Fili 4 Mga anyo ng payak na pangungusap.

PANGUNGUSAP -Isang salita o lipon ng mga salita na PS – PP – payak na simuno at payak na panaguri.
nagsasaad ng isang buong diwa. Ito ay binubuo ng simuno at
panaguri. Halimbawa:

Simuno – ay siyang pinaguusapan sa pangungusap. Masipag na magaaral si Jose.

Panaguri – ay ang mga salitang nagsasabi tungkol sa simuno, Matalinong bata si Jay.
kung ano ang ginagawa ng simuno, o kung ano ang nangyayari
sa simuno. b. PS – TP – payak na simuno at tambalang panaguri.

Pangungusap =Kumakatawan ito sa bawat pahayag o Halimbawa:

pagsasalita ng isang tao na nagdudulot o nagbibigay ng
kahulugan. Matalino at masipag na mag-aaral si Jose.

Halimbawa ng lipon ng mga salita: Mabait at mapagkakatiwalaan ang kaibigan ko.

Ang pagpapataas ng ekonomiya ay patuloy na c. TS – PP – tambalang simuno at payak na panaguri.

isinasagawa ng gobyerno natin.
Halimbawa:
Masarap matulog nang walang alalahanin.
Kapwa Matulungin sina Jun at Lito.
Halimbawa ng isang salitang Pangungusap:
Ang karukhaan at kalinisan ng loob ay kailangan ninuman.
Takbo; Lakad; Inom
d. TS – TP – tambalang simuno at tambalang panguri.
Ang bawat pangungusap ay may paksa na siyang pinaguusapan
sa loob ng pangungusap. Halimbawa:

Sintaks – ay pag-aaral o pag-uugnay-ugnay ng mga salita para Mapagkandili at maalalahanin sina mama at papa.
makabuo ng mga parirala, sugnay at pangungusap.
Sina Pangulong Arroyo at Estrada ay mga haligi ng bansa at
Semantika – ang tawag sa mensaheng ipinaaabot nito. magulang ng bayan.

May mga pangungusap na nakalantad ang paksa at mayroon 2. Tambalan – ito ay pangungusap na may dalawang kaisipan na
namang di lantad ang paksa. Nauuri ang pangungusap ayon sa pinag-uugnay o pinagdudugtong sa tulong ng pangatnig.
anyo/ayos nito. Sa pangungusap may malaking kinalaman ang
gamit ng ay dahil inilalalantad ng ay ang ayos ng pangungusap Halimbawa:
kung ito’y;
Si Luis ay mahilig mang-asar samantalang si Loreng ay
1. Karaniwan – ang ayos ng pangungusap ay karaniwan kung mapagmahal.
nauuna ang Panaguri at
Unang kaisipan – Si Luis ay mahilig mang-asar.
sinusundan ng Simuno kaya’t di litaw ang ay. Ika nga’y P – S ang
balangkas ng pangungusap. Ikalawang kaisipan – Si Loreng ay mapagmahal.

Halimbawa: P S Pangatnig – samantalang

a. Binangungot siya kagabi kaya namatay. P S 3. Hugnayan – ito ay pangungusap na binubuo ng isang sugnay
na makapag-iisa at sugnay na di makapag-iisa. Ang diwa ng
b. Ikinagitla ko ang balita sa televisyon. dalawang sugnay ay makarugtong at pinaguugnay o
pinagsasama ng pangatnig.
2. Kabaligtaran – kung litaw o nakalantad ang ay sa loob ng
pangungusap ang balangkas ay S – P o nauuna ang Simuno Halimbawa:
sinusundan ng Panaguri.
Di malayong umunlad ang Pilipinas kung ang mga mamamayan
Halimbawa: S P ay magtutulong-tulong.

a. Ang balita sa telebisyon ay ikinagitla ko. Sugnay na makapag-iisa – Di malayong umunlad ang Pilipinas
kung ang mga mamamayan ay magtutulong-tulong
SP
Pangatnig – kung
b. Ang ekonomiya ng ating bansa ay patuloy na nagbabago.
4. Langkapan – ito ay pangungusap na binubuo ng isa o mahigit
Uri ng Pangungusap ayon sa Kayarian pang sugnay na makapag-iisa o sugnay na di makapag-iisa. Ang
dalawang sugnay ay may magkaugnay diwa.
Payak – ito ang pangungusap na may iisang pinag uusapan na
kumakatawan sa iba’t ibang anyo. Bagamat payak may inihahatid Halimbawa:
itong mensahe.
Makapapasa talaga siya at makatatamo ng diploma kung Halimbawa:
magsisipag sa pag-aaral at magtitiis ng hirap.
May tumatakbo.
Ang 2 sugnay na makapag-iisa – Makapapasa talaga siya at
makatatamo ng diploma. May dumating.

Ang 2 sugnay na di makapag-iisa – kung magsisipag sa pag- Mayroong panauhin.

aaral magtitiis ng hirap.
Mayroong napapaayon.
Uri ng Pangungusap ayon sa Gamit/Tungkulin
2. Sambitla- itoy isa o dalawang pantig ng salita na, nagpapaabot
1. Paturol – ipinahahayag ng uring ito ng pangungusap ang isang ng diwa/kaisipan. Kadalasan isang ekspresyon ang panayag.
katotohanan o kalagayan ayon sa paraan ng pagkakapahayag.
Palagiang sa tuldok tinatapos ang pangungusap na nagsasaad Halimbawa:
ng katotohanan.
Yehe!
Halimbawa:
Yahoo!
Napakagandang pamana ang edukasyon.
Wow!
Totoong masaya ang buhay, may lungkot man o
Walastik!
ligaya.
3. Penomenal- Nagsasaad ng panahon na kahit ito lamang ang
2. Pautos – may himig ng pag-uutos ang diwa ng pangungusap. banggitin, may diwa nang ipinaaabot na sapat upang ang
Ang pag-uutos ay nauuri sa dalawa: mabigyang kahulugan ang pahayag.

a. May paggalang sa kapwa sa tulong ng unlaping paki o maki. Halimbawa

b. Pag-uutos ng walang paggalang o pasintabi. Samakalawa, Bukas, Sa linggo; Maya-maya

Halimbawang A. 4. Pagtawag- ang pagbanggit o kaya’y pagtawag sa pangalan ng

isang tao ay may sapat na Kahulugang ipinaabot. Ang tinawagan
1. Pakiabot bg aking sapatos. ay agad lalapit dahil baka may iuutos ang tumawag.

2. Makikuha ng gamit ko. Halimbawa:

Halimbawang B. Luis!; Maria!; bunso!

1. Abutin mo nga ang sapatos ko. 5. Paghanga - itoy parang ekspresyon na nagpapahayag ng
pagrhanga.
2. Kunin mo ang gamit ko.
Halimbawa:
3. Patanong – pangungusap na may himig ng pagtatanong.
Tanong Ang ganda nya!

4. Padamdam – ginagamitan ng tandang padamdam (!) ang Ang talino mo!

bawat pangungusap na may himig ng matinfing emosyon. Ang
tandang padmdam ay maaaring ilagay sa una o sa hulihan ng Galing!
pangungusap.
6. Pautos- Salitang pautos na kahit nag- iisa ay may ipinaaabot
Halimbawa: na diwa o mensahe kaya’t di pwedeng di sundin lalo na kung ang
pagkakasabi ay medyo madiian.
Naku po! Magilawgaw, naluluha tuloy ako.
Halimbawa
Ayun! Siya nga ang magnanakaw!
Kunin mo.; Lakad na. , Takbo. ; Sayaw.
Pangungusap na Walang Paksa
7. Pormularyong Panlipunan- Ito ang mga salitang sadyang
Anumang salita o lipon ng mga salita na walang simuno itinakda sa sitwasyon: umaga, tanghali at gabi.
at panaguri. Basta may diwa o mensaheng /pinaaabot. Ang
mensaheng ipinaaabot ay maaaring magpakilos sa kapwa dahil Halimbawa.
nauunawaan ito.
Magandang umaga.
Uri ng pangungusap na walang paksa
Magandang gabi
1. Eksistensyal- may bagay na umiiral sa himig/tono ng
pangungusap sa tulong ng katagang may o mayroon. Na kahit Magandang tanghali.
dalawa o tatlong mga salita ang ginagamit may diwang
ipinaaabot. Paalam.
 Adyos. 9. Huwag gamitin ang katagang sa kung ang sinusundang salita
ay mayroon
Tao po.
Mali: Mayroon sa bahay mga panauhing taga- Amerika.
Pag-aangkop ng Salita sa pangungusap
Tama: Mayroong panauhin sa bahay na taga- Amerika.
Nagiging malinaw at epektib ang pahayag kung
iniaangkop ang salitang gagamtin sa loob ngpangungusap sa 10. Huwag nang gamitin ang sallitang dayuhan kung may
pamamagitan ng mga salitang piling-pili. katumbas sa sariling wika.

Kailan Tiyak o angkop ang Salita sa Loob ng Mali : Kitang-kita ang skills ng mga estudyante sa
Pangungusap? paglalaro.

1. Kung mismong ang salitang ginagamit ay sadyang dapat sa Tama: Kitang-kita ang kasanayan ng mga estudyante sa
loob ng pangungusap. paglalaro

Mali: Maamong humapon ang ibon sa bintanang silid ko.

Tama: Maamong dumapo ang ibon sa bintana ng silid Mga Uri ng Tayutay
ko.
Tayutay- lto ay isang sinadyang paglayo sa karaniwang paggamit
2. Tyakin ang panlaping gagamitin sa loob ng pangungusap. ng mga salita upang gawing mabisa, matalinghaga, makulay at
kaakit-akit ang pagpapahayag.
Mali: Nagsidapo sa puno ang maamong ibon.
1. Pagtutulad (Simile)
Tama: Dumapo sa puno ang maamong ibon.
Paghahambing sa dalawang magkaibang tao, bagay,
3. Bawasan ang dami ng salitang dayuhan sa loob ng pangyayari atbp. Ginagamitan ng mga salitang tulad ng, katulad
pangungusap. ng, parang, kawangis ng, animo, kagaya ng atbp.

Mali: Nag-study kami ng aking friends sa library. Halimbawa:

Tama: Nag-aaral kami ng aking mga kaibigan sa ibrary. a. Siya ay katuląd ng kandiláng unti-unting
nauupos.
4. Timbangin ang ideya ng pahayag sa pangungusap.
b.Ang tao ay gaya ng halamang nararapat
Mali: Ang tulog at naghihilik na bata ay himbing na diligin
himbing.
2. Pagwawangis (Metaphor)
Tama: Ang natutulo, at naghihilik na bata ay himbing na
himbing. lsang tuwirang paghahambing na hindi ginagamitan ng
mga salitang tulad ng. Para ng, kawangis ng, anim atbp.
5. Huwag haluan ng balbal n pahayag/salita ang pormal na
panayay Halimbawa:

Mali: Sa mga bagets ng buIwagang ito, hinihiling ko ang a. Ang ina ni Joshua ay bituing tanglaw niya sa
inyong pakikiisa sa isang maayos at napapanahong layunin. landas ng buhay.

Tama:Sa kabataan ng bulwagang ito, hinihiling ko ang b. Si Eugene ay isang ibong humanap ng
inyong pakikisa sa isang maayos at napapanahong layunin. kalayaan.

6. Tiyaking nasa tamarng aspekto ng pandiwa ang diwa ng 3. Pagtatao (Personification)

pangungusap.
Nagsasalin ng talino, gawi at katangian ng tao sa bagay
Mali: Magsilabasan ang mga maligno tuwing undas. na walang talino. Pandiwa ang ginagamit dito.

Tama: Naglalabasan ang mga maligno tuwing undas. Halimbawa

7. Tiyaking tamang salita ang gagamitin sa sitwasyon. a. Lumuluha ang liham na natanggap ni Carlo.

Mali: Matangos ang bahay naming sa burol. b. Ang buwan ay nahiya at nagtago sa ulap.

Tama: Matangos ang ilong ng kaibigan ko. 4. Eksaherasyon (Hyperbole)

8. Gamitin ang angkop na salita sa bagay o tao. Lubhang pinalalabis o pinakukulang ang katunayan at
kalagayan ng tao, bagay, pangyayari atbp.
Mali: Ang ganda niya gusto kong bilhin.
Halimbawa
Tama: Ang ganda nito, gusto kong ganyan ang bilhin.
a. Nabiyak ang kanyang dibdib sa tindi ng dalamhati.
b. ANbutas ang bambam ng tainga ni Popot dahil sa ingay. Halimbawa

5. Paguyam (Sarcasm) a. Dapat nating igalang ang putting buhok.

Ito ay mga pananalitang nangungutya sa tao, bagay, tila b. Si Haring Garen ang nagmana ng korona.
kapuri-puring pangungusap ngunit sa tunay na kahulugan ay may
bahid na pag-uyam. 11. Pagdaramdam

Halimbawa Nagsasaad ito ng pangkaraniwang damdamin.

a. Kay kinis ng mukha mong butas- butas sa kapipisil mo ng mga Halimbawa:

tagiyawat.
a. Kailan lamang ay sumasayaw ka sa kaligayahan at
b. Talaga palang masipag ka, wala kang ginawa kundi matulog punong- puno ng buhay,ngayon ay isa ka nang malamig na
maghapon. bangkay at ni bakas ng dati mong kasiglahan ay wala na akong
makita.
6. Paglilipat-wika
12. Tambisan(Antithesis)
lto ay gumagamit ng pang-uri upang bigyang
paglalarawan ang bagay. Pagtatabi ng mga hagap na nagkakahidwaan sa
kahulugan upang lalong mapatingkad na lalo ang mga salita.
Halimbawa:
Halimbawa
a. Ang matalinong pluma ni Rizal ang nagbigay
sa atin ng kalayaan. a. Siya ay isang taong sala sa init,sala sa lamig ayaw ng
tahimik ayaw rin ng magulo,nayayamot sa mayaman at
b. Ang kanilang mapagpatuloy na tahanan ay nayayamot din sa mangmang.isang nakalilitong nilalang.
kumanlong ng mga sugatan.
13. Paghihimig(Onomatopoeia)
7. Paglilipat-saklaw (Synecdoche)
Naipahihiwatig dito ang kahulugan sa pamamagitan ng
lto ay pagbanggit sa bahagi ng isang bagay o ideya tunogo himig ng mga salita.
bilang katapat ng kabuuan.
Halimbawa:
Halimbawa:
a. Dumagundong ang malakas na kulog na sinun dan ng
a. Hiningi ni Carl ang kamay ng dalaga. pagguhit ng matatalim na kidlat

b. Sampung kamay ang nagtulung-tulong sa b. Kumalabog sa matigas na lupa ang bumagsak na

pag aararo. kargamento mula sa trak.

8. Pagtawag(Apostrophe) 14. Pag-uulit(Alliteration)

lto ay pakikipag-usap sa karaniwang bagay na para Ang uting ito ay gumagamit ng magkatulad na titik o
bang nakikipag- usap sa isang buhay na tao. pantig sa simula ng dalawa o mahigpit pang salitang ginagamit sa
isang pangungusap.
Halimbawa:
Halimbawa :
a. O, tukso layuan mo ako.
a. Napalayo siya at naligalig sa nagawa niyang
b. Pag-asa, halika rito at ako'y nalilito na sa napakabilis na pagpapasyang nakalikha ng pagkabalisa
mga problema. sa pusong umiibig.

9. Tanong Retorikal b. Lumingap si Romy sa kapaligiran, lumakad

ng ilang hakbang, lumingon sa pinanggalingan at
lsang pahayag na anyong patanong na hindi naman nagdudumaling Lumabas sa lumang gusaing mahabang
nangangailangan ng sagot. panahon ding na9ing bilangguan ng9 kanyang yayat na
katawan.
Halimbawa:
15. Pagtanggi (Litotes)
a. Hanggang kailan ba masusupil ang
kasamaan na dulot ng ipinababawal na gamot? Gumagamit ang pagpapahayag ng salitang "hindi"
uapng maipahiwatig ang lalong makahulugang pagsangayon sa
b. Hahayaan ba nating malugmok sa kumunoy sinasabi ng salitang sumusunod.
ng kahirapan ang ating bayan?
Halimbawa:
10. Pagpapalit- tawag (Metonymy)
a. Hindi ko sinasabing tsismosa Sandra ngunit
Pansamantalang pagpapalit ng mga pangalan ng bagay ipinamalita niya ang pagtatapat sa kanyang lihim ng
na magkaugnay. matalik niyanng kaibigan.
 b. Si Raul ay hindi salawahan, tatlo lamang ang KATUTUBONG PAHAYAG
kanyang kasintahan.
 Sa mga katutubong pahayag mababakas ang mga
16. Salantunay (Paradox) kaugalian, asal, gawi at katangian na tanging atin lamang.
Ito'y mga kaban ng yaman ng lahing kayumanggi.
Pagpapahayag ng isang katotohanan sa pamamagitan
ng paggamit ng sangkap na animo'y di totoo sa biglang basa o  Dito masasalamin ang kultura, gawi, paniniwala, at
dinig. heograpiya ng lugar sa Pilipinas na pinagmulan nito.
Bagama't marami na sa mga ito ay nasalin na sa wikang
Halimbawa: Filipino, mababanaag pa rin sa mga pahayag.
Magkagayunpaman ang mga katutubong pahayag, saan
a."Kapagka ang tao sapul na ay tamad man ito nagmula ay ginagamit na at palasak na sa buong
sambayanang Pilipino.
b. "Madaling tahakin landas ng pag-unlad"
KARUNUNGANG-BAYAN
17. Pangitain(Vision imagery)
 Tinatawag din itong Karunungang- bayan.
Naglalarawan sa mga laman ng isip na animo'y tunay na
kaharapo nakikita sa nagsasalita.  Noong unang panahon, ang mga tao ay mayroon ng
panitikan na nagpapahayag ng mga damdamin at
Halimbawa: karanasan tungkol: iba't ibang bagay sa mundo.

a." Sa sinapupunan ng konde Adolfo  Ang Karunungang bayan ay parte ng panitikan kung saan
nagbibigay daan ito para maipahayag ang mga kaisipan na
b. "Aking natatanaw si Laurang sinta ko" nakapapabilang sa bawat kultura ng isang tribo.

18. Paghahalintulad (Analogy)  Bago paman ang Pilipinas sinakop ng mga kastila,
mayaman na tayo sa karunungang bayan kaya dapat itong
Tambalan ng pagtutulad; ipinahahayag ng bigyan ng halaga. Dahil ito ay parte na ng ating kultura.
paghahalintulad ng magkatulad ng isang kaugnayan.
KARUNUNGANG-BAYAN
Halimbawa:
Salawikain
a."Ang tingin ng paruparo saa bulaklak
Sawikain o ldyoma
b. "Damdamin ng binata sa dalaga ang katulad"
Kasabihan
FILI4-MASINING NA PAGPAPAHAYAG
Bugtong
MGA KATUTUBONG PAHAYAG
Palaisipan
PAMANTAYAN SA PAGKAKATUTO:
SALAWIKAIN
Naiuugnay ang mga mahahalagang kaisipang
nakapaloob sa mga katutubong pahayag sa mga pangyayari sa lto ay ang mga nakaugalian nang sabihin at sundin
tunay na buhay sa kasalukuyan. bilang tuntunin ng kagandahang-asal ng ating mga ninuno na
naglalayong mangaral at akayin ang kabataan tungo sa
Sinaunang Panitikang Pilipino… Yamang pamana ng ating kabutihang-asal
ninuno Pahalahagahan at ingatan sa ating mga puso.

 Sinasabing ang mga sinaunang Pilipino ay may sarili nang

panitikang nagtataglay ng kasaysayan ng lahi bago pa man SALAWIKAIN
dumating ang mga Espanyol at iba pang mga dayuhan sa
bansa. Ito ay ang karaniwang batay sa katutubong kalinangan,
karunungan at pilosopiya mula sa buhay sa Pilipinas
 Karamihan sa mga panitikan ay pasalin-dila
SALAWIKAN
 Mababakas dito ang kultura, tradisyon, paniniwala at maging
ang mga panlipunan at panlahing kaugalian ng ating mga "Ang hindi lumingon sa pinanggalingan Di makakarating
ninuno sa paroroonan"

MGA KATUTUBONG PAHAYAG "Kung ano ang itinanim, ay siya ring aanihin

 Salawikain "Pag maikli ang kumot, marunong mamaluktot"

 Sawikain o ldyoma SAWIKAIN 0 IDYOMA

 Kasabihan Ito ay ang mga salitang o pahayag na nagtataglay ng

talinghaga. Karaniwang hindi tiyak ang kahulugang ibinibigay nito
sapagkat may tagong kahulugan ito patungkol sa iba't-ibang
bagay.
SAWIKAIN 0 IDYOMA Pagtawag o Apostrophe – isang pabulalas na pagkausap sa
isang tao (karaniwang patay o wala sa isang tiyak na pook) o
Butas ang Bulsa - walang pera isang bagay o bahagi ng kalikasan na binibigyan ng katangiang
pantao.
Ilaw ng Tahanan - Nanayo Ina
Halimbawa: Pag- ibig! Masdan ang ginawa mo.
Nagbibilang ng Poste - walang trabaho
. Pagpapalit- tawag 0 Metonymy- paggamit ng isang salitang
Ibaon sa hukay - kalimutan panumbas o nagpapahiwatig ng kahulugan ng di- tinutukoy na
salita; ang pagpapalit ng katawagan o ngalan sa bagay na
Taingang-kawali - Nagbibingi-bingihan tinutukoy.

Ginintuang Puso - Mabuting kalooban Halimbawa:

KASABIHAN Malalim na pilat ang naiwan sa kanyang puso.

Ito ay mga tugmang sinasambit ng mga bata at . Pagpapalit- Saklaw o Synecdoche – pagbanggit sa bahagi
matatanda Karaniwang ginagamit sa panunukso o pagpuna sa bilang pagtukoy sa kabuuan; maaari rin namang nag- iisang tao
kilos ng isang tao Katumbas ito ng Mother Goose Rhymes sa ang kumakatawan sa isang pangkat.
wikang Ingles
Halimbawa: Isang kayumanggi ang pinarangalan sa larangan
KASABIHAN ng boksing.

 "nung bata ako, tuwang tuwa sila na turuan ako maglakad.., Paghihimig o Onomatopoeia– paggamit ng mga salitang ang
tunog ay gumagagad sa inilalarawan; naipapahiwatig dito ang
pero ngayon, galit na galit sila pag meron akong lakad. kahulugan sa pamamagitan ng tunog o himig ng mga salita.

 UNAHING HANAPIN ANG PARAAN HUWAG ANG Halimbawa: Kumalabog sa matigas na lupa ang bumagsak na
DAHILAN kargamento mula sa trak.

 Ang may malinis na kalooban ay walang kinatatakutan Pagsalungat / Oksimoron/ Epigram o Oxymoron– paggamit
ng dalawang salitang magka salungat o pahayag na
nagsasalungatan.

Mga Tayutay o Mga Salitang Patalinghaga Halimbawa:

Tayutay (Figures of Speech) tumatawa’y umiiyak

Isang pahayag na sadyang masining at kaakit- akit. Naghahayag may lungkot at tuwa
ito ng makulay at mabisang pagpapakahulugan.
mabuting kaaway
Pagtutulad o Simile –paggamit ng tuwirang pagkukumpara ng
dalawang bagay na magkaiba ng uri. Paralelismo o Parallelism– paggamit ng inihahanay na kaisipan
sa magkakahawig na istruktura, tulad ng:
Halimbawa:
Halimbawa:
Ang tren ay parang alupihan.
sama- samang nabubuhay
Pagwawangis o Metapora – paggamit ng mga pahayag na
nagpapahiwatig ng pagkukumpara ng dalawang bagay na sama- samang namamatay
magkaiba ng uri. Hindi na ito ginagamitan ng mga pariralang tulad
ng, kawangis ng, gaya ng, animo’y, atbp. Paglumanay o Euphemism– paggamit ng mga salitang
nagpapaganda ng pangit na pahayag; pagpapahayag na
Halimbawa: gumagamit ng mga malumanay at magagandang pananalita
upang tukuyin ang isang pangyayari na maaaring kung sasabihin
Tinik siya sa lalamunan ni Angelo. nang tiyakan ay masakit o pangit sa pandinig.

Pagbibigay- katauhan o Personification- pagsasalin ng mga Halimbawa: Ang babaeng naglalaro ng apoy (nagtataksil) ay
katangian ng tao sa isang bagay. Naipapahayag ito sa humantong sa isang makabagbag damdaming tagpo sa harap ng
pamamagitan ng paggamit ng pandiwa. kapitbahay.

Halimbawa: Mga Uri ng Matalinghagang mga Pananalita

Sumasayaw ang mga alon sa karagatan. Pahayag Idyomatiko (Idiomatic Expression)

. Pagmamalabis o Hyperbole- isang pahayag na eksaherado o  Isang pariralang ang kahulugan ay di mahahango sa
labis sa katotohanan. alinmang bahagi ng pananalita.

Halimbawa:

Nagliliyab ang mga mata ng galit na galit na lalaki.

 Ang kahulugan ng mga ito ay di bunga ng pagsasama ng ibang di kanais-nais na damdamin sa pinagsasabihan o
kahulugan ng mga salitang bumubuo sa mga ito kundi isang nakakarinig.
natatanging kahulugang naiiba sa mismong parirala.
 Ginagawa ang ganitong pagpapalit upang maging kaaya-
 Malayo ang kahulugang literal o tuwirang kahulugan sa aya sa pandinig ang pahayag at nang maiwasan ang
kontekstwal o tunay na kahulugan. makasugat ng damdamin ng iba.
Matatag na ang pagiging gamitin ng mga pahayag
idyomatiko dahil ginagamit na sa mahabang panahon at Madalas na ginagamit ang mga eupemistikong pananalita sa mga
bahagi na ng talasalitaan ng bayan. pahayag kaugnay ng kamatayan, maseselang bahagi ng katawan
Nagpasalin-salin ito sa bibig ng mga tao. ng tao at sa malalaswang gawain.
Halimbawa:
Halimbawa:

alagang ahas – taksil, walang utang-na-loob, kalawang Eupemistikong Pananalita Kahulugan

sa bakal sumakabilang buhay namatay o binawian
ng buhay
gagapang na parang ahas – maghihirap ang buhay,
maghihikahos, magiging miserable ang buhay pagsisiping o pagtatalik pag-aasawahan

parang ahas na kuyog – galit na lahat ang buong angkan sa

kagalit ng isa sa kanila

bagong ahon – baguhan sa pook, bagong salita

TEORYA NG WIKA – Mga Teoryang Kung
alanganin – bakla, tomboy
lumilipad sa alapaap – walang katiyakan, alinlangan Saan Ang Wika Ay Pinagmumulan
inalat – minalas, inabot ng alat
pagkain ng alikabok – tinalo sa isang karera ng takbuhan Teorya
nasagap na alimuom – nakuhang tsismis, sabi-sabi, bali-
balita, alingasngas Ang teorya ay isang siyentipikong pag-aaral ng iba’t ibang paniniwala
ng mga bagay-bagay na may batayan pero hanggang ngayon, hindi
Patayutay na Pananalita (Figurative Word or Phrase)
pa napapatunayan ng lubos.
 isang salita o parirala na ang kahulugan ay ipinahihiwatig ng
salita o ilan sa mga salita sa parirala. Mga iba’t ibang mga teorya ng wika

 Nasisinag angkontekstwal na kahulugan sa mga salitang 1. Teoryang Bow-wow

ginagamit.

Halimbawa: Isang teoryang ginagayaang mga tunog na nililikha ng mga hayop

gaya ng tahol ng aso, tilaok ng manok, atbp.; at ng mga tunog ng
magulo pa sa sangkuwalang abaka – masalimuot, kalikasan kaya ng ihip ng hangin, patak ng ulan, atbp.
napakagulo, nakalilito, walang-walang kaayusan
2. Teoryang Ding-dong
abo ang utak – walang pang-intindi, bobo, tanga,
mahina ang ulo
Itinutukoy nito ang mga sariling tunog ng lahat ng bagay sa
anay – lihim na kaaway kapaligiran tulad ng tsug-tsug ng tren o tik-tak ng orasan.

anak sa labas – anak sa di tunay na asawa, anak sa 3. Teoryang Pooh-pooh

ibang babae

parang iniihian ng aso – di mapakali, di mapalagay, balisa Tinutukoy nito sa mga paggamit ng bibig, na kung saan nililikha
ang mga tunog na galing sa dala ng emosyon tulad nga saya,
buhol -babae – mahina o madaling makalas ang lungkot, galit, atbp.
pagkakatali, di matatag/matibay
4. Teoryang Ta-ra-ra Boom De Ay
agawin ang buhay – iligtas ang buhay sa kamatayan
Ang teoryang ito ay nagsasabi na ang wika ng tao ay galing sa
mag-alsa ng boses – sumigaw (sa galit), magtaas ng
mga tunog na nilikha sa mga ritwal na nagbabagu-bago at
tinig
binigyan ng ibang kahulugan katulat ng pagsayaw, pagtatanim,
atbp.
mabigat na katawan – masama ang pakiramdam o di
maganda ang pakiramdam, tamad
5. Teoryang Sing-song
Eupemistikong Pananalita (Euphemistic Expression)
Isang teorya na kung saan ang mga unang salita ay mahaba at
 Pananalitang ipinapalit sa mga salita o pariralang kapag musikal, at hindi maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng marami.
ipinahayag sa tuwirang kahulugan ay nagdudulot ng
pagkalungkot o pagdaramdam, pagkarimarim, pagkalagim o
6. Teoryang Biblikal
Ito ay mula sa Biblia sa Genesis 11: 1-8 na nagsasabii na ang Nanggaling ito sa salitang-ugat na titik na ikinabit ang unlaping
buong lupa ay iisang wika at iisang mga salita, pang- at hulaping -an.

7. Teoryang Yoo He Yo Ayon sa handout, ang mga layunin nito ay para maipakita
ang relidad at katotohanan; at makalikha ng isa pang daigdig na
Ayon kay A.S Diamond, ang tao ay natutong magsalita bunga ng taliwas sa katotohanan.
kaniyang puwersang pisikal.
Mga Uri ng Panitikan:
8. Teoryang Ta-ta
 kathang-isip (Ingles: fiction)
Galing sa wikang Pranses, ito ay nangahulugang paalam  indi kathang-isip (Ingles: non-fiction)
sapagkat kapag ang isang tao ay nagpapaalam, siya ay Mga Anyo ng Panitikan:
kumakampay ang kamay nang pataas o pababa.
 tuluyan o prosa – tumutukoy ito sa maluwang na
9. Teoryang Mama pagsasama-sama ng mgasalita sa loob ng pangungusap.
Nasusulat ito sa karaniwang takbo ngpangungusap
Tinutukoy ito sa unang sinabil ng sanggol, na dahil hindi niya o pagpapahayag.
masabi ang salitang ina o ang Ingles na mother, sinabi niyang  tula o panulaan – ito ay ang pagbubuo-buo ng pangungusap
mama kapalit sa mother.
o parirala sa pamamagitan ng salitang binibilang na pantig sa
taludtod na pinagtugma-tugma
10. Teoryang Hey you!
Bawat anyo ay mga iba’t ibang mga akda

Ayon sa linggwistang si Revesz, nagmula ang wika sa mga tunog

Mga akdang tuluyan
na nagbabadya ng pagkakakilanlan (Ako!) at pagkakabilang
(Tayo!). Napapabulalas din tayo bilang pagbabadya ng takot, galit
o sakit (Saklolo!). Tinatawag din itong teoryang kontak.  Alamat – isang uri na kung saan nagkukuwento ito tungkol sa
mga pinagmulan ng mga bagay-bagay sa daigdig. Minsan sa
11. Teoryang Coo coo mga pinagmulan nga mga hayop or mga halaman.
 Anekdota – akdang isinalasaysay ang mga kakaiba o
Tinutukoy nito sa mga tunog na nalilikha ng mga sanggol na kakatuwang nangyari sa buhay ng isang sikat, o kilalang mga
ginagaya ng mga matatanda bilang pagpapangalan sa mga tao.
bagay-bagay sa paligid.  Nobela – o tinatawag ding kathambuhay, ito ay isang
mahabang kuwentong piksyon na binubuo ng iba’t ibang
12. Teoryang Babble Lucky kabanata.
 Pabula – akda kun saan amg mga tauhan ay mga hayop
Ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga walang  Parabula – o tinatawag ding talinhaga, ito ay mga maikling
kahulugang bulalas ng mga tao na nasuwertehang nakalikha at kuwentong may aral na kalimitang hinahango mula sa Bibliya.
iniugnay sa mga bagay-bagay sa paligid.
 Maikling Kuwento – ito ay hinggil sa isang
mahalagangpangyayaring kinasasangkutan ng isa o
13. Teoryang Hocus Pocus ilang tauhan at may iisang kakintalano impresyon lamang. Isa
itong masining na anyo ng panitikan.
Ayon kay Boree, ang pinanggalingan ng wika ay tulad ng  Dula – uri na hinahati sa pamamagitan ng yugto at
pinanggalingan ng mga mahikal o relihiyosong aspeto ng
kadalasang isinalaysay sa mga teatro.
pamumuhay ng ating mga ninuno.
 Sanaysay – maiksing komposisyon na kailimitang
naglalaman ngpersonal na kuru-kuro ng may-akda.
14. Teoryang Eureka!
 Talambuhay – isinalaysay ito ng kasaysayan ng buhay ng
isang tao na base sa mga tunay na impormasyon.
Ayon rin kay Boree, ang ating mga ninuno ay may ideya ng
pagtatakda ng mga arbitraryong tunog upang ipakahulugan sa  Talumpati – isinalysay nito ang mga kaisipan o opinyon ng
mga tiyak na bagay. Nang nalika ang mga ideyang iyon, mabilis isang tao upang humikayat,tumugon, mangatwiran, magbigay
na iyong kumalat sa iba pang tao at naging kalakaran sa ng kaalaman o impormasyon at maglahadng isang
pagpapangalan ng mga bagay- bagay. paniniwala.
 Balita – nagpapahayag sa mga kasalukuyang kaganapan sa
labas at/o loob ng isang bansa 
 Kwentong Bayan – uri na sumalaysay ng mga likhang-isip na
PANITIKAN – Ang Kahulugan Nito At mga tauhan na kumakatawan sa mga uri ng mamamayan
Mga Uri, Anyo At Mga Akda Ng Bawat Mga akdang patula

Anyo  Tulang Pasalaysay – tumutukoy sa mga pinapaksang

mahahalagang mga tagpo opangyayari sa buhay, ang
Ang panitikan ay tinutukoy sa lahat ng uri ng pahayag, nakasulat kagitingan at kabayanihan ng tauhan.
man o binibigkas, ayon sa isang handout na naupload sa Scribd.
 Awit/Korido at Kantahin – musikang magandang
pinakikinggan.
 Epiko – isinalaysay ang kabayanihan atpakikipagtunggali ng
isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na kadalasang
hindi mapaniwalaan dahil sa mga tagpuang makababalaghan
at di-kapani-paniwala.
 Balad – uri o tema ng isang tugtugin.
 Sawikain – tumutukoy ito sa:
 idioma – isang uri ng sawikain pagpapahayag na ang
kahulugan ay hindikomposisyunal.
 moto – parirala na nagpapahiwatig ng sentimiento ng
isang grupong mga tao
 salawikain – mga kasabihan o kawikaan.
 Bugtong – pangungusap o tanong na may iba o nakatagong
kahulugan.
 Tanaga – tumutukoy ito sa mga maikling katutubong
Pilipinong tula na naglalaman ng pang-aral at payak na
pilosopiyang ginagamit ng matatanda sa pagpapagunita sa
mga kabataan.