KONOPIE MEDYCZNE

DR N. FARM. ANNA MARCHELAK

Konopie – systematyka
Królestwo: Rośliny
Podkrólestwo: Rośliny naczyniowe (Tracheobionta)
Nadgrupa: Rośliny nasienne (Spermatophyta)
Grupa: Okrytonasienne (Magnoliophyta)
Klasa: Dwuliścienne (Magnoliopsida)
Podklasa: Oczarowe (Hamamelididae)
Rząd: Pokrzywowce (Urticales)
Rodzina: Konopiowate (Cannabaceae)
Rodzaj: Konopie (Cannabis)
Gatunek: sativa
Konopie – systematyka cd.
Podgatunek (subspecies = ssp.) Odmiana (varietas = var.)
Konopie siewne – Konopie siewne odmiana udomowiona –
Cannabis sativa ssp. sativa Cannabis sativa ssp. sativa var. sativa
Konopie siewne odmiana dzika –
Cannabis sativa ssp. sativa var. spontanea
(tzw. Cannabis ruderalis)
Konopie indyjskie – Konopie indyjskie odmiana udomowiona –
Cannabis sativa ssp. indica Cannabis sativa spp. indica var. indica
Konopie indyjskie odmiana dzika –
Cannabis sativa spp. indica var. kafiristanica
❑ Cannabis sativa to roślina bardzo plenna.
❑ Występuje w wielu różnych odmianach, a ich ilość ciągle rośnie.
❑ Plantatorzy eksperymentują z nowymi szczepami charakteryzującymi się odmiennymi profilami
kannabinoidowymi, terpenowymi i polifenolowymi.
❑ Obecnie większość suszy dostępnych na rynku to hybrydy, dlatego odchodzi się od klasyfikowania
konopi na odmiany sativa i indica.
❑ Z medycznego punktu widzenia najlepiej klasyfikować konopie na chemowary, w których poza
głównymi kannabinoidami, surowce kategoryzowane są ze względu na zawartość terpenów i efekt
terapeutyczny.
Kwiat konopi – Cannabis flos Ph. Eur.
❑ Monografia kwiatu konopi po raz pierwszy znalazła się w
suplemencie 11.5 Farmakopei Europejskiej, który ukazał
się w styczniu 2024 roku. Wcześniej kontrola jakości
substancji roślinnej opierała się na wymaganiach
Farmakopei Niemieckiej.

Zgodnie z definicją farmakopealną substancję

roślinną stanowią wysuszone, całe lub
rozdrobnione kwiatostany Cannabis sativa L.
Kwiat konopi – budowa morfologiczna
❑ W zależności od odmiany substancja roślinna przyjmuje kolor od
ciemnozielonego do bladożółtego lub od jasnobrązowego do
czerwonobrązowego.
❑ Cały kwiatostan żeński to: gęsta, mniej lub bardziej luźna wiecha,
zawierająca podsadki przeplatane kwiatami.
Podsadki – siedzące lub prawie siedzące, wydłużone, dł. ok. 10 mm, o
ząbkowanych brzegach.
Kwiaty żeńskie – bardzo małe (ok. 2 mm) z krótką szypułką, okwiat
jednolistkowy lub bezlistkowy, działka kielicha owinięta wokół zalążni
(jednokomorowa zakończona drobnym, pomarańczowo-brązowym
znamieniem).
W przypadku substancji rozdrobnionej mogą występować fragmenty osi
kwiatostanów, podsadek i wiech, kwiatów i organów kwiatowych.
Kwiatostany mniej lub bardziej gęsto owłosione, występują włoski
okrywające i włoski gruczołowe, które wytwarzają lepką żywicę o
charakterystycznym zapachu.
Kwiat konopi – budowa anatomiczna
❑ Kolor od ciemnozielonego do bladożółtego lub od
jasnobrązowego do czerwonobrązowego.
❑ Liczne włoski gruczołowe i okrywające, wolne lub
przytwierdzone do skórki, różnych typów.
❑ Skupiska kryształów szczawianu wapnia.
 Kwiat konopi – skład chemiczny

Kannabinoidy

Flawonoidy: Mono- i seskwiterpeny:

apigenina, luteolina, witeksyna, D-limonen, linalol, β-
izowiteksyna, orientyna, Polifenole Terpeny mircen, terpinolen, α- i β-
kemferol, kwercetyna, pinen, β-kariofilen i α-
kannaflawina A i kannaflawina B humulen.
Kannabinoidy
W skład zespołu kannabinoidów Cannabis sativa wchodzą:
• delta-9-tetrahydrokannabinol (Δ-9-THC)
• kannabidiol (CBD)
• delta-8-tetrahydrokannabinol (Δ-8-THC)
• kannabinol (CBN) CBN
• kannabigerol (CBG) Δ-9-THC CBD
• kwas tetrahydrokannabinolowy (Δ-9-THCA)
• kwas kannabinolowy (CBNA)
• kannabinochromen (CBC)
Dane z badań ilościowych pokazują, że głównymi fitokannabinoidami w świeżym kwiatostanie są THCA – kwas
tetrahydrokannabinolowy, CBDA – kwas kannabidiolowy oraz CBNA – kwas kannabinolowy.
Podczas ogrzewania THCA i CBDA są przekształcane do dwóch najważniejszych związków fitokannabinoidowych
THC i CBD.
 Kwiat konopi -potwierdzenie tożsamości
Wysokosprawna chromatografia cienkowarstwowa (HPTLC)
CBD (kannabidiol)

CBDA (kwas kannabidiolowy)

Δ9-THC (Δ9-tetrahydrokannabinol)

Δ9-THCA (kwas Δ9-tetrahydrokannabinolowy)

Kwiat konopi – oznaczenie zawartości
Jeśli substancja roślinna jest wydawana pacjentom jako produkt leczniczy, całkowita zawartość
tetrahydrokannabinolu i kannabidiolu nie może odbiegać od wartości podanych na etykiecie o więcej niż
± 10 procent.

Odmiany z dominującym THC:

– całkowita zawartość tetrahydrokannabinoli, wyrażona jako Δ9 -THC: min. 5.0 % (wysuszona substancja);
– całkowita zawartość kannabidioli, wyrażona jako CBD: max. 1.0 % (wysuszona substancja).
Odmiany z pośrednią zawartością THC/CBD:
– całkowita zawartość tetrahydrokannabinoli, wyrażona jako Δ9 -THC: min. 1.0 % (wysuszona substancja);
– całkowita zawartość kannabidioli, wyrażona jako CBD: max. 1.0 % (wysuszona substancja).
– stosunek całkowitej zawartości THC/CBD: 0.2 to 5.0 (wysuszona substancja).
Odmiany z dominującym CBD:
– całkowita zawartość tetrahydrokannabinoli, wyrażona jako Δ9 -THC: min. 1.0 % (wysuszona substancja);
– całkowita zawartość kannabidioli, wyrażona jako CBD: max. 5.0 % (wysuszona substancja).
Kwiat konopi – oznaczenie zawartości
❑ Ph. Eur. zaleca oznaczenie zawartości
tetrahydrokannabinoli i kannabidioli w
substancji roślinnej metodą
wysokosprawnej chromatografii cieczowej
(LC-UV).
❑ Procedura opisana w Ph. Eur. została
zwalidowana dla zakresu analitycznego od
0,2% do 32,0% zawartości Δ9-
tetrahydrokannabinolu, kwasu Δ9-
tetrahydrokannabinolowego,
kannabidiolu i kwasu kannabidiolowego.
Kwiat konopi –
oznaczenie zawartości CBN
❑ Wyróżniamy dwa główne procesy degradacji kannabinoidów:
• dekarboksylację kwasów do odpowiadającym im form neutralnych pod wpływem temperatury,
np. Δ9-THCA do Δ9-THC, CBDA do CBD, lub CBNA do CBN;
• utlenianie, np. Δ9-THC do CBN.
❑ Ph. Eur. wprowadziła normy całkowitej zawartości CBN, czyli sumy kannabinolu (CBN) i kwasu
kannabinolowego (CBNA), wyrażonej w przeliczeniu na CBN – zawartość ta powinna wynosić
maksymalnie 1%. Oznaczenie metodą LC-UV.
Zawartość CBN wyższa niż 1% świadczy o znaczącej degradacji substancji roślinnej.
Źródło: Milay, L., Berman, P., Shapira, A., Guberman, O., & Meiri, D. (2020). Metabolic Profiling of Cannabis Secondary Metabolites for Evaluation of Optimal Postharvest Storage
Conditions. Frontiers in plant science, 11, 583605. https://doi.org/10.3389/fpls.2020.583605
 Kwiat konopi – inne wytyczne
❑ Zawartość zanieczyszczeń:
Maks. 2%. Jeśli substancja roślinna jest przepisywana jako produkt leczniczy nie może zawierać nasion oraz
dłuższych niż 1 cm liści. Oznaczenie należy przeprowadzić używając 25-50 g substancji roślinnej.
Szczególne wymagania dotyczące obecności nasion i liści uważa się za konieczne jedynie w przypadku, gdy
substancja roślinna jest przepisywana pacjentom jako produkt leczniczy. Obecność nasion i nadmiar liści
mogą sprawiać, iż przyjmowanie suszu drogą wziewną będzie nieprzyjemne.

❑ Zawartość metali ciężkich:

• Arsenu – max. 0.2 ppm jeśli substancja jest wydawana pacjentom jako produkt leczniczy
• Kadmu – max. 1.0 ppm lub max. 0.3 ppm jeśli substancja jest wydawana pacjentom jako produkt leczniczy
• Ołowiu – max. 5.0 ppm lub max. 0.5 ppm jeśli substancja jest wydawana pacjentom jako produkt leczniczy
• Rtęci – max. 0.1 ppm
Kwiat konopi – inne wytyczne
❑ Wytwarzanie:
Jeśli substancja roślina jest przepisywana jako produkt leczniczy to kwiatostan powinien być przycięty u
podstawy z minimalnie pozostałą osadką.

❑ Przechowywanie:
W hermetycznym pojemniku.

❑ Etykietowanie:
Na etykiecie należy podać całkowitą procentową zawartość tetrahydrokannabinoli i całkowitą procentową
zawartość kannabidioli.
Dodatkowo na etykiecie musi być zaznaczone, czy substancja roślinna jest przepisywana pacjentom jako
produkt leczniczy.
Układ endokannabinoidowy
❑ Układ endokannabinoidowy został odkryty stosunkowo niedawno, bo dopiero w 1988 r.
❑ W skład układu endokannabinoidowego wchodzą receptory, endogenne przekaźniki
(endokannabinoidy) oraz enzymy regulujące ich syntezę i biodegradację.
❑ Układ endokannabinoidowy uczestniczy w procesach związanych z rozwojem embrionalnym,
dojrzewaniem układu nerwowego oraz jego modulacją w wieku dorosłym. Reguluje apetyt,
wydatkowanie energii, do jego zadań należy również m.in. modulacja funkcji układu
immunologicznego, rozrodczego, emocji oraz nastroju.
❑ Wszechstronność fizjologicznych funkcji przekłada się na znaczny udział układu
endokannabinoidowego w procesach patofizjologicznych związanych z licznymi chorobami,
takimi jak choroby nowotworowe, autoimmunologiczne, infekcje czy choroby
neurodegeneracyjne.
Receptory kannabinoidowe
❑ Dotychczas zidentyfikowano i dokładnie opisano dwa receptory
kannabinoidowe (CB1 oraz CB2) oraz inne receptory sprzężone z tym
układem (m.in. GPR55 - receptor sprzężony z białkiem G 55; TRPV1 –
nieselektywny kanał kationowy, zwany także receptorem
waniloidowym typu 1).
❑ Receptory typu pierwszego (CB1) zlokalizowane są głównie w
ośrodkowym układzie nerwowym, ponadto w komórkach mięśnia
sercowego, wątrobie, tkance tłuszczowej oraz skórze.
❑ Receptory typu drugiego (CB2) znajdują się głównie w
obwodowym układzie nerwowym (obwodowe zakończenia nerwowe)
oraz na powierzchni komórek układu immunologicznego.

Źródło: Scott, C., Neira Agonh, D., & Lehmann, C. (2022). Antibacterial Effects of Phytocannabinoids. Life (Basel,
Switzerland), 12(9), 1394. https://doi.org/10.3390/life12091394
 Receptory CB1: większość ulega
ekspresji w mózgu, gdzie moduluje
różne czynności neurologiczne,
jednakże część CB1 zlokalizowana
jest także w tkankach obwodowych
i uczestniczy w modulacji lokalnych
funkcji tkanek.

Receptory CB2: stwierdzono, że

dominująca ekspresja CB2
występuje w układzie
odpornościowym (m.in. w
śledzionie), gdzie wykazuje
działanie modulacji odporności,
oraz w innych tkankach
obwodowych.

Żródło: An, D.; Peigneur, S.; Hendrickx, L.A.; Tytgat, J. Targeting Cannabinoid Receptors: Current Status and Prospects of Natural Products. Int. J. Mol. Sci. 2020, 21, 5064.
https://doi.org/10.3390/ijms21145064
Endokannabinoidy
❑ Kannabinoidy wytwarzane wewnątrz organizmu.
❑ Zaliczamy do nich 2-arachidonyloglicerol (2-AG) oraz
anandamid (AEA).
❑ 2-AG i AEA są pochodnymi kwasu arachidonowego; 2-AG anandamid (AEA)
należy do monoacylogliceroli (MAG), a AEA – do N-acetyloamin
(NAC).
❑ Syntetyzowane są „na żądanie”, nie ulegają magazynowaniu.
❑ Inne związki wykazujące aktywność w obrębie układu
endokannabinoidowego to m.in. noladyna (eter 2-
arachidonyloglicerol; 2-AGE) oraz wirodhamina (O- 2-arachidonyloglicerol (2-AG)
arachidonyloetanoloamina).
Endokannabinoidy - funkcja
❑ Główną rolą endokannabinoidów w OUN jest regulacja uwalniania przekaźników o działaniu
hamującym (tj. kwasu γ-aminomasłowego – GABA) oraz pobudzającym (glutaminianu).
❑ 2-AG i AEA różnią się powinowactwem do receptorów układu endokannabinoidowego:
• AEA ma wysokie powinowactwo do obu receptorów CB, jest częściowym agonistą CB1
• 2-AG jest całkowitym agonistą obu receptorów CB, wykazując do nich powinowactwo słabe do
umiarkowanego.
❑ Po połączeniu z receptorem kannabinoidowym, endokannabinoidy ulegają rozkładowi w
neuronach postsynaptycznych poprzez hydrolazę amidową kwasów tłuszczowych (FAAH – dla
AEA) lub lipazę monoacyloglicerolową (MAGL, ang. monoacylglycerol lipase – dla 2-AG).
❑ AEA może działać niezależnie od receptorów ECS, zarówno jako bioaktywny lipid w układzie
nerwowym, jak i poprzez interakcję z lipidami błon komórkowych umożliwiającą jego transport
do wnętrza komórek – wewnątrzkomórkowo.
 Endokannabinoidy syntetyzowane są „na żądanie” w
neuronach postsynaptycznych i stamtąd uwalniane do
przestrzeni synaptycznej, gdzie łączą się z receptorem
CB1 umiejscowionym w błonie presynaptycznej.

Takie wsteczne przekaźnictwo nerwowe działa hamująco na

uwalnianie innych neurotransmiterów w mózgu; pełni on zatem
funkcję regulatorową.

Po wywarciu efektu biologicznego ma miejsce wychwyt

zwrotny i enzymatyczna degradacja.

Żródło: Suseelan, S., & Pinna, G. (2023). Heterogeneity in major depressive disorder: The need for biomarker-based personalized treatments. Advances in clinical chemistry, 112,
1–67. https://doi.org/10.1016/bs.acc.2022.09.001
Egzokannabinoidy
❑ Syntetyczne kannabinoidy:
• dronabinol
• nabilon
• składniki nowych substancji psychoaktywnych (NSP, tzw. „dopalaczy” designer drugs).
❑ Fitokannabinoidy – egzogenne kannabinoidy produkowane przez Cannabis sativa.
Δ-9-tetrahydrokannabinol 9
(Δ -THC)
❑ Występuje naturalnie w roślinie Cannabis sativa, ale w medycynie wykorzystywany jest także
THC pozyskiwany na drodze syntezy chemicznej, znany pod nazwą dronabinol lub nabilon.
❑ W materiale roślinnym występuje głównie w postaci prekursora, kwasu
tetrahydrokannabinolowego (THCA) i ulega przekształceniu w THC na drodze dekarboksylacji,
zachodzącej najefektywniej w temperaturze powyżej 180◦C.
❑ Pod wpływem dłuższego przechowywania suszu i powietrza atmosferycznego, THC ulega
degradacji do CBN (pozbawionego działań psychoaktywnych) oraz delta-8-THC (związek o
mniejszej aktywności psychoaktywnej od THC).
❑ Stosowanie THC w postaci materiału roślinnego w lecznictwie było trudne ze względu na jego
zróżnicowane stężenie, a co za tym idzie – problemy z ustaleniem schematu dawkowania.
Nowoczesne metody hodowli, pozwalające na stałą i ścisłą kontrolę parametrów środowiska, w
jakim wzrasta C. sativa (m.in. oświetlenia, nawożenia, nawodnienia, temperatury) umożliwiły
„wystandaryzowanie” rośliny – nie tylko pod kątem zawartości samych kannabinoidów, ale
również towarzyszących im związków, takich jak terpenoidy
 Δ -THC
9
❑ Częściowy agonista receptorów CB1 i CB2, może działać zarówno jako agonista lub antagonista
w zależności od ekspresji receptora, typu komórek, obecności całkowitych agonistów lub
endokannabinoidów.
❑ Oddziałuje również na inne receptory, m.in. GPR55 i GPR18 (receptory sprzężone z białkiem G),
5-HT3A, PPAR-γ (receptory aktywowane przez proliferatory peroksysomów), TRPV2, TRPV3,
TRPV4 (receptory waniloidowe), receptory opioidowe.

Źródło: Stasiłowicz, A., Tomala, A., Podolak, I., & Cielecka-Piontek, J. (2021). Cannabis sativa L. as a Natural Drug Meeting the Criteria of a Multitarget Approach to Treatment.
International journal of molecular sciences, 22(2), 778. https://doi.org/10.3390/ijms22020778
Δ -THC
9 – działanie farmakologiczne
Właściwości terapeutyczne Δ9-THC:
❑ Przeciwbólowe
❑ Rozluźniające mięśnie w leczeniu chorób sztywności mięśni
❑ Przeciwwymiotne i przeciw nudnościom
❑ Właściwości pobudzające apetyt
❑ Zmniejszenie głodu kokainowego, heroinowego, alkoholowego i innych używek.

Wykazuje działanie psychoaktywne – długotrwałe przyjmowanie powoduje różne efekty

ośrodkowe i obwodowe, powoduje zmianę percepcji i zaburzenia pamięci. Jest odpowiedzialny za
efekt uzależniający konopi.
Δ -THC
9 – biodostępność
❑ THC ma niską biodostępność po podaniu doustnym (4–20%) ze względu na efekt pierwszego
przejścia w wątrobie, gdzie metabolizowany jest poprzez izoenzymy cytochromu P450, przede
wszystkim CYP2C9, CYP2C19 i CYP3A4.
❑ W wyniku tych przemian powstaje 11-hydroksy-Δ-9-tetrahydrokannabinol (11-OH-THC), który
jest aktywnym metabolitem posiadającym właściwości psychoaktywne równoważne z THC. Do
80% THC wydalane jest w postaci 11-OH-THC z kałem. Dalsza oksydacja 11-OH-THC prowadzi do
powstania nieaktywnego 11-nor-9-karboksy-Δ-9-tetrahydrokannabinolu (THC-COOH), który
wydalany jest z moczem.
❑ THC ma lipofilny charakter, dlatego może się kumulować w tkankach bogatych w lipidy, m.in. w
tkance tłuszczowej. Sprawia to, iż cechuje się on dużą objętością dystrybucji, a okres półtrwania
u regularnych użytkowników może sięgać ok. dwóch tygodni. THC bywa wykrywany w mózgu
osób przewlekle zażywających marihuanę, nawet gdy jego stężenie we krwi jest nieoznaczalne.
Kannabidiol (CBD)
❑ Powstaje na drodze dekarboksylacji z prekursora – kwasu
kannabidiolowego (CBDA).
❑ Nie posiada właściwości psychoaktywnych. Według raportu
Światowej Organizacji Zdrowia jest substancją dobrze tolerowaną i
cechującą się korzystnym profilem bezpieczeństwa, a jak dotąd nie
istnieją dowody świadczące o tym, by czysty kannabidiol stanowił
zagrożenie dla zdrowia publicznego lub miał potencjał uzależniający.
❑ Często bywa stosowany jako dodatek do THC, ponieważ
antagonizuje jego działania psychoaktywne, nie wpływając
negatywnie na skuteczność terapeutyczną; CBD poprawia zatem
indeks terapeutyczny THC.
❑Ze względu na wyższe powinowactwo do receptorów CB1 oraz CB2,
CBD w stężeniach rzędu mikromoli może wypierać innych agonistów
(w tym THC) z połączeń z receptorami.
CBD – mechanizm działania
❑ Niekompetycyjny antagonista CB1.
❑ CBD hamuje wychwyt zwrotny anandamidu; ponadto może podwyższać poziom anandamidu
poprzez inhibicję hydrolazy amidowej kwasów tłuszczowych (FAAH) – enzymu rozkładającego
anandamid w neuronach postsynaptycznych.
❑ CBD jest allosterycznym modulatorem receptorów opioidowych µ i δ.
❑ CBD wpływa na receptoty serotoninowe 5-HT1A, 5-HT2A i 5-HT3A.
❑ CBD jest agonistą receptorów adenozynowych A1A.
❑ CBD może zmniejszać działania niepożądane THC (w obecności THC, w małych stężeniach,
może działać antagonistycznie w stosunku do CB1, zapobiegając tachykardii i niepokojowi,
zmniejszając sedację i głód).
 CBD – mechanizm działania

Źródło: Stasiłowicz, A., Tomala, A., Podolak, I., & Cielecka-Piontek, J. (2021). Cannabis sativa L. as a Natural Drug Meeting the Criteria of a Multitarget Approach to Treatment.
International journal of molecular sciences, 22(2), 778. https://doi.org/10.3390/ijms22020778
CBD – działanie farmakologiczne
Właściwości terapeutyczne CBD:
❑ Przeciwdrgawkowe
❑ Przeciwzapalne
❑ Przeciwutleniające
❑ Przeciwlękowe
❑ Przeciwdepresyjne
❑ Przeciwpsychotyczne
❑Przyspieszające gojenie ran
CBD wykazuje wpływ na choroby, którym zwykle towarzyszy stres oksydacyjny jak – choroby
układu sercowo-naczyniowego, neurodegeneracyjne, metaboliczne, nowotwory.
 Kannabigerol (CBG)
❑ Mechanizm działania:
• Hamuje wychwyt zwrotny anandamidu.
• Wykazuje niskie powinowactwo do receptorów CB1 i CB2
• Jest słabym agonistą receptorów waniloidowych przejściowego potencjału
TRPV1 i TRPV2, i silnym antagonistą receptora TRPM8.
•Blokuje receptor serotoninowy 5-HT1A i aktywuje receptor α2-
adrenergiczny, hamuje uwalnianie katecholamin.
❑ Działanie farmakologiczne:
• powoduje sedację, analgezję i relaksację mięśni
• działa neuroprotekcyjnie
• raportowane było również działanie przeciwzapalne, immunomodulujące,
antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwbólowe, antyoksydacyjne.
Kannabichromen (CBC)
❑ Mechanizm działania:
• Zwiększa siłę działania AEA, hamując jego wychwyt zwrotny.
• Działa jako agonista TRPA1, może blokować TRPM8 i aktywować TRPV3 i TRPV4.
• Wykazuje słabe powinowactwo do receptora CB2.
❑ Działanie farmakologiczne:
• przeciwzapalne
• przeciwbólowe
• przeciwbakteryjne
• przeciwgrzybicze
Terpeny
❑ W konopiach zidentyfikowano ponad 150 różnych związków terpenowych. Średnia zawartość
terpenów w konopiach siewnych C. sativa L. wynosi od 0.5% do 3.5%. Istnieje bliska zależność
pomiędzy zawartością kannabinoidów i terpenów w roślinie.
❑ Terpeny to grupa związków chemicznych rozpuszczalnych w tłuszczach.
❑ Odpowiadają za smak i zapach konopi, wykazują własną aktywność biologiczną, współistnieją z
kannabinoidami i mogą wpływać na ich farmakokinetykę.
❑ W konopiach występują monoterpeny, seskwiterpeny i triterpeny.
❑ Mono- i seskwiterpeny występują w takich częściach rośliny jak liście, korzenie i kwiaty,
podczas gdy triterpeny w korzeniach.
❑ Wśród monoterpenów wyróżnić można D-limonen, linalol, β-mircen, terpinolen, α- i β-pinen.
Wśród seswiterpenów dominuje β-kariofilen i α-humulen. Wśród triterpenów fridelina,
epifriddelanol.
Terpeny
Efekt entourage
❑ Kannabinoidy, terpeny i flawonoidy oddziaływują na
siebie nawzajem i wzmagają swoje terapeutyczne działanie.
❑ Ponadto poprzez efekt synergii minimalizują swoje
potencjalne skutki uboczne.
❑ Efekt „inter-entourage” – odnosi się do relacji
kannabinoid-kannabinoid, terpen-terpen.
❑ Efekt „intra-entourage” – odnosi się do relacji między
kannabinoidami a terpenami.
Konopie medyczne –
możliwości terapeutyczne

Stwardnienie
Ból przewlekły Padaczka Wymioty
rozsiane

Nieswoiste
Zespół stresu
Fibromialgia Endometrioza choroby
pourazowego
zapalne jelit

Depresja Migrena
Konopie medyczne – leczenie bólu
Ze względu na brak skuteczności, silnie wyrażone działania niepożądane oraz szeroko dostępne inne,
skuteczne leki nie zaleca się stosowania kannabinoidów w leczeniu ostrego bólu.
Kannabinoidy w bólu przewlekłym:
• u małego odsetka pacjentów doprowadzają do istotnego zmniejszenia natężenia bólu i
poprawy jakości snu
• u bardzo małego odsetka pacjentów poprawiają zdolność do aktywności fizycznej
• nie poprawiają w populacji osób z bólem przewlekłym funkcjonowania psychospołecznego
• wywołują u małego odsetka pacjentów zaburzenia funkcji poznawczych, nudności i
wymioty, problemy z uwagą i koncentracją; u więcej niż małego odsetka pacjentów
kannabinoidy wywołują zawroty głowy i oszołomienie (ang. dizziness).
Kannabinoidy można rozważyć jako dodatkową linię postępowania w bólu przewlekłym po
zastosowaniu tradycyjnych metod leczenia w przypadku ich nieskuteczności lub nietolerancji.
Terapia kannabinoidami powinna być prowadzona przez lekarza mającego odpowiednie
doświadczenie. Prawdopodobieństwo odniesienia sukcesu przy użyciu kannabinoidów jest
wyższe w przypadku bólu neuropatycznego niż w innych zespołach bólowych.
 Konopie medyczne – ból przewlekły
Cel: określenie korzyści i działań
niepożądanych związanych ze stosowaniem
marihuany medycznej i kannabinoidów w
leczeniu bólu przewlekłego.

Metaanaliza objęła 32 randomizowane badania kliniczne z udziałem 5174 dorosłych pacjentów, z czego 29
porównywało medyczną marihuanę lub kannabinoidy z placebo. Medyczną marihuanę podawano doustnie (n=30)
lub miejscowo (n=2). Populacje kliniczne obejmowały przewlekły ból nienowotworowy (n=28) i ból związany z
nowotworem (n=4). Długość obserwacji wahała się od 1 do 5,5 miesiąca.
Dowody o umiarkowanej do wysokiej pewności wskazują, że marihuana lub kannabinoidy podawane doustnie
powodują niewielką lub bardzo małą poprawę w łagodzeniu bólu, funkcjonowaniu fizycznym i jakości snu u
pacjentów z przewlekłym bólem, jednocześnie obserwowano kilka przejściowych niekorzystnych skutków ubocznych
w porównaniu z placebo.
Konopie medyczne – ból neuropatyczny
Celem przeglądu systematycznego i metaanalizy
była ocena skuteczności terapii opartych o konopie
w leczeniu przewlekłego bólu neuropatycznego.

Metaanaliza objęła 17 randomizowanych badań klinicznych z kontrolą placebo (861 pacjentów cierpiących
na bóle neuropatyczne przyjmujących THC, CBD, CBDV [kannabidiwarin], CT-3 [kwas 1’,1’-dimetyloheptylo-
Δ8-tetrahydrokannabinol-11-octowy] lub syntetyczne kannabinoidy - dronabinol).
Wykazano, iż stosowanie THC, THC/CBD, dronabinolu zapewniało spadek intensywności bólu. W
przypadku stosowania CBD, CBDV nie obserwowano istotnych różnic.
Z większym prawdopodobieństwem ból był redukowany o 30% u pacjentów stosujących THC i
THC/CBD. Konieczne są dalsze badania nad CBD, CBDV, dronabinolem i CT-3.
Konopie medyczne – ból neuropatyczny

Przegląd objął 16 badań i 1750 pacjentów. Badania trwały od 2 do 26 tygodni i porównywały stosowania
aerozolu na błonę śluzową jamy ustnej z THC i CBD (10 badań), nabilonu – syntetycznego kannabinoidu (2
badania), suszu konopnego stosowanego wziewnie (2 badania) i dronabinolu (2 badania) wobec placebo
(15 badań) i leku przeciwbólowego (1 badanie).
Leki na bazie konopi mogą zwiększać liczbę osób osiągających 50% lub większą ulgę w bólu w
porównaniu z placebo. Więcej uczestników wycofało się z badań z powodu działań niepożądanych
leków na bazie konopi w porównaniu do placebo. Zaburzenia psychiczne obserwowano u 17%
pacjentów stosujących preparaty konopne w porównaniu do 5% stosujących placebo.
Konopie medyczne – ból nowotworowy
Zastosowanie kannabinoidów może być brane pod uwagę jako
leczenie wspomagające (adjuwantowe) u chorych z bólami
nowotworowymi, leczonymi zoptymalizowanymi dawkami opioidów.
Należy jasno sprecyzować efekt, jaki będzie oczekiwany, i omówić go z
pacjentem. Chory powinien być poinformowany także o tym, że
skuteczność leczenia nie jest jednoznacznie potwierdzona badaniami
klinicznymi. Należy opisać sposób ewaluacji efektów leczenia. W
ocenie, oprócz skali numerycznej (NRS) lub wzrokowo-analogowej (VAS)
dotyczącej natężenia bólu (średniego i najsilniejszego), należy
uwzględniać także inne efekty wpływające na jakość życia pacjenta,
możliwości funkcjonowania i satysfakcję z leczenia.
 Konopie medyczne – ból nowotworowy
Ocena korzyści i działań niepożądanych związanych
ze stosowaniem leków na bazie konopi, w tym
marihuany medycznej, w leczeniu bólu i innych
objawów u dorosłych chorych na nowotwór w
porównaniu z placebo lub jakimkolwiek innym
uznanym lekiem przeciwbólowym stosowanym w
bólu nowotworowym.
Metaanaliza objęła 4 badania kliniczne randomizowane podwójnie zaślepione, liczba pacjentów 1333
Istnieją dowody o umiarkowanej pewności, że nabiximol i THC stosowane w jamie ustnej są nieskuteczne w łagodzeniu
bólu nowotworowego opornego na opioidy o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego. Istnieją dowody o niskiej pewności,
że nabilon jest nieskuteczny w zmniejszaniu bólu związanego z (radio-)chemoterapią u osób chorych na raka głowy i szyi
oraz niedrobnokomórkowego raka płuc. Istnieją dowody o niskiej pewności, że pojedyncza dawka syntetycznych
analogów THC nie jest skuteczniejsza od pojedynczej równoważnej małej dawki morfiny w zmniejszaniu umiarkowanego
do ciężkiego bólu nowotworowego. Istnieją dowody o niskiej pewności, że CBD nie wnosi wartości dodanej samej
specjalistycznej opieki paliatywnej w zmniejszaniu bólu u osób z zaawansowanym nowotworem.
 Konopie medyczne – ból nowotworowy
Pilotażowe randomizowane badanie kliniczne obejmujące 30
pacjentów z nowotworem w IV stopniu zaawansowania
wymagających opioidów.

Włączenie konopi medycznych do standardowej opieki onkologicznej było dobrze tolerowane oraz
prowadziło do poprawy kontroli bólu i zmniejszenia zapotrzebowania na opioidy.
Konopie medyczne – nudności i wymioty
Większość towarzystw naukowych jest zdania, że dowody dotyczące stosowania medycznej
marihuany w zapobieganiu nudnościom i wymiotom u pacjentów z rakiem otrzymujących
chemioterapię lub radioterapię pozostają niewystarczające do wydania zaleceń terapeutycznych.

Zastosowanie kannabinoidów może być rozważane jako wspomagające

leczenie nudności/wymiotów opornych na terapie standardowe.
Decyzja musi być poprzedzona informacją dla chorego, że żaden z
preparatów dostępnych w Polsce nie był dostatecznie zbadany co do jego
skuteczności w tym wskazaniu. Należy opisać planowany sposób ewaluacji
wyników leczenia. W ocenie należy uwzględnić także inne efekty
wpływające na jakość życia pacjenta, możliwości funkcjonowania i
satysfakcję z leczenia.
 Wymioty i nudności w chorobie
nowotworowej
Ocena skuteczności i tolerancji leków na bazie
konopi w leczeniu nudności i wymiotów
wywołanych chemioterapią u dorosłych chorych
na raka.

Leki na bazie konopi mogą być przydatne w leczeniu nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią.
Jednakże ograniczenia metodologiczne badań ograniczają wnioski, a dalsze badania odzwierciedlające
aktualne schematy chemioterapii i nowsze leki przeciwwymiotne są konieczne do pełnej oceny.

Metaanaliza objęła badania kliniczne przeprowadzone pomiędzy 1975 a 1991 r. Nie objęła porównania z
nowszymi lekami przeciwwymiotnymi, np. ondasetronem.
Wymioty i nudności w chorobie
nowotworowej
Wieloośrodkowe, randomizowane, podwójnie zaślepione,
kontrolowane placebo badanie fazy II/III miało na celu ocenę
doustnego ekstraktu z konopi THC:CBD
(tetrahydrokannabinol:kannabidiol) w zapobieganiu
nudnościom i wymiotom wywołanym chemioterapią (CINV).

W badaniu wzięło udział 81 pacjentów, 72 włączono do analiz skuteczności, a 78 do analiz bezpieczeństwa.

Dodanie doustnego THC:CBD do standardowych leków przeciwwymiotnych wiązało się z mniejszą liczbą
nudności i wymiotów, ale obserwowano dodatkowe skutki uboczne. Większość uczestników wolała
THC:CBD od placebo.
 Wymioty i nudności w chorobie
nowotworowej
Celem tego wieloośrodkowego, randomizowanego,
kontrolowanego placebo badania fazy II/III było
określenie skuteczności doustnego ekstraktu z konopi
zawierającego THC/CBD u dorosłych, u których
wystąpiła CINV podczas dożylnej chemioterapii
pomimo stosowania zgodnej z wytycznymi profilaktyki
przeciwwymiotnej.

Całkowitą odpowiedź uzyskano u 24% i 8% odpowiednio w przypadku THC/CBD i placebo (różnica bezwzględna 16%, p
0,01).
Doustne podanie THC/CBD wiązało się ze znacznym wzrostem odsetka pacjentów, którzy osiągnęli pełną odpowiedź na
nudności i wymioty wywołane chemioterapią i było dobrze tolerowane, co stanowi nową, skuteczną metodę leczenia tej
choroby.
Kacheksja (wyniszczenie organizmu)
Istnieje ograniczona liczba dowodów na to, że konopie medyczne i kannabinoidy są skuteczne w poprawie
apetytu i zmniejszaniu utraty wagi związanych z HIV/AIDS.
Nie ma wystarczającej liczby dowodów, aby podtrzymać lub zanegować wniosek, że kannabinoidy
stanowią skuteczne leczenie zespołu kacheksja--anoreksja wywołanego nowotworem.

Dostępne dowody naukowe nie pozwalają obecnie zarekomendować

preparatów marihuany jako samodzielnych preparatów w leczeniu zespołów
kacheksja-anoreksja u chorych na nowotwory złośliwe.
Można jednak oczekiwać, że wielokierunkowe efekty działania
kannabinoidów (przeciwwymiotne, oreksjogenne (zwiększające apetyt),
przeciwbólowe, poprawiające nastrój) mogą pozytywnie wpływać na jakość
życia chorych i z takim oczekiwaniem (wskazaniem) mogą być
brane pod uwagę jako leczenie uzupełniające.
Terapie multimodalne integrujące kannabinoidy z innymi strategiami leczenia
mogą mieć większy potencjał.
Leczenie bólu – wybór dawki
Konopie medyczne – padaczka
Jedynym kannabinoidem, którego skuteczność została potwierdzona w
leczeniu zespołów padaczkowych, jest CBD.
Na podstawie istniejących doniesień zalecane jest zastosowanie CBD jako
terapii dodanej do innych leków przeciwpadaczkowych w zespołe Lennoxa-
Gastauta (LGS) lub w zespołem Dravet (DS) oraz stwardnieniu guzowatym u
chorych, u których dotychczasowe leczenie przeciwpadaczkowe okazało się
nieskuteczne.
Terapię należy rozpoczynać wg zasady start low, go slow.
Podczas leczenia wskazane jest dokładne monitorowanie interakcji
lekowych, zwłaszcza z klobazamem.
Należy stale monitorować terapię pod kątem działań niepożądanych, w
szczególności podwyższenia enzymów wątrobowych.
 Konopie medyczne - padaczka
Z 236 artykułów autorzy wybrali 16 do analizy opisowej; do
metaanalizy włączone zostały 4.

Zaobserwowano statystycznie istotny wpływ kannabidiolu na

występowanie napadów padaczkowych w porównaniu z placebo.
Porównując leczenie kannabidiolem lub konopiami leczniczymi nie
stwierdzono istotności dla występowania działań niepożądanych.
Działania niepożądane kannabidiolu występowały częściej w przypadku
leczenia krótkotrwałego niż długotrwałego.
Ponadto kannabidiol jest skuteczniejszy od placebo, niezależnie od
etiologii zespołów padaczkowych i zastosowanej dawki.

Badanie to wykazało, że leczenie padaczki CBD skutecznie zmniejsza częstotliwość napadów.

Leczenie konopiami medycznymi jest równie bezpieczne jak CBD, ale jedynie przy niskich zawartościach THC.
Konopie medyczne –
stwardnienie rozsiane (MS)
Kannabinoidy, zwłaszcza nabiximole (Sativex) i doustne
ekstrakty z medycznej marihuany, są skuteczne w
leczeniu spastyczności lub bólu w MS, jednak powinny
być stosowane w przypadkach lekooporności na leki
zmniejszające spastyczność.
Nie ma przesłanek do stosowania kannabinoidów w
leczeniu innych objawów w MS.
Ze względów rejestracyjnych, w warunkach polskich za
najbardziej racjonalne wydaje się zastosowanie leku
Sativex® w schemacie opisanym w charakterystyce
produktu leczniczego.
Konopie medyczne –
stwardnienie rozsiane (MS)
W systematycznym przeglądzie i metaanalizie
uwzględniono 17 randomizowanych badań
klinicznych z udziałem 3161 pacjentów.
Wykazano, że kannabinoidy są istotnie powiązane
ze skutecznością w leczeniu subiektywnej
spastyczności, bólu i dysfunkcji pęcherza w
porównaniu z placebo.
Kannabinoidy charakteryzowały się większym
ryzykiem wystąpienia zdarzeń niepożądanych i
odstawienia z powodu zdarzeń niepożądanych, przy
czym nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic
w przypadku poważnych zdarzeń niepożądanych.
Konopie medyczne –
nieswoiste choroby zapalne jelit
Na podstawie dotychczas przeprowadzonych badań, nie ma dowodów na lecznicze
działanie agonistów receptorów endokannabinoidowych u ludzi i można
je stosować jedynie pomocniczo, w celu zwalczania niektórych objawów,
w uzupełnieniu do leczenia przeciwzapalnego o dowiedzionej skuteczności.

Zmniejszenie dolegliwości bólowych w wyniku stosowania kannabinoidów

przy braku skutecznego działania przeciwzapalnego może skutkować maskowaniem
niepowodzenia leczenia, a w ten sposób – nieplanowanym pogorszeniem przebiegu
choroby.

Potrzeba więcej danych klinicznych na temat bezpieczeństwa stosowania marihuany

w NChZJ, a dopóki ich nie będzie, należy zachować szczególną ostrożność przy
doradzaniu pacjentom jej użycia.
Nie należy przy tym zapominać o regularnej obiektywnej ocenie aktywności
choroby.
Konopie medyczne – choroba Crohn’a
Jedynie 3 badania (93 pacjentów)
spełniły kryteria włączenia.

Wpływ konopi i oleju z konopi na chorobę Leśniowskiego-Crohna jest niejasny. W związku z tym nie
można wyciągnąć jednoznacznych wniosków dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa konopi i oleju
z konopi u dorosłych z aktywną chorobą Leśniowskiego-Crohna.
Nie badano wpływu konopi indyjskich lub oleju z konopi indyjskich na nieaktywną chorobę
Leśniowskiego-Crohna.
Konieczne są dalsze badania z większą liczbą uczestników, aby ocenić potencjalne korzyści i szkody
związane ze stosowaniem konopi indyjskich w chorobie Leśniowskiego-Crohna.
Konopie medyczne –
działania niepożądane
❑ zawroty głowy
❑ zmęczenie
❑ senność
❑ zaburzenia równowagi
❑ dezorientacja
❑ suchość w jamie ustnej
❑ wydłużenie czasu reakcji, spadek koncentracji, spadek koordynacji ruchów
❑ niedociśnienie ortostatyczne
❑ hepatotoksyczność
Konopie medyczne – interakcje lekowe
❑ Zarówno farmakodynamiczne jak i
farmakokinetyczne
❑ THC i CBD są metabolizowane przez
izoenzymy cytochromu P450 – CYP3A4, CYP2C9
oraz CYP2C19.
❑ Może to skutkować istotnymi klinicznie
interakcjami, kiedy THC i CBD odgrywają rolę
substratu konkurującego z innymi lekami lub
kiedy stanowią inhibitor lub induktor
wspomnianych izoenzymów.
THC – interakcje farmakodynamiczne
❑ Interakcje farmakodynamiczne wynikające z depresyjnego działania THC na OUN
• THC wykazuje działanie depresyjne na OUN, w połączeniu z innymi lekami wykazującymi taki
efekt – działanie to może być nasilone. Przestrzega się przed stosowaniem THC łącznie z innymi
depresantami OUN, takimi jak alkohol, barbiturany, opioidy, benzodiazepiny oraz TLPD.
• Potencjalnie, przewlekłe stosowanie agonistów receptora CB1 (w tym THC) może prowadzić do
obniżenia skuteczności leczenia lekami z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego
serotoniny (SSRI) oraz innymi lekami przeciwdepresyjnymi (zaburzenie przekaźnictwa
serotoninergicznego).
❑ Interakcje farmakodynamiczne wynikające z działania sympatykomimetycznego THC
• Wpływ THC na układ sercowo-naczyniowy jest wielokierunkowy i polega na jego działaniu
sympatykomimetycznym oraz hamowaniu układu parawspółczulnego. Potencjalnie możliwe jest
działanie addytywne z innymi stymulantami układu adrenergicznego, w tym kokainą oraz
amfetaminą.
THC – interakcje farmakokinetyczne
❑ THC – zarówno przyjmowany doustnie, jak i inhalacyjnie – w dawkach terapeutycznych nie
wpływa na metabolizm ksenobiotyków poprzez CYP2C19 oraz CYP2D6.
❑ W związku z wątrobowym metabolizmem THC induktory oraz inhibitory izoenzymów CYP450
mają wpływ na stężenie THC w surwicy (np. stosowanie łączne z rifampicyną czy
ketokonazolem).
❑ Ryfampicyna (induktor CYP3A i 2C19) stosowana w dawce 600 mg przez 10 dni powodowała
zmniejszenie maksymalnego stężenia (Cmax) THC w surowicy o ponad 1/3, a jego aktywnego
metabolitu – 11-OH-THC – o 87%.
❑ Stosowanie ketokonazolu w dawce 400 mg przez 3 dni (inhibitor CYP3A) prowadziło do wzrostu
Cmax THC o 27%, a 11-OH-THC – o 204%; wszyscy uczestnicy badania przyjmujący ketokonazol
zgłosili działania niepożądane ze strony OUN.
 CBD – interakcje farmakodynamiczne
❑ Interakcje wynikające z działania anksjolitycznego CBD
• CBD może mieć działanie uspokajające i anksjolityczne – w przypadku przyjmowania CBD łącznie
z innymi lekami o działaniu uspokajającym – w tym lekami antyhistaminowymi,
przeciwdepresyjnymi, beznzodiazepinami oraz opioidami – możliwe jest nasilenie ich działań
niepożądanych ze strony OUN.
❑ Hepatotoksyczność CBD
CBD powoduje wzrost poziomu transaminaz wątrobowych – należy ostrożnie stosować u osób z
chorobami wątroby oraz uzależnionych od alkoholu.
CBD – interakcje farmakokinetyczne
❑ CBD ulega metabolizmowi wątrobowemu za pomocą izoenzymów cytochromu P450. Główny
metabolit CBD, 7-hydroksy-kannabidiol (7-OH-CBD), powstaje przede wszystkim w udziale CYP3A4, ale
znaczącą rolę w metabolizmie CBD odgrywa również CYP2C19. Interakcje z lekami indukującymi
aktywność metaboliczną CYP3A4 lub CYP2C19 (np. rifampicyna, karbamazepina, ziele dziurawca -
zmniejszenie skuteczności CBD, dostosowanie dawki).
❑ CBD jest również silnym inhibitorem CYP3A4 oraz CYP2C19, a także 5-urydylo-glukuronylotransferaz
(UGT) – UGT1A9 oraz UGT2B7.
❑ Stosowanie CBD łącznie z klobazamem powoduje podwyższone (3- lub 4-krotnie) stężenia N-
dezmetyloklobazamu (czynny metabolit klobazamu) oraz zwiększone narażenie na 7-OH-CBD, dla
którego wartość pola powierzchni pod krzywą (AUC) w osoczu zwiększyła się o 47%. Jednoczesne
stosowanie kannabidiolu i klobazamu zwiększa częstość występowania senności i uspokojenia
polekowego w porównaniu z grupą placebo.
❑ Ze względu na możliwość wystąpienia klinicznie istotnych interakcji wielu autorów zaleca, aby u
pacjentów leczonych jednoczasowo innymi lekami przeciwpadaczkowymi, m.in. CLB, STP oraz VPA,
monitorować stężenie leku we krwi, w tym również jego wolnej frakcji.
Drogi podania surowca
konopnego/preparatów konopnych
❑ DROGA WZIEWNA
▪ palenie – najczęstszy sposób zażywania medycznej marihuany; podczas wdychania substancje czynne
wchłaniane są przez płuca do krwiobiegu, a następnie przenikają barierę krew-mózg; podczas spalania
wytwarza się ogień, co powoduje zwęglenie surowca – powstają substancje smoliste, mające
szkodliwy wpływ na gardło i płuca; ponadto zniszczeniu ulegają aktywne związki chemiczne; początek
działania po kilku minutach; czas trwania: 2-3 h.
▪ waporyzacja – metoda podgrzewania surowca do temperatury, która odparowuje aktywne składniki
w roślinach; zmniejsza ryzyko narażenia organizmu na toksyny, substancje smoliste, które uwalniają
się podczas palenia; zużycie suszu jest mniejsze (minimalizacja utraty kannabinoidów w dymie
pobocznym, co ma miejsce podczas palenia); waporyzacja jest bardziej efektywna niż palenie, przy
mniejszych ilościach obserwuje się silniejsze działanie; pozostałością po waporyzacji jest odbarwiony,
pozbawiony aromatu susz; początek działania: po 2-3 minutach, czas trwania: 2-4 h.
Podczas spalania i waporyzacji ma miejsce proces dekarboksylacji.
Przygotowanie suszu do waporyzacji
▪ Odważoną ilość surowca umieścić w młynku w celu rozdrobnienia (istnieje też
możliwość przygotowania przez farmaceutę gotowych kapsułek do waporyzacji z
suszem już rozdrobnionym, przygotowanym bezpośrednio do waporyzacji).
▪ Rozdrobniony susz umieścić w kapsułce dozującej lub bezpośrednio w komorze
napełniania.
▪ Ustawić odpowiednią temperaturę na waporyzatorze – dla konopi optymalnie 180-
210֯ C.
▪ Po osiągnięciu odpowiedniej temperatury można rozpocząć inhalację.
▪ Po 15 minutach, jeśli pacjent nie czuje zmniejszenia objawów może przyjąć kolejną
dawkę (aż do osiągnięcia maksymalnej dawki dobowej wskazanej przez lekarza).
▪ Susz w waporyzatorze może być wykorzystywany kilkukrotnie aż do zmiany barwy lub
utraty charakterystycznego zapachu.
Drogi podania surowca
konopnego/preparatów konopnych
❑ na błonę śluzową jamy ustnej
❑ doustna
❑ doodbytnicza
❑ na skórę
❑ transdermalna
Farmakokinetyka THC. Farmakokinetyka CBD.
Konopie medyczne - dawkowanie
❑ Skuteczna dawka powinna być dobierana indywidualnie. Najczęściej stosuje się
miareczkowanie, które (podobnie jak w przypadku opioidów) pozwala na dobranie odpowiedniej
do potrzeb pacjenta dawki.
❑ W badaniach nad lekiem Sativex®, udowodniono, że rozpoczynanie leczenia od małych dawek i
powolne ich zwiększanie wiąże się ze zdecydowanie lepszą tolerancją leczenia i mniej nasilonymi
najczęstszymi działaniami niepożądanymi THC, takimi jak zawroty głowy i zaburzenia równowagi,
senność oraz suchość w jamie ustnej
❑ Wykazano, iż dostępność THC podawanego inhalacyjnie różni się znacznie w zależności nie
tylko od stężenia THC w materiale roślinnym, ale również od techniki palenia albo waporyzacji.
❑ Leczenie z użyciem THC rozpoczyna się od małych dawek, zwykle między 1,25 a 2 mg. Nie
zaleca się stosowania więcej niż 20–30 mg THC dziennie, ponieważ prowadzi to do częstszego
występowania działań niepożądanych, bez zwiększenia skuteczności działania.
Sytuacja prawna w Polsce
❑ Medyczna marihuana została w Polsce
dopuszczona do obrotu na podstawie
Ustawy z dn. 7 lipca 2017 r. o zmianie
dwóch ustaw: Ustawy o przeciwdziałaniu
narkomanii oraz Ustawy o refundacji leków,
środków spożywczych specjalnego
przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów
medycznych.
Prowadzenie pojazdów mechanicznych
Prowadzenie pojazdów mechanicznych po spożyciu alkoholu i środków
odurzających jest zabronione, bez względu na to, czy były one zażywane do
celów medycznych, czy nie.
Konopie medyczne –
leki dostępne w Polsce

Sativex, Epidyolex, Leki recepturowe

aerozol do stosowania roztwór doustny sporządzane w
w jamie ustnej aptece
Sativex,
aerozol do stosowania w jamie ustnej ChPL
❑ SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Każdy ml zawiera:
38–44 mg i 35–42 mg dwóch wyciągów (jako wyciągi gęste) z
Cannabis sativa L., folium cum flore (liść i kwiat Cannabis), co
odpowiada 27 mg delta-9-tetrahydrokannabinolu oraz 25 mg
kannabidiolu. Rozpuszczalnik ekstraktu: płynny dwutlenek
węgla.
❑ WSKAZANIA DO STOSOWANIA
Produkt leczniczy Sativex jest wskazany w łagodzeniu objawów
spastyczności o przebiegu umiarkowanym do ciężkiego u
dorosłych pacjentów ze stwardnieniem rozsianym (ang.
Multiple sclerosis – MS), u których brak jest odpowiedzi na inne
produkty lecznicze łagodzące spastyczność, a którzy wykazują
klinicznie znamienną poprawę objawów związanych ze
spastycznością we wstępnym etapie terapii.
Epidyolex 100 mg/ml roztwór doustny ChPL

❑ SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY

Każdy ml roztworu doustnego zawiera 100 mg kannabidiolu.
❑ WSKAZANIA DO STOSOWANIA
Epidyolex jest wskazany do stosowania w leczeniu napadów
padaczkowych związanych z zespołem Lennoxa-Gastauta
(LGS) lub z zespołem Dravet (DS) jako lek wspomagający w
skojarzeniu z klobazamem u pacjentów w wieku 2 lat lub
starszych.
Konopie medyczne – leki recepturowe
❑ Konopie medyczne zarejestrowane są w Polsce jako surowiec
farmaceutyczny i wydawane z apteki jako lek recepturowy.
❑ Obecnie mamy dostępne surowce farmaceutyczne w postaci
suszu konopnego oraz gotowe ekstrakty.
❑ Farmaceuta może wydać surowiec w postaci niezmienionej lub
wykorzystać go do przygotowania innej postaci leku, np.
czopków, maści, kapsułki, ekstrakty olejowe.
❑ Najczęstszą formą marihuany medycznej wydawaną z apteki
jest susz do waporyzacji/palenia w formie niedzielonej –
farmaceuta odważa odpowiednią ilość surowca (zapisaną przez
lekarza) i wydaje w opakowaniu oznaczonym sygnaturą leku
recepturowego.
 Recepty na konopie medyczne
❑ Receptę na konopie medyczne może wystawić lekarz każdej specjalizacji kierując
się aktualnym stanem badań, postępując zgodnie z najlepszą wiedzą i przekonaniem
w ocenie stanu chorego.
Przykład recepty Rpw
❑ Leki z konopiami medycznymi definiowane są jako leki recepturowe. na susz konopny:
❑ Konopie medyczne i wytwarzane z nich leki są środkami odurzającymi z grupy I-N i
mogą być przepisane jedynie na recepcie Rpw. Musi być wpisana sumaryczna ilość Cannabis flos AURORA
środka odurzającego podana słownie.
THC 22%, CBD 1% 10,0
❑ Dawkowanie nie może przekraczać 90 dni kuracji. M. f. spec.
❑ Recepta musi być zrealizowana w ciągu 30 dni od daty wystawienia. Nie może być Dziesięć gramów kwiatu
wystawiona z odroczeniem jej realizacji poprzez zawarcie na/w niej daty realizacji konopi
„od dnia”.
D.S. 0,25 g 4 x dziennie do
❑ 1 listopada 2023 r. recepty na środki odurzające lub substancje psychotropowe waporyzacji
mogą być wystawiane wyłącznie w postaci elektronicznej.
❑ Recepta na medyczną marihuanę jest zawsze pełnopłatna.
❑ Wg URPL substancją narkotyczną jest cały kwiat, dlatego na recepcie słownie ilość g
kwiatów konopi.
 Wykaz surowców farmaceutycznych zawierających konopie
dane z 25.03.2024
Nazwa
Podmiot
Lp. Nazwa powszechnie Moc Postać Opakowania
odpowiedzialny
stosowana
1 Cannabis extractum Cannabis - Surowiec CanPoland Spółka 1 butelka 10 ml,
normatum, THC 2%, CBD ≤1% extractum farmaceutyczny Akcyjna 05909991487171;
CANPOLAND normatum 1 butelka 30 ml,
05909991487164;
2 Cannabis extractum Cannabis - Surowiec Przedsiębiorstwo 1 butelka 5 g,
normatum THC 10 %, CBD<1% extractum farmaceutyczny Farmaceutyczne 5906485674857;
normatum Okoniewscy "Vetos-
Farma" Sp. z o.o.
3 Cannabis floris extractum Cannabis - Surowiec PharmaCann Polska Sp. 1 butelka 10 g,
normatum THC 10% CBD<1% extractum farmaceutyczny z o.o. 05909991477400;
PharmaCann normatum
4 Cannabis floris extractum Cannabis - Surowiec PharmaCann Polska Sp. 30 g, 5909991528041;
normatum THC 2.5%, CBD extractum farmaceutyczny z o.o.
2.5% PharmaCann normatum
5 Cannabis floris extractum Cannabis - Surowiec PharmaCann Polska Sp. 1 butelka 10 g,
normatum THC 5%, CBD <1% extractum farmaceutyczny z o.o. 05909991477394;
PharmaCann normatum
6 Cannabis flos Aurora THC Cannabis sativa - Surowiec Aurora Deutschland 1 op. 10 g,
20%, CBD < 1% flos farmaceutyczny GmbH 5909991510022;

7 Cannabis flos AURORA Cannabis sativa zawartość delta-9- Surowiec Aurora Deutschland 1 słoik 10 g,
DEUTSCHLAND GmbH THC flos tetrahydrokannabinolu farmaceutyczny GmbH 5909991411893;
1%, CBD 12% (THC): nie więcej niż 1%
oraz kannabidiolu (CBD):
12% (nie mniej niż 10,8% i
nie więcej niż 13,2%)
8 Cannabis flos AURORA Cannabis sativa zawartość delta-9- Surowiec Aurora Deutschland 1 słoik 10 g,
DEUTSCHLAND GmbH THC flos tetrahydrokannabinolu farmaceutyczny GmbH 5909991411916;
20%, CBD 1% (THC): 20% (nie mniej niż
18% i nie więcej niż 22%)
oraz kannabidiolu (CBD):
nie więcej niż 1%
9 Cannabis flos AURORA Cannabis sativa zawartość delta-9- Surowiec Aurora Deutschland 1 słoik 10 g,
DEUTSCHLAND GmbH THC flos tetrahydrokannabinolu farmaceutyczny GmbH 5909991411909;
22%, CBD 1% (THC): 22% (nie mniej niż
19,8% i nie więcej niż
24,2%) oraz kannabidiolu
(CBD): nie więcej niż 1%
10 Cannabis flos AURORA Cannabis sativa zawartość delta-9- Surowiec Aurora Deutschland 1 słoik 10 g,
DEUTSCHLAND GmbH THC flos tetrahydrokannabinolu farmaceutyczny GmbH 5909991411923;
8%, CBD 8% (THC): 8% (nie mniej niż
7,2% i nie więcej niż 8,8%)
oraz kannabidiolu (CBD): 8%
(nie mniej niż 7,2% i nie
więcej niż 8,8%)
11 Cannabis flos Aurora THC Cannabis sativa - Surowiec Aurora Deutschland 1 op. 10 g,
22%, CBD <1% flos farmaceutyczny GmbH 5909991510039;
12 Cannabis flos, Canopy Growth Cannabis sativa o zawartości delta-9- Surowiec Canopy Growth Polska 1 poj. 5 g,
THC 10%, CBD 7% tetrahydrokannabinolu farmaceutyczny Sp. z o.o. 5909991421403;
(THC): 10 % (nie mniej niż 9 1 poj. 10 g,
% i nie więcej niż 11 %) oraz 5909991421397;
kannabidiolu (CBD): 7 % (nie
mniej niż 6,3 % i nie więcej
niż 7,7 %)
13 Cannabis flos, Canopy Growth Cannabis - Surowiec Canopy Growth Polska 5 g, 5909991528089;
THC 16%, CBD <0,5% sativae flos farmaceutyczny Sp. z o.o. 15 g, 5909991528096;
14 Cannabis flos, Canopy Growth Cannabis sativa Surowiec Canopy Growth Polska 1 pojemnik 5 g,
THC 20 %, CBD ≤ 0,5 % flos farmaceutyczny Sp. z o.o. 05909991474898;
1 pojemnik 15 g,
05909991474904;
15 Cannabis flos, Canopy Growth Cannabis sativae - Surowiec Canopy Growth Polska 5 g, 5909991528102;
THC 25%, CBD <0,5% flos farmaceutyczny Sp. z o.o. 15 g, 5909991528119;

16 Cannabis flos, Canopy Growth Cannabis sativa - Surowiec Canopy Growth Polska 1 pojemnik 5 g,
THC 8%, CBD 7% flos farmaceutyczny Sp. z o.o. 05909991474928;
1 pojemnik 15 g,
05909991474911;
17 Cannabis flos, IMP&C, THC Cannabis sativae - Surowiec IMP&C Sp. z o.o. 1 sasz. 10 g,
20%, CBD 0,1% flos farmaceutyczny 5909991525323;
18 Cannabis flos MEDEZIN 20% Cannabis sativa - Surowiec Medezin Sp. z o.o. 1 słoik 15 g,
THC < 1% CBD flos farmaceutyczny 5909991518325;
19 Cannabis flos ODI Pharma Cannabis sativa - Surowiec ODI Pharma Polska Sp. 1 op. 10 g,
THC 20 %, CBD<1% flos farmaceutyczny z o.o. 5909991505998;
20 Cannabis flos, Polfarmex S.A., Cannabis sativa - Surowiec Polfarmex S.A. 1 op. 15 g,
THC 18 %, CBD ≤1 % flos farmaceutyczny 5909991494414;
21 Cannabis flos S-LAB THC 18%, Cannabis sativa - Surowiec S-Lab Sp. z o.o. 1 op. 15 g,
CBD ≤ 1% flos farmaceutyczny 05909991487102;
22 Cannabis flos, S-LAB, THC Cannabis sativa - Surowiec S-Lab Sp. z o.o. 1 op. 15 g,
22%, CBD <1% flos farmaceutyczny 5909991515249;
23 Cannabis Flos, THC 17%, CBD< Cannabis sativa - Surowiec CanPoland Spółka 1 op. 5 g,
1 % CANPOLAND flos farmaceutyczny Akcyjna 5909991506872;
1 op. 10 g,
5909991506865;
24 Cannabis flos THC 20%, CBD Cannabis sativa - Surowiec Four 20 Pharma GmbH 1 op. 5 g,
<1% flos farmaceutyczny 5909991502256;
1 op. 15 g,
5909991502270;
1 op. 100 g,
5909991502287;
1 op. 400 g,
5909991502263;
25 Cannabis Flos, THC 22%, CBD Cannabis sativa - Surowiec CanPoland Spółka 1 op. 5 g,
< 1%, CANPOLAND flos farmaceutyczny Akcyjna 5909991506889;
1 op. 10 g,
5909991506896;
26 Cannabis flos THC 22%, CBD Cannabis sativa 100g/100g Surowiec Four 20 Pharma GmbH 1 op. 5 g,
<1% flos farmaceutyczny 5909991502300;
1 op. 15 g,
5909991502317;
1 op. 100 g,
5909991502331;
1 op. 400 g,
5909991502324;
27 Cannabis flos, Tilray, THC 18 Cannabis sativa - Surowiec Tilray Portugal, 1 op. 15 g,
%, CBD 1% flos farmaceutyczny Unipessoal Lda. 05909991487157;

28 Cannabis sativa L., Red No 2 Cannabis sativa zawartość delta-9- Surowiec Canopy Growth Polska 1 op. 5 g,
flos tetrahydrokannabinolu farmaceutyczny Sp. z o.o. 5909991385965;
(THC): 19% (nie mniej niż 1 op. 10 g,
17,1% i nie więcej niż 5909991385972;
20,9%) oraz kannabidiolu
(CBD): nie więcej niż 1%
Kilka odmian zarejestrowanych jako jeden produkt!!!
To jaka odmiana znajduje się w konkretnym opakowaniu
można ustalić poi numerze seryjnym partii.
Np. Seria z Pink Kush w numerze partii zawiera litery „PK”,
seria Mango zawiera litery „MG”, a seria z Girl Scout
Cookies zawiera litery „GSC”. Przykładowe numery partii
Cannabis Flos S-LAB 18%:
Pink Kush – Seria: 2110PK010102
Mango – Seria: 21GS06MG040103
Girl Scout Cookies – Seria: 21GS13GSC020102
Leki recepturowe
Postaci proste Postaci złożone
Susz niedzielony
Ekstrakty olejowe
Monodawki w saszetkach
Kapsułki do waporyzacji Maści, żele i systemy transdermalne
Kapsułki doustne (zwykłe i dojelitowe)
Czopki i globulki
Saszetki do sporządzania naparu

W przypadku postaci złożonych do wykonania można użyć ekstraktu gotowego (możliwe do wykonania w
każdej aptece posiadającej recepturę) lub sporządzić ekstrakt z wybranego rodzaju suszu (jedynie
pojedyncze apteki w Polsce mają odpowiednie zaplecze).
Konopie medyczne – suplementy diety
Na rynku wiele suplementów diety zawierających CBD, w których – według regulacji Unii
Europejskiej – zawartość THC nie może przekraczać 0.3%.
Zawartość CBD nie jest regulowana.

Interakcje?
Wpływ na enzymy wątrobowe?
Olej z nasion konopi siewnych
❑ Otrzymuje się przez tłoczenie lub mielenie nasion w
temperaturze niższej niż 50֯ C.
❑ Olej z nasion konopi siewnych zawiera 75-80%
niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych
(NNKT), w tym ok. 56% kwasu linolowego (omega-
6) i 19% α-linolenowego (omega-3). Stosunek
kwasów omega 6 do omega 3 wynosi 3:1. Ponadto
α-, β-, δ-tokoferole oraz pochodne γ-tokotrienolu,
fosfolipidy, sitosterole, karotenoidy, terpeny,
salicylan metylu.
❑ Śladowa zawartość kannabinoidów.
❑ Ma zastosowanie przede wszystkim w kosmetykach.
❑ Olej konopny jako nośnik leku, pozwalający
zwiększyć rozpuszczalność kannabinoidów (związki
lipofilne) – trwają prace.
Oleje z konopi
Dziękuję za uwagę!!!