บทที่ 3

เรขาคณิตวิเคราะห์

3.1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเรขาคณิตวิเคราะห์
3.1.1 ระยะทางระหว่างจุดสองจุด
กำหนดให้ และ เป็ นจุดในระนาบ
1) กรณีที่ และ อยู่บนแกน หรืออยู่บนส่วนเส้นตรงที่ขนาน
กับแกน

2) กรณีที่ และ อยู่บนแกน หรืออยู่บนส่วนเส้นตรงที่ขนาน

กับแกน
 3) กรณีที่ และ อยู่บนส่วนของเส้นตรงซึ่งไม่ขนานกับแกน
และไม่ขนานกับแกน

ทฤษฎีบท 1 ถ้า และ เป็ นจุดในระนาบ

ระยะทางระหว่าง และ เท่ากับ หน่วย

แบบฝึ กหัด
1. จงหาระยะทางระหว่างจุดแต่ละคู่ต่อไปนี ้
1) และ 2) และ

3) และ 4) และ
 5) และ 6) และ

7) และ 8) และ

9) และ 10) และ

2. สามเหลี่ยมที่กำหนดจุดยอดให้ต่อไปนีเ้ ป็ นสามเหลี่ยมชนิดใด
1) และ
 2) และ

3) และ

3. รูปสามเหลี่ยมรูปหนึ่งมีจุด , และ เป็ นจุดยอด จงหา

พื้นที่ของรูปสามเหลี่ยมนี ้
 4. วงกลมวงหนึง่ มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด และผ่านจุด
1) จงหาความยาวของรัศมีของวงกลมนี ้ 2) จุด อยู่บนเส้นรอบ
วงของวงกลมนีห
้ รือไม่

5. จุด , และ อยู่บนเส้นตรงเดียวกันหรือไม่

6. จงหาจุดบนแกน ที่อยู่ห่างจากจุด และ เป็ นระยะทางเท่า

กัน
 7. วงกลมวงหนึง่ มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด และมีรัศมียาวเท่ากับ หน่วย
จงหาความยาวของ
คอร์ดของวงกลมนี ้ ซึ่งมีจุด เป็ นจุดกึ่งกลางคอร์ด

3.1.2 จุดกึ่งกลางระหว่างจุดสองจุด

ทฤษฎีบท 2 ถ้า เป็ นจุดกึ่งกลาง

ระหว่างจุด และ
แล้วพิกัด คือ

แบบฝึ กหัด
1. จงหาจุดกึ่งกลางระหว่างจุดแต่ละคู่ต่อไปนี ้
1) และ 2) และ
 3) และ 4) และ

2. กำหนดให้จุด เป็ นจุดกึ่งกลางของส่วนของเส้นตรง จงหาพิกัดของจุด

เมื่อ
1) มีพิกัดเป็ น และ มีพิกัดเป็ น

2) มีพิกัดเป็ น และ มีพิกัดเป็ น

3. จงหาพิกัดของจุดปลายเส้นมัธยฐานของรูปสามเหลี่ยมที่มีจุดยอดที่
, และ
 4. ถ้าจุดปลายของเส้นผ่านศูนย์กลางของวงกลมวงหนึ่งเป็ น และ
จงหาพิกัดของจุดศูนย์กลาง

ควรรู้ การหาจุดระหว่างจุด 2 จุด

จากรูป ถ้า เป็ นจุดที่อยู่ระหว่าง และ และแบ่ง
ออกเป็ นอัตราส่วน แล้วพิกัด
คือ

แบบฝึ กหัด
1. กำหนดจุด และ จงหา
1) จุด เมื่อ เป็ นจุดบนส่วนของเส้นตรง โดยที่
2) จุด เมื่อ เป็ นจุดบนส่วนของเส้นตรง โดยที่
3) จุด เมื่อ เป็ นจุดกึ่งกลางของเส้นตรง
 2. จากรูป ถ้า จงหาพิกัดจุด

ควรรู้ การหาจุดตัดของเส้นมัธยฐาน
จากรูป กำหนดให้ เป็ นจุดตัดของเส้นมัธยฐานทัง้ สามเส้น

แล้วพิกัด คือ

แบบฝึ กหัด
1. จงหาจุดตัดของเส้นมัธยฐานของสามเหลี่ยมที่มีจุดยอดเป็ น
และ
2. สามเหลี่ยมที่มีจุดยอด และ ถ้าจุดตัดของเส้นมัธยฐาน
ของสามเหลี่ยมนีค
้ ือ จงหา

ควรรู้ การหาพื้นที่รูปหลายเหลี่ยม
ขัน
้ ที่ 1 : วาดรูป
ขัน
้ ที่ 2 : เลือกจุดเริ่มต้น
ขัน
้ ที่ 3 : วนจุดที่เหลือ (ตามหรือทวนเข็มนาฬิกาก็ได้)
จะได้ พื้นที่ =
หมายเหตุ ในขัน
้ ที่ 3 คูณขึน
้ เครื่องหมายตรงข้าม คูณลง
เครื่องหมายเหมือนเดิม
จากนัน
้ ก็นำผลลัพธ์มารวมกัน แล้วหารด้วย 2
ตามขัน
้ ที่ 3
แบบฝึ กหัด
1. กำหนดจุด และ จงหา
1) พื้นที่รูปสามเหลี่ยมที่มีจุดยอดเป็ น และ
2) พื้นที่รูปสี่เหลี่ยมที่มีจุดยอดเป็ น และ
3) พื้นที่รูปห้าเหลี่ยมที่มีจุดยอดเป็ น และ

2. กำหนด และระยะ ถ้าพื้นที่ของรูปสามเหลี่ยม

ตารางหน่วย จงหาพิกัดของจุด

3.1.3 ความชันของเส้นตรง

บทนิยาม ให้ เป็ นเส้นตรงที่ผ่านจุด และ

โดยที่
เป็ นความชันของเส้นตรง ก็ต่อเมื่อ
แบบฝึ กหัด
1. จงหาความชันของเส้นตรงที่ผ่านจุดสองจุดต่อไปนี ้
1) และ 2) และ

3) และ 4) และ

5) และ 6) และ

7) และ 8) และ
2. จงหาค่า ที่ทำให้เส้นตรงที่ผ่านจุด และจุด มีความชันเท่ากับ ตาม
ที่กำหนดให้
1) และ ; 2) และ ;

3. จงหาความชันของแต่ละด้านของรูปสามเหลี่ยมซึ่งมีจุด และ
เป็ นจุดยอด

4. กำหนดให้ และ เป็ นจุดยอดของรูป

สี่เหลี่ยม จงหาความชันของส่วนของเส้นตรงแต่ละเส้นซึ่งแบ่งรูปสี่เหลี่ยมนี ้
ออกเป็ นรูปสามเหลี่ยมสองรูปที่มีพ้น
ื ที่เท่ากัน
 5. กำหนดให้ และ เป็ นจุดยอดของรูปสี่เหลี่ยม
คางหมู มีด้าน เป็ นฐานที่ยาวเป็ น เท่าของด้านคู่ขนาน มีมุม
เป็ นมุมฉาก และมีพ้น
ื ที่ ตารางหน่วย จงหาความชันของด้าน

3.1.4 เส้นขนาน

ทฤษฎีบท 3 เส้นตรงสองเส้นที่ไม่ขนาน
กับแกน จะขนานกัน
ก็ต่อเมื่อ ความชันของเส้นตรงทัง้
สองเท่ากัน
แบบฝึ กหัด
1. กำหนดให้ : ผ่านจุด และ
: ผ่านจุด และ
 : ผ่านจุด และ
: ผ่านจุด และ
เส้นตรงใดต่อไปนี ้ ขนานกัน

2. จงแสดงว่า เส้นตรงที่ผ่านจุด และ ขนานกับเส้นตรงซึ่งผ่าน

จุด และ

3. ถ้าเส้นตรงผ่านจุด และ ขนานกับเส้นตรงผ่านจุด และ

จงหาค่า
4. จุด และ อยู่บนเส้นตรงเดียวกันหรือไม่ เพราะเหตุ
ใด

5. จงหาค่า ที่ทำให้ และ อยู่บนเส้นตรงเดียวกัน

6. จงแสดงว่า และ เป็ นจุดยอดของรูป

สี่เหลี่ยมด้านขนาน
 7. และ เป็ นจุดยอดของรูปสี่เหลี่ยมด้าน
ขนาน จงหาพิกัดของจุด

3.1.5 เส้นตัง้ ฉาก

ทฤษฎีบท 4 เส้นตรงสองเส้นที่ไม่ขนาน
กับแกน จะตัง้ ฉากกัน
ก็ต่อเมื่อ ผลคูณของความชันของ
เส้นตรงทัง้ สอง
เท่ากับ
แบบฝึ กหัด
1. จงแสดงว่าจุด และ เป็ นจุดยอดของรูป
สามเหลี่ยมมุมฉาก
2. จงบอกความชันของเส้นตรงที่กำหนดให้ และความชันของเส้นตรงซึ่งตัง้ ฉาก
กับเส้นตรงที่กำหนดให้

สมการเส้นตรง ความชันของสมการ ความชันของเส้น

เส้นตรง ตัง้ ฉาก

1) ผ่านจุด และ

2) ผ่านจุด และ

3) ผ่านจุด และ

3. เส้นตรงผ่านจุด และ ตัง้ ฉากกับเส้นตรงผ่านจุด และ

จงหาค่า

4. จุด และ เป็ นจุดยอดของรูปสี่เหลี่ยม จง

แสดงว่าเส้นทแยงมุมทัง้ สองของรูปสี่เหลี่ยมตัง้ ฉากซึง่ กันและกัน
 3.1.6 ความสัมพันธ์ซ่งึ มีกราฟเป็ นเส้นตรง
1) ความสัมพันธ์ซึ่งมีกราฟเป็ นเส้นตรงที่ขนานกับแกน คือ
เช่น
Y Y

4 y 3 4
X X
0 0
- 4 - 4 y  2
- -

2) ความสัมพันธ์ซึ่งมีกราฟเป็ นเส้นตรงที่ขนานกับแกน คือ

เช่น Y Y

4x  2 x  3 4
X X
0 0
- 4 - 4
- -

3) ความสัมพันธ์ซึ่งมีกราฟเป็ นเส้นตรงที่ไม่ขนานกับแกน และไม่

ขนานกับแกน
ถ้า เป็ นจุดอื่นๆ บนเส้นตรง จะได้
 สรุป ความสัมพันธ์ซึ่งมีกราฟเป็ นเส้นตรงที่มี
ความชัน และผ่านจุด คือ

รูปทั่วไปของสมการเส้นตรง คือ

แบบฝึ กหัด
1. ข้อความต่อไปนีถ
้ ูกหรือผิด
1) เส้นตรง ผ่านจุด 2) อยู่บนเส้นตรง
3) เส้นตรง ผ่านจุด 4) อยู่บนเส้นตรง

5) เส้นตรง ไม่ผ่านจุด 6) ไม่อยู่บนเส้นตรง

2. จงหาความสัมพันธ์ซึ่งมีกราฟเป็ นเส้นตรงตามสมบัติที่กำหนดให้ต่อไปนี ้
1) ขนานกับแกน และอยู่เหนือแกน เป็ นระยะ หน่วย
2) ขนานกับแกน และอยู่ใต้แกน เป็ นระยะ หน่วย
3) ขนานกับแกน และผ่านจุด
4) ขนานกับแกน และอยู่ทางซ้ายแกน เป็ นระยะ หน่วย
5) ขนานกับแกน และอยู่ทางขวาแกน เป็ นระยะ หน่วย
6) ขนานกับแกน และอยู่ห่างจากจุด เป็ นระยะ หน่วย
7) ที่มีความชันเท่ากับ และผ่านจุด
8) ที่มีความชันเท่ากับ และผ่านจุด

9) ผ่านจุด และ

10) ผ่านจุด และ

11) ผ่านจุด และขนานกับเส้นตรงซึ่งผ่านจุด และ

12) ผ่านจุด และขนานกับเส้นตรงซึ่งผ่านจุด และ

13) ผ่านจุด และตัง้ ฉากกับเส้นตรงซึ่งผ่านจุด และ

14) ผ่านจุด และตัง้ ฉากกับเส้นตรงซึ่งผ่านจุด และ

 15) ผ่านจุด และตัง้ ฉากกับเส้นตรงซึ่งผ่านจุด และ

พิจารณาความสัมพันธ์ ซึ่งมีกราฟเป็ นเส้นตรงที่มี

ความชัน และผ่านจุด
จากสมการ เมื่อนำมากระจายและจัดรูปใหม่จะได้

เนื่องจาก และ ต่างก็เป็ นค่าคงตัว ถ้าให้ จะเขียน

สมการได้ดังนี ้
เมื่อ เป็ นค่าคงตัว
ความชันของเส้นตรง

และพิจารณาสมการ เมื่อ และ

จากสมการ เมื่อนำมาจัดรูปใหม่ จะได้
ความชันของ
เส้นตรง
ควรรู้ ถ้าเส้นตรงตัดแกน ที่จุด เรียก ว่าระยะตัดแกน ( x –
intercept)
ถ้าเส้นตรงตัดแกน ที่จุด เรียก ว่าระยะตัดแกน ( y –
intercept)
แบบฝึ กหัด
1. จงจัดสมการเส้นตรงให้อยู่ในรูป และบอกความชัน ระยะตัดแกน
และแกน

สมการ ความ ระยะตัด ระยะตัด

ชัน แกน แกน
1)

2)

3)

4)

5)

6)

7)

2. กำหนดให้
: สรุปว่า เราสามารถหาความชัน
: ได้โดย
: ข้อมูลที่กำหนดให้ความชัน ()เส้นตรงผ่านจุด

: และ สัมประสิทธิข์ อง

เส้นตรงใดต่อไปนี ้ ขนานกัน
3. จงหาสมการเส้นตรงที่ผ่านจุด และขนานกับเส้นตรง

4. จงหาสมการเส้นตรงที่ขนานกับเส้นตรง และผ่านจุด

5. จงหาสมการเส้นตรงที่ผ่านจุด และตัง้ ฉากกับเส้นตรง

6. จงหาสมการเส้นตรงที่ตงั ้ ฉากกับเส้นตรง และผ่านจุด

7. จงเขียนกราฟของ Y
และ และหาพิกัดของกราฟทัง้ สอง

X
-6 -4 -2 0 2 4 6

-2

-4

-6

8. จงหาสมการเส้นตรงที่ขนานกับเส้นตรง และผ่านที่เส้นตรง
ตัดกับเส้นตรง
9. จงหาสมการที่ผ่านจุดตัดของเส้นตรง และ และตัง้
ฉากกับเส้นตรง

10. จงหาสมการเส้นตรงที่มีความชันเท่ากับ และมีระยะตัดแกน

เท่ากับ

11. ให้ และ เป็ นจุดยอดทัง้ สามของสามเหลี่ยม

สมการของเส้นตรงที่มีความชันเท่ากับ และผ่านจุดตัดกันของเส้น
มัธยฐานของสามเหลี่ยม ตรงกับข้อใดต่อไปนี ้ ( )
 12. วงกลมวงหนึง่ มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด วงกลมนีม
้ ีเส้นตรงลากมา
สัมผัสที่จุด จงหาสมการเส้นสัมผัสนี ้

13. เส้นตรงที่ผ่านจุด ตัง้ ฉากและตัดกับเส้นตรง ที่จุดใด

3.1.6 ระยะห่างระหว่างเส้นตรงกับจุด

ทฤษฎีบท 5 ระยะระหว่างเส้นตรง กับจุด

เท่ากับ หน่วย

แบบฝึ กหัด
1. จงหาระยะห่างระหว่างกราฟของสมการกับจุดที่กำหนดให้ต่อไปนี ้
1) , 2) ,

3) , 4) ,

2. วงกลมวงหนึง่ มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด และสัมผัสกับเส้นตรง

อยากทราบว่ารัศมีของวงกลมยาวกี่หน่วย
3. ระยะทางที่สน
ั ้ ที่สุดจาก ไปยังเส้นตรง เป็ นระยะทางกี่หน่วย

4. จงหาค่า ที่ทำให้จุด อยู่ห่างจากเส้นตรง เป็ นระยะทาง

หน่วย

5. จงหาจุดบนแกน ซึ่งอยู่ห่างจากเส้นตรง เป็ นระยะทาง

หน่วย
 6. จงหาจุดบนแกน ซึ่งอยู่ห่างจากเส้นตรง เป็ นระยะทาง
หน่วย

ทฤษฎีบท 6 ระยะระหว่างเส้นตรง
และ
เส้นตรง
เท่ากับ หน่วย

แบบฝึ กหัด
1. จงหาระยะห่างระหว่างเส้นตรงสองเส้นที่กำหนดให้ต่อไปนี ้
1) , 2) ,
 3) , 4) ,

2. วงกลมวงหนึง่ สัมผัสกับเส้นตรง และ อยากทราบ

ว่ารัศมีของวงกลมยาวกี่หน่วย

3. จงหาสมการของเส้นตรงที่ขนานกับเส้นตรง และอยู่ห่างจากเส้น
ตรงนี ้ หน่วย
4. จงหาสมการของเส้นตรงที่ตงั ้ ฉากกับเส้นตรง และอยู่ห่างจากจุด
เป็ นระยะ หน่วย

5. เส้นตรงที่ลากผ่านจุด และขนานกับเส้นตรง จะอยู่ห่าง

จากเส้นตรง เป็ นระยะทางกี่หน่วย

6. จงหาสมการเส้นตรงที่ขนานและอยู่กึ่งกลางระหว่างเส้นตรง กับเส้น
ตรง
3.2 ภาคตัดกรวย (Conic Section)
คือรูปในระนาบที่เกิดจากการตัดกันของระนาบกับกรวย ภาคตัดกรวยที่จะ
ศึกษากันเกิดจากระนาบที่ไม่ผ่านจุดยอดของกรวยดังแสดงในรูป เมื่อระนาบตัง้ ฉาก
กับแกนของกรวย ระนาบตัดกรวยข้างเดียว ได้ภาคตัดกรวยที่เรียกว่า วงกลม
(circle) เมื่อระนาบไม่ตงั ้ ฉากกับแกนของกรวยแต่ทำมุมแหลมกับแกนของกรวย
ระนาบจะตัดกรวยข้างเดียว ได้ภาคตัดกรวยที่เรียกว่า วงรี (ellipse) เมื่อระนาบ
ขนานกับตัวก่อกำเนิดของกรวย ระนาบจะตัดกรวยข้างเดียว ได้ภาคตัดกรวยที่
เรียกว่า พาราโบลา (parabola) และเมื่อระนาบขนานกับแกนของกรวย ระนาบ
จะตัดกรวยสองข้างได้ภาคตัดกรวยที่เรียกว่า ไฮเพอร์โบลา (hyperbola)

3.2.1 วงกลม

บทนิยาม วงกลม (circle) คือเซตของจุด

ทัง้ หมดในระนาบที่ห่างจากจุดๆ หนึ่งที่
ตรึงอยู่กับที่เป็ นระยะทางคงตัว จุดที่
ตรึงอยู่กับที่นเี ้ รียกว่า จุดศูนย์กลาง
(center) ของวงกลม และระยะทาง
คงตัวดังกล่าวเรียกว่า รัศมี (radius)
 ของวงกลม

รูปแบบทั่วไปของสมการวงกลม

สมการรูปแบบ
มาตรฐาน
จุดศูนย์กลาง
รัศมี หน่วย หน่วย

กราฟ

แบบฝึ กหัด
1. จงแสดงว่าสมการต่อไปนีเ้ ป็ นสมการวงกลม แล้วหาจุดศูนย์กลางและความ
ยาวของรัศมีของวงกลม พร้อมทัง้ เขียนกราฟ
1) 2)
สมการวงกลมที่มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ สมการวงกลมที่มี
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
รัศมียาว _____ หน่วย รัศมียาว _____ หน่วย
3) 4)
สมการวงกลมที่มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ สมการวงกลมที่มี
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
รัศมียาว _____ หน่วย รัศมียาว _____ หน่วย

5) 6)
สมการวงกลมที่มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ สมการวงกลมที่มี
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
รัศมียาว _____ หน่วย รัศมียาว _____ หน่วย
 7) 8)
สมการวงกลมที่มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ สมการวงกลมที่มี
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
รัศมียาว _____ หน่วย รัศมียาว _____ หน่วย

9) 10)
สมการวงกลมที่มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ สมการวงกลมที่มี
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
รัศมียาว _____ หน่วย รัศมียาว _____ หน่วย

2. จงหาพื้นที่ของบริเวณที่อยู่นอกวงกลม แต่อยู่ภายในวงกลม
3. จงเขียนกราฟของอาณาบริเวณซึ่งกำหนดโดยเซตต่อไปนี ้
1) 2)

สมการวงกลมที่มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ สมการวงกลมที่มี

จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
รัศมียาว _____ หน่วย รัศมียาว _____ หน่วย
4. จงหาจุดตัดของกราฟของสมการ และ

5. จงหาสมการของวงกลมที่สอดคล้องกับเงื่อนไขต่อไปนี ้
1) จุดศูนย์กลางอยู่ที่ และรัศมียาว 2) จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุดกำเนิด และ
รัศมียาว หน่วย
หน่วย

3) จุดศูนย์กลางอยู่ที่ และสัมผัส 4) จุดศูนย์กลางอยู่ที่ และ

ผ่านจุด
แกน
 5) จุดปลายของเส้นผ่านศูนย์กลาง คือ 6) วงกลมอยู่ในควอดรันต์ที่
และสัมผัสแกน
และ และแกน รัศมียาว หน่วย

ี
6. จงหาสมการวงกลมที่มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่ และสัมผัสกับเส้นตรง
 3.2.2 วงรี

บทนิยาม วงรี (ellipse) คือเซตของจุด

ทัง้ หมดในระนาบซึ่งผลบวกของระยะ
ทางจากจุดใดๆ ไปยังจุด และ ที่ตรึง
อยู่กับที่มีค่าคงตัว โดยที่ค่าคงตัวนีต
้ ้อง
มากกว่าระยะห่างระหว่างจุดที่ตรึงอยู่
กับที่ทงั ้ สองจุด จุดสองจุดที่ตรึงอยู่กับที่
นีเ้ รียกว่า โฟกัส (focus) ของวงรี
รูปแบบทั่วไปของสมการวงรี

เมื่อ แกนเอกอยูใ่ นแนวนอน

สมการรูปแบบ
มาตรฐาน
จุดศูนย์กลาง
จุดยอด และ และ
และ และ
โฟกัส
โดยที่ โดยที่
แกนเอก หน่วย หน่วย
 แกนโท หน่วย หน่วย

กราฟ

ส่วนของเส้นตรงที่ตงั ้ ฉากกับแกนเอกที่ โฟกัส

และมีจุดปลายทัง้ สองด้านบนวงรี เรียกว่า เลตัสเรกตัมของวงรี

ซึง่ จุดปลายจุดหนึ่งของเลตัสเรกตัมถึงโฟกัส เท่ากับ

ดังนัน
้ เลตัสเรกตัมยาว หน่วย

เมื่อ แกนเอกอยู่ในแนวตัง้
สมการรูปแบบ
มาตรฐาน
จุดศูนย์กลาง
จุดยอด และ และ
และ และ
โฟกัส
โดยที่ โดยที่
แกนเอก หน่วย หน่วย
แกนโท หน่วย หน่วย
 กราฟ

บทนิยาม ความเยื้องศูนย์กลาง (eccentricity) ของวงรี แทน

ด้วย คือ อัตราส่วนของ ต่อ
เมื่อ นั่นคือ

ความเยื้องศูนย์กลางของวงรีมีค่าระหว่าง และ นั่นคือ

 ถ้า มีค่าใกล้ หรือ มีค่าเกือบจะเท่ากับ แล้ววงรีมีความรีมาก
(มีรูปร่างเรียวยาว)
 ถ้า มีค่าใกล้ แล้ววงรีมีความรีน้อย (มีรูปร่างเกือบจะกลม)
แบบฝึ กหัด
1. จงหาจุดศูนย์กลาง จุดยอด โฟกัส ความเยื้องศูนย์กลาง ความยาวแกนเอก
และความยาวแกนโท ของวงรีแล้วเขียนกราฟ
1) 2)
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
ความเยื้องศูนย์กลาง เท่ากับ _____ ความเยื้องศูนย์กลาง เท่ากับ
_____
แกนเอกยาว _____ หน่วย แกนเอกยาว _____ หน่วย
แกนโทยาว _____ หน่วย แกนโทยาว _____ หน่วย

3) 4)
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
ความเยื้องศูนย์กลาง เท่ากับ _____ ความเยื้องศูนย์กลาง เท่ากับ
_____
แกนเอกยาว _____ หน่วย แกนเอกยาว _____ หน่วย
แกนโทยาว _____ หน่วย แกนโทยาว _____ หน่วย

5) 6)
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
ความเยื้องศูนย์กลาง เท่ากับ _____ ความเยื้องศูนย์กลาง เท่ากับ
_____
แกนเอกยาว _____ หน่วย แกนเอกยาว _____ หน่วย
แกนโทยาว _____ หน่วย แกนโทยาว _____ หน่วย
7) 8)
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
ความเยื้องศูนย์กลาง เท่ากับ _____ ความเยื้องศูนย์กลาง เท่ากับ
_____
แกนเอกยาว _____ หน่วย แกนเอกยาว _____ หน่วย
แกนโทยาว _____ หน่วย แกนโทยาว _____ หน่วย

9) 10)
 จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
ความเยื้องศูนย์กลาง เท่ากับ _____ ความเยื้องศูนย์กลาง เท่ากับ
_____
แกนเอกยาว _____ หน่วย แกนเอกยาว _____ หน่วย
แกนโทยาว _____ หน่วย แกนโทยาว _____ หน่วย

2. จงหาเส้นตรงผ่านจุดศูนย์กลางของวงรี และตัง้ ฉาก

กับเส้นตรง
3. กำหนดสมการวงรี จุด และ เป็ นจุดโฟกัส
ของวงรี ให้ และ เป็ นเส้นตรงสองเส้นที่ขนานกันมีความชันเท่ากับ
และผ่านจุด และ ตามลำดับ จงหาระยะระหว่างเส้นตรง และ

4. จงหาสมการวงรีที่สอดคล้องกับเงื่อนไขที่กำหนดให้
1) จุดศูนย์กลาง แกนเอกยาว หน่วย 2) จุดศูนย์กลาง แกนเอก
ยาว หน่วย
แกนโทยาวยาว หน่วย และโฟกัสอยู่บน แกนโทยาวยาว หน่วย
และโฟกัสอยู่บน
แกน Y แกน X

3) โฟกัส และ 4) โฟกัส และ

จุดยอด จุดยอด
 5) โฟกัส และแกนเอกยาว 6) โฟกัส และแกนโท
ยาว
หน่วย หน่วย

7) จุดปลายแกนเอก และ 8) จุดปลายแกนโท

และ
ระยะห่างระหว่างโฟกัสเท่ากับ หน่วย ระยะห่างระหว่างโฟกัส
เท่ากับ หน่วย
 9) ความเยื้องศูนย์กลางเท่ากับ และมี 10) ความเยื้องศูนย์กลางเท่ากับ

และมี
โฟกัส จุดยอด

11) โฟกัส และจุดยอดจุดหนึ่ง 12) จุดยอด และผ่าน

จุด
อยู่บนแกน Y
 3.2.3 พาราโบลา

บทนิยาม พาราโบลา (parabola) คือเซต

ของจุดทัง้ หมดในระนาบซึ่งห่างจากจุด
ที่ตรึงอยู่กับจุดหนึ่งและเส้นตรง ที่ตรึง
อยู่กับที่เส้นหนึ่งเป็ นระยะทางเท่ากัน
จุดที่ตรึงอยู่กับที่นี ้ เรียกว่า โฟกัส และ
เส้นตรงที่ตรึงอยู่กับที่นเี ้ รียกว่า เส้น
บังคับ หรือ ไดเรกตริกซ์ (directrix)
รูปแบบทั่วไปของสมการพาราโบลาที
ของพาราโบลา ่เป็ นเส้นโค้งหงายขึน
้ หรือเส้นโค้งคว่ำลง

เมื่อ พาราโบลาเป็ นเส้นโค้งหงายขึน

้
สมการรูปแบบ
มาตรฐาน
จุดยอด
โฟกัส
ไดเรกตริกซ์
แกนสมมาตร
 กราฟ

เมื่อ พาราโบลาเป็ นเส้นโค้งคว่ำลง

สมการรูปแบบ
มาตรฐาน
จุดยอด
โฟกัส
ไดเรกตริกซ์
แกนสมมาตร

กราฟ

รูปแบบทั่วไปของสมการพาราโบลาที่เป็ นเส้นโค้งหงายขึน
้ หรือเส้นโค้งคว่ำลง

เมื่อ พาราโบลาเป็ นเส้นโค้งเปิ ดด้านขวา

สมการรูปแบบ
มาตรฐาน
จุดยอด
โฟกัส
ไดเรกตริกซ์
 แกนสมมาตร

กราฟ

เมื่อ พาราโบลาเป็ นเส้นโค้งเปิ ดด้านซ้าย

สมการรูปแบบ
มาตรฐาน
จุดยอด
โฟกัส
ไดเรกตริกซ์
แกนสมมาตร

กราฟ

เลตัสเรกตัม (latus rectum) คือคอร์ดที่ตงั ้ ฉากกับแกนของพาราโบลา

และผ่านโฟกัสของพาราโบลา (ส่วนของเส้นตรงที่มีจุดปลายอยู่บนพาราโบลา
เรียกว่า คอร์ด (chord) ของพาราโบลา) ความยาวของเลตัสเรกตัม ใช้วัด
“ความกว้าง” ของพาราโบลา ซึ่งจุดปลายจุดหนึ่งของเลตัสเรกตัมถึงโฟกัส
เท่ากับ ดังนัน
้ เลตัสเรกตัมยาว หน่วย

แบบฝึ กหัด
1. จงหาจุดยอด จุดโฟกัส สมการไดเรกตริกซ์ และแกนสมมาตรของพาราโบลา
ในแต่ละข้อต่อไปนี ้ พร้อมทัง้ เขียนกราฟอย่างคร่าวๆ
1) 2)

3) 4)
5) 6)

7) 8)

9) 10)
11) 12)

13) 14)
 15) 16)

2. ให้ เป็ นจุดยอดของพาราโบลา และ เป็ นจุดโฟกัสของ

พาราโบลา ระยะทาง เท่ากับกี่หน่วย
3. จงหาสมการพาราโบลาที่สอดคล้องกับเงื่อนไขที่กำหนดให้
1) จุดยอดอยู่ที่จุด และ 2) จุดยอดอยู่ที่จุด และ
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด จุดโฟกัสอยู่ที่จุด

3) จุดยอดอยู่ที่จุด และ 4) จุดยอดอยู่ที่จุด และ

จุดโฟกัสอยู่ที่จุด จุดโฟกัสอยู่ที่จุด

5) ไดเรกตริกซ์ คือ เส้นตรง และ 6) ไดเรกตริกซ์ คือ เส้นตรง

และ
โฟกัสอยู่ที่จุด โฟกัสอยู่ที่จุด
 7) ไดเรกตริกซ์ คือ เส้นตรง และ 8) จุดยอดอยู่ที่จุด และ
ไดเรกตริกซ์ทับแกน
โฟกัสอยู่ที่จุด

4. จงเขียนสมการพาราโบลา ซึ่งมีแกน เป็ นแกนสมมาตร กราฟตัดแกน ที่

จุด ตัดแกน ที่ และ
5. จงเขียนสมการพาราโบลา มีจุดโฟกัสอยู่ที่ เส้นไดเรกตริกซ์ขนานกับ
แกน และจุดยอดอยู่บนเส้นตรง

6. จงเขียนสมการพาราโบลา มีจุดยอดที่ และผ่านจุด มีแกนขนานกับ

แกน

3.2.4 ไฮเพอร์โบลา
แม้ว่ารูปร่างของไฮเพอร์โบลากับวงรีจะแตกต่างกันอย่างสิน
้ เชิง แต่บท
้ ล้ายกัน โดยใช้ ผลบวก ของ
นิยามและสมการของภาคตัดกรวยสองชนิดนีค
ระยะทางจากโฟกัสทัง้ สองนิยามวงรี ในขณะที่ไฮเพอร์โบลา ใช้ ผลต่าง
บทนิยาม ไฮเพอร์โบลา (hiperbola) คือ
เซตของจุดทัง้ หมดในระนาบซึ่งผลต่าง
ของระยะทางจากจุดใดๆ ไปยังจุด และ
ที่ตรึงอยู่กับที่มีค่าคงตัว โดยที่ค่าคงตัว
 น้อยกว่าระยะห่างระหว่างจุดที่ตรึงอยู่
กับที่ทงั ้ สองจุด จุดสองจุดที่ตรึงอยู่กับที่
นีเ้ รียกว่า โฟกัส (focus) ของไฮเพอร์โบ
ลา

รูปแบบทั่วไปของสมการวงรี

แกนตามขวางขนานกับแกน X
สมการรูปแบบ
มาตรฐาน
จุดศูนย์กลาง
จุดยอด และ และ
และ และ
โฟกัส
โดยที่ โดยที่
แกนตามขวาง หน่วย หน่วย
แกนสังยุค หน่วย หน่วย

กราฟ
 แกนตามขวางขนานกับแกน Y
สมการรูปแบบ
มาตรฐาน
จุดศูนย์กลาง
จุดยอด และ และ
และ และ
โฟกัส
โดยที่ โดยที่
แกนตามขวาง หน่วย หน่วย
แกนสังยุค หน่วย หน่วย

กราฟ

ส่วนของเส้นตรงที่ตงั ้ ฉากกับแกนตามขวางที่ โฟกัส

และมีจุดปลายทัง้ สองด้านบนไฮเพอร์โบลา เรียกว่า
เลตัสเรกตัมของไฮเพอร์โบลา ซึ่งจุดปลายจุดหนึ่งของเลตัสเรกตัม
ถึงโฟกัส เท่ากับ ดังนัน
้ เลตัสเรกตัมยาว หน่วย

แบบฝึ กหัด
1. จงหาจุดศูนย์กลาง จุดยอด จุดโฟกัส ความยาวแกนตามขวาง ความยาวแกน
สังยุค และเส้นกำกับของไฮเพอร์โบลาในแต่ละข้อต่อไปนี ้ พร้อมทัง้ เขียน
กราฟอย่างคร่าวๆ
1) 2)
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
แกนตามขวางยาว _____ หน่วย แกนตามขวางยาว _____
หน่วย
แกนสังยุคยาว _____ หน่วย แกนสังยุคยาว _____ หน่วย
เส้นกำกับ คือ ______________ เส้นกำกับ คือ
______________
3) 4)
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
แกนตามขวางยาว _____ หน่วย แกนตามขวางยาว _____
หน่วย
แกนสังยุคยาว _____ หน่วย แกนสังยุคยาว _____ หน่วย
เส้นกำกับ คือ ______________ เส้นกำกับ คือ
______________
5) 6)
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
แกนตามขวางยาว _____ หน่วย แกนตามขวางยาว _____
หน่วย
แกนสังยุคยาว _____ หน่วย แกนสังยุคยาว _____ หน่วย
เส้นกำกับ คือ ______________ เส้นกำกับ คือ
______________

7) 8)
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
แกนตามขวางยาว _____ หน่วย แกนตามขวางยาว _____
หน่วย
แกนสังยุคยาว _____ หน่วย แกนสังยุคยาว _____ หน่วย
เส้นกำกับ คือ ______________ เส้นกำกับ คือ
______________

9) 10)
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
แกนตามขวางยาว _____ หน่วย แกนตามขวางยาว _____
หน่วย
แกนสังยุคยาว _____ หน่วย แกนสังยุคยาว _____ หน่วย
เส้นกำกับ คือ ______________ เส้นกำกับ คือ
______________
11) 12)
จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____ จุดศูนย์กลางอยู่ที่จุด _____
จุดยอดอยู่ที่จุด __________ จุดยอดอยู่ที่จุด __________
จุดโฟกัสอยู่ที่จุด __________ จุดโฟกัสอยู่ที่จุด
__________
แกนตามขวางยาว _____ หน่วย แกนตามขวางยาว _____
หน่วย
แกนสังยุคยาว _____ หน่วย แกนสังยุคยาว _____ หน่วย
เส้นกำกับ คือ ______________ เส้นกำกับ คือ
______________
2. จงหาสมการของไฮเพอร์โบลาที่สอดคล้องกับเงื่อนไขต่อไปนี ้
1) จุดยอด คือจุด และ 2) โฟกัส คือจุด และ
แกนสังยุคยาว หน่วย จุด เป็ นจุดยอด

3) โฟกัส คือจุด และ 4) จุดยอด คือจุด และ

แกนตามขวางยาว หน่วย ไฮเพอร์โบลาผ่านจุด
5) จุดยอด คือจุด และ 6) โฟกัส คือจุด และ
เส้นกำกับ คือ เส้นกำกับ คือ

7) จุดยอด คือจุด และ 8) โฟกัส คือจุด และ

แกนสังยุคยาว หน่วย แกนสังยุคยาว หน่วย

9) จุดยอด คือจุด และ 10) จุดยอด คือจุด และ

โฟกัส คือจุด เส้นกำกับ คือ
 11) จุดศูนย์กลางที่จุด , มีจุดยอดจุดหนึ่ง 12) มีจุดศูนย์กลางและจุด
ยอดเดียวกันกับวงรีที่มีสมการ
ที่จุด และมีจุดโพกัสจุดหนึ่งที่ และโฟกัสทัง้
สองห่างกัน หน่วย