgï ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀ ºÀÆªÀgï
ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA, ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á® ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß vÁvÁÌ°PÀªÁV ¸ÀÜVvÀUÉÆ½¹vÀÄ,
DyðPÀ MvÀÛqÀªÀ£ÄÀ ß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¹ÜgÀUÉÆ½¸À®Ä GzÉÝÃ²vÀªÁVvÀÄÛ. DzÁUÀÆå,
1929gÀ DyðPÀ ©PÀÌlÄÖ, ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀ JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀÅzÀÄ, ªÁå¥ÀPÀ DyðPÀ zsÀéA¸ÀªÀ£ÄÀ ß
ºÉÆgÀºÉÆ«Ää¹vÀÄ, ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À «¥sÀ®vÉ, ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ GvÁàzÀ£A É iÀÄ£ÀÄß
PÀÄ¹vÀªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. F DyðPÀ vÉÆAzÀgÉUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀðvÉÆÃªÀÄÄRªÁV UÀrUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃjzÀªÀÅ, ¸ÁªÀiÁfPÀ
C±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÉ, ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆ®vÀB
ªÀÄgÀÄgÀÆ¥ÀUÉÆ½¹vÀÄ. F WÀlPÀªÀÅ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ dn® DyðPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼£ À ÀÄß C£ÉéÃ¶¸À®Ä
GzÉÝÃ²¹zÀÄÝ, ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ eÁUÀwPÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EzÀgÀ ªÁå¥ÀPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À §UÉÎ
CxÉÊð¸ÀÄvÀÛzÉ, ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è ªÀÈwÛfÃªÀ£ª
À À£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ «zÁåyðUÀ½UÉ D
PÁ®WÀlÖzÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À ¸ÀA¥ÀÇtð CjªÀ£ÄÀ ß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
1. ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA: 1931gÀ°è AiÀÄÄ.J¸ï. CzsÀåPÀë ºÀ§ðmïð ºÀÆªÀgï ¥ÁægÀA©ü¹zÀ eÁUÀwPÀ DyðPÀ
MvÀÛqÀUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ ¥ÀjºÁgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸Á® ¥ÁªÀwUÀ¼À vÁvÁÌ°PÀ ¸ÀÜVvÀ,.
2. 1929gÀ DyðPÀ ©PÀÌlÄÖ: ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀ JAzÀÄ ºÉ¸Àj¸À®àlÖ, EzÀÄ ¨sÁj ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, ¨ÁåAPÀÄUÀ¼À
«¥sÀ®vÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ PÀÄ¹vÀ¢AzÀ PÀÆrzÀ UÀA©üÃgÀ eÁUÀwPÀ DyðPÀ PÀÄ¹vÀªÁVvÀÄÛ.
3. CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ: DyðPÀ ©PÀÌlÄÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãw ¤zsÁðgÀUÀ¼À eÁUÀwPÀ gÁdvÁAwæPÀ

¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ, ªÁå¥ÁgÀ eÁ®UÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆgÁdQÃAiÀÄ ¹ÜgÀvÉ ªÉÄÃ¯É ªÁå¥ÀPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ.
4. eÁUÀwPÀ DyðPÀ zÀÈ±Àå: eÁUÀwPÀªÁV DyðPÀvÉUÀ¼À MmÁÖgÉ ¹Üw ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀ. ªÁå¥ÁgÀzÀ
ºÀjªÀÅUÀ¼ÀÄ, PÀgÉ¤ì «¤ªÀÄAiÀÄ zÀgÀUÀ¼ÄÀ , ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄAvÀºÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.
5. gÁdvÁAwæPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ: gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀAªÀºÀ£U À À¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀZð

É UÀ¼ÀÄ, ºÉZÁÑV DyðPÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ©PÀÌlÄÖUÀ½AzÀ ¥ÉæÃjvÀªÁVzÀÄÝ, ªÉÄÊwæUÀ¼ÀÄ, M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ AiÀÄvÀßUÀ½UÉ
¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀÅzÁVzÉ.
1. ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA CzÀgÀ PÁ®zÀ DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä ºÉÃUÉ ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ DyðPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É EzÀjAzÀ GzÉÝÃ²vÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÄÀ K£ÀÄ?
2. 1929gÀ DyðPÀ ©PÀÌnÖ£À ªÀÄÆ® PÁgÀtUÀ¼ÀÄ K£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ eÁUÀwPÀªÁV ºÉÃUÉ ¥ÀævÀåPÀëªÁ¬ÄvÀÄ, ««zsÀ
zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ jÃwAiÀÄ°è ºÉÃUÉ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjvÀÄ?
3. 1929gÀ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀªÀÅ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À gÁdvÁAwæPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃjvÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ F
CªÀ¢üAiÀÄ°è£À CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ CxÀªÁ ¸ÀAWÀµÀðzÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÉÃ£ÀÄ?
4. eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÄÀ AiÀiÁªÀÅªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼£
À ÀÄß vÀVÎ¸À®Ä ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ ¥ÀæwQæ¬Ä¹vÀÄ?
5. 1929gÀ DyðPÀ ©PÀÌlÄÖ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À
¥ÀxÀªÀ£ÀÄß ºÉÃUÉ gÀÆ¦¹vÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ F CªÀ¢ü¬ÄAzÀ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä AiÀiÁªÀ
¥ÁoÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ?
ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ 1929gÀ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ §UÉÎ ªÀiÁ»w ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä PÉ® ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß
C£ÉéÃ¶¸À§ºÀÄzÀÄ:
1. "¢ UÉæÃmï r¥Éæ±À£ï: J qÉÊj" - ¨ÉAd«Ä£ï gÉÆÃvï: F ¥ÀÅ¸ÀÛPÀzÀ°è ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ºÀ¸ÀÛzÀ
SÁvÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæw©A§UÀ¼ÀÄ, ºÁUÀÄ ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ZÀZÉðUÀ¼ÀÄ
¸ÉÃjªÉ.
2. "¢ ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA D¥sï 1931: PÁ¸À¸ï, PÁ¤ìPÉé£ì¸À ï, CAqï PÀÆå¸ïð" - ºÀªÀÄð£ï ¥sÉÊ£Àgï: F ±ÉÊPÀëtÂPÀ
PÉ®¸ÀªÀÅ ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA, CzÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ, ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ §½PÀzÀ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÀ¼À£ÀÄß
«ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
3. "¢ UÉæÃmï r¥Éæ±À£ï: CªÉÄjPÁ 1929-1941" - gÁ§mïð J¸ï. ªÉÄPÀJ¯ÉÊé£ï: F ¸ÀA¥ÀÇtð LwºÁ¹PÀ
«±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ°è ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ ««zsÀ DAiÀiÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ¸ÉÃjzÀAvÉ ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA ªÀÄvÀÄÛ D PÁ®zÀ
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ DyðPÀ ¥Àj¹Üw ZÀað¸À¯ÁVzÉ.
4. "ºÀÆªÀgï: C£ï JPÁìÖærð£Àj ¯ÉÊ¥sï E£ï JPÁìÖærð£Àj mÉÊªÀiïì" - PÉ¤vï ªÉÊmï: F fÃªÀ£À ZÀjvÉæAiÀÄ°è
CzsÀåPÀë ºÀ§ðmïð ºÀÆªÀgï CªÀgÀ fÃªÀ£ÀzÀ zÀÈ¶ÖPÆ
É Ã£ÀUÀ¼ÀÄ, CªÀgÀ ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ CzsÀåPÀëvÉ ªÀÄvÀÄÛ
ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA CªÀgÀ ¤ÃwUÀ¼À PÀÄjvÀÄ «ªÀj¸À¯ÁVzÉ.
5. ±ÉÊPÀëtÂPÀ d£Àð UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯ÉÃR£ÀUÀ¼ÀÄ: EAvÀºÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ¥ÀæZÀ°vÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ ±ÉÊPÀëtÂPÀ
¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£U É À¼ÉÆA¢UÉ d£Àð¯ï D¥sï JPÀ£Á«ÄPï »¸ÀÖj, JPÀ£Á«ÄPï »¸ÀÖj jªÀÇå, ªÀÄvÀÄÛ d£Àð¯ï D¥sï
CªÉÄjPÀ£ï »¸ÀÖj ²Ã¶ðPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À§ºÀÄzÀÄ.
F ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ ºÀÆªÀgï ªÉÆgÀmÉÆÃjAiÀÄA, ªÀÄºÁ£ï PÀÄ¹vÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀð ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄzÀ PÀÄjvÀÄ vÀÄA§ÄªÀiÁ»w ªÀÄvÀÄÛ zÀÈ¶ÖPÆ
É Ã£ÀUÀ¼À£ÀÄß
MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ.
-------
\
¨ÁèPï-1
WÀlPÀ-6
JgÀqÀÄ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À dUÀvÀÄÛ, gÁμÀÖæUÀ¼À °ÃUï-¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸ÀÄgÀPÀëvÉ-¥sÉæAZï ¸ÀÄgÀPÀëvÉUÉ ±ÉÆÃzsÀ
gÀZÀ£É
6.0 GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÄÀ
6.1 ¦ÃpPÉ
6.2 JgÀqÀÄ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À dUÀvÀÄÛ
6.3 gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï
6.4 ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¨sÀzÀævÉ
6.5 ¥sÉæAZï ¸ÀÄgÀPÀëvÉUÉ ±ÉÆÃzsÀ
6.6 ¤ªÀÄä ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¹
6.7 ¸ÁgÁA±À
• JgÀqÀÄ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À «±ÀézÀ°è °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì ¸ÀÈ¶ÖUÉ PÁgÀtªÁzÀ LwºÁ¹PÀ »£Éß¯ÉAiÀÄ£ÀÄß
CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
• °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì£À «£Áå¸À, AiÀÄAvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄð¥ÀzsÀÞwAiÀÄ£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
• CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄAvÀºÀ vÀvÀéªÀ£ÀÄß C£ÉéÃ¶¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
• ¥sÁæ£ïì£À ¨sÀzÀævÁ ºÀÄqÀÄPÁlªÀ£ÀÄß ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.

6.1 ¦ÃpPÉ
¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÁÜ¦vÀªÁzÀ gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï, CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ gÁdvÁAwæPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºPÀ ÁgÀzÀ
EwºÁ¸ÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁV ¥Àjt«Ä¹zÉ. F AiÉÆÃd£É, EzÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ, gÀZÀ£É, PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ,
AiÀÄ±À¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß D¼ÀªÁV ¥Àj²Ã°¸ÀÄvÀÛzÉ, AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ «±ÀéPÀæªÀÄzÀ°è EzÀgÀ ¥ÁvÀæzÀ ¸ÀªÀÄUÀæ
CxÀðªÀ£ÄÀ ß ¤ÃqÀ®Ä GzÉÝÃ²¹zÉ. F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£U É ÉÆÃ¸ÀÌgÀ gÀa¹zÀ ªÀÄÆ® vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄRå ºÉÆÃgÁlUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄ ªÁgÀ¸ÀvÀéªÀ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, F ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëAiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßzÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ
±Á±ÀévÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÄÀ ß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä £ÁªÀÅ ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÉÛÃªÉ.
6.2 JgÀqÀÄ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À dUÀvÀÄÛ

ªÉÆzÀ®£ÉÃ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀA¸ÉÜAiÀiÁV gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁ¬ÄvÀÄ, AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï
ªÀÄvÀÄÛ dUÀvÀÛ£ÄÀ ß ºÁ¼ÀÄªÀiÁrzÀ ¸ÀAWÀµÀðªÀÅ £Á±ÀzÀ, £ÀµÀÖzÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¤gÁ±ÉAiÀÄ ¢ÃWÀð UÀÄgÀÄvÀÄUÀ¼À£ÀÄß
©lÄÖºÉÆÃ¬ÄvÀÄ. F ¥Àæ§AzsÀªÀÅ °ÃUï ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ PÁgÀtªÁzÀ »£Éß¯ÉAiÀÄ£ÀÄß, LwºÁ¹PÀ ¸ÀAPÀ®à, ¥ÀæªÀÄÄR
WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ F CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwAiÀÄ ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëAiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¹zÀ
ªÀÄÆ®vÀvÀÛéUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
1914 jAzÀ 1918 gÀªÀgÉUÉ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞªÀÅ ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀvÀÛéUÀ¼ÁzsÁjvÀ
¸ÀAWÀµÀðªÁVvÀÄÛ, EzÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼À£ÄÀ ß »A¸ÁvÀäPÀ ¸ÀÄ½UÁ½AiÀÄ°è ¹QÌºÁQ¹vÀÄ, gÁdQÃAiÀÄ zÀÈ±ÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
ªÀiÁ£ÀªÀ£À §Ä¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB gÀÆ¦¹vÀÄ. £Á±ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁt, fÃªÀ£ÀµÀÖ, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ C¤²ÑvÀvÉ AiÀÄÄzÀÞzÀ°è
¥ÀvÀ£ÀUÉÆAqÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¨sÀ«µÀåzÀ°è EAvÀºÀ ©PÀÌlÖ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä vÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß ºÀÄqÀÄPÀ®Ä ¸ÁªÀÄÆ»PÀ
§AiÀÄPÉAiÀÄ£ÀÄß J©â¹vÀÄ. EzÀÄ AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ ¥ÀÅ£Àgï ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAzsÁ£ÀvÉAiÀÄ ¸À¤ßªÉÃ±ÀzÀ°è gÁµÀÖæUÀ¼À
°ÃUï DAiÉÆÃUÀzÀ D¯ÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄÄ ¨ÉÃgÀÆjvÀÄ.
gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ PÉÃAzÀæ©AzÀÄ, CzsÀåPÀë ªÀÅqïgÉÆÃ «®ì£ï CªÀgÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀzÀ ºÀ¢£Á®ÄÌ
©AzÀÄUÀ¼ÀÄ, AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ¸ÀéAiÀÄA¤tðAiÀÄzÀ vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ, ±À¸ÀÛæ¸ÀfÓvÀ «¯ÉÃªÁj, ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ gÁdvÁAwæPÀvÉ
ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwAiÀÄ£Àß PÁ¥ÁqÀ®Ä CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£U É ÁV gÀÆ¦vÀUÉÆAqÀ ºÉÆ¸À eÁUÀwPÀ
ªÀåªÀºÁgÀPÁÌV ¤Ã®£ÀPëA É iÀiÁV ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÀÄ. «®ì£ï CªÀgÀ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸ÀÄgÀPëv À É ªÀÄvÀÄÛ «ªÁzÀUÀ¼À ±ÁAwAiÀÄÄvÀ
¥ÀjºÁgÀzÀ ¥ÀjPÀ®à£É AiÀÄÄUÀzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ £ÁAiÀÄPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ §Ä¢ÞfÃ«UÀ¼À°è D¼ÀªÁzÀ ¥ÀæwzsÀé¤AiÀiÁ¬ÄvÀÄ, F
vÀvÀÛéUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁÜ¦vÀUÉÆ½¸À®Ä ¸ÀªÀÄ¤évÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßPÉÌ ¨sÀÆ«ÄPÉAiÀÄ£ÀÄß CtÂUÉÆ½¹vÀÄ.
F ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À ¸ÀªÀiÁ¦ÛAiÀÄÄ 1919 gÀ°è ªÉÊ¸ÁðAiÀiï M¥ÀàAzÀzÉÆA¢UÉ vÀ®Ä¦vÀÄ, EzÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ

«±ÀéAiÀÄÄzÀÞªÀ£ÄÀ ß C¢üPÀÈvÀªÁV PÉÆ£ÉUÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï gÀZÀ£ÉUÉ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¤ÃrzÀ «¨sÁUÀUÀ¼£
À ÀÄß
M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. M¥ÀàAzÀzÀ «¢ü X gÀ°è, CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºPÀ ÁgÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ, «ªÁzÀUÀ¼À £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ
¥ÀjºÁgÀ, ªÀÄvÀÄÛ zËdð£ÀåzÀ «gÀÄzÀÞ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ PÁAiÀÄðZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ JA§ °ÃUï
GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¹vÀÄ, EzÀÄ eÁUÀwPÀ ªÉÃ¢PÉAiÀÄ°è ºÉÆ¸À ¥ÀÅgÁvÀ£v À ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÁAwæPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
WÉÆÃ¶¹vÀÄ.
°ÃUï£À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ D±ÁªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀnvÀ PÁAiÀÄðZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É UÁqsÀªÁzÀ
£ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝªÀÅ. EzÀgÀ ¥ÀæªÀÄÄR vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ «ªÁzÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ¸ÀAªÁzÀ,
ªÀÄzsÀå¹ÜP,É ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ D½éPÉAiÀÄ ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ. CzÀgÀ®èzÉÃ, °ÃUï ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À ªÀÄÆ®
PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß, GzÁºÀgÀuÉUÉ DyðPÀ ªÉÊµÀªÀÄåUÀ¼ÀÄ, ¨sÀÆ«Ä «ªÁzÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁw ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß, DyðPÀ
¸ÀºÀPÁgÀ, ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ £ÉgÀªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ C®à¸ÀASÁåvÀgÀ ºÀPÀÄÌ gÀPÀëuÉAiÀÄ PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀjºÀj¸À®Ä
¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ.
DzÀgÉ, °ÃUï vÀ£ßÀ ¸ÁÜ¥À£AÉ iÀÄ DgÀA¨sÀ¢AzÀ®Æ §ÈºÀvï ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼£

À ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ. ¥ÀæªÀÄÄRªÁV, CªÉÄÃjPÁ
¸ÀA¸ÀzÀgÀÄ ªÀ¸ÉÃð¯ïì M¥ÀàAzÀªÀ£ÄÀ ß C£ÀÄªÉÆÃ¢¸À°®è CxÀªÁ °ÃUï ¸ÉÃgÀ°®è JA§ÄzÀjAzÀ DgÀA¨sÀzÀ°è CzÀPÌÉ
ªÀÄÄRå zÉÃ±ÀUÀ¼À C£ÀÄ¥À¹Üw CzÀgÀ eÁUÀwPÀ ¥Àæ¨Ás ªÀªÀ£ÀÄß zÀÄ§ð®UÉÆ½¹vÀÄ. EzÀ®èzÉ, ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À
MªÀÄävÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A©¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj eÁjAiÀÄ PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ PÉÆgÀvÉAiÀÄÄ °ÃUïUÉ ºÉÆ¸À ©PÀÌnÖUÉ
vÀPÀët ¸ÀàA¢¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀ°®è.
F ¸ÀªÁ®ÄUÀ½gÀÄªÀÅzÁzÀgÀÆ, CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR

ªÉÄÊ®ÄUÀ¯ÁèV ¥Àjt«Ä¹vÀÄ, §ºÀÄ¥ÀQëÃAiÀÄ gÁdvÁAwæPv À É, ¸ÀAWÀµÀð ¥ÀjºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À
GvÉÛÃd£ÀPÌÉ ªÀÄÄ£ÀÄßr §gÉ¬ÄvÀÄ. CzÀgÀ ªÁgÀ¸ÀvÀéªÀÅ eÁUÀwPÀ DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß §®¥Àr¸À®Ä ªÀÄÄA¢£À ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À°è
¸ÁA¢ævÀªÁ¬ÄvÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ ¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïì ¸ÁÜ¥À£AÉ iÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
¸ÀA¥ÀÇtðUÉÆArvÀÄ, EzÀÄ °ÃUï£À C£ÀÄ¨sÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁoÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤«ÄðvÀªÁ¬ÄvÀÄ.
EzÀgÀ ¸ÁgÁA±À, gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï AiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ vÀvÀÛj¹gÀÄªÀ dUÀwÛ£À »£Éß¯É «gÀÄzÀÞ ¨É¼É¬ÄvÀÄ, EzÀÄ ¸ÀAWÀnvÀ
¸ÀÄgÀPÀëvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ. EzÀÄ C¥ÀÇtð ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄªÁV ¨sËUÉÆÃ½PÀ
ªÁ¸ÀÛ«PÀvÉUÀ½AzÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ½UÉ M¼ÀUÁzÀgÀÆ, eÁUÀwPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼£ À ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä ºÉZÀÄÑ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA¥ÀQðvÀ
ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÁAwæP« À zsÁ£ÀzÀ £É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß EnÖvÀÄ. EzÀgÀ PÀxÉ ±ÁAwAiÀÄ ±Á±ÀévÀ ºÀÄqÀÄPÁl ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÁ
§zÀ¯ÁUÀÄwÛgÀÄªÀ dUÀwÛ£À°è CAvÀgÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄªÀvÀÛ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£À ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.
6.3 gÁμÀÖæUÀ¼À °ÃUï
gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï ¸ÁÜ¥À£É ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR WÀl£ÉAiÀiÁV, ¨sÀ«µÀåzÀ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß
vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ¸ÁªÀÄÆ»PÀ §AiÀÄPÉ¬ÄAzÀ ¸À£ÀßzÀÞUÉÆArvÀÄ. F
¥Àæ§AzsÀ LwºÁ¹PÀ »£Éß¯É, ¥ÀæªÀÄÄR ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ F ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À®Ä PÁgÀtªÁzÀ
¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÄÀ ß ¥Àj²Ã°¸ÀÄvÀÛzÉ.
1914 jAzÀ 1918 gÀªÀgÉUÉ £ÀqÉzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞªÀÅ eÁUÀwPÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è C¨sÀÆvÀ¥ÀÆªÀð £Á±ÀÀ,
fÃªÀ ºÁ¤ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ C±ÁAwAiÀÄ ¥ÀªÀðPÁ®ªÁVvÀÄÛ. AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄÄVAiÀÄÄwÛzÀÝAvÉ, dUÀwÛ£À £ÁAiÀÄPÀgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ §Ä¢ÞfÃ«UÀ¼ÀÄ EAvÀºÀ ©üÃPÀgÀ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼£ À ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB vÀ¦à¸À®Ä ºÉÆ¸À eÁUÀwPÀ PÀæªÀÄªÀ£ÄÀ ß ¤ªÀiÁðt
ªÀiÁqÀÄªÀ CUÀvÀåªÀ£ÀÄß wÃªÀæªÁV CjvÀÄPÉÆArzÀÝgÀÄ. CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÉÆAzÀ£ÄÀ ß ¸ÀÈ¶Ö¸ÀÄªÀ D¯ÉÆÃZÀ£É F
zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀzÀ PÉÃAzÀæ©AzÀÄªÁVvÀÄÛ. CzÀÄ gÁdvÁAwæPv À ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄUÀªÀÄUÉÆ½¸À§®èzÀÄ, «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀjºÀj¸À§®èzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À§®èzÀÄ.
F ºÉÆ¸À eÁUÀwPÀ PÀæªÀÄzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀQÃ®gÀ°è M§âgÁzÀ CªÉÄÃjPÁ CzsÀåPÀë ªÀÅqïgÉÆÃ «®ì£ï. 1918 gÀ
d£ÀªÀjAiÀÄ°è, «®ì£ï vÀ£ßÀ ºÀ¢£Á®ÄÌ ©AzÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄAr¹zÀgÀÄ, EzÀÄ AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ dUÀwÛUÁV CªÀgÀ
zÀÈ¶ÖAiÀÄ£ÀÄß, zÉÃ±ÀUÀ¼À ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉ, vÉgÉzÀ gÁdvÁAwæPv
À É, ªÀÄÄPÀÛ ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤¶ÌæAiÀÄvÉ ªÀÄÄAvÁzÀ vÀvÀÛéUÀ¼À
DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹vÀÄ. F vÀvÀÛéUÀ¼À°è MAzÀÄ "¸ÁªÀiÁ£Àå gÁµÀÖæUÀ¼À ¸ÀAWÀl£É"AiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À®Ä ¥Àæ¸ÁÛ¥À«vÀÄÛ,
EzÀÄ zÉÃ±ÀUÀ½UÉ ±ÁAwAiÀÄÄvÀªÁV ZÀað¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ «ªÁzÀUÀ¼£ À ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ªÉÃ¢PÉAiÀiÁV
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À°zÉ.
«®ì£ï CªÀgÀ ºÀ¢£Á®ÄÌ ©AzÀÄUÀ¼ÀÄ «ÄvÀæ gÁµÀÖæUÀ¼À°è UÀªÀÄ£ÁºÀð ¥Áæ±À¸ÀÛåªÀ£ÄÀ ß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ
AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ ¸ÀAzsÁ£ÀUÀ¼À ªÀÄÄSÁåA±ÀUÀ¼ÁV ¥Àjt«Ä¹vÀÄ. ¸ÉÆÃvÀ PÉÃAzÀæ ±ÀQÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ ±ÁAw M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÄÀ ß
¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃa¸À®Ä 1919 gÀ ¥Áåj¸ï ±ÁAw ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÀÅ ¸À¨sÉ ¸ÉÃjvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤jÃQëvÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖÃæ AiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ
¸ÀÈ¶ÖUÉ ªÉÃ¢PÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï£À ¸ÁÜ¥À£Á zÀ¸ÁÛªÉÃeÁzÀ °ÃUï PÁ£ÀÆ£ÀÄªÀÅ dªÀÄð¤AiÉÆA¢UÉ ±ÁAw M¥ÀàAzÀªÁzÀ ªÀ¸ÉÃð¯ïì
M¥ÀàAzÀzÀ°è M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. PÁ£ÀÆ¤£À «¢ü X £À°è °ÃUï£À ªÀÄÆ® GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸À¯ÁVvÀÄÛ:
"CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä."
EzÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸ÀÄgÀPÀëvÉ, «ªÁzÀUÀ¼À £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ ¥ÀjºÁgÀ, ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ
DyðPÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ vÀvÀÛéUÀ¼À£ÀÄß MwÛ ºÉÃ½vÀÄ.
1920 d£ÀªÀj 10 gÀAzÀÄ, PÁ£ÀÆ¤£À CUÀvÀå ¸ÀASÉåAiÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ½AzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀqÉzÀ £ÀAvÀgÀ,
gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï C¢üPÈÀ vÀªÁV C¹ÛvÀéPÌÉ §A¢vÀÄ. °ÃUï£À ¥ÀæzsÁ£À PÀZÉÃj ¹élÓ¯ÁåAðqï£À eÉ¤ÃªÁzÀ°è
¸ÁÜ¦vÀªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ vÀl¸ÀÜvÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºPÀ ÁgÀzÀ ¸ÀªÀÄ¥ÀðuÉAiÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀªÁVzÉ.
°ÃUï£À ¸ÀAWÀl£Á gÀZÀ£ÉUÀ¼À°è ¥Àæw¤¢ü¸ÄÀ ªÀ J¯Áè ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ½gÀÄªÀ ¸À¨sÉ, CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ «ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
ZÀað¸À®Ä; ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÁÛ EgÀÄªÀ C¤vÀå ¸ÀzÀ¸ÀåjgÀÄªÀ ªÀÄAqÀ½, EzÀÄ ¸ÀÄgÀPëv À Á
«ZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄwÛvÀÄÛ; ªÀÄvÀÄÛ °ÃUï£À DqÀ½vÁvÀäPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÄÀ ß ¤ªÀð»¸À®Ä PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀÄÄ EvÀÄÛ.
°ÃUï£À GvÀÛªÀÄ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DgÀA©üPÀ D±ÁªÁzÀUÀ½zÀÝgÀÆ, °ÃUï vÀ£Àß ¸ÁÜ¥À£É¬ÄAzÀ¯ÉÃ ¥ÀæªÀÄÄR
¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ. AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì£À C£ÀÄ¥À¹Üw, EzÀÄ ¸É£Émï£À°è «gÉÆÃzsÀzÀ PÁgÀt¢AzÀ °ÃUï
¸ÉÃgÀÄªÀÅ¢®è JA§ÄzÁV, CzÀgÀ eÁUÀwPÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß zÀÄ§ð®UÉÆ½¹vÀÄ. EzÀ®èzÉ, ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À
MªÀÄävÀªÀ£ÀÄß CªÀ®A§£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj eÁjAiÀÄ PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼À PÉÆgÀvÉAiÀÄÄ °ÃUïUÉ zËdð£ÀåªÀ£ÀÄß
vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ¤tð¬Ä¸ÀÄªÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß zÀÄ§ð®UÉÆ½¹vÀÄ.
F ¸ÀªÁ®ÄUÀ½gÀÄªÀÅzÁzÀgÀÆ, gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºPÀ ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwAiÀÄ ºÀÄqÀÄPÁlzÀ°è

MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¹vÀÄ. CzÀgÀ ¸ÁÜ¥À£É eÁUÀwPÀ DqÀ½vÀzÀ°è ¨sÀ«µÀåzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½UÉ
vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ºÁQvÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ ¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïì ¸ÁÜ¥À£ÉAiÉÆA¢UÉ
¸ÀA¥ÀÇtðUÉÆArvÀÄ. °ÃUï£À C£ÀÄ¨sÀªÀUÀ¼ÀÄ, AiÀÄ±À¸ÀÄìUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊ¥sÀ®åUÀ¼ÀÄ §ºÀÄ¥ÀQëÃAiÀÄvÉ, gÁdvÁAwæPÀvÉ,
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¢ü¸ÀÄªÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À°è ZÀZÉðUÀ½UÉ eÁUÀwPÀ ±ÁAwAiÀÄ PÁ¼ÀfAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀÄvÀÛªÉ.
¸ÀzÀ¸ÀåvÀé
gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï 1920gÀ°è 42 ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÉÆA¢UÉ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ, ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì, El° ªÀÄvÀÄÛ
d¥Á£ï£ÀAvÀºÀ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. PÁ®PÀæªÉÄÃt, ¨sËUÉÆÃ½PÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À ¥sÀ®ªÁV CzÀgÀ
¸ÀzÀ¸ÀåvÀé ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ, ºÉÆ¸À zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁzÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ «©ü£ßÀ PÁgÀtUÀ½UÁV
»A¥ÀqÉzÀªÀÅ CxÀªÁ CªÀiÁ£ÀvÀÄUÉÆAqÀªÀÅ. «±ÉÃµÀªÁV, CªÉÄÃjPÁªÀÅ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁUÀzÉ G½¢zÉ, EzÀjAzÀ
°ÃUï£À eÁUÀwPÀ ¥Àæ¨Ás ªÀPÉÌ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjvÀÄ. »A¥ÀqÉAiÀÄ®Ä, 1933 gÀ°è d¥Á£ï ªÀÄvÀÄÛ »lègï ¸ÀPÁðgÀzÀ
CrAiÀÄ°è dªÀÄð¤AiÀÄÄ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆ¼ÀÄîªÀ°è ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÄÀ ß ¥Àæw©A©¹vÀÄ. ¢éwÃAiÀÄ
«±ÀéAiÀÄÄzÀÞªÀÅ °ÃUï£À ¸ÀzÀ¸ÀåvÀéªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ¥ÀjªÀwð¹vÀÄ, EzÀjAzÀ CzÀgÀ «°Ã£ÀUÉÆ¼ÀÄî«PÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀ
AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïì ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ eÁUÀwPÀ DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwgÀPÀëuÉ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À°è
¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ ¸ÀAPÉÃvÀªÁ¬ÄvÀÄ.
vÀvÀÛ÷éUÀ¼ÄÀ
gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ, «ªÁzÀUÀ¼À£ÄÀ ß ±ÁAwAiÀÄÄvÀªÁV

¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄgÀPëv
À ÉAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆ¼ÀÄîªÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀÄÄRå vÀvÀÛéUÀ¼À ªÉÄÃ¯É
¸ÁÜ¦¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F vÀvÀéUÀ¼À°è ¸ÉÃjzÀÝªÀÅ:
1. ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸ÀÄgÀPÀëvÉ: °ÃUï zËdð£ÀåªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆ¼Àî®Ä MAzÀÄ

¸ÁzsÀ£ÀªÁV ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß MwÛ ºÉÃ½vÀÄ. ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀzÀ¸ÀåzÀ ªÉÄÃ¯É zsÀ«ÄÌAiÀÄ£ÀÄß
CxÀªÁ zËdð£Àå PÀÈvÀåUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¸ÀàA¢¸À®Ä ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À®Ä ¤jÃQë¸® À àlÖªÀÅ, EzÀjAzÀ
¸ÀAWÀµÀðUÀ¼£
À ÀÄß LPÀªÀÄvÀå¢AzÀ vÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ.
2. wÃªÀiÁð£À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ: °ÃUï «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ±ÁAwAiÀÄÄvÀªÁV ¥ÀjºÀj¸À®Ä £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ wÃªÀiÁð£À

ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀå¹ÜPA
É iÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæw¥Á¢¹vÀÄ. EzÀÄ ¸ÀzÀ¸åÀ gÁµÀÖæUÀ½UÉ CªÀgÀ ÇÀªÀiÁzsÁ£ÀªÀ£ÄÀ ß CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ
UÀªÀÄ£ÀPÉÌ vÀgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ wÃªÀiÁð£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ £ÁåAiÀÄ¸ÀAUÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁ£À ¥ÀjºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß
PÀAqÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ªÉÃ¢PÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹vÀÄ.
3. ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt: °ÃUï£À UÀÄjUÀ¼À°è MAzÀÄ ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÉÊ¤PÀ
MvÀÛqÀUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÁVvÀÄÛ. EzÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À£ÀÄß ±À¸ÀÛæ ¸À«Äw ªÀÄvÀÄÛ ¤¶ÌæAiÀÄvÉAiÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀvÀÛ
PÉ®¸À ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ, ºÉZÀÄÑ ¹ÜgÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ eÁUÀwPÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß gÀa¸À®Ä GzÉÝÃ²¹vÀÄ.
4. DyðPÀ ¸ÀºÀPÁgÀ: °ÃUï ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä DyðPÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÄÀ ß
CjvÀÄPÉÆArvÀÄ. EzÀÄ DyðPÀ ¸ÀºÀPÁgÀ, ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄÄQÛÃPÀgÀt, ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÄÀ ß GvÉÛÃf¸À®Ä
G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼£ À ÀÄß ¥ÉæÃgÉÃ¦¹vÀÄ, EzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ fÃªÀ£z
À À ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ DyðPÀ
ªÉÊµÀªÀÄåUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ.
5. ªÀiÁ£ÀªÀvÁªÁzÀ: °ÃUï ¤gÁ²ævÀjUÉ £ÉgÀªÀÅ, ¸ÁªÀðd¤PÀ DgÉÆÃUÀå G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ zÁ¸Àå ªÀÄvÀÄÛ
ªÀiÁ£ÀªÀ PÀ¼Àî¸ÁUÀuÉ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁlªÀ£ÄÀ ß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ªÀiÁ£ÀªÀvÁªÁ¢ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½UÉ ªÀÄºÀvÀé ¤ÃrvÀÄ. EzÀÄ
ÇÀºÁAiÀÄPÀgÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆ®
vÀvÀéUÀ¼ÁV GvÉÛÃf¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ.
6. CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ: CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß G½¸ÀÄªÀÅzÀÄ °ÃUï£À ¥ÀæªÀÄÄR

UÀÄjAiÀiÁVvÀÄÛ. ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¸À¨ÉÃPÁVvÀÄÛ, EvÀgÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À ¸ÀÄªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
UËgÀ«¸À¨ÉÃPÁVvÀÄÛ, ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ gÁµÀÖæUÀ¼ÉÆA¢UÉ vÀªÀÄä vÁ¼Éä-²µÁÖZÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¸À¨ÉÃPÁVvÀÄÛ.
7. ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉ: °ÃUï ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉAiÀÄ vÀvÀÛéªÀ£ÀÄß ¨ÉA§°¹vÀÄ, d£ÁAUÀUÀ¼À ¸ÀévÀB vÀªÀÄä gÁdQÃAiÀÄ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß
¤zsÀðj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä DyðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀV£À ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À«®èzÉ
¨É¼É¸ÀÄªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß MwÛ ºÉÃ½vÀÄ.
F vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì£À ªÀÄÆ®¹zÁÞAvÀUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹vÀÄ, ±ÁAw, ¸ÀºÀPÁgÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
eÁUÀwPÀ ªÉÃ¢PÉAiÀÄ°è GvÉÛÃf¸À®Ä CzÀgÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁUÀðzÀ²ð¹vÀÄ. °ÃUï F
DzÀ±ÀðUÀ¼À£ÄÀ ß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ ¤§AðzsÀUÀ¼À£ÄÀ ß JzÀÄj¹zÀgÀÆ, CzÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ
£ÀAvÀgÀzÀ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ £É¯ÉAiÀiÁzÀªÀÅ, CxÁðvï AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïì, EzÀÄ ºÉZÀÄÑ
±ÁAwAiÀÄÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀ dUÀwÛUÁV ¸ÀªÀiÁ£À vÀvÀÛéUÀ¼£
À ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀj¸ÀÄwÛzÉ.
°ÃUï£À ¤§AðzsÀUÀ¼ÄÀ
°ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì vÀ£Àß C¹ÛvÀézÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ºÀ®ªÀÅ ¤§AðzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ, EzÀÄ
±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄªÀ°è ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjvÀÄ. F
¤§AðzsÀUÀ¼ÀÄ PÉ¼V
À £ÀAwªÉ:
1. ¹Ã«ÄvÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀé: °ÃUï£À ¸ÀzÀ¸ÀåvÀéªÀÅ ¸ÁªÀðwæPª

À ÁVgÀ°®è, CªÉÄÃjPÁ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì, dªÀÄð¤ (1926
gÀªÀgÉUÉ), ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï (1934 gÀªÀgÉUÉ) ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄªÀ
CxÀªÁ ©qÀÄªÀ ºÁVgÀ°®è. EzÀÄ °ÃUï£À eÁUÀwPÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ¹Ã«ÄvÀUÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ
¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV eÁjUÉ vÀgÀ®Ä CzÀgÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß zÀÄ§ð®UÉÆ½¹vÀÄ.
2. eÁjUÉÆ½¸À®Ä PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ PÉÆgÀvÉ: °ÃUï£À §½ ±ÀQÛAiÀÄÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ ¸ÉÊ¤PÀ ¥ÀqÉ CxÀªÁ CzÀgÀ
¤tðAiÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß eÁjUÉ vÀgÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ PÉÆgÀvÉ EvÀÄÛ. ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ ¸ÉÊ¤PÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß
«ÄÃ¸À°qÀ®Ä CxÀªÁ zËdð£ÀåPÉÌ ¥Àæw¸ÀàA¢¸À®Ä ¤zsÁðgÁvÀäPÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä »AdjAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ,
EzÀjAzÀ °ÃUï zËdð£ÀåªÀ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄªÀ°è ÇÀºÁAiÀÄPÀªÁVvÀÄÛ JA§ PÀ®à£É vÉÆÃgÀÄwÛvÀÄÛ.
3. ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼À »AdjPÉ: PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ, «±ÉÃµÀªÁV ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ©æl£ï, °ÃUï ªÀÄÆ®PÀ
¤zsÁðgÁvÀäPÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä »AdjAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ, ¸ÀÄgÀPÀëvÁ PÁ¼ÀfUÀ¼£
À ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ¥ÀgÀA¥ÀgÁUÀvÀ
gÁdvÁAwæPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊwæUÀ¼À£ÀÄß DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. F »AdjPÉ °ÃUï£À ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸ÀÄgÀPÀëvÁ
ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß zÀÄ§ð®UÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zËdð£ÀåªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä CzÀgÀ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÄÀ ß CrØ ¥Àr¹vÀÄ.
4. DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉ: AiÀÄÄzÁÞAvÀgÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß DyðPÀ vÉÆAzÀgÉ, gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉ, ªÀÄvÀÄÛ
ºÀ®ªÁgÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è gÁµÀÖæ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ GzÀAiÀÄ PÁt¹UÀÄwÛvÀÄÛ. F CA±ÀUÀ¼ÀÄ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ
£ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄA¢¹zÀªÀÅ, °ÃUï ±Á±ÀévÀ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä PÀµÀÖPg
À ÀªÁ¬ÄvÀÄ.
5. ÇÀªÀÄxÀð ¤±Àê¹ÛçÃPÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ: ¤±Àê¹ÛçÃPÀtªÀ£ÀÄß ¨ÉA§°¹zÀgÀÆ, ªÁå¥ÀPÀ ±À¸ÀÛæ PÀrvÀªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä

°ÃUï£À ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ ÇÀ¥sÀ®ªÁVzÀÝªÀÅ. ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ EvÀgÀ gÁµÀÖæUÀ½AzÀ ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ ¸ÀÄgÀPëv
À Á
¨ÉzÀjPÉUÀ¼À ¨sÀAiÀÄ¢AzÀ KPÀ¥ÀQëÃAiÀÄªÁV ±À¸ÀÛævÁåUÀ ªÀiÁqÀ®Ä »AdjAiÀÄÄwÛzÀÝgÀÄ, EzÀjAzÀ ±À¸ÀÛæ¸ÀdÓvÉ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÉÊ¤QÃPÀgÀt ªÀÄÄAzÀÄªÀj¬ÄvÀÄ.
6. ªÀ¸ÁºÀvÀÄ «ZÁgÀUÀ¼À°è «ÄwAiÀiÁzÀ C¢üPÁgÀ: ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÄÀ ß ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀiÁqÀ®Ä °ÃUï£À

ªÀÄAqÉÃmï ªÀåªÀ¸ÉÜ, GvÀÛªÀÄ DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÄÀ ß ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ,
¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆuÉUÁjPÉUÉ PÉÆgÀvÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÀ nÃPÉ JzÀÄj¹vÀÄ. «±ÉÃµÀªÁV ªÀ¸ÁºÀvÀÄ D½éPÉAiÀÄ
CrAiÀÄ°è EgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, °ÃUï ªÀ¸ÁºÀvÀÄ zÀÆgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀéAiÀÄA-¤zsÁðgÀzÀ UÀÄjUÀ¼£
À ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä
ºÉÆÃgÁl ªÀiÁrvÀÄ.
7. ©PÀÌnÖ£À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ: ¥ÀæªÀÄÄR ©PÀÌlÄÖUÀ¼ÀÄ, GzÁºÀgÀuÉUÉ ªÀÄAZÀÄjAiÀÄ£ï ªÀÄvÀÄÛ

C©¹ì¤AiÀÄ£ï ©PÀÌlÄÖUÀ½UÉ °ÃUï ¥ÀæwQæAiÉÄ zËdð£Àå PÀÈvÀåUÀ¼£ À ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä CxÀªÁ zËdð£ÀåPÁj gÁdåUÀ¼À
«gÀÄzÀÞ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß eÁj ªÀiÁqÀ®Ä CzÀgÀ ÇÀªÀÄxÀðvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÊ¯ÉÊmï ªÀiÁrvÀÄ. F «¥sÀ®vÉUÀ¼ÀÄ
±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä °ÃUï£À ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ªÉÄÃ°£À £ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß zÀÄ§ð®UÉÆ½¹vÀÄ.
8. gÁµÀÖæ¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ ºÉZÀÑ¼À: °ÃUï gÁµÀÖæ¨sÁªÀ£Á ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀðD¢üPÁj DqÀ½vÀzÀ ºÉZÀÑ¼ÀªÀ£ÀÄß,

«±ÉÃµÀªÁV dªÀÄð¤, El° ªÀÄvÀÄÛ d¥Á£ï£À°è, JzÀÄj¹vÀÄ. F DqÀ½vÀUÀ¼ÀÄ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸ÀÄgÀPëvÀ ÉAiÀÄ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ²ß¹, ºÉaÑzÀ ©PÀÌlÄÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀðUÀ½UÉ PÁgÀtªÁzÀªÀÅ.
CzÀgÀ GzÁvÀÛ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉ®ªÀÅ UÀªÀÄ£ÁºÀð ¸ÁzsÀ£U É À½zÀÝgÀÆ, AiÀÄÄzÁÞAvÀgÀ CªÀ¢üAiÀÄ
gÀÆ¥ÁAvÀgÀ²Ã® fAiÉÆÃ¥Á°nPÀ¯ï ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß CwPÀæ«Ä¸À®Ä °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì PÉÆ£ÉUÀÆ ºÉÆÃgÁl
ªÀiÁrvÀÄ. EzÀgÀ PÉÆgÀvÉUÀ¼ÀÄ ºÉZÄÀ Ñ zÀÈqsÀªÁzÀ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæUÀ¼À CUÀvÀåªÀ£ÀÄß
JwÛ»rzÀªÀÅ, EªÀÅUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄªÁV «±Àé AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïì ¸ÁÜ¥À£A
É iÀiÁ¬ÄvÀÄ.
¸ÁzsÀ£U
É À¼ÀÄ
C£ÉÃPÀ ¤§AðzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄªÁV «¸Àdð£ÉAiÀiÁzÀgÀÆ, °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì vÀ£Àß C¹ÛvÀézÀ
CªÀ¢üAiÀÄ°è ºÀ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR AiÀÄ±À¸ÀÄìUÀ¼À£ÄÀ ß ¸Á¢ü¹zÉ. F ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ, ¸ÀAWÀµÀð
¥ÀjºÁgÀ, ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À°è ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ PÉÆqÀÄUÉUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛªÉ. °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì£À
PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ »ÃVªÉ:
1. ¸ÀAWÀµÀð ¥ÀjºÁgÀ: °ÃUï ºÀ®ªÀÅ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ ¤Ãr ¥ÀjºÀj¹vÀÄ,

¸ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV AiÀÄÄzÀÞUÀ¼ÁV ªÀiÁ¥ÁðmÁUÀzÀAvÉ vÀqÉ»r¬ÄvÀÄ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, 1920gÀ°è
¦ü£ÉèAqï ªÀÄvÀÄÛ ¹éÃqÀ£ï £ÀqÀÄ«£À UÀr ¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ 1925gÀ°è VæÃ¸ï ªÀÄvÀÄÛ §¯ÉÎÃjAiÀiÁ £ÀqÀÄ«£À UÀr
¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸À®Ä EzÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ, EzÀÄ £ÀAiÀÄªÁzÀ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉAiÀÄ°è EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÀvÀéªÀ£ÀÄß
vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ.
2. C®à¸ÀASÁåvÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÄÀ : °ÃUï C®à¸ÀASÁåvÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÉAiÀÄ ¥ÀgÀªÁV ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁrvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ««zsÀ
zÉÃ±ÀUÀ¼À°è C®à¸ÀASÁåvÀgÀ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä PÉ®¸À ªÀiÁrvÀÄ. EzÀÄ C®à¸ÀASÁåvÀgÀ
ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À «¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹vÀÄ, C®à¸ÀASÁåvÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸À®Ä, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¹vÀÄ.
3. ¤gÁ²ævÀ ¸ÀºÁAiÀÄ: ªÉÆzÀ® ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ ¤gÁ²ævÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ¼ÁAvÀgÀUÉÆAqÀ ªÀåQÛUÀ½UÉ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ
¸ÀºÁAiÀÄ MzÀV¸ÀÄªÀ°è °ÃUï ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹vÀÄ. EzÀÄ ¥ÀjºÁgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ, ¥ÀÅ£ÀªÀð¸Àw
PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÁAiÀÄ «vÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄUÉÆ½¹vÀÄ, AiÀÄÆgÉÆÃ¥ÁzÁzÀåAvÀ ¤gÁ²ævÀgÀ
zÀÄgÀAvÀªÀ£ÀÄß vÀVÎ¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ.
4. DgÉÆÃUÀå PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ: °ÃUï ¸ÁªÀðd¤PÀ DgÉÆÃUÀå PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀ vÀqÉUÀlÄÖ«PÉAiÀÄ£ÀÄß eÁUÀwPÀ
ªÀÄlÖzÀ°è ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ. EzÀÄ ªÀÄ¯ÉÃjAiÀiÁ, PÀëAiÀÄgÉÆÃUÀ, ªÀÄvÀÄÛ PÀÄµÀÖgÉÆÃUÀzA
À vÀºÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß
JzÀÄj¸À®Ä C©üAiÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægA À ©ü¹vÀÄ, ¸ÁªÀðd¤PÀ DgÉÆÃUÀå ¤ÃwUÀ¼À°è ªÀÄvÀÄÛ DgÉÆÃUÀå ¸ÉÃªÉAiÀÄ°è
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹vÀÄ.
5. ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ: «±Á® ªÀÄlÖzÀ ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt ¸ÁzsÀ£U É À¼À°è ¸ÀA¥ÀÇtð AiÀÄ±À¹éAiÀiÁUÀ¢zÀÝgÀÆ, °ÃUï
±À¸ÀÛæ PÀrvÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt PÀæªÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ ZÀZÉðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ M¥ÀàAzÀUÀ¼£À ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ. EzÀÄ ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt
¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ M¥ÀàAzÀUÀ¼£ À ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¹vÀÄ, ¨sÀ«µÀåzÀ ±À¸ÛæÀ ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀªÀiÁtÄ ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀt
¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½UÉ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
6. CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ: °ÃUï ¸ÀªÀÄÄzÀæzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ, AiÀÄÄzÀÞzÀ PÉÊ¢UÀ¼£ À ÀÄß £ÀqÉ¹PÉÆ¼ÀÄî«PÉ, ªÀÄvÀÄÛ
gÁdvÁAwæPÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼£ À ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¹zÁÞAvÀUÀ¼À
C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¸ÀºÀPÁgÀ ¤ÃrvÀÄ. EzÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ zÉÃ±ÁAvÀgÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä PÁ£ÀÆ£ÀÄ ZËPÀlÖ£ÄÀ ß
¸ÁÜ¦¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrvÀÄ.
7. ªÀ¸ÁºÀvÀÄ DqÀ½vÀ: °ÃUï vÀ£ßÀ D¢ü¥ÀvÀå ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄr ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ
¥Àj²Ã®£É ªÀiÁrvÀÄ, F ¥Àz æ ÉÃ±ÀUÀ¼°
À è GvÀÛªÀÄ DqÀ½vÀ, DyðPÀ C©üªÀÈ¢Þ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß
GvÉÛÃf¹vÀÄ.
8. ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÊPÀëtÂPÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ: °ÃUï ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ «¤ªÀÄAiÀÄ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ, ±ÉÊPÀëtÂPÀ

G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÄÀ , ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸åÀ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¨Ë¢ÞPÀ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß ¨ÉA§°¹vÀÄ, PÀ¯É, «eÁÕ£À, ªÀÄvÀÄÛ
ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄvÉAiÀÄ PÉëÃvÀæUÀ¼À°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄî«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºPÀ ÁgÀªÀ£ÄÀ ß GvÉÛÃf¹vÀÄ.
°ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì ¨É£ÉßÃjzÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀ£ÉÃ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞPÌÉ PÁgÀtªÁzÀ eÁUÀwPÀ
G¢éUÀßvÉUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹zÀgÀÆ, EzÀgÀ ¸ÁzsÀ£U É À¼ÀÄ ¨sÀ«µÀåzÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÄÀ , GzÁºÀgÀuÉUÉ,
AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃµÀ£ïì,UÀ½UÉ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ. °ÃUï£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉ ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À PÁ®zÀ°è ±ÁAw, ªÀiÁ£ÀªÀ
ºÀPÄÀ ÌUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆáwðUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.
°ÃUï D¥sï £ÉÃμÀ£ïì£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉ
¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ 1920gÀ°è ¸ÁÜ¦vÀªÁzÀ °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì, EAzÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ
¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÄÀ ß gÀÆ¦¸ÀÄwÛgÀÄªÀ MAzÀÄ UÀA©üÃgÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ©lÄÖºÆ
É ÃVzÉ. 1946gÀ°è
«¸Àdð£ÉAiÀiÁzÀgÀÆ, °ÃUï£À ¥Àæ¨sÁªÀ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR PÉëÃvÀæUÀ¼°
À è ¥ÀæwzsÀé¤¸ÀÄwÛzÉ.
ªÉÆzÀ°UÉ, °ÃUï CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ C£ÉéÃµÀuÉUÉ MAzÀÄ ¤zÀ±Àð£ÀªÀ£ÀÄß
MzÀV¹vÀÄ. EzÀgÀ ¸ÀÈ¶Ö ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ ±ÀQÛ gÁdQÃAiÀÄ¢AzÀ ¥ÀæªÀÄÄR wgÀÄªÀÅ, gÁdvÁAwæPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀå¹ÜPÉ
ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À ±ÁAwAiÀÄÄvÀ ¥ÀjºÁgÀªÀ£ÀÄß MwÛºÃÉ ½vÀÄ. °ÃUï£À MqÀA§rPÉAiÀÄ°è ¨sÀ«µÀåzÀ AiÀÄÄzÀÞUÀ¼À£ÀÄß
vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ¸ÀªÀÄÆºÀ gÀPëu
À Á ªÀÄvÀÄÛ ¤±Àê¹ÛçÃPÀgÀtzÀ ¹zÁÞAvÀUÀ¼À£ÀÄß
gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
JgÀqÀ£ÉAiÀÄzÁV, °ÃUï CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞUÉ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ.
EzÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ ¸ÁÜ¬ÄÃ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ (PCIJ), CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄ (ICJ)
¸ÁÜ¦¹vÀÄ, ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¹zÁÞAvÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä. °ÃUï
ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À£ÀÄß, GzÁºÀgÀuÉUÉ, ªÀÄ£ÀÄµÀågÀ ªÁå¥ÁgÀ, ¤gÁ²ævÀgÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ C®à¸ÀASÁåvÀgÀ gÀPÀëuÉ,
eÁUÀwPÀ ªÀÄlÖzÀ°è ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À gÀPÀëuÉUÉ MAzÀÄ ZËPÀlÖ£ÄÀ ß ºÁQvÀÄ.
ºÉZÁÑV, DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À°è °ÃUï£À ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ F PÉëÃvÀæUÀ¼À°è CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ

¸ÀºÀPÁgÀzÀ PÁæAwUÉ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrªÉ. EzÀÄ DgÉÆÃUÀå, PÁ«ÄðPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ªÉÄÃ°£À
AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ, «±Àé DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜ (WHO) ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀl£É
(ILO)zÀAvÀºÀ ¨sÀ«µÀåzÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½UÉ DzsÁgÀªÀ£ÀÄß MzÀV¹vÀÄ.
F PÉÆqÀÄUÉUÀ¼À£ÄÀ ß ¤ÃrzÀgÀÆ °ÃUï ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤§AðzsÀUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ, EzÀÄ CAwªÀÄªÁV

EzÀgÀ ¥ÀvÀ£ÀPÌÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï ¸ÉÃjzÀAvÉ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼À
C£ÀÄ¥À¹Üw EzÀgÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß QAavÁÛzÀgÀÆ zÀÄ§ð®UÉÆ½¹vÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ d¥Á£ï ªÀÄvÀÄÛ El° »ÃUÉ gÁdåUÀ¼À
DPÀæªÀÄtPÁj QæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä «¥sÀ®ªÁzÀzÀÄÝ °ÃUï ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV eÁj
ªÀiÁqÀ®Ä «¥sÀ®ªÁzÀÄzÀ£ÄÀ ß vÉÆÃj¹vÀÄ.
DzÀgÉ, °ÃUï£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃµÀ£ïì£À £ÀAvÀgÀzÀ ¦Ã½UÉAiÀÄ°è PÀ°vÀ ¥ÁoÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄzsÁjvÀ
¸ÀA¸ÁÜvÀäPÀ ZËPÀnÖ£À gÀÆ¥ÀzÀ°è ªÀÄÄAzÀÄªÀj¢zÉ. °ÃUï£À ¹zÁÞAvÀUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁzÀ AiÀÄÄJ£ï C¢ü¸ÀÆZÀ£É,
¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉ, ±ÁAwAiÀÄÄvÀ «ªÁzÀ ¥ÀjºÁgÀ, ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À gÀPÀëuÉUÉ MvÀÄÛ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. §zÀævÁ
¸À«Äw, ¸ÉÊ¤PÀ QæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¤§AðzsÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄªÉÆÃ¢¸À®Ä ±ÀQÛAiÉÆA¢UÉ, eÁUÀwPÀ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß
PÁ¥ÁqÀ®Ä °ÃUï£À zÀÈ¶ÖAiÀÄ°è ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ.
wÃªÀiÁð£ÀªÁV, °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì DzsÀÄ¤PÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è ±Á±ÀévÀ

¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ©nÖzÉ. ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ ¥ÀgÀªÁV EzÀgÀ ¥ÀæZÁgÀ, CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ
ºÀPÄÀ ÌUÀ¼À GvÉÛÃd£É, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è eÁUÀwPÀ DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É
¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀÄwÛªÉ, EzÀgÀ°è LwºÁ¹PÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄ «¸Àdð£ÉAiÀÄÄ EgÀÄªÁVAiÀÄÆ EzÀgÀ
DzÀ±ÀðUÀ¼À ±Á±ÀévÀ ¸ÀA§AzsÀvÉUÉ MwÛºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ.
6.4 ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉ
¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è MAzÀÄ ¥ÀjPÀ®à£É, EzÀÄ DPÀæªÀÄtªÀ£ÄÀ ß vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ
±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä gÁµÀÖæUÀ¼À UÀÄA¦¤AzÀ ¸ÀªÀÄÆºÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß MwÛºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
gÀPÀëuÁ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄA¦£À AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀzÀ¸ÀågÀ «gÀÄzÀÞ ¨ÉzÀjPÉUÀ½UÉ MlÄÖUÀÆr£À ¥ÀæwQæAiÉÄ ¤ÃqÀ®Ä
§zÀÞvÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀªÁVzÀÝ LwºÁ¹PÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÀÄ
CAvÀgÀAiÀÄÄzÀÞ CªÀ¢üAiÀÄ ¥sÉæAZï ¨sÀzÀævÁ ºÀÄqÀÄPÁlªÁVzÉ.
¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ, ¥sÁæ£ïì AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼À°è MAzÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄävÀÄ DzÀgÉ
AiÀÄÄzÀÞzÀ ¨ÁQ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤ FV£À DPÀæªÀÄtPÁj ¥ÀÅ£Àgï CªÀ¯ÉÆÃPÀ£À ±ÀQÛUÀ¼À KjPÉ¬ÄAzÀ
UÀªÀÄ£ÁºÀð ¨sÀzÀævÁ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÄÀ ß JzÀÄj¹vÀÄ. ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ zsÀéA¸ÀPÁj ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ ¥sÉæAZï
¤ÃwUÀ¼À°è ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ªÀiÁgÀPÀ ¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄªÀ ¨sÀzÀævÁ PÀæªÀÄUÀ½UÉ DzÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀAvÉ ªÀiÁrvÀÄ.
F ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼£ À ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä, ¥sÁæ£ïì vÀ£Àß »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß gÀQë¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæzÉÃ²PÀ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
RavÀ¥Àr¸À®Ä ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀQæAiÀÄªÁV ¨ÉA§°¹vÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ EvÀgÀ
gÁµÀÖæUÀ¼ÉÆA¢UÉ MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀÅzÉÃ EzÀgÀ GzÉÝÃ±ÀªÁVvÀÄÛ, EzÀÄ ¸ÀA¨sÀªÀ¤ÃAiÀÄ
¨ÉzÀjPÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ MPÀÆÌlªÀ£ÀÄß gÀa¸À®Ä.
6.5 ¥sÉæAZï ¨sÀzÀævÁ ºÀÄqÀÄPÁl
¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥sÉæAZï ¨sÀzÀævÁ ºÀÄqÀÄPÁlªÀ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼À°è MAzÀÄ
°ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì£À°è CzÀgÀ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀiÁVzÉ. °ÃUï ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ¥sÁæ£ïì ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ°èvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀA¸ÉÜAiÉÆ¼ÀUÉ ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzæÀvÁ PÀæªÀÄUÀ¼À ¥ÀgÀªÁV zsÀé¤¹vÀÄÛ. °ÃUï£À MqÀA§rPÉAiÀÄÄ, DPÀæªÀÄtzÀ «gÀÄzÀÞ
¸ÀªÀÄÆºÀ ZÀlÄªÀnPÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß MwÛºÉÃ¼ÀÄwÛvÀÄÛ, ¥sÉæAZï ¤ÃwUÀ¼À ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ ¨sÀzÀævÁ
GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆA¢PÉÆArvÀÄ.
CzÀÀ®èzÉ, ¥sÁæ£ïì ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÁ ªÀåªÀ¸ÜÉ UÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸À®Ä £ÉgÉ zÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ
MPÀÆÌlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdvÁAwæPÀ G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß £ÀqÉ¹vÀÄ. 1935gÀ°è ¥sÁæAPÉÆÃ-¸ÉÆÃ«AiÀÄvï ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ
M¥ÀàAzÀ ªÀÄvÀÄÛ °lÖ¯ï JAmÉAmï (ZÉPÉÆ¸ÉÆèÃªÁQAiÀiÁ, gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ, ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ £ÀqÀÄ«£À
MPÀÆÌl) dªÀÄð¤ ±ÉæÃtÂAiÀÄ°è »lègï DqÀ½vÀzÀ CPÀæªÀÄtPÁj gÁµÀÖæªÁzÀzÀ ¥ÀÅ£ÀgÁªÀÈwÛ EªÀÅ ¥sÁæ£ïì£À
¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À GzÁºÀgÀuÉUÀ¼ÁVzÀÝªÀÅ.
F ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ, PÉ®ªÀÅ gÁµÀÖæUÀ¼ÄÀ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ gÀPÀëuÉUÉ §zÀÞªÁUÀ®Ä »AdjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß, °ÃUï

ªÀÄÆ®PÀ eÁjªÀiÁqÀ®Ä PÁ£ÀÆ£ÀÄªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ E®è¢zÀÝPÁÌV, ªÀÄvÀÄÛ 1930gÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è, «±ÉÃµÀªÁV
dªÀÄð¤AiÀÄ°è£À »lègï DqÀ½vÀzÀ°è CPÀæªÀÄtPÁj gÁµÀÖæªÁzÀzÀ ¥ÀÅ£ÀgÁªÀÈwÛ¬ÄAzÀ ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzv Àæ ÉAiÀÄ
¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÀvÉAiÀÄ ¸ÀªÁ®Ä JzÀÄj¹vÀÄ.
CAwªÀÄªÁV, ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÁ vÀAvÀæUÀ¼À ªÉÊ¥sÀ®åªÀÅ ±ÁAw
ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¸À®Ä PÉÃªÀ® CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MPÀÆÌlUÀ¼À ªÉÄÃ°£À
CªÀ®A§£ÉAiÀÄ «ÄwUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄ. DzÁUÀÆå, CAvÀgÀAiÀÄÄzÀÞ CªÀ¢üAiÀÄ ¥sÁæ£ïì£À ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ
ºÀÄqÀÄPÁlªÀÅ ±ÀQÛ gÁdQÃAiÀÄzÀ ¸ÀAQÃtð ZÀ®£À²Ã®vÉ ªÀÄvÀÄÛ C¹ÜgÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è ¨sÀzÀævÉAiÀÄ
±Á±ÀévÀ ºÀÄqÀÄPÁlªÀ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ.
1. SÁ° eÁUÀ vÀÄA©.
1. ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ ........UÁV gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï ¸ÁÜ¦¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
2. ²ÃvÀ® AiÀÄÄzÀÞzÀ CªÀ¢ü .........

3. gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï£À ¸ÁÜ¥ÀPÀgÀÄ AiÀiÁgÀÄ?
4. gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï ªÀÄÄRåPÁAiÀiÁð®AiÀÄ J°èzÉ?
À è ¸ÀjAiÀiÁVgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥ÁàVgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
5. gÁ¶ÖæÃAiÀÄ DgÉÆÃUÀå ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄÄ gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï£À ¸ÁÜ¥À£É¬ÄAzÀ EqÀ¯ÁVvÀÄÛ.
6. gÁµÀÖæUÀ¼À KjPÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ CªÉÄÃjPÁ CvÀåAvÀ ¥Àæ¨Ás ªÀ±Á° gÁµÀÖæªÁ¬ÄvÀÄ.
4. PÉ¼ÀV£À §ºÀÄªÀÄÄR DAiÉÄÌ ¥Àæ±ÉßUÀ½UÉ GvÀÛj¹.
7. ªÀÅqÉÆæÃ «®ì£ï JµÀÄÖ CA±ÀUÀ¼À PÁAiÀÄðPÀæªÀÄªÀ£ÀÄß eÁj ªÀiÁrzÀgÀÄ?
C) 14 D) 15 E) 20 F) 22
8. gÁ¶ÖæÃAiÀÄ °ÃUï C¢üPÀÈvÀªÁV AiÀiÁªÁUÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ?
C) 1/10/1920 D) 12/10/1925 E) 1/10/1929 F) 15/01/1920
GvÀÛgÀUÀ¼ÀÄ:
1. ±ÁAw
2. ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀªÀgÉUÉ
3. ªÀÅqÉÆæÃ «®ì£ï
4. eÉ£ÉªÁ
5. ¸Àj
6. vÀ¥ÀÅà
7. 14
8. 1/10/1920
6.7 ¸ÁgÁA±À
CAvÀgÀAiÀÄÄzÀÞ CªÀ¢üAiÀÄ°è, ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ©üÃPÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ½AzÀ ºÀÄnÖzÀ, eÁUÀwPÀ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ
¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï JA§ ªÀÄºÀvÁéPÁAPÉëAiÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ GzÀAiÀÄªÁ¬ÄvÀÄ.
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ zÀÄgÀAvÀ AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÄÀ ß vÀqÉAiÀÄÄªÀ EZÉÒ¬ÄAzÀ °ÃUï gÀZÀ£ÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. EzÀPÌÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
¸ÀAUÀwUÀ¼ÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÉÊð¯ï MqÀA§rPÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀzÀ ¸ÀAQÃtð ¥Àj¹Üw. EzÀgÀ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ
vÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀAªÁzÀ, ªÀÄzsÀå¹ÜP,É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÆºÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÄ®¨sÀUÉÆ½¸À®Ä
«£Áå¸ÀUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ. vÀPÀð «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä, ¤gÁAiÀÄÄ¢üÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ
¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¸À®Ä F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ. DzÀgÉ, ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä vÀvÀéUÀ½UÉ
¸ÀA¥ÀÇtðªÁV §zÀÞªÁUÀ¢gÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁjUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ PÀµÀÖUÀ¼ÀÄ F ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸À¨ÃÉ PÁ¬ÄvÀÄ.
»ÃUÉAiÉÄÃ, ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ PÁAiÀÄðUÀ¼À°è UÀªÀÄ£ÁºÀð ¸ÁzsÀ£ÉUÀ½zÀÝgÀÆ,
ªÀÄÄvÀì¢ÝvÀ£ÀzÀ GUÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ fÃAiÉÆÃ¥Á°nPÀ¯ï vÀ®ètUÀ¼À JzÀÄj£À°è °ÃUï ¤gÀAvÀgÀªÁV ºÉÆÃgÁrvÀÄ.
DzÁUÀÆå, EzÀgÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ ªÀÄÄAzÀÄªÀj¢zÀÄÝ, ±Á±ÀévÀªÁV UÀªÀ£Éð£ïì ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀð ¥ÀjºÁgÀzÀ°è £ÀAvÀgÀzÀ
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½UÉ DPÁgÀ ¤ÃrvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄÄ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁUÀ®Ä DzsÁgÀªÀ£ÀÄß
MzÀV¹vÀÄ. °ÃUï£À C£ÀÄ¨sÀªÀUÀ¼ÀÄ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ¸ÀAQÃtðvÉ, ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ ªÀÄºÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ
C¹ÜgÀ «±ÀézÀ°è ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ ±Á±ÀévÀ ºÀÄqÀÄPÁlzÀ §UÉÎ CªÀÄÆ®å ¥ÁoÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ.
1. gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï: ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À
£ÀqÀÄ«£À gÁdvÁAwæPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºPÀ ÁgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜ.
2. ¸ÀªÀÄÆºÀ ¨sÀzÀæv:É ¸ÀªÀÄÆºÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÄÀ ß vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀ®Ä
gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ DPÀæªÀÄtzÀ «gÀÄzÀÞ ¨ÉA§°¸À®Ä M¦àUÉ ¤ÃqÀÄªÀ vÀvÀé.
3. CAvÀgÀAiÀÄÄzÀÞ CªÀ¢ü: gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉ, DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ
ºÀÄqÀÄPÁl¢AzÀ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀqÀÄ«£À AiÀÄÄUÀ.
4. ¥sÉæAZï ¨sÀzÀævÁ ºÀÄqÀÄPÁl: dªÀÄð£ï DPÀæªÀÄt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæzÉÃ²PÀ CRAqÀvÉAiÀÄ §UÉÎ aAvÉ¬ÄAzÀ
¸ÀAQÃtðªÁzÀ ¥ÀjµÀÌøvÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è, ¥sÁæ£ïì£À gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¨sÀzÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ ºÀÄqÀÄPÁl.
5. ªÀ¸ÉÊð¯ï MqÀA§rPÉ: 1919gÀ°è ¸À» ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ±ÁAw MqÀA§rPÉ, ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß C¢üPÀÈvÀªÁV
CAvÀåUÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæzÉÃ²PÀ ºÉÆAzÁtÂPU
É À¼À£ÀÄß ºÉÃjvÀÄ, CAvÀgÀAiÀÄÄzÀÞ
CªÀ¢üAiÀÄ fÃAiÉÆÃ¥Á°nPÀ¯ï §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
1. gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ »A¢£À ªÀÄÄRå GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ gÀZÀ£ÉªÀÅ ¥ÀæxÀªÀÄ
ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ¨sÁªÀ£U
É À¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÉæÃgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ ¥Àæw©A©¹vÀÄ?
2. CAvÀgÀAiÀÄÄzÀÞ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¸ÀAWÀµÀð ¥ÀjºÁgÀ, ¤gÁAiÀÄÄ¢üÃPÀgÀt, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ°è gÁµÀÖæUÀ¼À

°ÃUï£À gÀZ£
À É ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ CzÀgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ ¸ÀÄ®¨sÀUÉÆ½¹vÀÄ?
3. CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ°è gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï£À PÉ®ªÀÅ UÀªÀÄ£ÁºÀð ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÄÀ
AiÀiÁªÀÅªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ F ¸ÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ £ÀAvÀgÀzÀ eÁUÀwPÀ UÀªÀ£Éð£ïì ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ ¥Àæ¨sÁ«¹vÀÄ?
4. ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ, EªÀÅ ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä
¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV «¥sÀ®ªÁVzÉAiÉÄ?
5. gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ ¸ÀA§AzsÀzÀ°è °ÃUï£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉ ºÉÃUÉ gÀÆ¦¹vÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ
CzÀgÀ C£ÀÄ¨sÀªÀUÀ½AzÀ ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀð ¥ÀjºÁgÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½UÉ
AiÀiÁªÀ ¥ÁoÀUÀ¼À£ÄÀ ß vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÀÄ?
gÁµÀÖæUÀ¼À °ÃUï PÀÄjvÀÄ ªÀiÁ»wUÁV, F PÉ¼ÀV£À ¥ÀÄ¸ÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ««zsÀ ªÀÄÆ®UÀ¼À£ÀÄß

C£ÉéÃ¶¸À§ºÀÄzÀÄ,
1. ¥ÀÅ¸ÀÛPÀUÀ¼ÀÄ:
- J¥sï.J¸ï. £Á ಎqïÓ "¢ °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì: Emï¸ï ¯ÉÊ¥sï CAqï mÉÊªÀiïì, 1920-1946"
- ¦Ãlgï EAiÀÄgïªÀÅqï "¢ °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì DAqï ¢ DUÀð£ÉÊ¸ÉÃ±À£ï D¥sï ¦Ã¸ï"
- ZÁ¯ïìð jªÀgï Jrl¸ïð "¢ °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì: ¢ PÁAmÉÆæÃªÀ¶ðAiÀÄ¯ï »¸ÀÖj D¥sï ¢ ¥sÉÃ¯ïØ
DUÀð£ÉÊ¸ÉÃ±À£ï zÁåmï ¦æ¹ÃqÉqï ¢ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃµÀ£ïì"
2. CPÁqÉ«ÄPï d£Àð¯ïì:
- "¢ °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì CAqï ¢ °ÃUï LrAiÀiÁ" E.JZï. PÁgï (EAl£ÁåðµÀ£¯
À ï C¥sÉÃ¸ïð£À°è
¥ÀæPÀn¸À¯ÁVzÉ)
- "¢ °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì CAqï ¢ gÀÆ¯ï D¥sï ¯Á, 1918-1935" eÉÃªÀiïì ±ÁmïªÉ¯ï (¢ CªÉÄÃjPÀ£ï
d£Àð¯ï D¥sï EAl£ÁåðµÀ£À¯ï ¯Á£À°è ¥ÀæPÀn¸À¯ÁVzÉ)
3. ªÉ¨ÉÊìmïUÀ¼ÀÄ:
- ¢ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃµÀ£ïì DPÉÊðªïì: EªÀjUÉ °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïìUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «¸ÀÈÛvÀ LwºÁ¹PÀ
zÁR¯ÉUÀ½ªÉ.
- ¢ °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì DPÉÊðªïì ¥ÁæeÉPïÖ: rfmÉÊ¸ï ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ, bÁAiÀiÁavÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
°ÃUï£À EwºÁ¸ÀzÀ §UÉÎ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.
4. qÁPÀÄåªÉÄAljÃ¸ï:
- "°ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì: J ¥ÉèÃ¸ï D¥sï ºÉÆÃ¥ï DAqï ¥sÀæ¸ÉÖæÃµÀ£ï" (AiÀÄÆlÆå¨ï CxÀªÁ LwºÁ¹PÀ
qÁPÀÄåªÉÄAljUÀ¼À£ÀÄß ¦üÃZÀgï ªÀiÁqÀÄªÀ ¹ÖæÃ«ÄAUï ¸ÉÃªÉUÀ¼À°è ®¨sÀå«zÉ)
- "¢ °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì: ¢ JA©æAiÉÆÃ D¥sï ¢ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃµÀ£ïì" (D£ï¯ÉÊ£ï£À°è ®¨sÀå«zÉ)F
ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ °ÃUï D¥sï £ÉÃµÀ£ïì£À ¸ÁÜ¥À£É, QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ, AiÀÄ±À¸ÄÀ ìUÀ¼ÀÄ, «¥sÀ®vÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄªÁV
AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃµÀ£ïìAvÀºÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ºÁUÀÆ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è CzÀgÀ
¥ÀgÀA¥ÀgÉ PÀÄjvÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæ zÀÈ¶ÖPÉÆÃtªÀ£ÄÀ ß ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ.
----------------
¨ÁèPï-I
WÀlPÀ-7
°l¯ï JAmÉAmï - ¯ÉÆPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ - ¤gÁAiÀÄÄ¢üÃPÀgÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ, ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï

AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï£À «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw
gÀZÀ£É
7.1 ¦ÃpPÉ
7.2 °l¯ï JAmÉAmï
7.3 ¯ÉÆPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ
7.4 ¤gÁAiÀÄÄ¢üÃPÀgÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ
7.5 ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï£À «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw
7.7 ¸ÁgÁA±À
7.9 ¸ÀéAiÀÄA CzsÀåAiÀÄ£À ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ
F WÀlPÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀ £ÀAvÀgÀ
 °lÖ¯ï JAmÉAn£À LwºÁ¸ÀzÀ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

 CAvÀgÀAiÀÄÄzÀÞ CªÀ¢üAiÀÄ ¯ÉÆPÁ£ÉÆÃð M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 ¤gÁAiÀÄÄ¢üÃPÀgÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ ±ÁAw PÁ¥ÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÄÀ ß vÀqÉUÀlÖ®Ä JµÀÄÖ
¥ÀjuÁªÀÄPÁj J£ÀÄßªÀÅzÀ£ÀÄß ZÀað¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
 ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï MPÀÆÌlzÀ «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ ªÀÄÄRå ºÀAvÀUÀ¼ÄÀ , vÀvÀÛ÷éUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ WÀl£ÉUÀ¼À£ÄÀ ß
ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ.
7.1 ¦ÃpPÉ
ªÉÆzÀ® «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ JgÀqÀ£ÉÃ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀqÀÄ«£À AiÀÄÄzÁÞAvÀgÀ CªÀ¢ü MAzÀÄ wÃªÀæ C±ÁAwPÀgÀ
PÁ®ªÁVvÀÄÛ. F ¸ÀªÀÄAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÉÆ¸À gÁdQÃAiÀÄ vÀvÀéUÀ¼À GzÀAiÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄvÉÆÛªÉÄä «£Á±ÀPÁj ¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß vÀ¦à¸À®Ä gÁµÀÖæUÀ¼À ¸À«Ää±Àæ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½AzÀ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVvÀÄÛ. F CªÀ¢üAiÀÄ
PÉÃAzÀæzÀ°è CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÄÀ ß D¼ÀªÁV gÀÆ¦¹zÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ EzÀÝªÀÅ.
1920gÀ zÀ±ÀPz À À°è ¸ÁÜ¦¸À¯ÁzÀ °l¯ï JAmÉAmï, ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ, gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ
AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ gÁµÀÖæUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. F ¸À«Ää±ÀæzÀ ªÀÄÄRå GzÉÝÃ±À ºÀAUÉÃjAiÀÄ£ï ¥ÀÅ£ÀjÃPÀëuÁ
aAvÀ£ÉUÀ¼À£ÄÀ ß vÀqÉzÀÄ, ªÀÄzsÀå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇªÀð AiÀÄÄgÉÆÃ¥Àß ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄªÀÅzÁVvÀÄÛ. ºÀAUÉÃjAiÀÄ
¨ÉzÀjPÉUÀ¼À ¥ÀævÀÄåvÀÛgÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ²ÃAiÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¸ÀÄªÀ ºÀA§®¢AzÀ F
ªÉÄÊwæPÆ
À lzÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀæwQæ¬Ä¹zÀªÀÅ.
FUÁUÀ¯ÉÃ, 1925gÀ ¯ÉÆPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¥Àß EwºÁ¸ÀzÀ°è ªÀÄºÀvÀézÀ gÁdvÁAwæPÀ WÀlÖªÀ£ÀÄß

UÀÄgÀÄw¹vÀÄ. F M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ dªÀÄð¤, ¥sÁæ£ïì, ¨É°ÓAiÀÄA, El°, ªÀÄvÀÄÛ ©æl£ï zÉÃ±ÀUÀ½AzÀ ¸À» ªÀiÁqÀ®àlÖªÀÅ.
EªÀÅ ªÀ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀ¢AzÀ ¸ÁÜ¦vÀªÁzÀ UÀr gÉÃSÉUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀzÀæ¥Àr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ UÀr §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß
wgÀ¸ÀÌj¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ±ÁAwAiÀÄÄvÀ jÃwAiÀÄ°è ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, ¥À²ÑªÀÄ AiÀÄÄgÉÆÃ¥Àß
¥ÀæzÉÃ²ÃAiÀÄ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¸À®Ä vÀAiÀiÁj¸À¯ÁVvÀÄÛ. F CªÀ¢üAiÀÄ ¤gÁAiÀÄÄ¢üÃPÀgÀt G¥ÀPÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæ ¸ÀàzsÉðAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀðzÀ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÄÀ ß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ §AiÀÄPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw©A©¹vÀÄ. 1921-1922 gÀ ªÁ¶AUÀÖ£ï £ËPÁ ¸ÀªÉÄäÃ¼À£À ªÀÄvÀÄÛ 1928 gÀ
PÉ¯ÉÆèUï-©æAiÀiÁAqï M¥ÀàAzÀ (AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÄÀ ß gÁµÀÖæzÀ ¤ÃwAiÀÄ ¸ÁzsÀ£ª À ÁV vÀåf¸ÀÄªÀ) UÀ¼ÀAvÀºÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ
±À¸ÁÛæ¸ÀÛæ «ªÀÄÄQÛ ªÀÄvÀÄÛ «ªÁzÀUÀ¼À ±ÁAwAiÀÄÄvÀ ¥ÀjºÁgÀzÀ eÁUÀwPÀ §zÀÞvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¹zÀªÀÅ.
¯É¤£ï ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ ¸ÁÖ°£ï CªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¸ÉÆÃ«AiÀÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï£À «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw
fAiÉÆÃ¥Á°nPÀ¯ï zÀÈ±ÀåªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÁvÀæ ªÀ»¹vÀÄ. ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è, ¯É¤£ï CªÀgÀ zÀÈ¶×PÉÆÃ£ÀªÀÅ
eÁUÀwPÀ PÁæAwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á» ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ºÁ¼ÀÄ ªÀiÁqÀ®Ä PÉÃA¢æÃPÀj¹vÀÄÛ. DzÀgÉ,
¸ÁÖ°£ï CªÀgÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ¸ÉÆÃ«AiÀÄmï ¸ÀÄgÀPëv À ÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¸À®Ä ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÁAiÀÄzÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ, (1935 gÀ
¸ÉÆÃ«AiÀÄmï-¥sÉæAZï ¥ÀgÀ¸àg À À ¸ÀºÁAiÀÄ M¥ÀàAzÀ) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃ«AiÀÄmï »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ²ÃAiÀÄ
«¸ÁÛgÀªÀ£ÀÄß DzÀåvÉ ¤ÃqÀÄªÀ £ÉÊd gÁdvÀAvÀæ vÀvÀéªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹vÀÄ.
°l¯ï JAmÉAmï, ¯ÉÆPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ, ¤gÁAiÀÄÄ¢üÃPÀgÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃ«AiÀÄmï «zÉÃ±ÁAUÀ

¤ÃwAiÀÄ F ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA¥ÀQðvÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄzÁÞAvÀgÀ gÁdvÁAwæPÀvÉAiÀÄ dn®vÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅ
¸ÀàzsÁðvÀäPÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÀÄ, vÁwéPÀ vÀ®ètUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ §®»Ã£À ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛªÉ, ªÀÄvÀÄÛ
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ zÀÈ±ÀåªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄvÀÛªÉ, ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄªÁV JgÀqÀ£ÉÃ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀvÀÛ eÁUÀwPÀ
gÁdPÁgÀtzÀ ¥ÀxÀªÀ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄvÀÛªÉ.
7.2 °l¯ï JAmÉAmï
1920 ªÀÄvÀÄÛ 1921 gÀ°è, ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ, gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸À§ð¸ï, PÉÆæAiÀiÁmïì ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆèÃªÉÃ£ïì
¸ÁªÀiÁædå (1929 jAzÀ AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ) ºÀAUÉÃjAiÀÄ£ï ¥ÀÅ£ÀjÃPÀëuÁ aAvÀ£ÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ D¹ÖæAiÀiÁ
CxÀªÁ ºÀAUÉÃjAiÀÄ°è ºÁå§ìâUïð ¥ÀÅ£À¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ ¸ÀA¨sÁªÀ£ÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ¸ÁªÀiÁ£Àå gÀPÀëuÉUÉ UÉÆÃ¶× ªÀiÁrzÀgÀÄ.
F MPÀÆÌlªÀ£ÀÄß °l¯ï JAmÉAmï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ. ¥sÁæ£ïì F MPÀÆÌlªÀ£ÀÄß ¥Àæw ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæzÉÆA¢UÉ
M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß ¸À» ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¨ÉA§°¹vÀÄ. EzÀÄ 1938 gÀ°è dªÀÄð¤AiÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ ºÉZÀÑ¼À¢AzÀ
PÀÄ¹¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞPÁ°£À PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÉ vÉgÀ¼À°®è.
GzÀAiÀÄ
1919 gÀ ¥Áåj¸ï ±ÁAw ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, D¹ÖæAiÀiÁ-ºÀAUÉÃjAiÀÄ GvÀÛgÁ¢üPÁj gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ

¥ÀgÀ¸ÀàgÀ gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À®Ä ¥ÁægÀA©üPÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ £ÀqÉzÀªÀÅ. F gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ §®ªÀAvÀzÀ MPÀÆÌlPÁÌV
¥ÀæªÀÄÄR ªÀQÃ®gÁzÀªÀgÀÄ 1918 jAzÀ 1935 gÀªÀgÉUÉ ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ zÉÃ±ÀzÀ «zÉÃ±ÁAUÀ ªÀÄAwæAiÀiÁV
¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÀ JqÀéqïð ¨É£À¸ï. ¨É£¸ À ï °l¯ï JAmÉAmï C£ÀÄß ¤«Äð¸ÀÄªÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹zÀgÀÄ,
EzÀjAzÀ CªÀgÀ£ÄÀ ß CzÀgÀ ªÀÄÄRå ªÁ¸ÀÄÛ²°àAiÀiÁVAiÀÄÆ UÀÄgÀÄw¸À¯Á¬ÄvÀÄ. CªÀgÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀªÀÅ
ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ UÀr «ÄÃj AiÀÄÄgÉÆÃ¦£ÁzÀåAvÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÉÇÃ¶¸ÀÄªÀ ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÄÀ ß MwÛºÉÃ½vÀÄ.
¨É£À¸ï CªÀgÀ ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ MPÀÆÌlzÀ ªÀÄÄRå GzÉÝÃ±À ºÀAUÉÃjAiÀÄ£ï ¥Àæ¨sÁªÀzÀ ¥ÀÅ£ÀgÀÄzÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÁå§ìâUïð
gÁdªÀA±ÀzÀ ¥ÀÅ£À¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ. DzÀgÉ, CzÀgÀ «¸ÀÈÛvÀ GzÉÝÃ±ÀªÀÅ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À
¸ÁªÀð¨sËªÀÄvÀéªÀ£ÀÄß AiÀÄÄgÉÆÃ¥Àß ±ÀQÛUÀ½AzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨ÁºÀå ºÀ¸ÛPÀ ÉëÃ¥À¢AzÀ gÀQë¸ÀÄªÀÅzÀÄ. ¨É£À¸ï CªÀgÀÄ
ºÀAUÉÃj, ¥sÁæ£ïì, dªÀÄð¤, ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUïqÀªÀiï zÉÃ±ÀUÀ½AzÀ UËgÀªÀªÀ£ÄÀ ß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À MPÀÆÌlzÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÄÀ ß ºÉaÑ¸À®Ä §AiÀÄ¹zÀgÀÄ.
ºÀAUÉÃjAiÀÄ£ï EwºÁ¸ÀPÁgÀgÁzÀ CqÀªÀiï ªÀiÁUÁØ, "ªÀ¸ÉÊð¯ïì ¹¸ÀÖªÀiï CAqï ¸ÉAlæ¯ï AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï" (2006)
JA§ CªÀgÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ°è °l¯ï JAmÉAmï£À «ªÁzÁvÀäPÀ ¸Àé¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀºÁQzÀgÀÄ. 1921 gÀ°è
ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ, gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ, ªÀÄvÀÄÛ ¸À§ð¸ï, PÉÆæAiÀiÁmïì ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆèÃªÉÃ£ïì ¸ÁªÀiÁædå (£ÀAvÀgÀ
AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ) F MPÀÆÌlªÀ£ÄÀ ß ¸ÁÜ¦¹zÀªÀÅ, EzÀÄ ªÀÄzsÀå AiÀÄÆgÉÆÃ¥Àß ¯Á¨sÀPÁÌV CxÀªÁ dªÀÄð£ï
«¸ÀÛgÀuÉUÉ ¥ÀæwwgÀ¸ÀÌj¸ÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀ®è JAzÀÄ CªÀgÀÄ ªÁ¢¹zÀgÀÄ. §zÀ°UÉ, EzÀ£ÀÄß §®»Ã£À ºÀAUÉÃjAiÀÄ£ÀÄß
vÀqÉUÀlÖ®Ä §¼À¸À¯ÁVvÀÄÛ JA§ C©ü¥ÁæAiÀÄ«zÉ, EzÀÄ ZÀZÉðAiÀÄ «µÀAiÀÄªÁVzÉ.
°l¯ï JAmÉAmï ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ zÀÈ¶ÖPÆ É Ã£ÀªÀÅ ªÉÆzÀ® «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï
±ÀQÛAiÀÄ §¯Á£ÀéAiÀÄPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ. dªÀÄð£ï zÁ½AiÀÄ ©üÃw¬ÄAzÀ ¥sÁæ£ïì, ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ gÁdåUÀ¼ÉÆA¢UÉ
MPÀÆÌlªÀ£ÀÄß ºÀÄqÀÄQvÀÄ. ¸ÉÆÃ«AiÀÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï GzÀAiÀÄ¢AzÀ gÀµÁå vÀ£ßÀ »A¢£À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¤¨sÁ¬Ä¸ÀzÀ
PÁgÀt, ¥sÁæ£ïì vÀ£Àß »vÁ¸ÀQÛUÀ½UÉ §®ªÀAvÀªÁVzÀÝ dªÀÄð¤AiÀÄ ¸À«ÄÃ¥ÀzÀ gÁdåUÀ¼ÀvÀÛ wgÀÄVvÀÄ. °l¯ï
JAmÉAmï F ±ÉæÃtÂAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ, dªÀÄð£ï ¥Àæ¨sÁªÀPÉÌ «gÀÄzÀÞ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß PÀ°à¸À®Ä ¥sÁæ£ïì¤AzÀ
ªÀÄºÀvÀÛgÀ ¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢vÀÄ.
¸ÁÜ¥À£É
ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ïìð, PÉÆæAiÀiÁmïì, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆèÃªÉÃ£ïì ¸ÁªÀiÁædåUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ £ÀqÉzÀ ¸ÀªÉÄäÃ¼À£z
À À
ªÉÃ¼É, 1920 gÀ DUÀ¸ïÖ 14 gÀAzÀÄ ¨É¯ÉÎæÃqï£À°è MAzÀÄ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ gÀPëu À Á M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß C¢üPÀÈvÀUÉÆ½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
F M¥ÀàAzÀªÀÅ ºÀAUÉÃj¬ÄAzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæzÀ ªÉÄÃ¯É £ÀqÉzÀ C¤jÃQëvÀ zÁ½AiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è
¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÁAiÀÄªÀ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹vÀÄ. ¥sÉ§ªæ Àj 10, 1921 gÀAzÀÄ ¨É¯ÉÎæÃqï£À°è ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß «¤ªÀÄAiÀÄ
ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. £ÀAvÀgÀ, JqÀéqïð ¨É£¸ É ï 1920 gÀ DUÀ¸ïÖ 17 gÀAzÀÄ gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁzÀ ¥Á¯ÉÆÎ¼ÀÄî«PÉAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÀgÀÄ, DzÀgÉ F ¥Àæ¸ÁÛªÀªÀ£ÀÄß gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ ¸ÀPÁðgÀ wgÀ¸ÀÌj¹vÀÄ. M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ¸À» ªÀiÁrzÀgÀÆ, EzÀÄ
¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÉÄÊwæ M¥ÀàAzÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À°®è.
°l¯ï JAmÉAmï C£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹zÀ ªÉÄÊw M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß PÉ¼ÀV£ÀAvÉ ¸À» ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ:
1. ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ £ÀqÀÄªÉ M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß K¦æ¯ï 23, 1921 gÀAzÀÄ §ÄSÁgÉ¸ïÖ£°
À è
¸À» ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ, ªÉÄÃ 27, 1921 gÀAzÀÄ ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. ºÉZÀÄÑªÀj
¥ÉÇæÃmÉÆÃPÁ¯ïUÀ¼£
À ÀÄß ªÉÄÃ 7, 1923, dÆ£ï 13, 1926, ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ 21, 1929 gÀAzÀÄ ¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
2. ¸À¨ïìð, PÉÆæAiÀiÁmïì, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆèÃªÉÃ£ïì ¸ÁªÀiÁædå ªÀÄvÀÄÛ gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ £ÀqÀÄªÉ M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß dÆ£ï 7, 1921
gÀAzÀÄ ¨É¯ÉÎæÃqï£À°è ¸À» ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ 21, 1929 gÀAzÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj ¥ÉÇæÃmÉÆÃPÁ¯ïªÀ£ÄÀ ß
¸ÉÃj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
3. vÀvÀéeÁÕ£À ¥Àj²Ã®£É: F PÁUÀzÀªÀÅ °mïè JAmÉAmÉ, ¯ÉÆÃPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÄÀ , ±À¸ÀÛæ¤gÀ¹ÛæÃPÀgÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ,

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ vÀvÀéeÁÕ£À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±À«zÉ.
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ, PÁªÀÄÄå¤¸ÀªÀiï, ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ ªÀÄÄAvÁzÀ vÀvÀéeÁÕ£À CA±ÀUÀ¼ÄÀ F CªÀ¢üAiÀÄ°è£À
¤zsÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ MPÀÆÌlUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃUÉ ¥Àæ¨sÁ«¹zÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄvÀÛzÉ, F PÁ®zÀ
«¸ÀÈÛvÀ vÀvÀéeÁÕ£À ¸ÀAWÀµÀðUÀ½UÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ.
F M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ 1920gÀ DUÀ¸ïÖ 14gÀ M¥ÀàAzÀzÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛªÉ, ºÀAUÉÃjAiÀÄ DPÀæªÀÄtzÀ

JzÀÄj£À°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÁAiÀÄªÀ£ÄÀ ß SÁwæ ¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀºÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÁÌV ¸ÉÊ¤PÀ M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß
gÀÆ¦¸ÀÄvÀÛªÉ. F ªÀÄzsÀåAvÀgÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß C¢üPÀÈvÀ ¸ÉÊ¤PÀ M¥ÀàAzÀzÀ ¥ÀjuÁªÀÄzÀªÀgÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸Àå
gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ ºÀAUÉÃjAiÉÆA¢UÉ CªÀgÀ «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¸À®Ä §zÀÞªÁVzÀÝªÀÅ.
¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß 1930gÀ dÆ£ï 27gÀAzÀÄ PÉ ¥Éè¸ÉÆÃ (FV£À ¸ÉÆèÃªÁQAiÀiÁ)£À°è gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ,
AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ ¸À» ºÁQzÀ ¸ÀA¥ÀÇtð MPÀÆÌlzÀ M¥ÀàAzÀzÀ°è
KQÃPÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F M¥ÀàAzÀªÀÅ °mïè JAmÉAmÉ M¼ÀV£À ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£Á ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
¸ÁÜ¦¹vÀÄ, ¥ÀPÀëUÀ¼À «zÉÃ±ÁAUÀ ¸ÀaªÀgÀ ªÁ¶ðPÀ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¹zÉ. EzÀÄ 1930gÀ CPÉÆÖÃ§gï
3gÀAzÀÄ °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì næÃn ¸ÀgÀtÂAiÀÄ°è £ÉÆÃAzÁ¬Ä¸À¯Á¬ÄvÀÄ, 1930gÀ £ÀªÉA§gï 25gÀAzÀÄ ¥ÁæUï£À°è
C£ÀÄªÉÆÃzÀ£U É À¼À£ÀÄß «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
EzÀ£ÄÀ ß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÁUÀ, °mïè JAmÉAmÉ ºÁå¨ïì§Uïð ¹AºÁ¸À£ÁgÉÆÃºÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¦¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸ÀÄªÀ

AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À «gÀÄzÀÞ ¤¨sÁ¬Ä¸ÀÄªÀ vÀ£Àß ¤±ÀÑAiÀÄªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄ. F ¤±ÀÑAiÀÄªÀ£ÀÄß D¹ÖæAiÀiÁzÀ ZÁ¯ïìð
I, 1921gÀ°è ºÀAUÉÃjAiÀÄ ¹AºÁ¸À£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB ¹éÃPÀj¸À®Ä ªÀiÁrzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß¢AzÀ ¥ÀjÃQë¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è PÉ®ªÀÅ ¨ÉA§®ªÀ£ÄÀ ß, ºÀAUÉÃjAiÀÄ ¸ÉÊ£ÀåzÀ°è MAzÀÄ UÀÄA¥ÀÅ ¸ÉÃj, ¥ÀqÉ¢zÀÝgÀÆ, ZÁ¯ïìð£À
¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß PÉÆ£ÉUÉ °mïè JAmÉAmÉ ¸ÀzÀ¸åÀ gÁµÀÖæUÀ¼À MPÀÆÌlzÀ «gÉÆÃzsÀ¢AzÀ ¨É£¸ É ï£À £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è
vÀqÉAiÀÄ¯Á¬ÄvÀÄ. F WÀl£ÉAiÀÄÄ ¥ÁæzÉÃ²PÀ ¹ÜgÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄªÀ°è ªÉÄÊwæ MPÀÆÌlzÀ
¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß MwÛºÉÃ½vÀÄ.
MPÀÆÌlzÀ ±ÉæÃtÂUÀ½UÉ ºÉeÉÓUÀ¼ÀÄ
°mïè JAmÉAmÉ 1920 ªÀÄvÀÄÛ 1921gÀ°è ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ, gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ, ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ïìð, PÉÆæAiÀiÁmïì ªÀÄvÀÄÛ
¸ÉÆèÃªÉ£ïì gÁdåUÀ¼À (1929 jAzÀ AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ) ªÀÄÆ®PÀ gÀa¸À®àlÖ MPÀÆÌlªÁVzÉ. CzÀgÀ ªÀÄÄRå
GzÉÝÃ±ÀªÀÅ ºÀAUÉÃjAiÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ D¹ÖæAiÀiÁ CxÀªÁ ºÀAUÉÃjAiÀÄ°è ºÁå¨ïì§Uïð gÁdªÀA±ÀzÀ
¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¥À£É «gÀÄzÀÞ ¸ÁªÀÄÆ»PÀªÁV gÀPëu
À ÉAiÀiÁVvÀÄÛ. ¥sÁæ£ïì ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæzÉÆA¢UÉ M¥ÀàAzÀUÀ½UÉ
¸À» ºÁPÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ MPÀÆÌlPÉÌ ¨ÉA§® ¤ÃrvÀÄ. DzÀgÉ, dªÀÄð¤AiÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ ªÉÃUÀzÀ KjPÉ¬ÄAzÀ 1938gÀ°è
F MPÀÆÌl ¥ÀvÀ£ÀªÁ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ AiÀÄÄzÀÞPÁ®zÀ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉUÉ JA¢UÀÆ ¥ÀjªÀwð¸À°®è.
°mïè JAmÉAmÉAiÀÄ ªÀÄÆ®UÀ¼£ À ÀÄß 1919gÀ ¥Áåj¸ï ¦Ã¸ï PÁ£ÀágÉ£ïì£À°è PÁt§ºÀÄzÀÄ, C°è 1918jAzÀ
1935gÀªÀgÉUÉ ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁzÀ «zÉÃ±ÁAUÀ ¸ÀaªÀgÁVzÀÝ JqÀéqïð ¨É£É¸ï D¹ÖæAiÀiÁ-ºÀAUÉÃjAiÀÄ
C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄªÀ gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ gÀPëu À Á MPÀÆÌlPÉÌ §®ªÁV ªÁ¢¹zÀgÀÄ. ¨É£¸ É ï PÉÃªÀ®
ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁªÀ£ÀÄß gÀQë¸ÀÄªÀÅzÀQÌAvÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¥ÁzÁzÀåAvÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀgÀ®Æè
zÀÈ¶Ö¬ÄnÖzÀÝgÀÄ. MPÀÆÌlªÀÅ ºÀAUÉÃjAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ¤°è¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É
ºÉÆgÀV£À ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥ÀªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä GzÉÝÃ²¹vÀÄ. ºÀAUÉÃj, ¥sÁæ£ïì, dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUïqÀªÀiï
ªÀÄÄAvÁzÀ ±ÀQÛUÀ½AzÀ ªÀiÁ£ÀåvÉ ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÄÀ ß
ºÉa¸Ñ À®Ä EzÀÄ ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ.
DzÁUÀÆå, MPÀÆÌlzÀ GzÉÝÃ±ÀzÀ «©ü£Àß CxÀðUÀ¼À£ÄÀ ß PÁ®PÀæªÉÄÃt PÀAqÀÄ»rAiÀÄ¯Á¬ÄvÀÄ. ºÀAUÉÃjAiÀÄ

EwºÁ¸ÀPÁgÀgÁzÀ DqÁªÀiï ªÀiÁUÁØ, °mïè JAmÉAmÉAiÀÄÄ ªÀÄzsÀåzÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï£À ¯Á¨sÀPÉÌ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀ®è,
§zÀ°UÉ ºÀAUÉÃjAiÀÄAvÀºÀ ¤§ð®ªÁzÀ gÁµÀÖæªÀ£ÀÄß PÀÄVÎ¸ÀÄªÀ vÀ¥ÁàzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßªÉAzÀÄ ªÁ¢¹zÀgÀÄ. E£ÉÆßAzÀÄ
zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀªÀÅ ¥ÀæxÀªÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ¥sÁæ£ïì£À vÀAvÁævÀäPÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉÃA¢æÃPÀÈvÀªÁVvÀÄÛ, EzÀÄ
£ÉgÉ zÉÃ±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ MPÀÆÌlUÀ¼À£ÄÀ ß ºÀÄqÀÄPÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ. °mïè JAmÉAmÉ F ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀÇgÉÊ¹vÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì¤AzÀ §®ªÁzÀ ¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢vÀÄ.
°mïè JAmÉAmÉAiÀÄ ¸ÁÜ¥À£É 1920gÀ DUÀ¸ïÖ 14gÀAzÀÄ ¨É¯ÉÎæÃqï£À°è ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸À¨ïìð,
PÉÆæAiÀiÁmïì, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆèÃªÉ£ïì gÁdåUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À MPÀÆÌlzÀ gÀPÀëuÁ M¥ÀàAzÀzÀ ¸À»¬ÄAzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. F
M¥ÀàAzÀªÀÅ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸À»AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀªÀgÀ «gÀÄzÀÞ ¤gÁPÀj¸ÀzÀ ºÀAUÉÃjAiÀÄ zÁ½AiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
¸ÀºÁAiÀÄªÀ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹vÀÄ. £ÀAvÀgÀzÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÄÀ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸À» ªÀiÁqÀ®ànÖzÀÄÝ, C¢üPÀÈvÀ ¸ÉÊ¤PÀ
M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀªÀgÉUÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÁAiÀÄzÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹zÀÝªÀÅ.
1930gÀ°è, °mïè JAmÉAmÉAiÀÄ ««zsÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼£

À ÀÄß gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ, AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ
ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ £ÀqÀÄªÉ PÉ ¥Éè¸ÉÆÃ (FV£À ¸ÉÆèÃªÁQAiÀiÁ)£À°è ¸À» ªÀiÁrzÀ ¸ÀªÀÄUÀæ MPÀÆÌlzÀ
M¥ÀàAzÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ §zÀ°¸À¯ÁVvÀÄÛ. F M¥ÀàAzÀªÀÅ MPÀÆÌlzÉÆ¼ÀV£À ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£Á ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß
¸ÁÜ¦¹vÀÄ, «zÉÃ±ÁAUÀ ¸ÀaªÀgÀ ¤AiÀÄ«ÄvÀ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÄÀ ß PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¸ÀÄvÁÛ, ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß MwÛºÃÉ ½vÀÄ.
¸ÀªÁ®ÄUÀ½gÀÄªÀÅzÁzÀgÀÆ, ºÁå¨ïì§Uïð ¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¥À£É «¥sÀ®ªÁzÀÄzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ MPÀÆÌlzÀ M¼ÀV£À vÀ®ètUÀ¼ÄÀ

EªÀÅUÀ¼ÀAvÉ, 1920gÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è ¥sÁæ£ïì£ÉÆA¢UÉ ¸ÉßÃºÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ °mïè JAmÉAmÉAiÀÄ£ÀÄß
¸À«ÄPÀÈvÀUÉÆ½¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀævÁ
«µÀAiÀÄUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁV «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¸À®Ä GzÉÝÃ²¹zÀÝªÀÅ.
°mïè JAmÉAmÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁzÀ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ EzÀ£ÄÀ ß ¥Àw æ µÁ×¤ÃPÀgÀtzÀ ªÀÄÆ®PÀ

C¢üPÀÈvÀUÉÆ½¸À®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. F GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄ£À¹ì£° À è ElÄÖPÉÆAqÀÄ, 1933gÀ ¥sÉ§æªÀj 16gÀAzÀÄ
f¤ªÁzÀ°è ¥ÁåPïÖ D¥sï DUÀð£ÉÊ¸ÉÃ±À£ï, °mïè JAmÉAmÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ CxÀªÁ ¥ÀÅ£Àgï¸ÀAWÀl£É M¥ÀàAzÀzÀ ºÉ¸Àj¤AzÀ
¸À» ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. 1933gÀ ªÉÄÃ 30gÀAzÀÄ ¥ÁæUï£À°è C£ÀÄªÉÆÃzÀ£U É À¼À£ÀÄß «¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ D
¢£ÀªÉÃ M¥ÀàAzÀªÀÅ eÁjUÉ §AvÀÄ. EzÀ£ÀÄß 1933gÀ dÄ¯ÉÊ 4gÀAzÀÄ °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì M¥ÀàAzÀ ¸ÀgÀtÂAiÀÄ°è
C¢üPÀÈvÀªÁV zÁR°¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F M¥ÀàAzÀªÀ£ÄÀ ß ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À «zÉÃ±ÁAUÀ ªÀÄAwæUÀ¼ÁzÀ ¨ÉÆUÉÆÃ®ÄÓ¨ï
eÉ«nPï (AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ), ¤PÉÆÃ¯ÉÃ nlÄ¯É¸ÀÄÌ (gÉÆªÉÄÃ¤AiÀiÁ), ªÀÄvÀÄÛ JqÀéqïð ¨É£É¸ï
(ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ) «vÀj¹zÀgÀÄ.
¥ÁåPïÖ D¥sï DUÀð£ÉÊ¸ÉÃ±À£ï£À ªÀÄÄRå GzÉÝÃ±ÀªÀÅ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¤gÀAvÀgÀ ¸ÀºA
À iÉÆÃUÀPÁÌV PÁ£ÀÆ£ÀÄ
ZËPÀlÄÖ ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÁVvÀÄÛ. F UÀÄj °mïè JAmÉAmÉAiÀÄ M¼ÀUÉ ºÉÆ¸À ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À®Ä GzÉÝÃ²¹zÀÝzÀÄ.
¸ÀºÀAiÉÆÃUÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼ÀÄ PÉ¼ÀV£ÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÝªÀÅ:
1. ¸ÁÜ¬Ä ¸À¨sÉ: ªÀÄÆgÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼À «zÉÃ±ÁAUÀ ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ «±ÉÃµÀªÁV £ÉÃ«Ä¹zÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼£ À ÀÄß
M¼ÀUÉÆAqÀÄ. ¸À¨sÉAiÀÄ°è wÃªÀiÁð£ÀUÀ¼ÀÄ KPÀªÀÄvÀ¢AzÀ vÀUÉAiÀÄ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ ªÀÄvÀÄÛ ªÀµÀðPÉÌ PÀ¤µÀ× ªÀÄÆgÀÄ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß
£ÀqÉ¸À®Ä ¤zsÀðj¸À¯ÁVvÀÄÛ. F ¸À¨sÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæwAiÉÆ§â ¸ÀzÀ¸Àå gÁdåzÀ°èAiÀÄÆ f¤ÃªÁzÀ°èAiÀÄÆ °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì
¸ÉµÀ£ïUÀ¼À ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è £ÀqÉAiÀÄ¨ÉÃPÁVvÀÄÛ.
2. ¸ÁÜ¬Ä ¸À¨ÉAs iÀÄ PÁAiÀÄðzÀ²ðªÀUÀð: °mïè JAmÉAmÉAiÀÄ zÉÊ£ÀA¢£À DqÀ½vÁvÀäPÀ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸À®Ä
dªÁ¨ÁÝj¬ÄvÀÄÛ. PÁAiÀÄðzÀ²ðªÀUÀðzÀ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ «¨sÁUÀªÀÅ °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì ªÀÄÄRå¸ÁÜ£À¢AzÀ
±Á±ÀévÀªÁV PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÁVvÀÄÛ.
3. DyðPÀ ªÀÄAqÀ½: ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À DyðPÀ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¸À®Ä GzÉÝÃ²¹vÀÄÛ.
F ¸ÀA¸ÁÜvÀäPÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ °mïè JAmÉAmÉAiÉÆ¼ÀV£À ¸ÀºÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ wÃªÀiÁð£À ªÀiÁqÀÄªÀ

¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀÄUÀªÀÄUÉÆ½¸À®Ä gÀÆ¦¸À®àlÖªÀÅ, EzÀjAzÀ MPÀÆÌlzÀ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À D¼ÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ±Á±ÀévÀ
¸ÀºÀAiÉÆÃUÀzÀvÀÛ zÉÆqÀØ ºÉeÉÓAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVvÀÄÛ.
¥ÀævÉåÃQ¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ «¸Àdð£É
1938gÀ°è, ªÀÄÆgÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼À ºÉÆ¸À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À «µÀAiÀÄzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ jAiÀiÁ¬ÄwUÀ¼À£ÄÀ ß ¤ÃqÀÄªÀ

«ZÁgÀzÀ°è §®ªÁzÀ «gÉÆÃzsÀªÀÅ ¥sÁæ£ïì£À ¨ÉA§®zÀ zÀÈ¶ÖAiÀÄ°è PÀÄUÀÎ®Ä DgÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. DUÀ¸ïÖ 22gÀAzÀÄ,
¥sÁæ£ïì ¨Éèqï M¥ÀàAzÀPÉÌ ¸À» ºÁQvÀÄ, EzÀÄ næAiÀiÁ£À£ï M¥ÀàAzÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ ºÀAUÉÃjAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉÃjzÀ PÉ®ªÀÅ
¤§AðzsÀUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄºÁQvÀÄ. £ÀAvÀgÀ, ¸É¥ÉÖA§gï 30gÀAzÀÄ, ªÀÄÆå¤Pï M¥ÀàAzÀPÉÌ ¸À» ºÁPÀ¯Á¬ÄvÀÄ, EzÀÄ
ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß dªÀÄð¤UÉ ¤ÃrvÀÄ.
ªÀÄÆ®vÀB ¥sÁæ£ïì °mïè JAmÉAmÉAiÀÄ£ÀÄß dªÀÄð¤AiÀÄ «gÀÄzÀÞ JgÀqÀÄ ¢QÌ£À AiÀÄÄzÀÞzÀ ¨ÉzÀjPÉAiÀÄ£ÀÄß
¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¦¸À®Ä, F ªÀÄÆ®PÀ ¥sÁæ£ïì£À ¨sÀzÀævÁ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ¸À®Ä vÀAvÁævÀäPÀ ¸ÁzsÀ£ÀªÁV PÀArvÀÄ. DzÀgÉ,
1934gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ, F ¨ÉzÀjPÉAiÀÄ£ÀÄß vÀVÎ¸À®Ä, PÉÆæAiÉÄÃ¶AiÀÄ£ï G¸ÁÛ±É ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄ±ÀB El°, ºÀAUÉÃj, ªÀÄvÀÄÛ
§¯ÉÎÃjAiÀiÁ ªÀÄÄAvÁzÀ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ PÁæAwPÁj ªÁèqÉÆ ZÉgï£ÉÆÃeÉ«ÄìÌAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉA§°¹vÀÄ. CªÀgÀÄ
AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁzÀ C¯ÉPÁìAqÀgï 1 ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì£À «zÉÃ±ÁAUÀ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À ªÀÄAwæAiÀÄ£ÀÄß ºÀvÉå ªÀiÁrzÀgÀÄ,
EzÀÄ °mïè JAmÉAmÉAiÀÄ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÉÇÃµÀPÀgÁVzÀÝgÀÄ. F WÀl£É JgÀqÀ£ÉÃ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞPÉÌ ªÀÄÄ£ÉÆßÃlªÁV
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹vÀÄ.
7.3 ¯ÉÆPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ

¯ÉÆPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀ, CxÀªÁ ¯ÉÆPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ, 1925gÀ CPÉÆÖÃ§gï£À°è ¹élÓ¯ÉAðqï£À ¯ÉÆPÁ£ÉÆð
JA§ ¸ÀgÉÆÃªÀgÀzÀ gÉ¸Ámïð£À°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ªÀiÁvÀÄPÀvÉAiÀiÁVzÀÄÝ, 1925gÀ r¸ÉA§gï 1gÀAzÀÄ ®AqÀ£ï «zÉÃ±ÁAUÀ
PÀZÉÃjAiÀÄ°è ¸À» ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
EzÀÄ ªÀ¸ÊÉ ð¯ïì M¥ÀàAzÀ (1919) CxÀªÁ ªÉÆ¯ÉÆmÉÆªï-j¨ÉAmÉÆæ¥ï M¥ÀàAzÀ (1939) ªÀÄÄAvÁzÀ EvÀgÀ
M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀµÀÄÖ ¥Àæ¹zÀÞªÀ®è¢zÀÝgÀÆ, ¯ÉÆPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀªÀÅ ªÀÄzsÀåAiÀÄÄzÀÞzÀ ªÀµÀðUÀ¼° À è ±ÁAwAiÀÄ D±ÀAiÀÄªÀ£ÄÀ ß
¸ÀAPÉÃw¹vÀÄ, EzÀ£ÀÄß "¯ÉÆPÁ£ÉÆð DvÀä" JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯Á¬ÄvÀÄ. F M¥ÀàAzÀªÀÅ dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß ªÀ¸ÉÊð¯ïì
M¥ÀàAzÀzÀ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼£
À ÀÄß ¹éÃPÀj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ £ÀqÀÄªÉ ¸ÁÜ¦vÀªÁzÀ ¹ÃªÀiÁªÁ¸ÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß
M¦àPÉÆ¼Àî®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. J.eÉ.¦. mÉÃ®gï '¢ Mjf£ïì D¥sï ¢ ¸ÉPA É qï ªÀ¯ïØð ªÁgÀ' (1961) £À°è
§gÉ¢zÀÝgÀÄ: "EzÀgÀ ¸À» ªÉÆzÀ® «±ÀéAiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß CAvÀåUÉÆ½¹vÀÄ; CzÀgÀ wgÀ¸ÁÌgÀªÀÅ ºÀ£ÉÆßAzÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À
£ÀAvÀgÀ JgÀqÀ£ÉÃ AiÀÄÄzÀÞzÀ ªÀÄÄ£ÉÆßÃlªÁ¬ÄvÀÄ."
ªÀ¸ÉÊð¯ïì M¥ÀàAzÀzÀ £ÀAvÀgÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ §®»Ã£ÀUÉÆAqÀ dªÀÄð¤AiÀÄ £ÀqÀÄ«£À
¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£Àgï¤«Äð¸À®Ä ªÀÄºÀvÀézÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄ§AzÀªÀÅ. F PÁAiÀÄðªÀÅ «±ÉÃµÀªÁV
PÀptªÁVvÀÄÛ KPÉAzÀgÉ ¥sÁæ£ïì ¸ÉÊ¤PÀgÀÄ gÉÊ£ï ªÁ°AiÀÄ°è dªÀÄð¤AiÀÄ £ÀUÀgÀUÀ¼° À è ºÁdjzÀÝgÀÄ, EzÀÄ ªÀ¸ÉÊð¯ïì
¤AzÀ C£ÀÄªÉÆÃ¢vÀªÁzÀ "AiÀÄÄzÀÞ ¥ÀjºÁgÀ"UÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä dªÀÄð¤AiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À ¥sÀ°vÁA±ÀªÁVvÀÄÛ.
¸ÀAvÉÆÃµÀPg À ÀªÁV, F ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ zÉÃ±ÀªÀÅ «zÉÃ±ÁAUÀ ªÀÄAwæAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀtªÁVlÄÖ, ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ
ªÀiÁvÀÄPÀvÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ 8 M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¸À¨sÉUÉÆ½¹vÀÄ, CzÀgÀ°è CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀzÀÄÝ d£À¦æAiÀÄ
ªÀiÁvÀÄPÀvÉAiÀÄ°è "gÉÊ£ï¯ÁåAqï ¥ÁåPïÖ" JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®ànÖvÀÄ.
©æl£ï£À°è, eÉÆÃ¸É¥sï ZÉÃA§gï¯É£ï JA§ ¢ÃWÀðPÁ® ¸ÉÃªÉ ªÀiÁrzÀ gÁdPÁgÀtÂAiÀÄ ªÀÄUÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ
¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæ £É«¯ï ZÉÃA§gï¯É£ï CªÀgÀ CzsÀð ¸ÀºÉÆÃzÀgÀ D¸ÀÖ£ï ZÉÃA§gï¯É£ï «zÉÃ±ÁAUÀ
PÁAiÀÄðzÀ²ðAiÀiÁV C¢üPÁgÀ ¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ. EzÀPÉÌ JzÀÄgÁ½AiÀiÁV, ¨É°ð£ï£À ¨Ál¯ïqï ©ÃAiÀÄgï GzÀåªÀÄzÀ
ªÉÄÃ¯É ¦JZïr ªÀiÁrzÀÝ ¥ÀArvÀ UÀÄ¸ÁÖªï ¸ÉÖæ¸ÉªÀÄ£ï, ªÉÊªÀÄgï UÀtgÁdåzÀ°è «zÉÃ±ÁAUÀ ªÀÄAwæAiÀiÁV C¢üPÁgÀ
¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ. CªÀgÀ ¤¥ÀÅtvÉ ªÀÄvÀÄÛ C¥ÁgÀ PÉ®¸ÀzÀ £ÉÊwPÀvÉ¬ÄAzÀ ¥Àæ¹zÀÞgÁzÀ ¸ÉÖæ¸ª
É ÀÄ£ï CªÀgÀ£ÄÀ ß, "©¸ÁäPïð
£ÀAvÀgÀzÀ CvÀÄåvÀÛªÀÄ dªÀÄð£ï" JAzÀÄ D¸ÀÖ£ï ZÉÃA§gï¯É£ï ±ÁèX¹zÀgÀÄ. ¥sÁæ£ïì£ÀÄß Cj¸ÉÊÖqï ©æAiÀiÁAqï
¥Àæw¤¢ü¹zÀgÀÄ, 1902gÀ°è gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀæªÉÃ²¹zÀ »A¢£À ¥ÀvÀæPÀvÀð. ©æAiÀiÁAqï, M§â ¤WÀAlÄUÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ
¤¥ÀÅt £ÉÃUÉÆÃ¶AiÉÄÃlgï, 11 ¨Áj ¥ÀæzsÁ£ÀªÀÄAwæAiÀiÁV ¸ÉÃªÉ ¸À°è¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì£À C£ÉÃPÀ gÁdQÃAiÀÄ
«¨sÁUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÉÆ½¸ÀÄªÀ°è ¥ÀjtwAiÀiÁVzÀÝgÀÄ.
¸ÉÖæ¸ÉªÀÄ£ï, ¥sÁæ£ïìgÉÊ£ï ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DPÀæªÀÄtªÀ£ÀÄß PÉÆ£ÉUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ¥ÀjºÁgÀ ¥ÁªÀwUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀgÀ¼ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ,

ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì£À°è ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¨sÀzÀæ¥Àr¸ÀÄªÀAvÀºÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß wÃªÀæªÁV ¥ÀÇgÉÊ¸À®Ä
¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄ ©æAiÀiÁAqï ªÀÄvÀÄÛ ZÉÃA§gï¯É£ïUÉ ºÉÆ¸À M¥ÀàAzÀªÀ£ÄÀ ß ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÀgÀÄ, EzÀgÀ°è dªÀÄð¤
¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ¨É°ÓAiÀÄªÀiïUÀ¼ÉÆA¢UÉ vÀªÀÄä UÀrUÀ¼À£ÀÄß M¦àPÉÆ¼Àî®Ä, ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì£ÉÆA¢UÉ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ «ªÁzÀ
¥ÀjºÁgÀPÉÌ §zÀÞgÁUÀÄªÀÅzÀPÌÉ M¦àPÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀÆa¹zÀgÀÄ. ©æl£ï F M¥ÀàAzÀzÀ SÁvÀjzÁgÀ£ÁV
PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛvÀÄÛ, EzÀÄ ©æAiÀiÁAqïUÉ DPÀµÀðPÀªÁVvÀÄÛ KPÉAzÀgÉ ¥sÁ£ æ ïìUÉ dªÀÄð£ï ¥ÀÅ£ÀgÀÄvÁÜ£ÀzÀ JzÀÄjUÉ
©VAiÀiÁ¢zÀÝjAzÀ ªÀ¸ÊÉ ð¯ï¤AzÀ®Æ ©æl£ï£ÉÆA¢UÉ «Ä°lj MPÀÆÌl ªÀiÁqÀÄªÀÅzÁVvÀÄÛ. DzÀgÉ, ©æl£ï
«Ä°lj M¥ÀàAzÀ ªÀiÁqÀ®Ä »AdjAiÀÄÄwÛvÀÄÛ KPÉAzÀgÉ gÀºÀ¸Àå M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÊwæ MPÀÆÌlzÀ «gÀÄzÀÞ
¸ÁªÀðd¤PÀ ¨sÁªÀ£A É iÀÄÄ ºÉaÑ¸ÀÄwÛzÀÄÝ ªÀÄºÁ AiÀÄÄzÀÞPÌÉ £ÁA¢ ºÁqÀÄªÀAvÉ PÁtÄwÛvÀÄÛ.
1925gÀ ¨ÉÃ¹UÉAiÀiÁzÀgÀÆ, ©æAiÀiÁAqï, ZÉÃA§gï¯É£ï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÖæ¸ÉªÀÄ£ï ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À

«¤ªÀÄAiÀÄªÀ£ÀÄß ªÀiÁrzÀgÀÄ. ¸É¥ÉÖA§gï 26, 1925gÀ vÀ£ÀPÀ dªÀÄð¤ ¯ÉÆPÁ£ÉÆðzÀ°è F «µÀAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ
ºÉZÀÄÑªÀj ZÀZÉð ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀªÉÄäÃ¼À£PÀ ÉÌ M¦àPÉÆ¼Àî°®è.
K¼ÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ¯ÉÆPÁ£ÉÆð ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÀgÀÄ: ¨É°ÓAiÀÄA, ©æl£ï,
ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ, ¥sÁæ£ïì, dªÀÄð¤, El° ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇ¯ÁåAqï. ©æl£ï, ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤UÀ¼À ºÉÆgÀvÁV,
El° ªÀiÁvÀæ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛ EvÀÄÛ. 1922gÀ°è E¯ï qÀÆå¸ï DV C¢üPÁgÀ ¹éÃPÀj¹zÀÝ ¨É¤mÉÆ
ªÀÄÄ¸ÉÆÃ°¤, vÁ£ÀÄ PÉÃªÀ® M§â rPÉÖÃlgï CxÀªÁ UÁåAUï¸ÀÖgï ªÀiÁvÀæªÀ®è, M§â zÉÆqÀØ gÁdå£ÁAiÀÄPÀ£ÀAvÉ
PÁtÂ¹PÉÆ¼Àî®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ, §zÀ°UÉ El°AiÀÄ «zÉÃ±ÁAUÀ ªÀÄAwæAiÀiÁV ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ªÀÄÄRå¸ÀÜ£ÁV ¸ÉÃªÉ
¸À°è¹zÀgÀÄ.
¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÀÅ C¢üPÀÈvÀªÁV CPÉÆÖÃ§gï 8, 1925 gÀAzÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ, DzÀgÉ ªÀÄÄ¸ÉÆÃ°¤ 14gÀAzÀÄ

ªÀiÁvÀæ, ¸ÀªÉÄäÃ¼À£z
À À JgÀqÀÄ ¢£À ªÀÄÄ£Àß ¸ÉÃjzÀgÀÄ. EzÀÄ ¨sÁUÀå±Á°AiÀiÁVvÀÄÛ, KPÉAzÀgÉ ©æAiÀiÁAqï,
ZÉÃA§gï¯É£ï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÖæ¸ÉªÀÄ£ï CªÀgÀ £ÀqÀÄªÉ ¸ÉßÃºÀ¥ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁgÁvÀäPÀ ªÁvÁªÀgÀt«vÀÄÛ. ªÀÄÄ¸ÉÆÃ°¤AiÀÄ
ªÁvÁªÀgÀtªÀÅ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ T£ÀßvÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ, KPÉAzÀgÉ ¯ÉÆPÁ£ÉÆðzÀ°è ¥ÀvÀæPv À ÀðgÀÄ vÀªÀÄä DwäÃAiÀÄ ¸ÁéUÀvÀªÀ£ÀÄß
§»µÀÌj¹zÀgÀÄ.
©ænµï «zÉÃ±ÁAUÀ PÀZÉÃj ªÀgÀ¢ ¥ÀæPÁgÀ, ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ªÉÆzÀ® ¨ÁjUÉ, dªÀÄð¤UÀ¼À£ÀÄß
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸À¨sÉAiÀÄ°è CªÀgÀ »A¢£À AiÀÄÄzÀÞzÀ ªÉÄÊwæUÀ½AzÀ ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁV ªÀ»¹zÀgÀÄ. EzÀÄ 1924gÀ
DUÀ¸ïÖ£À ®AqÀ£ï PÁ£ÀágÉ£ïì ªÀÄÄAvÁzÀ »A¢£À ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ wÃgÁ «gÀÄzÀÞªÁVvÀÄÛ, C°è ©ænµï ªÀÄvÀÄÛ
¥sÁæ£ïì ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À£ÄÀ ß FUÁUÀ¯ÉÃ ¸ÀAAiÉÆÃf¹zÀ £ÀAvÀgÀ, dªÀÄð¤UÀ½UÉ ¨sÁUÀªÀ»¸À®Ä CªÀPÁ±À
¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ, CªÀgÀ£ÀÄß "£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ PÉÊ¢UÀ¼ÀAvÉ" ¨sÁ«¹zÀgÀÄ. ¯ÉÆPÁ£ÉÆð ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÀÅ 1914gÀ »A¢£À
gÁdvÁAwæPÀ C¨sÁå¸ÀUÀ½AzÀ zÀÆgÀ ¸Àj¢vÀÄÛ, d£À¦æAiÀÄ ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è ªÁå¥ÀPÀªÁV ¥Àæ¸ÁgÀ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
CPÉÆÖÃ§gï 10 gÀAzÀÄ ZÉÃA§gï¯É£ï CªÀgÀ ¥ÀwßAiÀÄ d£Àä¢£ÀzÀ DZÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¹é¸ï ºÀqÀV£À ªÉÄÃ¯É £ÀqÉ¸ÀÄªÀ
ªÀÄÆ®PÀ ©æAiÀiÁAqï §Ä¢ÞªÀÄvÉÛ¬ÄAzÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀiÁzsÀåªÀÄ¢AzÀ zÀÆgÀ«j¹zÀgÀÄ. ªÀiÁzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¸À®ºÉUÁgÀj®èzÉÃ, ©æAiÀiÁAqï, ZÉÃA§gï¯É£ï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÖæ¸ÉªÀÄ£ï GvÁàzÀPÀ ZÀZÉðUÀ¼À°è vÉÆqÀUÀ®Ä
¸ÁzsÀåªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀjAzÀ dªÀÄð¤AiÀÄ °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïìUÉ ¥ÀæªÉÃ±ÀzÀ PÀÄjvÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.
1925gÀ CPÉÆÖÃ§gï 16 gÀAzÀÄ, PÉ¼ÀV£À K¼ÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ:
● dªÀÄð¤, ¨É°ÓAiÀÄªÀiï, ¥sÁæ£ïì, UÉæÃmï ©æl£ï ªÀÄvÀÄÛ El° £ÀqÀÄªÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ SÁvÀjAiÀÄ M¥ÀàAzÀ (ºÉ¸ÀgÁV
"gÉÊ£ï¯ÁåAqï ¥ÁåPïÖ");
● dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ ¨É°ÓAiÀÄªÀiï £ÀqÀÄ«£À ªÀÄzsÀå¹ÜPA

É iÀÄ M¥ÀàAzÀ;
● dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁæ£ïì £ÀqÀÄ«£À ªÀÄzsÀå¹ÜPÉAiÀÄ M¥ÀàAzÀ;
● dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇ¯ÁåAqï £ÀqÀÄ«£À ªÀÄzsÀå¹ÜPÉAiÀÄ M¥ÀàAzÀ;
● dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ £ÀqÀÄ«£À ªÀÄzsÀå¹ÜPÉAiÀÄ M¥ÀàAzÀ;
● °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì£À M¥ÀàAzÀzÀ DnðPÀ¯ï XVI PÀÄjvÀÄ dªÀÄð¤UÉ vÀAiÀiÁj¹zÀ ¸ÀªÀÄÆºÀ £ÉÆÃlÄ;
● ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇ¯ÁåAqï £ÀqÀÄªÉ ¥ÀævÉåÃPÀ M¥ÀàAzÀ; ªÀÄvÀÄÛ
● ¥sÁæ£ïì ªÀÄvÀÄÛ ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ £ÀqÀÄªÉ ¥ÀævÉåÃPÀ M¥ÀàAzÀ.
¥sÁæ£ïì, ¥ÉÇ¯ÁåAqï ªÀÄvÀÄÛ ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ eÉÆvÉ JgÀqÀÄ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÄÀ ß CAwªÀÄUÉÆ½¹vÀÄ,

dªÀÄð¤AiÉÆA¢UÉ dUÀ¼ÀªÁzÀgÉ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÉÌ §zÀÞgÁUÀÄªÀÅzÁV. F M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ¥sÁæ£ïì ¥ÉÇ¯ÁåAqï
(1921) ªÀÄvÀÄÛ ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ (1924) eÉÆvÉ »A¢£À M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¹zÀªÀÅ. F M¥ÀàAzÀUÀ¼À ¸À»
¸ÀªÀiÁgÀA¨sÀªÀÅ 1925gÀ r¸ÉA§gï 1gÀAzÀÄ ®AqÀ£ï£À «zÉÃ±ÁAUÀ PÀZÉÃjAiÀÄ°è £ÀqÉ¬ÄvÀÄ.
¯ÉÆPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀUÀ¼À°è dªÀÄð¤AiÀÄ ¥ÀÇªÀð UÀrUÀ¼À PÀÄjvÀÄ §zÀÞvÉ ¸ÉÃj¸À°®è. EwºÁ¸ÀPÁwð eÁgÁ
¸ÉÖöÊ£Àgï CªÀgÀÄ, ZÉÃPÉÆÃ¸ÉÆèªÁQAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇ¯ÁåAqï vÀªÀÄUÉ gÉÊ£ï¯ÁåAqï ¥ÁåPïÖ£À°è EgÀÄªÀ UÀr
SÁvÀjAiÀÄAvÀºÀ SÁvÀjUÀ½®èzÉ "¯ÉÆPÁ£ÉÆð M¥ÀàAzÀUÀ¼À ¸ÉÆÃvÀªÀgÀÄ" JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÀÄ. «±ÉÃµÀªÁV,
¥ÉÇ¯ÁåAqï ¥Àæw¤¢üAiÀÄÄ ¥sÀ°vÁA±ÀzÉÆA¢UÉ wÃªÀæ ÇÀªÀiÁzsÁ£À ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀgÀÄ.
¯ÉÆPÁ£ÉÆð ¥ÁåPïÖ AiÀÄ±À¹éAiÀiÁV DqÀ½vÀ ªÀiÁqÀÄªÀ ©æAiÀiÁAqï, ZÉÃA§gï¯É£ï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÖæ¸ÉªÀÄ£ï CªÀgÀÄ
1926 gÀ°è £ÉÆÃ¨É¯ï ±ÁAw §ºÀÄªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ. ºÉZÀÄÑªÀjAiÀiÁV, ©æAiÀiÁAqï 1927 gÀ°è PÉÃ¯ÉÆèUï-
©æAiÀiÁAqï ¥ÁåPïÖ C£ÀÄß ¸ÀºÀ ¸À» ªÀiÁrzÀgÀÄ, EzÀÄ AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ «ªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀ
G¥ÁAiÀÄªÁV RAr¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¤ÃwAiÀiÁzÀ PÁgÀt¢AzÀ vÀåf¹vÀÄ.
ªÀÄÄ¸ÉÆÃ°¤AiÀÄÄ £ÉÆÃ¨É¯ï §ºÀÄªÀiÁ£À ¹éÃPÀj¸À¢zÀÝPÉÌ ¨ÉÃ¸ÀgÀªÁ¬ÄvÀÄ, DzÀgÉ CªÀgÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ °«ÄmÉqï
¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉ, PÁ£ÀágÉ£ïì£À PÉÆ£ÉAiÀÄ ¢£ÀzÀ°è ªÀiÁvÀæ DUÀªÀÄ£À, ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ PÉÆqÀÄUÉ ¤ÃqÀ®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
7.4 ¤gÁAiÀÄÄ¢üÃPÀgÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ
¤¶ÌæAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±À¸ÀÛæ ¤AiÀÄAvÀæt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÄÀ EwºÁ¸ÀzÀ°è ¸ÁPÀµÀÄÖ ¸ÀªÀÄAiÀÄUÀ½AzÀ ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ, EzÀÄ
±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀævÉUÁV ªÀiÁ£ÀªÀPÄÀ ®zÀ D±ÀAiÀÄªÀ£ÄÀ ß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ, ±À¸ÀÛæ
¸ÁªÀÄxÀåðzÀ DzsÀÄ¤QÃPÀgÀt ªÀÄÄAzÀÄªÀj¢zÉ, eÁUÀwPÀ ¸ÉÊ¤PÀ RZÀÄðUÀ¼À°è ¹ÜgÀ KjPÉ DVzÉ, 2012gÀ°è EzÀÄ
US $1.7 næ°AiÀÄ£ï£À£ÀÄß «ÄÃj¹vÀÄ.
EwºÁ¸ÀªÀÅ ªÀÄzsÀåAvÀgÀ ¤¶ÌæAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±À¸ÀÛæ ¤AiÀÄAvÀæt M¥ÀàAzÀUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæUÀwUÀ¼À£ÀÄß
vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ, DzÀgÉ 1968gÀ CtÄ ¤gÉÆÃzsÀPÀ M¥ÀàAzÀzÀ°è PÀ°à¹zÀAvÉ "PÀpt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¤AiÀÄAvÀætzÀ CrAiÀÄ°è ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀÇtð ¤¶ÌæAiÀÄ" ¸Á¢ü¸ÀÄªÀ DzÀ±ÀðªÀÅ E£ÀÆß
zÀÆgÀzÀ°èzÉ.
¤¶ÌæAiÀÄªÀÅ ¸ÉÊ¤PÀ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼£À ÀÄß PÀrªÉÄUÉÆ½¸ÀÄªÀ CxÀªÁ ¤ªÀÄÆð® ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀzÀ C¢üPÀÈvÀ
PÀæªÀÄUÀ½UÉ ºÉ¸ÀgÁVzÉ, EzÀgÀ°è ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀgÀÄ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÁÛgÉ. E£ÉÆßAzÉqÉ, ±À¸ÀÛæ ¤AiÀÄAvÀætªÀÅ
AiÀÄÄzÀÞzÀ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÄÀ ß PÀrªÉÄUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÄÀ ß vÀVÎ¸À®Ä «£Áå¸ÀUÉÆ½¹zÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼À£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ, EzÀgÀ°è ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ, «±Áé¸À ¤ªÀiÁðt AiÀiÁAwæPÀvÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥Á®£É ¸ÉÃjªÉ.
¤¶ÌæAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±À¸ÀÛæ ¤AiÀÄAvÀæt zsÁgÀuÉAiÀÄ PÀæªÀÄªÀÅ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ II £ÀAvÀgÉ,À «±ÉÃµÀªÁV AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï AiÀÄÄ¤AiÀÄ£ï £ÀqÀÄ«£À ²ÃvÀ® AiÀÄÄzÀÞzÀ AiÀÄÄUÀzÀ GzÀAiÀÄzÉÆA¢UÉ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
PÀArzÉ. F CªÀ¢üAiÀÄÄ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À MvÀÛqÀªÀ£ÄÀ ß ¤ªÀð»¸À®Ä ±À¸ÀÛæ ¤AiÀÄAvÀæt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½UÉ
MvÁÛ¬Ä¹vÀÄ, £ÀAvÀgÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ±ÀQÛAiÀÄ®èzÀ gÁµÀÖæUÀ½UÉ «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä MvÀÄÛ ¤ÃrvÀÄ.
««zsÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÄÀ ß ¤¶ÌA æ iÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±À¸ÀÛæ ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä §¼À¸À¯ÁVzÉ, EzÀgÀ°è ¸ÉÆÃvÀ gÁµÀÖæUÀ½UÉ
¤¶ÌæAiÀÄªÀ£ÄÀ ß MvÁÛ¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ, zÉÃ±ÀUÀ¼À EZÁÒ±ÀQÛ PÀæªÀÄUÀ¼£ À ÀÄß CªÀgÀ ¸ÉÊ¤PÀ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä,
ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¹zÀÞ¥Àr¹zÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÄÀ ¸ÉÃjªÉ.
EwºÁ¸ÀzÀ°è, «¸ÀäAiÀÄPÁj ¥Àæ¸ÁÛ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ, ªÀiÁzÀjAiÀiÁV ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ

ªÀ¸ÉÊð¯ïì M¥ÀàAzÀ ªÀÄvÀÄÛ 1948gÀ°è PÉÆ¸ÁÖ jPÁ ¤¶ÌæAiÀÄUÉÆ½¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±ÀzÀ KPÀ¥ÀQëÃAiÀÄ ¤zsÁðgÀUÀ¼ÀÄ.
CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁzÀjAiÀiÁV 1925gÀ eÉ¤ÃªÁ ¥ÉÇæÃmÉÆÃPÁ¯ï «µÀzÀ C¤® §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß
¤µÉÃ¢ü¹zÉ, ªÀÄvÀÄÛ 19£É ±ÀvÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ 20£É ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è£À ºÁUï£À ¸À¨sÉUÀ½AzÀ AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀqÉUÉ
ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼£
À ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À®Ä GzÉÝÃ²¹ªÉ.
F ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ, ¤¶ÌæAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±À¸ÀÛæ ¤AiÀÄAvÀætzÀ°è ¯ÁªÀtåªÁzÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä

PÀµÀÖªÁVzÉ. ²ÃvÀ® AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ AiÀÄÄUÀªÀÅ PÉ®ªÀÅ AiÀÄ±À¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß PÀArzÉ, ªÀiÁzÀjAiÀiÁV ¨sÁUÀ±ÀB CtÄ
¥ÀjÃPÁë ¤µÉÃzsÀ M¥ÀàAzÀ ªÀÄvÀÄÛ CtÄ ¤gÉÆÃzsÀPÀ M¥ÀàAzÀ, eÉÆvÉUÉ CFE M¥ÀàAzÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¸ÁAiÀÄ¤PÀ ±À¸ÀÛæUÀ¼À
M¥ÀàAzÀ.
DzsÀÄ¤PÀ PÁ®zÀ°è, Cté¸ÀÛæ ºÀgÀqÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä UÀªÀÄ£À ªÀ»¸À¯ÁVzÉ, ÇÀæ«ªÉÆÃZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ±À¸ÀÛæ
¤AiÀÄAvÀætªÀÅ eÁUÀwPÀ gÁdQÃAiÀÄzÀ°è PÀrªÉÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄÄvÀÛªÉ,
EzÀgÀ°è ¤Ãw gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ°è ¸ÉÊ¤PÀ-PÉÊUÁjPÁ ¸ÀAQÃtðUÀ¼À ¥Àæ¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæ
vÀAvÀæeÁÕ£À GvÀÛgÀªÀ£ÀÄß PÀrvÀUÉÆ½¸À®Ä ¤gÁPÀj¸ÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÉÃjªÉ. DzÁUÀÆå, CAvÀgg À Á¶ÖæÃAiÀÄ ¹ÜgÀvÉ, ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæ
PÉëÃvÀæzÀ°è ªÉZÀÑ G½vÁAiÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAw ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ MvÀÛqÀªÀÅ ÇÀÛæ«ªÉÆÃZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ±À¸ÀÛæ ¤AiÀÄAvÀætzÀ
ZÀZÉðUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
²ÃvÀ® AiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, 1940gÀ zÀ±ÀPÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è 1990gÀ zÀ±ÀPÀzÀ DgÀA¨sÀzÀªÀgÉUÉ, eÁUÀwPÀ
¤±À¹ÛæÃPÀgÀtzÀ UÀw²Ã®vÉUÀ¼£
À ÀÄß CªÉÄÃjPÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï MPÀÆÌlzÀ wÃªÀæ ¥ÉÊ¥ÉÇÃn D¼ÀªÁV eÉÆÃr¹vÀÄÛ.
F CªÀ¢üAiÀÄÄ ¸ÉÊ¤PÀ ±ÀQÛUÀ¼À ºÉZÀÑ¼ÀzÀ°è, «±ÉÃµÀªÁV DtÂéPÀ ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæUÀ¼À°è, ¥Àæ§® KjPÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄ,
KPÉAzÀgÉ JgÀqÀÆ ªÀÄºÁ¸ÀQÛUÀ¼ÀÄ vÁwéPÀ ¥Áæ§®åªÀ£ÄÀ ß PÁ¥ÁrPÉÆ¼Àî®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛAiÀÄ C¹ÛvÀézÀ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÄÀ ß ¤¨sÁ¬Ä¹zÀªÀÅ.
1. ¥ÁægÀA©üPÀ ¤±À¹æÃÛ PÀgÀt DAzÉÆÃ®£ÀUÀ¼ÀÄ:
- §gÀÆPï AiÉÆÃd£É (1946): CªÉÄÃjPÁ ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÄÀ ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸® À Ä ªÀÄvÀÄÛ DtÂéPÀ
±À¸ÁÛæ¸ÀÛæUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïìC£ÀÄß MvÁÛ¬Ä¹zÀÝªÀÅ. DzÀgÉ, ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï MPÀÆÌlªÀÅ
gÁdåzÀ ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætzÀ PÀÄjvÀÄ aAvÉUÀ½AzÁV F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¹vÀÄ.
- AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï £ÉÃ±À£ïì ¤±À¹ÛæÃPÀgÀt DAiÉÆÃUÀ (1952): eÁUÀwPÀ ¤±À¹ÛæÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä
¸ÁÜ¦¸À¯Á¬ÄvÀÄ, DzÀgÉ ²ÃvÀ® AiÀÄÄzÀÞzÀ MvÀÛqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀzÀ¸Àå gÁµÀÖæUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ M¥ÀàAzÀªÀ£ÄÀ ß vÀ®Ä¥ÀÅªÀ
C¥ÁAiÀÄPÁj ¥ÀæªÉÄÃAiÀÄ¢AzÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄÄ CrØAiÀiÁVvÀÄ.
2. vÁwéPÀ ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæUÀ¼À «ÄwAiÀÄ ªÀiÁvÀÄPÀvÉUÀ¼ÀÄ (SALT):
- SALT I (1969-1972): CªÉÄÃjPÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï MPÀÆÌlzÀ ªÉÆzÀ® ªÀiÁvÀÄPÀvÉUÀ¼ÀÄ vÁwéPÀ DtÂéPÀ
±À¸ÁÛæ¸ÀÛæUÀ¼À£ÀÄß «ÄwUÉÆ½¸À®Ä PÉÃA¢ævÀªÁVvÀÄÛ. CAwªÀÄªÁV JAn-¨Á°¹ÖPï Që¥ÀtÂ (ABM) M¥ÀàAzÀªÀÅ Që¥ÀtÂ
gÀPÀëuÉ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DPÀæªÀÄuÁvÀäPÀ ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæUÀ¼À ªÀÄzsåÀ AvÀgÀ M¥ÀàAzÀªÀÅ Që¥ÀtÂ GqÁªÀuÁ
vÁtUÀ¼À ªÉÄÃ¯É «ÄwUÀ¼À£ÄÀ ß Ej¹vÀÄ.
- SALT II (1972-1979): DtÂéPÀ ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÆ ²ÃvÀ® AiÀÄÄzÀÞzÀ
MvÀÛqÀUÀ¼ÀÄ, «±ÉÃµÀªÁV D¥sÁÏ¤¸ÁÛ£ÀzÀ ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï DPÀæªÀÄtzÀ ªÀÄÆ®PÀ, M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæªÀiÁtÂÃPÀgÀtPÉÌ
vÀgÀÄªÀ°è «¥sÀ®ªÁVvÀÄ.
3. ªÀÄzsÀåªÀÄ-zÀÆgÀzÀ DtÂéPÀ ±À¸ÁÛæ¸ÀÛæ M¥ÀàAzÀ (INF, 1987):
- CªÉÄÃjPÁ CzsÀåPÀë gÉÆ£Á¯ïØ jÃUÀ£ï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï £ÁAiÀÄPÀ «ÄSÉÊ¯ï UÉÆÃ§ðZÉªï F

M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ¸À» ºÁQzÀgÀÄ, INF M¥ÀàAzÀªÀÅ J¯Áè £É®-DzsÁjvÀ Që¥ÀtÂUÀ¼À£ÄÀ ß ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåªÀÄ ±ÉæÃtÂAiÀÄ PÀÆæeï
Që¥ÀtÂUÀ¼À£ÀÄß £Á±À¥Àr¹vÀÄ. F M¥ÀàAzÀªÀÅ AiÀÄÄgÉÆÃ¦£À°è DtÂéPÀ ¸ÀAWÀµÀðzÀ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß §ºÀ¼ÀµÀÄÖ PÀrªÉÄ
ªÀiÁrvÀÄ.
4. PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ ±À¸ÁÛç¸ÀÛç PÀrvÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ (START):
- START I (1991): ²ÃvÀ® AiÀÄÄzÀÞzÀ CAvÀåzÀ £ÀAvÀgÀ, ªÀiÁvÀÄPÀvÉUÀ¼ÀÄ vÁAwæPÀ Cté¸ÀÛæUÀ¼À zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
PÀrvÀUÀ¼À£ÀÄß GAlÄªÀiÁrzÀªÀÅ. JgÀqÀÆ §¢UÀ¼ÀÄ AiÀÄÄzÀÞvÉÆÃ¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ «vÀgÀuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÄÀ ß ºÉÆqÉzÀÄ
ºÁPÀ®Ä M¦àPÉÆAqÀªÀÅ, ²ÃvÀ® AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ÇÀæ«ªÉÆÃZÀ£É PÀqÉUÉ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁVzÉ.
- START II (1993): F M¥ÀàAzÀªÀÅ ºÉaÑ£À PÀrvÀUÀ½UÉ, ««zsÀ AiÀÄÄzÀÞvÉÆÃ¥ÀÅ Që¥ÀtÂUÀ¼À

vÉÆqÉzÀÄºÁPÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀÄ, §zÀÞªÁVvÀÄÛ, DzÀgÉ Që¥ÀtÂ gÀPÀëuÁ ªÀåªÀ¸ÜÉ UÀ¼À §UÉÎ aAvÉ¬ÄAzÁV,
«±ÉÃµÀªÁV gÀµÁå¢AzÀ, C£ÀÄªÉÆÃzÀ£A É iÀÄ°è ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÄÀ ß JzÀÄj¹vÀÄ.
5. ¸ÀªÀÄUÀæ Cté¸ÀÛæ ¥ÀjÃPÁë ¤μÉÃzsÀ M¥ÀàAzÀ (CTBT):
- 1990gÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è ¤ªÀð»¸À¯ÁzÀ CTBT J¯Áè ¸ÉÊ¤PÀ CxÀªÁ £ÁUÀjPÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÉ CtÄ¸ÉÆáÃlUÀ¼À£ÀÄß
¤µÉÃ¢ü¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ. ºÀ®ªÁgÀÄ gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ F M¥ÀàAzÀPÉÌ ¸À» ºÁQzÀgÀÆ, CªÉÄÃjPÁ ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁå
ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR gÁµÀÖæUÀ½AzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£U É É vÀqÉ GAmÁVzÉ. ¸ÀªÀÄUÀæ Cté¸ÀÛæ ¥ÀjÃPÁë ¤µÉÃzsÀ M¥ÀàAzÀ
¸ÀA¸ÉÜ (CTBTO) M¥ÀàAzÀzÀ PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀPÁÌV ¸ÁÜ¦¸À®ànÖvÀÄ, EzÀgÀ°è ¥Àj²Ã®£Á ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
qÉÃmÁ «±ÉèÃµÀuÉ M¼ÀUÉÆArªÉ.
6. Cté¸ÀÛæ ºÀgÀqÀÄ«PÉ ¤μÉÃzsÀ M¥ÀàAzÀ (NPT):

- 1968 gÀ°è ¸À» ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ NPT Cté¸ÀÛæUÀ¼À ºÀgÀqÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸À» ºÁQzÀ gÁdåUÀ¼À°è
ÇÀæ«ªÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä GzÉÝÃ²vÀªÁVzÉ. EzÀÄ gÁµÀÖæUÀ¼À£ÀÄß Cté¸ÀÛæ gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ (NWS) ªÀÄvÀÄÛ Cté¸ÀÛæ
gÀ»vÀ gÁµÀÖæUÀ¼ÀÄ (NNWS) JAzÀÄ ªÀVÃðPÀj¹vÀÄ, C°è NWSUÀ¼ÀÄ ÇÀæ«ªÉÆÃZÀ£É ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½UÉ §zÀÞªÁVªÉ.
NPTªÀÅ ªÀÄÆgÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÀlÖ®ànÖzÉ: ºÀgÀqÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ, ÇÀæ«ªÉÆÃZÀ£É, ªÀÄvÀÄÛ
CtÄ±ÀQÛAiÀÄ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ §¼ÀPÉ. F ¸ÀÛA¨sÀUÀ¼ÄÀ ºÀgÀqÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ ±ÁAwAiÀÄÄvÀ
¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ M¥ÀàAzÀzÀ zÀéAzÀé GzÉÝÃ±À ¸Àé¨sÁªÀªÀ£ÄÀ ß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛªÉ.
²ÃvÀ® AiÀÄÄzÀÞzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è, ÇÀæ«ªÉÆÃZÀ£U É É ªÀÄÄ£ÀßqÉAiÀÄ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ C£ÉÃPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ,

EzÀgÀ°è ¥Àj²Ã®£É ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼ÀÄ, C£ÀÄ¸ÀgÀuÉ aAvÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆgÁdQÃAiÀÄ G¢éUÀßvÉUÀ¼À ¤gÀAvÀgÀ ¸À¤ßªÉÃ±À.
F CrØUÀ¼À £ÀqÀÄªÉAiÀÄÆ, INF M¥ÀàAzÀ ªÀÄvÀÄÛ START I ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ Cté¸ÀÛæUÀ½AzÀ
GAmÁUÀÄªÀ C¹ÛvÀézÀ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß PÀrvÀUÉÆ½¸À®Ä CxÀð¥ÀÇtð ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À§ºÀÄzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß
vÉÆÃj¹vÀÄ.
7.5 ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï£À «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw
¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï£À «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw, 1922gÀ°è CzÀgÀ ¸ÁÜ¥À£¬ É ÄAzÀ 1991gÀ°è CzÀgÀ
«ªÉÆÃZÀ£ÉªÀgÉUÀÆ, DzÀ±ÀðUÀ¼ÀÄ, ¨sËUÉÆÃ½PÀ-gÁdQÃAiÀÄ UÀw²Ã®vÉ, ªÀÄvÀÄÛ DAvÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆgÀV£À
MvÀÛqÀUÀ½AzÀ gÀÆ¥ÀÅUÉÆAqÀ ªÀÄºÀvÀÛgÀªÁzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÄÀ ß C£ÀÄ¨sÀ«¹vÀÄ. F ¥Àæ§AzsÀªÀÅ ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï
«zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ ¸ÀÄPÀëä ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄvÀÛzÉ, CzÀgÀ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß eÁUÀwPÀ ºÀAvÀzÀ°è ¥Àj¨sÁ¶¸ÀÄªÀ
ªÀÄÄRå ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ, vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ WÀl£ÉUÀ¼À£ÄÀ ß C£ÉéÃ¶¸ÀÄvÀÛzÉ.
D¢PÁ® ªÀÄvÀÄÛ ¯É¤ £À vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ ¥ÁægÀA©üPÀ ªÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß ¯É¤ £À
ªÀiÁQìð¸ïÖ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁæAwPÁj GvÁìºÀªÀÅ UÀÄgÀÄw¹vÀÄ. 1917gÀ gÀµÀå£ï PÁæAwAiÀÄ£ÀÄß
C£ÀÄ¸Àj¹ ªÀÄvÀÄÛ 1922gÀ°è ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ, ¯É¤£ï eÁUÀwPÀ ±À« æ ÄPÀ
PÁæAwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁrzÀgÀÄ, zÉÃ±ÀUÀ¼À UÀrUÀ¼À£ÀÄß «ÄÃj MAzÀÄ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ZÀ¼ÀÄªÀ½AiÀiÁV
PÁAªÀÄÄå¤¸ÀA C£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÀÄ. 1919gÀ°è PÁªÀÄÄå¤¸ïÖ EAl £ÁåµÀ£À¯ï (PÁ«ÄAl£ïð) ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄÄ F
«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß GzÁºÀj¸ÀÄvÀÛzÉ, eÁUÀwPÀªÁV PÁªÀÄÄå¤¸ïÖ ¥ÀPëÀUÀ¼£
À ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á»
ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À «gÀÄzÀÞ PÁæAwUÀ¼£
À ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä GzÉÝÃ²¹vÀÄÛ.
¸ÁÖ°£ï PÁ® ªÀÄvÀÄÛ «±Àé AiÀÄÄzÀÞ II eÉÆÃ¸É¥sï ¸ÁÖ° £À £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ°è, ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw
zÉÃ²ÃAiÀÄ ¤dªÁzÀ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀvÀðªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀjUÀt£ÉUÀ¼ÀvÀÛ §zÀ¯ÁVvÀÄ. 1939gÀ°è £Áf
dªÀÄð¤AiÉÆA¢UÉ ªÉÆÃ¯ÉÆmÉÆÃªï-j¨ÉAmÉÆæ¥ï M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß ¸À» ªÀiÁqÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß F §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß
¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ, EzÉÆAzÀÄ vÁvÁÌ°PÀ DPÀæªÀÄt gÀ»vÀ M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÁÛ, F±Á£Àå AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è
¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¥Á¢¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ vÀ£Àß ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸À®Ä C£ÀÄªÀÄw¹vÀÄ.
«±Àé AiÀÄÄzÀÞ II ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÉÆAzÀgÀ UÀA©üÃgÀ ºÀAvÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄ. ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è

dªÀÄð¤AiÉÆA¢UÉ ºÉÆAzÁtÂPA É iÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ, ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï 1941gÀ°è DPÀæªÀÄtPÉÌ ¹®ÄQvÀÄ,
EzÀjAzÀ EzÀÄ «ÄvÀægÀ ²©gÀPÉÌ ¥ÀæªÉÃ²¹vÀÄ. CªÉÄÃjPÁ ªÀÄvÀÄÛ ©æl£ï eÉÆvÉ ¸ÀªÀÄgÀ PÁ®zÀ ªÉÄÊwæAiÀÄÄ
¸ÉÆÃ«AiÉÄmï ¤ÃwAiÀÄ ¤dªÁzÀ ¸Àé¨sÁªÀªÀ£ÀÄß JwÛ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ, ¸ÁªÀiÁ£Àå ±ÀvÀÄæªÀ£ÀÄß ¸ÉÆÃ°¸ÀÄªÀ
zÀÈ¶×PÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß M¦àPÆ
É ¼ÀÄîvÁÛ, DzÀ±Àð±Á¹ÛæÃAiÀÄ ©ü£ÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ.
²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ PÁ®
AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ AiÀÄÄUÀªÀÅ ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀPÉÌ ¥ÀæªÉÃ±À ªÀiÁrvÀÄ, EzÀÄ DzÀ±ÀðUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ «gÉÆÃzsÀ, ¸ÉÊ¤PÀ
¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ ¨sËUÉÆÃ½PÀ ¸ÀàzsÉð¬ÄAzÀ vÀÄA©vÀÄÛ. F±Á£Àå ¨ÁèPï ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ ¨ÁèPï ¥Àæ¨sÁªÀªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁV
AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À «¨sÁUÀªÀÅ F zsÀÄ« æ ÃPÀÈvÀ eÁUÀwPÀ zÀÈ±ÁåªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¤gÀÆ¦¹vÀÄ. F CªÀ¢üAiÀÄ ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï
«zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw ¥À²ÑªÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀzÀ vÀqÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ PÁAªÀÄÄå¤¸ïÖ vÀvÀÛézÀ «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÃAzÀæUÉÆ½¹vÀÄ.
1955gÀ°è ªÁ¸Áð M¥ÀàAzÀzÀ gÀZÀ£É F±Á£Àå AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À ªÉÄÃ¯É ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÄÀ ß

zÀÈqsÀ¥Àr¹vÀÄ, ¥À²ÑªÀÄ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è£À NATO(£Ávïð CmÁèAnPï næÃn DUÀð£ÉÊ¸ÉÃ±À£ï) zÀ ¥Àæ¹ÛwUÉ
¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV ¸ÉÊ¤PÀ ªÉÄÊwæAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö¹vÀÄ. F±Á£Àå ¨ÁèPï zÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ ºÀAUÉÃj 1956 ªÀÄvÀÄÛ
ZÉÃPÉÆ¸ÉÆèªÉÃQAiÀiÁ 1968 gÀ°è ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥ÀUÀ¼ÀÄ, «gÉÆÃzsÀªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄvÀÄÛ vÀ£ßÀ ¥Àæ¨sÁªÀ
ªÀ®AiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉÆ¼Àî®Ä ªÉÆÃ¸ÉÆÌÃ«£À ¤±ÀÑAiÀÄªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄ.
1970gÀ zÀ±ÀPÀzÀ qÉmÁAmï vÁvÁÌ°PÀ G¢éUÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁrvÀÄ, EzÀgÀ ¥sÀ®ªÁV AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì
eÉÆvÉ PÉÊUÉÆ¼Àî¯ÁzÀ ¸ÁÖælfPï DgÀªÀiïì °«ÄmÉÃ±À£ï mÁPïì (SALT) ªÀÄÄAvÁzÀ DAiÀÄÄzsÀ ¤AiÀÄAvÀæt M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ
JzÀÄÝ §AzÀªÀÅ. DzÀgÉ, «AiÉÄmÁßªÀiï AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÆÃ«AiÉÄ £À C¥sÁÏ¤¸ÁÛ£z
À À°è ¥Á¯ÉÆÎ¼ÀÄî«PÉ JA§AvÉ
¨ÁºÀå AiÀÄÄzÀÞUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DzÀ±ð
À ¥ÀgÀ ¸ÀàzsÉðUÀ¼ÄÀ ªÀÄÄAzÀÄªÀjzÀªÀÅ.
UÉÆÃ§ðZÉªï AiÀÄÄUÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉgÉ¸ÁÖæAiÀiÁÌ
«ÄSÁ¬Ä¯ï UÉÆÃ§ðZÉ £À 1980gÀ zÀ±ÀPÀzÀ ªÀÄzsÀåzÀ°è C¢üPÁgÀPÉÌ KjPÉAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï

«zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ°è ºÉÆ¸À ºÀAvÀPÉÌ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. UÉÆÃ§ðZÉ £À UÁè¸ÉÆßÃ¸ïÖ (vÉgÉzÀ ¤®ÄªÀÅ) ªÀÄvÀÄÛ
¥ÉgÉ¸ÁÖæAiÀiÁÌ (¥ÀÅ£ÀgïgÀZÀ£É) ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£ÀUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ
¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸À®Ä GzÉÝÃ²¹zÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ F CªÀ¢ü zÀéAzÁévÀäPÀ ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀ gÁdPÁgÀt¢AzÀ
¥À²ÑªÀÄzÉÆqÀ£É ºÉaÑ£À vÉÆqÀPÁlzÀvÀÛ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀgÀvÀÛ JtÂ¸ÀÄwÛvÀÄÛ.
UÉÆÃ§ðZÉ £À «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ°è "ºÉÆ¸À aAvÀ£"É ¸ÀºÀPÁgÀ, ¸ÀAªÁzÀ, ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄÄzsÀ PÀrvÀzÀ ªÉÄÃ¯É
MvÀÛqÀ ¤ÃrvÀÄ. qÉmÁAmï AiÀÄÄUÀªÀÅ ªÀÄzsÀåAvÀgÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ Cté¸ÀÛæ ±ÀQÛAiÀÄ M¥ÀàAzÀ (INF) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÖælfPï DªÀiïìð
gÉqÀPÀë£ï næÃn (START) JA§ ªÀÄºÀvÀézÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼À°è ¥ÀAiÀÄðªÀ¸Á£ÀªÁ¬ÄvÀÄ, EªÀÅ ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¤±À¹ÛæÃPÀgÀt
ªÀÄvÀÄÛ ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀ G¢éUÀßvÉ PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀgÀvÀÛ M¬ÄåvÀÄ.
¥ÉÇÃ¸ïÖ-¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÄUÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ

1991gÀ°è ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï «WÀl£ÉAiÀÄÄ eÁUÀwPÀ gÁdPÁgÀtzÀ°è MAzÀÄ AiÀÄÄUÀzÀ CAvÀåªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ
ªÀiÁf ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï UÀtgÁdåUÀ½UÁV ºÉÆ¸À CzsÁåAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¹vÀÄ. zÉÆqÀØ GvÀÛgÁ¢üPÁj gÁdåªÁVgÀÄªÀ
gÀµÁå, ¥ÉÆÃ¸ïÖ-¸ÉÆÃ«AiÉÄmï ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß £Á«UÉÃmï ªÀiÁqÀÄvÁÛ, ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï «zÉÃ±ÁAUÀ
¤ÃwAiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß M¦àPÉÆArvÀÄ. -¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÄUÀzÀ°è, gÀµÁåzÀ «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw ¥ÁæzsÁ£ÀåvÉUÀ¼ÀÄ,
¨sËUÉÆÃ½PÀ D¸ÀQÛUÀ¼À£ÄÀ ß ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ, DyðPÀ KQÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæzÉÃ²PÀ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆAzÀÄªÀ
ªÀÄÆ®PÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÉÆA¢UÉ ¸ÀÈ¶ÖAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. ¥ÉÆÃ¸ïÖ ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ, gÀµÁåzÀ ºÀ¼É
¸ÉÆÃ«AiÉÄmï gÁdåUÀ¼,À eÁUÀwPÀ ±ÀQÛUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄ¥ÀQëÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼Æ
É A¢UÉ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¨sÁ«¸ÀÄvÀÛzÉ.
¸ÉÆÃ«AiÉÄmï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ ¥ÀæUÀw, DzÀ±Àð±Á¸ÀÛæ, ¥ÁæAiÉÆÃVPÀvÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¨sËUÉÆÃ½PÀ PÀqÁØAiÀÄUÀ¼À ¸ÀAQÃtð
DlªÀ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ. PÁæAwPÁj GvÁìºÀ ªÀÄvÀÄÛ DzÀ±ÁðvÀäPÀ ªÀÄÄ¤¹PÉÆAqÀÄ £ÀqÉUÀ½AzÀ qÉmÁAmï ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀºÀPÁgÀzÀªÀgÉUÉ, ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw EwºÁ¹PÀ WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁAiÀÄPÀvÀé ªÀUÁðªÀuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
gÀÆ¥ÀÅUÉÆAqÀ ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À£ÀÄß vÁzÀÄwÛzÉ. ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ DzsÀÄ¤PÀ eÁUÀwPÀ
ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è ªÀÄÄAzÀÄªÀj¢zÀÄÝ, eÁUÀwPÀ ªÉÃ¢PÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆ¥Àgï ¥ÀªÀ £À gÁdvÁAwæPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ
¢ÃWÀðPÁ°Ã£À ¥Àæ¨Ás ªÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
1. SÁ° eÁUÀªÀ£ÄÀ ß ¨sÀwð ªÀiÁr.
1. F M¥ÀàAzÀªÀÅ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À EwºÁ¸ÀzÀ°è MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR gÁdvÁAwæPÀ ªÉÄÊ°UÀ®è£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹vÀÄ............
2. PÉ¯Áè£ï ©æAiÀÄAqï M¥ÀàAzÀ AiÀiÁªÁUÀ £ÀqÉ¢zÉ.........
3. gÉÆÃªÉÄÃ¤AiÀiÁ, eÉÃPÉÆ¸ÉÆèªÉÃQAiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ CªÀgÀÄ gÀa¹zÀ MPÀÆÌlzÀ ºÉ¸g

À ÀÄ K£ÀÄ?
4. ¤±À¹ÛæÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ±ÁAw M¥ÀàAzÀPÉÌ eÁUÀwPÀ §zÀÞvÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉÊ¯ÉÊmï ªÀiÁrgÀÄªÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ?
À è ¸ÀjAiÀiÁzÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥ÁàzÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹.
5. ¯É¤£ï £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ°è ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄ.
6. 1931gÀ°è gÉÆÃªÉÄÃ¤AiÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ eÉÃPÉÆ¸ÉÆèªÉÃQAiÀiÁ £ÀqÀÄªÉ ¹AiÀÄ£ï £À°è M¥ÀàAzÀªÁ¬ÄvÀÄ.
7. 1925gÀ°è ¯ÉÆÃPÁ£ÉÆÃð M¥ÀàAzÀªÀÅ J°è dgÀÄVvÀÄ?

a) CªÉÄÃjPÁ b) ¹élÓ¯ÁåAðqï c) AiÀÄÄJ¸ï d) ¥sÁæ£ïì
8. ¨sÀgÉÆZï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁªÀ zÉÃ±ÀªÀÅ ¥Àæ¸ÁÛ¦¹vÀÄ?
a) AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì b) AiÀÄÄPÉ c) gÀµÁå d) dªÀÄð¤
GvÀÛgU
À À¼ÀÄ:
1. ¯ÉÆÃPÁ£ÉÆÃð M¥ÀàAzÀ
2. 1928
3. °lÖ¯ï JAmÉAmï
4. ªÁ¶AUÀÖ£ï £ËPÁ ¸ÀªÉÄäÃ¼À£À ªÀÄvÀÄÛ PÉ¯Áè£ï ©æAiÀÄAqï
5. ¸Àj
6. vÀ¥ÀÅà
7. ¹élÓ¯ÁåAðqï
8. AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï ¸ÉÖÃmïì
7.7 ¸ÁgÁA±À
°lÖ¯ï JAmÉAmï, ¯ÉÆÃPÁ£ÉÆÃð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ, ¤±À¹ÛæÃPÀgÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåAvÀgÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è

¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ £À «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À gÁdvÁAwæPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀævÁ UÀw²Ã®vÉAiÀÄ£ÀÄß
gÀÆ¦¸ÀÄªÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæ ªÀ»¹zÀÝªÀÅ. ZÉÃPÉÆ¸ÉÆèªÉÃQAiÀiÁ, gÉÆÃªÉÄÃ¤AiÀiÁ, ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ
¸ÉÃjgÀÄªÀ °lÖ¯ï JAmÉAmï, ºÀAUÉÃjAiÀÄ£ï ¥ÀÅ£ÀB±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ F±Á£Àå AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è
¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆ¼Àî®Ä GzÉÝÃ²¹vÀÄÛ. ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¨sÀzÀævÁ PÀ¼ÀªÀ¼ÀUÀ½AzÀ GUÀ«Ä¹, EzÀÄ gÁdvÁAwæPÀ
M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀ ¸ÀºÀPÁgÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀªÀÄÆºÀUÉÆArvÀÄ, DzÀgÉ §zÀ¯ÁzÀ ªÉÄÊwæ ªÀÄvÀÄÛ ¨sËUÉÆÃ½PÀ
MvÀÛqÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ «¨sÀfvÀªÁ¬ÄvÀÄ. EzÀgÀ ªÀÄzsÉå, 1925gÀ ¯ÉÆÃPÁ£ÉÆÃð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ
£ÀAvÀgÀzÀ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À UÀrUÀ¼À£ÀÄß SÁvÀj¥Àr¸À®Ä GzÉÝÃ²¹vÀÄÛ, ºÉÆÃ°PÉAiÀÄ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ
CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¹vÀÄ. CzÉÃ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, ¤±À¹ÛæÃPÀgÀtzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ ¸ÉÊ¤PÀ G¢éUÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ
ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ E£ÉÆßAzÀÄ «£Á±ÀPÁj ¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä GzÉÝÃ²¹zÀÝªÀÅ, DzÀgÉ C£ÀÄµÁ×£À ªÀÄvÀÄÛ
C£ÀÄ¸ÀgÀuÉ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß JzÀÄj¹vÀÄ. ¯É¤ £À CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ vÀvÀÛéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «gÉÆÃ¢ü
¸ÁªÀiÁædåªÁqÀzÀ vÀvÀÛéUÀ½AzÀ eÉÆÃ¸É¥sï ¸ÁÖ° £À ¸ÁªÀiÁfPÀvÉAiÀÄ «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É MvÀÛqÀ«gÀÄªÀ ¥ÁæªÀiÁtÂPÀ
vÀvÀÛézÀªÀgÉUÉ, ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ £À «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw ªÀÄºÀvÀÛgÀªÁV ¥ÀæUÀw¹vÀÄ. ²ÃvÀ® ¸ÀªÀÄgÀ AiÀÄÄUÀªÀÅ
¥À²ÑªÀÄzÉÆA¢UÉ DzÀ±ÁðvÀäPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÇåºÁvÀäPÀ ±ÀvÀÄævÀézÀ°è vÉÆqÀVgÀÄªÀ ¸ÀÆ¥Àgï ¥ÀªÀgï DV ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï
AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï ºÉÆgÀºÉÆ«ÄävÀÄ. UÉÆÃ§ðZÉªï AiÀÄÄUÀªÀÅ DAvÀjPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄzÉÆA¢UÉ GvÀÛªÀÄ
¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É UÀªÀÄ£ÀPÉÃA¢ævÀªÁzÀ ¥ÉgÉ¸ÁÖæAiÀiÁÌ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹vÀÄ, C®àPÁ®zÀ°è ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï
AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï£À «WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀiÁ¦ÛUÉÆ½¹vÀÄ. F ¥ÁægÀA¨sÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃwUÀ¼À ¥ÀgÀA¥ÀgÉ ªÀÄzsÀåAvÀgÀ
gÁdvÁAwæPÀvÉAiÀÄ ¸ÀAQÃtðvÉUÀ¼À£ÄÀ ß, DzÀ±ÁðvÀäPÀ ¸ÀAWÀµÀðzÀ ¢ÃWÀðPÁ°Ã£À ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼£ À ÀÄß, ªÀÄvÀÄÛ
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ ¤vÀå ¥ÀæAiÀÄvÀßªÀ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ.
1. °lÖ¯ï JAmÉAmï: ZÉÃPÉÆ¸ÉÆèªÉÃQAiÀiÁ, gÉÆÃªÉÄÃ¤AiÀiÁ, ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄUÉÆÃ¸Áè«AiÀiÁ ºÀAUÉÃjAiÀÄ£ï

¥ÀÅ£ÀB±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåAvÀgÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è F±Á£Àå AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß
PÁ¥ÁrPÉÆ¼Àî®Ä gÀa¹zÀ ªÉÄÊwæ.
2. ¯ÉÆÃPÁ£ÉÆÃð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ: 1925gÀ°è ¸À» ªÀiÁrzÀ M¥ÀàAzÀUÀ¼À ¸ÀgÀtÂ, EzÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ £ÀAvÀgÀzÀ
AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À UÀrUÀ¼À£ÀÄß SÁvÀj¥Àr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃ°PÉAiÀÄ ±ÁAw ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß
GvÉÛÃf¸À®Ä GzÉÝÃ²¹vÀÄÛ.
3. ¤±À¹ÛæÃPÀgÀt: ¸ÉÊ¤PÀ G¢éUÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ E£ÉÆßAzÀÄ «£Á±ÀPÁj ¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß

vÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÉÊ¤PÀ ±ÀQÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄÄzsÀ ¸ÀAUÀæºÀªÀ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä PÉÊUÉÆ¼Àî¯ÁzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÄÀ .
4. ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw: EvÀgÀ zÉÃ±ÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ vÀ£ßÀ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À°è ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï

C£ÀÄ¸Àj¹zÀ vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÄÀ , ¯É¤ £À CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉAiÀÄ vÀvÀÛéUÀ½AzÀ ¸ÁÖ° £À PÁ®zÀ
¸ÁªÀiÁfPÀvÉAiÀÄ «¸ÀÛgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæªÀiÁtÂPÀ vÀvÀÛézÀªÀgÉUÉ ¥ÀæUÀw¹vÀÄ.
5. ªÀÄzsÀåAvÀgÀ gÁdvÁAwæPÀvÉ: ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ £ÀqÀÄ«£À CªÀ¢üAiÀÄ°è

ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjºÀj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ C±ÁAvÀ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß
PÁ¥ÁrPÉÆ¼Àî®Ä PÉÊUÉÆ¼Àî¯ÁzÀ gÁdvÁAwæPÀ ¥ÁægÀA¨sÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁvÀÄPÀvÉUÀ¼ÀÄ.
7.9 ¸ÀéAiÀÄA CzsÀåAiÀÄ£À ¥Àæ±ÉßUÀ¼ÀÄ
1. °lÖ¯ï JAmÉAmï gÀZ£ À ÉAiÀÄ »A¢£À ¥ÉæÃgÀuÉUÀ¼ÀÄ K£ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ CzÀÄ ªÀÄzsÀåAvÀgÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è F±Á£Àå
AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è ¥ÁæzÉÃ²PÀ ¹ÜgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ GvÉÛÃf¹vÀÄ?
2. ¯ÉÆÃPÁ£ÉÆÃð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À gÁdvÁAwæPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀzÀævÁ UÀw²Ã®vÉ ªÉÄÃ¯É ºÉÃUÉ ¥Àæ¨sÁªÀ
©ÃjzÀªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¢ÃWÀðPÁ°£À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ?
3. ªÀÄzsÀåAvÀgÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è ¤±À¹ÛæÃPÀgÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ JzÀÄj¹zÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼ÀÄ
¸ÉÊ¤PÀ G¢éUÀßvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀ®Ä KPÉ ¸ÁPÀµÀÄÖ AiÀÄ±À¸ÀÄì ¸Á¢ü¸À°®è?
4. ¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ £À «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw ¯É¤ £À vÀvÀÛéUÀ½AzÀ ¸ÁÖ° £À PÁ® ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ
PÁ®zÀªÀgÉUÉ ºÉÃUÉ ¥ÀU
æ Àw¹vÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ F DzÀ±Àð ªÀÄvÀÄÛ vÀAvÀæzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À »A¢£À ªÀÄÄRå ZÁ®PÀUÀ¼ÀÄ
AiÀiÁªÀÅªÀÅ?
5. °lÖ¯ï JAmÉAmï, ¯ÉÆÃPÁ£ÉÆÃð M¥ÀàAzÀUÀ¼ÀÄ, ¤±À¹ÛæÃPÀgÀt ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀåAvÀgÀ AiÀÄÄUÀzÀ°è
¸ÉÆÃ«AiÉÄmï AiÀÄÆ¤AiÀÄ £À «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwAiÀÄ AiÀÄ±À¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «¥sÀ®vÉUÀ½AzÀ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁzÀ
¥ÁoÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅ DzsÀÄ¤PÀ CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À°è JzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ½UÉ ºÉÃUÉ
ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛªÉ?
1. J.eÉ.¦. mÉ®gï, ¢ Cjf£ïì D¥sï ¢ ¸ÉPÉAqï ªÀ¯ïØð ªÁgÀ (®AqÀ£ï: ºÁå«Ä±ï ºÁå«Ä®Ö£ï, 1961).
2. gÀhiÁgÁ ¸ÉÊÖ£Àgï, ¢ ¯ÉÊmïì zÁåmï ¥sÉÃ¯ïØ: AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï EAlgï £ÁåµÀ£À¯ï »¸ÀÖj 1919–1933
(DPïì¥sÀqïð: DPïì¥sÀqïð AiÀÄÆ¤ªÀ¹ðn ¥Éæ¸ï, 2005)
3. gÀhiÁgÁ ¸ÉÊÖ£Àgï, ¢ læAiÀÄA¥sï D¥sï ¢ qÁPïð: AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï EAlgï £ÁåµÀ£¯

À ï »¸ÀÖj 1933–1939
(DPïì¥sÀqïð: DPïì¥sÀqïð AiÀÄÆ¤ªÀ¹ðn ¥Éæ¸ï, 2011)
4. ¯ÉÆÃPÁ£ÉÆÃð 1925: ¢ næn, ¢ ¹àjmï, DAqï ¢ ¸ÀÆmï, »¸ÀÖj £ÉÆÃmïì (®AqÀ£ï: ¥sÁj£ï DAqï
PÁªÀÄ£Éé¯ïÛ D¦üÃ¸ï, 2£ÉÃ DªÀÈwÛ, 2000)
5. UÁqÀð£ï ªÀiÁmÉð¯ï, ¸ÀA¥Á¢¹. ¢ Cjf£ïì D¥sï ¢ ¸ÉPÉAqï ªÀ¯ïØð ªÁgÀ jPÀ¤ìqÀqïð (®AqÀ£ï: D®£ï
DAqï C¤é£ï, 1986; 2£ÉÃ DªÀÈwÛ, 1999).
6.gÉ£É D¯ÉâæZïÖ PÁåjð, J r¥ÉÇèªÀiÁånPï »¸ÀÖj D¥sï AiÀÄÄgÉÆÃ¥ï ¹A¸ï ¢ PÁAUÉæ¸ï D¥sï «AiÉÄ£Áß
(£ÀÆåAiÀiÁPïð: ºÁ¥Àðgï CAqï gÉÆÃ, 1958; ¥Àj±ÉÆÃ¢üvÀ DªÀÈwÛ, 1973)
7. UÁqÀð£ï PÉæÃUï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉ°Pïì V®âmïð, ¢ r¥ÉÇèªÀiÁmïì 1919–1939. (¦æA¸ÀÖ£ï, ¦æA¸ÀÖ£ï AiÀÄÆ¤ªÀ¹ðn
¥Éæ¸ï, 1953.)
8. jZÀqïð ¸ÀPÁé. ¢ gÉÊ¸ï DAqï ¥sÁ¯ï D¥sï ¢ ¸ÉÆÃ«AiÀÄvï AiÀÄÆ¤AiÀÄ£ï
9. fAiÉÆÃ¦üæ gÁ§mïìð, ¸ÉÆÃ«AiÀÄmï ¥sÁj£ï ¥Á°¹: 1917-1991
10. ªÁèr¸Áèªï dÄ¨ÉÆPï "E£ï¸ÉÊqï ¢ PÉæ«Äè£ï'¸ï PÉÆÃ¯ïØ ªÁgÀ: ¥sÀæªÀiï ¸ÁÖ°£ï lÄ PÀÄæµÉÑªï"
----------
¨ÁèPï-2
WÀlPÀ -8
El°AiÀÄ°è ¥sÁå¹¸ÀªÀiï£À GzÀAiÀÄ, dªÀÄð¤AiÀÄ°è £Áf¸ÀªÀiï, d¥Á¤£À°è «Ä°lj¸ÀªÀiï
gÀZÀ£É
8.1 ¦ÃpPÉ
8.2 El°AiÀÄ°è ¥sÁå¹¸ÀªÀiï£À GzÀAiÀÄ
8.3 dªÀÄð¤AiÀÄ°è £Áf¸ÀªÀiï
8.4 d¥Á¤£À°è «Ä°lj¸ÀªÀiï
8.6 ¸ÁgÁA±À
8.9 ºÉa£
Ñ À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV UÀæAxÀUÀ¼ÀÄ
• El°AiÀÄ°è ¥sÁ¹¸ÀªÀiï£À GzÀAiÀÄ §UÉÎ LwºÁ¹PÀªÁV «±ÉèÃ¶¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
• dªÀÄð¤AiÀÄ°è £Áf¸ÀªÀiï£À ¸ÉÊzÁÞAyÃPÀ £É¯ÉUÀ¼À£ÀÄß CxÀðªÀiÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.
• d¥Á£ï£À°è «Ä°lj¸ÀªÀiï C£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
8.1 ¦ÃpPÉ
20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è eÁUÀwPÀ EwºÁ¸ÀzÀ ªÉÄÃ¯É D¼ÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ±Á±ÀévÀªÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ©ÃjzÀ vÀvÀé±Á¸ÀÛæUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À GzÀAiÀÄªÀ£ÀÄß AiÀÄÄzÁÞAvÀgÀ CªÀ¢ü PÀArvÀÄ. El°AiÀÄ°è ¥sÁå¹¸ÀªÀiï, dªÀÄð¤AiÀÄ°è
£Áf¸ÀªÀiï, ªÀÄvÀÄÛ d¥Á¤£À°è ¸ÉÊ¤PÀvÀé vÀªÀÄä vÀªÀÄä gÁµÀÖæUÀ¼À gÁdQÃAiÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ zÀÈ±ÀåUÀ¼À£ÀÄß
gÀÆ¦¹zÀ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛUÀ¼ÁV GzÀ¬Ä¹zÀªÀÅ. ªÀÄÆ® ªÀÄvÀÄÛ gÀÆ¥ÁAvÀgÀUÀ¼À°è «©ü£ÀßªÁVzÀÝgÀÆ, F vÀvÀé±Á¸ÀÛæUÀ¼ÀÄ wÃªÀæ-
gÁ¶ÖçÃAiÀÄvÉ, D¢ü¥ÀvÀåªÁzÀÀ, ªÀÄvÀÄÛ gÁdå±ÀQÛAiÀÄ ªÉÊ¨sÀ«ÃPÀgÀtzÀAvÀºÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÀAaPÉÆArªÉ.
El°AiÀÄ°è, ¨É¤mÉÆÃ ªÀÄÄ¸ÉÆÃ°¤AiÀÄªÀgÀ ¥sÁå¹¸ïÖ DqÀ½vÀ ¥ÁæaÃ£À gÉÆÃªÀiï£À ªÉÊ¨sÀªÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀgÀÄfÓÃªÀ£ÀUÉÆ½¸À®Ä
¥ÀæAiÀÄwß¹zÀÄÝ, gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÉ, ¸ÉÊ¤PÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ PÁ¥ÉÇðgÀn¸ÀªÀiï£À ¥ÀæZÁgÀ ªÀiÁrvÀÄ. F £ÀqÀÄªÉ dªÀÄð¤AiÀÄ°è CqÁ¯ïá
»lègï£À £Áf vÀvÀé±Á¸ÀÛæªÀÅ d£ÁAVÃAiÀÄ ¸ÀªÉÇÃðZÀÒvÉAiÀÄ£ÀÄß, AiÀÄºÀÆ¢ «gÉÆÃ¢üvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄUÀæ ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß
¨ÉÆÃ¢ü¹vÀÄ, EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ EwºÁ¸ÀzÀ CvÀåAvÀ PÀvÀÛ¯É CªÀ¢üAiÉÆAzÁzÀ ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. d¥Á¤£À°è,
¸ÉÊ¤PÀvÀéªÀÅ ¸ÁªÀiÁæeÁå©ü¯ÁµÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÉuÉzÀÄPÉÆAqÀÄ, ¥ÀÇªÀð KµÁåzÀ°è ªÁå¥ÀPv À ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
CAwªÀÄªÁV d¥Á¤£À ¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ ¥ÀæªÉÃ±ÀPÉÌ ªÀÄÄ£ÉßqÉAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. F ¯ÉÃR£ÀªÀÅ El°AiÀÄ ¥sÁå¹¸ÀªÀiï,
dªÀÄð¤AiÀÄ £Áf¸ÀªÀiï ªÀÄvÀÄÛ d¥Á¤£À ¸ÉÊ¤PÀvÀézÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ, vÀvÀé±Á¸ÀÛæUÀ¼ÀÄ, ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß
C£ÉéÃ¶¸ÀÄvÀÛz.É F vÀvÀé±Á¸ÀÛæUÀ¼À£ÄÀ ß CªÀgÀ LwºÁ¹PÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, ¸ÀA¥ÀÇtð ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀézÀ
DqÀ½vÀ ¥ÀæuÁ½PÉUÀ¼ÀÄ, C¢üPÁgÀ QæAiÀiÁvÀäPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ EwºÁ¸ÀzÀ F ¥ÀæPÀëÄ§Þ PÁ®¢AzÀ PÀ°vÀ ¥ÁoÀUÀ¼À §UÉÎ
D¼ÀªÁzÀ CjªÀÅ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä GzÉÝÃ±À.
8.2 El°AiÀÄ°è ¥sÁå¹¸ÀªÀiï GzÀAiÀÄ
EmÁ°AiÀÄ ¥sÁå¹¸ÀªÀiï, ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¥sÁå¹¸ÀªÀiï JAzÀgÉ, El°AiÀÄ¯ÉèÃ C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁzÀ ªÀÄÆ® ¥sÁå¹¸ïÖ vÀvÀé±Á¸ÀÛæªÀ£ÀÄß
¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ 1915gÀ°è ¸ÁÜ¦vÀªÁzÀ ¥sÁå¹¸ïÖ gÉªÀ®ÆåµÀ£Àj ¥ÀPÀë (PFR) ªÀÄvÀÄÛ 1921gÀ°è ¸ÁÜ¦vÀªÁzÀ £ÁåµÀ£À¯ï
¥sÁå¹¸ïÖ ¥ÀPÀë (PNF) AiÉÆA¢UÉ C«£Á¨sÁªÀªÁV ¸ÀA§A¢ü¹zÉ. ¨É¤mÉÆ ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤AiÀÄ CªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è, PNF 1922
jAzÀ 1943 gÀªÀgÉUÉ El°AiÀÄ£ÀÄß DqÀ½vÀ ªÀiÁrvÀÄ, 1943 jAzÀ 1945 gÀªÀgÉUÉ EmÁ°AiÀÄ£ï ¸ÉÆÃ¶AiÀÄ¯ï j¥À©èPï
¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è j¥À©èPÀ£ï ¥sÁå¹¸ïÖ ¥ÀPëz
À À ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄAzÀÄªÀj¬ÄvÀÄ. C£ÀAvÀgÀ, AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ ZÀ¼ÀÄªÀ½UÀ¼ÀÄ, EmÁ°AiÀÄ£ï
¸ÉÆÃ¶AiÀÄ¯ï ªÀÄÆªÉäAmï ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀgÀzÀ £ÀªÀ ¥sÁå¹¸ïÖ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ EmÁ°AiÀÄ£ï ¥sÁå¹¸ÀªÀiï£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß
ªÀÄÄAzÀÄªÀj¹zÀgÀÄ.
F vÀvÀé±Á¸ÀÛæªÀÅ EmÁ°AiÀÄ£ï gÁµÀÖævÀvÀÛézÀ°è D¼ÀªÁV £É¯É¹vÀÄÛ, EmÁ°AiÀÄ£ï ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÅ£À±ÉÑÃvÀ£ÀUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ

«¸ÀÛj¸À®Ä GzÉÝÃ²¹vÀÄÛ. ¥ÁæzÉÃ²PÀ «¸ÀÛgÀuÉ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ PÀÄ¹vÀªÀ£ÀÄß vÀqÉUÀlÖ®Ä CUÀvÀåªÉAzÀÄ
£ÀA§¯ÁVvÀÄÛ. ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À El° ¥ÁæaÃ£À gÉÆÃªÀiï£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ºÀPÁÌV ¥ÀqÉ¢zÉ ªÀÄvÀÄÛ EmÁ°AiÀÄ£ï ªÀ¸ÁºÀwUÁV
"¸ÁàfAiÉÆÃ «mÉÃ¯ï" (fÃªÀ£ÀzÀ ¸ÀÜ¼À) ¸ÀÈ¶Ö¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄrlgÉÃ¤AiÀÄ£ï ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è D¢ü¥ÀvÀåªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À®Ä
EmÁ°AiÀÄ£ï ¸ÁªÀiÁædåªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À¨ÉÃPÀÄ JA§ ¤®ÄªÀ£ÄÀ ß EmÁ°AiÀÄ£ï ¥sÁå¹¸ÀÖgÀÄ D°AV¹zÀgÀÄ.
EmÁ°AiÀÄ£ï ¥sÁå¹¸ÀªÀiï£À PÉÃAzÀæ CA±ÀªÀÅ CzÀgÀ PÁ¥ÉÇðgÀn¸ïÖ DyðPÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¥ÀæZÁgÀªÁVvÀÄÛ. F ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ
GzÉÆåÃUÀzÁvÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀgÀ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄªÀ ¹ArPÉÃlÄUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÀÄÝ, gÁµÀÖæzÀ DyðPÀ
vÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸À®Ä gÁdåzÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄªÁV PÉ®¸À ªÀiÁqÀÄvÀÛªÉ. §UÉAiÀÄ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß «©ü£Àß DyðPÀ
ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ £ÀqÀÄªÉ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À EvÀÄÛ.
¥sÁå¹ D¥sï gÉªÀ®Æå±À£Àj DPÀë£ï£À ªÉÆzÀ® ¸À¨sÉ, ¨É¤mÉÆ ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤AiÀÄªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è, 1915 d£ÀªÀj 24gÀAzÀÄ
£ÀqÉ¬ÄvÀÄ. ªÀÄÄA¢£À PÉ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ¼À°è, F wÃgÁ ¸ÀtÚ UÀÄA¥ÀÅ ««zsÀ gÁdQÃAiÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è vÉÆqÀVPÉÆArvÀÄ.
1920gÀ°è, El°AiÀÄ PÉÊUÁjPÁ PÁ«ÄðPÀgÀ £ÀqÀÄªÉ ªÀÄÄµÀÌgÀUÀ¼À wÃªÀævÉ UÀjµÀ× ªÀÄlÖPÉÌ vÀ®Ä¦vÀÄ. ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤ ªÀÄvÀÄÛ
¥sÁå¹¸ïÖUÀ¼ÀÄ F ¥Àj¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ PÉÊUÁjPÉzÁgÀgÉÆA¢UÉ MPÀÆÌlUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ El°AiÀÄ
M¼ÀgÁdQÃAiÀÄ ±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß PÁ¥ÁqÀÄªÀ £É¥ÀzÀ°è PÁ«ÄðPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀgÀ£ÀÄß UÀÄjAiÀiÁV¹zÀgÀÄ.
¥sÁå¹¸ÀÖgÀÄ vÀªÀÄä ªÀÄÄRå «gÉÆÃ¢üUÀ¼À£ÀÄß «±ÉÃµÀªÁV ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¥Á¯ÉÆÎ¼Àî®Ä «gÉÆÃ¢ü¹zÀªÀgÀ£ÀÄß

gÁdQÃAiÀÄ JqÀUÉÊ ¨sÁUÀzÀ ¸ÉÆÃ²AiÀÄ°¸ïÖ §ºÀÄªÀÄvÀ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÀÄ. ¥sÁå¹¸ÀÖgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EmÁ°AiÀÄ£ï
§®¥ÀAyÃAiÀÄgÀÄ ªÀiÁQìð¸ÀªÀiïUÁV vÁwÛéPÀ ºÀvÁ±É, ªÀUÀðzÀ Cj«£À ¤gÁPÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉæÃAiÀÄ¸ÀÌgÀ DqÀ½vÀzÀ £ÀA©PÉ JA§
¸ÁªÀiÁ£Àå «µÀAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÀAaPÉÆAqÀgÀÄ. ¥sÁå¹¸ÀªÀiï ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛzÀÝAvÉ, vÀ£Àß gÁdQÃAiÀÄ ªÉÃ¢PÉAiÉÆA¢UÉ EmÁ°AiÀÄ£ï
¸ÀAgÀPÀëuÁ ¥ÀPëU
À À¼ÉÆA¢UÉ ºÉÆA¢PÉÆ¼ÀÄîªÀ°è ªÀÄºÀvÀézÀ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrvÀÄ. EzÀgÀ°è ªÉÆzÀ°£À d£À¥ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ
UÀtgÁdå vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß vÀåf¸ÀÄªÀÅzÀÄ, ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃªÀÄ£ï PÁåxÉÆ°Pï ZÀZïð ªÀÄvÀÄÛ
El°AiÀÄ CgÀªÀÄ£É C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß M¦àPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ¸ÉÃjvÀÄÛ.
EmÁ°AiÀÄ£ï ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¥ÀPÀëUÀ¼À C£ÀÄPÀÆ®vÉAiÀÄ£ÀÄß UÉ®è®Ä, ¥sÁå¹¸ÀªÀiï ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ PÀÄlÄA§ ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß

¥ÉÇæÃvÁì»¸ÀÄªÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß CAVÃPÀj¹vÀÄ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ vÁ¬ÄAiÀÄgÁV ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÉÆA¢UÉ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ
PÁAiÀÄð¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀrªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄ. 1926gÀ°è UÀ¨sÀð¤gÉÆÃzsÀPÀ ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ
ªÀ¸ÄÀ ÛUÀ¼À£ÀÄß ¤µÉÃ¢ü¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ UÀ¨sÀð¥ÁvÀzÀ «gÀÄzÀÞzÀ ²PÉëUÀ¼À£ÀÄß PÀptUÉÆ½¸À®Ä PÀæªÀÄPÉÊUÉÆArvÀÄ, F PÀÈvÀåUÀ¼À£ÀÄß gÁdåzÀ
«gÀÄzÀÞzÀ C¥ÀgÁzsÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹vÀÄ. ¸ÀAgÀPÀëuÁ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß DPÀ¶ð¸À®Ä F ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ½zÀÝgÀÆ, ¥sÁå¹¸ÀªÀiï vÀ£Àß
PÁæAwPÁj vÀvÀéUÀ½UÉ §zÀÞªÁVAiÉÄÃ G½¬ÄvÀÄ, KAeÉ¯ÉÆ M°«AiÉÆgÉÆ M°ªÉnÖ ºÉÃ½zÀAvÉ "¥sÁå¹¸ÀªÀiï
¸ÀAgÀPÀëuÁvÀäPª À ÁVgÀ®Ä EaÒ¹vÀÄ, DzÀgÉ CzÀÄ PÁæAwPÁjAiÀiÁV G½AiÀÄÄvÀÛzÉ." ¥sÁå¹¸ïÖUÀ¼ÀÄ PÁæAwPÁj PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß
¥ÉÇæÃvÁì»¹zÀgÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ ¤ÃrzÀgÀÄ, ¸ÀAgÀPÀëuÁvÀäPÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½AzÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÀAAiÀÄÄPÀÛªÀ®AiÀÄUÀ½AzÀ ¨ÉA§®ªÀ£ÄÀ ß DPÀ¶ð¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ.
gÁdQÃAiÀÄ §®¥ÀAyÃAiÀÄgÉÆA¢UÉ ºÉZÀÄÑ ºÀwÛgÀ ºÉÆA¢PÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÉÆzÀ®Ä, ¥sÁå¹¸ÀªÀiï ±ÀºÁgÁzÀ, GvÀÛgÀ El°AiÀÄ
DzsÁjvÀ ZÀ¼ÀÄªÀ½AiÀiÁVvÀÄÛ, ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ ¸Á«gÀ ¸ÀzÀ¸Àåj¢ÝvÀÄ. ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¦æÃwAiÀÄ PÀqÉUÉ §zÀ¯ÁVzÀÝ £ÀAvÀgÀ, ¥sÁå¹¸ïÖ
¸ÀzÀ¸ÀåvÀéªÀÅ 1921gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 250,000 PÉÌ KjvÀÄ.
¥sÁå¹¸ïÖUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ C¢üPÁgÀzÀ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ
1922gÀ°è ¥ÁægÀA¨sÀUÉÆAqÀÄ, ¥sÁå¹¸ïÖ ¥ÁågÁ«Ä°lj UÀÄA¥ÀÅUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁÜ¥À£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢

£ÁAiÀÄPÀgÀ ¤ªÁ¸ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄjAiÀiÁV¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ »A¸ÁvÀäPÀ jÃwAiÀÄ°è £ÀUÀgÀUÀ¼À£ÀÄß CwPÀæªÀÄt ªÀiÁqÀ®Ä vÀªÀÄä vÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß
ºÉaÑ¹zÀgÀÄ. CªÀgÀÄ C¢üPÁjUÀ½AzÀ PÀrªÉÄ ¥ÀæwgÉÆÃzsÀªÀ£ÀÄß JzÀÄj¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ El°AiÀÄ ºÀ®ªÀÅ £ÀUÀgÀUÀ¼À£ÀÄß
AiÀÄ±À¹éAiÀiÁV ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀgÀÄ. PÉæªÉÆ£ÁzÀ°è, CªÀgÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ªÀÄvÀÄÛ PÁåxÉÆÃ°Pï PÁ«ÄðPÀ ¸ÀAWÀUÀ¼À ªÀÄÄRå
PÀZÉÃjUÀ¼À£ÀÄß zÁ½ ªÀiÁr, mÉæAmÉÆ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÆ¯ÁÓ£ÉÆzÀ dªÀÄð£ï-ªÀiÁvÁqÀÄªÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ ªÉÄÃ¯É
EmÁ°AiÀÄ¤ÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß C£Àé¬Ä¹zÀgÀÄ. F dAiÀÄUÀ¼À £ÀAvÀgÀ, ¥sÁå¹¸ïÖUÀ¼ÀÄ gÉÆÃªÀiï£ÀvÀÛ vÀªÀÄä zÀÈ¶ÖAiÀÄ£ÀÄß £ÉlÖgÀÄ.
1922gÀ CPÉÆÖÃ§gï 24gÀAzÀÄ £É¥Éè¸ï£À°è £ÀqÉzÀ ¥sÁå¹¸ïÖ ¥ÀPÀëzÀ ªÁ¶ðPÀ ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀzÀ°è, ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤ ¨ÁèPï ±ÀmïðUÀ½UÉ
¸ÁªÀðd¤PÀ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä DzÉÃ²¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃªÀiï£ÀÄß ¸ÀÄvÀÄÛªÀjAiÀÄÄªÀ ªÀÄÆgÀÄ
¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À°è PÀÆqÀ®Ä ¸ÀÆa¹zÀgÀÄ. ¸ÀPÁðgÀzÀ DAvÀjPÀ «¨sÀd£ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ, ¥sÁå¹¸ïÖUÀ¼ÀÄ GvÀÛgÀ El°AiÀÄ°è
vÀ¥Á®Ä PÀZÉÃj ªÀÄvÀÄÛ gÉÊ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀ±À¥r À ¹PÉÆAqÀgÀÄ, KPÉAzÀgÉ C¢üPÁgÀzÀ°èzÀÝ JqÀUÉÊ MPÀÆÌl ¸ÀPÁðgÀ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ
¥ÀæwQæAiÉÄ ¤ÃqÀ®Ä ÇÀªÀÄxÀðªÁ¬ÄvÀÄ. gÉÆÃªÀiï£À°è »A¸É ¸ÀA¨sÀ«¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ aAvÉ¬ÄAzÀ, QAUï «PÀÖgï
JªÀiÁå£ÀÄAiÉÄ¯ï III ¥sÁå¹¸ïÖUÀ½UÉ JzÀÄj¸À®Ä ¤gÁPÀj¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤AiÀÄªÀgÀ£ÀÄß El°AiÀÄ ¥ÀæzsÁ¤AiÀiÁV
£ÉÃ«Ä¹zÀgÀÄ. ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤ CPÉÆÖÃ§gï 30gÀAzÀÄ gÉÆÃªÀiïUÉ vÀ®Ä¦zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä ºÉÆ¸À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ, F
PÀëtªÀ£ÀÄß ¥sÁå¹¸ïÖ ¥ÀæZÁgÀªÀÅ dAiÀÄ±Á° "ªÀiÁZïð D£ï gÉÆÃªÀiï" JAzÀÄ DZÀj¹vÀÄ, EzÀ£ÀÄß ±ÀÆgÀgÀAvÉ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß
ªÀ±À¥Àr¹PÉÆAqÀAvÉ ©A©¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
¨É¤mÉÆ ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤ - ¥sÁå¹¸ÀA£À ªÀÄÄAZÀÆtÂ £ÁAiÀÄPÀ
El°AiÀÄ ¥ÀæzsÁ¤AiÀiÁV ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÀ £ÀAvÀgÀ, ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤ ¥sÁå¹¸ïÖUÀ¼ÀÄ EmÁ°AiÀÄ£ï ¸ÀA¸ÀwÛ£À ªÉÄÃ¯É
¤AiÀÄAvÀæt ºÉÆA¢gÀ°®è JA§ÄzÀjAzÀ MPÀÆÌl ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÀ ¸ÀªÁ®£ÀÄß JzÀÄj¹zÀgÀÄ. ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è, CªÀgÀ
MPÀÆÌl ¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÉÃAzÀæ ¥ÀPÀëPÉÌ ¸ÉÃjzÀ °§gÀ¯ï ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀÄAwæ C¯ÉâmÉÆÃð qÉ ¸ÉÖ¥sÁ¤ CªÀgÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀzÀ°è
DyðPÀªÁV °§gÀ¯ï ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹vÀÄ. F ¤ÃwUÀ¼À°è £ÁUÀjPÀ ¸ÉÃªÉUÉ C¥ÁgÀ PÀrvÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄÄUÀÞ
¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸À¯ÁVzÉ. ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è, ¸ÀPÁðgÀzÀ ¤ÃwAiÀÄ°è PÀrªÉÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½zÀÝªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÇ°Ã¸ÀgÀÄ
zÀªÀÄ£ÁvÀäPÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÁå¥ÀPÀªÁV C£ÀÄ¸Àj¹zÀgÀÄ.
ÇÉ¨ÉÆÃð PÁAiÉÄÝAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ ¥sÁå¹¸ïÖUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. F PÁ£ÀÆ£ÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀPÀë CxÀªÁ
MPÀÆÌlzÀ ¥ÀnÖ ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è 25% CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ ªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÁzÀgÉ ¸ÀA¸ÀwÛ£À°è ºÉaÑ£À ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß
RavÀ¥Àr¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ ¤±ÀÑ¬Ä¹vÀÄ. ªÁå¥ÀPÀ »A¸ÁZÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ©üÃw¥Àr¸ÀÄªÀ vÀAvÀæUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ, ¥sÁå¹¸ïÖ ¥ÀnÖ §ºÀÄªÀÄvÀzÀ
ªÀÄvÀUÀ¼£
À ÀÄß ¨sÀzÀæ¥Àr¹vÀÄ, ¥sÁå¹¸ïÖUÀ½UÉ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀASÉåAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ. DzÀgÉ, ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ,
¸ÀªÀiÁdªÁ¢ ¥ÀPz Àë À G¥ÁzsÀåPÀë fAiÀiÁPÉÆªÉÆ ªÀÄmÉÖAiÉÆnÖ CªÀgÀ C¥ÀºgÀ Àt ªÀÄvÀÄÛ ºÀvÉå ªÀiÁqÀ®àlÖ £ÀAvÀgÀ MAzÀÄ ¸ÀAPÀl
G®âtªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ PÉÆÃ¥ÀªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀiÁV, °§gÀ¯ï ªÀÄvÀÄÛ JqÀUÉÊ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¸ÀA¸ÀwÛ¤AzÀ
¤UÀð«Ä¹zÀgÀÄ, EzÀ£ÀÄß CªÉAmÉÊ£ï ¸É¸ÉµÀ£ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.
1925gÀ d£ÀªÀj 3gÀAzÀÄ, ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤ ¥sÁå¹¸ïÖUÀ½AzÀ D½éPÉAiÀÄ°èzÀÝ ¸ÀA¸ÀwÛUÉ GzÉÝÃ²¹ ªÀiÁvÀ£ÁrzÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
WÀl£ÉUÀ½UÁV ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ºÉÆuÉ M¦àPÉÆAqÀgÀÄ, DzÀgÉ CªÀgÀÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ vÀ¥ÀÅà ªÀiÁr®èªÉAzÀÄ ºÉÃ½zÀgÀÄ. £ÀAvÀgÀ CªÀgÀÄ
vÀªÀÄä£ÀÄß El°AiÀÄ rPÉÖÃlgï JAzÀÄ WÉÆÃ¶¹zÀgÀÄ, ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀvÀÛ£ÀÄß
«¸Àfð¹zÀgÀÄ. 1925 jAzÀ 1929gÀªÀgÉUÉ, ¥sÁå¹¸ÀªÀiï vÀ£Àß ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß PÁ£ÀÆ£ÀÄ «gÉÆÃ¢ü ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¸ÀA¸ÀwÛUÉ ¥ÀæªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß
¤§Að¢ü¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, cen¸ÀgÀªÀ£ÀÄß C£Àé¬Ä¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ªÀÄvÀÄÛ 1925gÀ r¸ÉA§gï£À°è ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤AiÀÄ£ÀÄß PÉÃªÀ®
gÁdQÃAiÀÄ GvÀÛgÀzÁAiÀÄPÀ£ÁUÀÄªÀAvÉ DzÉÃ±À ºÉÆgÀqÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ ¹zÀÞ¥Àr¹vÀÄ.
1920gÀ zÀ±ÀPÀzÀ°è, ¥sÁå¹¸ïÖ El° zÉéÃµÀ¥ÀÇjvÀ «zÉÃ² ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹vÀÄ. EzÀgÀ°è VæÃPï ¢éÃ¥À PÁ¥sÀÅð ªÉÄÃ¯É
zÁ½, ¨Á®Ì£ïì£À°è ¥ÁæzÉÃ²PÀ «¸ÀÛgÀuÉ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, lQð ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄUÉÆÃ¸ÉèÃ«AiÀiÁ «gÀÄzÀÞ AiÀÄÄzÀÞ ªÀiÁqÀ®Ä
GzÉÝÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄUÉÆÃ¸ÉèÃ«AiÀiÁzÀ°è £ÁUÀjPÀ C±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæZÉÆÃ¢¸À®Ä PÉÆæAiÀiÁmï ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁå¸ÉqÉÆÃ¤AiÀÄ£ï
«¨sÀd£É ªÀ®AiÀÄUÀ½UÉ ¨ÉA§® ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÉÃjvÀÄÛ. gÁdvÁAwæPÀªÁV, 1927gÀ ºÉÆwÛUÉ El° D¯Áà¤AiÀiÁzÀ ªÉÄÃ¯É zÀ
¥sÁåPÉÆÖÃ gÀPÀëPÀgÀ ¤®ÄªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¹vÀÄ. °©AiÀiÁzÀ°è C±ÁAwUÉ ¥ÀæwQæAiÉÄ ¤ÃqÀ®Ä, ¥sÁå¹¸ïÖ El° »A¢£À ¸ÀºÀPÁgÀzÀ
ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß vÀåf¹, ¸ÀªÁð¢üPÁj ¤®ÄªÀ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆArvÀÄ, °©AiÀiÁUÉ ®PÁëAvÀgÀ EmÁ°AiÀÄ£ÀßgÀ£ÀÄß ªÀ¸ÁºÀvÀÄ
ªÀiÁqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ °©AiÀiÁzÀ ±ÀªÀÄ£ÀzA À vÉ PÀÆægÀ ¸ÉÊ¤PÀ PÁAiÀÄðUÀ¼£
À ÀÄß PÉÊUÉÆArvÀÄ, EzÀgÀ°è ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ºÀvÉå,
PÁ£ÀìAmÉæÃ±À£ï PÁåA¥ïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÀgÀ£ÀÄß §®ªÀAvÀªÁV ºÉÆgÀºÁPÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ.
PÉ®ªÀÅ ªÀÄÄRåªÁzÀ ¥sÁå¹¸ÀªÀiï£À ªÉÊ²μÀÖåUÀ¼ÀÄ
El°AiÀÄ°è£À ¥sÁå¹¸ÀªÀiï ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé vÀvÀéUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¨sÁå¸ÀUÀ½AzÀ UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁV ¥ÀævÉåÃPÀªÁ¬ÄvÀÄ.

El°AiÀÄ°è£À ¥sÁå¹¸ÀªÀiï ºÉÃUÉ ªÀåPÀÛªÁ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À §UÉÎ E£ÀßµÀÄÖ
«ªÀgÀªÁzÀ «ªÀgÀuÉ E°èzÉ.
1. gÁdå ¤AiÀÄAvÀæt: ¥sÁå¹¸ÀªÀiï ¸ÀªÀÄUÀæ gÁdåªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ, C°è ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀªÀiÁdzÀ J¯Áè CA±ÀUÀ¼À
ªÉÄÃ¯É ªÁå¥ÀPÀ ¤AiÀÄAvÀæt ºÉÆA¢vÀÄÛ. EzÀÄ ¨É¤mÉÆ ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤ CªÀgÀ £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ, CªÀgÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß vÀªÀÄä PÉÊAiÀÄ°è PÉÃA¢æÃPÀj¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæZÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀªÀÄ£ÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ gÁdQÃAiÀÄ
«gÉÆÃzsÀªÀ£ÀÄß ¤ªÁj¹zÀgÀÄ. ¥sÁå¹¸ïÖ D½éPÉAiÀÄÄ DyðPÀvÉAiÀÄ°è ¨sÁj ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À ªÀiÁrvÀÄ, GzÀåªÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ«ÄðPÀ
¸ÀAWÀUÀ¼À£ÄÀ ß gÁdåzÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄr ElÖ PÁ¥ÉÇðgÀn¸ïÖ ¤ÃwUÀ¼£ À ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¹vÀÄ.
2. DPÀæªÀÄtPÁgÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ: EmÁ°AiÀÄ£ï ¥sÁå¹¸ÀªÀiï gÁµÀÖæªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ LwºÁ¹PÀ ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß

ªÉÊ¨sÀ«ÃPÀgÀt ªÀiÁqÀÄªÀ wÃªÀæªÁzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀªÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¹vÀÄ. ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤ El°AiÀÄ ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀ
¥ÀÇªÀðªÀÈvÁÛAvÀªÀ£ÀÄß MwÛºÉÃ½zÀgÀÄ, ¥sÁå¹¸ïÖ ZÀ¼ÀÄªÀ½AiÀÄ£ÀÄß gÉÆÃªÀiï ¸ÁªÀiÁædåzÀ ªÉÊ¨sÀªÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀfÃð«vÀUÉÆ½¸ÀÄªÀAvÉ
©A©¹zÀgÀÄ. ¥sÁå¹¸ÀªÀÄß°è£À gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀªÀÅ ªÀA²ÃAiÀÄ ªÉÄÃ®Ä¸ÀÄÛªÁjvÀ£ÀzÀ PÀ®à£ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ «±ÉÃµÀªÁV
EmÁ°AiÀÄ£ï ªÀA±ÀzÀ ªÉÄÃ®Ä¸ÀÄÛªÁjvÀ£ÀzÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ°è £ÀA©PÉ ºÉÆA¢vÀÄÛ.
3. «Ä°lj¸ÀªÀiï: ¥sÁå¹¸ïÖ vÀvÀé±Á¸ÀÛæªÀÅ «Ä°lj¸ÀªÀiï C£ÀÄß ªÉÊ¨sÀ«ÃPÀgÀt ªÀiÁrvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀ ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ
ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß MwÛºÉÃ½vÀÄ. ªÀÄÄ¸ÉÆ°¤ DPÀæªÀÄtPÁgÀ «zÉÃ² ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹zÀgÀÄ, «±ÉÃµÀªÁV GvÀÛgÀ D¦üæPÁ ªÀÄvÀÄÛ
ªÉÄrmÉgÉÃ¤AiÀÄ£ï ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¥ÁæzÉÃ²PÀ «¸ÀÛgÀuÉ UÀÄjAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ. F «Ä°lj¸ïÖ ¤®ÄªÀÅ El°AiÀÄ £Áf
dªÀÄð¤AiÉÆA¢UÉ MPÀÆÌlªÀ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¥Á¯ÉÆÎ¼ÀÄî«PÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¹vÀÄ, EzÀÄ zÉÃ±ÀzÀ
«£Á±ÀPÁj ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ©ÃjvÀÄ.
4. ¸ÀªÀiÁdzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ: ¥sÁå¹¸ÀªÀiï EmÁ°AiÀÄ£ï ¸ÀªÀiÁdzÀ ªÉÄÃ¯É D¼ÀªÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjvÀÄ, ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ
¨sÁªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁA¥ÀæzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ªÀvÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¹vÀÄ. DqÀ½vÀªÀÅ C£ÀÄ¸ÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ
¤µÉ×AiÀÄ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä ¸ÀªÀiÁ£À ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÀæAiÀÄwß¹vÀÄ. ¥sÁå¹¸ïÖ
ªÀiË®åUÀ¼ÁzÀ ²¸ÀÛ, DeÁÕ¥Á®£É, ªÀÄvÀÄÛ vÁåUÀ, ¢£À¤vÀåzÀ fÃªÀ£ÀzÀ ««zsÀ ¸ÀÜgÀUÀ¼À°è, «±ÉÃµÀªÁV ²PÀët, ªÀiÁzsÀåªÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ
¸ÁªÀðd¤PÀ ¸ÀªÀiÁgÀA¨sÀUÀ¼À°è vÀÄA§¯Á¬ÄvÀÄ.
5.¥ÀgÀA¥ÀgÉ: El°AiÀÄ°è£À ¥sÁå¹¸ÀA£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄÄ ¸ÀAQÃtðªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ EmÁ°AiÀÄ£ï gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁdzÀ
ªÉÄÃ¯É ¤gÀAvÀgÀªÁV ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃgÀÄwÛzÉ. PÉ®ªÀgÀÄ ¥sÁå¹¸ÀªÀiï DzsÀÄ¤ÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄð C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß
vÀA¢vÀÄ JAzÀÄ ªÁ¢¸ÀÄvÁÛgÉ, EvÀgÀgÀÄ CzÀgÀ ¸ÀªÁð¢üPÁj ¸ÀégÀÆ¥À, ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ £Áf
dªÀÄð¤AiÉÆA¢UÉ ¸ÀºPÀ ÁgÀªÀ£ÀÄß El°AiÀÄ EwºÁ¸ÀzÀ PÀvÀÛ¯ÉAiÀÄ CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÁV ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÁÛgÉ. ¥sÁå¹¸ÀA£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄÄ
gÁµÀÖæzÀ UÀÄgÀÄw£À, LwºÁ¹PÀ ¸ÀÈäwAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¼ÉAiÀÄ PËæAiÀÄðUÀ¼À£ÄÀ ß ¥ÀjºÀj¸ÀÄªÀ dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ PÀÄjvÀAvÉ ZÀZÉðUÀ¼À£ÀÄß
M¼ÀUÉÆArzÉ.
MmÁÖV, El°AiÀÄ°è£À ¥sÁå¹¸ÀªÀiï MAzÀÄ wÃªÀæªÁzÀ vÀvÀÛé±Á¹ÛæÃAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¹vÀÄ, EzÀÄ zÉÃ±ÀzÀ
gÁdQÃAiÀÄ zÀÈ±Àå, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀºÁgÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ £ÉÊwPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀBgÀa¹vÀÄ. EzÀÄ gÁdå ¤AiÀÄAvÀæt,
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ «Ä°lj¸ÀªÀiï ªÉÄÃ¯É MvÀÄÛ ºÉÃgÀÄªÀÅzÀjAzÀ, EmÁ°AiÀÄ£ï ¸ÀªÀiÁd ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É
±Á±ÀévÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjvÀÄ, ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé, ¸ÁªÀð¨sËªÀÄvÀé ªÀÄvÀÄÛ LwºÁ¹PÀ ¸ÀÈäwAiÀÄ PÀÄjvÀÄ ¥Àæ±Éß ªÀiÁrvÀÄ.
8.3 dªÀÄð¤AiÀÄ°è £Áf¸ÀªÀiï
dªÀÄð¤AiÀÄ°è £Áf¸ÀªÀiï CxÀªÁ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀzÀ £ÀqÀÄ«£À AiÀÄÄzÀÞzÀ CªÀ¢üAiÀÄ°è ±ÀQÛAiÀÄÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ
«£Á±ÀPÁj vÀvÀé±Á¸ÀÛæªÁV GzÀã«¹vÀÄ, EzÀÄ CAwªÀÄªÁV ªÀiÁ£ÀªÀ EwºÁ¸ÀzÀ PÀvÀÛ¯ÉAiÀÄ CzsÁåAiÀÄUÀ¼ÁzÀ ºÁ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ
ªÀÄvÀÄÛ ¢éwÃAiÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞPÉÌ ¤AwvÀÄ. F ¥Àæ§AzsÀªÀÅ dªÀÄð¤AiÀÄ £Áf¸ÀA£À ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ, vÀvÀé±Á¸ÀÛæ, C¢üPÁgÀzÀ ºÉZÀÑ¼À,
¥ÀjuÁªÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀA¥ÀgA É iÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀvÀé±Á¸ÀÛæ

£Áf¸ÀªÀiï ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ, DyðPÀ ÇÀÛªÀå¸ÀÛvÉ, gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ C¯ÉAiÀiÁzÀ
CªÀ¢üAiÀÄ°è GzÀã«¹vÀÄ. ªÉ¸ÉÊð¯ï M¥ÀàAzÀªÀÅ dªÀÄð¤UÉ PÀpt ±ÀgÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß «¢ü¹vÀÄ, EzÀÄ ÇÀºÀ£É ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ
¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ. F ÇÀªÀiÁzsÁ£ÀzÀ°è, CqÁ¯ïá »lègï ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ dªÀÄð£ï PÁ«ÄðPÀgÀ ¥ÀPÀë
(NSDAP) ªÁå¥ÀPÀ ÇÀAvÉÆÃµÀªÀ£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ, CwAiÀiÁzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ, ªÀA²ÃAiÀÄvÁªÁzÀ, AiÀÄºÀÆzÀå
«gÉÆÃzsÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀð¨sËªÀÄvÀéªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ MAzÀÄ wÃªÀæªÁzÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrzÀgÀÄ.
£Áf vÀvÀé±Á¸ÀÛæPÉÌ PÉÃAzÀæªÁVzÀÄÝ ªÀA²ÃAiÀÄ ªÉÄÃ®Ä¸ÀÄÛªÁj ¸ÀAPÀ®à£A É iÀiÁVvÀÄÛ, «±ÉÃµÀªÁV DAiÀÄð ªÀA±ÀzÀ
ªÉÄÃ®Ä¸ÀÄÛªÁj £ÀA©PÉ. »lègï£À vÀvÀé±Á¸ÀÛæ ¸ÁªÀiÁfPÀ qÁ«ð¤¸ÀªÀiï¤AzÀ D¼ÀªÁV ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁVvÀÄÛ, EzÀÄ ªÀA±ÀUÀ¼À
¹zÁÞAvÀªÀ£ÀÄß ¸ÁjvÀÄ, EzÀgÀ°è DAiÀÄð£ÀßgÀÄ ±ÉæÃtÂAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EzÀÝgÀÄ. F ªÀA²ÃAiÀÄ vÀvÀé±Á¸ÀÛæªÀÅ ªÀA²ÃAiÀÄ ±ÀÄzÀÞvÉAiÀÄ,
EAiÀÄÄeÉ¤Pïì ªÀÄvÀÄÛ C®à¸ÀASÁåvÀ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À, «±ÉÃµÀªÁV AiÀÄºÀÆzÀågÀÄ, gÉÆÃªÀiÁ, ¸À°AUÀPÁ«ÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ CAUÀ«PÀ®
ªÀåQÛUÀ¼À QgÀÄPÀÄ¼ÀPÌÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
£Áf vÀvÀé±Á¸ÀÛæ, C¢üPÀÈvÀªÁV gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁzÀJAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄvÀÛzÉ, EzÀÄ CqÁ¯ïá »lègï CªÀgÀ £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ°è
dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¹zÀ dn® ªÀÄvÀÄÛ wÃªÀæªÁzÀ zÀÈ¶ÖPÆ É Ã£ÀªÁVvÀÄÛ. EzÀÄ CwAiÀiÁzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ, ªÀA²ÃAiÀÄ
ªÉÄÃ®Ä¸ÀÄÛªÁj, AiÀÄºÀÆzÀå «gÉÆÃzsÀ, ¸ÁªÀð¨sËªÀÄvÀéª£ À ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ «Ä°lj¸ÀªÀiï£À CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¹vÀÄ. £Áf
vÀvÀé±Á¸ÀÛæzÀ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼À «ªÀgÀ E°èzÉ:
1. CwAiÀiÁzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀ: £Áf¸ÀªÀiï wÃªÀæªÁzÀ gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁzÀªÀ£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¹vÀÄ, EzÀÄ dªÀÄð£ï gÁµÀÖæªÀ£ÄÀ ß

EvÀgÀjVAvÀ ªÉÄÃ¯ÁV ªÉÊ¨sÀ«ÃPÀj¹vÀÄ. »lègï ªÀÄvÀÄÛ £ÁfUÀ¼ÀÄ dªÀÄð£ï d£ÀgÀ, »ÃUÉAzÀgÉ "DAiÀÄð£ï" ªÀA±ÀzÀ
ªÉÄÃ®Ä¸ÀÄÛªÁjvÀ£ÀzÀ £ÀA©PÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè ªÀA²ÃAiÀÄ dªÀÄð£ÀßgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤Pï ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ
EwºÁ¸ÀzÀ ¥ÁæzÉÃ²PÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀÄ MAzÀÄ ªÀÄºÁ£ï dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸À®Ä GzÉÝÃ²¹zÀÝgÀÄ.
2. ªÀA²ÃAiÀÄ ªÉÄÃ®Ä¸ÀÄÛªÁj: £Áf vÀvÀé±Á¸ÀÛæPÉÌ PÉÃAzÀæªÁVzÀÄÝ ªÀA²ÃAiÀÄ ±ÉæÃtÂAiÀÄ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÁVvÀÄÛ, EzÀgÀ°è DAiÀÄð£ïì
(£ÁrðPï-dªÀÄð¤Pï d£ÀgÀÄ) ±ÉæÃtÂAiÀÄÄ ªÉÄÃ®Ä ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀ ªÀA±ÀUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄ JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À®àlÖªÀÅ. £ÁfUÀ¼ÀÄ
ªÀA²ÃAiÀÄ ±ÀÄzÀÞvÉAiÀÄ PÀ¥Àl-ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¹zÁÞAvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¸Áj¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DAiÀÄð£À ªÀA±ÀzÀ d£ÁAVÃAiÀÄ
§AqÀªÁ¼ÀªÀ£ÀÄß "¸ÀÄzsÁj¸À®Ä" EAiÀÄÄeÉ¤Pïì C£ÀÄß ¥ÉÇæÃvÁì»¹zÀgÀÄ, ºÁUÉAiÉÄÃ "ªÀA²ÃAiÀÄªÁV ÇÀºÀåPÀgÀ" JAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁzÀªÀgÀ£ÀÄß §®ªÀAvÀªÁV ¤¶ÌæAiÀÄUÉÆ½¸ÀÄªÀ CxÀªÁ ¤ªÀÄÆð® ªÀiÁqÀÄªÀzÀÄ, EzÀgÀ°è AiÀÄºÀÆzÀågÀÄ, gÉÆÃªÀiÁ,
¸Áèªïì, ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀgÀÄ M¼ÀUÉÆArzÀÝgÀÄ.
3. AiÀÄºÀÆzÀå «gÉÆÃzsÀ: AiÀÄºÀÆzÀå «gÉÆÃzsÀ, CxÀªÁ AiÀÄºÀÆzÀågÀ «gÀÄzÀÞzÀ zÉéÃµÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÉÃzÀ¨sÁªÀ, £Áf vÀvÀé±Á¸ÀÛæzÀ
ªÀÄÄRå CA±ÀªÁVvÀÄÛ. £ÁfUÀ¼ÄÀ dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ vÉÆAzÀgÉUÀ¼ÀÄ, gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÈÌwPÀ C¹Ügv À ÉUÀ½UÉ
AiÀÄºÀÆzÀågÀ£ÀÄß zÉÆÃµÁgÉÆÃ¥ÀuÉUÉ M¼À¥Àr¹zÀgÀÄ, CªÀgÀ£ÀÄß dªÀÄð£ï ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß zsÀéA¸ÀªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀAZÀÄ gÀÆ¦¸ÀÄªÀ
UÀÆqsÀ±ÀQÛAiÀiÁV ©A©¹zÀgÀÄ. F AiÀÄºÀÆzÀå «gÉÆÃzsÀ ¥ÀæZÉÆÃ¢vÀªÁzÀ £ÀÄgÉA§Uïð PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀAvÀºÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß (1935)
GzÀã«¹zÉ, EªÀÅ AiÀÄºÀÆzÀågÀ £ÁUÀjPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆAqÀªÀÅ, EzÀjAzÀ CAwªÀÄªÁV
ºÁ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ ¸ÀA¨sÀ«¹vÀÄ.
4. ¸ÁªÀð¨sËªÀÄvÀé(CxÁjmÉÃjAiÀÄ¤¸ÀªÀiï): £Áf¸ÀªÀiï ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAwævÀ gÁdåªÀ£ÀÄß MvÁÛ¬Ä¹vÀÄ, C°è fÃªÀ£z À À

J¯Áè CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄwÛvÀÄ,Û «±ÉÃµÀªÁV ¥sÀÇåºÀgï (£ÁAiÀÄPÀ), gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ±ÀQA Û iÀÄ ¥ÀæwgÀÆ¥ÀªÁV
¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁUÀÄwvÀÄÛ. »lègï£À £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ ¥ÀÇeÉAiÀÄÄ ¥ÀæZÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸À¨sÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ DzÉÃ±À, ¤µÉ× ªÀÄvÀÄÛ
¥sÀÇåºÀgï ªÀÄvÀÄÛ £Áf ¥ÀPÀëzÀ EZÉÒUÉ ¤ÃqÀ®Ä MvÁÛ¬Ä¹vÀÄ.
5. ¸ÉÊ¤PÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ «¸ÀÛgÀuÉAiÉÄqÉvÀ: £ÁfUÀ¼ÀÄ ¸ÉÊ¤PÀvÉAiÀÄ£ÀÄß UËgÀ«¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÆægÀ «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw ªÀÄvÀÄÛ ªÀ±ÀPÉÌ vÀAzÀ
PÀÈvÀåUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ dªÀÄð¤AiÀÄ UÀrUÀ¼À£ÄÀ ß «¸ÀÛj¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ. »lègï£À ¯É¨É£ÁìæªÀiï (fÃªÀ£ÁªÀPÁ±À) zÀ±Àð£ÀªÀÅ
¥ÀÇªÀð AiÀÄÄgÉÆÃ¦UÉ ¨sÀÆ«Ä «¸ÁÛgÀªÀ£ÀÄß £ÁåAiÀÄ¸ÀAUÀvÀUÉÆ½¹vÀÄ, E°è £ÁfUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄUÉ ¥Á±ÁÑvÀåªÁV £ÉÆÃqÀÄªÀ ¸Áè«Pï
d£ÀgÀ£ÀÄß CPÀæªÀÄt ªÀiÁrzÀgÀÄ. F «¸ÁÛgÀzÀ AiÉÆÃd£É CAwªÀÄªÁV JgÀqÀ£ÉÃ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
1939gÀ°è ¥ÉÇÃ¯ÉAqï£À DPÀæªÀÄtPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
6. ¸ÁªÀiÁfPÀ qÁ«ð¤¸ÀªÀiï ªÀÄvÀÄÛ "C¹ÛvÀézÀ ºÉÆÃgÁl": £Áf vÀvÀé±Á¸ÀÛæªÀÅ ¸ÁªÀiÁfPÀ qÁ«ð¤¸ïÖ D¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ½AzÀ
¨sÁjÃ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ¥ÁoÀ ¥ÀqÉzÀÄ, ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß MAzÀÄ AiÀÄÄzÀÞ¨sÀÆ«ÄAiÀiÁV ¥ÀjUÀtÂ¹vÀÄ, C°è ªÉÊeÁÕ¤PÀ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ
±ÉæÃµÀ×gÀÄ ªÀiÁvÀæ §zÀÄPÀÄvÁÛgÉ ªÀÄvÀÄÛ CjªÀÅ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. "ªÀA²ÃAiÀÄ ºÉÆÃgÁl" (gÁ¸ÉAPÁA¥ïá) ¸ÀAUÀæºÀªÀÅ PÀÆægÀ
¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß, d£ÁAUÀºÀvÉåAiÀÄÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ, £ÁåAiÀÄ¸ÀAUÀvÀUÉÆ½¹vÀÄ, KPÉAzÀgÉ EzÀÄ ¸ÀàzsÉð ªÀÄvÀÄÛ §zÀÄPÀÄ«PÉAiÀÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀ
PÀæªÀÄªÁV ¥ÀjUÀtÂ¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
7. ªÉÇÃPïìeÁ«ÄAiÀiÁ£Áë¥sïÖ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ ¥ÀÇeÉ: £ÁfUÀ¼ ªÉÇÃPïìeÁ«ÄAiÀiÁ£Áë¥sïÖ CxÀªÁ "d£ÁAUÀzÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ" vÀvÀéªÀ£ÀÄß

¨ÉA§°¹zÀgÀÄ, EzÀÄ ªÉÊeÁÕ¤PÀ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ KPÀvÉ¬ÄgÀÄªÀ ¸ÀªÀiÁdªÀ£ÀÄß ¥sÀÇåºÀgï£À £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ°è MUÀÆÎr¸À®Ä
DPÁAQë¹vÀÄ. F vÀvÀéªÀÅ ¸ÀUÀlÄ UÀÄgÀÄvÀÄ,MUÀÎlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖæzÀ vÁvÁÌ°PÀ M¼ÉîAiÀÄzÀPÁÌV vÁåUÀªÀ£ÀÄß MwÛºÉÃ½vÀÄ, »ÃUÁV
ºÉÆgÀV£ÀªÀgÀ£ÀÄß CxÀªÁ gÁdåzÀ ±ÀvÀÄæUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »A¹¹vÀÄ.
£Áf vÀvÀé±Á¸ÀÛæzÀ ²Ã¶ðPÉ ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAwævÀ gÁdåªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹zÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ±ÉæÃtÂAiÀÄ PÉÆæÃrüÃPÀgÀt, ¤§AðzsÀ
ªÀÄvÀÄÛ d£ÁAUÀºÀvÉåAiÀÄ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß PÀæªÀÄ§zÀÞªÁV eÁjUÉ vÀA¢vÀÄ. £Áf vÀvÀé±Á¸ÀÛæzÀ ¥ÀgÀPÉÆÃ®zÀ CAwªÀÄ ¥Áæw¤zsÀåªÁV
ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ 60 ®PÀë AiÀÄºÀÆzÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁgÀzÀ vÁPÀwÛUÉ ÇÀªÀÄAd¸ÀªÁVzÀÝ ®PÁëAvÀgÀªÀgÀ£ÀÄß PÀæªÀÄ§zÀÞªÁV
PÉÆAzÀzÀÄÝ. £Áf vÀvÀé±Á¸ÀÛçªÀÅ ¤gÀAPÀÄ±ÀªÁzÀ, d£ÁAVÃAiÀÄvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAvÀætzÀ C¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß JwÛ»rzÀÄ,
vÁ¼Éä, ªÉÊ«zsÀåvÉ, ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀªÀiÁdUÀ¼À°è GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ ªÀÄºÀvÀéªÀ£ÀÄß MwÛ ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ.
D¢üPÁgÀzÀ G£Àßw
»lègï£À ªÀÄ£ÉÆÃºÀgÀ £ÁAiÀÄPÀvÀé, ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁzÀ ¥ÀæZÁgÀ, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ PÀµÀÖUÀ¼À£ÀÄß zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ

ªÀÄÆ®PÀ J ಎ¹ØJ¦ (NSDAP) ¥ÀæSÁåwUÉ vÀ®Ä¦vÀÄ. ¢ UÉæÃmï r¥ÉæµÀ£ï (ªÀÄºÁªÀÄAzÉ) £Áf ¥ÀæZÁgÀPÁÌV ¸ÀPÁgÁvÀäPÀ
ªÁvÁªÀgÀt MzÀV¹vÀÄ, »lègï dªÀÄð¤AiÀÄ ªÀÄºÀvÀÛéªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¦¸À®Ä, ¤gÀÄzÉÆåÃUÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀÄÆð®£É ªÀiÁqÀ®Ä, ªÀÄvÀÄÛ
ªÉ¸ÊÉ ð¯ï M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß wgÀ¸ÀÌj¸À®Ä ¨sÀgÀªÀ¸É ¤ÃrzÀ£ÀÄ. 1933gÀ°è »lègï ZÁ£Àì®gï DV £ÉÃªÀÄPÀUÉÆAqÀ£ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ
CwÃªÀæªÁV ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÉÃPÁ£ÉÃPÀ ¨ÁºÀå ªÀiÁUÀðUÀ½AzÀ UÀnÖUÉÆ½¹zÀ£ÀÄ, ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß
£Á±ÀªÀiÁr, ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAwævÀ gÁdåªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹zÀ£ÀÄ.
1933gÀ J£Á©èAUï DPïÖ (Enabling Act) »lègïUÉ D¢ü¥ÀvÀåzÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ, gÁAiÀiÁÍìÖUï C£ÀÄß ©lÄÖ rQæÃ
ªÀÄÆ®PÀ D¼À®Ä C£ÀÄªÀÄw¹vÀÄ. 1934gÀ°è £ÉÊmï D¥sï zÀ ¯ÁAUï £ÉÊªïì (Night of the Long Knives) £Áf ¥ÀPÀëzÀ
M¼ÀVzÀÝ gÁdQÃAiÀÄ ¥Àæw¸Àà¢üðUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ «gÉÆÃ¢üUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀÄÆð®UÉÆ½¹zÀzÀÄÝ »lègï£À ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß
¹ÜgÀUÉÆ½¹vÀÄ. ªÀÄÄA¢£À ªÀµÀðUÀ¼À°è dªÀÄð£ï ¸ÀªÀiÁdzÀ UÉÊèZï±Á®ÄÖAUï (Gleichschaltung) ¸ÁQëAiÀiÁ¬ÄvÀÄ, CAzÀgÉ
fÃªÀ£ÀzÀ J¯Áè CA±ÀUÀ¼ÀÄ - gÁdQÃAiÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ - £Áf ¤AiÀÄAvÀætPÉÌ M¼À¥Àr¸À®àlÖªÀÅ.
CqÁ¯ïá »lègï£À ±ÀQÛAiÀÄ KjPÉAiÀÄ PÀxÉ dªÀÄð¤AiÀÄ°è£À ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ UÀzÀÝ®, DyðPÀ ¸ÀAPÀµÀÖUÀ¼ÀÄ,
gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ÇÀªiÀ ÁzsÁ£ÀzÀ ¥À±ÁÑvÁÛ¥ÀzÀ°è «PÁ¸ÀUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸ÀAQÃtð ªÀÄvÀÄÛ §ºÀÄªÀÄÄR
PÀxÉAiÀiÁVzÉ. »lègï£À £ÁAiÀÄPÀvÀéPÉÌ KjPÉUÉ PÁgÀtªÁzÀ ªÀÄÄRå WÀlPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ WÀl£ÉUÀ¼À «ªÀgÀ F PÉ¼ÀV£ÀAwªÉ:
1. ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ dªÀÄð¤: dªÀÄð¤AiÀÄÄ ¥ÀæxÀªÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞzÀ°è ¸ÉÆÃ°¤AzÀ ªÀÄvÀÄÛ 1919 gÀ°è ªÉ¸ÉÊð¯ï
M¥ÀàAzÀ¢AzÀ «¢ü¸À¯ÁVzÀÝ PÀpt ¤AiÀÄªÀÄUÀ½AzÀ PÀAUÁ¯ÁVvÀÄÛ. F M¥ÀàAzÀzÀ ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½UÀ¼ÀÄ, zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ
¥ÀjºÁgÀ ºÀt¥ÁªÀwUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæzÉÃ²ÃAiÀÄ £ÀµÀÖUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼ÀÄ, dªÀÄð£ï d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ°è ÇÀªÀiÁzsÁ£À
ªÀÄvÀÄÛ gÁµÁÖæ©üªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæZÉÆÃ¢¹zÀªÀÅ.
2. DyðPÀ ¸ÀAPÀµÀÖ: 1920gÀ DgÀA¨sÀzÀ°è dªÀÄð¤AiÀÄ DyðPÀ C±ÁAw, C¢üPÀ ºÀtzÀÄ§âgÀ, ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÀPÀ
§qÀvÀ£ÀªÀÅ UÀÄgÀÄw¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F DyðPÀ ¸ÀAPÀµÀÖªÀÅ CwªÁ¢ gÁdQÃAiÀÄ ZÀ¼ÀªÀ½UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwµÁ×£ÀzÀ «gÀÄzÀÞzÀ
¨sÁªÀ£ÉUÀ½UÉ ¸ÀPÁgÁvÀäPÀ ªÁvÁªÀgÀt MzÀV¹vÀÄ.
3. £Áf ¥ÀPÀëzÀ ¸ÁÜ¥À£É: 1919gÀ°è, CqÁ¯ïá »lègï dªÀÄð£ï ªÀPÀð¸ïð' ¥ÀPÀë (rJ¦) ¸ÉÃjzÀ£ÀÄ, £ÀAvÀgÀ EzÀÄ gÁ¶ÖæÃAiÀÄ
¸ÉÆÃ¶AiÀÄ°¸ïÖ dªÀÄð£ï ªÀPÀð¸ïð' ¥ÀPÀë (J ಎ¹ØJ¦ CxÀªÁ £Áf ¥ÀPë)À JAzÀÄ ¥ÀjªÀwðvÀªÁ¬ÄvÀÄ. »lègï£À
ªÀÄ£ÉÆÃºÀgÀ ¨sÁµÀt±ÀQÛ, »AzÀÄ½zÀ dªÀÄð£ïgÀ£ÀÄß DPÀ¶ð¸À®Ä zÀPÀëvÉAiÀÄÄ, ªÀÄvÀÄÛ AiÉÄºÀÆzÀå «gÉÆÃ¢ü ªÀÄvÀÄÛ
gÁµÁÖæ©üªÀiÁ£ÀzÀ ¨sÁµÀt, ²ÃWÀæzÀ°èAiÉÄÃ DvÀ££
À ÀÄß ¥ÀPÀëzÀ £ÁAiÀÄPÀvÀézÀ°è ªÉÄÃ¯ÉÃj¹vÀÄ.
4. ©Ãgï ºÁ¯ï ¥ÀÅmïë: 1923gÀ°è, »lègï ªÀÄvÀÄÛ £ÁfUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄ¤Zï£À°è ©Ãgï ºÁ¯ï ¥ÀÅmïë JAzÀÄ ¥ÀjavÀªÁzÀ
zÀAUÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀgÀÄ, ªÉÊªÀÄgï UÀtgÁdåzÀ ¸ÀPÁðgÀªÀ£ÀÄß GgÀÄ½¸À®Ä GzÉÝÃ²¹zÀgÀÄ. F zÀAUÉAiÀÄÄ «¥sÀ®ªÁ¬ÄvÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ »lègï §AzsÀ£ÀPÉÆÌ¼ÀUÁzÀ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ®Ä ²PÉëUÉ UÀÄjAiÀiÁzÀ£ÀÄ. DzÁUÀÆå, DvÀ£À £ÁåAiÀiÁ£ÉéÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ §AzsÀ£ÀªÀÅ
CªÀ£À£ÀÄß gÁµÀÖæ ªÀÄlÖzÀ°è ¥Àæ¹zÀÞ£À£ÁßV ªÀiÁrvÀÄ, CªÀ£À D¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀgÀqÀ®Ä ªÀÄvÀÄÛ SÁåwAiÀÄ£ÀÄß UÀ½¸À®Ä CªÀPÁ±À
MzÀV¹vÀÄ.
5. ªÉÄÊ£ï PÁA¥sïá: vÀ£Àß §AzsÀ£ÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è, »lègï vÀ£ßÀ DvÀäZÀjvÉæAiÀÄ ¥ÀæuÁ½PÉ "ªÉÄÊ£ï PÁA¥sïá" (£À£Àß ºÉÆÃgÁl)
C£ÀÄß §gÉzÀ£ÀÄ, EzÀgÀ°è CªÀ£À «ZÁgÀzsÁgÁvÀäPÀ £ÀA©PÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹zÀ£ÀÄ, «±ÉÃµÀªÁV AiÉÄºÀÆzÀå «gÉÆÃ¢vÀ£,À
DAiÀÄðgÀ eÁwAiÀÄ ±ÉæÃµÀ×vÉ, ¯É¨É£ÁìæªÀiï (fÃªÀ£ÁªÀPÁ±À) «¸ÀÛgÀuÉ, ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤AiÀÄ ªÀÄºÀvÀÛéªÀ£ÀÄß ¥ÀÅ£ÀB¸ÁÜ¦¸À®Ä
§®ªÁzÀ C¢üPÁgÀªÁzÀ gÁdåzÀ CUÀvÀåªÀ£ÀÄß «ªÀj¹zÀ£ÀÄ.
6. gÁdQÃAiÀÄ vÀAvÀæ: eÉÊ°¤AzÀ ©qÀÄUÀqÉUÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ, »lègï gÁdQÃAiÀÄPÉÌ ºÉZÀÄÑ vÀAvÁævÀäPÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀªÀ£ÀÄß
C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀ£ÀÄ, ±ÀQA
Û iÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä PÁ£ÀÆ£ÀÄªÀÄÆ®UÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÉÃA¢æÃPÀj¹zÀ£ÀÄ. CªÀ£ÀÄ £Áf ¥ÀPÀëªÀ£ÀÄß
¥ÀÅ£ÀB¸ÀAWÀl£ÀUÉÆ½¹zÀ£ÀÄ, ¥ÀæZÁgÀ, ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸À¨sÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄÖªÀiïðC¨ÉÊÖ®ÄAUï (J ಎ)£ÀAvÀºÀ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ
¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆ®PÀ CzÀgÀ ¨ÉA§®ªÀ£ÀÄß vÀ¼ÀªÀÄlÖ¢AzÀ «¸Àj
Û ¹zÀ£ÄÀ , ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ¸ÁÜ£ÀU¼
À À£ÀÄß ¥ÀqA
É iÀÄ®Ä
ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è ¥Á¯ÉÆÎAqÀ£ÀÄ.
7. DyðPÀ ¸ÀAPÀµÀÖ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉ: 1929gÀ°è ªÀÄºÁªÀÄAzÉAiÀÄ ¥ÁægÀA¨sÀªÀÅ dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÛµÀÄÖ
C¹ÜgÀUÉÆ½¹vÀÄ, EzÀjAzÀ ªÁå¥ÀPÀ ¤gÀÄzÉÆåÃUÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ C±ÁAw, ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRå gÁdQÃAiÀÄ ¥ÀPÀëUÀ¼À ªÉÄÃ¯É C£Á¸ÀQÛ
GAmÁ¬ÄvÀÄ. F UÉÆAzÀ®zÀ ªÀÄzsÉå, £ÁfUÀ¼ÀÄ ªÉÊªÀÄgï «gÀÄzÀÞzÀ ¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹PÉÆAqÀÄ, dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß DyðPÀ
PÀÄ¹vÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉ¬ÄAzÀ gÀQë¸ÀÄªÀªÀgÁV vÀªÀÄä£ÀÄß awæ¹zÀgÀÄ.
8. ZÀÄ£ÁªÀuÁ AiÀÄ±À¸ÀÄì: 1930gÀ zÀ±ÀPÀzÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ°è £ÁfUÀ¼À ZÀÄ£ÁªÀuÁ ¨ÁUÀåªÀÅ §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¸ÀÄzsÁj¹vÀÄ, 1932gÀ°è
»lègï CzsÀåPÀëgÁV ¸Àà¢üð¹, ¸ÀªÀÄÈzÀÞ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß UÉzÀÝ£ÀÄ (CªÀ¤AzÀ ¥Á¯ï ªÁ£ï »AzÉ£ï§Uïð
¸ÉÆÃ°¹zÀgÀÆ). 1932gÀ dÄ¯ÉÊAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ ¸ÀA¸ÀwÛ£À ZÀÄ£ÁªÀuÉAiÀÄ°è, £ÁfUÀ¼ÀÄ gÁAiÀiÁÍìÖUï£À°è CwzÉÆqÀØ ¥ÀPÀëªÁV
§zÀ¯ÁzÀgÀÄ, DzÀgÉ §ºÀÄªÀÄvÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ°®è.
9. ZÁ£Àì®gï DV £ÉÃªÀÄPÀ: 1933gÀ d£ÀªÀjAiÀÄ°è, ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄÄªÀ gÁdQÃAiÀÄ ©PÀÌlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÀAPÀµÀÖzÀ
£ÀqÀÄªÉAiÉÄÃ, CzsÀåPÀë »AzÉ£ï§Uïð »lègï CªÀgÀ£ÀÄß dªÀÄð¤AiÀÄ ZÁ£Àì®gï DV £ÉÃªÀÄPÀ ªÀiÁrzÀgÀÄ, CªÀgÀÄ zÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß
¹ÜgÀUÉÆ½¸À®Ä §¼À¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ £ÀA©zÀÝgÀÄ. »lègï CªÀgÀ £ÉÃªÀÄPÀªÀÅ ±ÀQÛAiÀÄ ²ÃWÀæ PÉÆæÃrüÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ £Áf DqÀ½vÀzÀ
CrAiÀÄ°è dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAwævÀ gÁdåªÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄ.
10. gÁAiÀiÁÑ÷U
ì ï CVß ªÀÄvÀÄÛ J£Á©èAUï DPïÖ: 1933gÀ ¥sÉ§æªÀjAiÀÄ°è gÁAiÀiÁÑ÷U ì ï CVß »lègïUÉ DzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¸À°è¸À®Ä
PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ vÀÄvÀÄð C¢üPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÀjPÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß gÀzÀÄÝ ªÀiÁrvÀÄ. £ÀAvÀgÀ, 1933gÀ
ªÀiÁZïð£À°è ¥Á¸ÁzÀ J£Á©èAUï DPïÖ, £ÁfUÀ¼À ¨ÉA§®¢AzÀ, ¸ÀA¸À¢ÃAiÀÄ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ E®èzÉ D¼À®Ä »lègïUÉ
D¢ü¥ÀvÀåzÀ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrvÀÄ, EzÀÄ £Áf KPÀ£ÁAiÀÄPÀvÀézÀvÀÛ MAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ºÀAvÀªÁVvÀÄÛ.
11. ±ÀQÛAiÀÄ PÉÆæÃrüÃPÀgÀt: ªÀÄÄA¢£À wAUÀ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀµÀðUÀ¼À°è, »lègï ªÀÄvÀÄÛ £ÁfUÀ¼ÀÄ PÀæªÀÄ§zÀÞªÁV ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé
¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß «¸Àfð¹zÀgÀÄ, gÁdQÃAiÀÄ «gÉÆÃzsÀªÀ£ÀÄß (PÀªÀÄÄå¤¸ÀÖgÀÄ, ¸ÀªÀiÁdªÁ¢UÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ °§gÀ¯ïUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ)
MvÁÛ¬Ä¹zÀgÀÄ, ¥ÉÇ°Ã¸ï gÁdåªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹zÀgÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀPÀëzÀ M¼ÀV£À ÇÀªÀiÁzsÁ£ÀªÀ£ÄÀ ß ±ÀªÀÄ£ÀUÉÆ½¹zÀgÀÄ (GzÁ:
1934gÀ°è £ÉÊmï D¥sï zÀ ¯ÁAUï £ÉÊªïì).
12. ¥ÀæZÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt: £ÁfUÀ¼ÀÄ ¥ÀæUÀvÀªÁzÀ ¥ÀæZÁgÀ vÀAvÀæUÀ¼À£ÀÄß, ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß, cen¸Àgï²¥ï C£ÀÄß,
ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²PÀëtzÀ ªÉÄÃ°£À ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß §¼À¹ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ£ÄÀ ß ¥ÀæZÉÆÃ¢¹zÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »lègï£ÀÄß
ZÁjvÁævÀäPÀ £ÁAiÀÄPÀ£ÁV ¥ÀjUÀtÂ¹zÀgÀÄ. »lègï «Äxï CªÀ£À£ÀÄß CZÀÄåvÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ£ÉÆÃºÀgÀ £ÁAiÀÄPÀ£ÁV awæ¹vÀÄ,
dªÀÄð¤AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄºÀvÀÛéPÉÌ PÀgÉzÉÆAiÀÄå®Ä ¸ÁzsÀåªÉAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
13. ¥sÀÇåºÀgï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAwævÀ gÁdå: 1934gÀ DUÀ¸ïÖ£À°è, CzsÀåPÀë »AzÉ£ï§Uïð CªÀgÀ ªÀÄgÀtªÀÅ »lègïUÉ
ZÁ£Àì®gï ªÀÄvÀÄÛ CzsÀåPÀëgÀ PÀZÉÃjUÀ¼À£ÀÄß «°Ã£ÀUÉÆ½¸À®Ä C£ÀÄªÀÄw¹vÀÄ, vÁ£ÀÄ ¥sÀÇåºÀgï (£ÁAiÀÄPÀ) JAzÀÄ
WÉÆÃ¶¹PÉÆAqÀÄ, ¸ÀA¥ÀÇtð C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀ£ÀÄ. £Áf DqÀ½vÀªÀÅ ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAwævÀ gÁdåªÁ¬ÄvÀÄ, C°è
»lègï£À ªÀiÁvÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ, ¥ÀæwgÉÆÃzsÀªÀ£ÀÄß §UÀÄÎ§rAiÀÄ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ, ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÀzÀ J¯Áè CA±ÀUÀ¼ÀÄ £Áf ¥ÀPÀë ªÀÄvÀÄÛ
¥sÀÇåºÀgï£À GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÉ Cr¬ÄqÀ®ànÖzÀÝªÀÅ.
»lègï£À C¢üPÁgÀ KjPÉAiÀÄÄ gÁdQÃAiÀÄ vÀAvÀæ, DyðPÀ ©PÀÌlÄÖUÀ¼ÀÄ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ÇÀªÀiÁzsÁ£À, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé
¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ, ¥ÀæZÁgÀ, »A¸ÁZÁgÀ, ªÀÄvÀÄÛ C¹ÜgÀ gÁdQÃAiÀÄ ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è ¸ËPÀAiÀÄðzÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVvÀÄÛ.
CªÀ£À KjPÉAiÀÄÄ EwºÁ¸ÀzÀ PÀvÀÛ¯ÉAiÀÄ CzsÁåAiÀÄzÀ DgÀA¨sÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄ, EzÀÄ JgÀqÀ£ÉÃ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è
dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ dUÀwÛUÉ C¥ÁAiÀÄPÁj ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄßAlÄªÀiÁrvÀÄ.
¥Àæ¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ PËæAiÀÄðUÀ¼ÀÄ
£Áf¸ÀªÀiï£À ¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ dUÀwÛUÉ «£Á±ÀPÁjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. DqÀ½vÀªÀÅ PÀÆægÀ ¤AiÀÄAvÀæt, zÉÆÃµÀ «ªÀÄ±Àð£Á
D¢üPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉÆÃzsÀ£A É iÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀA¢vÀÄ, ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß PÀÆægÀªÁV ¤UÀæ»¹ ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAwævÀ
gÁdåªÀ£ÀÄß gÀa¹vÀÄ. 1935gÀ £ÀÄågÉA§gï PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¨sÉÃ£Áß©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀA¸ÁÜ£U
À ÉÆ½¹vÀÄ, AiÀÄºÀÆzÀågÀ£ÀÄß
£ÁUÀjPÀvÀé¢AzÀ ªÀAa¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¤gÁPÀj¹vÀÄ.
£Áf¸ÀªÀiï£À CvÀåAvÀ PÀÄSÁåvÀ CA±ÀªÀÅ CzÀgÀ d£ÁAUÀºv À ÉåAiÀÄ ¤ÃwUÀ¼ÄÀ . £Áf DqÀ½vÀ¢AzÀ ºÀ«ÄäPÉÆAqÀ
ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ DgÀÄ ®PÀë AiÀÄºÀÆzÀågÀ£ÀÄß, O²évïì, mÉæ©èAPÁ, zÀZË ªÀÄÄAvÁzÀ PÁA¸À£ïmÉæÃ±À£ï ²©gÀUÀ¼À°è PÀæªÀÄ§zÀÞªÁV
ºÀvÉå ªÀiÁrvÀÄ. ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ£À°èAiÀÄÄ £ÁfUÀ½UÉ ÇÀªÀÄAd¸ÀªÉAzÁzÀ EvÀgÀ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À£ÀÄß, »ÃUÉ ®PÁëAvÀgÀ
gÉÆÃªÀiÁUÀ¼À£ÀÄß, CAUÀ«PÀ® ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ, gÁdQÃAiÀÄ ¥Àæw¸Àà¢üðUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀgÀ ºÀvÉåUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
£Áf¸ÀªÀiï£À ¸ÉÊ¤PÀ «¸ÀÛgÀuÉ JgÀqÀ£ÉÃ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ eÁUÀwPÀ ¸ÀAWÀµÀðªÀÅ C¥ÁgÀ ºÁ¤ ªÀÄvÀÄÛ
«£Á±ÀªÀ£ÀÄß GAlÄªÀiÁrvÀÄ. »lègï£À DPÀæªÀÄtPÁj «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw, 1939gÀ°è ¥ÉÇÃ¯ÉAqï£À DPÀæªÀÄtªÀ£ÀÄß
M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ, AiÀÄÄzÀÞªÀ£ÀÄß ¥ÀæZÉÆÃ¢¹vÀÄ, EzÀÄ AiÀÄÆgÉÆÃ¥ï ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÁZÉUÉ ªÁå¦¹vÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄ vÁåUÀ,
£ÀUÀgÀUÀ¼À «£Á±À, ªÀÄvÀÄÛ J¯Áè PËæAiÀÄðUÀ¼ÀÄ £Áf¸ÀªÀiï£À ©üÃPÀgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄ.
ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ: «ªÀgÀªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£À
£Áf d£ÁAUÀºÀvÉå, ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ JAzÀÄ ¥ÀjavÀªÁVzÉ, EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ EwºÁ¸ÀzÀ CvÀåAvÀ PÀÆægÀ ªÀÄvÀÄÛ PÀæªÀÄ§zÀÞ
zËdð£ÀåUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. EzÀÄ ®PÁëAvÀgÀ ªÀåQÛUÀ¼À£ÀÄß, ªÀÄÄRåªÁV AiÀÄºÀÆzÀågÀ£ÀÄß, DzÀgÉ gÉÆÃªÀiÁ (f¦ìUÀ¼ÀÄ),
CAUÀ«PÀ® ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ, ¸Áè«UÀ¼ÀÄ, ¸À°AVUÀ¼ÀÄ, gÁdQÃAiÀÄ «gÉÆÃ¢üUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ £Áf DqÀ½vÀªÀÅ ÇÀªÀÄAd¸ÀªÉAzÀÄ
¥ÀjUÀtÂ¹zÀ EvÀgÀgÀ£ÀÄß UÀÄjAiÀiÁV¹vÀÄ. £Áf d£ÁAUÀºÀvÉåAiÀÄ ¸À«¸ÁÛgÀªÁzÀ CzsÀåAiÀÄ£À E°èzÉ:
1. AiÀÄºÀÆzÀå «gÉÆÃzsÀzÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ: AiÀÄºÀÆzÀågÀ «gÉÆÃzsÀ CxÀªÁ zÉéÃµÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊªÀÄ£À¸ÀåPÉÌ AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À°è ¸ÀÄ¢ÃWÀð
EwºÁ¸À«zÉ. £Áf dªÀÄð¤AiÀÄ ¸ÀAQÃtðzÀ°è, AiÀÄºÀÆzÀå «gÉÆÃzsÀzÀ £ÀA©PÉUÀ¼ÀÄ £Áf zsÉÆÃgÀuÉAiÀÄ°è D¼ÀªÁV
ºÉÆA¢zÀÝªÀÅ, EzÀÄ AiÀÄºÀÆzÀågÀ£ÀÄß dªÀÄð¤UÉ eÁvÁåwÃvÀ ªÀÄvÀÄÛ C¹ÛvÀézÀ C¥ÁAiÀÄ JAzÀÄ awæ¹zÀªÀÅ.
2. £ÀÄågÉA§Uïð PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ §zÀÞ zÉéÃµÀ: £Áf DqÀ½vÀªÀÅ AiÀÄºÀÆzÀågÀ «gÀÄzÀÞ ©ü£Áß©ü¥ÁæAiÀÄzÀ
PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉ vÀA¢vÀÄ, 1935gÀ £ÀÄågÉA§Uïð PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ½AzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁV. F PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼ÀÄ AiÀÄºÀÆzÀågÀ£ÀÄß
£ÁUÀjPÀvÀé¢AzÀ ªÀAa¹vÀÄ, AiÀÄºÀÆzÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄºÀÆzÉåÃvÀgÀgÀ £ÀqÀÄªÉ CAvÀeÁðwÃAiÀÄ «ªÁºÀªÀ£ÀÄß ¤§Að¢ü¹vÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁévÀAvÀæåªÀ£ÀÄß fÃªÀ£ÀzÀ ««zsÀ CA±ÀUÀ¼À°è ¤§Að¢ü¹vÀÄ.
3. Qæ¸ÀÖ¯ï£ÁZïÖ ªÀÄvÀÄÛ KjPÉ: 1938gÀ £ÀªÉA§gï£À°è Qæ¸ÀÖ¯ï£ÁZïÖ (MqÉzÀ PÀ£ÀßrAiÀÄ gÁwæ) ¸ÀA¨sÀªÀªÀÅ wgÀÄªÀÅ©AzÀÄ DVvÀÄÛ,
EzÀÄ ¸ÀPÁðgÀ ¥ÁæAiÉÆÃfvÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄ DVzÀÄÝ, dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ D¹ÖæAiÀiÁzÀ°è AiÀÄºÀÆzÀågÀ ªÀÄ£ÉUÀ¼ÀÄ, ªÁå¥ÁgÀ¸ÁÜ£ÀUÀ¼ÀÄ,
zÉÃªÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ºÀ¯ÉèUÉÆ¼ÀUÁzÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ £Á±ÀªÁVzÀªÀÅ. EzÀÄ ¸ÀPÁðgÀ ¥ÁæAiÉÆÃfvÀ AiÀÄºÀÆzÀå
«gÉÆÃzsÀzÀ »A¸ÁZÁgÀzÀ ªÀÄºÀvÀézÀ KjPÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄ.
4. UÉmÉÆÖÃUÀ¼ÀÄ: ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ£À ¥ÁægÀA¨sÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è, AiÀÄºÀÆzÀågÀ£ÀÄß QQÌjzÀ ªÀÄvÀÄÛ §qÀvÀ£z

À À°è £É®¹gÀÄªÀ ¥ÀÇªÀð
AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À UÉmÉÆÖÃUÀ½UÉ §®ªÀAvÀªÁV ¸ÀÜ¼ÁAvÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ, C°è CªÀgÀÄ PÀpt fÃªÀ£ÀzÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À£ÀÄß,
ºÀ¹«£À°ègÀÄªÀÅzÀÄ, gÉÆÃUÀ, ªÀÄvÀÄÛ PÀÆægÀvÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¹zÀgÀÄ.
5. L£ÁìmïìUÀÆæ¥À£ï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ UÀÄAqÀÄ ºÀZÀÄÑ«PÉ: ¥ÀÇªÀð AiÀÄÆgÉÆÃ¦£À DPÀæªÀÄtzÉÆA¢UÉ, «±ÉÃµÀªÁV

¸ÉÆÃ«AiÀÄmï MPÀÆÌlzÀ, £Áf ZÀ°¸ÀÄªÀ ºÀvÉå WÀlPÀUÀ¼ÀÄ L£ÁìmïìUÀÆæ¥À£ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀªÀÅ, CªÀÅ AiÀÄºÀÆzÀågÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀzÀ ±ÀvÀÄæUÀ¼ÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁzÀ EvÀgÀgÀ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ UÀÄAqÀÄ ºÀZÀÄÑ«PÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉgÀªÉÃj¹vÀÄ. F ºÀvÉåUÀ¼ÀÄ
£ÀÆgÁgÀÄ ¸Á«gÀ vÁåUÀUÀ½UÉ PÁgÀtªÁzÀªÀÅ.
6. ªÁ£ï¸É PÁ£ÀágÉ£ïì ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄ ¥ÀjºÁgÀ: 1942gÀ d£ÀªÀjAiÀÄ°è ªÁ£ï¸É PÁ£ÀágÉ£ïì AiÀÄºÀÆzÀågÀ ¥Àæ±ÉßUÉ CAwªÀÄ
¥ÀjºÁgÀ JA§ ±À§Ý¥ÀæAiÉÆÃUÀzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è AiÀÄºÀÆzÀågÀ AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï d£ÁAUÀºÀvÉåAiÀÄ PÀæªÀÄ§zÀÞ ºÀvÉåAiÀÄ£ÀÄß
¸ÀgÀ¼ÀUÉÆ½¹vÀÄ. EzÀÄ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ºÀvÉåUÁV «±ÉÃµÀªÁV «£Áå¸ÀUÉÆ½¸À¯ÁzÀ ¤ªÀÄÆð®£À ²©gÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ
PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ.
7. ¤£ÁðªÀÄ ²©gÀUÀ¼ÀÄ: O²évïì, - §gïPÉ£Ë , mÉæ©èAPÁ, ¸ÉÆ©§Ægï, ¨Á¯ÉÓPï,ZÉ¯ÉÆäößÃ ªÀÄÄAvÁzÀ ¤£ÁðªÀÄ ²©gÀUÀ¼À°è,
UÁå¸ï ZÉÃA§gïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀºÀ£À UÀÈºÀUÀ¼À£ÀÄß Ej¸À¯ÁVzÀÄÝ, zÉÆqÀØ ¸ÀASÉåAiÀÄ d£ÀgÀ£ÀÄß ªÀiÁgÀuÁAwPÀªÁV ºÀvÉå
ªÀiÁqÀ®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁVvÀÄÛ. §°ºÉÆA¢zÀªÀgÀ£ÀÄß PÀlÖ¯ï PÁgÀÄUÀ¼° À è PÀgÉzÉÆAiÀÄå¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ, CªÀgÀÄ §AzÀ vÀPÀëtªÉÃ CªÀgÀ
¸ÉÆvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß vÉUÉzÀÄ, vÀPÀëtªÉÃ DAiÉÄÌUÉ M¼À¥Àr¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ, ªÀÄvÀÄÛ PÉ®¸ÀPÉÌ AiÉÆÃUÀågÀ®è JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁzÀªÀgÀ£ÄÀ ß
vÀPÀëtªÉÃ ºÀvÉå ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
8. §®ªÀAvÀzÀ ±ÀæªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÁævÀåQëPÉ: £ÉÃgÀ ºÀvÉå¬ÄAzÀ ºÉÆgÀvÀÄ, AiÀÄºÀÆzÀågÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀgÀ£ÀÄß PÁ£ÀìAmÉæÃ±À£ï
²©gÀUÀ¼° À è PÀÆægÀ ¥Àj¹ÜwUÀ¼À°è §®ªÀAvÀzÀ ±Àª æ ÀÄPÉÌ M¼À¥Àr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ ¥ÁævÀåQëPÉUÀ¼ÀÄ, ºÀ®ªÁgÀÄ ¨Áj
¨sÀAiÀiÁ£ÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁgÀP,À §A¢üvÀgÀ ªÉÄÃ¯É CªÀgÀ ¸ÀªÀÄªÀÄwAiÀÄ£ÀÄß E®èzÉÃ £ÀqÉ¸À¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ.
9. §°ºÉÆA¢zÀªÀgÀ MlÄÖ ¸ÀASÉå: ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ DgÀÄ ®PÀë AiÀÄºÀÆzÀågÀ, ¥ÀÅgÀÄµÀgÀÄ, ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄPÀÌ¼À ¸ÀªÀiÁ£À
¥ÀæªÀiÁtÂvÀ ºÀvÉåUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. eÉÆvÉUÉ, ®PÁëAvÀgÀ gÉÆÃªÀiÁ, CAUÀ«PÀ® ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ, ¸ÉÆÃ«AiÀÄmï AiÀÄÄzÀÞzÀ PÉÊ¢UÀ¼ÀÄ,
ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ «gÉÆÃ¢üUÀ¼À£ÀÄß £Áf d£ÁAUÀºÀvÉåAiÀÄ ¤ÃwUÀ¼À ¨sÁUÀªÁV PÉÆAzÀgÀÄ.
10. «gÉÆÃzsÀ ªÀÄvÀÄÛ gÀPÀëuÉ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ: C¥ÁgÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉAiÀÄÆ, UÉmÉÆÖÃUÀ¼ÀÄ, ²©gÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¥Álð¸À£ï
UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è «gÉÆÃzsÀ PÀÈvÀåUÀ¼ÀÄ £ÀqÉAiÀÄÄwÛzÀªÀÅ. PÉ®ªÀÅ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ gÀPëu
À É ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À°è vÉÆqÀVzÀÄÝ,
vÀªÀÄä fÃªÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÉ¸ÀÄvÁÛ AiÀÄºÀÆzÀågÀ£ÀÄß ªÀÄgÉªÀiÁr ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝªÀÅ.
11. «ªÉÆÃZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ £ÀÆågÉA§Uïð «ZÁgÀuÉ: 1945gÀ°è PÁ£ÀìAmÉæÃ±À£ï ²©gÀUÀ¼À «ÄvÀægÁµÀÖæUÀ¼À «ªÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄÄ £Áf
zËdð£ÀåUÀ¼À ¸ÀA¥ÀÇtð ¥ÀæªÀiÁtªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄ. £ÀÆågÉA§Uïð «ZÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄzÀÞ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ£ÀªÀvÉAiÀÄ
«gÉÆÃ¢ü C¥ÀgÁzsÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ d£ÁAUÀºÀvÉåUÁV £Áf £ÁAiÀÄPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀºÀPÁjUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆuÉ ªÀiÁrvÀÄ.
12. ¥ÀgÀA¥ÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀägÀuÉ: ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉ zÉéÃµÀ, ¥ÀPÀë¥ÁvÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAwævÀªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ
C¥ÁAiÀÄUÀ¼À UÀnÖAiÀiÁzÀ £É£À¥ÀÅ. ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ ¸ÀägÀuÉ, ²PÀët, ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄºÀÆzÀå «gÉÆÃzsÀ ªÀÄvÀÄÛ d£ÁAUÀºÀvÉå
wgÀ¸ÁÌgÀªÀ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ EwºÁ¸ÀzÀ £É£À¥À£ÀÄß G½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ EAvÀºÀ zËdð£ÀåUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÀÄPÀ½¸À®Ä
vÀqÉAiÀÄ®Ä CvÀåAvÀ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. £Áf d£ÁAUÀºÀvÉå, CzÀgÀ PÀæªÀÄ§zÀÞ ªÀiÁ£À«ÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀÄ«PÉ, PÉÊUÁjPÀ PÀtÂªÉ
ªÀiÁgÀtºÉÆÃªÀÄzÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ «£Á±ÀzÀ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ PËæAiÀÄðzÀ ¸ÁªÀÄxÀåð ªÀÄvÀÄÛ EwºÁ¸ÀzÀ ¥ÁoÀUÀ¼À£ÀÄß
JA¢UÀÆ ªÀÄgÉAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀå«®è.
1945gÀ°è £Áf dªÀÄð¤AiÀÄ ¸ÉÆÃ®Ä D DqÀ½vÀzÀ CAvÀåªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄ DzÀgÉ EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ £É£À¦£À°è ±Á±ÀévÀªÁzÀ
¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ©nÖvÀÄ. £ÀÆågÉA§Uïð «ZÁgÀuÉUÀ¼ÀÄ AiÀÄÄzÀÞ C¥ÀgÁzsÀUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ£ÀªÀvÉAiÀÄ «gÉÆÃ¢ü C¥ÀgÁzsÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ
d£ÁAUÀºÀvÉåUÁV £Áf £ÁAiÀÄPÀgÀ£ÀÄß ºÉÆuÉ ªÀiÁrvÀÄ, CAvÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄvÀAvÀæzÀ vÀvÀéUÀ¼À£ÀÄß
¸ÁÜ¦¹vÀÄ. £Áf¸ÀªÀiï£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉ wÃªÀæªÁzÀ zsÉÆÃgÀuÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAwævÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ eÁvÁåwÃvÀvÉAiÀÄ
C¥ÁAiÀÄUÀ¼À §UÉÎ UÀnÖAiÀiÁzÀ JZÀÑjPÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé, ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀPÄÀ ÌUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ¥Á®£É
gÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÊ¯ÉÊmï ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ£À £É£¥ À ÀÅ ¤AiÀÄAvÀæt«®èzÀ zÉéÃµÀ, ¥ÀPÀë¥ÁvÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÇªÀðUÀæºÀzÀ
¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß £É£À¦¸ÀÄvÀÛzÉ. DzsÀÄ¤PÀ ZÀZÉðAiÀÄ°è, §®¥ÀAyÃAiÀÄ ZÀ¼ÀÄªÀ½UÀ¼À ¥ÀÅ£ÀgÀÄvÁÜ£À ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄºÀÆzÀå «gÉÆÃzsÀ,
eÁvÁåwÃvÀ, ªÀÄvÀÄÛ wÃªÀæªÁzÀ zsÉÆÃgÀuÉUÀ¼À wgÀÄªÀÅ £Áf¸ÀªÀiï£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆÃgÁqÀÄªÀ
±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß MwÛ ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. ²PÀët, ¸ÀägÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ vÁ¼Éä, ªÉÊ«zsÀåvÉ, ªÀÄvÀÄÛ MUÀÎlÄÖ GvÉÛÃf¸À®Ä ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ
EwºÁ¸ÀzÀ EAvÀºÀ PÀvÀÛ¯É CzsÁåAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÀÄPÀ½¸ÀzÀAvÉ vÀqÉAiÀÄ®Ä ªÀÄºÀvÀÛgÀªÁVªÉ.
8.4 d¥Á¤£À°è «Ä°lj¸ÀA
d¥Á¤£À°è «Ä°lj¸ÀA §ºÀÄªÀÄÄRzÀ WÀl£É, EzÀÄ zÉÃ±ÀzÀ EwºÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀÄºÀvÀézÀ
UÀÄgÀÄvÀÄ ©lÄÖºÉÆÃVzÉ. 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ CAvÀå¢AzÀ ErÃ ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀªÀgÉUÉ, d¥Á¤£À
«Ä°lj¸ÀA ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀiÁVzÉ, d¥Á£ÀzÀ DAvÀjPÀ gÁdQÃAiÀÄ, «zÉÃ² ¤ÃwUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ
ªÀiË®åUÀ½UÉ MAzÀÄ gÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¹zÉ. F ¥Àæ§AzsÀªÀÅ d¥Á¤£À «Ä°lj¸ÀA ¸ÀªÀÄUÀævÉ CzÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ, ¥ÀæªÀÄÄR
PÁ¯ÁªÀ¢üUÀ¼ÀÄ, «ZÁgÀ¥ÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÀiÁdzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ZÀað¸ÀÄvÀÛzÉ.
ªÀÄÆ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ ¥Àæ¨sÁªÀUÀ¼ÄÀ
d¥Á¤£À «Ä°lj¸ÀA£À ¨ÉÃgÀÄUÀ¼£ À ÀÄß 1868 gÀ ªÉÄeÉÊ ¥ÀÅ£À¸ÁÜ¥À£ÉUÉ »AzÀPÌÉ ºÉÆÃzÀgÉ PÀAqÀÄ»rAiÀÄ§ºÀÄzÀÄ. EzÀÄ
d¥Á£ÀªÀÅ ªÉÃUÀªÁV DzsÀÄ¤QÃPÀgÀtUÉÆAqÀÄ, ¸ÁªÀÄAwÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁd¢AzÀ DzsÀÄ¤PÀ gÁµÀÖæPÉÌ ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁzÀ ªÀÄºÀvÀézÀ
PÁ¯ÁªÀ¢ü. ¥Á±ÁÑvÀå ¸ÉÊ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÁ ªÀÄÄAZÀÆtÂAiÀÄ PÀ®à£ÉUÀ½AzÀ ¥ÉæÃjvÀªÁV, ªÉÄeÉÊ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ d¥Á£ÀzÀ gÀPÀëuÁ
¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå§zÀÞ ¥Àæw¸ÀàzsÉðUÀ¼À PÁ®zÀ°è vÀ£Àß ¸ÁéAiÀÄvÀÛvÉAiÀÄ£ÀÄß zÀÈqsÀ¥Àr¸À®Ä
¸ÉÊ¤PÀjPÉAiÀÄ ªÀiÁUÀðªÀ£ÄÀ ß DAiÀÄÄÝPÉÆArvÀÄ.
gÁμÀÖæªÁzÀzÀ GzÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå «¸ÀÛgÀuÉ
gÁµÀÖæªÁzÀzÀ GzÀAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁæeÁå±Á» «µÀÖvÉUÀ¼ÀÄ d¥Á¤£À ¸ÉÊ¤PÀjPÉAiÀÄ£ÀÄß E£ÀßµÀÄÖ GvÉÛÃf¹zÀªÀÅ.

aÃ£ÁzÉÆA¢UÉ £ÀqÉzÀ ¸ÉÊ£ÉÆÃ-d¥Á¤Ã¸ï AiÀÄÄzÀÞ (1894-1895) ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁåzÉÆA¢UÉ £ÀqÉzÀ gÀÄ¸ÉÆìÃ-d¥Á¤Ã¸ï AiÀÄÄzÀÞ
(1904-1905) d¥Á£À£ÀÄß ¥ÁæzÉÃ²PÀ ±ÀQÛAiÀiÁV ºÉÆgÀvÀAzÀªÀÅ, aÃ£Á ªÀÄvÀÄÛ gÀµÁåzÀ ªÉÄÃ¯É UÉ®ÄªÀÅUÀ¼ÀÄ gÁµÀÖæªÁ¢
¨sÁªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀgÀ UÀªÀðªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¹zÀªÀÅ. F ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼ÀÄ d¥Á¤£À ¥ÀÇªÀð KµÁåzÀ°è£À ¥ÁæzÉÃ²PÀ
«¸ÀÛgÀuÉUÉ ¨sÀÆ«ÄPÉAiÀÄ£ÀÄß ¹zÀÞ¥Àr¹ªÉ.
ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞ I ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁzÀ ªÉÄÊwæUÀ¼ÀÄ
ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞ I d¥Á£ÀªÀÅ ªÉÄÊwæ ±ÀQÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÉÊ¤PÀªÁV ¸ÉÃj, KµÁåzÀ°è£À dªÀÄð£ï ªÀ¸ÁºÀvÀÄUÀ¼À£ÀÄß »rzÀÄ,
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÉÃ¢PÉAiÀÄ°è ¥ÀæªÀÄÄR DlUÁgÀ£ÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄäzÀ PÁ®ªÁ¬ÄvÀÄ. DzÀgÉ, d¥Á¤£À AiÀÄÄzÀÞ ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼ÀÄ
¸ÁªÀiÁæeÁå±Á» «²µÀÖvÁ C©ü¯ÁµÉUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ, «±ÉÃµÀªÁV aÃ£ÁzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ¥É¹¦üPï ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è, ZÀ°¸À®àlÖªÀÅ.
AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ PÁ®zÀ°è d¥Á£ÀªÀÅ vÁ£ÉÃ vÀ£Àß ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ©ÃgÀ®Ä gÁdvÁAwæPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ
¥ÀæAiÀÄwß¹zÀÄzÀjAzÀ ¥Á±ÁÑvÀå ±ÀQÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ vÀtÚ£ÉAiÀÄ ¸ÀA§AzsU
À À¼ÀÄ GAmÁzÀªÀÅ.
EAlªÁðgï CªÀ¢ü: ¸ÉÊ¤PÀ ¥Àæ¨Ás ªÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ C±ÁAw
EAlªÁðgï CªÀ¢ü d¥Á¤£À°è gÁdQÃAiÀÄ C¹ÜgÀvÉ, DyðPÀ ¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀgÀ ¥Àæ¨sÁªÀzÀ ºÉZÀÑ¼À¢AzÀ
PÀÆrvÀÄÛ. ªÀÄºÁ ªÀÄA¢AiÀÄÄ ¸ÀªÀiÁd-DyðPÀ ÇÀªÀiÁ£ÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdQÃAiÀÄ ÇÀªÀiÁzsÁ£ÀªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹zÀÄÝ, CwgÁµÀÖæªÁ¢
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀ¥ÀgÀ «ZÁgÀ¥ÀgÀ »vÀaAvÀ£U
É À¼ÀÄ ºÉZÁÑUÀ®Ä zÁjAiÉÆrØvÀÄ. ¸ÉÊ£Àå, «±ÉÃµÀªÁV EA¦ÃjAiÀÄ¯ï d¥Á¤Ã¸ï
D«Äð (IJA), ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ¤ÃwUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀ®Ä ¥ÁægÀA©ü¹vÀÄ, EzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ¥ÀÇªÀð KµÁåzÀ°è
PÀÆægÀ «¸ÀÛgÀuÉUÉ ªÀiÁUÀðªÁ¬ÄvÀÄ.
ªÀÄAZÀÄjAiÀÄ£ï WÀl£É ªÀÄvÀÄÛ «¸ÁÛgÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ
1931 gÀ ªÀÄAZÀÄjAiÀÄ£ï WÀl£É, d¥Á¤£À ¸ÉÊ£ÀåzÀ PÉ® CA±ÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¤¨sÁ¬Ä¸À®ànÖzÀÄÝ, ºÉZÀÄÑ DPÀæªÀÄtPÁjAiÀiÁzÀ
«¸ÁÛgÀ ¤ÃwUÀ¼ÀvÀÛ wgÀÄªÀÅªÀiÁrvÀÄ. ªÀÄAZÀÄjAiÀÄ£ï WÀl£É, ªÀÄÄPÉØ£ï WÀl£É JAzÀÆ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀÅzÀÄ, 1931 gÀ ¸É¥ÉÖA§gï
18 gÀAzÀÄ, ªÀÄAZÀÄjAiÀiÁ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀA¨sÀ«¹vÀÄ, CzÀÄ CA¢£À GvÀÛgÀ aÃ£ÁzÀ ¨sÁUÀªÁVvÀÄÛ. F WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß
EA¦ÃjAiÀÄ¯ï d¥Á¤Ã¸ï D«Äð (IJA) AiÀÄ PÉ® CA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄAZÀÄjAiÀiÁzÀ°è ¸ÉÊ¤PÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥ÀPÉÌ £É¥ÀªÁV ¤¨sÁ¬Ä¹zÀªÀÅ.
ªÀÄÄPÉØ£ï (FUÀ ±ÉÃ£ÁåAUï) £ÀUÀgÀzÀ §½ d¥Á£ïUÉ ¸ÉÃjzÀÝ zÀQët ªÀÄAZÀÄjAiÀÄ£ï gÉÊ¯ÉéAiÀÄ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß
¸ÉÆáÃn¹zÀgÀÄ, EzÀjAzÀ ¸ÀtÚ ¸ÉÆàÃl ¸ÀA¨sÀ«¹vÀÄ. d¥Á¤£À ¸ÉÊ£ÀåªÀÅ ¸ÀÄ¼ÀÄî DgÉÆÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÀ aÃ¤Ã
gÁ¶ÖæÃAiÀÄvÁªÁ¢UÀ¼À£ÄÀ ß F ¸ÉÆáÃlPÉÌ ºÉÆuÉªÀiÁr, ªÀÄAZÀÄjAiÀiÁzÀ°è ¸ÀA¥ÀÇtð DPÀæªÀÄtPÁÌV F WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß
£É¥ÀªÁ¬ÄvÀÄ. d¥Á£ï ªÀÄAZÀÄjAiÀiÁzÀ DPÀæªÀÄt ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄAZÀÄPÉÆÃ JA§ PÀbÉÃjAiÀÄ gÁdåzÀ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄÄ aÃ£Á ªÀÄvÀÄÛ
CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ G¢æQÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ. 1933 gÀ°è °ÃUï D¥sï £ÉÃ±À£ïì¤AzÀ »A¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ
ªÀÄÆ®PÀ d¥Á£ï CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄß ¤gÁPÀj¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀgÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ½UÉ §zÀÞvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄ.
¢éwÃAiÀÄ aÃ£À-d¥Á£ï AiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ªÀiÁUÀð
¢éwÃAiÀÄ aÃ£À-d¥Á£ï AiÀÄÄzÀÞ (1937-1945) d¥Á£ï aÃ£ÁzÀ ªÉÄÃ¯É ¥Áæ§®åªÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸® À Ä ªÀÄvÀÄÛ KµÁåzÀ°è vÀ£ßÀ
¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÄÀ ß «¸ÀÛj¸À®Ä AiÀÄwß¹zÀAvÉ, d¥Á¤£À ¸ÉÊ¤PÀvÉAiÀÄ ªÀÄºÀvÀézÀ KjPÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹vÀÄ. AiÀÄÄzÀÞzÀ PÀÆægÀvÉUÀ¼ÀÄ,
«±ÉÃµÀªÁV 1937 gÀ £Á¤ÓAUï d£ÁAUÀzÀ ºÀvÁåPÁAqÀUÀ¼ÀAvÉ, d¥Á£ï ¸ÉÊ¤PÀgÀ ¸ÁªÀiÁædå±Á¹ÛæÃAiÀÄ UÀÄjUÀ¼À£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä
vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀ CwgÉÃPÀzÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄ. F QæAiÉÄUÀ¼ÀÄ, £Áf dªÀÄð¤ ªÀÄvÀÄÛ ¥sÁå¹¸ïÖ El°AiÉÆA¢UÉ d¥Á£ï£À
¸Àº¸À ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, ¥É¹¦üPï£À°è ªÁå¥ÀPÀ ¸ÀAWÀµÀðPÉÌ ªÉÃ¢PÉ vÀAiÀiÁj¹vÀÄ.
¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞ ªÀÄvÀÄÛ ¥É¹¦üPï ¥ÀæzÉÃ±À
¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ°è d¥Á£ï ¥Àª

æ ÉÃ²¸ÀÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ, 1941 gÀ ¥À¯ïð ºÁ§ðgï ªÉÄÃ¯É CZÁ£ÀPï zÁ½, eÁUÀwPÀ
¸ÀAWÀµÀðªÀ£ÀÄß ºÉaÑ¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ d¥Á¤£À ¸ÉÊ¤PÀjPÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÀÇtð ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¹vÀÄ. ¥É¹¦üPï ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è wÃªÀæ
AiÀÄÄzÀÞUÀ¼ÀÄ, ¢éÃ¥À ºÁgÁl C©üAiÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ «ÄvÀæ ¸ÉÃ£ÉUÀ¼ÉÆA¢UÉ d¥Á¤£À ¸ÁªÀiÁædå ±Á¹ÛæÃAiÀÄ DPÁAPÉëUÀ¼ÀÄ
¸ÀA¨sÀ«¹zÀªÀÅ. £ÁUÀjPÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÀÞ PÉÊ¢UÀ¼À «gÀÄzÀÞ £ÀqÉzÀ PÀÆægÀvÉUÀ¼ÀÄ d¥Á¤£À «Ä°lj¸ÀA£À CwgÉÃPÀzÀ
vÀvÀé±Á¸ÀÛæªÀ£ÀÄß ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ.
¥ÀgÁdAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ ¥ÀjªÀvÀð£É
¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ°è d¥Á£ï£À ¥ÀgÁdAiÀÄ, »gÉÆÃ¶ªÀiÁ ªÀÄvÀÄÛ £ÁUÁ¸ÁQ ªÉÄÃ°£À ¨ÁA¨ï zÁ½UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ
£ÀAvÀgÀzÀ «ÄvÀæ ¸ÉÃ£ÉAiÀÄ DPÀæªÀÄt, d¥Á¤£À CvÀåAvÀ DPÀæªÀÄtPÁjAiÀiÁzÀ «Ä°lj¸ÀA C£ÀÄß CAvÀåUÉÆ½¹vÀÄ. AiÀÄÄzÉÆÞÃvÀÛgÀ
CªÀ¢üAiÀÄ°è, d¥Á£ï UÀt¤ÃAiÀÄ ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÀ¼À£ÄÀ ß C£ÀÄ¨sÀ«¹vÀÄ, EzÀgÀ°è ±ÁAwzsÀªÀÄðzÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ C¼ÀªÀrPÉ, CzÀgÀ
¸ÉÊ£ÀåUÀ¼À ¤±À¹ÛæÃPÀgÀt, ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¥ÀÅ£Àgï¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÉÃA¢æÃPÀj¹vÀÄ.
¥ÀgÀA¥ÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤PÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀUÀ¼ÀÄ
d¥Á¤£À «Ä°lj¸ÀA£À ¥ÀgÀA¥ÀgÉ d¥Á£ï£À gÁ¶ÖæÃAiÀÄ UÀÄgÀÄwUÉ, «zÉÃ±ÁAUÀ ¤Ãw ¤tðAiÀÄUÀ½UÉ, ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæzÉÃ²PÀ
ZÀ®£À²Ã®vÉUÉ ¤®ÄQzÉ. d¥Á£ï£À ¸ÀéAiÀÄAgÀPÀëuÁ ¥ÀqÉAiÀÄAvÀºÀ «µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ZÀZÉðUÀ¼ÀÄ, AiÀÄÄzÀÞzÀ PÀÆægÀvÉUÀ¼À
EwºÁ¸À ¸ÀägÀuÉ, ªÀÄvÀÄÛ DzsÀÄ¤PÀ fAiÉÆÃ¥Á°nPïì£À°è «Ä°lj¸ÀA£À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ZÀZÉðUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¢ªÉ.
d¥Á£ï ±ÁAwzsÀªÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÅ£À«Äð®£À ¥ÀæAiÀÄvÀßUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀgÀÆ, CzÀgÀ ¸ÉÊ¤PÀjPÉAiÀÄ ¨sÀÆvÀPÁ®zÀ
¥ÀæwzsÀé¤UÀ¼ÀÄ zÉÃ²ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ZÀZÉðUÀ¼À°è ¸ÀAQÃtð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAªÉÃzÀ£Á²Ã® «µÀAiÀÄUÀ¼ÁV G½¢ªÉ.
d¥Á¤£À ¸ÉÊ¤PÀjPÉ MAzÀÄ ¸ÀAQÃtð LwºÁ¹PÀ WÀl£É, gÁdQÃAiÀÄ, DyðPÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ, ªÀÄvÀÄÛ vÀvÀé±Á¹ÛæÃAiÀÄ CA±ÀUÀ¼À
¸ÀªÀiÁUÀªÀÄ¢AzÀ gÀÆ¥À ¥ÀqÉ¢zÉ. ªÉÄeÉÊ AiÀÄÄUÀzÀ°è CzÀgÀ ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ »rzÀÄ ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ªÉÆzÀ®
ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀAvÀg,À d¥Á¤£À «Ä°lj¸ÀA d¥Á£ï£À ¥ÀxÀ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É M¼ÉîAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß
©ÃjzÉ, gÁµÀÖæªÁzÀ, ±ÀQÛ±Á°AiÀiÁzÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀ vÀvÀéUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ.
1. SÁ° ©lÖ ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA©.
1. ¥sÁå¹¸ÀA C£ÀÄß vÀAzÀªÀgÀÄ ............
2. £Áf¸ÀA C£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¹zÀªÀgÀÄ .............
3. EmÁ°AiÀÄ£ï ¥sÁå¹¸ÀA£À PÉÃAzÀæ CA±ÀªÉÃ£ÀÄ?
4. El°AiÀÄ°è AiÀiÁªÀ «¨sÁUÀªÀÅ ªÀiÁQìð¸ÀAUÉ wgÀ¸ÁÌgÀ ºÉÆA¢zÉ?
3. PÉ¼ÀV£À GvÀÛgÀUÀ¼À°è ¸ÀjAiÀiÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀ¥ÁàzÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄvÀÄ ºÁQ.
5. £Áf¸ÀA£À ªÀÄÄRå UÀÄjUÀ¼À¯ÉÆèAzÁV eÁvÁåwÃvÀ PÀæªÀÄ«zÉ.
6. £Áf ¥ÀPëª
À À£ÀÄß 1925gÀ°è »lègï ¸ÁÜ¦¹zÀgÀÄ.
7. AiÀiÁªÀ AiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ d¥Á£ï ¥ÁæzÉÃ²PÀ ±ÀQÛAiÀiÁV ºÉÆgÀºÉÆ«ÄävÀÄ?
C) gÀµÁå ªÀÄvÀÄÛ d¥Á£ï
D) d¥Á£ï ªÀÄvÀÄÛ CªÉÄÃjPÁ
E) d¥Á£ï ªÀÄvÀÄÛ El°
F) d¥Á£ï ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð¤
8. ªÀÄAZÀÄjAiÀÄ£ï WÀl£É AiÀiÁªÁUÀ £ÀqÉ¢zÉ?
C) 1910
D) 1918
E) 1930
F) 1931
GvÀÛgÀUÀ¼ÀÄ:
1. ¨É¤mÉÆ ªÀÄÄ¸ÉÆìÃ°¤
2. CqÁ¯ïá »lègï
3. ¤UÀªÀÄ DyðPÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ ¥ÀæZÁgÀ
4. §®¥ÀAxÀ
5. ¸Àj
6. vÀ¥ÀÅà
7. gÀµÁå ªÀÄvÀÄÛ d¥Á£ï
8. 1931
8.6 ¸ÁgÁA±À
El°AiÀÄ°è ¥sÁå¹¸ÀA, dªÀÄð¤AiÀÄ°è £Áf¸ÀA, ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀ AiÀÄÄzÀÞ CªÀ¢üAiÀÄ°è d¥Á¤£À ¸ÉÊ¤PÀjPÉ
zÉÃ²ÃAiÀÄ gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ½UÉ ¥Àæ¨sÁªÀ²Ã® ªÀÄvÀÄÛ ¢ÃWÀðPÁ°PÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß
GAlÄªÀiÁrvÀÄ. El°AiÀÄ°è, ¨É¤mÉÆ ªÀÄÄ¸ÉÆìÃ°¤ C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß »rzÀgÀÄ, C¢üPÁgÁ±Á»AiÀiÁzÀ D½éPÉ ªÀÄvÀÄÛ
gÁµÀÖæªÁ¢ G¯Áè¸À¢AzÀ ZÀ°¹zÀ ºÀoÁvï DqÀ½vÀªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¹zÀgÀÄ. ªÀÄÄ¸ÉÆìÃ°¤AiÀÄ ¥sÁå¹¸ïÖ DqÀ½vÀ
PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ ¤AiÀÄAvÀæt, gÁdåzÀ ªÉÊ¨sÀ«ÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ «gÉÆÃzsÀzÀ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ¬ÄAzÀ UÀªÀÄ¤¹zÀg,É MlÄÖ vÀAvÀæ
DqÀ½vÀPÉÌ ¨sÀÆ«ÄPÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹zÉ. F £ÀqÀÄªÉ, dªÀÄð¤AiÀÄ°è, CqÁ¯ïá »lègï£À £Áf ¥ÀPëÀ DyðPÀ ¸ÀAPÀl
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ C±ÁAwAiÀÄ£ÀÄß zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀ¥Àr¹PÉÆAqÀÄ C¢üPÁgÀPÉÌ KjvÀÄ, eÁvÁåwÃvÀ ±ÉæÃµÀ×vÉ,
eÁvÁåwÃvÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀ DPÀæªÀÄtªÁ»¤UÀ¼À ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀ vÀvÀé±Á¸ÀÛæªÀ£ÄÀ ß GvÉÛÃf¹vÀÄ. £ÁfAiÀÄªÀgÀ PÀÆægÀ
DqÀ½vÀ ºÉÆÃ¯ÉÆÃPÁ¸ïÖ CªÀ¢üAiÀÄ°è zÀ±À®PÀë ªÀÄA¢AiÀÄ ªÀåªÀ¹ÜvÀ »A¸ÁvÀäPÀ QgÀÄPÀÄ¼À ªÀÄvÀÄÛ ºÀvÉåUÉ
PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ zÀÄgÁZÁgÀzÀ ªÀÄlÖªÀ£ÀÄß ¥Áæw¤zsÀåUÉÆ½¹vÀÄ. d¥Á¤£À°è, CwgÁµÀÖæªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ
¸ÉÊ¤PÀ vÀvÀé±Á¸ÀÛæ¢AzÀ ZÁ°vÀ ¸ÉÊ¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ «¸ÀÛgÀuÉ KµÁåzÀ°è DPÀæªÀÄtPÁjAiÀiÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±À
ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ, EzÀÄ «±ÀéAiÀÄÄzÀÞ II ªÀÄvÀÄÛ ¥É¹¦üPï AiÀÄÄzÀÞzÀ°è£À d¥Á¤£À ¨sÁUÀªÀ»PÉUÉ
PÉÆ£ÉUÉ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ. ªÀÄAZÀÄjAiÀÄ£ï WÀl£É ªÀÄvÀÄÛ ¢éwÃAiÀÄ aÃ£À-d¥Á£ï AiÀÄÄzÀÞªÀÅ d¥Á¤£À
¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ DPÁAPÉëUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ vÀªÀÄä UÀÄjUÀ¼À£ÄÀ ß ¸Á¢ü¸®
À Ä ¸ÉÊ¤PÀ ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß §¼À¸À®Ä vÀAiÀiÁgÁzÀ
CªÀ±ÀåPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀÆ¦¹vÀÄ. PÉÆ£ÉUÉ, El°, dªÀÄð¤, ªÀÄvÀÄÛ d¥Á¤£À°è ¥sÁå¹¸ÀA, £Áf¸ÀA, ªÀÄvÀÄÛ
«Ä°lj¸ÀA ¥ÀgÁ¨sÀªÀªÀÅ ªÀiÁ£ÀªÀ EwºÁ¸ÀzÀ PÀvÀÛ®Ä CzsÁåAiÀÄªÀ£ÀÄß PÉÆ£ÉUÉÆ½¹vÀÄ .DzÀgÉ ¤gÀAPÀÄ±ÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ
C¢üPÁgÀ±Á»AiÀÄ C¥ÁAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¢ÃWÀðPÁ®zÀ ºÁ¤AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ ªÀÄvÀÄÛ DWÁvÀ vÀ£Àß ¥Àæw©A§ªÀ£ÀÄß
ªÀÄÆr¹zÉ.
1. ¥sÁå¹¸ÀªÀiï: D¢ü¥ÀvÀå, gÁµÀÖævÁAvÀæ, ªÀÄvÀÄÛ PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ ¹zÁÞAvÀ, CAvÀgÀAiÀÄÄzÀÞ

CªÀ¢üAiÀÄ°è ªÀÄÄ¸ÉÆìÃ°¤ DqÀ½vÀ¢AzÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ.
2. £Áf¸ÀªÀiï: »lègï£À gÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀªÀiÁdªÁ¢ dªÀÄð£ï PÁ«ÄðPÀgÀ ¥ÀPÀëzÀ GUÀæ gÀÆ¥À, eÁvÁåwÃvÀvÉ,
AiÀÄºÀÆ¢ «gÉÆÃzsÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÊ¤PÀvÁAwæPÀ «¸ÀÛgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ.
3. «Ä°lj¸ÀªÀiï: ¸ÉÊ¤PÀ ±ÀQÛ ªÀÄvÀÄÛ DPÀæªÀÄtPÁj «zÉÃ±ÁAUÀ ¤ÃwUÉ DzÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄªÀ ¤Ãw CxÀªÁ
¹zÁÞAvÀ, 20£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ°è d¥Á£ï£À «¸ÁÛgÀªÁzÀ GzÉÝÃ±ÀUÀ¼À°è PÀAqÀÄ§A¢zÉ.
4. ¤gÀAPÀÄ±ÀªÁzÀ (mÉÆÃl°mÉÃjAiÀÄ¤¸ÀªÀiï): ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV fÃªÀ£ÀzÀ J¯Áè DAiÀiÁªÀÄUÀ¼À

ªÉÄÃ®Æ gÁdåzÀ ¸ÀA¥ÀÇtð ¤AiÀÄAvÀæt«gÀÄªÀ gÁdQÃAiÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜ, ªÀÄÄ¸ÉÆìÃ°¤ El° ªÀÄvÀÄÛ »lègï dªÀÄð¤
DqÀ½vÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÉ.
5. EA¦ÃjAiÀÄ°¸ÀªÀiï: ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ªÀ±À¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ CxÀªÁ gÁdQÃAiÀÄ ¤AiÀÄAvÀætzÀ ªÀÄÆ®PÀ zÉÃ±ÀzÀ ±ÀQÛ

ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸ÀÄªÀ C¨sÁå¸À, CAvÀgÀAiÀÄÄzÀÞ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¥ÀÇªÀð KµÁåzÀ°è d¥Á£ï£À DPÀæªÀÄtPÁj
«¸ÁÛgÀ¢AzÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀiÁVzÉ.
1. El°AiÀÄ°è ¥sÁå¹¸ÀªÀiï, dªÀÄð¤AiÀÄ°è £Áf¸ÀªÀiï, ªÀÄvÀÄÛ d¥Á¤£À°è «Ä°lj¸ÀªÀiï G®âtUÉÆ¼Àî®Ä

PÁgÀtªÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼ÄÀ AiÀiÁªÀÅªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ F ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÀÄ DAvÀjPÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀªÀ£ÄÀ ß
ºÉÃUÉ gÀÆ¦¹ªÉ?
2. ¨É¤mÉÆÃ ªÀÄÄ¸ÉÆìÃ°¤, DqÁ¯ïá »lègï, ªÀÄvÀÄÛ d¥Á£ï£À £ÁAiÀÄPÀgÁV C¢üPÁgÀªÀ£ÀÄß K£ÉAzÀÄ ¸ÁÜ¦¹
ªÀÄvÀÄÛ mÉÆÃl°mÉÃjAiÀÄ£ï DqÀ½vÀU¼
À À£ÀÄß ºÉÃUÉ ¸ÁÜ¦¹zÀgÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¸ÀévÀAvÀæ ¤AiÀÄAvÀætzÀ ¥ÀæªÀÄÄR
®PÀëtUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ?
3. ¥sÁå¹¸ÀªÀiï, £Áf¸ÀªÀiï, ªÀÄvÀÄÛ «Ä°lj¸ÀªÀiï£À vÀvÁÛévÀäPÀ DzsÁgÀUÀ¼ÀÄ AiÀiÁªÀÅªÀÅ, ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅ eÁvÁåwÃvÀvÉ,
«¸ÁÛgÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ D¢ü¥ÀvÀåªÀÅ¼Àî ¤ÃwUÀ¼À°è ºÉÃUÉ ªÀåPÀÛªÁUÀÄvÀÛªÉ?
4. ¥sÁå¹¸ÀªÀiï, £Áf¸ÀªÀiï, ªÀÄvÀÄÛ «Ä°lj¸ÀªÀiï£À ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ El°, dªÀÄð¤, ªÀÄvÀÄÛ d¥Á£ï£À°è
DAvÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄªÁV K£ÁVªÉ, ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀªÀiÁd, ¸ÀA¸ÀÌøw, ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ
¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÉÃVªÉ?
5. El°, dªÀÄð¤, ªÀÄvÀÄÛ d¥Á£ï£À°è ¥sÁå¹¸ÀªÀiï, £Áf¸ÀªÀiï, ªÀÄvÀÄÛ «Ä°lj¸ÀªÀiï£À ¸ÉÆÃ°¤AzÀ ªÀÄvÀÄÛ
£ÀAvÀgÀzÀ eÁUÀwPÀ PÀæªÀÄzÀ°è K£ÁzÀgÀÆ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÁVªÉ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ°è EAvÀºÀ ¹zÁÞAvÀUÀ¼ÄÀ
ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAWÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄ®Ä GzÉÝÃ²¹zÀ CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀqÀªÀ½PÉUÀ¼ÀÄ ºÉÃUÉ
C©üªÀÈ¢ÞAiÀiÁVªÉ?
1. ¥ÁPÀìÖ£ï, gÁ§mïð N. "¢ C£Ál«Ä D¥sï ¥sÁå¹¸ÀªÀiï." «£ÉÖÃeï, 2005.
2. PÀµÁð, EAiÀiÁ£ï. "¢ £Áf rPÉÖÃlgï²¥ï: ¥Áæ§èªÀiïì CAqï ¥À¸ÉàðQÖªïì D¥sï EAlgï¦æmÉÃµÀ£ï."
§ÆèªÀiïì§j CPÁqÉ«ÄPï, 2000.
3. ªÀiÁQÌ, eÉÃ«Ä. "¢ E£ïªÉ£Àê£ï D¥sï £Áf¸ÀªÀiï: PÁåj¸Áä, ¥Á°nPïì, CAqï ¢ «Äxï D¥sï ¢ ¥sÀÇåºÀgï."
gËmÉèqïÓ, 2016.
4. eÉAn¯É, J«Ä°AiÉÆÃ. "¢ Njf£ïì D¥sï ¥sÁå¹¸ïÖ LrAiÀiÁ®f, 1918-1925." J¤UÁä §ÄPïì, 2005.
5. ªÉ§gï, xÁªÀÄ¸ï. "UÁA¢ü Çï r¸ÉÊ¥À¯ï CAqï ªÉÄAlgï." PÁå«ÄâæqïÓ AiÀÄÆ¤ªÀ¹ðn ¥Éæ¸ï, 2005.
6. ¨É¸É¯ï, jZÁqïð. "¯ÉÊ¥sï E£ï ¢ vÀqïð gÉÊPï." DPïì¥sÀqïð AiÀÄÆ¤ªÀ¹ðn ¥Éæ¸ï, 1987.
7. qÉÆÃªÀgï, eÁ£ï qÀ§Æèå. "ªÁgï «vËmï ªÀÄ¹ð: gÉÃ¸ï DAqï ¥ÀªÀgï E£ï ¢ ¥Áå¹¦üPï ªÁgÀ."
¥ÁAyAiÉÆÃ£ï §ÄPïì, 1986.
8. ¥ÁªÉÇ¯ÉnÖ, ¹gÉÆÃ. "J «Ä°lj »¸ÀÖj D¥sï El°." VæÃ£ïªÀÅqï ¥À©è²AUï UÀÆæ¥ï, 2008.
9. EªÁ£ïì, jZÁqïð eÉ. "¢ vÀqïð gÉÊPï E£ï ¥ÀªÀgï, 1933-1939." ¥ÉAVé£ï §ÄPïì, 2006.
10. qÀÆå¸ï, ¦Ãlgï. "¢ gÉÊ¸ï D¥sï ªÀiÁqÀ£ïð d¥Á£ï." ºÁªÀðqïð AiÀÄÆ¤ªÀ¹ðn ¥Éæ¸ï, 2002.9 ºÉaÑ£À
NzÀÄUÁV ¥ÀÅ¸ÀÛPÀUÀ¼ÀÄ
-----------

Áèpï Wàlpà 1 19 Éã Àvà Àiá Àzà Àgàa Àgé, Aqà Á À Á Aiàä É À Àtâué Àävàäû Á Àiáædå Á - Aiàääpé - Sáæ Ïì - D Àäð, D Á Gàzà É

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Áèpï Wàlpà 1 19 Éã Àvà Àiá Àzà Àgàa Àgé, Aqà Á À Á Aiàä É À Àtâué Àävàäû Á Àiáædå Á - Aiàääpé - Sáæ Ïì - D Àäð, D Á Gàzà É

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Áèpï Wàlpà 1 19 Éã Àvà Àiá Àzà Àgàa Àgé, Aqà Á À Á Aiàä É À Àtâué Àävàäû Á Àiáædå Á - Aiàääpé - Sáæ Ïì - D Àäð, D Á Gàzà É

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

¨ÁèPï - I

WÀlPÀ – 1 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ, §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ªÀÄvÀÄÛ

1.6 ¤ªÀÄä ¥ÀæUÀw ¥Àj²Ã®£É

1.8 ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ

1.9 ¸ÀéAiÀÄA ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À

1.10 ºÉaÑ£À CzsÀåAiÀÄ£ÀPÁÌV ¥ÀÅ¸ÀÛPÀUÀ¼ÀÄ

F WÀlPÀªÀ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁrzÀ £ÀAvÀgÀ ¤ÃªÀÅ

F WÀlPÀªÀÅ E¥ÀàvÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÀA¸ÀÌøwAiÀÄ°è ¸ÀàµÀÖªÁV "DzsÀÄ¤PÀ" JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅzÀ£ÄÀ ß

CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À°è, F «µÀAiÀÄPÉÌ ¸ÀªÀÄ¦ðvÀ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¦ÃoÀUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ

EwºÁ¸ÁvÀäPÀvÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ vÁQðPÀvÉ, gÁdåvÀézÀ ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ «gÀÄzÀÞ "CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ" ªÀÄvÀÄÛ

F "¸ÀÄ¢ÃWÀð ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£À" ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è CAvÁgÁ¶ÖæÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß gÀÆ¦¹zÀ JgÀqÀÄ

E¥ÀàvÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÁÜ¥ÀPÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ¥Àæw©A©¸ÀÄvÀÛzÉ ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ

¥sÁæ¤ì¸ï °Ã§gï ªÀÄÄAvÁzÀ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ F ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÁÛgÉ, KPÉAzÀgÉ CªÀgÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ

ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ §ºÀÄªÀÄÄR ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÀPÀªÁVzÀÄÝ, DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀªÀiÁd, gÁdPÁgÀt,

ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀgA À ¥ÀgÉAiÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀªÉAzÀgÀÉ gÁµÀÖæ-gÁdåUÀ¼À gÀZ£ À É. F

¸ÁªÀiÁædå±Á» ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á» ºÀ¢£ÉAl£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¤uÁðAiÀÄPÀ ªÉÊ²µÀÖåªÁVvÀÄÛ, AiÀÄÄgÉÆÃ¦AiÀÄ£ï

GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀjÃPÀgÀt ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀjªÀvÀðPÀ ±ÀQÛAiÀiÁVzÀÄÝ, vÀéjvÀ vÀAvÀæeÁÕ£À

ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀÅ ««zsÀ ºÀPÀÄÌUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄzsÁgÀuÉUÀ¼À ¥ÀgÀªÁV ¥ÀjµÁÌgÀUÀ¼£

¸ÁA¸ÀÌøwPÀªÁV, ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÃÉ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀÅ PÀ¯É ªÀÄvÀÄÛ ¨Ë¢ÞPÀ ¸À¥sÀ®vÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀiÁVzÉ.

CAvÀgÀgÁ¶ÖæÃAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À «µÀAiÀÄzÀ°è, ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÀÅ ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À gÁdPÁgÀt,

ºÀvÉÆÛA§vÀÛ£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ eÁUÀwPÀ C¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ, ¨sËUÉÆÃ½PÀ gÁdQÃAiÀÄ

1.2 AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUÀØªÀiï

§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ DzsÀÄ¤PÀ EwºÁ¸ÀzÀ ¤uÁðAiÀÄPÀ PÀxÉUÀ¼ÁV ¤®ÄèvÀÛzÉ,

AiÀÄÄPÉAiÀÄ°è H½UÀªÀiÁ£Àå ¥ÀzÀÞw¬ÄAzÀ §AqÀªÁ¼À±Á»UÉ §zÀ¯ÁUÀÄªÀ QæAiÉÄ ¤zsÁ£ÀUÀwAiÀiÁzÀgÀÆ

«¸ÀÛgÀuÉ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ zÀÈ±ÁåªÀ½AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉÆ½¹vÀÄ, ºÉÆ¸À ªÀUÀðzÀ GzÀå«ÄPÀ

§AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£ÀªÁVAiÉÄÃ ©ænµï ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ «¸ÀÛgÀuÉ £ÀqÉ¬ÄvÀÄ. ©ænµï

§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄÄ AiÀÄÄPÉUÉ ¸ÀªÀÄÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß vÀAzÀÄPÉÆlÖgÀÆ, CªÀÅ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ gÁµÀÖæUÀ½UÉ

§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ AiÀÄÄPÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¥ÀPÀ dUÀwÛ£À°è ªÀÄÄAzÀÄªÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ.

AiÀÄÄ£ÉÊmÉqï QAUÀØªÀiï£À°è §AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ DyðPÀ, gÁdQÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

¥sÁæ¤ì£À §AqÀªÁ¼À±Á» ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄÄ DAvÀjPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÁºÀå PÁgÀtUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃUÀ¢AzÀ ¥Àæ¨sÁ«vÀªÁ¬ÄvÀÄ.

16£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ¯ÁèUÀ¯ÉÃ, ¥sÁæ£ïì eÁUÀwPÀ ªÁå¥ÁgÀzÀ°è ¸ÀQæAiÀÄªÁV vÉÆqÀV¹PÉÆArvÀÄÛ, ¥sÉæAZï ªÁå¥ÁgÀ¸ÀÜgÀÄ

GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ zsÀ¤PÀvÉ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ

¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÉÊUÁjPÁ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ¥ÉÇæÃvÁìºÀPÀ ¥ÁvÀæªÀ»¹vÀÄ, gÉÊ®ÄªÀiÁUÀðUÀ¼ÀÄ, PÁ®ÄªÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

¸ÁªÀiÁædå±Á» ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»

ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ

ªÀ¸ÁºÀvÀÄ gÁμÀÖæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ

EAqÉÆÃZÉÊ£ÁzÀ°è, ¥sÉæAZï ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»AiÀÄÄ D ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DyðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸ÀÌøwUÉ D¼ÀªÁzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ

zsÀ¤PÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ¼ÀÄ ¥sÁæ£ïì£À UÀÄgÀÄw£À ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ¸ÀAªÀºÀ£ÀUÀ¼À£ÄÀ ß

dªÀÄð¤AiÀÄÄ §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀiÁV ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀiÁzÀzÀÄÝ ªÀÄzsÀåAiÀÄÄUÀzÀ CAvÀå¢AzÀ ¥ÀvÉÛ ºÀZÀÑ§ºÀÄzÀÄ, C°è

GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á» ¨É¼ª

19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ°è dªÀÄð¤AiÀÄ GzÀå«ÄÃPÀgÀtzÀ ªÉÃUÀwÃPÀëÚªÁVvÀÄÛ, vÀAvÀæeÁÕ£À ºÉÆ¸À ¥ÀoÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

¸ÁªÀiÁædåªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ±Á»

D¦üæPÁzÀ°è, mÉÆÃUÉÆ¯ÁåAqï, PÁåªÀÄgÀÆ£ï, dªÀÄð£ï F¸ïÖ D¦üæPÁ (mÁAeÁ¤AiÀiÁ), ªÀÄvÀÄÛ dªÀÄð£ï

ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ

ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥Àæ¨sÁ«vÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ

dªÀÄð£ï ¸ÁªÀiÁædåªÁzÀªÀÅ ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀåvÁå¸ÀªÁVzÀÝgÀÆ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV DyðPÀ ±ÉÆÃµÀuÉ,

DzsÀÄ¤PÀ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀ®¸É, §ºÀÄ¸ÁA¸ÀÌøwPÀvÉAiÀÄÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ ºÉÆuÉUÁjPÉUÀ¼£ À ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀÄ,

d¥Á¤£À §AqÀªÁ¼À±Á»AiÀÄwÛ£À ªÀUÁðªÀuÉAiÀÄÄ H½UÀªÀiÁ£ÀåzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ CªÀ¢ü CAzÀgÉ KqÉÆÃ

1868gÀ°è ªÉÄfÃ ¥ÀÅ£ÀgÀÄvÁÜ£ÀªÀÅ d¥Á£ï£À DzsÀÄ¤PÀvÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á» C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ªÀÄºÀvÀézÀ

GzÀå«ÄÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ §AqÀªÁ¼À±Á» ¨É¼ÀªÀtÂUÉ

«ÄlÄì¬Ä, «ÄvÀÄì©¶, ¸ÀÄ«ÄvÉÆªÉÆ, ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄ¸ÀÄqÁ ªÀÄÄAvÁzÀ eÉÊ¨ÁlÄìUÀ¼ÄÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR

d¥Á£ï£À zËdð£ÀåªÀÅ ¢éwÃAiÀÄ ªÀÄºÁAiÀÄÄzÀÞzÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄvÀÛµÀÄÖ «¸ÁÛgÀªÁ¬ÄvÀÄ, ªÀÄAZÀÄjAiÀiÁ, aÃ£Á,

ªÁå¥ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ

ªÀ¸ÁºÀvÀÄ ¥Àæ¨sÁ«vÀ gÁμÀÖæUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ

§AqÀªÁ¼À±Á» ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁædå±Á»AiÀÄ ¥ÀgÀA¥ÀgÉUÀ¼ÀÄ d¥Á£ï£À ºÉUÀÎ½PÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ eÁUÀwPÀ

1.6 ¤ªÀÄä ¥ÀæUÀw ¥Àj²Ã®£É

1. SÁ° ©lÖ eÁUÀUÀ¼À£ÀÄß vÀÄA©.

1. ºÉUï ±ÁAw ¸ÀªÉÄäÃ¼À£ÀªÀÅ £ÀqÉ¬ÄzÀ ªÀµÀð ...........

2. ..............jAzÀ CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ¢ÃWÀð 19£ÉÃ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.